PEŁNOMOCNICTWO PROCESOWE W SPRAWACH CYWILNYCH. Wyjaśnienie najtrudniejszych terminów:

Transkrypt

1 Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Recenzja: dr Anna Duda-Ziętek PEŁNOMOCNICTWO PROCESOWE W SPRAWACH CYWILNYCH W niniejszej publikacji chcielibyśmy Państwu przybliżyć problematykę zawierania pełnomocnictw procesowych. Zazwyczaj pełnomocnictwa są udzielane pełnomocnikom profesjonalnym takim jak m.in. radcy prawni czy adwokaci, jednakże istnieje możliwość umocowania także członków najbliższej rodziny. Głównym celem pełnomocnictwa jest przekazanie reprezentacji prawnej innej osobie. Dzięki wskazanym przez nas informacjom są Państwo w stanie zupełnie samodzielnie sporządzić ważne pełnomocnictwo. Wyjaśnienie najtrudniejszych terminów: 1) Interwencja główna jest to powództwo osoby trzeciej (nie jest to ani powód ani pozwany) wytoczonym przeciwko stronom toczącego się już procesu (czyli przeciwko powodowi i pozwanemu) o jakąś rzecz lub prawo. 2) Mocodawca osoba upoważniająca inną osobę (pełnomocnika) do działania w swoim imieniu poprzez udzielenie jej pełnomocnictwa. Umocowanie innej osoby do działania w imieniu mocodawcy sprawia, że każda czynność pełnomocnika (dokonana w zakresie S t r o n a 47

2 48 S t r o n a Vademecum prawno-administracyjne umocowania) wywołuje skutki bezpośrednio w sferze prawnej mocodawcy. 3) Powództwo wzajemne to powództwo wytoczone przez pozwanego przeciwko powodowi w ramach tego samego procesu. 4) Wstępni osoby spokrewnione ze sobą w linii prostej. Rodzice, dziadkowie. 5) Zstępni osoby spokrewnione ze sobą w linii prostej. Dzieci, wnuki, prawnuki. Co to jest pełnomocnictwo? Pełnomocnictwo jest jednostronnym oświadczeniem osoby (mocodawcy), na mocy którego inna osoba (pełnomocnik) staje się upoważniona do działania w imieniu mocodawcy w zakresie udzielonego pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo nie zobowiązuje do działania, daje tylko możność podjęcia działań w imieniu mocodawcy. W postępowaniu przed sądem cywilnym może zaistnieć potrzeba reprezentowania stron lub uczestników, którzy z różnych przyczyn albo z własnej woli nie mogą uczestniczyć w nim osobiście. Biorąc pod uwagę przyczyny wpływające na potrzebę zastępstwa możemy wyróżnić przedstawicielstwo ustawowe i wynikające z woli strony. Pełnomocnictwo procesowe może być: ogólne, czyli pozwalające pełnomocnikowi na prowadzenie wszelkich spraw mocodawcy,

3 Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe szczególne, czyli do konkretnej sprawy, tylko do niektórych czynności procesowych. Pełnomocnictwo daje pełnomocnikowi daleko idące uprawnienia. Pełnomocnik upoważniony jest z mocy ustawy do wszystkich czynności procesowych w tym także do: - powództwa wzajemnego, - skargi o wznowienie postępowania - postępowania wywołanego ich wniesieniem oraz - wniesienie interwencji głównej przeciwko mocodawcy. - pełnomocnik jest też upoważniony do wszelkich czynności dotyczących egzekucji i zabezpieczenia, - udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu - zawarcia ugody - zrzeczenia się albo uznania roszczenia - odbioru kosztów procesu (nie zaś samego świadczenia). Kto może być pełnomocnikiem? O tym kto może być pełnomocnikiem decyduje przede wszystkim charakter sprawy do której jest on umocowywany. Pełnomocnikiem może być: 1. adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, 2. współuczestnik sporu, 3. rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony 4. osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia, 5. osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony w w w. b i o. t o m a s z o w. i n f o S t r o n a 49

4 Vademecum prawno-administracyjne 6. osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia 7. pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym niemającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego 8. w sprawach o ustalenie ojcostwa i o roszczenia alimentacyjne pełnomocnikiem może być również przedstawiciel właściwego w sprawach z zakresu pomocy społecznej organu jednostki samorządu terytorialnego oraz organizacji społecznej, mającej na celu udzielanie pomocy rodzinie 9. w sprawach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego pełnomocnikiem rolnika może być również przedstawiciel organizacji zrzeszającej rolników indywidualnych, której rolnik jest członkiem 10. w sprawach związanych z ochroną praw konsumentów pełnomocnikiem może być przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należy ochrona konsumentów 11. w sprawach własności przemysłowej pełnomocnikiem może być także rzecznik patentowy. 12. w sprawach związanych z ochroną własności przemysłowej pełnomocnikiem twórcy projektu wynalazczego może być również przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należą sprawy popierania własności przemysłowej i udzielania pomocy twórcom projektów wynalazczych 13. pełnomocnikiem pracownika lub ubezpieczonego może być również przedstawiciel związku zawodowego lub 50 S t r o n a

5 Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe inspektor pracy albo pracownik zakładu pracy, w którym mocodawca jest lub był zatrudniony, 14. pełnomocnikiem ubezpieczonego - przedstawiciel organizacji zrzeszającej emerytów i rencistów. Na czym polega pełnomocnictwo ogólne? Pełnomocnictwo ogólne upoważnia pełnomocnika do prowadzenia w imieniu mocodawcy wszystkich spraw toczących się z jego udziałem. Przykład 1: Pan X upoważnia pana Z do prowadzenia przez niego wszelkich spraw sądowych z udziałem Pana X (patrz wzór nr 1). Na czym polega pełnomocnictwo szczególne? Pełnomocnictwo szczególne polega na tym, że mocodawca upoważnia pełnomocnika do prowadzenia poszczególnych spraw, a więc tylko tych, które zostały wymienione w treści pełnomocnictwa. UWAGA!!! Należy pamiętać, że sąd w pewnych przypadkach będzie wymagał pełnomocnictwa szczególnego. Są to następujące sprawy: - o unieważnienie małżeństwa, - ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa - o rozwód, - o ustalenie i zaprzeczenie pochodzenia dziecka, - o unieważnienie uznania oraz rozwiązanie przysposobienia w w w. b i o. t o m a s z o w. i n f o S t r o n a 51

6 Vademecum prawno-administracyjne Ponadto pełnomocnictwo szczególne niezbędne jest do odbioru należności zasądzonych na rzecz pracownika lub ubezpieczonego. Przykład 2: Pan X ustanawia pełnomocnikiem Pana Y do reprezentowania go przed Sądem w sprawie przeciwko Panu Z o odszkodowanie (patrz wzór nr 2). Na czym polega pełnomocnictwo do niektórych czynności procesowych? Pełnomocnictwo do niektórych czynności procesowych polega na tym, że mocodawca upoważnia pełnomocnika tylko do dokonania konkretnej, określonej w pełnomocnictwie czynności procesowej. Ten rodzaj pełnomocnictwa zawsze jest umocowaniem wyłącznie do czynności wymienionych w dokumencie ustanawiającym je. Przykład 3 Pan X upoważnia Pana Y do odbioru pism sądowych. Co musi zrobić pełnomocnik, aby sąd uznał jego pełnomocnictwo? Pełnomocnik ma obowiązek dołączyć pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy do akt sprawy w chwili kiedy dokonuje pierwszej czynności procesowej. Może to być również uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa. Adwokaci, radcy prawni i rzecznicy patentowi mogą sami uwierzytelniać odpis udzielonego im pełnomocnictwa. Jeżeli sąd ma wątpliwości co do prawdziwości pełnomocnictwa może zażądać urzędowego poświadczenia podpisu stron. Od tej pory wszystkie pisma procesowe i orzeczenia sąd doręcza pełnomocnikowi. 52 S t r o n a

7 Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe Co powinno zawierać pełnomocnictwo? Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie i podpisane przez mocodawcę. Jeżeli osoba nie może się sama podpisać robi to za nią osoba upoważniona i wskazuje przyczyny dlaczego mocodawca nie mógł zrobić tego osobiście. Pełnomocnictwo może być również udzielone podczas rozprawy w sądzie. Aby tego dokonać mocodawca składa oświadczenie, które zostaje wciągnięte do protokołu. Oto przykładowe wzory pełnomocnictw: w w w. b i o. t o m a s z o w. i n f o S t r o n a 53

8 Vademecum prawno-administracyjne WZÓR 1: Tomaszów Lubelski, dnia r. Pełnomocnictwo procesowe ogólne Upoważniam adwokata, prowadzącego Kancelarię Adwokacką w przy ul., do działania za mnie we wszelkich sprawach prowadzonych przed sądami powszechnymi. (podpis osoby udzielającej pełnomocnictwa) 54 S t r o n a

9 Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe WZÓR 2: Tomaszów Lubelski, dnia r. Pełnomocnictwo procesowe szczególne Upoważniam adwokata, prowadzącego Kancelarię Adwokacką w przy ul., do zastępowania mnie w sprawie toczącej się przed przeciwko o..... (podpis osoby udzielającej pełnomocnictwa) w w w. b i o. t o m a s z o w. i n f o S t r o n a 55

10 Vademecum prawno-administracyjne WZÓR 3: Tomaszów Lubelski, dnia r. Pełnomocnictwo do dokonania określonej czynności procesowej Niniejszym upoważniam (Imię i nazwisko.legitymującym(ą) się dowodem osobistym nr.do reprezentowania w sprawie o sygnaturze z powództwa do dokonywania następujących czynności procesowych: - do odbioru pism sądowych podpis upoważniającego podpis upoważnionego 56 S t r o n a

11 Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe Za co odpowiada pełnomocnik? Pełnomocnik ma obowiązek działać za mocodawcę i jest odpowiedzialny za szkody wywołane bezczynnością lub niewłaściwym działaniem. Jak zakończyć pełnomocnictwo? Pełnomocnictwo może wygasnąć na kilka sposobów: - poprzez wypowiedzenie (może to zrobić zarówno pełnomocnik jak i mocodawca); - w skutek śmierci pełnomocnika, utratę przez niego zdolności procesowej lub kwalifikacji; - z powodu śmierci strony; - poprzez osiągnięcie celu dla którego pełnomocnictwo zostało udzielone. Kodeks postępowania cywilnego stanowi, że pełnomocnictwo procesowe może być wypowiedziane w każdym czasie. Jednak wypowiedzenie pełnomocnictwa obowiązuje sąd dopiero z chwilą gdy informacja o tym do niego dotrze. Pomimo wypowiedzenia pełnomocnictwa, pełnomocnik powinien działać za mocodawcę przez 2 tygodnie, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych. Oto wzór odwołania pełnomocnictwa: w w w. b i o. t o m a s z o w. i n f o S t r o n a 57

12 Vademecum prawno-administracyjne WZÓR 4: Tomaszów Lubelski, dnia r. (dane mocodawcy (dane pełnomocnika) Odwołanie pełnomocnictwa Niniejszym oświadczam, że wypowiadam udzielone Pana/Pani pełnomocnictwo do reprezentowania mnie w postępowaniu z powództwa (imię i nazwisko powoda) toczącym się w Sądzie (nazwa sądu).. (numer wydziału) Wydział. (nazwa wydziału) pod sygnaturą (sygnatura akt sprawy).. (Podpis mocodawcy) 58 S t r o n a

13 Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe Źródła: 1. J. Jodłowski, Z. Resich, J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, K. Weitz, Postępowanie cywilne, Wydawn. Lexis Nexis, Warszawa 2007 r. 2. M. Jędrzejewska, K. Weitz, T. Ereciński, J. Gudowski, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Wydawn. Lexis Nexis, Warszawa 2009 r. 3. D. Bugajna-Sporczyk, H. Pietrzkowski, A. Gola, T. Żyznowski, Wzory pism procesowych w sprawach cywilnych, gospodarczych i rejestrowych, Wydawn. Lexis Nexis, Warszawa 2008 r. w w w. b i o. t o m a s z o w. i n f o S t r o n a 59

14 60 S t r o n a Vademecum prawno-administracyjne