WOJEWODA ŚLĄSKI Katowice, dnia WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Transkrypt

1 WOJEWODA ŚLĄSKI Katowice, dnia WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Kontrola nr IFVIIIc Egzemplarz nr 2.. Zakres kontroli Jednostka kontrolowana Stosowanie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tj. Dz. U. z 2013r. poz. 687) w zakresie weryfikacji poprawności realizowanych zadań dotyczących odszkodowań za nieruchomości przejęte pod drogi publiczne. Urząd Miasta w Chorzowie. Kierownik jednostki kontrolowanej Andrzej Kotala Prezydent Miasta Chorzowa. Okres objęty kontrolą 1 stycznia 2011r. 29 maja 2013r. Zespół kontrolerów Nr upoważnienia Podstawy prawne do przeprowadzenia kontroli Przewodniczący Członkowie Renata Radecka Kierownik Oddziału ds. odszkodowań Wydziału Infrastruktury Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Jolanta Krętosz inspektor wojewódzki w Oddziale ds. odszkodowań w II instancji Wydziału Infrastruktury Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 15 lipca 2011r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. z 2011r. Nr 185, poz. 1092) w nawiązaniu do art. 11h ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. inwestycji w zakresie dróg publicznych (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz z późn. zm.) Termin kontroli 27 maja 2013r. 29 maja 2013r. Osoby pełniące funkcje kierownika jednostki w okresie objętym kontrolą 1 Nie dotyczy. 1 Wpisać w sytuacji, gdy kierownikiem jednostki kontrolowanej w okresie objętym kontrolą była osoba inna niż obecny kierownik jednostki.

2 USTALENIA KONTROLI w zakresie Obszar kontroli: sprawdzenie kontrolowanej jednostki pod kątem stosowania ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tj. Dz. U. z 2013r., poz. 687)., w zakresie poprawności realizowanych zadań dotyczących odszkodowań za nieruchomości przejęte pod drogi publiczne. Komórka wykonująca zadania z zakresu objętego kontrolą Osoby odpowiedzialne za wykonywanie zadań z badanego obszaru Ustalenia, stanowiące podstawę do oceny Zakres, przyczyny i skutki stwierdzonych nieprawidłowości Wydział Geodezji i Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miejskiego w Chorzowie. Marcin Michalik - Zastępca Prezydenta Miasta Chorzów Alicja Hoszcz Naczelnik Wydziału Geodezji i Gospodarki Nieruchomościami Krystyna Fabisz Zastępca Naczelnika Wydziału Gospodarki Nieruchomościami Joanna Muter Kierownik Referatu Gospodarki Nieruchomościami Skarbu Państwa Zespół kontrolujący stwierdził, iż podmiot kontrolowany realizuje zadania wynikające z ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych dotyczące ustalania odszkodowań za nieruchomości przejęte pod drogi publiczne (tj. Dz. U. z 2013r., poz. 687). W okresie objętym kontrolą, tj. od dnia r. do dnia r. podmiot kontrolowany prowadził 34 postępowania odszkodowawcze wymienione w wykazie sporządzonym przez podmiot kontrolowany na potrzeby niniejszej kontroli, w związku z decyzjami o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowych wydanymi - przez Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej tj.: 1. nr 1/2009 z dnia r. znak AB.1.BF /09-8 o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej pn. Budowa drogi gminnej ul. Leśna II Chorzów (Batory) województwo śląskie, 2. nr 1/2010 z dnia r. znak AB.1.AF /010-5 o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej pn. Budowa drogi ul. Leśnej wraz z modernizacją istniejących odcinków ul. Piekarskiej, ul. Podmiejskiej i ul. Odrodzenia w Chorzowie o łącznej długości 1300 mb sprostowaną postanowieniem Prezydenta Miasta Chorzów nr 14 z dnia r. znak AB.1.AF /010-10, zmienioną decyzją Prezydenta Miasta Chorzów nr 1 z dnia r. AB.1.AF /010-17, 3. nr 2/2010 z dnia r. znak AB.1.AF /010-3 o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej pn. Przebudowa skrzyżowania ulic Strzelców Bytomskich, Raciborskiej i Styczyńskiego w Chorzowie wraz z odwodnieniem, oświetleniem drogi oraz przebudową urządzeń obcych nie związanych z funkcjonowaniem drogi, 4. nr 1/2012 z dnia r. znak AB.1.AF /011-9 o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej pn. Budowa ulicy miejskiej przedłużenie ulicy Świerkowej (etap I i etap II) wraz 2/20

3 z kanalizacja deszczową, oświetleniem ulicznym, przepompownią ścieków wód opadowych z rurociągiem tłoczonym i przebudową kanalizacji teletechnicznej, sprostowaną postanowieniem nr 25 z dnia r. znak AB.I AF, utrzymaną w mocy decyzją Wojewody Śląskiego Nr IFXIII z dnia r., 5. Nr z dnia r. znak AUB /10 o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. Przebudowa pasa drogowego ulicy Stanisława Moniuszki w Rudzie Śląskiej Kochłowicach wraz z przebudową urządzeń teletechnicznych oraz przebudową i rozbudową kanalizacji. Postanowieniem Nr IF/VIIIc/77241/43/11 z dnia r. Wojewoda Śląski wyznaczył Prezydenta Miasta Chorzowa na prawach powiatu wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej do rozpatrzenia sprawy ustalenia wysokości odszkodowania za nieruchomości położone w M. Ruda Śląska - obręb Bykowina, oznaczone numerami działek; 1830/1587, 1854/1599, 1840/1591, 1849/1593, 1851/1592, 1852/1594, 1856/1604, 1858/1607, 1860/ obręb Kochłowice, oznaczone numerami działek; 1893/191, 1895/192, 1899/194, 1898/193 przejęte z mocy prawa na rzecz Gminy Ruda Śląska pod realizacje drogi publicznej. W toku kontroli dokonano weryfikacji akt administracyjnych 7 losowo wybranych spraw. Sprawa nr GN-II NM dot. działek nr 955/4 o pow. 1 m 2, 998/4 o pow. 29m 2, 949/4 o pow. 6 m 2 i 953/4 o pow. 5 m 2 przejętych z mocy prawa na rzecz Gminy Chorzów, zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Chorzów nr 1/2010 z dnia 8 czerwca 2010r. znak AB.1.AF /010-5 o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. Budowa drogi ul. Leśnej wraz z modernizacją istniejących odcinków ul. Piekarskiej, ul. Podmiejskiej i ul. Odrodzenia w Chorzowie o łącznej długości 1300 mb. Organ orzekający w treści decyzji Nr GN.II NM z dnia r. ustalił odszkodowanie za ww. nieruchomość na rzecz Skarbu Państwa Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej z tytułu utraty prawa własności w wysokości ( ) oraz na rzecz Spółki INTROL S.A. z siedzibą w Katowicach z tytułu utraty prawa użytkowania wieczystego w wysokości ( ). Ustalone ww. decyzją odszkodowanie odpowiada wartości utraconych praw do nieruchomości oszacowanych w operacie szacunkowym z dnia r. sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego Pana XXXX XXXX. W dniu r. Spółka INTROL S.A. w Katowicach złożyła odwołanie od ww. decyzji odszkodowawczej z dnia r. W uzasadnieniu Prezes Zarządu Spółki wskazał, że wnosi o zmianę przedmiotowej decyzji o podwyższenie kwoty odszkodowania o podatek VAT wg stawiki 23%. W piśmie tym wyjaśniono, że INTROL S.A., któremu przysługiwało wywłaszczone prawo wieczystego użytkowania jest podatnikiem podatku VAT, dostawa wywłaszczanego prawa (w rozumieniu przepisów UOTU) podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.. 3/20

4 Pismem Nr GN II NM z dnia r. Naczelnik Wydziału Geodezji i Gospodarki Nieruchomościami Pani Alicja Hoszcz wystąpiła do Zastępcy Prezydenta Miasta ds. Gospodarczych Pana Marcina Michalika (Michalik) o wyrażenie zgody na zmianę ww. decyzji odszkodowawczej z r. w zakresie 1 pkt 2 sentencji decyzji - polegającej na doliczeniu do kwoty odszkodowania należnego podatku VAT. Na piśmie tym zgodę wyraził Prezydent Miasta Chorzów wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej Andrzej Kotala i Zastępca Prezydenta Miasta Chorzów Marcin Michalik. Następnie decyzją Nr GN.II NM z dnia r. Prezydent Miasta Chorzów wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej orzekł na podstawie art. 132 Kpa. o zmianie decyzji Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej w ten sposób, że: skreśla się w całości treść 1 pkt 2 sentencji ww. decyzji który otrzymuje nowe brzmienie: 2.Ustalić wartość odszkodowania za całą opisaną w pkt. 1 nieruchomość na łączną kwotę ( ) + należny podatek Vat, z czego na rzecz: a) Skarbu Państwa Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej przypada kwota ( ) + należny podatek Vat, b) Spółki INTROL S.A. przypada kwota ( ) + należny podatek VAT. Decyzja stała się ostateczna w dniu r. W niniejszej sprawie ww. decyzja z dnia r. została wydana z naruszeniem przepisów proceduralnych i materialnych tj.: - art. 133 Kpa., zgodnie z którym organ administracji publicznej, który wydał decyzję, obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie 7 dni, od dnia w którym otrzymał odwołanie, jeżeli w tym terminie nie wydał nowej decyzji w myśl art. 132 Kpa. Stosownie do art Kpa., jeżeli odwołanie wniosły wszystko strony, a organ administracji publicznej, który wydał decyzję uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. Przepis 1 stosuje się także w przypadku, gdy odwołanie wniosła jedna ze stron, a pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania. W niniejszej sprawie decyzja wydana została na podstawie art. 132 Kpa. w dniu r., a więc po upływie terminu, o którym mowa w art. 133 Kpa. - art. 18 ust. 1b ustawy z dnia r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tj. Dz. U. z 2013r., poz. 687), zgodnie z którym suma wysokości odszkodowania przysługującego dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu, z wyłączeniem kwot, o których mowa w ust. 1e i 1f, i wysokości odszkodowania z tytułu wygaśnięcia ograniczonych praw rzeczowych ustanowionych na tej nieruchomości lub na prawie użytkowania wieczystego nie może przekroczyć wartości nieruchomości lub wartości prawa użytkowania wieczystego. Wysokość należnego Spółce INTROL S.A. odszkodowania została określona na postawie opinii rzeczoznawcy majątkowego z dnia r. sporządzonej przez rzeczoznawcę majątkowego Pana XXXX XXXX - zgodnie z art. 130 ustawy o gospodarce nieruchomościami i powiększona o należny podatek Vat. 4/20

5 Wskazać należy, że żaden przepis prawa nie przewiduje możliwości powiększenia należnego odszkodowania o wartość podatku Vat na nieruchomości przejętej w trybie specustawy drogowej, czy też o wartość innych danin publicznych, które poprzedni właściciel czy użytkownik wieczysty nieruchomości będzie zobowiązany uiścić w związku z uzyskanym odszkodowaniem (wyrok NSA z dnia r. Sygn. akt I OSK 170/11). Kwestie zagadnień dotyczących opodatkowania podatkiem od towarów i usług regulują przepisy ustawy z dnia r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 zw zm.). Z uwagi na fakt, iż ww. przepisy stanowiące podstawę prawną ww. decyzji odszkodowawczych nie regulują kwestii podatkowych - podatek Vat w ww. decyzjach nie może być przedmiotem orzeczenia. Pani Alicja Hoszcz odnosząc się do zmiany decyzji odszkodowawczej poprzez doliczenie do ustalonej na podstawie operatu szacunkowego kwoty odszkodowania należnego podatku Vat - złożyła w toku kontroli oświadczenie z dnia r. wskazując, że przy wydawaniu decyzji oparto się o wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia r. I FSK 1702/10 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia r. II SA/GL 594/11. Jednakże w świetle przytoczonych wyżej przepisów prawa powyższe wyjaśnienia nie zasługują na uwzględnienie. Wobec powyższego doliczanie podatku VAT do wysokości odszkodowania ustalonego na podstawie przepisów specustawy jest niedopuszczalne. Sprawa nr GN-II NM działek nr 969/10 o pow. 62 m 2 i 984/10 o pow. 15m 2 przejętych z mocy prawa na rzecz Gminy Chorzów, zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Chorzów nr 1/2010 z dnia r. znak AB.1.AF /010-5 o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. Budowa drogi ul. Leśnej wraz z modernizacją istniejących odcinków ul. Piekarskiej, ul. Podmiejskiej i ul. Odrodzenia w Chorzowie o łącznej długości 1300 mb. Prezydent Miasta Chorzów zawiadomieniem z dnia r. poinformował Spółkę Kuźnia Batory Sp. z o.o. o wszczęciu postępowania odszkodowawczego za ww. nieruchomość. Organ orzekający w niniejszej sprawie w treści decyzji Nr GN.II NM z dnia r. ustalił odszkodowanie za ww. nieruchomość na rzecz Skarbu Państwa Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej z tytułu utraty prawa własności w wysokości ( ) oraz na rzecz Spółki Kuźnia Batory Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie z tytułu utraty prawa użytkowania wieczystego w wysokości ( ). Ustalone ww. decyzją odszkodowanie odpowiada wartości utraconych praw do nieruchomości oszacowanych w operacie szacunkowym z dnia r. sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego Pana XXXX XXXX. W niniejszej sprawie ww. decyzja z dnia r. została wydana z naruszeniem następujących przepisów proceduralnych i materialnych tj.: - art Kpa., zgodnie z którym organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały 5/20

6 materiał dowodowy. Wobec powyższych zapisów organ ma obowiązek zebrania i rozpatrzenia w wyczerpujący sposób całego materiału dowodowego oraz właściwej jego oceny. - art. 18 ust. 1 specustawy drogowej, stosownie do którego wysokość odszkodowania ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie odszkodowania. Ustalenie stanu prawnego nieruchomości jest niezbędne w celu prawidłowego prowadzenia procedury odszkodowawczej, w tym prawidłowego określenia przedmiotu i stron prowadzonego postępowania. Dla ustalenia stanu prawnego nieruchomości, prowadzi się księgi wieczyste, które zapewniają bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami, co wynika z tzw. rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, uregulowanej w ustawie z dnia r. o księgach wieczystych i hipotece. Brak w aktach administracyjnych sprawy dokumentu potwierdzającego stan prawny nieruchomości stanowi naruszenie ww. przepisów proceduralnych. Jak wynika z protokołu badania księgi wieczystej Nr 3599/0 sporządzonego przez Pana XXXX XXXX rzeczoznawcę majątkowego wg stanu na dzień r., stanowiącego załącznik do operatu szacunkowego wynika, że: w dziale II własność jako właściciela wpisano: Skarb Państwa, jako użytkownika wieczystego wpisano: Kuźnia Batory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. W dziale IV ujawniono następujące wpisy: Indeks wpisu 24 wpisy dotyczące użytkowania wieczystego i własności budynku stanowiącego odrębną nieruchomość. Hipoteka umowna łączna zwykła. Suma ( ) kredyt. Termin zapłaty r. Wierzyciel hipoteczny Bank Zachodni WBK Spółka Akcyjna Wrocław. Hipoteka umowna łączna kaucyjna. Suma ( ) kredyt. Termin zapłaty r. Wierzyciel hipoteczny Bank Zachodni WBK Spółka Akcyjna Wrocław. - art. 18 ust. 1c specustawy drogowej, zgodnie z którym jeżeli na nieruchomościach, o których mowa w art. 12 ust.4 lub na prawie użytkowania wieczystego tych nieruchomości jest ustanowiona hipoteka, wysokość odszkodowania z tytułu wygaśnięcia hipoteki ustala się w wysokości świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, wraz z odsetkami zabezpieczonymi tą hipoteką. Odszkodowanie to podlega zaliczeniu na spłatę świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteka wraz o odsetkami. Organ orzekający w treści decyzji nie odniósł się do kwestii obciążenia nieruchomości hipotekami, ponadto nie uznał wierzyciela hipotecznego tj. Bank Zachodni WBK Spółka Akcyjna we Wrocławiu za stronę postępowania odszkodowawczego. W trakcie kontroli Pani Alicja Hoszcz złożyła oświadczenie z dnia r., z którego wynika, że w wydawanych decyzjach o ustaleniu wysokości odszkodowania nie ustalał odszkodowania dla podmiotów, którym przysługiwały ograniczone prawa rzeczowe w stosunku do przejmowanych nieruchomości. Wynikało to z faktu, iż hipoteki ujawnione w działach IV ksiąg wieczystych, z których odłączano działki przejmowane przez Miasto Chorzów, nie obciążały 6/20

7 tylko działek przejmowanych, lecz całość nieruchomości, a sam fakt bezobciążowego przejęcia działek drogowych nie wpływał na wygaśnięcie hipotek, bowiem pozostały one w niezmienionej wysokości ujawnione w dotychczasowych księgach wieczystych.. - art. 12 ust. 4c specustawy drogowej, zgodnie z którym jeżeli na nieruchomościach lub prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości zostały ustanowione ograniczone prawa rzeczowe z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, prawa te wygasają. Stosownie do treści ww. art. 12 ust. 4c prawo to wygasa z dniem, w którym decyzja zrid stała się ostateczna. W przypadku, gdy nieruchomość podlegająca podziałowi zgodnie z ust.1 jest obciążona hipoteką, hipoteka wygasa wyłącznie w stosunku do części nieruchomości objętych decyzją zrid. Jeżeli decyzja zrid dotyczy części nieruchomości, to z chwilą przejścia własności stanie się ona odrębną nieruchomością. W takiej sytuacji na tej części (obciążonej hipoteką z podziałem) wygasną wszelkie ograniczone prawa rzeczowe, w tym hipoteka. Za hipotekę, która wygasa na części przejętej nieruchomości, odszkodowanie będzie odpowiadać wysokości wierzytelności głównej do pełnej wysokości, bez względu na to, że hipoteka utrzymuje się na pozostałych nieruchomościach. Zatem na organie odszkodowawczym ciąży obowiązek wnikliwego zbadania treści księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości przejętej pod budowę drogi, ze szczególnym uwzględnieniem dat dokonania wpisów hipotek ustanowionych na danej nieruchomości. - art. 18 ust. 1e specustawy drogowej, zgodnie z którym w przypadku, w którym dotychczasowy właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości objętej decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej odpowiednio wyda tę nieruchomość lub wyda nieruchomość i opróżni lokal oraz inne pomieszczenia niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 30 dni od dnia: 1/ doręczenia zawiadomienia o wydaniu decyzji, o której mowa w art. 17, 2/doręczenia postanowienia o nadaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rygoru natychmiastowej wykonalności albo 3/ w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna wysokość odszkodowania powiększa się o kwotę równą 5% wartości nieruchomości lub wartości prawa użytkowania wieczystego. Z akt sprawy nie wynika, że organ prowadzący postępowanie odszkodowawcze badał kwestię dot. zasadności podwyższenia odszkodowania o 5% wartości nieruchomości. Ponadto, w 3 ww. decyzji odszkodowawczej podmiot kontrolowany orzekł, że decyzja staje się ostateczna po 14 dniach od dnia jej otrzymania i stanowi podstawę do wypłaty odszkodowania. - art. 16 Kpa. zgodnie z którym decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji są ostateczne. Zatem decyzje wydane przez organ I instancji, co do których upłynął już termin do złożenia odwołania i nie został przywrócony są ostateczne. Wskazać jednak należy, iż kwestia ostateczności decyzji nie może być przedmiotem orzekania w treści decyzji, co uczynił organ w 3 ww. decyzji z dnia r. Po zakończeniu postępowania administracyjnego zakończonego ww. ostateczną decyzją odszkodowawczą z dnia r. pismem Nr GN II ,8,9, NM z dnia r. Naczelnik Wydziału Geodezji i Gospodarki Nieruchomościami Pani Alicja 7/20

8 Hoszcz wystąpiła do Zastępcy Prezydenta Miasta ds. Gospodarczych Pana Marcina Michalika (Michalik) o wyrażenie zgody na zmianę m.in. ww. decyzji odszkodowawczej z r. polegającej na doliczeniu do kwoty odszkodowania należnego podatku VAT oraz na doliczenie do kwoty odszkodowania należnego podatku VAT w nowo wydawanych decyzjach orzekających o wypłacie odszkodowania za działki drogowe. Następnie pismem z dnia r. GN II NM organ Pani Alicja Hoszcz działająca z upoważnienia Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej wystąpiła do stron postępowania w trybie art. 155 Kpa. o zgodę na zmianę przedmiotowej decyzji (odszkodowawczej) w zakresie 1 pkt. 2 poprzez doliczenie do kwoty odszkodowania należnego podatku VAT. Ponadto w piśmie tym poinformowano, iż brak odpowiedzi w wyznaczonym terminie potraktowany zostanie jako zgoda na zmianę przedmiotowej decyzji, co skutkować będzie wydaniem decyzji o zmianie decyzji z dnia r. Decyzją Nr GN.II NM z dnia r. Prezydent Miasta Chorzów wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej orzekł na podstawie art. 155 oraz art Kpa. z urzędu o zmianie decyzji Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej z dnia r. w ten sposób, że: skreśla się w całości treść 1 pkt 2 sentencji ww. decyzji który otrzymuje nowe brzmienie: 2.Ustalić wartość odszkodowania za całą opisaną w pkt. 1 nieruchomość na łączną kwotę ( ) + należny podatek VAT, z czego na rzecz: a) Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej przypada kwota ( ) + należny podatek Vat, b) Spółki Kuźnia Batory Sp. z o.o. przypada kwota ( ) + należny podatek VAT. Decyzja stała się ostateczna w dniu r. Zespół kontrolujący stwierdził, że decyzja z dnia r. została wydana z naruszeniem przepisów proceduralnych i materialnych. - art. 155 Kpa., zgodnie z którym decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony, przepis art stosuje się odpowiednio. Zgoda stron stanowi zatem podstawową przesłankę stosowania przepisu art. 155 Kpa., jej brak lub wadliwość prowadzi do rażącego naruszenia prawa. Zgoda stron nie może być ani dorozumiana ani domniemana. Tylko i wyłącznie zgoda udzielona wprost i wyraźnie, poprzez stosowne oświadczenie złożone organowi może stanowić jedną z przesłanek zmiany lub uchylenia ostatecznej decyzji na podstawie art. 155 Kpa. Jak wynika z powyższego organ prowadzący postępowanie naruszył przepis art. 155 Kpa. poprzez nieuzyskanie wyraźnej zgody wszystkich stron postępowania na zmianę decyzji w powyższym trybie. Ponadto, zmiana decyzji poprzez doliczenie do odszkodowania podatku Vat jest niedopuszczalna z przyczyn szczegółowo 8/20

9 omówionych wyżej w sprawie Nr GN.II NM. - art. 16 Kpa., bowiem w 3 ww. decyzji odszkodowawczej podmiot kontrolowany orzekł, że decyzja staje się ostateczna po 14 dniach od dnia jej otrzymania i stanowi podstawę do wypłaty odszkodowania. Wskazać jednak należy, iż kwestia ostateczności decyzji nie może być przedmiotem orzekania w treści decyzji, co zostało omówione w ww. sprawie Nr GN.II NM Sprawa nr GN.II NM dot. działki nr 1010/10 o pow. 139 m 2, przejętej z mocy prawa na rzecz Gminy Chorzów, zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Chorzów nr 1/2010 z dnia r. znak AB.1.AF /010-5 o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej pn. Budowa drogi ul. Leśnej wraz z modernizacją istniejących odcinków ul. Piekarskiej, ul. Podmiejskiej i ul. Odrodzenia w Chorzowie o łącznej długości 1300 mb. Prezydent Miasta Chorzów zawiadomieniem z dnia r. poinformował HTS XXXX Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie o wszczęciu postępowania w sprawie odszkodowania za ww. nieruchomość. Organ orzekający w niniejszej sprawie w treści decyzji Nr GN.II NM z dnia r. ustalił odszkodowanie za ww. nieruchomość na rzecz Skarbu Państwa Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej z tytułu utraty prawa własności w wysokości ( ) oraz na rzecz HTS Spaczyńscy Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie z tytułu utraty prawa użytkowania wieczystego w wysokości ( ) Ustalone ww. decyzją odszkodowanie odpowiada wartości utraconych praw do nieruchomości oszacowanych w operacie szacunkowym z dnia r. sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego Pana XXXX XXXX. W niniejszej sprawie ww. decyzja z dnia r. została wydana z naruszeniem przepisów proceduralnych i materialnych. - art Kpa. organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Wobec powyższych zapisów organ ma obowiązek zebrania i rozpatrzenia w wyczerpujący sposób całego materiału dowodowego oraz właściwej jego oceny. - ww. 18 ust. 1 specustawy drogowej poprzez niedołączenie księgi wieczystej i niezbadanie stanu prawnego nieruchomości na dzień ustatecznia decyzji zrid. Z protokołu badania księgi wieczystej KA1C/ /3 sporządzonego przez Pana XXXX XXXX rzeczoznawcę majątkowego wg stanu na dzień r., stanowiącego załącznik do operatu szacunkowego wynika, że: w dziale II własność jako właściciela wpisano: Skarb Państwa Prezydent Miasta Chorzów wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, jako użytkownika wieczystego wpisano: HTS XXXX Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Chorzów. W dziale IV ujawniono następujące wpisy: Indeks wpisu 6,7; wpisy dotyczące użytkowania wieczystego,. Hipoteka umowna kaucyjna. Suma ( ) kredyt, odsetki oraz inne należności z tytułu kredytu. Termin zapłaty r. Wierzyciel hipoteczny Kredyt Bank Spółka Akcyjna Warszawa. Organ orzekający w treści decyzji nie odniósł się do kwestii obciążenia nieruchomości hipotekami i nie uznał wierzyciela 9/20

10 hipotecznego tj. ING Bank Śląski Spółka Akcyjna Oddział w Chorzowie za stronę postępowania odszkodowawczego. Brak w aktach administracyjnych sprawy dokumentu potwierdzającego stan prawny nieruchomości stanowi naruszenie ww. przepisów proceduralnych z przyczyn szczegółowo omówionych wyżej w sprawie Nr GN.II NM. W trakcie kontroli Pani Alicja Hoszcz złożyła oświadczenie z dnia r., z którego wynika, że w wydawanych decyzjach o ustaleniu wysokości odszkodowania nie ustalał odszkodowania dla podmiotów, którym przysługiwały ograniczone prawa rzeczowe w stosunku do przejmowanych nieruchomości. Wynikało to z faktu, iż hipoteki ujawnione w działach IV ksiąg wieczystych, z których odłączano działki przejmowane przez Miasto Chorzów, nie obciążały tylko działek przejmowanych, lecz całość nieruchomości, a sam fakt bezobciążowego przejęcia działek drogowych nie wpływał na wygaśnięcie hipotek, bowiem pozostały one w niezmienionej wysokości ujawnione w dotychczasowych księgach wieczystych.. - ww. art. 18 ust. 1c, ww. w związku z 12 ust. 4c specustawy drogowej. Kwestia hipoteki - która wygasa na części przejętej nieruchomości, zaś odszkodowanie będzie odpowiadać wysokości wierzytelności głównej do pełnej wysokości, bez względu na to, że hipoteka utrzymuje się na pozostałych nieruchomościach została omówiona w ww. sprawie Nr GN.II NM. Zatem na organie odszkodowawczym ciąży obowiązek wnikliwego zbadania treści księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości przejętej pod budowę drogi, ze szczególnym uwzględnieniem dat dokonania wpisów hipotek ustanowionych na danej nieruchomości. - ww. art. 18 ust. 1e specustawy drogowej, bowiem z akt sprawy nie wynika, że organ prowadzący postępowanie odszkodowawcze badał kwestię dot. zasadności podwyższenia odszkodowania o 5% wartości nieruchomości. Kwestia zasadności podwyższenia odszkodowania o 5% wartości nieruchomości został omówiona w ww. sprawie Nr GN.II NM. - ww. art. 16 Kpa., bowiem w 3 ww. decyzji odszkodowawczej podmiot kontrolowany orzekł, że decyzja staje się ostateczna po 14 dniach od dnia jej otrzymania i stanowi podstawę do wypłaty odszkodowania. Kwestia ostateczności decyzji została omówiona w ww. sprawie GN.II.II NM. Wobec powyższego nie może być przedmiotem orzekania w treści decyzji. Po zakończeniu postępowania administracyjnego ww. ostateczną decyzją odszkodowawczą z dnia r. pismem Nr GN II ,8,9, NM z dnia r. Naczelnik Wydziału Geodezji i Gospodarki Nieruchomościami Pani Alicja Hoszcz wystąpiła do Zastępcy Prezydenta Miasta ds. Gospodarczych Pana Marcina Michalika (Michalik) o wyrażenie zgody na zmianę m.in. ww. decyzji odszkodowawczej z r. polegającej na doliczeniu do kwoty odszkodowania należnego podatku VAT oraz na doliczenie do kwoty odszkodowania należnego podatku VAT w nowo wydawanych decyzjach orzekających o wypłacie odszkodowania za działki drogowe. Następnie pismem z dnia 24 września 2012r. GN II NM organ Pani Alicja Hoszcz działająca z upoważnienia Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji 10/20

11 rządowej wystąpiła do stron postępowania w trybie art. 155 Kpa. o zgodę na zmianę przedmiotowej decyzji (odszkodowawczej) w zakresie 1 pkt. 2 poprzez doliczenie do kwoty odszkodowania należnego podatku VAT. Ponadto, w piśmie tym poinformowano, iż brak odpowiedzi w wyznaczonym terminie potraktowany zostanie jako zgoda na zmianę przedmiotowej decyzji, co skutkować będzie wydaniem decyzji o zmianie decyzji z dnia 22 sierpnia 2012r. Decyzją Nr GN.II NM z dnia 11 października 2012r. Prezydent Miasta Chorzów wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej orzekł na podstawie art. 155 oraz art Kpa. z urzędu o zmianie decyzji Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej z dnia r. w ten sposób, że: skreśla się w całości treść 1 pkt 2 sentencji ww. decyzji który otrzymuje nowe brzmienie: 2.Ustalić wartość odszkodowania za całą opisaną w pkt. 1 nieruchomość na łączną kwotę ( ) + należny podatek VAT, z czego na rzecz: a) Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej przypada kwota ( ) + należny podatek Vat, b) Spółki HTS XXXX Sp. z o.o. przypada kwota ( ) + należny podatek VAT. Decyzja stała się ostateczna w dniu r. Zespół kontrolujący stwierdził, że decyzja z dnia r. została wydana z naruszeniem przepisów proceduralnych i materialnych. Organ prowadzący postępowanie naruszył wyż. cyt. przepis art. 155 Kpa poprzez nieuzyskanie wyraźnej zgody wszystkich stron postępowania na zmianę decyzji w powyższym trybie. Ponadto, wskazać należy, że żaden przepis prawa nie przewiduje możliwości powiększenia należnego odszkodowania o wartość podatku Vat na nieruchomości przejętej w trybie specustawy drogowej. Zatem zmiana decyzji poprzez doliczenie do odszkodowania podatku Vat jest niedopuszczalna z przyczyn szczegółowo omówionych w ww. sprawie Nr GN.II NM. Sprawa nr GN-II NM dot. działek nr 996/10 o pow. 18 m 2, 1002/10 o pow. 82m 2, 1012/10 o pow. 8 m2 przejętych z mocy prawa na rzecz Gminy Chorzów, zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Chorzów nr 1/2010 z dnia 8 czerwca 2010r. znak AB.1.AF /010-5 o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. Budowa drogi ul. Leśnej wraz z modernizacją istniejących odcinków ul. Piekarskiej, ul. Podmiejskiej i ul. Odrodzenia w Chorzowie o łącznej długości 1300 mb. Prezydent Miasta Chorzów zawiadomieniem z dnia 11 kwietnia 2012r. poinformował Hutnicze Przedsiębiorstwo Remontowe HARPEX Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie o wszczęciu postępowania w sprawie odszkodowania za ww. nieruchomość. Organ orzekający w niniejszej sprawie w treści decyzji Nr GN.II NM z dnia 21 sierpnia 2012r. ustalił odszkodowanie za ww. nieruchomość na rzecz Skarbu Państwa Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej z tytułu utraty prawa własności w wysokości ( ) oraz na rzecz Hutniczego Przedsiębiorstwa 11/20

12 Remontowego HARPEX Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie z tytułu utraty prawa użytkowania wieczystego w wysokości ( ) Ustalone ww. decyzją odszkodowanie odpowiada wartości utraconych praw do nieruchomości oszacowanych w operacie szacunkowym z dnia r. sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego Pana Józefa Wilczyńskiego. W niniejszej sprawie ww. decyzja z dnia r. została wydana z naruszeniem przepisów proceduralnych i materialnych: - art Kpa., zgodnie z którym organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Wobec powyższych zapisów organ ma obowiązek zebrania i rozpatrzenia w wyczerpujący sposób całego materiału dowodowego oraz właściwej jego oceny. - ww. art. 18 ust. 1 specustawy drogowej poprzez niedołączenie księgi wieczystej i niezbadanie stanu prawnego nieruchomości na dzień ustatecznia decyzji zrid. Z protokołu badania księgi wieczystej KA1C/ /9 sporządzonego przez Pana XXXX XXXX rzeczoznawcę majątkowego wg stanu na dzień 8 czerwca 2010r., stanowiącego załącznik do operatu szacunkowego wynika, że: w dziale II własność jako właściciela wpisano: Skarb Państwa Prezydent Miasta Chorzów wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, jako użytkownika wieczystego wpisano: Hutnicze Przedsiębiorstwo Remontowe HARPEX Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Bytom. W dziale IV hipoteki wpisano: hipotekę umowną kaucyjną ( ) na rzecz wierzyciela hipotecznego: ING Bank Śląski Spółka Akcyjna Oddział w Chorzowie oraz hipotekę umowną kaucyjną ( ) wierzytelności banku z tytułu umowy wieloproduktowej na rzecz wierzyciela hipotecznego: ING Bank Śląski Spółka Akcyjna Oddział w Chorzowie Organ orzekający w treści decyzji nie odniósł się do kwestii obciążenia nieruchomości hipotekami, ponadto nie uznał wierzyciela hipotecznego tj. ING Bank Śląski Spółka Akcyjna Oddział w Chorzowie za stronę postępowania odszkodowawczego. Brak w aktach administracyjnych sprawy dokumentu potwierdzającego stan prawny nieruchomości stanowi naruszenie ww. przepisów proceduralnych z przyczyn szczegółowo omówionych wyżej w sprawie Nr GN.II NM. W trakcie kontroli Pani Alicja Hoszcz złożyła oświadczenie z dnia r., z którego wynika, że w wydawanych decyzjach o ustaleniu wysokości odszkodowania nie ustalał odszkodowania dla podmiotów, którym przysługiwały ograniczone prawa rzeczowe w stosunku do przejmowanych nieruchomości. Wynikało to z faktu, iż hipoteki ujawnione w działach IV ksiąg wieczystych, z których odłączano działki przejmowane przez Miasto Chorzów, nie obciążały tylko działek przejmowanych, lecz całość nieruchomości, a sam fakt bezobciążowego przejęcia działek drogowych nie wpływał na wygaśnięcie hipotek, bowiem pozostały one w niezmienionej wysokości ujawnione w dotychczasowych księgach wieczystych.. - ww. art. 18 ust. 1c, w związku z ww. art. 12 ust. 4c specustawy drogowej. Kwestia hipoteki - która wygasa na części przejętej nieruchomości, zaś odszkodowanie będzie odpowiadać wysokości wierzytelności głównej do pełnej wysokości, bez względu na to, że 12/20

13 hipoteka utrzymuje się na pozostałych nieruchomościach została omówiona w ww. sprawie Nr GN.II NM. Zatem na organie odszkodowawczym ciąży obowiązek wnikliwego zbadania treści księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości przejętej pod budowę drogi, ze szczególnym uwzględnieniem dat dokonania wpisów hipotek ustanowionych na danej nieruchomości. - ww. art. 18 ust. 1e specustawy drogowej, bowiem z akt sprawy nie wynika, że organ prowadzący postępowanie odszkodowawcze badał kwestię dot. zasadności podwyższenia odszkodowania o 5% wartości nieruchomości. Kwestia zasadności podwyższenia odszkodowania o 5% wartości nieruchomości został omówiona w ww. sprawie Nr GN.II NM. - ww. art. 16 Kpa., bowiem w 3 ww. decyzji odszkodowawczej podmiot kontrolowany orzekł, że decyzja staje się ostateczna po 14 dniach od dnia jej otrzymania i stanowi podstawę do wypłaty odszkodowania. Kwestia ostateczności decyzji została omówiona w ww. sprawie GN.II.II NM. Wobec powyższego nie może być przedmiotem orzekania w treści decyzji. Po zakończeniu postępowania administracyjnego zakończonego ww. ostateczną decyzją odszkodowawczą z dnia r. pismem Nr GN II ,8,9, NM z dnia r. Naczelnik Wydziału Geodezji i Gospodarki Nieruchomościami Pani Alicja Hoszcz wystąpiła do Zastępcy Prezydenta Miasta ds. Gospodarczych Pana Marcina Michalika (Michalik) o wyrażenie zgody na zmianę m.in. ww. decyzji odszkodowawczej z r. polegającej na doliczeniu do kwoty odszkodowania należnego podatku VAT oraz na doliczenie do kwoty odszkodowania należnego podatku VAT w nowo wydawanych decyzjach orzekających o wypłacie odszkodowania za działki drogowe. Następnie pismem z dnia r. GN II NM organ Pani Alicja Hoszcz działająca z upoważnienia Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej wystąpiła do stron postępowania w trybie art. 155 Kpa. o zgodę na zmianę przedmiotowej decyzji (odszkodowawczej) w zakresie 1 pkt. 2 poprzez doliczenie do kwoty odszkodowania należnego podatku VAT. Ponadto w piśmie tym poinformowano, iż brak odpowiedzi w wyznaczonym terminie potraktowany zostanie jako zgoda na zmianę przedmiotowej decyzji, co skutkować będzie wydaniem decyzji o zmianie decyzji z dnia r. Decyzją Nr GN.II NM z dnia 11 października 2012r. Prezydent Miasta Chorzów wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej orzekł na podstawie art. 155 oraz art Kpa. z urzędu o zmianie decyzji Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej z dnia r. w ten sposób, że: skreśla się w całości treść 1 pkt 2 sentencji ww. decyzji który otrzymuje nowe brzmienie: 2.Ustalić wartość odszkodowania za całą opisaną w pkt. 1 nieruchomość na łączną kwotę ( ) + należny podatek VAT, z czego na rzecz: a) Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta Chorzów wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej przypada kwota ( ) + należny podatek Vat, 13/20

14 b) Hutniczego Przedsiębiorstwa Remontowego HARPEX Sp. z o.o. przypada kwota ( ) + należny podatek VAT. Decyzja stała się ostateczna w dniu r. Zespół kontrolujący stwierdził, że decyzja z dnia r. została wydana z naruszeniem przepisów proceduralnych i materialnych. Organ prowadzący postępowanie naruszył wyż. cyt. przepis art. 155 Kpa. poprzez nieuzyskanie wyraźnej zgody wszystkich stron postępowania na zmianę decyzji w powyższym trybie. Ponadto, wskazać należy, że żaden przepis prawa nie przewiduje możliwości powiększenia należnego odszkodowania o wartość podatku Vat na nieruchomości przejętej w trybie specustawy drogowej. Zatem zmiana decyzji poprzez doliczenie do odszkodowania podatku Vat jest niedopuszczalna z przyczyn szczegółowo omówionych wyżej w sprawie Nr GN.II NM. Sprawa nr GN-II NM dot. działek nr 759/24 o pow. 738 m 2 i 756/23 o pow. 300 m 2 przejętych z mocy prawa na rzecz Gminy Chorzów, zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Chorzów nr 1/2012 z dnia 14 lutego 2012r. znak AB.1.AF /011/9 o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. Budowa ulicy miejskiej przedłużenie ulicy Świerkowej (etap I i etap II) wraz z kanalizacją deszczową, oświetleniem ulicznym, przepompownia ścieków wód opadowych z rurociągiem tłocznym i przebudową kanalizacji teletechnicznej, zmienionej postanowieniem Nr 25 Prezydenta Miasta Chorzów z dnia 13 sierpnia 2012r., utrzymanej w mocy decyzją Wojewody Śląskiego Nr IFXIII z dnia 31 lipca 2012r. Prezydent Miasta Chorzów wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej zawiadomieniem z dnia 21 listopada 2012r. poinformował ProActive Doradztwo Sp. z o.o. w Katowicach o wszczęciu postępowania odszkodowawczego za ww. nieruchomość. Prezydent Miasta Chorzów wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej decyzją Nr GN.II NM z dnia 22 maja 2013r. ustalił odszkodowanie za ww. nieruchomość na rzecz ProActive Doradztwo Sp. z o.o. w Katowicach na łączną kwotę ( ) + należny podatek Vat. Ustalone ww. decyzją odszkodowanie odpowiada wartości utraconych praw do nieruchomości oszacowanych w operacie szacunkowym z dnia r. sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego Pana XXXX XXXX. W niniejszej sprawie ww. decyzja z dnia r. została wydana z naruszeniem przepisów proceduralnych i materialnych: - art Kpa. organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Wobec powyższych zapisów organ ma obowiązek zebrania i rozpatrzenia w wyczerpujący sposób całego materiału dowodowego oraz właściwej jego oceny. - ww. art. 18 ust. 1 specustawy drogowej poprzez niedołączenie księgi wieczystej i niezbadanie stanu prawnego nieruchomości na dzień ustatecznia decyzji zrid, co zostało omówione w ww. sprawie Nr GN.II NM. W uzasadnieniu ww. decyzji z dnia r. organ kontrolowany wskazał, że ustalona zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami wartość nieruchomości stanowiąca kwotę netto jest 14/20

15 punktem wyjścia do wyliczenia od tej wartości kwoty należnego podatku od towarów i usług. Przy wydawaniu decyzji oparto się o wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia r. I FSK 1702/10 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia r. II SA/GL 594/11. Organ kontrolujący stwierdza w świetle przytoczonych wyżej przepisów prawa oraz wyjaśnień omówionych w ww. sprawie GN.II NM, iż uzasadnienie zawarte w treści ww. decyzji odszkodowawczej nie zasługuje na uwzględnienie. Ponadto, wskazać należy, że żaden przepis prawa nie przewiduje możliwości powiększenia należnego odszkodowania o wartość podatku Vat na nieruchomości przejętej w trybie specustawy drogowej. Zatem zmiana decyzji poprzez doliczenie do odszkodowania podatku Vat jest niedopuszczalna z przyczyn szczegółowo omówionych wyżej w sprawie Nr GN.II NM. Wobec powyższego doliczanie podatku Vat do wysokości odszkodowania ustalonego na podstawie przepisów specustawy jest niedopuszczalne. - ww. art. 18 ust. 1e specustawy drogowej, bowiem z akt sprawy nie wynika, że organ prowadzący postępowanie odszkodowawcze badał kwestię dot. zasadności podwyższenia odszkodowania o 5% wartości nieruchomości. Kwestia zasadności podwyższenia odszkodowania o 5% wartości nieruchomości został omówiona w ww. w sprawie Nr GN.II NM. - ww. art. 16 Kpa., bowiem 3 ww. decyzji odszkodowawczej podmiot kontrolowany orzekł, że decyzja staje się ostateczna po 14 dniach od dnia jej otrzymania i stanowi podstawę do wypłaty odszkodowania. Kwestia ostateczności decyzji została omówiona w ww. sprawie Nr GN.II NM., nie może być przedmiotem orzekania w treści decyzji. - art. 80 Kpa, zgodnie z którym organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. W operacie szacunkowym, na podstawie którego określono wartość ww. nieruchomości rzeczoznawca nie odniósł się do treści art. 134 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, zgodnie z którym podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi, z zastrzeżeniem art. 135, wartość rynkowa nieruchomości. Zgodnie z ust. 3 wartość nieruchomości dla celów odszkodowania określa się według aktualnego sposobu jej użytkowania, jeżeli przeznaczenie nieruchomości, zgodne z celem wywłaszczenia, nie powoduje zwiększenia jej wartości. Jeżeli przeznaczenie nieruchomości zgodne z celem wywłaszczenia, powoduje zwiększenie jej wartości, wartość nieruchomości dla celów odszkodowania określa się według alternatywnego sposobu użytkowania wynikającego z tego przeznaczenia (ust. 4). Ponadto, rzeczoznawca zgodnie z art. 154 ust. 1 ww. ustawy decyduje o wyborze podejścia, metody i techniki szacowania nieruchomości, uwzględniając w szczególności cel wyceny, rodzaj i położenie nieruchomości, przeznaczenie w planie miejscowym, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury 15/20

16 technicznej, stan jej zagospodarowania oraz dostępne dane o cechach, dochodach i cechach nieruchomości podobnych. W przedmiotowym operacie szacunkowym rzeczoznawca nie określił wyboru, metody oraz techniki szacowania, zaś stwierdzenie, że wyboru metodyki szacowania dokonano stosownie do obowiązujących przepisów prawnych oraz uwzględniając cel i przedmiot wyceny, a także ilość i rodzaj informacji jest niewystarczające przy określeniu podstaw prawnych. Treść operatu powinna zawierać informacje niezbędne przy dokonywaniu wyceny, w tym podstawy prawne, do czego obliguje 56 rozporządzenia w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego. Ocena wartości dowodowej dokonana przez organ musi wskazywać, czy przyjęte w opinii ustalenia zostały prawidłowo wyjaśnione, uzasadnione i udokumentowane. Organ ma prawo i obowiązek ocenić wartość dowodową operatu szacunkowego, zbadać czy przedłożona opinia jest zupełna, logiczna i wiarygodna. W szczególności ocena ta musi dotyczyć prawidłowości ustalonej przez rzeczoznawcę wartości nieruchomości w korelacji z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzenia w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego, bowiem prawidłowość ustalenia wysokości odszkodowania zależy od poprawności sporządzonej opinii o wartości nieruchomości. Organ kontrolowany nie dokonał prawidłowej oceny operatu szacunkowego przez co naruszył ww. przepis art. 80 Kpa. Sprawa nr GN-II NM dot. działki nr 23/1 o pow. 27m 2 przejętej z mocy prawa na rzecz Gminy Chorzów, zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Chorzów nr 2/2010 z dnia 21 lipca 2010r. znak AB.1.AF /010-3 o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. Przebudowa skrzyżowania ulic Strzelców Bytomskich, raciborskiej i Styczyńskiego w Chorzowie wraz z odwodnieniem, oświetleniem drogi oraz przebudową urządzeń obcych nie związanych z funkcjonowaniem drogi. Prezydent Miasta Chorzów zawiadomieniem z dnia r. o poinformował Panią XXXX XXXX o wszczęciu postępowania odszkodowawczego. Jak wynika z notatki sporządzonej przez inspektor Joannę Królikowską (brak daty sporządzenia notatki) XXXX XXXX zmarła r. w Chorzowie, akt zgonu 630/57 USC Chorzów. Pomimo podejmowanych działań nie ustalono spadkobierców po zmarłej właścicielce. Ostatnie pismo z Sądu Rejonowego w Chorzowie z dnia 9 kwietnia 2013r., informujące, że nie toczyła się i nie toczy sprawa o stwierdzenie nabycia spadku po XXXX XXXX. W sprawie do dnia kontroli nie wydano decyzji odszkodowawczej. Sprawa nr GN-II NM dot. działki nr 26/1 o pow. 46m 2 przejętej z mocy prawa na rzecz Gminy Chorzów, zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Chorzów nr 2/2010 z dnia 21 lipca 2010r. znak AB.1.AF /010-3 o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. Przebudowa skrzyżowania ulic Strzelców Bytomskich, raciborskiej i Styczyńskiego w Chorzowie wraz z odwodnieniem, oświetleniem drogi oraz przebudową urządzeń obcych nie związanych z funkcjonowaniem drogi. Prezydent Miasta Chorzów zawiadomieniem z dnia r. poinformował o wszczęciu postępowania w sprawie odszkodowania za ww. nieruchomość Pana 16/20

17 XXXX XXXX użytkownika wieczystego. Organ orzekający w niniejszej sprawie w treści decyzji Nr GN.II NM z dnia 11 maja 2012r. ustalił odszkodowanie za ww. nieruchomość na Pana XXXX XXXX w wysokości ( ). Ustalone ww. decyzją odszkodowanie odpowiada wartości utraconego prawa użytkowania wieczystego gruntu oszacowanego w ww. operacie szacunkowym sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego. Z protokołu badania księgi wieczystej KA1C/ /7 sporządzonego przez Pana XXXX XXXX rzeczoznawcę majątkowego wg stanu na dzień r. (winno być: na r. tj. data wydania decyzji zrid przez organ I instancji), stanowiącego załącznik do operatu szacunkowego wynika, że; w dziale II własność jako właściciela wpisano Miasto Chorzów, użytkownik wieczysty XXXX XXXX, w dziale III i IV brak wpisów. W aktach sprawy znajduje się akt notarialny Repertorium A Nr 5769/2010 z dnia 10 sierpnia 2010r. - umowa przeniesienia prawa użytkowania wieczystego ww. nieruchomości. Na podstawie tego dokumentu XXXX XXXX przenosi na rzecz XXXX XXXX prawo użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości. Ponadto, w aktach sprawy znajduje się wydruk z elektronicznej księgi wieczystej nr KA1C/ /7 z dnia r., z którego wynika, że: w dziale II własność jako właściciela wpisano Miasto Chorzów, jako użytkownika wieczystego wpisano: Regionalny Zakład Obsługi Urządzeń Gazowniczych GAZ-Technika Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach. Wpis ten został ujawniony na podstawie umowy sprzedaży nr rep. A1211/II/2011 z r. Zespół kontrolujący stwierdził, iż w aktach sprawy brak jest wydruku działu I, III i IV księgi wieczystej Nr KA1C/ /7, na podstawie której organ ustala stan prawny nieruchomości na dzień ustatecznienia się decyzji zrid. Stan prawny nieruchomości niezbędny jest w celu prawidłowego ustalenia przedmiotu i podmiotu prowadzonego postępowania. Jak wynika z powyższych dokumentów właścicielem przedmiotowej nieruchomości była Gmina Chorzów, w użytkowaniu wieczystym Regionalnego Zakładu Obsługi Urządzeń Gazowniczych GAZ- Technika Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach. Zgodnie z art. 12 ust. 4f specustawy drogowej odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe. Zatem odszkodowanie może skutecznie otrzymać ten, któremu przysługiwało określone prawo do nieruchomości, w dniu, w którym decyzja zrid stała się ostateczna. Każdy z tych podmiotów musi jednak udowodnić swój przymiot strony stosownym dokumentem. Zasadnicze znaczenie ma więc kwestia określenia stanu prawnego nieruchomości na dzień ustatecznienia się decyzji zrid. Dla ustalenia stanu prawnego nieruchomości, prowadzi się księgi wieczyste, które zapewniają bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami, co wynika z tzw. rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, uregulowanej w ustawie z dnia r. o księgach wieczystych i hipotece. W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej 17/20

18 a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi wieczystej rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi wieczystej nabył własność lub inne prawo rzeczowe. Ponadto, organ kontrolowany w niniejszej sprawie naruszył następujące przepisy proceduralne i materialne tj.: - ww. art. 18 ust. 1e specustawy drogowej, bowiem z akt sprawy nie wynika, że organ prowadzący postępowanie odszkodowawcze badał kwestię dot. zasadności podwyższenia odszkodowania o 5% wartości nieruchomości. Kwestia zasadności podwyższenia odszkodowania o 5% wartości nieruchomości został omówiona w ww. sprawie Nr GN.II NM. - ww. art. 16 Kpa., bowiem w 3 ww. decyzji odszkodowawczej podmiot kontrolowany orzekł, że decyzja staje się ostateczna po 14 dniach od dnia jej otrzymania i stanowi podstawę do wypłaty odszkodowania. Kwestia ostateczności decyzji została omówiona w ww. sprawie GN.II.II NM. Wobec powyższego nie może być przedmiotem orzekania w treści decyzji. Ocena Zalecenia lub wnioski, dotyczące usunięcia nieprawidłowości lub usprawnienia funkcjonowania jednostki kontrolowanej Negatywna Zobowiązuję do bezwzględnego przestrzegania przepisów prawa procesowego tj. ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeksu postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2013, poz. 267) oraz prawa materialnego tj. ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tj. Dz.U. z 2013r., poz. 687), ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz.U. z 2010r., Nr 102, poz. 651) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego. Jeżeli od decyzji odszkodowawczej zostanie wniesione przez stronę postępowania odwołanie, to zgodnie z art. 133 Kpa. odwołanie należy przesłać wraz z aktami sprawy w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania organowi odwoławczemu, jeżeli w tym terminie organ nie wydał nowej decyzji w myśl art. 132 Kpa. Organ administracji publicznej obowiązany jest do zebrania całego materiału dowodowego w sprawie, rozpatrzenia zgromadzonego materiału dowodowego oraz właściwej jego oceny, na co wskazuje art Kpa. Zatem koniecznym jest by w aktach sprawy znajdowały się dokumenty sporządzone w formie pisemnej (art Kpa.), niezbędne w celu prawidłowego ustalenia stron postępowania oraz stanu faktycznego i prawnego w sprawie. W decyzjach odszkodowawczych nie należy orzekać, iż decyzja staje się ostateczna po 14 dniach jej otrzymania, bowiem od przedmiotowych decyzji odszkodowawczych służy stronom prawo wniesienia odwołania do Wojewody Śląskiego w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji. W sytuacji, gdy jedna ze stron postępowania wniesie o zmianę decyzji odszkodowawczej organ winien mieć ma uwadze przepis 18/20

19 art. 155 Kpa., w myśl którego decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo może być za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał ( ). Zgoda stron na zmianę lub uchylenie decyzji nie może być ani dorozumiana ani domniemana, powinna być udzielona wprost i wyraźnie, poprzez stosowne oświadczenie złożone organowi. Jedną z zasad ogólnych w postępowaniu administracyjnym jest zasada pisemności zawarta w art Kpa. Zatem porozumiewanie się organu ze stroną przybiera formę pisemną lub ustnego przesłuchania lecz połączonego ze sporządzeniem protokołu. Organ dokonując oceny przydatności dowodowej operatu szacunkowego sporządzonego w sprawie, powinien zwrócić szczególną uwagę na treść operatu, która zgodnie z 56 rozporządzenia w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego powinna zawierać informacje niezbędne przy dokonywaniu wyceny, w tym podstawy prawne. Ocena wartości dowodowej dokonana przez organ musi wskazywać, czy przyjęte w opinii ustalenia zostały prawidłowo wyjaśnione, uzasadnione i udokumentowane. Organ ma prawo i obowiązek ocenić wartość dowodową operatu szacunkowego, zbadać czy przedłożona opinia jest zupełna, logiczna i wiarygodna. W szczególności ocena ta musi być dokonana w korelacji z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami, a w szczególności art. 134 ust. 1 ugn. oraz rozporządzenia w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego. Następnie organ mając na uwadze art. 80 Kpa. w uzasadnieniu zajętego stanowiska winien należycie wyjaśnić motywy zajętego stanowiska i przedstawić argumenty, którymi kierował się przy ocenie materiału dowodowego. Organ powinien mieć na względzie art. 18 ust. 1e ustawy z dnia r. Z treści ww. przepisu wynika, że uprawnionymi do uzyskania odszkodowania w wysokości powiększonej o kwotę równą 5% wartości nieruchomości są dotychczasowy właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości objętej zrid, który w ustawowym terminie wyda nieruchomość lub wyda nieruchomość i opróżni lokal oraz inne pomieszczenia. Istotne znaczenie ma więc fakt udokumentowania w aktach sprawy (ww. zasada pisemności - art. 14 Kpa.), że organ dokonał ustaleń, czy zaistniała przesłanka wynikająca z ww. art. 18 ust. 1e dotycząca powiększenia kwoty odszkodowania o kwotę równą 5% wartości nieruchomości. Organ ustalając wysokość odszkodowania winien mieć na uwadze także regulację zawartą w art. 18 ust. 1c ww. ustawy z dnia r. Stosownie do treści art. 12 ust. 4c i 4f ww. ustawy z dnia r. jeżeli na nieruchomości lub prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości zostały ustanowione ograniczone prawa rzeczowe, z dniem w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, prawa te wygasają. Odszkodowanie za nieruchomość przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe. Ponadto w myśl art. 18 ust. 1a ww. ustawy, jeżeli na 19/20

20 przedmiotowych nieruchomościach objętych decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, lub na prawie użytkowania wieczystego tych nieruchomości są ustanowione ograniczone prawa rzeczowe, wysokość odszkodowania przysługującego dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu zmniejsza się o kwotę równą wartości tych praw. Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1c ww. ustawy z dnia r., jeżeli na nieruchomościach, o których mowa w art. 12 ust. 4a, lub na prawie użytkowania wieczystego tych nieruchomości jest ustanowiona hipoteka, wysokość odszkodowania z tytułu wygaśnięcia hipoteki ustala się w wysokości świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, wraz z odsetkami zabezpieczonymi tą hipoteką. Odszkodowanie to podlega zaliczeniu na spłatę świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką wraz z odsetkami. Ponadto, wskazać należy, iż przepisy ustawy z dnia r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, jak również stosowane odpowiednio przepisy ustawy z dnia r. o gospodarce nieruchomościami stanowiące podstawę prawną do wydania decyzji odszkodowawczych nie przewidują możliwości podwyższenia odszkodowania o podatek VAT, zatem podatek VAT nie może być przedmiotem orzekania w decyzjach odszkodowawczych. Termin realizacji zaleceń: Oczekuję przedstawienia przez Pana Prezydenta, w terminie 30 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu ich realizacji lub przyczynach ich niepodjęcia. DATA I PODPIS WOJEWODY 20/20