KONKURS WSPÓŁPRACA KLUCZEM DO OCHRONY ŚRODOWISKA SZKOLNE CENTRUM RECYKLINGU

Transkrypt

1

2 KONKURS WSPÓŁPRACA KLUCZEM DO OCHRONY ŚRODOWISKA SZKOLNE CENTRUM RECYKLINGU Fundacja realizowała na terenie województw świętokrzyskiego Konkurs Współpraca Kluczem do ochrony środowiska- szkolne centrum recyklingu. Uroczyste podsumowanie i wręczenie nagród - 27 listopada w Kielcach Oto laureaci konkursu I miejsce - Publiczne Gimnazjum im. Wojciecha Skuzy w Łubnicach II miejsce - Publiczna Szkoła Podstawowa w Cieślach III miejsce - Szkoła Podstawowa im. 3 Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej w Sorbinie IV miejsce - ZPO Szkoła Podstawowa w Kozubowie V miejsce - Szkoła Podstawowa w Wólce Kłuckiej Nagrody to pomoce szkolne zgodne z etapem kształcenia; Szkolni Koordynatorzy wraz z Dyrekcją szkól i młodzieżą dokonali wybory, a wśród wybranych nagród były: lunety obserwacyjne i lornetki, kompasy aby wycieczki były ciekawsze ale również niezmiernie przydatne odczynniki chemiczne oraz mapy, plansze edukacyjne, modele anatomiczne. Biorąc pod uwagę założony cel kampanii i planowany efekt ekologiczny, ocenie konkursowej podlegały 4 Kategorie Konkursowe: A - Działania Edukacyjne B - Quiz wiedzy ekologicznej C - Masa zebranych ELEKTRYCZNYCH ŚMIECI D - Masa zebranych zużytych Baterii Pojęte przez Szkoły działania i ich współpraca z Gminami oraz lokalnym środowiskiem zostały podsumowane w Raportach z Działań Edukacyjnych. Wśród prowadzonych działań realizowane były: kąciki edukacyjne gazetki szkolne, plakaty zamieszczane na gminnych tablicach ogłoszeń, konkursy wiedzy recyklingowej, plastyczne, recytatorskie, prelekcje, spotkania z ekspertami ds. gospodarki ODPADAMI, warsztaty w Zakładzie Przetwarzania Zużytego Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego w Piekoszowie. Zdjęcie: plakat przygotowany w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Mniowie 2

3 Kategoria Quiz wiedzy ekologicznej cieszyła się ogromnym zainteresowaniem - ponad 5500 prawidłowych odpowiedzi, wzbudziła bardzo duże emocje. Nagrodziliśmy 20 uczniów, którzy najszybciej udzielili prawidłowych odpowiedzi na zamieszczone pytania. Prawidłowe odpowiedzi można było odnaleźć w opracowanych przez Fundacje materiałach edukacyjnych. Praktyczna część konkurs to zbiórka Elektrycznych Śmieci i Zużytych Baterii, w której liczyła się przede wszystkim współpraca z Gminą, rodzicami, sąsiadami. Rekordowy efekt udało się osiągnąć Szkole Podstawowej im. 3 Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej w Sorbinie 16 kg/ ucznia zebranych Elektrycznych Śmieci. Zbiórka zużytych Baterii to kolejne rekordy i wysokie efekty, Młodzież z Publicznego Gimnazjum im. Wojciecha Skuzy w Łubnicach zebrała 251 kg Zdjęcie: Zbiórka Elektrycznych Śmieci w Szkole Podstawowej w Kozubowie 3

4 OD ZUŻYTYCH BATERII I AKUMULATORÓW DO NOWEGO PRODUKTU W zelektronizowanym świecie spotykamy się z ogromną wielością urządzeń zasilanych energią elektryczną. Niektóre urządzenia i sposób ich użytkowania, wymuszają zastosowanie przenośnych źródeł energii czyli baterii i akumulatorów. Najpopularniejsze ogniwa to baterie cynkowo-węglowe, alkaliczne, ale powszechnie używane są również akumulatory; niklowo-wodorkowe, litowojonowe, litowe, niklowo-kadmowe, ogniwa o konstrukcji guzikowej (srebrowej i alkaliczne). Zdjęcie: Baterie cynkowo-węglowe i alkaliczne Są to tak zwane chemiczne źródła energii, stosowane powszechnie np. w telefonach, odtwarzaczach muzyki, zabawkach, aparatach fotograficznych, kamerach czy przenośnych komputerach. Wraz ze wzrostem zastosowania baterii i akumulatorów wzrasta również ilość zużytych. Mając na względzie bezpieczeństwo środowiska naturalnego, w tym życia i zdrowia ludzi, wdrożono systemy zbiórki oraz opracowano technologie dotyczące recyklingu zużytych baterii i akumulatorów. Po selektywnym zebraniu w szkołach, sklepach, urzędach, Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów, punktach serwisowych baterie i akumulatory trafiają do Zakładów Przetwarzania - gdzie są sortowane na poszczególne rodzaje. W procesie recyklingu baterii nie ma znaczenia ich wielkość czy kształt, a istotny jest ich skład chemiczny. 4

5 Po bardzo dokładnym posortowaniu, baterie na specjalnych instalacjach poddawane są kolejnym etapom recyklingu. Baterie cynkowo-węglowe i alkaliczne są kruszone i mielone, w rezultacie uzyskiwane są trzy frakcje, z których następuje odzysk energii, stali, cynku. Diamagnetyczna - Tworzywa sztuczne i papier z etykiet i separatorów przekazywane są do cementowni, elektrociepłowni, gdzie następuje w czasie spalania odzysk energii, Ferromagnetyczna- stalowe obudowy baterii, po oczyszczeniu przekazywane są do hut stali, gdzie są przetapiane i powstają wyroby hutnicze: pręty, rury, blachy. - folia i papier pochodzące z etykiet- trafiają do spalenia i mamy odzysk energii - Metalowe obudowy trafiają do hut stali Paramagnetyczna- czarny proszek zwany czarną masą trafia do zakładów przerobu i odzysku odpadów cynkonośnych, gdzie następuje odzysk energii oraz cynku. Zdjęcie: Frakcja Diamagnetyczna, Ferromagnetyczna, Paramagnetyczna Cynk odzyskiwany jest w zakładach przerobu i odzysku odpadów cynkonośnych, w Polsce taki zakład jest koło Olkusza (w Bukownie). Zastosowanie cynku jest bardzo szerokie, stosuje go się do zabezpieczania np. blach przed korozją. Takie blachy stosuje się w przemyśle samochodowym, produkcji kanałów wentylacyjnych, rur, elementów odprowadzających wodę z dachów, do budowy regałów i konstruowania sprzętu gospodarstwa domowego kończąc. Cynkowane są również elementy łączące śruby. Cynk zajmuje czwarte miejsce pod względem powszechności wykorzystania metali w różnych gałęziach gospodarki wyprzedzają go jedynie żelazo, aluminium i miedź. Chiny odpowiadają za ponad jedną czwartą całkowitego wydobycia cynku na świecie. W Polsce wydobycie rudy cynku koncentruje się w południowej części 5

6 kraju, a zwłaszcza w obszarze śląsko-krakowskim. W ostatnich latach z uwagi na stopniowe wyczerpywanie się złóż, ograniczono wydobycie tego surowca do dwóch rejonów: Olkuszu (70% krajowych zasobów przemysłowych) i Chrzanowie (28%). Zużyte baterie to odpad niebezpieczny dla środowiska, dla nas i naszych bliskich ale to również źródło surowców. Oprócz cynku w bateriach są również inne metale: lit, mangan, kadm, nikiel, miedź, srebro. Ich odzyskanie przyczynia się do ochrony środowiska Najważniejsze - Jeśli baterie po zużyciu trafią do pojemnika na zużyte baterie to nie staną się śmieciem, a surowcem. Zdjęcie: Młodzież ze Szkoły Podstawowej w Kozubowie w czasie konkursu Współpraca kluczem do ochrony środowiska szkolne centrum recyklingu Zdjęcie: Młodzież z Publicznego Gimnazjum im. Wojciecha Skuzy w Łubnicach w czasie konkursu Współpraca kluczem do ochrony środowiska szkolne centrum recyklingu 6

7 JAKIE BATERIE I AKUMULATORY ZBIERAMY W 2011 r. w Polsce wprowadzono (sprzedano) ok. 10 tys. ton ( ,12 kg) baterii i akumulatorów przenośnych. Najpopularniejsze to baterie cynkowowęglowe, cynkowo-manganowe, cynkowo-powietrzne (5,5 tys. ton), w których cynk stanowi ok. 19 % tj. 1 tona baterii = 190 kg cynku, w skali całego kraju to ponad Mg (ton) tego surowca. Zbieramy wszystkie rodzaje baterii - jednorazowe i wielokrotnego ładowania (akumulatory), które są przeznaczone do użytkowania w telefonach przenośnych, komputerach przenośnych, elektronarzędziach bezprzewodowych zabawkach, odtwarzaczach dźwięku, aparatach fotograficznych, i sprzęcie gospodarstwa domowego. Baterie i akumulatory można bezpłatnie oddać: - w czasie organizowanych stacjonarnych i mobilnych zbiórek Elektrycznych Śmieci (należy je wsypać do woreczka foliowego, szczelnie zawiązać i położyć razem z Elektrycznymi Śmieciami), - w Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), - w czasie akcji i imprez ekologicznych - wrzucić do pojemników na zużyte baterie w placówkach oświatowych, placówkach handlowych czy Urzędzie Miasta lub Gminy. 7

8 ZASADY BEZPIECZNEGO ZBIERANIA BATERII Nowoczesne systemy produkcji oraz zaawansowane technologie materiałowe pozwalają na bezpieczne przechowywanie baterii nawet do kilku lat. Poniższe zasady dotyczą przechowywania nowych oraz zbierania zużytych baterii i akumulatorów. Optymalne warunki przechowywania baterii to temperatura w zakresie C i bardzo mała wilgotność. Działanie wysokiej temperatury - miejsce magazynowania baterii i akumulatorów nie powinno być umiejscowione w bezpośrednim sąsiedztwie źródła ciepła (np. kaloryfera) oraz w nasłonecznionym miejscu (np. parapet); Działanie wody w rożnych stanach skupienia tj. deszcz, śnieg- zabrania się magazynowania baterii w pojemnikach mokrych (wilgotnych). Niewolno ich myć czy zamaczać, po przypadkowym zamoczeniu baterie należy delikatnie osuszyć; Uszkodzenia fizyczne - zakazuje się rozszczelniania obudów baterii czy to celowego czy niezamierzonego. Szczególnie istotne jest to w przypadku baterii litowo-jonowych i litowych; Baterie i akumulatory przed wrzuceniem do pojemnika powinny być rozładowane. W przypadku akumulatorów Litowych czy litowo-jonowych zaleca się zaizolowanie (izolacją lub taśmą biurową) ich styków. W przypadku uszkodzenia baterii zachowując zasady bezpieczeństwa należy umieścić ją w torebce foliowej lub w inny sposób zaizolować używając przy tym rękawic ochronnych. Do zbiórki baterii należy używać opakowań oznaczonych napisem Zużyte baterie oraz pojemników nie przewodzących prądu eklektycznego np. kartonowych; Zebrane zużyte baterie nie powinny być przechowywane w pomieszczeniach piwnicznych, na poddaszach i strychach, w obrębie klatek schodowych i korytarzy oraz w innych pomieszczeniach ogólnie dostępnych, jak również na tarasach, balkonach i loggiach. W przypadku zagrożenia powodzią należy zgromadzone zużyte baterie lub ZSEiE zabezpieczyć przed działaniem wody. Miejsca odbioru zużytych baterii (placówki oświatowe, instytucje, urzędy, biblioteki) powinny mieć zawarte umowę z firmą zbierającą, która gwarantuje co najmniej nieodpłatny odbiór zebranych baterii oraz zapewnia pojemniki do gromadzenia. Sprzedawcy detaliczni baterii i akumulatorów przenośnych, których powierzchnia sprzedaży przekracza 25m 2 oraz sprzedawcy hurtowi są zobowiązani do ustawienia pojemnika na zużyte baterie w miejscu publicznie dostępnym. 8

9 CO ZALICZAMY DO ELEKTRYCZNYCH ŚMIECI? To stare lub niesprawne urządzenia RTV, AGD, komputerowe, informatyczne, narzędzia elektryczne, urządzenia chłodnicze, sprzęt oświetleniowy słowem jest to każde urządzenie, które działa na prąd poprzez włączenie do kontaktu lub na baterie. Nawet stare lub niesprawne zabawki elektryczne są traktowane jako odpad niebezpieczny i oznaczone piktogramem przekreślonego kosza to oznacza, że nie można ich wyrzucać łącznie z odpadami komunalnymi (domowymi). Wielkogabarytowe urządzenia AGD: urządzenia chłodnicze - lodówki, zamrażarki, pralki, suszarki do ubrań zmywarki, elektryczne kuchenki, piekarniki, elektryczne urządzenia grzewcze urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne Małogabarytowe urządzenia AGD: odkurzacze, maszyny do szycia, maszyny dziewiarskie żelazka, tostery, frytkownice, rozdrabniacze, miksery młynki do kawy, noże elektryczne, urządzenia do pielęgnacji ciała np. suszarki, depilatory, golarki zegarki, zegary i inne czasomierze, wagi Sprzęt oświetleniowy: oprawy oświetleniowe do lamp fluorescencyjnych, z wyjątkiem opraw oświetleniowych stosowanych w gospodarstwach domowych liniowe lampy fluorescencyjne, kompaktowe lampy fluorescencyjne wysokoprężne lampy wyładowcze, w tym ciśnieniowe lampy sodowe oraz lampy metalohalogenkowe niskoprężne lampy sodowe, pozostałe urządzenia oświetleniowe służące do celów rozpraszania i kontroli światła Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy: kolejki elektryczne lub tory wyścigowe, kieszonkowe konsole do gier video gry video, komputerowo sterowane urządzenia do uprawiania sportów rowerowych, nurkowania, biegania, wiosłowania, sprzęt sportowy z elektrycznymi lub elektronicznymi częściami składowymi, jeżdżące i śpiewające zabawki 9

10 Przyrządy do nadzoru i kontroli: czujniki dymu, regulatory ciepła, termostaty urządzenia pomiarowe ważące lub do nastawu używane w gospodarstwie domowym lub jako sprzęt laboratoryjny pozostałe przyrządy nadzoru i kontroli używane w obiektach i instalacjach przemysłowych (np. w panelach sterowniczych) Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny: komputery, drukarki, laptopy, notepady, kopiarki, kalkulatory, terminale, faksy, telefony, komórki Sprzęt audiowizualny: radioodbiorniki, telewizory, dyktafony, magnetofony, kamery i odtwarzacze video dvd, sprzęty hi-fi, wzmacniacze dźwięku, instrumenty muzyczne Narzędzia elektryczne i elektroniczne z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych: wiertarki, piły, maszyny do szycia urządzenia do skręcania, mielenia, piaskowania, przemiału, piłowania, cięcia, nawiercania, robienia otworów, nabijania, składania, gięcia lub podobnych metod przetwarzania drewna, metalu narzędzia do nitowania, przybijania lub przyśrubowania lub usuwania nitów, gwoździ, śrub lub podobnych zastosowań narzędzia do spawania, lutowania lub podobnych zastosowań urządzenia do rozpylania, rozprowadzania, rozpraszania lub innego typu nanoszenia cieczy lub substancji gazowych innymi metodami narzędzia do koszenia trawy lub innych prac ogrodniczych Przyrządy medyczne, z wyjątkiem wszystkich wszczepianych i skażonych produktów: sprzęt do radioterapii, sprzęt do badań kardiologicznych, sprzęt do dializoterapii sprzęt do wentylacji płuc urządzenia medyczne wykorzystujące technikę nuklearną sprzęt laboratoryjny do diagnozowania in-vitro, zamrażarki laboratoryjne, testy płodności pozostałe urządzenia do wykrywania, zapobiegania, monitorowania, leczenia, łagodzenia choroby, urazów Automaty do wydawania: automaty do wydawania napojów gorących, automaty do wydawania butelek lub puszek z zimnymi i gorącymi napojami, automaty do wydawania produktów stałych automaty do wydawania pieniędzy-bankomaty inne wydające wszelkiego rodzaju produkty Takie oznaczenie przypomina nam o nakazie selektywnej zbiórki zużytego sprzętu oraz baterii i zakazie wyrzucania ich łącznie z innymi ODPADAMI. 10

11 CO ZROBIĆ Z ELEKTRYCZNYMI ŚMIECIAMI? Rozwiązań może być kilka, np. oddać do: gminnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (tzw. PSZOK) lub do Punktu Zbiórki Elektrycznych Śmieci (Zużytego Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego)- szczegółowe informacje można uzyskać na stronach internetowych Urzędów lub bezpośrednio w Urzędzie; Kontenerów na drobny sprzęt elektryczny i elektroniczny to ułatwienie dla mieszkańców, ponieważ znajdują się blisko miejsca zamieszkania. Małe urządzenia można w każdej chwili wygodnie wyrzucić do pojemnika, a nie trzeba specjalnie wozić do stałego punktu. Kontenery są zazwyczaj umieszczane w sąsiedztwie wyznaczonych miejsc pozbywania się odpadów (czyli np. przy altanach śmieciowych), ich lokalizacja można znaleźć na podczas zbiórek Elektrycznych Śmieci prowadzonych na terenie gmin w formie mobilnej lub stacjonarnej; oznakowany samochód zabiera ELEKTRYCZNE ŚMIECI bezpośrednio sprzed domów (tzw. wystawki) lub jednodniowe akcje stacjonarne w wyznaczonym miejscu (np. plac, podwórko szkolne) ustawiany jest kontener na elektryczne śmieci, gdzie można oddać zalegające w domach sprzęty elektryczne i elektroniczne. Istotne jest aby nie oddawać sprzętu nie uprawnionym zbierającym. Przed każdą tego typu zbiórką samorządy w powszechnie przyjęty w danej gminie sposób informują mieszkańców o nazwie firmy, sposobach i terminach zbiórki; sklepu RTV/AGD kupując nowe urządzenie możemy oddać stare na zasadzie 1:1 w punktach serwisowych W niektórych miejscowościach indywidualny odbiór od mieszkańców 11

12 CYKL ŻYCIA ELEKTRYCZNYCH ŚMIECI Wyprodukowane urządzenia elektryczne i elektroniczne wprowadzane są do obrotu poprzez punkt sprzedaży (np. hurtownie i sklepy). Ze sklepu sprzęty trafiają do naszych domów, gdzie z upływem czasu zużywają się i stają elektrycznymi śmieciami. Elektryczne śmieci powinny być oddane do punktu zbierania lub do sklepu (przy zakupie nowych urządzeń), gdzie są segregowane i odpowiednio przechowywane. Następnie elektryczne śmieci transportowane są do specjalistycznego zakładu przetwarzania. W zakładzie, w zabezpieczonych warunkach odbywa się demontaż, który polega na usunięciu substancji lub części zawierających substancje niebezpieczne, oddzieleniu części nadających się do ponownego wykorzystania i rozłożeniu urządzeń na drobniejsze elementy składowe nadające się do dalszego przetwarzania. Szkodliwe substancje są unieszkodliwiane, a przydatne i cenne surowce odzyskiwane. Na ostatnim etapie cyklu życia, pozyskane surowce wtórne wykorzystywane są w produkcji materiałów kolejnych nowych urządzeń i elementów. Podstawowym celem recyklingu zużytych urządzeń elektrycznych, elektronicznych i oświetleniowych jest redukcja szkodliwego oddziaływania na środowisko oraz maksymalne odzyskanie cennych surowców wtórnych. Dzięki procesom recyklingu pralki, szklane drzwiczki mogą być przerobione na praktyczną miskę żaroodporną, a odzyskane i przetworzone włókna karbonowe posłużą do produkcji wytrzymałych żagli lub namiotów. Ze zużytych telefonów komórkowych można odzyskać tak cenne metale jak: złoto, platynę, srebro, miedź. Plastikowe elementy odzyskane ze zużytej lodówki posłużą do produkcji np. kołpaków samochodowych. Najbardziej efektywny jest recykling zużytego oświetlenia dzięki nowoczesnej technologii, aż 90% elementów i surowców ze zużytej świetlówki można wykorzystać do produkcji nowej lampy. Ilość produkowanych urządzeń elektrycznych i elektronicznych i ilość użytkowanych przez nas baterii stale rośnie. To dlatego MUSIMY razem zadbać o prawidłowe zagospodarowanie takich urządzeń i baterii po zakończeniu ich użytkowania. Będzie to możliwe wyłącznie wtedy, gdy wykształcimy odpowiednie NAWYKI. 12

13 Cykl życia urządzeń elektrycznych i elektronicznych od momentu produkcji do momentu przetworzenia to obieg zamknięty. 13

14 Zadanie: Pomaluj te odpady które można wrzucić do pojemnika na ELEKTRYCZNE ŚMIECI 14

15 15

16 Zadanie: Powiedz co przedstawia obrazek? Czy widziałeś kiedyś takie działania? Pokoloruj miejscowość. 16

17 DZIAŁANIA MŁODZIEŻY W CZASIE KONKURSU WSPÓŁPRACA KLUCZEM DO OCHRONY ŚRODOWISKA - SZKOLNE CENTRUM RECYKLINGU 17

18 EKO NOTATKI 18