W drodze do Emaus. prowadzi i zbawia. Podręcznik do religii dla III klasy gimnazjum

Transkrypt

1 3Jezus W drodze do Emaus prowadzi i zbawia Podręcznik do religii dla III klasy gimnazjum Wydawnictwo WAM

2 Podręcznik nr AZ-33-01/1-11 do nauczania religii rzymskokatolickiej na terenie całej Polski, z zachowaniem praw biskupów diecezjalnych, przeznaczony dla klasy III gimnazjum, zgodny z programem nauczania nr AZ-3-01/1. Wydanie II zmienione Recenzenci: dr Elżbieta Dziwosz, ks. prof. dr hab. Piotr Tomasik KOMITET REDAKCYJNY ks. Zbigniew Marek SJ (przewodniczący), ks. Krzysztof Biel SJ, ks. Tadeusz Nosek, ks. Franciszek Rzepka SJ ZESPÓŁ AUTORÓW Kierownik ks. Zbigniew Marek SJ (Kraków) Agnieszka Banasiak (Katowice) Paweł Barczyński (Kraków) ks. Krzysztof Biel SJ (Kraków) ks. Ryszard Czekalski (Płock) ks. Stanisław Dziekoński (Łomża) ks. Andrzej Hajduk SJ (Kraków) ks. Krzysztof Kantowski (Koszalin) Renata Komurka (Kraków) Krzysztof Kordylewski (Kraków) Anna Królikowska (Kraków) ks. Tomasz Lenczewski (Kalisz) Ewa Miśkowiec (Kraków) ks. Janusz Mółka SJ (Kraków) ks. Tadeusz Nosek (Kraków) ks. Tadeusz Panuś (Kraków) Stefan Suliński (Kraków) Małgorzata Suska (Kraków) s. Anna Walulik CSFN (Kraków) Barbara Wysokińska (Biała Podlaska) ks. Marian Zając (Tarnów) Aneta Żurek (Kraków) Redakcja: Renata Komurka, Anna Królikowska Projekt okładki, koncepcja graficzna, skład: Joanna Panasiewicz Imprimatur: Kuria Metropolitalna w Krakowie Bp Jan Szkodoń, Wikariusz Generalny Ks. Kazimierz Moskała, Wicekanclerz Kurii Ks. dr hab. Tadeusz Panuś, Cenzor Nr 726/2006, Kraków, dnia 24 kwietnia 2006 ISBN Wznowienie 2007, 2008, 2009 Wydawnictwo WAM Księża Jezuici, Kraków 2006 WYDAWNICTWO WAM ul. Kopernika 26; Kraków tel ; fax ; wam@wydawnictwowam.pl DZIAŁ HANDLOWY tel ; ; ; fax ; handel@wydawnictwowam.pl Zapraszamy do naszej KSIĘGARNI INTERNETOWEJ: tel , fax Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez pisemnej zgody wydawcy nie można do podręcznika tworzyć żadnych materiałów pomocniczych. 4

3 Wiemy już, że źródłem świętości Kościoła jest jego twórca najświętszy Bóg. On sam mówi o sobie: Albowiem Bogiem jestem, nie człowiekiem: pośrodku ciebie jestem ja Święty (Oz 11, 9). Wierzymy, że Bóg w Trójcy Jedyny dzieli się swą świętością i tylko dzięki temu cokolwiek poza Bogiem może być uznane za święte. Kościół, który zbudowany został na fundamencie, jakim jest Chrystus, jest święty Jego świętością wcielonego Bożego Syna napełnionego Duchem Świętym. Czerpie też świętość od samego Ducha Świętego, który został zesłany właśnie po to, by prowadzić członków Kościoła do pełni życia z Bogiem i w Bogu, czyli do świętości. Wyznawanie wiary w święty Kościół nawiązuje też do daru otrzymanego od Chrystusa i od Ducha Świętego. Darem tym jest Boża miłość, która ma ożywiać Kościół. Miłość tę ukazał najpełniej Jezus Chrystus, gdyż to nią powodowany złożył za całą ludzkość przebłagalną ofiarę w swojej męce i śmierci na krzyżu. Darem tym jest także Jego zmartwychwstanie, które przyniosło ludziom nadzieję ich zmartwychwstania i niekończącego się życia. Kościół jest święty także dlatego, że w nim Bóg pozostawił ludziom środki niezbędne do uzyskania zbawienia. Są to przede wszystkim sakramenty święte. W nich spotykamy się z wszystkim, co uczynił i co wycierpiał Chrystus z całym Jego życiem, męką, zmartwychwstaniem i wniebowstąpieniem. Doświadczamy owoców tych wydarzeń, a przez to już teraz możemy uczestniczyć w Bożym życiu. Świętość Kościoła nie jest świętością mędrców czy też ludzi doskonałych, bezgrzesznych. Jest to świętość ludzi, którzy znają gorycz odejścia od Boga i radość z pojednania z Nim. Dlatego nie przestają do Boga wołać: Odpuść nam nasze winy, a także: Zmiłuj się nad nami. Świętość społeczności Kościoła objawia się więc zarówno w wyznaniu wiary, jak i w wyznaniu grzechów, 154

4 gdyż społeczność ta wie, że swój cel osiągnie dopiero wraz z ostatecznym nastaniem zapoczątkowanego na ziemi przez Jezusa królestwa niebieskiego. Wyznawanie wiary w święty Kościół przypomina nam, że do takiego Kościoła powołał nas Bóg w sakramencie chrztu i że udział w świętości Kościoła zyskujemy przez uczestnictwo w jego życiu: w jego liturgii i sakramentach. Wyznawanie wiary w święty Kościół powinno nam również przypominać o powierzonym na chrzcie zadaniu bycia wśród ludzi świadkami świętego Boga, który darzy ludzi swą miłością i swym życiem. Świętość Kościoła wyraża się wreszcie i w tym, że nieustannie wzywa człowieka do powrotu do Boga, do zmiany życia i służenia dobru. 155

5 Proszę Cię, dobry Boże, o dar zrozumienia tajemnicy Twojej świętości. Proszę Cię, dobry Boże, o dar umiejętnego przyjmowania udzielanej mi za pośrednictwem Kościoła Twojej świętości. Proszę Cię, dobry Boże, o dar mądrego i odpowiedzialnego wyjaśniania innym, co znaczy uczestniczyć w Twojej świętości. Jak wyjaśnisz symbol wiary: wierzę w święty Kościół? W jakim sensie należy mówić, że Kościół jest święty? Czemu ma służyć świętość Kościoła? 156

6 31. Powszechny Kościół Samo znaczenie słowa powszechny wskazuje, że Kościół jest dostępny dla wszystkich. Określenie to występuje w Credo nicejsko-konstantynopolitańskim. Zostało ono zaczerpnięte z greckiego słowa kathholon, które, znaczy: według całości, całościowy, odnoszący się do całości, powszechny. Termin ten zastępuje się często słowem katolicki. W pierwotnym znaczeniu katolickość oznaczała jedność Kościoła, którą wyrażało całościowe, nierozdzielne i pochodzące od apostołów przekazywanie wiary. Co wyraża wyznanie wiary w powszechny Kościół, skoro w kościele istnieją różne wyznania: katolickie, prawosławne i protestanckie? 157

7 Pojęcie katolicki wyraża nie tylko powszechność Kościoła, lecz także pełnię każdego Kościoła lokalnego (istniejącej w konkretnym miejscu wspólnoty chrześcijańskiej) ze względu na jego więź wiary i miłości ze wszystkimi innymi Kościołami. Każdy z tych Kościołów zasługuje też na miano katolickiego przez swą żywą łączność komunię z innymi Kościołami całego świata. W tym też sensie Kościół katolicki naucza, że do katolickiej jedności ludu Bożego w różny sposób należą lub są do niej przyporządkowani wszyscy ludzie. Do Kościoła katolickiego wcieleni są w pełni ci, którzy mając Ducha Chrystusa, złączeni są więzami wyznania wiary, sakramentów, kościelnego zwierzchnictwa oraz komunii. Ludzie ochrzczeni, którzy nie urzeczywistniają w pełni takiej katolickiej jedności, trwają w jakiejś, choć niedoskonałej, wspólnocie z Kościołem katolickim (Kompendium KKK 168). 158

8 Powszechność Kościoła polega również na tym, że głosi on i przechowuje całość wiary, jak też posiada przekazane przez Chrystusa wszystkie środki potrzebne człowiekowi do zbawienia. Oznacza ona także, że jest on posłany do wszystkich narodów i ludzi wszystkich czasów. W tym znaczeniu Kościół powszechny jest znakiem i prekursorem przekraczania w Chrystusie rozmaitych ograniczeń religijnych, rasowych, politycznych, społeczno-ekonomicznych i narodowościowych. Stąd katolickość Kościoła wyraża jego istotę, właściwość w odniesieniu do świata widzianego jako stworzonego i objętego wolą zbawczą Boga w Jezusie Chrystusie. Powszechność Kościoła skierowana jest na wypełnianie powierzonego mu przez Chrystusa polecenia: Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego (Mt 28, 19). Kościół wypełniając to polecenie przy udziale wierzących, daje świadectwo poznania odwiecznej miłości Boga, który pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni i doszli do poznania prawdy (1 Tm 2, 4). Wyznawana przez chrześcijan wiara w powszechność Kościoła otrzymuje swe konkretne oblicze w życiu i działaniu poszczególnych wierzących. Ich aktywność społeczna, w wyniku której powstają dobra zarówno materialne, jak i duchowe dobra kultury, przyczynia się do tego, że każde dobro także istniejące poza katolicyzmem głosi chwałę Boga. Warunkiem wykorzystania przez chrześcijan tych możliwości jest właściwie pojęta wolność, kreatywność, otwartość i zdolność do współpracy z innymi ludźmi. 159

9 Boże, który kochasz ludzi, proszę Cię, kieruj mną mocą Twojego Ducha, abym lepiej poznawał moje miejsce i moje zadania w Twoim Kościele. Twoją łaską pomagaj mi przekraczać wszystkie ograniczenia i uprzedzenia wobec ludzi, abym sam umiał przyjmować i przybliżać innym Twoją wolę zbawienia wszystkich ludzi przez Jezusa Chrystusa. Co dla ciebie znaczą określenia Kościół powszechny albo Kościół katolicki? Na czym polega powszechność Kościoła? 160 W jaki sposób chrześcijanin może przyczyniać się do powszechności Kościoła?

10 Spis treści I. NIKT NIE JEST SAMOTNĄ WYSPĄ 1. Tajemnica człowieka We wspólnotach Dobro wspólne Ludzka solidarność Wspólnota wierzących w Chrystusa...29 II. WSPÓLNOTA DUCHA ŚWIĘTEGO 6. Duch Święty w Kościele Siła i słabość Kościoła Kościół a świat Pasterze Kościoła Prawo moralne w Kościele...53 III. DUCH ŚWIĘTY W ŻYCIU CHRZEŚCIJANINA 11. Duch Święty Ożywiciel Uczy nazywać Boga Ojcem Duch Święty Uświęciciel Ukierunkowuje na dobro Przewodnik naszej modlitwy Pomaga budować lepszy świat Wspiera w trudnych zadaniach

11 18. Prowadzi ku dojrzałości Obdarowuje Bożym przebaczeniem Grzech przeciwko Duchowi Świętemu...99 IV. MOCNI W DUCHU 21. Poszukiwanie własnej tożsamości Pewność wyznawanej wiary sobory Służba Bogu w ludziach Drogi odnowy życia wiarą Wiara i rozum Mocni Bogiem Cóż mamy czynić? V. DUCH ŚWIĘTY JEDNOCZY KOŚCIÓŁ 28. Kościół Ojca i Syna, i Ducha Świętego Jeden Kościół Święty Kościół Powszechny Kościół Apostolski Kościół Wyznania chrześcijańskie Kościół dialogu VI. ŚWIĘTY WYCHOWAWCA MIŁOŚCI 35. Źródło miłości Jaka miłość?

12 37. Czyny miłości Życie z najbliższymi Życie w społeczeństwie Praca Patriotyzm Poszanowanie dla przekonań innych Chrześcijanin w tworzeniu i rozwoju kultury Ze względu na Ojca VII. ŚWIADKOWIE MIŁOŚCI 45. Jezus ośrodkiem dziejów ludzkości Potrzebujemy Jezusa Korzystać z Bożego wyzwolenia Jezus i zagubiony człowiek Świętować Boże wyzwolenie VIII. NASZE EMAUS 50. Z Jezusem w drodze do Boga Wspólne powołanie Różnymi drogami