Lublin, dnia 2 listopada 2018 r. Poz UCHWAŁA NR LIX/423/2018 RADY GMINY ŁUKÓW. z dnia 18 października 2018 r.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Lublin, dnia 2 listopada 2018 r. Poz UCHWAŁA NR LIX/423/2018 RADY GMINY ŁUKÓW. z dnia 18 października 2018 r."

Transkrypt

1 DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 2 listopada 2018 r. Poz UCHWAŁA NR LIX/423/2018 RADY GMINY ŁUKÓW z dnia 18 października 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami Gminy Łuków na lata Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r., poz. 994, 1000, 1349 i 1432) i art. 87 ust. 1, 3 i 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2017 r. poz. 2187, 1086 z 2018 r. poz. 10, 1669), Rada Gminy uchwala co następuje. 1. Przyjmuje się Gminny program opieki nad zabytkami Gminy Łuków na lata , stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Traci moc Uchwała nr LIV/386/2018 Rady Gminy Łuków z dnia 27 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami Gminy Łuków na lata Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Łuków. 4. Uchwała podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym i wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubelskiego. Wiceprzewodnicząca Rady Gminy Łuków Bogumiła Rozwadowska

2 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 2 Poz Załącznik nr 1 do Uchwały Nr LIX/423/2018 Rady Gminy Łuków z dnia 18 października 2018 roku Gminny program opieki nad zabytkami Gminy Łuków na lata Łuków 2018 rok

3 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 3 Poz Spis treści 1. Wstęp Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy Charakterystyka zasobów oraz analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy Charakterystyka gminy Łuków Zarys historii gminy Łuków Zabytki nieruchome występujące na terenie gminy Łuków Zabytki ruchome występujące na terenie gminy Zabytki archeologiczne występujące na terenie gminy Zabytki objęte prawnymi formami ochrony Zabytki ujęte w gminnej ewidencji zabytków Zabytki o największym znaczeniu dla gminy Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy. Analiza szans i zagrożeń Założenia programowe Priorytety programu opieki Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami Zasady oceny realizacji gminnego programu opieki Źródła finansowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami... 82

4 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 4 Poz Wstęp Obowiązek sporządzenia programu opieki nad zabytkami nakłada na gminy art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2017 r. poz. 2187, z późn. zm.). W gminie Łuków w latach obowiązywał pierwszy program opieki nad zabytkami na podstawie Uchwały Nr XLIX/324/2014 Rady Gminy Łuków, w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Łuków na lata Opracowanie Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Łuków na lata oparte jest na wytycznych Narodowego Instytutu Dziedzictwa, zawartych w poradniku metodycznym Gminny program opieki nad zabytkami, opracowanym przez zespół KOBiDZ w 2008r. Podstawą merytoryczną części związanej z historią i dziedzictwem kulturowym gminy Łuków jest dokumentacja Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków, prowadzona w postaci kart ewidencyjnych zabytków nieruchomych i kart AZP zabytków archeologicznych wraz z wykazem zabytków ujętych w wojewódzkiej ewidencji zabytków, przekazanym Wójtowi Gminy Łuków przez WUOZ w Lublinie Delegatura w Białej Podlaskiej, Gminna Ewidencja Zabytków gminy Łuków, opracowana w 2006 r., informacje zawarte w BIP Gminy Łuków, dane statystyczne GUS oraz informacje przekazane przez radnych, sołtysów oraz regionalistów. Przedmiotem niniejszego opracowania jest dziedzictwo kulturowe w granicach administracyjnych gminy Łuków, należącej do powiatu łukowskiego w województwie lubelskim. Dziedzictwo kulturowe to ważny czynnik życia i działalności człowieka. Zabytki są nie tylko materialnym śladem przeszłości, lecz także cennym elementem kultury, przyczyniającym się do kształtowania przyjaznego otoczenia człowieka. Bogactwo i różnorodność dziedzictwa kultury może w istotny sposób przyczynić się do rozwoju społeczno-gospodarczego gminy, a tym samym do poprawy jakości życia jej mieszkańców. Na krajobraz kulturowy składają się zarówno elementy przyrodnicze, jak i wytwory i osiągnięcia cywilizacyjne człowieka. Są to pojedyncze obiekty i zespoły budowli, dzieła sztuki, elementy zagospodarowania przestrzeni, krajobraz miejski i wiejski, obszary kształtujące świadomość itożsamość regionalną mieszkańców. Celem niniejszego opracowania jest określenie zasadniczych kierunków działań i zadań na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami, możliwych do rozpoczęcia lub osiągnięcia w perspektywie czasowej 4 lat. Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Łuków na lata jest dokumentem uzupełniającym do aktów planowania w gminie: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Łuków. Jego podstawowym założeniem jest ukierunkowanie polityki samorządu gminnego, służącej podejmowaniu planowanych działań dotyczących finansowania, inicjowania, wspierania oraz koordynowania prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego oraz upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego. Celem programu jest dążenie do osiągnięcia odczuwalnej i akceptowanej społecznie poprawy w zakresie stanu zachowania i utrzymania obiektów zabytkowych, znajdujących się na terenie gminy Łuków oraz zachowania krajobrazu kulturowego. Poprawa ta powinna dokonywać się przy udziale mieszkańców gminy, w 3

5 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 5 Poz różnych formach ich życiowej aktywności, takich jak praca zawodowa, czy działalność społeczna. 4

6 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 6 Poz Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami Podstawą prawną opracowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Łuków jest ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ogłoszona w Dz. U. z 2003r. Nr 162, poz.1568, tekst jednolity Dz. U. z 2017, poz. 2187, z późn. zmianami. Zgodnie z art. 87 cytowanej wyżej ustawy gminny program opieki nad zabytkami, sporządzany przez wójta na okres 4 lat, ma na celu w szczególności: włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami; określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków; podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami. 5

7 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 7 Poz Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej uchwalona w dniu 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U Nr 78, poz.483 z późn. zm.) objęła zabytki ochroną zadeklarowaną jako konstytucyjny obowiązek państwa i każdego obywatela: art. 5 Rzeczpospolita Polska strzeże dziedzictwa narodowego; art. 6 Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju; art. 86 Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Głównym aktem prawny regulującym zasady ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce jest ustawa z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tekst jednolity Dz. U r., poz z późn, zm.). Ustawa określa przedmiot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki nad nimi, zasady tworzenia krajowego programu ochrony zbytków i opieki nad zabytkami oraz finansowania prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach, a także organizację organów ochrony zabytków. Zgodnie z cytowaną wyżej ustawą: Art. 3 Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1) zabytek nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową; 2) zabytek nieruchomy nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości, o których mowa w pkt 1; 3) zabytek ruchomy rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, o których mowa w pkt 1; 4) zabytek archeologiczny zabytek nieruchomy, będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem; 5) instytucja kultury wyspecjalizowana w opiece nad zabytkami instytucję kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, której celem statutowym jest sprawowanie opieki nad zabytkami; 6

8 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 8 Poz ) prace konserwatorskie działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie tych działań; 7) prace restauratorskie działania mające na celu wyeksponowanie wartości artystycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba, uzupełnienie lub odtworzenie jego części, oraz dokumentowanie tych działań; 8) roboty budowlane roboty budowlane w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, podejmowane przy zabytku lub w otoczeniu zabytku; 9) badania konserwatorskie działania mające na celu rozpoznanie historii i funkcji zabytku, ustalenie użytych do jego wykonania materiałów i zastosowanych technologii, określenie stanu zachowania tego zabytku oraz opracowanie diagnozy, projektu i programu prac konserwatorskich, a jeżeli istnieje taka potrzeba, również programu prac restauratorskich; 10) badania architektoniczne działania ingerujące w substancję zabytku, mające na celu rozpoznanie i udokumentowanie pierwotnej formy obiektu budowlanego oraz ustalenie zakresu jego kolejnych przekształceń; 11) badania archeologiczne działania mające na celu odkrycie, rozpoznanie, udokumentowanie i zabezpieczenie zabytku archeologicznego; 12) historyczny układ urbanistyczny lub ruralistyczny przestrzenne założenie miejskie lub wiejskie, zawierające zespoły budowlane, pojedyncze budynki i formy zaprojektowanej zieleni, rozmieszczone w układzie historycznych podziałów własnościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg; 13) historyczny zespół budowlany powiązaną przestrzennie grupę budynków wyodrębnioną ze względu na formę architektoniczną, styl, zastosowane materiały, funkcję, czas powstania lub związek z wydarzeniami historycznymi; 14) krajobraz kulturowy przestrzeń historycznie ukształtowaną w wyniku działalności człowieka, zawierającą wytwory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze; 15) otoczenie teren wokół lub przy zabytku wyznaczony w decyzji o wpisie tego terenu do rejestru zabytków, w celu ochrony wartości widokowych zabytku oraz jego ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Art. 4 Ochrona zabytków polega, w szczególności, na podejmowaniu przez organy administracji publicznej działań mających na celu: 7

9 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 9 Poz ) zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie; 2) zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków; 3) udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków; 4) przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za granicę; 5) kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków; 6) uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska. Art. 5 Opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega, w szczególności, na zapewnieniu warunków: 1) naukowego badania i dokumentowania zabytku; 2) prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku; 3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie; 4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości; 5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury. Art Ochronie i opiece podlegają, bez względu na stan zachowania: 1) zabytki nieruchome będące, w szczególności: a) krajobrazami kulturowymi, b) układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi, c) dziełami architektury i budownictwa, d) dziełami budownictwa obronnego, e) obiektami techniki, a zwłaszcza kopalniami, hutami, elektrowniami i innymi zakładami przemysłowymi, f) cmentarzami, g) parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni, h) miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji; 2) zabytki ruchome będące, w szczególności: a) dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej, 8

10 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 10 Poz b) kolekcjami stanowiącymi zbiory przedmiotów zgromadzonych i uporządkowanych według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje, c) numizmatami oraz pamiątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami, sztandarami, pieczęciami, odznakami, medalami i orderami, d) wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu oraz maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej, charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego, e) materiałami bibliotecznymi, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr 85, poz. 539, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2001 r. Nr 129, poz oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984), f) instrumentami muzycznymi, g) wytworami sztuki ludowej i rękodzieła oraz innymi obiektami etnograficznymi, h) przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji 3) zabytki archeologiczne będące, w szczególności: a) pozostałościami terenowymi pradziejowego i historycznego osadnictwa, b) cmentarzyskami, c) kurhanami, d) reliktami działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej. 2. Ochronie mogą podlegać nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej. Art. 7 Formami ochrony zabytków są: 1) wpis do rejestru zabytków; 2) uznanie za pomnik historii; 3) utworzenie parku kulturowego; 4) ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego. Art. 16 9

11 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 11 Poz Rada gminy, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków, na podstawie uchwały, może utworzyć park kulturowy w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Art Ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami uwzględnia się przy sporządzaniu i aktualizacji koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw, planów zagospodarowania przestrzennego województw, planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, strategii rozwoju gmin, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego. 2. W koncepcji, strategiach, analizach, planach i studiach, o których mowa w ust. 1, w szczególności: 1) uwzględnia się krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; 2) określa się rozwiązania niezbędne do zapobiegania zagrożeniom dla zabytków, zapewnienia im ochrony przy realizacji inwestycji oraz przywracania zabytków do jak najlepszego stanu; 3) ustala się przeznaczenie i zasady zagospodarowania terenu uwzględniające opiekę nad zabytkami. Art W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się, w szczególności ochronę: a. zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia; b. innych zabytków nieruchomych, znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków; c. parków kulturowych. 10

12 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 12 Poz a. W decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego uwzględnia się w szczególności ochronę: 1) zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia; 2) innych zabytków nieruchomych, znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków. 2. W przypadku gdy gmina posiada gminny program opieki nad zabytkami, ustalenia tego programu uwzględnia się w studium i planie, o których mowa w ust W studium i planie, o których mowa w ust. 1, ustala się, w zależności od potrzeb, strefy ochrony konserwatorskiej obejmujące obszary, na których obowiązują określone ustaleniami planu ograniczenia, zakazy i nakazy, mające na celu ochronę znajdujących się na tym obszarze zabytków. Art. 20 Projekty i zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego podlegają uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków w zakresie kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu. Art. 21 Ewidencja zabytków jest podstawą do sporządzania programów opieki nad zabytkami przez województwa, powiaty i gminy. Art Generalny Konserwator Zabytków prowadzi krajową ewidencję zabytków w formie zbioru kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się w wojewódzkich ewidencjach zabytków, 2. Wojewódzki konserwator zabytków prowadzi wojewódzką ewidencję zabytków w formie kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się na terenie województwa 3. Włączenie karty ewidencyjnej zabytku ruchomego niewpisanego do rejestru do wojewódzkiej ewidencji zabytków może nastąpić za zgodą właściciela tego zabytku 4. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) prowadzi gminną ewidencję zabytków w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy. 5. W gminnej ewidencji zabytków powinny być ujęte: 1) zabytki nieruchome wpisane do rejestru; 2) inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków; 11

13 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 13 Poz ) inne zabytki nieruchome wyznaczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Rozporządzenia: Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków. (Dz. U r. poz. 1265). Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 1 września 2017 r. w sprawie dotacji celowej na prace konserwatorskie lub restauratorskie przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków (Dz. U. z 2017 r. poz. 1674). Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 28 kwietnia 2017 r. w sprawie Listy Skarbów Dziedzictwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 928). Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 16 sierpnia 2017 r. w sprawie pozwoleń na czasowy wywóz za granicę muzealiów, które nie stanowią zabytków oraz są wpisane do inwentarza muzealiów w muzeach będących instytucjami kultury (Dz. U. z 2017 r. poz. 1693). Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 stycznia 2014 r. w sprawie dotacji na badania archeologiczne (Dz. U. z 2014 r. poz. 110). Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę, niezgodnie z prawem (Dz. U. z 2011 r. Nr 113, poz. 661). Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie wywozu zabytków za granicę (Dz. U. z 2011 r. Nr 89, poz. 510). Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 kwietnia 2005 r. w sprawie uznania za Pomnik Historii (Dz. U. z 2005 r. Nr 64, poz. 568, 569, 570). Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 9 lutego 2004 r. w sprawie wzoru znaku informacyjnego umieszczanego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (Dz. U. z 2004 r. Nr 30, poz. 259). Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 212, poz. 2153). 12

14 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 14 Poz Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 12 maja 2004 r. w sprawie odznaki Za opiekę nad zabytkami (Dz. U. z 2004 r. Nr 124, poz. 1304). Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 9 lutego 2004 r. w sprawie wzoru znaku informacyjnego umieszczanego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (Dz. U. z 2004 r. Nr 30, poz. 259). Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 1 kwietnia 2004 r. w sprawie nagród za odkrycie lub znalezienie zabytków archeologicznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 71, poz. 650). Wykonywanie zadań w zakresie kultury i ochrony zabytków jest ustawowym zadaniem samorządów. W art. 7 ust. 1, pkt 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U poz z późn. zm.) zostały określone zadania własne gminy: zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: 1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej; 2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego; ( ), 9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; 12) zieleni gminnej i zadrzewień; 13) cmentarzy gminnych; zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy ( ) kultury, w tym ( ) ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Ponadto uregulowania prawne dotyczące ochrony zabytków i opieki nad zabytkami znajdują się w wielu innych obowiązujących ustawach, w tym: 1. ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U poz. 1073, z późn. zm.), 2. ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. 2017, poz. 1332, z późn. zm.), 3. ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U. 2017, poz. 519, z późn. zm), 4. ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz.U. 2018, poz. 142, z późn. zm), 5. ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz.U poz. 121 z późn. zm.), 6. ustawie z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jednolity Dz.U. 2017, poz. 862), 7. ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz.U poz z późn. zm.). 13

15 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 15 Poz Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 4.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Łuków, jest zbieżny ze strategicznymi celami państwa w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami. Cele te wymienione są w dokumentach: 1. Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata (przyjęty uchwałą nr 125/2014 Rady Ministrów dnia 24 czerwca 2014 r.). 2. Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata oraz uzupełnienie NSRK na lata Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata Opracowanie Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami jest ustawowym obowiązkiem Ministra Kultury, zgodnie z zapisem Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Program określa cele i kierunki działań oraz zadania, które powinny być podjęte w szczególności przez organy i jednostki administracji publicznej w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. W Programie określono cel główny, a do jego realizacji opracowano trzy cele szczegółowe wraz z kierunkami działań, prowadzącymi do ich realizacji. Cel główny Krajowego Programu: Wzmocnienie roli dziedzictwa kulturowego i ochrony zabytków w rozwoju potencjału kulturowego i kreatywnego Polaków. Cel szczegółowy 1: Wspieranie rozwiązań systemowych na rzecz ochrony zabytków w Polsce 1. Porządkowanie rejestru zabytków nieruchomych (księgi rejestru A i C), 2. Przygotowanie ratyfikacji Konwencji UNESCO ds. ochrony dziedzictwa podwodnego, 3. Wypracowanie jednolitych standardów działania konserwatorskiego w odniesieniu do wybranych typów i kategorii zabytków nieruchomych, 4. Wzmocnienie instrumentów ochrony krajobrazu kulturowego, 5. Opracowanie diagnozy prawnej ochrony zabytków ruchomych, 6. Opracowanie kompleksowego raportu o stanie zachowania zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księgi rejestru A i C), 7. Realizacja badań w ramach AZP na obszarach szczególnie istotnych ze względu na zagrożenia dla dziedzictwa archeologicznego Cel szczegółowy 2: Wzmocnienie synergii działania organów ochrony zabytków 1. Zwiększenie efektywności zarządzania i ochrony zabytków poprzez wdrażanie infrastruktury informacji przestrzennej o zabytkach, 14

16 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 16 Poz Wypracowanie standardów, pozwalających na lepszy przepływ informacji pomiędzy organami ochrony zabytków a społecznościami żyjącymi w otoczeniu zabytków objętych ochroną, 3. Podniesienie jakości procesów decyzyjnych w organach ochrony zabytków, 4. Merytoryczne wsparcie samorządu terytorialnego w ochronie zabytków. Cel szczegółowy 3: Tworzenie warunków do aktywnego uczestnictwa w kulturze, edukacji na rzecz dziedzictwa kulturowego oraz jego promocji i reinterpretacji 1. Przygotowanie ratyfikacji Konwencji ramowej Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa, Faro 2005, 2. Wspieranie budowania świadomości społecznej funkcji dziedzictwa kulturowego jako podstawy kształtowania się tożsamości narodowej i społeczności lokalnych, 3. Promocja zasobu dziedzictwa za pośrednictwem Internetu, 4. Zwiększanie dostępu do zasobu dziedzictwa i ułatwienie jego odbioru społecznego. Istotnym rozwiązaniem, porządkującym zagadnienia przedstawione w Programie i uwzględnionym na każdym etapie prac nad dokumentem, są zagadnienia horyzontalne, czyli tematy wiodące, których problematyka została poruszona w co najmniej dwóch obszarach diagnozy oraz dwóch celach szczegółowych. Są to: 1. Uporządkowanie sfery ochrony zabytków nieruchomych uporządkowanie rejestru oraz podniesienie jakości służb w zakresie realizacji pozostałych zadań w odniesieniu do zabytków nieruchomych (szkolenia, część zadań z podejścia krajobrazowego, wzmocnienie orzecznictwa); 2. Dostosowanie prawa i praktyki ochrony zabytków w Polsce do standardów międzynarodowych ratyfikacja konwencji, ochrona zabytków ruchomych, wdrożenie podejścia krajobrazowego, w tym podkreślenie roli parków kulturowych jako jednej z kluczowych form ochrony zabytków; 3. Wzmocnienie realizacji konstytucyjnej zasady pomocniczości, w szczególności w odniesieniu do zadań realizowanych przy zaangażowaniu obywateli lub skierowanych bezpośrednio do nich; 4. Zwiększenie efektywności ochrony lokalnego dziedzictwa kulturowego poprzez lepszy przepływ informacji pomiędzy organami ochrony zabytków a społecznościami żyjącymi w ich otoczeniu; 5. Zwiększenie zaangażowania samorządów w ochronę i opiekę nad zabytkami oraz wzmocnienie zaangażowania społecznego na rzecz ochrony zabytków; 6. Działania administracyjne na rzecz zwiększania dostępności obiektów zabytkowych dla osób niepełnosprawnych likwidowanie barier i łagodzenie uciążliwości związanych z niepełnosprawnością ma istotne znaczenie dla przeciwdziałania wykluczenia tej grupy społecznej z dostępu do dóbr kultury, w tym dostępu do zabytków. Cel strategiczny Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Łuków na lata : Zachowanie dziedzictwa kulturowego służące rozwojowi gospodarczemu gminy i budowaniu tożsamości jej mieszkańców odwołuje się do zadań wskazanych w 3 celu szczegółowym Krajowego Programu. 15

17 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 17 Poz Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata oraz uzupełnienie NSRK na lata Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata została przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 21 września 2004 roku, a następnie rozbudowana i uzupełniona dokumentem Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata Niniejsza strategia stanowi rządowy dokument określający zasady polityki kulturalnej państwa w warunkach rynkowych i tworzący ramy dla nowoczesnego mecenatu państwa w sferze kultury. Stanowi ona podstawę do dalszych systemowych rozwiązań w dziedzinie kultury. Misją strategii jest zrównoważony rozwój kultury jako najwyższej wartości przenoszonej ponad pokoleniami, określającej całokształt historycznego i cywilizacyjnego dorobku Polski, wartości warunkującej tożsamość narodową i zapewniającej ciągłość tradycji i rozwój regionów. Dokumentem służącym wdrożeniu Narodowej Strategii Rozwoju Kultury jest Narodowy Program Kultury Ochrona Zabytków i Dziedzictwa Kulturowego na lata Celem strategicznym programu jest intensyfikacja ochrony i upowszechniania dziedzictwa kulturowego, w tym szczególnie kompleksowa poprawa stanu zabytków nieruchomych. Cel ten ma zostać osiągnięty m. in. poprzez: poprawę warunków instytucjonalnych, prawnych i organizacyjnych w sferze dokumentacji i ochrony zabytków, kompleksową rewaloryzację zabytków i ich adaptację na cele kulturalne, turystyczne, edukacyjne, rekreacyjne i inne cele społeczne, zwiększenie roli zabytków w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości poprzez tworzenie zintegrowanych narodowych produktów turystycznych. Kolejne działania na rzecz osiągnięcia celu obejmują promocję polskiego dziedzictwa kulturowego w Polsce i zagranicą w szczególności za pomocą narzędzi społeczeństwa informacyjnego, rozwój zasobów ludzkich oraz podnoszenie świadomości społecznej w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego, tworzenie warunków dla rozwoju i ochrony dziedzictwa kultury ludowej oraz zabezpieczenie zabytków przed nielegalnym wywozem za granicę. Cele programu realizowane są w ramach dwóch priorytetów i pięciu działań: Priorytet 1. Aktywne zarządzanie zasobem stanowiącym materialne dziedzictwo kulturowe. Działanie 1.1. Wzmocnienie ośrodków dokumentacji zabytków oraz budowa nowoczesnych rozwiązań organizacyjno-finansowych w sferze ochrony zabytków. Głównym celem tego działania jest dostosowanie sfery ochrony zabytków do rzeczywistości gospodarczej. W ramach działania proponowane są zmiany instytucjonalne, prawne i funkcjonalne w sferze dokumentacji i ochrony zabytków oraz procesu oferowania zabytków na rynku. Działanie 1.2. Kompleksowa rewaloryzacja zabytków i ich adaptacja na cele kulturalne, turystyczne, edukacyjne, rekreacyjne i inne cele społeczne. W ramach działania formułowane będą projekty rewaloryzacji zabytków i ich adaptacji na cele społeczne. Projekty te muszą posiadać znaczący ekonomiczny wpływ na rozwój regionalny, w tym szczególnie przyczyniać się do wzrostu dochodów jak i zwiększać ilość miejsc pracy. 16

18 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 18 Poz Działanie 1.3. Zwiększenie roli zabytków w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości poprzez tworzenie zintegrowanych narodowych produktów turystycznych. Działanie będzie realizowane poprzez programowanie i wdrażanie kompleksowych programów dotyczących markowych produktów turystyki kulturowej w Polsce w latach Priorytet 2. Edukacja i administracja na rzecz dziedzictwa kulturowego. Działanie 2.1. Rozwój zasobów ludzkich oraz podnoszenie świadomości społecznej w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego Przewiduje się zrealizowanie zadań mających na celu wykształcenie kadr zatrudnionych w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego oraz podniesienie zainteresowania społeczeństwa problematyką ochrony zabytków, jak również powołanie zespołu naukowego zajmującego się badaniami naukowymi w sferze wpływu zachowania i rewaloryzacji dziedzictwa kulturowego na rozwój społeczno-ekonomiczny regionów. Zachowanie dziedzictwa kulturowego wsi ma być promowane także poprzez aktywizację społeczności wiejskich oraz ochronę i popularyzację kultury ludowej. Działanie 2.2. Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego przed nielegalnym wywozem i przewozem przez granice. Niniejsze działanie realizowane będzie poprzez wdrożenie Programu Absent Patrimonium sieci informacji wirtualnej o zabytkach wywożonych i zaginionych. Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata , opracowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2005 r., zawiera opis Programu Operacyjnego Dziedzictwo kulturowe. Celem programu jest intensyfikacja ochrony i upowszechniania dziedzictwa kulturowego, w tym kompleksowa poprawa stanu zabytków oraz rozwój kolekcji muzealnych. Cele programu realizowane będą poprzez 2 priorytety: Priorytet 1 : Rewaloryzacja zabytków nieruchomych i ruchomych Rodzaje kwalifikujących się zadań (projekty realizowane bez udziału środków europejskich): a) rewitalizacja historycznych obszarów miejskich; b) ochrona i zachowanie krajobrazu kulturowego wsi; c) rewitalizacja, rewaloryzacja, konserwacja, renowacja, modernizacja i adaptacja na cele inne niż kulturalne historycznych obiektów i zespołów zabytkowych wraz z ich otoczeniem, w tym zespołów fortyfikacyjnych oraz budowli obronnych, parków i ogrodów; d) rewaloryzacja i konserwacja zabytków budownictwa drewnianego; e) rewaloryzacja i konserwacja zabytków romańskich; f) rewaloryzacja zabytkowych cmentarzy oraz renowacja, ochrona i zachowanie miejsc pamięci i martyrologii w kraju i za granicą; g) prowadzenie badań archeologicznych i zabezpieczanie zabytków archeologicznych; h) konserwacja zabytków ruchomych (nie wchodzących w skład zasobów muzealnych), w tym w szczególności wystroju i historycznego wyposażenia kościołów w kraju i za granicą; i) dokumentowanie zabytków (w tym badania naukowe i inwentaryzacja) w kraju i za granicą; j) zabezpieczenie przed skutkami klęsk żywiołowych, zniszczeniem, kradzieżą i nielegalnym wywozem zagranicę zabytków ruchomych i nieruchomych; k) ochrona zabytków na wypadek sytuacji kryzysowych i konfliktu zbrojnego; 17

19 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 19 Poz l) rewaloryzacja oraz prace remontowe i konserwatorskie w zabytkach polskich lub z Polską związanych, znajdujących się poza granicami kraju; Priorytet 2 : Rozwój i konserwacja kolekcji muzealnych Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w Województwie Lubelskim na lata Wojewódzki program opieki nad zabytkami w województwie lubelskim na lata powstał w związku z art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r. poz z późn. zm.) 1 nakładającym na Zarząd województwa, powiatu lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta) obowiązek sporządzania na okres 4 lat odpowiednio wojewódzkiego, powiatowego lub gminnego programu opieki nad zabytkami. Przyjęty został przez Sejmik Województwa lubelskiego uchwałą Nr IX/129/2015 z 26 czerwca 2015 r. Program zawiera wskazanie podstawowych aktów prawnych związanych z ochroną i opieką nad zabytkami, obowiązujących zarówno w kraju jak i na terenie województwa, przedstawia cele strategiczne i kierunki działania, wskazane dla województwa w podziale na cele operacyjne skupiające się na działaniach mających przynieść wzmocnienie potencjału dziedzictwa kulturowego województwa i wykorzystaniu go w działaniach promocyjnych i edukacyjnych, a także oddziaływaniu na rozwój społeczno-gospodarczy regionu. Realizację celów operacyjnych zaplanowano poprzez wytyczone działania. Przedstawiono również przykładowe źródła finansowania ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. W programie określono cele operacyjne i działania w ramach dwóch celów strategicznych: Cel strategiczny I : Wzmocnienie potencjału dziedzictwa kulturowego województwa lubelskiego jako elementu rozwoju społeczno gospodarczego regionu. Cel operacyjny 1 : Ochrona zabytków materialnych i opieka nad zabytkami materialnymi. Działanie 1 : Działania podnoszące świadomość społeczeństwa o wartościach krajobrazu kulturowego i jego wpływie na budowę wspólnoty społecznej i tożsamości regionu. Działanie 2 : Działania na rzecz powstrzymania na obszarach województwa lubelskiego degradacji krajobrazu kulturowego i jego zachowania, w szczególności poprzez wprowadzanie nowoczesnej formy ochrony krajobrazu kulturowego w postaci parku kulturowego. Działanie 3 : Monitoring i aktualizacja uregulowań prawnych w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami w dokumentach strategicznych i planistycznych jednostek samorządu terytorialnego. Działanie 4 : Działania na rzecz opracowania powiatowych i gminnych programów opieki nad zabytkami. Działanie 5 : Aktualizowanie gminnych ewidencji zabytków. 18

20 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 20 Poz Działanie 6 : Stała ochrona wartościowych układów przestrzennych: urbanistycznych i ruralistycznych na obszarze województwa lubelskiego. Działanie 7 : Działania zmierzające do poprawy stanu zachowania zabytków na obszarze województwa lubelskiego, ze szczególnym uwzględnieniem budownictwa drewnianego, zabytków i obszarów poprzemysłowych, powojskowych oraz obiektów archeologicznych. Działanie 8 : Upowszechnianie mechanizmu udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru przez organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych przez te jednostki. Działanie 9 : Podejmowanie planowych działań w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami pozostającymi w posiadaniu jednostek samorządu terytorialnego. Działanie 10 : Promocja instytucji muzeum jako narzędzia ochrony zabytków i miejsca wypracowywania wzorca opieki nad zabytkami. Działanie 11 : Wykorzystanie nowoczesnych technologii w działalności statutowej muzeów w celu przyciągnięcia odbiorcy. Działanie 12 : Podnoszenie poziomu świadomości o wartości krajobrazu kulturowego, w tym parku kulturowego, jako przestrzeni niezbędnej do rozwoju ekonomicznego, w tym przemysłów czasu wolnego. Działanie 13 : Tworzenie mechanizmów włączających materialne dziedzictwo kulturowe w nowoczesny obieg gospodarczy: przemysłów czasu wolnego i przemysłów kultury. Cel operacyjny 2 : Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Działanie 1 : Poszerzanie form współpracy środowiska naukowego z samorządami w procesie ustalania autentycznych regionalnych wartości kulturowych, w tym określanie wyróżnika autentyczności poszczególnych grup etnograficznych Lubelszczyzny Działanie 2 : Podejmowanie starań o umieszczenie wybranych przejawów dziedzictwa niematerialnego na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Działanie 3 : Wspieranie aktywności regionalnej mającej na celu uświadomienie wagi niematerialnego dziedzictwa kultury dla zachowania tożsamości i znaczenia opieki nad tym dziedzictwem. Działanie 4 : Prowadzenie planowych działań wspierających dziedzictwo niematerialne oraz włączanie jego ochrony do różnych programów edukacyjnych. Działanie 5 : Tworzenie możliwości przekazywania przez twórców ludowych swej wiedzy, umiejętności i doświadczeń zawodowych młodemu pokoleniu. Działanie 6 : Propagowanie działań w zakresie opieki i ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Działanie 7 : Inicjowanie organizacji imprez kultywujących regionalne dziedzictwo kultury niematerialnej. Działanie 8 : Stwarzanie dogodnych warunków do rozwoju przemysłów kultury jako czynnika stymulującego wzrost gospodarczy. 19

21 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 21 Poz Działanie 9 : Wzmocnienie działań związanych z rozwojem usług turystycznych na terenach wiejskich nie objętych do tej pory takimi programami. Działanie 10 : Upowszechnianie niematerialnego dziedzictwa kulturowego, jako niepowtarzalnej atrakcji turystycznej województwa. Działanie 11 : Wspieranie publikacji regionalnych oraz wydawnictw popularyzujących dziedzictwo kulturowe Lubelszczyzny jako elementu przyczyniającego się do wzmocnienia poczucia wspólnoty regionalnej i tożsamości kulturowej. Cel Strategiczny II : Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny w działaniach promocyjnych i edukacyjnych wpływających na rozwój społeczno-ekonomiczny. Cel operacyjny 1 : Edukacja w zakresie dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny. Działanie 1 : Poszerzanie wiedzy o materialnym dziedzictwie kulturowym i idei jego ochrony przy użyciu nowoczesnych technologii, mediów oraz różnorodnych form edukacji społecznej. Działanie 2 : Popularyzacja akcji edukacyjnych na rzecz niematerialnego dziedzictwa kulturowego do wzmacniania społecznej świadomości (poczucia wspólnoty regionalnej) mieszkańców Lubelszczyzny. Działanie 3 : Edukacja użytkowników i właścicieli obiektów zabytkowych w zakresie zasad konserwatorskich: profilaktyki, etyki, i zabezpieczeń obiektów zabytkowych przed kradzieżą, pożarami, powodzią itp. Działanie 4 : Realizowanie studiów naukowych, wspieranie programów badawczych i dokumentacyjnych zmierzających do stworzenia pełnej inwentaryzacji zasobów niematerialnych dziedzictwa kulturowego, zwłaszcza zagrożonego. Działanie 5 : Wspieranie organizowania praktyk studenckich i staży, mających na celu dokumentowanie zasobu dziedzictwa kulturowego województwa. Działanie 6 : Edukacja na rzecz dialogu międzykulturowego w oparciu o dziedzictwo kulturowe Lubelszczyzny. Cel Operacyjny 2 : Promocja dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny Działanie 1 : Rozwijanie nowoczesnych form promocji województwa wykorzystującej bogactwo dziedzictwa materialnego i niematerialnego jako czynnika rozwoju społecznoekonomicznego i budowania poczucia wspólnoty regionalnej i tożsamości kulturowej. Działanie 2 : Promocja istniejących szlaków kulturowych oraz propagowanie ich tworzenia jako istotnych działań dla promocji regionu. Działanie 3 : Promocja turystyki kulturalnej poprzez organizację międzynarodowych wydarzeń i przedsięwzięć kulturalnych. Działanie 4 : Wzmacnianie współpracy transgranicznej województwa lubelskiego z partnerami białoruskimi i ukraińskimi w zakresie wspólnej promocji. Działanie 5 : Promocja walorów niewykorzystywanych obiektów zabytkowych, jako miejsc dogodnych do nadania im istotnych funkcji społeczno-ekonomicznych. 20

22 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 22 Poz Działanie 6 : Promocja wiedzy społecznej dotyczącej przemysłów kultury jako istotnego potencjału sektora społeczno-ekonomicznego. Działanie 7 : Promocja krajobrazu kulturowego województwa lubelskiego jako atrakcyjnych miejsc dla aktywności filmowej. Cel strategiczny Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Międzyrzec Podlaski na lata : Zachowanie dziedzictwa kulturowego służące rozwojowi gospodarczemu gminy i budowaniu tożsamości jej mieszkańców uwzględnia działania skierowane do jednostek samorządu terytorialnego. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego przyjęty został Uchwałą Sejmiku Województwa Lubelskiego Nr XI/162/2015 z 30 października 2015 r. Zgodnie z założeniem Planu podstawowym działaniem w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego jest ochrona wszystkich zabytków, których wartość określona jest poprzez: wpis do rejestru zabytków, uznanie za pomnik historii, wskazanie do utworzenia parku kulturowego, ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Rolą Planu jest dbałość o zachowanie jego ciągłości poprzez ochronę krajobrazu zabytkowego i krajobrazów kulturowych tradycyjnych, oraz rewitalizację i wykorzystanie obiektów i przestrzeni w rozwoju rekreacji, turystyki i działalności kulturalnej. Istotnym z punktu widzenia zachowania oryginalności dziedzictwa jest uwzględnianie obiektów zabytkowych i ich otoczenia w postępującym procesie urbanizacji, który w dotychczasowej formie często zniekształca przestrzeń kulturową. Kierunki i działania związane z ochroną i opieką na zabytkami, zawarte w Planie: Kierunek 1. Ochrona obiektów dziedzictwa kulturowego o znaczeniu światowym, europejskim i krajowym 1.1. Wykorzystywanie obiektów i kształtowanie zagospodarowania przestrzeni kulturowych odpowiednio do ich statusu (światowego, europejskiego, krajowego) 1.2. Włączenie obiektów o wysokich wartościach kulturowych w system ochrony światowego i krajowego dziedzictwa Kierunek 2. Ochrona i opieka nad zabytkami nieruchomymi 2.1. Rewaloryzacja oraz rewitalizacja układów urbanistycznych, ruralistycznych i przestrzennych 2.2. Rewaloryzacja obiektów i zespołów zabytkowych 2.3. Ochrona przed zabudową i eksponowanie miejsc pamięci narodowej, w tym miejsc wydarzeń i walk historycznych 2.4. Uczytelnianie reliktów zabytków archeologicznych Kierunek 3. Ochrona zabytkowego krajobrazu kulturowego 3.1. Wspieranie tworzenia parków kulturowych (PKult.) 3.2. Zachowanie i konserwacja zieleni komponowanej 21

23 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 23 Poz Ochrona panoram w celu zachowania historycznych sylwet obiektów i zespołów urbanistycznych 3.4. Ochrona zagrożonych zanikiem tożsamości historycznie ukształtowanych krajobrazów rolniczych 3.5. Ochrona i odtwarzanie historycznych przestrzeni publicznych o potencjale kulturowym 3.6. Tworzenie szlaków kulturowych W odniesieniu do obiektów i przestrzeni publicznych o wybitnych walorach kulturowych w Planie wskazuje się obowiązek dostosowania użytkowania oraz zagospodarowania otoczenia zapewniających ich zachowanie, eksponowanie i udostępnianie odpowiednio do statusu (światowego, europejskiego, krajowego). W ramach kształtowania i utrwalania tożsamości regionalnej oraz turystycznego wykorzystania potencjału kulturowego wskazano do ochrony: ośrodki koncentracji obiektów zabytkowych, pasma kulturowe, rekomendowane parki kulturowe, regiony architektoniczne, szlaki kulturowe o znaczeniu międzynarodowym. Wśród działań ukierunkowanych na zachowanie wartości obiektów dziedzictwa kulturowego jako priorytetowe w Planie uznaje się: rewaloryzację oraz rewitalizację układów i zespołów urbanistycznych, ruralistycznych i przestrzennych, restaurowanie zespołów rezydencjonalnych, rewaloryzowanie obiektów techniki, w tym przemysłowych, restaurowanie i zabezpieczanie zespołów zamkowych, dworskich, pałacowo-obronnych, ratowanie obiektów sakralnego budownictwa drewnianego, cerkwi, ochronę i eksponowanie miejsc pamięci narodowej, w tym miejsc wydarzeń i walk historycznych, uczytelnianie reliktów i zagospodarowanie zabytków archeologicznych. W celu podkreślenia tradycji i tożsamości regionalnej w Planie wskazuje się eksponowanie: obiektów w typie renesansu lubelskiego, sanktuariów i miejsc pielgrzymkowych, obiektów sakralnych o wysokich walorach artystycznych. W zakresie kształtowania krajobrazu kulturowego uznaje się za niezbędne: kontynuowanie tradycyjnych form osadnictwa, utrzymanie regionalno-historycznej skali i struktury jednostek osadniczych, skupianie zabudowy na zasadzie dogęszczania istniejącej struktury jednostek osadniczych, przy kontynuowaniu historycznego układu i charakteru, ograniczanie realizacji napowietrznych linii energetycznych w otoczeniu obiektów i zespołów zabytkowych na rzecz sieci podziemnych, stosowanie form zabudowy nawiązujących do tradycyjnego budownictwa, utrzymanie obiektów małej architektury współtworzących walory krajobrazu kulturowego, ochronę ciągów alejowych wzdłuż dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Dla obiektów i zespołów zabytkowych w Planie ustala się: zachowanie zabytków z wyeksponowaniem ich wartości wraz z ich najbliższym otoczeniem w celu zachowania tożsamości kulturowej miejsca, zagwarantowanie ochrony krajobrazowej, historycznych sylwet przestrzennych i osi widokowych, a także ekspozycji oraz obserwacji archeologicznej. W odniesieniu do zabytkowych układów urbanistycznych ustala się: zachowanie i uczytelnianie historycznych układów i funkcji rynków oraz sieci ulicznej, zachowanie lub odtwarzanie historycznego ukształtowania terenu zabytkowego zespołu miejskiego (w tym cech obronności) i układu komunikacyjnego, zachowanie lub odtwarzanie elementów 22

24 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 24 Poz układów zieleni komponowanej, zachowanie powiązań przestrzenno-funkcjonalnych elementów zespołów urbanistycznych, ochronę sylwet miast poprzez prawidłowe zagospodarowanie stref ekspozycji zespołów urbanistycznych, kształtowanie uzupełniającej zabudowy w dostosowaniu do założeń historycznych, uporządkowanie ruchu kołowego uwzględniające potrzeby ograniczania uciążliwości komunikacji i likwidowania kolizji przestrzennych. W odniesieniu do zabytkowych ukształtowanych układów ruralistycznych przyjmuje się: ochronę układów zabudowy, dróg i placów oraz relacji przestrzennych pomiędzy zespołami zabudowy, utrzymywanie historycznej parcelacji, przeznaczanie pod zabudowę nowych terenów w kontynuacji historycznych siedlisk, ochrona wartościowej tradycyjnej zabudowy. W celu zachowania unikalnych i zagrożonych w skali kraju i regionu krajobrazów wyodrębnia się strefy ochrony planistycznej fizjonomii krajobrazu kulturowego. Za elementy ekspozycji krajobrazów kulturowych wskazane do zachowania uznaje się: elementy ekspozycji czynnej: punkty widokowe, ciągi widokowe, osie widokowe, powiązania widokowe, elementy ekspozycji biernej: panoramy, strefy ekspozycji widokowej zabytkowych obiektów i zespołów urbanistycznych (otuliny krajobrazowe), ekspozycje wnętrz krajobrazowych, dominanty architektoniczne, otwarcia widokowe. Ponadto w Planie uznaje się za celowe wykorzystanie zasobów kulturowych dla potrzeb turystyki poprzez: włączenie do programów rozwoju turystyki: obiektów muzealnych, dawnych budowli obronnych, dawnych zespołów rezydencjonalnych, zespołów sakralnych, zabytków techniki (m. in. wiatraków, młynów i kolejek wąskotorowych), budynków użyteczności publicznej, zagospodarowanie w formie szlaków turystycznych lub tras rowerowych historycznych szlaków handlowych, wykorzystywanie ocalałych obiektów dziedzictwa kulturowego jako wzorników w kształtowaniu lokalnej przestrzeni, a także bazy dla tworzenia instytucji kultury; kształtowanie panoram miast w sposób zapewniający ochronę sylwet zabytkowych zespołów urbanistycznych. Obszary o szczególnej wartości kulturowej rekomenduje się do utworzenia parku kulturowego, rekomendowane parki kulturowe obejmuje się ochroną planistyczną polegającą przede wszystkim na ochronie funkcjonalnej i kompozycyjnej zabudowy (w tym historycznej linii zabudowy) oraz zakazie lokalizacji obiektów budowlanych negatywnie oddziaływujących na krajobraz (np. elektrowni wiatrowych). W celu podkreślenia bogactwa kultury lokalnej rekomenduje się jej eksponowanie poprzez: wspieranie rozwoju sieci muzeów i skansenów, wspieranie twórczości ludowej, a także ośrodków rzemiosła ludowego poprzez tworzenie izb regionalnych, objęcie ochroną wszelkich przejawów działalności kulturowej i kulturotwórczej, przetrwałych tradycji, obrzędów, stroju ludowego oraz wspieranie współczesnych form kontynuacji tradycji lokalnych. Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata (z perspektywą do 2030 r.) przyjęta została uchwałą Nr XXXIV/559/2013 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 24 czerwca 2013 roku. 23

25 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 25 Poz Ochrony dziedzictwa kulturowego może być realizowana w ramach wymienionych niżej celów strategicznych: Cel strategiczny 1: Wzmacnianie urbanizacji regionu Cel operacyjny 1.2 Wspieranie ponadlokalnych funkcji miast: Wspieranie działań na rzecz rozwoju infrastruktury społecznej o znaczeniu prorozwojowym (głównie edukacyjnej i kulturalnej) w miastach o funkcjach ponadlokalnych. Wspieranie wysiłków władz lokalnych na rzecz kompleksowej rewitalizacji oraz poprawy infrastruktury komunalnej. Selektywne wspieranie najbardziej efektywnych i konkurencyjnych kierunków działalności gospodarczej i naukowo-badawczej, zgodnie z wyłonionymi regionalnymi inteligentnymi specjalizacjami. Cel strategiczny 2: Restrukturyzacja rolnictwa oraz rozwój obszarów wiejskich Cel operacyjny 2.4 Wspieranie przedsiębiorczości na wsi i tworzenie pozarolniczych miejsc pracy na obszarach wiejskich: Wsparcie inicjatyw tworzenia i wdrażania lokalnych Strategii na rzecz rozwoju funkcji pozarolniczych nastawionych na wykorzystanie lokalnej specyfiki, służących w szczególności pobudzaniu przedsiębiorczości. Promocja i rozwój turystyki na obszarach wiejskich, wspieranie organizacji działających w tej sferze. Działania na rzecz restrukturyzacji programów wsparcia obszarów wiejskich, na rzecz ich silniejszego zorientowania na zintegrowane pobudzanie rozwoju i komplementarności z innymi przedsięwzięciami podejmowanymi na wsi. Cel strategiczny 4: Funkcjonalna, przestrzenna, społeczna i kulturowa integracja regionu Cel operacyjny 4.3. Wzmacnianie społecznej tożsamości regionalnej i rozwijanie więzi i współpracy wewnątrzregionalnej: Opracowanie programów edukacyjnych nt. historii regionu, jego tradycji etnicznych i kulturowych, włączenie ich do nurtu edukacji obywatelskiej w szkołach. Wspieranie inicjatyw odtwarzania tradycji kulturowych, gospodarczych i etnicznych regionu, wzmacnianie ich edukacyjnej i kulturotwórczej roli. Wspieranie organizacji prowadzących działalność promującą tradycje regionu oraz jego szanse rozwojowe. Stymulowanie podejmowania i wspieranie wspólnych przedsięwzięć gospodarczych, społecznych, edukacyjnych i kulturalnych (np. odtwarzania tradycji) przez społeczności lokalne Kompleksowe i systemowe oznakowanie tras turystycznych i dziedzictwa kulturowego regionu. Powołanie regionalnego forum terytorialnego. 24

26 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 26 Poz Powiatowy Program Opieki nad Zabytkami do dnia zakończenia niniejszego opracowania Powiat Łukowski nie opracował Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Łukowskiego. Strategia Rozwoju Powiatu Łukowskiego W Strategii Rozwoju Powiatu Łukowskiego na lata problematyka ochrony i opieki nad zabytkami potraktowana została w sposób ogólny. Celem generalnym Strategii Rozwoju Powiatu Łukowskiego jest: dążenie do poprawy jakości życia mieszkańców poprzez kreowanie zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego w oparciu o potencjał i walory turystyczne, historyczne i kulturowe powiatu, aktywność mieszkańców, rozwój infrastruktury oraz współpracę i skuteczną promocję. W ramach Celu Strategicznego 9 Wzrost znaczenia kultury oraz promocja dziedzictwa historycznego i kulturowego powiatu poprzez modernizację obiektów kulturalnych i zabytkowych oraz poprawę dostępności do dóbr kultury uwzględniono Cele operacyjne: 9.1 Opracowanie i publikacja wydawnictw dotyczących dziedzictwa kulturowego i historycznego, 9.2. Utworzenie Centrum Kultury Sienkiewiczowskiej 9.3. Organizacja przedsięwzięć dotyczących dziedzictwa kulturowego i historycznego 9.4. Uregulowanie stanu prawnego obiektów historycznych o charakterze zabytkowym 9.5. Promowanie kultury i dziedzictwa historycznego w mediach na poziomie lokalnym, regionalnym i ogólnopolskim 9.6. Wyeksponowanie amonitów łukowskich poprzez utworzenie Parku Rozrywki Geoturystyki 9.7. Opracowanie Powiatowego Programu Ochrony Zabytków 9.8. Promocja i wspieranie artystów i lokalnych twórców 9.9. Digitalizacja zasobów dziedzictwa kulturowego i historycznego. 25

27 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 27 Poz Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 5.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy Program Rozwoju Gminy Łuków na lata Program Rozwoju Gminy wiejskiej Łuków to dokument, który zawiera długoplanowy proces wytyczania i osiągania celów wspólnoty samorządowej. Określa on główne kierunki i priorytety rozwoju społecznego i gospodarczego a także przedstawia narzędzia i metody wdrożeniowe. Zapisy Programu Rozwoju stanowią zatem główny punkt odniesienia decyzji merytorycznych, organizacyjnych i finansowych podejmowanych przez władze samorządowe. W dokumencie w sposób następujący sformułowano misję rozwoju dla gminy Łuków: Mobilizacja, zaangażowanie i skoncentrowanie wszelkich sił oraz działań w celu zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Łuków, bazującego na jej naturalnych walorach oraz sprawnej i efektywnej współpracy między samorządem a społecznością Gminy. Misja ta ma być wypełniana poprzez realizację głównego celu strategicznego: Dynamiczny rozwój Gminy Łuków we wszystkich sferach życia. Wysoka pozycja konkurencyjna Gminy bazująca na aktywności społeczeństwa, przedsiębiorczości, rozwoju infrastruktury, nowoczesnego rolnictwa i turystyki oraz tradycjach patriotyczno-narodowych. W ramach celu operacyjnego w sferze Gospodarka 13. Współpraca z partnerami prywatnymi w zakresie tworzenia nowych atrakcji turystycznych i rekreacyjnych, w sposób ogólny wskazano realizację zadań związanych z tematyką ochrony i opieki nad zabytkami: Wykorzystanie potencjału turystycznego Gminy Ochrona i promocja dziedzictwa kulturowego Gminy. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Łuków tekst jednolity przyjęty Uchwałą Nr XXXIII/175/2013 Rady Gminy Łuków z dnia 24 stycznia 2013 r. W rozdziale 7 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Łuków: Uwarunkowania kulturowe w sposób szczegółowy zostały przedstawione uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego, problemy środowiska kulturowego, uwarunkowania wynikające z ochrony dziedzictwa kulturowego oraz dóbr kultury współczesnej, wykazane zostały zabytki nieruchome i archeologiczne wpisane do rejestru zabytków i ujęte w ewidencji konserwatorskiej. W Kierunkach Zagospodarowania Gminy Łuków wskazano zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej. Zgodnie z zapisami Studium na terenach i przy obiektach wpisanych do rejestru zabytków oraz w ich otoczeniu wszelkie zamierzenia inwestycyjne (w tym również podziały własnościowe, zmiana przeznaczenia lub sposobu korzystania) wymagają: uzyskania pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, 26

28 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 28 Poz uzgodnienia z wojewódzkim konserwatorem zabytków programu zagospodarowania wraz z otoczeniem, z uwzględnieniem wyeksponowania jego wartości i uzyskania warunków i wytycznych konserwatorskich. W przypadku obiektów wpisanych do rejestru zabytków obowiązuje: zachowanie obiektów w stanie przestrzennie niezmienionym wraz z najbliższym otoczeniem oraz zagwarantowanie strefy widokowej na zabytek, zakaz sytuowania tymczasowej zabudowy i obudowania historycznych obiektów budynkami gospodarczymi i obiektami dysharmonijnymi. Odkrycie w trakcie prac budowlanych i ziemnych przedmiotu, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem, zobowiązuje inwestora do: wstrzymania wszelkich robót budowlanych mogących uszkodzić lub zniszczyć odkryty przedmiot, zabezpieczenia, przy użyciu dostępnych środków, przedmiotu i miejsca jego odkrycia, niezwłocznego zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków, a jeśli nie jest to możliwe, wójta. Dla obiektów i terenów znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków ustalono następujące kierunki działania: zachowanie, w miarę możliwości, w celu utrzymania tożsamości kulturowej miejsca, użytkowanie gwarantujące zachowanie i utrzymanie zabytku, przy podejmowaniu działań inwestycyjnych przy obiektach i terenach znajdujących się w ewidencji zabytków obowiązuje uzyskanie warunków i wytycznych konserwatorskich, które określą zasady działania, w przypadku koniecznej rozbiórki obiektu znajdującego się w ewidencji obowiązują zasady wynikające z art. 39 ust. 3 Prawo budowlane, obejmowanie ochroną na mocy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, odpowiednie zagospodarowanie terenów otaczających zabytek w celu wyeksponowania go w krajobrazie, pozyskiwanie inwestorów zainteresowanych zagospodarowaniem i rewaloryzacją obiektów zabytkowych, podnoszenie jakości funkcjonalnej i technicznej obiektów, zachowanie i utrzymanie kapliczek, figur, krzyży przydrożnych wraz z towarzyszącym drzewostanem i małą architekturą, utrzymanie funkcji cmentarzy oraz zachowanie historycznych nagrobków, alejek i drzewostanu. 27

29 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 29 Poz W przypadku prowadzenia inwestycji budowlanych, w tym infrastruktury technicznej w obszarach ochrony obiektów archeologicznych wskazano na konieczność uzgodnienia ich na etapie ustalania warunków realizacji inwestycji z wojewódzkim konserwatorem zabytków w celu uzyskania warunków konserwatorskich prowadzenia inwestycji. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Łuków. Gmina Łuków posiada aktualny miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy przyjęty Uchwałą Nr XXXVI/215/06 Rady Gminy Łuków z dnia 11 października 2006 r. /Dz. Urz. Woj. Lub. z 2007 r. Nr 34, poz. 909/, obejmujący tereny gminy w jej granicach administracyjnych. Plan miejscowy określa strukturę funkcjonalno-przestrzenną gminy przy założeniu, że nadrzędnym czynnikiem kształtującym tą strukturę winno być stosowanie zasady zrównoważonego rozwoju poprzez zapewnienie warunków utrzymania równowagi przyrodniczej oraz racjonalną gospodarkę zasobami środowiska. Wśród ogólnych zasad kształtowania ładu przestrzennego, jako ustalenia podstawowe Plan przyjmuje: 1) tworzenie warunków dla zrównoważonego i wielofunkcyjnego rozwoju, 2) integrację i aktywizację mieszkańców gminy wobec gospodarki rynkowej oraz wynikające z nich priorytety. Priorytetem kulturowym jest zachowanie i odbudowa wartościowych elementów środowiska kulturowego dla podtrzymania tradycji, odrębności regionalnej i narodowej. Ponadto, Plan określając strukturę funkcjonalno-przestrzenną, zaleca między innymi: porządkowanie struktury zabudowy oraz kształtowanie ładu przestrzennego w oparciu o tradycje regionalne Charakterystyka zasobów oraz analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy Charakterystyka gminy Łuków Gmina Łuków pod względem administracyjnym należy od 1999 roku do województwa lubelskiego i wchodzi w skład powiatu łukowskiego. Położona jest w północno-zachodniej części województwa lubelskiego. Gmina otacza swym obszarem miasto Łuków i od północy sąsiaduje z gminami Zbuczyn, Wiśniew i Domanice, należącymi do województwa mazowieckiego, od wschodu z gminą Trzebieszów i Kąkolewnica Wschodnia, od południa z gminą Radzyń Podlaski, Ulan Majorat i Wojcieszków, od zachodu z gminą Stanin i Stoczek Łukowski. Siedziba gminy mieści się w Łukowie, miasto jednak jest oddzielną jednostką administracyjną. Pod względem obszarowym gmina Łuków należy do jednej z największych gmin wiejskich w województwie lubelskim (2 miejsce). Powierzchnia gminy wynosi 308,2 km 2, zamieszkuje ją osób (stan na r.). Gęstość zaludnienia wynosi 57 osób/km 2 (przy średniej dla gmin wiejskich w woj. lubelskim 48 os./km 2 ). Obszar gminy jest podzielony na 36 sołectw : Aleksandrów, Biardy, Czereśl, Dąbie, Dminin, Gołaszyn, Gołąbki, Gręzówka, Jadwisin, Jeziory, Karwacz, Klimki, Kownatki, Krynka, Ławki, Łazy, Malcanów, Podgaj, Role, Ryżki, Rzymy-Las, Rzymy-Rzymki, Sięciaszka Druga, Sięciaszka 28

30 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 30 Poz Pierwsza, Strzyżew, Suchocin, Suleje, Szczygły Dolne, Szczygły Górne, Świdry, Turze Rogi, Wagram, Wólka Świątkowa, Zalesie, Zarzecz Łukowski, Żdżary. Gmina Łuków, wg Kondrackiego, położona jest na wschodnim krańcu Niżu Środkowoeuropejskiego, w Podprowincji Niziny Środkowopolskie, na obszarze makroregionu Nizina Południowopodlaska i jej mezoregionu Równina Łukowska. Rzeźba terenu gminy Łuków jest mało zróżnicowana. Teren jest lekko pofalowany o łagodnych spadkach, wysokości bezwzględne wahają się w granicach m. Największe wzniesienia występują w północnozachodniej i północnej części gminy, na terenie kompleksu leśnego i w okolicach wsi Biardy. Obniżenie terenu występuje we wschodniej części gminy, oraz w dolinie rzek Krzna Południowa i Krzna Północna. Obszar gminy charakteryzuje się dobrze rozwiniętą siecią rzek. Przez gminę przepływają rzeki: Krzna Południowa i Krzna Północna, należące do zlewni rzeki Bug oraz lewostronne dopływy Bystrzycy: Samica i Stanówka, należące do zlewni rzeki Wieprz. Gleby w gminie są mało zróżnicowane i charakteryzują się generalnie średnią żyznością. Występują głównie gleby lessowe, pyłowe, piaskowe, piaskowo gliniaste oraz mułowe. Gmina Łuków ma charakter typowo rolniczy. Użytki rolne zajmują ok. 60% ogólnej powierzchni gminy. Wskaźnik zalesienia gminy jest dość wysoki - lasy stanowią ok. 33% powierzchni gminy. Ze względu na bogactwo flory i fauny o dużym udziale gatunków rzadkich i chronionych znaczna część gminy została włączona do obszarów chronionego krajobrazu. W granicach Łukowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu znajdują się północnozachodnie tereny gminy o obszarze ha, natomiast wschodnia część o obszarze ha została włączona do Radzyńskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Na terenie gminy Łuków znajdują się cztery rezerwaty przyrody. - Rezerwat geologiczny Kra Jurajska o powierzchni 8 ha, położony na terenach wsi Gołaszyn, utworzony w celu ochrony unikalnego złoża amonitów; - Rezerwat Jata o powierzchni 1117 ha, z czego 337 ha jest objęta ścisłą ochroną, utworzony w celu ochrony jodły w jej najdalszym północnym zasięgu; - Rezerwat Topór o powierzchni 57 ha, utworzony w celu ochrony jodły; - Rezerwat florystyczny Las Wagramski o powierzchni 5,37 ha, utworzony w celu ochrony wawrzynka główkowego. Na obszarze opracowania istnieją obiekty objęte ochroną prawną w postaci pomników przyrody: 3 dęby szypułkowe w miejscowości Wagram, aleja wielogatunkowa 47 lip drobnolistnych, 1 modrzew europejski, 1 sosna pospolita, 1 jesion wyniosły w lasach Nadleśnictwa Łuków, w miejscowości Gręzówka, aleja zabytkowa 109 lip drobnolistnych w miejscowości Kownatki, wzdłuż drogi gminnej Kownatki Lipniaki, 3 lipy drobnolistne w miejscowości Ryżki, 3 dęby szypułkowe w ogrodzie DPS w Ryżkach, 7 dębów szypułkowych na terenach leśnych w miejscowości Ryżki. Wg podziału na regiony klimatyczne W. Okołowicza i D. Martyn, Gmina Łuków należy do regionu mazowiecko-podlaskiego. Klimat w tym regionie charakteryzuje się przewagą wpływów kontynentalnych. Na obszarze gminy przeważają wiatry z kierunków zachodnich, średnia roczna temperatura wynosi ok. 7 o C, amplitudy temperatur są tu większe od przeciętnych w kraju, średnie opady atmosferyczne na terenie gminy wynoszą 500mm. 29

31 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 31 Poz Opady śniegu występują dni w roku, najczęstsze w grudniu i styczniu, okres zimy trwa ok dni w roku, wiosny dni, lata dni, natomiast jesieni dni. Gmina cechuje się stosunkową dobrą dostępnością komunikacyjną, zarówno kolejową jak i drogową. Przez gminę przebiegają linie kolejowe o znaczeniu państwowym: magistrala dwutorowa o znaczeniu międzynarodowym E20 Kunowice-Warszawa-Terespol, która jest częścią transeuropejskiej magistrali kolejowej Lizbona-Moskwa, linia kolejowa dla ruchu towarowego i tranzytowego Łuków-Radom-Dęblin, linia Łuków-Lubartów-Lublin. Przez teren gminy przebiegają: drogi krajowe nr 63 i 76, o łącznej długości 23 km, drogi wojewódzkie nr 806, 807 i 808, o łącznej długości 13 km, drogi powiatowe o długości 106 km i drogi gminne o łącznej długości 98 km. Odległość ośrodka gminy od Warszawy wynosi ok. 100 km, od Lublina ok. 90 km, od Siedlec ok. 30 km, od Terespola ok. 90 km (przejście graniczne z Białorusią) Zarys historii gminy Łuków Gmina Łuków w obecnym kształcie powstała w 1973 r. kiedy to w jej skład obok gminy Łuków weszły także gminy Gręzówka i Aleksandrów oraz w części gminy Nurzyna i Ulan. W takim kształcie została włączona do nowopowstałego województwa siedleckiego jako autonomiczna jednostka terytorialna. W wyniku reformy samorządowej, w 1999 r. wchodzi w skład województwa lubelskiego w powiecie łukowskim. Obszar gminy Łuków zlokalizowany jest wzdłuż osi rzek Krzna Północna i Krzna Południowa oraz na południe, w kierunku doliny rzeki Bystrzyca. Te rzeki stanowiły od najdawniejszych czasów osie osadnicze grup ludności zamieszkujących te tereny w poszczególnych epokach. Najstarsze osadnictwo na tym terenie datowane jest na schyłkową fazę straszej epoki kamienia paleolit (ok tyś. lat p.n.e.). Poświadczają je znaleziska zgubionych lub porzuconych narzędzi wykonanych z odłupków lub wiórów krzemiennych. Uzyskiwane w ten sposób rozmaite rodzaje noży, drapacze, rylce czy ostrza krzemienne służyły do zdobywania i przetwórstwa żywności oraz produkcji narzędzi z surowców organicznych. Na przełomie IX i VIII tysiąclecia p.n.e. następuje stopniowe ocieplenie klimatu, niosące za sobą również zmiany w szacie roślinnej. Miejsce tundry i zimnego stepu zajmują lasy. Nowe warunki przyrodnicze wymuszają zmianę sposobu gospodarowania zasobami środowiska przez ludność zamieszkującą te tereny. Wykształca się model gospodarki zbieracko-łowieckiej, a w miejsce uniwersalnych paleolitycznych form narzędzi krzemiennych, kościanych i rogowych pojawiają się wyspecjalizowane narzędzia krzemienne, oraz kościane i rogowe narzędzia zaopatrzone w drobne zbrojniki krzemienne. Okres ten znany jest w archeologii jako mezolit. Ludzie osiedlali się w tym okresie w nielicznych grupach w krótkotrwałych obozowiskach. Młodsza epoka kamienia (neolit) na ziemiach polskich rozpoczyna się ok r. p.n.e. Jej najważniejszą cechą było pojawienie się gospodarki wytwórczej obok wyłącznie dotąd stosowanej gospodarki zbieracko-łowieckiej. Pierwsze grupy rolników, którzy osiedlili się w tej części Polski należały do kręgu nazywanego kulturą pucharów lejkowatych. Jej plemiona prowadziły gospodarkę rolniczo - pasterską, posługując się narzędziami z odłupków i wiórów 30

32 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 32 Poz krzemiennych oraz starannie wykonanymi toporkami i siekierkami kamiennymi, niejednokrotnie wykonanymi z importowanego surowca krzemiennego. Obok narzędzi kamiennych i kościanych pojawia się ceramika naczyniowa. Ta właśnie grupa narzędzi stanowi niemal wyłączność wśród znalezisk datowanych na okres neolitu. Najczęściej są to znaleziska luźne, znaczące trasę przejścia pasterskich grup ludności kultury ceramiki sznurowej lub kultury amfor kulistych. Schyłkowe fazy neolitu związane są zapewne z napływem ludności z południa. Wraz z jej napływem rozpowszechnia się rolnictwo i hodowla zwierząt. Rozpowszechnienie się miedzi i brązu do produkcji narzędzi rozpoczęło także nowy rozdział w dziejach ludzkości - epokę metali. We wczesnej fazie tej epoki (II okres epoki brązu tj. ok lat p.n.e.) dzisiejszy obszar gminy Łuków zasiedlony został przez plemiona kultury trzcinieckiej. Ludność tej kultury zamieszkiwała zarówno osady stałe jak i niewielkie obozowiska. Półnomadyczny charakter osadnictwa tej kultury związany był z dominującą rolą hodowli w gospodarce. Mimo określenia epoka brązu, śladami tej kultury są narzędzia krzemienne oraz ceramika naczyniowa. W III okresie epoki brązu na interesującym nas obszarze powstają pierwsze osady kultury łużyckiej. Osadnictwo tej kultury funkcjonowało tutaj jeszcze we wczesnej epoce żelaza t.j. do ok. 650 r. p.n.e. Ntomiast na przełomie starszej epoki żelaza i okresu lateńskiego z kultury łużyckiej wyłania się tzw. kultura grobów kloszowych. W dalszym ciągu okresu lateńskiego pojawia się tu ludność związana z kulturą przeworską, która zasiedla te tereny również w okresie wpływów rzymskich. Prowadziła też ożywione kontakty handlowe z cesarstwem oraz jego prowincjami. W okresie wpływów rzymskich pojawia się na terenach Polski kultura wielbarska. Okres wpływów rzymskich na naszych ziemiach kończy się wraz z ogromnymi migracjami ludów barbarzyńskich spowodowaną atakiem Hunów na obszary nadczarnomorskie, potem zaś na ziemie imperium rzymskiego. W końcu IV w. n.e. wyludniają się także ziemie polskie, które ponownemu zasiedleniu ulegają dopiero z napływem ludności słowiańskiej. Wczesne średniowiecze rozpoczyna się w 2. poł. VI wieku. W okresie tym dominującą formą osadnictwa były otwarte, pozbawione umocnień osiedla z zabudową typu ziemiankowego lub półziemiankowego. Ślady z tego okresu są ściśle związane z osadnictwem słowiańskim. W następnych wiekach dochodzi do zintensyfikowania osadnictwa słowiańskiego, które swój szczyt osiąga na początku państwowości państwa Piastów. Jakkolwiek we wcześniejszym osadnictwie można się dopatrywać organizacji plemiennej, to co najmniej od XI wieku mamy do czynienia z osadnictwem przynajmnie częściowo inspirowanym przez aparat władzy. Od tego czasu można zaobserwować wyludnianie terenu spowodowane najazdami ruskimi, pruskimi, a później jaćwieskimi i litewkimi i ponowne próby zasiedlenia wyniszczonych obszarów. W ramach państwa piastowskiego teren gminy Łuków administracyjnie należał do Małopolski. Już na początku XIII wieku mamy poświadczone istnienie kasztelanii łukowskiej będącej najdalej wysuniętą na północny wschód częścią ziemi sandomierskiej. Obszar gminy Łuków ściśle związany był z głównym ośrodkiem grodowym w Łukowie, gdzie już w XII wieku istnieje parafia, a przejściowo w latach r. stolica biskupstwa. W tym też czasie Bolesław Wstydliwy sprowadza do Łukowa zakon templariuszy. Nie posiadamy jednak żadnych danych historycznych na temat działalności tego zakonu w ziemi łukowskiej. 31

33 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 33 Poz Zbyt krótki okres władania przez templariuszy grodem łukowskim, a następnie liczne najazdy Jadźwingów i Litwinów nie pozwoliły na zachowanie widocznych śladów działalności zakonu. Aspiracje podniesienia znaczenia ziemi łukowskiej zablokowane również zostały przez działania polityczne Zakonu Krzyżackiego. Działania misyjne kierowane przez książąt polskich na teren Jaćwieży, dla których bazę miała stanowić ziemia łukowska, stanowiły bowiem konkurencję dla aspiracji politycznych zakonu na tym kierunku. Najbardziej tragiczne dla ziemi łukowskiej wydarzenia nastąpiły w latach 1264, 1272 i Najazdy jaćwieskie i litewskie nie tylko przyniosły wielkie spustoszenie w wyniku mordów i grabieży, ale zniechęciły do osadnictwa na tym terenie. Sytuację tę miało poprawić nadanie przez Kazimierza Wielkiego w 1369 roku prawa wolnego miasta i obdarowanie mieszkańców gruntami. Istotny wpływ na rozwój miasta miała jednak dopiero unia polskolitewska z 1385 roku, dzięki której ziemia łukowska straciła charakter pograniczny i stała się bardziej atrakcyjna dla osadników. Od tego momentu formuje się sieć osadnictwa wiejskiego. W dokumencie Wojciecha Jastrzębca z roku 1418 pojawiają się nazwy wsi z terenu obecnej gminy: Czerśl, Dminin, Gołąbki, Jeziory, Ławki, Łazy, Sięciaszka, Strzyżew, Szczygły i Świdry. Od 1474 r. do ostatniego rozbioru Polski gmina wchodzi w skład województwa lubelskiego. W tym czasie rozpoczyna się największy rozkwit zarówno miasta Łuków jak i ziem wokół. Przez tereny te biegły bowiem szlaki handlowe na Mazowsze, Litwę, na południe Małopolski i na Ruś. Łuków stał się miastem zamożnym i odgrywał dużą rolę gospodarczą nie tylko w regionie ale i w skali kraju. O znaczeniu Łukowa w XVI w świadczy fakt uzyskania w 1526 roku prawa wysłania swego posła do sejmu, co było udziałem tylko znaczniejszych miast Polski. Ten dynamiczny rozwój przerwały wojny polsko-kozacka w latach i polsko-szwedzka w latach Ponadto kolejne zniszczenia w strukturze demograficznej poczyniła klęska morowego powietrza w 1652 roku. Próby podźwignięcia się z tej niekorzystnej sytuacji demograficzno-gospodarczej uniemożliwiły kolejne przemarsze wojsk w trakcie wojen północnych za czasów saskich. Dopiero ostatnia ćwierć XVIII wieku przyniosła lekkie ożywienie. W 1775 roku Łuków podniesiony został do rangi kasztelanii, a pod koniec wieku XVIII miasto otrzymało siedzibę sądu i uzyskało prawo organizowania własnego sejmiku. Jednak już po trzecim rozbiorze Polski, kiedy Łuków znalazł się w granicach zaboru austriackiego odebrano mu wszystkie dotychczasowe przywileje, a ludność obłożono licznymi świadczeniami i dodatkowymi podatkami. Po dość krótkim okresie przynależności tego obszaru do Księstwa Warszawskiego, na mocy traktatu wiedeńskiego, obszar gminy Łuków znalazł się w granicach Królestwa Polskiego w województwie podlaskim. Terenu ziemi łukowskiej nie ominęły wydarzenia związane z kolejnymi powstaniami. Szczególne znaczenie dla gminy ma okres powstania styczniowego. Do wiosny 1865 roku działała bowiem w okolicy grupa ostatnich powstańców z ks. Stanisławem Brzóską i jego adiutantem - kowalem z Łukowa Franciszkiem Wilczyńskim. Prawie cały wiek XIX charakteryzował się w życiu Łukowa zacofaniem gospodarczym. Zmiany na lepsze przyniosło dopiero zbudowanie linii kolejowych Warszawa - Brześć w latach , Łuków-Dęblin w 1876 i Łuków-Lublin w 1893 roku. W trakcie I wojny światowej tereny te znajdują się pod okupacją niemiecką, natomiast po odzyskaniu niepodległości wchodzą w skład powiatu łukowskiego w województwie 32

34 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 34 Poz lubelski. Względny rozwój gospodarczy w latach przerwał wybuch II wojny światowej. W wyniku działań wojennych i okupacji w latach doszło do kolejnych strat ludnościowych i gospodarczych. Do kolejnego okresu odbudowy przystąpiono w lipcu 1944 roku, kiedy zostały wyzwolone okolice Łukowa Zabytki nieruchome występujące na terenie gminy Łuków Na terenie gminy Łuków, na podstawie terenowej inwentaryzacji, przeprowadzonej w 2006 r. oraz weryfikacji w 2013 r., odnotowano 177 obiektów o charakterze zabytkowym, które zostały włączone do gminnej ewidencji zabytków. Są wśród nich budowle sakralne, budynki użyteczności publicznej, zespoły dworskie, cmentarze, budownictwo wiejskie i przemysłowe, mała architektura: kapliczki, figury i krzyże przydrożne oraz miejsca pamięci narodowej. Architektura sakralna w gminie Łuków jest reprezentowana jest przez świątynie i kaplice wyznania rzymskokatolickiego. Do cennych, zabytkowych obiektów sakralnych należy drewniany kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Jezusa w Zarzeczu Łukowskim, kaplica dworska w Ryżkach oraz przydrożne kapliczki kubaturowe w miejscowościach: Biardy, Dąbie, Dminin, Gręzówka, Łazy, Role, Rzymy Rzymki, Sięciaszka Pierwsza. Zespoły rezydencjonalne gmina Łuków nie była nasycona zespołami rezydencjonalnymi, z niewielu historycznych zespołów dworskich i folwarcznych zachowało się założenie dworsko-ogrodowe w Ryżkach, z murowanym dworem, lamusem i kaplicą z l. 20-tych XX w. i dziewiętnastowiecznym parkiem, pozostałości założenia dworskoogrodowego w Kownatkach, ze szczątkowo zachowanym parkiem oraz zespół dworsko-leśny w Krynce z drewnianym dworem z 1904 r. oraz budynkami gospodarczymi. Budynki użyteczności publicznej - z tej grupy zabytków na terenie gminy zachował się budynek dawnej szkoły w Biardach z lat 30-tych XX w. (obiekt ten jest obecnie własnością prywatną, z powodu zmiany sposobu użytkowania i konieczną adaptację nie został uwzględniony w gminnej ewidencji zabytków). Do obiektów tej grupy można również zaliczyć budynek leśniczówki w Krynce, budynek leśniczówki i gajówki w zespole leśniczówki Dąbrówka z początku XX w. Cmentarze na terenie gminy Łuków występują cmentarze wyznaniowe rzymskokatolickie w: Gręzówce - cmentarz parafialny z 1936 r. i Zarzeczu Łukowskim cmentarz parafialny z 1921 r. oraz cmentarz wojenny z 1939 r. w Gręzówce, na którym znajduje się 97 mogił żołnierzy polskich, poległych w wojnie obronnej w 1939 r. oraz 13 mogił ofiar okupacji hitlerowskiej. Budownictwo ludowe zabytkowe budownictwo ludowe tego regionu: domy mieszkalne i budynki gospodarcze, to budowle drewniane o konstrukcji zrębowej, z balami łączonymi na rybi ogon z ostatkami, podwaliną na zamek. Na terenie gminy Łuków dominował typ chałupy szerokofrontowej, dwutraktowej, przykrytej dachem czterospadowym, rzadziej dwuspadowym lub naczółkowym, ustawionej szczytowo do drogi. Obecnie domy z dachem czterospadowym lub naczółkowym spotykane są już bardzo rzadko. Na terenie gminy najwięcej zachowało się domów z okresu międzywojennego, rzadkością są 33

35 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 35 Poz budynki z końca XIX w. Do gminnej ewidencji zabytków włączono 80 zabytkowych domów mieszkalnych i 2 spichlerze. Budownictwo przemysłowe gmina Łuków była i jest terenem typowo rolniczym, dlatego budownictwo przemysłowe nie rozwinęło się tutaj w znaczącym stopniu. Występowały tu dość licznie młyny wietrzne oraz motorowe. Z dawnej zabudowy tego typu nie zachowały się żadne obiekty. Mała architektura na terenie gminy występuje dość duże nasycenie tradycyjnymi elementami krajobrazu polskiej wsi, jakimi są krzyże, różnorodne kapliczki i figury przydrożne. Ustawiane one były na rozstajach dróg, w miejscach objawień religijnych, na pamiątkę ważnych dla społeczności lokalnej wydarzeń. Większość z nich to fundacje mieszkańców wsi, którzy stawiali je jako swoiste wota za przeżycie wojny, powroty z obozów, uzdrowienia. Krzyże są najczęściej drewniane, rzadziej kamienne, betonowe lub metalowe. Wśród kapliczek są obiekty kubaturowe z niewielkim wnętrzem, z ołtarzykiem na którym znajduje się obraz lub figura przedstawiająca osobę boską lub świętych. Są też kapliczki murowane w postaci słupów lub filarów, z wnęką mieszczącą przedstawienie świętego. Mają one często formę kilkukondygnacyjną, nakryte są daszkiem namiotowym, zdobione są płycinami i gzymsami. Kapliczki i krzyże otoczone są często ozdobnymi płotkami lub obsadzone kwiatami, ozdobnymi krzewami lub drzewami. Z ternu gminy 75 elementów małej architektury: krzyże, kapliczki i figury przydrożne zostały włączone do gminnej ewidencji zabytków. Miejsca Pamięci Narodowej - Świadectwem tragicznych wydarzeń gminy, związanych z czasami powstań i wojen, są miejsca pamięci narodowej. Najwięcej miejsc pamięci dotyczy drugiej wojny światowej i powstania styczniowego. Z terenu gminy do gminnej ewidencji zabytków włączono 4 takie obiekty Zabytki ruchome występujące na terenie gminy Zgodnie z art. 3 pkt. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, zabytkiem ruchomym jest rzecz ruchoma, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Zabytek ruchomy jest wpisywany do rejestru na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków na wniosek właściciela tego zabytku (art. 10 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). Wojewódzki konserwator zabytków może wydać z urzędu decyzję o wpisie zabytku ruchomego do rejestru w przypadku uzasadnionej obawy zniszczenia, uszkodzenia lub nielegalnego wywiezienia zabytku za granicę albo wywiezienia za granicę zabytku o wyjątkowej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej. Do rejestru nie wpisuje się zabytku wpisanego do inwentarza muzeum lub wchodzącego w skład narodowego zasobu bibliotecznego (art. 11 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). W gminie Łuków do wartościowych obiektów ruchomych należy dawne wyposażenie kościoła parafialnego pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Zarzeczu Łukowskim: obiekty 34

36 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 36 Poz te nie są wpisane do rejestru zabytków, figurują jednak w wojewódzkiej ewidencji zabytków ruchomych, przechowywane są w nowym kościele Zabytki archeologiczne występujące na terenie gminy Stanowiska archeologiczne są ważnym elementem krajobrazu kulturowego i stanowią podstawę wiedzy o najdawniejszych dziejach gminy. Stanowiska archeologiczne zewidencjonowane są w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski. Ewidencja stanowisk archeologicznych nie jest jednak zbiorem zamkniętym i nie można wykluczyć, że w wyniku dalszej weryfikacji lub prowadzonych prac ziemnych uda się zidentyfikować nowe ślady osadnicze. Na terenie gminy znajduje się jeden zabytek archeologiczny wpisany do rejestru zabytków i 287 ujętych w gminnej ewidencji zabytków Zabytki objęte prawnymi formami ochrony Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami formami ochrony zabytków są: 1) wpis do rejestru zabytków; 2) uznanie za pomnik historii; 3) utworzenie parku kulturowego; 4) ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego Na terenie gminy Łuków znajdują się trzy obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa lubelskiego. Lp Miejscowość Zabytek Nr rejestru Nr decyzji wpisu do rejestru zabytków 1 Krynka zespół dworsko-leśny: dwór, budynek gospodarczy, stajnie ob. magazyn, dwie stodoły, leśniczówka, pozostałości parku i sadu owocowego, na działkach wskazanych w decyzji, w gran. wg opisu w decyzji i zał. mapy A/1174 decyzja WKZ w Siedlcach z dn , znak: PSOZ 5340/15/98 35

37 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 37 Poz Zarzecz Łukowski Drewniany kościół rzymskokatolicki (dawny parafialny) pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, w granicach ścian zewnętrznych, zlokalizowany w Zarzeczu Łukowskim, na działce nr ew. 189/5 A/1646 Decyzja LWKZ z r., znak: KD Strzyżew grodzisko wczesnośredniowieczne C/27 Decyzja LWKZ w Lublinie z dn , znak: IA- 4422/596/3481/2005 Na terenie gminy Łuków nie utworzono parków kulturowych, nie ma również obiektów uznanych za pomnik historii. Gmina Łuków posiada aktualny miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy przyjęty Uchwałą Nr XXXVI/215/06 Rady Gminy Łuków z dnia 11 października 2006 r. W Planie wyznaczono następujące strefy ochrony konserwatorskiej: strefa A pełnej ochrony konserwatorskiej, strefa B ochrony zachowanych elementów zabytkowych, strefa K ochrony krajobrazu. Strefa A obejmuje obiekty wpisane do rejestru zabytków tj. zespół dworsko-leśny w Krynce i grodzisko wczesnośredniowieczne w Strzyżewie. Strefa B obejmuje: - teren wokół kościoła parafialnego w Zarzeczu Łukowskim, - teren cmentarza parafialnego w Gręzówce, - teren dawnej drewnianej plebani w miejscowości Gręzówka Kolonia, - teren cmentarza parafialnego w Zarzeczu Łukowskim, - teren zespołu leśniczówki w Dąbrówce, - teren po dawnym dworze, wraz z alejami i szpalerami, w Kownatkach, - teren zespołu dworsko-parkowego w Ryżkach, - teren wokół pomnika ku czci ks. Stanisława Brzóski wraz z drogą na osi w lesie Jata, w pobliżu Dąbrówki, - teren wokół pomnika żołnierzy AK w lesie Jata, - teren dawnego zespołu dworsko-parkowego w miejscowości Dąbie. Strefa K obejmuje: - teren przy cmentarzu parafialnym w Gręzówce, - teren przy cmentarzu parafialnym w Zarzeczu Łukowskim, - teren przy zespole dworsko-parkowym w Ryżkach. W Planie określono ponadto strefy ochrony archeologicznej, obejmujące ślady osadnictwa pradziejowego, zgodnie z ewidencją AZP. Do ochrony wskazano następujące typy stanowisk archeologicznych: 36

38 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 38 Poz wsie historyczne: Aleksandrów, Dminin, Gołaszyn, Jadwisin, Jeziory, Klimki, Kownatki, Krynka, Ławki, Łazy, Rzymy-Rzymki, Sięciaszka, Strzyżew, Suleje, Wólka Świątkowa, Turze Rogi, Zalesie, Zarzecz Łukowski, - kurhany we wsiach: Dminin i Role, - osady znajdujące się we wsiach: : Łazy, Strzyżew, Ławki, Szczygły Dolne, Świdry, Turze Rogi, Sięciaszka Druga, Sięciaszka Pierwsza, Sięciaszka Trzecia, Wólka Świątkowa, Gołaszyn, Krynka, Zarzecz Łukowski, Kownatki, Zalesie, Jeziory, Dminin, Czereśl, Żdżary, Dąbie, Role, Suleje, - cmentarzyska we wsiach: Dminin, Strzyżew, Wólka Świątkowa, - grób zbiorowy we wsi Gołaszyn, - punkty osadnicze znajdujące się we wsiach: Łazy, Szczygły Dolne, Świdry, Szczygły Górne, - ślady osadnictwa znajdujące się we wsiach: Aleksandrów, Łazy, Turze Rogi, Malcanów, Ryżki, Strzyżew, Suleje, Sięciaszka Pierwsza, Sięciaszka Druga, Sięciaszka Trzecia, Zalesie, Gołaszyn, Ławki, Szczygły Dolne, Wólka Świątkowa, Świdry, Role, Kownatki, Zarzecz Łukowski, Jeziory, Dminin, Czerśl, Żdżary, Dąbie, Zalesie, Krynka oraz grodzisko wczesnośredniowieczne we wsi Strzyżew, wpisane do rejestru zabytków Zabytki ujęte w gminnej ewidencji zabytków Gminna ewidencja zabytków gminy Łuków opracowana została w 2006r. zgodnie z ustawą z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Gminna Ewidencja Zabytków prowadzona jest w formie kart adresowych zawierających podstawowe informacje, umożliwiające określenie zabytku oraz jego miejsce położenia. Zgodnie z art.21 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz.1568 z późn. zm.) ewidencja zabytków jest podstawą do sporządzania programu opieki nad zabytkami przez gminy. W gminnej ewidencji gminy Łuków ujęto 177 zabytków nieruchomych i 288 zabytków archeologicznych. WYKAZ OBIEKTÓW UJĘTYCH W GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW, NIEWPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW, GMINY ŁUKÓW Lp. Miejscowość Adres Nazwa Czas powstania 1 Aleksandrów przy drodze powiatowej Nr 1210L krzyż pocz. XX w. 2 Aleksandrów przy drodze gminnej Nr L krzyż pocz. XX w. 3 Aleksandrów przy drodze gminnej Nr L krzyż pocz. XX w. 37

39 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 39 Poz Lp. Miejscowość Adres Nazwa Czas powstania 4 Aleksandrów przy drodze powiatowej Nr 1259L krzyż l. 50-te XX w. 5 Aleksandrów przy drodze powiatowej Nr 1210L krzyż pocz. XX w. 6 Aleksandrów przy drodze powiatowej Nr 1210L krzyż l. 50-te XX w. 7 Biardy na posesji nr 28 kapliczka 1928 r. 8 Biardy na posesji nr 15 krzyż l. 30-te XX w. 9 Biardy przy drodze krajowej 63 krzyż l. 30-te XX w. 10 Biardy na posesji nr 40 krzyż l. 30-te XX w. 11 Biardy przy drodze krajowej nr 63 krzyż 1947 r. 12 Biardy przy drodze krajowej nr 63 krzyż l. 30-te XX w. 13 Biardy przy drodze krajowej nr 63 krzyż l. 30-te XX w. 14 Dąbie Dąbie 107 dom l. 20-te XX w. 15 Dąbie Dąbie 138 dom l. 30-te XX w. 16 Dąbie przy drodze krajowej 76 kapliczka pocz. XXw. 17 Dąbie przy drodze krajowej 76 krzyż l. 40-te XX w. 18 Dminin Dminin 27 dom l. 30-te XX w. 19 Dminin Dminin 28 dom l. 20-te XX w. 20 Dminin przy drodze polnej kapliczka 1941 r. 21 Dminin przy skrzyżowaniu drogi powiatowej Nr 1321L i gminnej Nr 10277L kapliczka 1948 r. 38

40 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 40 Poz Lp. Miejscowość Adres Nazwa Czas powstania 22 Dminin przy drodze gminnej Nr L krzyż 1944 r. 23 Dminin przy drodze gminnej Nr L krzyż 1944 r. 24 Dminin przy drodze gminnej Nr 13212L dwa krzyże 1 ćw. XX w., 1976 r. 25 Gołąbki przy skrzyżowaniu drogi gminnej Nr L i drogi polnej kapliczka l. 50-te XX w. 26 Gołąbki przy drodze krajowej Nr 63 krzyż 1952 r. 27 Gołąbki przy skrzyżowaniu dróg gminnych Nr L i Nr 10277L krzyż 1 poł. XXw. 28 Gołąbki przy drodze gminnej Nr L krzyż XX w. 29 Gołąbki przy drodze krajowej Nr 63 krzyż XX w. 30 Gołąbki Na posesji nr 23 krzyż XX w. 31 Gołąbki przy drodze gminnej Nr L krzyż pocz. XX w. 32 Gręzówka w lesie, w pobliżu wsi Gręzówka leśniczówka w zespole leśniczówki Dąbrówka 33 Gręzówka w lesie, w pobliżu wsi Gręzówka gajówka w zespole leśniczówki Dąbrówka 34 Gręzówka w lesie, w pobliżu wsi Gręzówka budynek gospodarczy w zespole leśniczówki Dąbrówka pocz. XX w. pocz. XX w. pocz. XX w. 35 Gręzówka Gręzówka 113 dom pocz. XX w. 36 Gręzówka dz. geod. 19/3 plebania l. 30-te XX w. 37 Gręzówka przy skrzyżowaniu drogi powiatowej Nr 1312L i gminnej Nr L kapliczka k. XIX w. 38 Gręzówka przy posesji nr 106 kapliczka pocz. XX w. 39

41 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 41 Poz Lp. Miejscowość Adres Nazwa 39 Gręzówka dz. geod. 545 cmentarz rzymskokatolicki z kwaterą żołnierzy z 1939 r. Czas powstania 1936 r. 40 Gręzówka na posesji nr 33 krzyż 1946 r. 41 Jadwisin przy drodze gminnej Nr L krzyż 1959 r. 42 Rezerwat Jata Uroczysko Dąbrówka pomnik upamiętniający ks. Stanisława Brzóskę 43 Rezerwat Jata w pobliżu miejscowości Żdżary pomnik w hołdzie żołnierzom AK 44 Rezerwat Jata w pobliżu miejscowości Żdżary Pomnik partyzantów polskich i radzieckich 1928 r. 2 poł. XXw r. 45 Jeziory przy drodze krajowej 63 kapliczka pocz. XX w. 46 Jeziory przy drodze gminnej Nr L krzyż 1956 r. 47 Karwacz przy drodze wojewódzkiej Nr 806 kapliczka 1 poł. XX w. 48 Karwacz przy drodze wojewódzkiej Nr 806 kapliczka 1 poł. XX w. 49 Kownatki Kownatki 6 dom ok r. 50 Kownatki Kownatki 19 dom pocz. XX w. 51 Kownatki Kownatki 34 dom pocz. XX w. 52 Kownatki Kownatki 52 dom pocz. XX w. 53 Kownatki droga gminna Nr L aleje lipowe 2 poł. XIX w. 54 Kryńszczak w lesie, przy drodze powiatowej Nr 1312L 55 Kryńszczak w lesie, przy drodze powiatowej Nr 1312L dom urzędnika carskiego w zespole folwarcznym obora w zespole folwarcznym 1904 r r. 40

42 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 42 Poz Lp. Miejscowość Adres Nazwa Czas powstania 56 Kryńszczak w lesie, przy drodze powiatowej Nr 1312L 57 Kryńszczak w lesie, przy drodze powiatowej Nr 1312L 58 Kryńszczak w lesie, przy drodze powiatowej Nr 1312L 59 Kryńszczak w lesie, przy drodze powiatowej Nr 1312L chlew w zespole folwarcznym stodoła w zespole folwarcznym leśniczówka w zespole leśniczówki dom robotników leśnych w zespole leśniczówki 1904 r. pocz. XX w. l. 20-te XX w. 60 Kryńszczak przy drodze krajowej Nr 63 pomnik upamiętniający partyzantów poległych w 1944r. 2 poł. XX w. 61 Łazy Łazy 23 ob.205 dom pocz. XX w. 62 Łazy przy drodze powiatowej Nr1210L kapliczka XIX w. 63 Łazy przy drodze powiatowej Nr1210L kapliczka 1935 r. 64 Role Role 82 zagroda pocz. XX w. 65 Role przy drodze powiatowej Nr1313L kapliczka ok r. 66 Ryżki przy drodze wojewódzkiej nr 807 dwór w zespole dworskim 67 Ryżki przy drodze wojewódzkiej nr 807 kaplica w zespole dworskim 68 Ryżki przy drodze wojewódzkiej nr 807 lamus w zespole dworskim 69 Ryżki przy drodze wojewódzkiej nr 807 pozostałości parku w zespole dworskim ok r. pocz. XX w. 2 poł. XIX w. 2 poł. XIX w. 70 Ryżki Ryżki 8 dom pocz. XX w. 71 Ryżki Ryżki 25 dom k. XIX w. 72 Ryżki Ryżki 27 dom k. XIX w. 73 Ryżki Ryżki 37 dom pocz. XIX 41

43 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 43 Poz Lp. Miejscowość Adres Nazwa Czas powstania 74 Ryżki Ryżki 37 spichlerz k. XIX w. 75 Rzymy-Las przy drodze gminnej Nr102341L krzyż l. 50-te XX w. 76 Rzymy-Rzymki Rzymy-Rzymki 6 dom l. 30-te XX w. 77 Rzymy-Rzymki przy drodze powiatowej Nr 1259L kapliczka 1949 r. 78 Rzymy-Rzymki przy drodze powiatowej Nr 1259L krzyż 1904 r. 79 Rzymy-Rzymki przy skrzyżowaniu drogi powiatowej Nr 1320L i gminnej krzyż 1947 r. 80 Sięciaszka Druga przy drodze powiatowej Nr 1337L krzyż 1 poł. XX w. 81 Sięciaszka Druga Przy drodze polnej krzyż 1 poł. XX w. 82 Sięciaszka Pierwsza 83 Sięciaszka Pierwsza 84 Sięciaszka Pierwsza 85 Sięciaszka Pierwsza Sięciaszka Pierwsza 70 dom l. 30-te XX w. przy drodze krajowej Nr 76 kapliczka l. 40-te XX w. przy polnej drodze krzyż 1905 r. przy drodze krajowej Nr 76 krzyż XIX/XX w. 86 Strzyżew Strzyżew 64 dom 1919 r. 87 Strzyżew Strzyżew 66 dom l. 30-te XX w. 88 Strzyżew Strzyżew 111 Dom z częścią inwentarską l. 20-te XX w. 89 Strzyżew Strzyżew 112 dom l. 20-te XX w. 90 Strzyżew przy drodze powiatowej Nr 1202L krzyż XX w. 91 Strzyżew przy drodze powiatowej Nr 1202L krzyż XX w. 92 Strzyżew przy drodze powiatowej Nr 1202L krzyż XX w. 42

44 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 44 Poz Lp. Miejscowość Adres Nazwa Czas powstania 93 Strzyżew przy skrzyżowaniu dróg powiatowych Nr 1202L i 1318L dwa krzyże 1918 r Strzyżew przy drodze powiatowej Nr 1202L krzyż XX w. 95 Strzyżew przy skrzyżowaniu drogi powiatowej Nr 1320L i gminnej krzyż XX w. 96 Suchocin przy drodze gminnej krzyż 1 poł. XX w. 97 Suleje Suleje 46 dom l. 30-te XX w. 98 Suleje przy posesji 46 figurka pocz. XX w. 99 Suleje przy drodze polnej krzyż XX w. 100 Suleje przy drodze powiatowej Nr 1202L krzyż XX w. 101 Szczygły Górne Szczygły Górne 2 dom pocz. XX w. 102 Szczygły Górne przy drodze powiatowej 1355L kapliczka 1907 r. 103 Świdry Świdry 29 dom l. 20-te XX w. 104 Świdry Świdry 31 dom k. XIX w. 105 Świdry na posesji nr 78 krzyż 1 poł. XX w. 106 Świdry na posesji nr 17 krzyż 1946 r. 107 Świdry na skrzyżowaniu dróg polnych krzyż pocz. XX w. 108 Turze Rogi Turze Rogi 29 dom pocz. XX w. 109 Turze Rogi Turze Rogi 47 dom l. 30-te XX w. 110 Turze Rogi przy drodze powiatowej Nr 1202L krzyż 1 poł. XX w. 111 Turze Rogi przy drodze powiatowej Nr 1202L krzyż XX w. 112 Zalesie przy drodze gminnej Nr L krzyż 1931 r. 113 Zalesie przy drodze gminnej Nr L krzyż XX w. 114 Zalesie przy drodze gminnej Nr L krzyż 1 poł. XX w. 115 Zalesie przy drodze gminnej Nr L krzyż XX w. 43

45 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 45 Poz Lp. Miejscowość Adres Nazwa Czas powstania 116 Zalesie przy drodze polnej krzyż XIX/XX w. 117 Zalesie przy drodze gminnej Nr L krzyż 1946 r. 118 Zalesie przy drodze gminnej Nr L krzyż 1950 r. 119 Zarzecz Łukowski 120 Zarzecz Łukowski 121 Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski 13 ob.11 dom l. 20-te XX w. Zarzecz Łukowski 32 dom l. 30-te XX w. przy drodze powiatowej Nr 1319L krzyż l. 40-te XX w. 122 Żdżary Żdżary 45 dom l. 20-te XX w. 123 Żdżary przy drodze powiatowej Nr 1309L krzyż pocz. XX w. 124 Żdżary przy drodze powiatowej Nr 1309L krzyż 1950 r. WYKAZ ZABYTKÓW ARCHEOLOGICZNYCH UJĘTYCH W GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW GMINY ŁUKÓW Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 1 Aleksandrów Aleksandrów Aleksandrów Aleksandrów Biardy Biardy Biardy Biardy Biardy Biardy

46 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 46 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 11 Czerśl Czerśl Czerśl Czerśl Czerśl Czerśl Czerśl Czerśl Czerśl Dąbie Dąbie Dąbie Dąbie Dąbie Dąbie Dąbie Dąbie Dąbie Dąbie Dąbie Dąbie Dminin Dminin Dminin Dminin

47 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 47 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 36 Dminin Dminin Dminin Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołaszyn Gołąbki Gołąbki Gołąbki Gołąbki Gręzówka Gręzówka

48 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 48 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 61 Gręzówka Gręzówka Gręzówka Jadwisin Jeziory Jeziory Jeziory Klimki Klimki Kownatki Kownatki Kownatki Kownatki Kownatki Kownatki Kownatki Kownatki Krynka Krynka Krynka Krynka Krynka Krynka Krynka Ławki

49 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 49 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 86 Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Ławki Łazy Łazy Łazy Łazy Łazy Malcanów Malcanów

50 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 50 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 111 Rezerwat Jata Rezerwat Topór Role Role Role Role Role Role Role Role Role Role Role Role Role Role Role Ryżki Ryżki Ryżki Rzymy Sięciaszka Druga Sięciaszka Druga Sięciaszka Druga Sięciaszka Druga

51 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 51 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 136 Sięciaszka Pierwsza Sięciaszka Pierwsza Sięciaszka Trzecia Sięciaszka Trzecia Sięciaszka Trzecia Sięciaszka Sięciaszka Druga Sięciaszka Druga Sięciaszka Druga Sięciaszka Druga Sięciaszka Druga Sięciaszka Druga Sięciaszka Pierwsza Sięciaszka Pierwsza Sięciaszka Pierwsza Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew

52 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 52 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 161 Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew Strzyżew

53 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 53 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 186 Strzyżew Suleje Suleje Suleje Suleje Suleje Suleje Suleje Suleje Suleje Suleje Suleje Suleje Suleje Szczygły Dolne Szczygły Dolne Szczygły Dolne Szczygły Górne Szczygły Górne Szczygły Górne Szczygły Górne Szczygły Górne Szczygły Górne Szczygły Górne Szczygły Górne

54 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 54 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 211 Szczygły Górne Szczygły Górne Szczygły Górne Świdry Świdry Świdry Świdry Świdry Świdry Świdry Świdry Świdry Świdry Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi

55 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 55 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 236 Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Turze Rogi Uroczysko Jagodne Uroczysko Jagodne Uroczysko Jagodne Wólka Świątkowa Wólka Świątkowa Wólka Świątkowa Wólka Świątkowa Zalesie Zalesie Zalesie Zalesie Zalesie Zalesie

56 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 56 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 261 Zalesie Zalesie Zalesie Zalesie Zalesie Zalesie Zalesie Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Zarzecz Łukowski Żdżary Żdżary Żdżary

57 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 57 Poz Lp. Miejscowość Obszar AZP Nr stan. na obszarze Nr stan. w miejsc. 286 Żdżary Żdżary Żdżary Zabytki o największym znaczeniu dla gminy Do najwartościowszych zabytków, położonych na terenie gminy Łuków, należą: zespół dworsko-leśny w Krynce, w skład którego wchodzą: dwór, budynek gospodarczy, stajnie ob. magazyn, dwie stodoły, leśniczówka, pozostałości parku i sadu owocowego, drewniany kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Zarzeczu Łukowskim, założenie dworsko-ogrodowe w Ryżkach, w skład którego wchodzą: dwór, lamus, kaplica dworska i park, kapliczki w Biardach, Dmininie, Gręzówce, Rzymach Rzymkach, Szczygłach Górnych, Sięciaszce Pierwszej, cmentarz żołnierzy polskich z 1939 r. w Gręzówce. Zespół dworsko-leśny w Krynce Zespół dworsko - leśny w Krynce położony jest ok. 7 km od Łukowa, kilkaset metrów na wschód od drogi krajowej nr 63, na południowym skraju kompleksu leśnego. Składa się z części dworskiej, założonej w latach dla rosyjskiego generała Obruczowa, i części leśnej, założonej w 1919 r., po przejęciu całego terenu przez Nadleśnictwo Łuków, 56

58 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 58 Poz rozbudowanej w latach W czasie II wojny światowej zespół dworsko-leśny pozostawał pod zarządem niemieckim, po wojnie użytkowany ponownie przez Nadleśnictwo. Po 1955 r. budynki zostały wyremontowane, częściowo przebudowane i zamienione na mieszkania pracownicze. Od końca XX w. część dworska znajduje się w prywatnych rękach. Z zespołu dworsko-parkowego zachował się dwór, stajnia, budynek gospodarczy, stodoła i częściowo park, natomiast z zespołu leśnego: leśniczówka, obora i częściowo sad. Leśniczówka w zespole dworsko-leśnym w Krynce Dwór wybudowany został w 1904 r. dla generała rosyjskiego Obruczowa. Jest to budynek drewniany z bali sosnowych, o konstrukcji zrębowej, z zewnątrz oszalowany, od wewnątrz otynkowany. Korpus dworu parterowy, częściowo podpiwniczony, prostopadłościenny, nakryty dwuspadowym dachem. W częściach: frontowej i ogrodowej znajdują się ganki, nakryte dwuspadowymi daszkami, w części południowej: weranda nakryta dachem łamanym, przed nią ganek nakryty dachem trójpołaciowym, a nad gankiem wieżyczka obserwacyjna na czterech słupach z dachem namiotowy. Jest to przykład budowli w stylu eklektycznym, w typie podmiejskiej willi. Stan zachowania: dobry. 57

59 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 59 Poz Leśniczówka w zespole dworsko-leśnym w Krynce Leśniczówka wybudowana została ok r. dla Nadleśnictwa Łuków. Jest to budynek drewniany, o konstrukcji zrębowej (zrąb z bali sosnowych, łączonych na jaskółczy ogon bez ostatków), z zewnątrz oszalowany, od wewnątrz otynkowany. Zbudowany na planie prostokąta, dwutraktowy, parterowy, niepodpiwniczony, nakryty dachem czterospadowym z wystawkami w każdej połaci. Elewacja frontowa: czteroosiowa, tylna: sześcioosiowa, elewacje szczytowe jednoosiowe. Budynek bez cech stylowych, nieprzebudowany. Stan zachowania: dobry. Stajnia w zespole dworsko-leśnym w Krynce Stajnia wybudowana została w 1904 r. Zlokalizowana jest w części dworskiej, w zachodniej części podwórza. Jest to budynek murowany z cegły, obustronnie tynkowany, na 58

60 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 60 Poz planie wydłużonego prostokąta, jednotraktowy, parterowy, nakryty dachem dwuspadowym. Bez cech stylowych. Stan zachowania: dobry. Budynek gospodarczy wybudowany został w 1904 r. Zlokalizowana jest w części dworskie. Jest to budynek murowany z cegły, obustronnie tynkowany, na planie prostokąta, jednotraktowy, z prostokątnym wejściem do piwnic od frontu, parterowy, nakryty dachem dwuspadowym. Bez cech stylowych. Stan zachowania: dobry. Budynek gospodarczy z 1904 r. w zespole dworsko-leśnym w Krynce Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Zarzeczu Łukowskim 59

61 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 61 Poz Kościół przeniesiony został w 1920 r. z Piszczaca do nowopowstałej parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Zarzeczu Łukowskim. Położony w centrum wsi, na środku prostokątnego cmentarza przykościelnego, orientowany. Kościół jest drewniany, wybudowany jest na planie krzyża łacińskiego, konstrukcji słupowo-ryglowej. Elewacje korpusu oszalowane, nad korpusem dach dwuspadowy, dach nad wieżą namiotowy z hełmem obeliskowym pośrodku i czterema wieżyczkami po rogach. Fasada jednowieżowa, jednoosiowa, elewacje boczne: sześcioosiowe. Jest to przykład budowli w stylu eklektycznym. Stan zachowania: dostateczny. Obiekt jest jednak zagrożony : obok wybudowany został nowy kościół i wyłączenie z użytkowania zabytkowego, może wpływać na gwałtowne pogarszanie się jego stanu. Założenie dworsko-ogrodowe w Ryżkach Założenie dworsko-ogrodowe w Ryżkach położone jest przy drodze Łuków- Żelechów, w odległości ok. 4 km. od Łukowa. Zostało założone w 2 poł. XIX w. przez rodzinę Zawadzkich. Po II wojnie światowej majątek został rozparcelowany, a dwór wraz z zabudową gospodarczą i parkiem oraz częścią gruntów ornych przeszedł na własność skarbu państwa. Obiekt użytkowany był początkowo w całości przez PGR, a następnie w 1949 r. budynki i część ozdobna została przekazana na Dom Pomocy Społecznej. Obecnie w skład założenia wchodzą zachowane elementy dawnej kompozycji: dwór (mocno przebudowany po II wojnie światowej), lamus, kaplica dworska i pozostałości parku. Stan zachowania budynków: dobry, park: w stanie szczątkowym. 60

62 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 62 Poz Dwór w założeniu dworsko-ogrodowym w Ryżkach Dwór w założeniu dworsko-ogrodowym w Ryżkach wybudowany został w 2 poł. XIX w. dla rodziny Zawadzkich. W czasie I wojny światowej został spalony przez kozaków, a w 1916 r. odbudowany przez ówczesną właścicielkę majątku, Marię Zawadzką. Budynek dworu wzniesiony został na planie wydłużonego prostokąta, parterowy, konstrukcji szachulcowej, nakryty dachem dwuspadowym, z naczółkiem od strony wschodniej. Od strony zachodniej i wschodniej do dworu dobudowane zostały dwie współczesne przybudówki. Budynek w całości użytkowany jest na Dom Pomocy Społecznej. Stan obiektu jest dobry. Lamus w założeniu dworsko-ogrodowym w Ryżkach 61

63 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 63 Poz Lamus w założeniu dworsko-ogrodowym w Ryżkach wybudowany został w 2 poł. XIX w. Budynek murowany z cegły, obustronnie tynkowany, na planie prostokąta, od frontu na osi ganek, korpus parterowy, nakryty dachem naczółkowym, ganek niższy z dachem jednospadowym. W latach 90-tych XX w. budynek był gruntownie remontowany. Obiekt jest przykładem budownictwa folwarcznego. Stan zachowania: dobry. Kaplica w założeniu dworsko-ogrodowym w Ryżkach Kaplica w założeniu dworsko-ogrodowym w Ryżkach wybudowana została w 2 poł. XIX w. Budynek murowany z cegły, obustronnie tynkowany, na planie prostokąta, z prostokątną, dwukrotnie węższą dobudówką od frontu. Korpus parterowy, nakryty dachem dwuspadowym, dobudówka niższa z dachem dwuspadowym. W latach 70-tych XX w. kaplica zamieniona na warsztat, a w 1995 r. adaptowana na salę rehabilitacyjną. Obiekt bez cech stylowych. Stan zachowania: dobry. Do cennych zabytków gminy Łuków należą również kapliczki, figury i krzyże przydrożne. Najwartościowsze z nich to kapliczki w Biardach, Dmininie, Dąbiu, Gręzówce, Rzymach Rzymkach, Szczygłach Górnych, Sięciaszce Pierwszej, Gręzówce, Rolach, Łazach. 62

64 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 64 Poz Kapliczka w Biardach Kapliczka w Biardach wybudowana została w 1928 r. w miejscu wcześniejszej, drewnianej kapliczki z 1874 r. Murowana z cegły, obustronnie tynkowana, na planie prostokąta, parterowa, nakryta dachem dwuspadowym. Obiekt bez cech stylowych. Stan zachowania: dobry. Kapliczka w Dmininie przed remontem Kapliczka w Dmininie po remoncie Kapliczka przydrożna w Dmininie wybudowana została w 1948 r. w Murowana z cegły, obustronnie tynkowana, na planie prostokąta, parterowa, nakryta dachem 63

65 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 65 Poz dwuspadowym. Przebudowana w trakcie remontu przeprowadzonego w ostatnich latach. Obiekt bez cech stylowych. Stan zachowania: dobry. Kapliczka w Dąbiu przed remontem Kapliczka w Dąbiu po remoncie Kapliczka przydrożna w Dąbiu wybudowana została na początku XX w., na planie prostokąta, w konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana, nakryta dachem dwuspadowym. Remontowana w ostatnich latach. Obiekt bez cech stylowych. Stan zachowania: dobry. 64

66 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 66 Poz Kapliczka w Gręzówce Kapliczka przydrożna w Gręzówce, wybudowana została w k. XIX w., na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu, w konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana, nakryta dachem namiotowym. Obiekt bez cech stylowych. Stan zachowania: dobry. 65

67 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 67 Poz Kapliczka w Szczygłach Górnych Kapliczka w Szczygłach Górnych wybudowana została w 1907 r. Kapliczka kubaturowa, z niewielkim wnętrzem, murowana z cegły, obustronnie tynkowana, na planie prostokąta, parterowa, nakryta dachem dwuspadowym. Remontowana na pocz. XXI w. Obiekt bez cech stylowych. Stan zachowania: dobry. 66

68 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 68 Poz Kapliczka w Rolach Kapliczka przydrożna w Rolach wybudowana została ok r. przez dziedzica wsi Kazimierza Chrempińskiego. Kapliczka kubaturowa z niewielkim wnętrzem, wzniesiona na planie prostokąta, w konstrukcji wieńcowej, oszalowana, nakryta dachem dwuspadowym, z nadwieszonym trójkątnym szczytem od frontu. Remontowana w 2006 r. Obiekt bez cech stylowych. Stan zachowania: dobry. 67

69 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 69 Poz Kapliczka w Łazach Kapliczka przydrożna w Łazach powstała w 2 poł. XIXw. Jest to kapliczka słupowa, murowana z cegły, tynkowana, nakryta daszkiem namiotowym. W arkadowym, przeszklonym, wnętrzu znajduje się figura. Kapliczka translokowana w 2009 r. z prywatnej posesji na obecne miejsce przy placu przedszkolnym. Stan zachowania: dobry. 68

70 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 70 Poz Plebania przy kościele parafialnym w Gręzówce Drewniana plebania przy kościele parafialnym w Gręzówce wybudowana została w latach Obiekt bez cech stylowych, reprezentuje charakterystyczny typ budownictwa małomiasteczkowego. Stan zachowania: dobry. Na terenie gminy Łuków znajdują się również miejsca pamięci narodowej, związane z wydarzeniami z okresu powstań narodowych i II wojny światowej. Należą do nich m.in. cmentarz żołnierzy polskich z 1939 r. w Gręzówce, pomnik ks. Stanisława Brzóski, pomnik partyzantów AK, pomnik partyzantów polskich i radzieckich w Lasach Jata. Pomnik upamiętniający ks. Stanisława Brzóskę 69

71 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 71 Poz Pomnik upamiętniający przywódcę powstania styczniowego ks. Stanisława Brzóskę położony jest na terenie rezerwatu Jata, w uroczysku leśnym Dąbrówka. Zbudowany został w 1928 r. z inicjatywy leśników łukowskich. Remontowany w 2003 r. Stan zachowania: dobry. Kwatera żołnierzy polskich poległych w 1939 r. Kwatera żołnierzy polskich poległych w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. znajduje się na cmentarzu rzymskokatolickim w Gręzówce. Kwatera ma kształt wycinka koła ze ściętym wierzchołkiem. W centralnej części cmentarza, z przodu kwatery znajduje się betonowy pomnik w kształcie wysokiego, nieregularnego obelisku, z inskrypcją: Żołnierzom /kampanii wrześniowej/ partyzantom, ofiarom/ zbrodni hitlerowskich/ poległym za wolność/ ojczyzny/ Za pomnikiem zlokalizowane są w układzie promienistym mogiły w pięciu rzędach. Stan zachowania : dobry. 70

Zagadnienia wstępne Kwestie prawne, procedury. Maria Badeńska Stapp, mkz Żyrardów

Zagadnienia wstępne Kwestie prawne, procedury. Maria Badeńska Stapp, mkz Żyrardów Zagadnienia wstępne Kwestie prawne, procedury Maria Badeńska Stapp, mkz Żyrardów Podstawa prawna Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t. j. Dz. 2014 poz.1446 ze zm.) Rozporządzenie Ministra

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA PUŁAWY. z dnia r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami dla Miasta Puławy

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA PUŁAWY. z dnia r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami dla Miasta Puławy Projekt z dnia 22 września 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIASTA PUŁAWY z dnia... 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami dla Miasta Puławy Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

OCHRONA ZABYTKÓW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM

OCHRONA ZABYTKÓW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM OCHRONA ZABYTKÓW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM Rafał Nadolny Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Warszawa, 28 listopada 2013 r. www.mwkz.pl KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA DLA GMINY SOKOŁÓW PODLASKI

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA DLA GMINY SOKOŁÓW PODLASKI Załącznik do Uchwały nr XV/80/2015 Rady Gminy w Sokołowie Podlaskim z dnia 30 grudnia 2015r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA 2015-2018 DLA GMINY SOKOŁÓW PODLASKI 1 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 3 2.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XIV/130/2015 RADY MIEJSKIEJ W REDZIE. z dnia 2 grudnia 2015 r.

UCHWAŁA NR XIV/130/2015 RADY MIEJSKIEJ W REDZIE. z dnia 2 grudnia 2015 r. UCHWAŁA NR XIV/130/2015 RADY MIEJSKIEJ W REDZIE z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie przyjęcia "Gminnego programu opieki nad zabytkami Gminy Miasto Reda na lata 2015 2018". Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA 2015-2018 DLA GMINY IŁAWA

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA 2015-2018 DLA GMINY IŁAWA Załącznik do Uchwały Nr XIII/97/2015 Rady Gminy Iława z dnia 30 października 2015 r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA 2015-2018 DLA GMINY IŁAWA SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 3 2. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY DOBRZYŃ NAD WISŁĄ NA LATA

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY DOBRZYŃ NAD WISŁĄ NA LATA Załącznik do Uchwały Nr XXXVII/190/2017 Rady Miejskiej Dobrzyń nad Wisłą z dnia 27 kwietnia 2017 r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY DOBRZYŃ NAD WISŁĄ NA LATA 2017-2020 SPIS TREŚCI 1. Wstęp 3

Bardziej szczegółowo

Wrocław, dnia 13 czerwca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XLV/371/17 RADY MIEJSKIEJ W ŚRODZIE ŚLĄSKIEJ. z dnia 31 maja 2017 r.

Wrocław, dnia 13 czerwca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XLV/371/17 RADY MIEJSKIEJ W ŚRODZIE ŚLĄSKIEJ. z dnia 31 maja 2017 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 13 czerwca 2017 r. Poz. 2838 UCHWAŁA NR XLV/371/17 RADY MIEJSKIEJ W ŚRODZIE ŚLĄSKIEJ z dnia 31 maja 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu

Bardziej szczegółowo

Gorzów Wielkopolski, dnia 12 stycznia 2017 r. Poz. 117 UCHWAŁA NR XXXI/219/16 RADY MIEJSKIEJ W SKWIERZYNIE. z dnia 21 grudnia 2016 r.

Gorzów Wielkopolski, dnia 12 stycznia 2017 r. Poz. 117 UCHWAŁA NR XXXI/219/16 RADY MIEJSKIEJ W SKWIERZYNIE. z dnia 21 grudnia 2016 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 12 stycznia 2017 r. Poz. 117 UCHWAŁA NR XXXI/219/16 RADY MIEJSKIEJ W SKWIERZYNIE z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXXV/197/17 RADY MIEJSKIEJ CIECHOCINKA. z dnia 29 maja 2017 r.

UCHWAŁA NR XXXV/197/17 RADY MIEJSKIEJ CIECHOCINKA. z dnia 29 maja 2017 r. UCHWAŁA NR XXXV/197/17 RADY MIEJSKIEJ CIECHOCINKA z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Miejskiej Ciechocinek na lata 2017-2020 Na podstawie art. 18 ust.

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Opieki nad Zabytkami. Miasta i Gminy Piwniczna-Zdrój na lata Opracowanie wykonane przez:

Gminny Program Opieki nad Zabytkami. Miasta i Gminy Piwniczna-Zdrój na lata Opracowanie wykonane przez: Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta i Gminy Piwniczna-Zdrój na lata Opracowanie wykonane przez: Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 3 2. PODSTAWA PRAWNA... 4 3.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XIII/94/15 RADY GMINY BUKOWIEC

UCHWAŁA NR XIII/94/15 RADY GMINY BUKOWIEC UCHWAŁA NR XIII/94/15 RADY GMINY BUKOWIEC z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2016 2019 dla Gminy Bukowiec Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9, art.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XX/147/2016 RADY GMINY JERZMANOWA. z dnia 13 kwietnia 2016 r.

UCHWAŁA NR XX/147/2016 RADY GMINY JERZMANOWA. z dnia 13 kwietnia 2016 r. UCHWAŁA NR XX/147/2016 RADY GMINY JERZMANOWA z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki Nad Zabytkami Gminy Jerzmanowa na lata 2016-2019 Na podstawie art.18 ust.2 pkt.15 ustawy

Bardziej szczegółowo

Gdańsk, dnia 20 lipca 2015 r. Poz. 2221 UCHWAŁA NR VI/27/2015 RADY GMINY PRZYWIDZ. z dnia 29 maja 2015 r.

Gdańsk, dnia 20 lipca 2015 r. Poz. 2221 UCHWAŁA NR VI/27/2015 RADY GMINY PRZYWIDZ. z dnia 29 maja 2015 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Gdańsk, dnia 20 lipca 2015 r. Poz. 2221 UCHWAŁA NR VI/27/2015 RADY GMINY PRZYWIDZ z dnia 29 maja 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do Uchwały nr IX/76/2015 Rady Miejskiej Krzywinia z dnia 23 czerwca 2015 roku

Załącznik nr 1 do Uchwały nr IX/76/2015 Rady Miejskiej Krzywinia z dnia 23 czerwca 2015 roku Załącznik nr 1 do Uchwały nr IX/76/2015 Rady Miejskiej Krzywinia z dnia 23 czerwca 2015 roku GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA 2015-2018 DLA GMINY KRZYWIŃ SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 3 2. PODSTAWA PRAWNA

Bardziej szczegółowo

GMINA I MIASTO ŻUROMIN

GMINA I MIASTO ŻUROMIN Załącznik do Uchwały NR 80/XIII/15 Rady Miejskiej w Żurominie z dnia 30 września 2015r. Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2015-2018 Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2015-2018 2 SPIS

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do Uchwały nr XIV/130/2015 Rady Miejskiej w Redzie z dnia 2 grudnia 2015 r.

Załącznik nr 1 do Uchwały nr XIV/130/2015 Rady Miejskiej w Redzie z dnia 2 grudnia 2015 r. Załącznik nr 1 do Uchwały nr XIV/130/2015 Rady Miejskiej w Redzie z dnia 2 grudnia 2015 r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY MIASTO REDA NA LATA 2015-2018 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 3 2. PODSTAWA PRAWNA

Bardziej szczegółowo

Lublin, dnia 5 maja 2016 r. Poz. 1853 UCHWAŁA NR X/62/2016 RADY GMINY MARKUSZÓW. z dnia 31 marca 2016 r.

Lublin, dnia 5 maja 2016 r. Poz. 1853 UCHWAŁA NR X/62/2016 RADY GMINY MARKUSZÓW. z dnia 31 marca 2016 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 5 maja 2016 r. Poz. 1853 UCHWAŁA NR X/62/2016 RADY GMINY MARKUSZÓW z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do Uchwały nr. Rady Miejskiej w Miłomłynie

Załącznik nr 1 do Uchwały nr. Rady Miejskiej w Miłomłynie Załącznik nr 1 do Uchwały nr. Rady Miejskiej w Miłomłynie z dnia GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA 2017-2020 DLA GMINY MIŁOMŁYN Opracowanie: mgr Mateusz Wrześniewski SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 3 2.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY GMINY STEGNA. z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Stegna na lata

UCHWAŁA NR... RADY GMINY STEGNA. z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Stegna na lata Projekt z dnia 21 stycznia 2016 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY GMINY STEGNA z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Stegna na lata 2016-2019

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY MIASTO WĄBRZEŹNO na lata 2015-2018

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY MIASTO WĄBRZEŹNO na lata 2015-2018 GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY MIASTO WĄBRZEŹNO na lata 2015-2018 WĄBRZEŹNO 2014 R. 1 S p i s t r e ś ci Wstęp...4 Rozdział 1. Podstawa prawna opracowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami.5

Bardziej szczegółowo

Gminny program opieki nad zabytkami na lata

Gminny program opieki nad zabytkami na lata GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA RYDUŁTOWY na lata 2015-2018 Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2015 2018 2 Niniejsze opracowanie zostało przygotowane przez pracownię architektury krajobrazu

Bardziej szczegółowo

Gminny program opieki nad zabytkami na lata Gmina Niemodlin

Gminny program opieki nad zabytkami na lata Gmina Niemodlin Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2015-2018 Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2015 2018 2 SPIS TREŚCI 1 Wstęp... 4 2 Podstawa prawna... 5 3 Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad

Bardziej szczegółowo

Realizacja robót budowlanych w obiektach zabytkowych

Realizacja robót budowlanych w obiektach zabytkowych Realizacja robót budowlanych w obiektach zabytkowych Iwona Solisz 25 października 2014r. Akty prawne Ustawa z dn. 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - Dz.U. z 2003 r. Nr 162 poz.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W HALINOWIE. z dnia r.

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W HALINOWIE. z dnia r. DRUK NR 111 PROJEKT Zatwierdzony przez z up. BURMISTRZA ZASTĘPCA BURMISTRZA Adam Sekmistrz UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W HALINOWIE z dnia... 2015 r. w sprawie: uchwalenia Gminnego Programu Opieki nad

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXXI/241/2014 RADY GMINY W SUSCU z dnia 16 września 2014 r.

UCHWAŁA NR XXXI/241/2014 RADY GMINY W SUSCU z dnia 16 września 2014 r. UCHWAŁA NR XXXI/241/2014 RADY GMINY W SUSCU z dnia 16 września 2014 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Susiec na lata 2013 2016 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do Uchwały nr XIV/82/2015 Rady Miejskiej w Grodzisku Wielkopolskim z dnia 26 listopada 2015r.

Załącznik nr 1 do Uchwały nr XIV/82/2015 Rady Miejskiej w Grodzisku Wielkopolskim z dnia 26 listopada 2015r. Załącznik nr 1 do Uchwały nr XIV/82/2015 Rady Miejskiej w Grodzisku Wielkopolskim z dnia 26 listopada 2015r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA 2015-2019 DLA GMINY GRODZISK WIELKOPOLSKI SPIS TREŚCI

Bardziej szczegółowo

Gminny program opieki nad zabytkami na lata Gmina Halinów

Gminny program opieki nad zabytkami na lata Gmina Halinów Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2016-2019 Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2016 2019 2 Niniejsze opracowanie zostało przygotowane przez pracownię architektury krajobrazu Marta Miłosz

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLIV/82/2017 RADY MIASTA ŻAGAŃ. z dnia 28 września 2017 r.

UCHWAŁA NR XLIV/82/2017 RADY MIASTA ŻAGAŃ. z dnia 28 września 2017 r. UCHWAŁA NR XLIV/82/2017 RADY MIASTA ŻAGAŃ z dnia 28 września 2017 r. w sprawie: przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Żagań o statusie miejskim na lata 2017-2020. Na podstawie art.18 ust.2 pkt.15

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XIV/60/15 RADY MIEJSKIEJ W NIEMODLINIE. z dnia 25 czerwca 2015 r.

UCHWAŁA NR XIV/60/15 RADY MIEJSKIEJ W NIEMODLINIE. z dnia 25 czerwca 2015 r. UCHWAŁA NR XIV/60/15 RADY MIEJSKIEJ W NIEMODLINIE z dnia 25 czerwca 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Niemodlin na lata 2015-2018 Na podstawie art. 18 ust. 2

Bardziej szczegółowo

G m i n n y P r o g r a m O p i e k i n a d Z a b y t k a m i n a l a t a 2 0 1 2-2 0 1 5 Gminy Nieporęt

G m i n n y P r o g r a m O p i e k i n a d Z a b y t k a m i n a l a t a 2 0 1 2-2 0 1 5 Gminy Nieporęt G m i n n y P r o g r a m O p i e k i n a d Z a b y t k a m i n a l a t a 2 0 1 2-2 0 1 5 Gminy Nieporęt Projekt Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2011-2014 2 SPIS TREŚCI 1 WSTĘP... 3 2 PODSTAWA

Bardziej szczegółowo

Wrocław, dnia 5 grudnia 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXXIX/411/17 RADY MIEJSKIEJ LEGNICY. z dnia 27 listopada 2017 r.

Wrocław, dnia 5 grudnia 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXXIX/411/17 RADY MIEJSKIEJ LEGNICY. z dnia 27 listopada 2017 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 5 grudnia 2017 r. Poz. 5034 UCHWAŁA NR XXXIX/411/17 RADY MIEJSKIEJ LEGNICY 27 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu opieki nad

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXVII/271/14 RADY MIEJSKIEJ W KOWALEWIE POMORSKIM. z dnia 30 maja 2014 r.

UCHWAŁA NR XXVII/271/14 RADY MIEJSKIEJ W KOWALEWIE POMORSKIM. z dnia 30 maja 2014 r. UCHWAŁA NR XXVII/271/14 RADY MIEJSKIEJ W KOWALEWIE POMORSKIM z dnia 30 maja 2014 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami dla Gminy Kowalewo Pomorskie na lata 2013-2017" Na podstawie

Bardziej szczegółowo

PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY MARKUSZÓW NA LATA

PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY MARKUSZÓW NA LATA Załącznik 1 do Uchwały Nr... Rady Gminy Markuszów z dnia...2016 r. PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY MARKUSZÓW NA LATA 2016-2019 Markuszów, grudzień 2015 r. SPIS TREŚCI 1. Wstęp 3 2. Podstawa prawna opracowania

Bardziej szczegółowo

Program Opieki nad Zabytkami Gminy Stanisławów na lata

Program Opieki nad Zabytkami Gminy Stanisławów na lata Program Opieki nad Zabytkami Gminy Stanisławów na lata 2017-2020 Stanisławów, czerwiec 2017 1 Spis treści 1. Wstęp 4 2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami 5 3. Uwarunkowania

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLIII/420/2017 RADY MIEJSKIEJ GÓRY KALWARII. z dnia 26 kwietnia 2017 r.

UCHWAŁA NR XLIII/420/2017 RADY MIEJSKIEJ GÓRY KALWARII. z dnia 26 kwietnia 2017 r. UCHWAŁA NR XLIII/420/2017 RADY MIEJSKIEJ GÓRY KALWARII z dnia 26 kwietnia 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Góra Kalwaria na lata 2017 2020 Na podstawie art. 18 ust.

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY SŁAWKÓW NA LATA

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY SŁAWKÓW NA LATA GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY SŁAWKÓW NA LATA 2017-2020 OPRACOWANIE: mart Marta Mokanek ewidencjazabytkow@gmail.com SŁAWKÓW, WRZESIEŃ 2017 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Podstawa prawna opracowania

Bardziej szczegółowo

Kielce, dnia 30 sierpnia 2018 r. Poz UCHWAŁA NR XLIV/489/18 RADY MIEJSKIEJ W MORAWICY. z dnia 26 sierpnia 2018 r.

Kielce, dnia 30 sierpnia 2018 r. Poz UCHWAŁA NR XLIV/489/18 RADY MIEJSKIEJ W MORAWICY. z dnia 26 sierpnia 2018 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Kielce, dnia 30 sierpnia 2018 r. Poz. 3012 UCHWAŁA NR XLIV/489/18 RADY MIEJSKIEJ W MORAWICY z dnia 26 sierpnia 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu

Bardziej szczegółowo

Wrocław, dnia 19 października 2018 r. Poz UCHWAŁA NR XLIII/230/2018 RADY MIEJSKIEJ W PIEŃSKU. z dnia 27 września 2018 r.

Wrocław, dnia 19 października 2018 r. Poz UCHWAŁA NR XLIII/230/2018 RADY MIEJSKIEJ W PIEŃSKU. z dnia 27 września 2018 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 19 października 2018 r. Poz. 5093 UCHWAŁA NR XLIII/230/2018 RADY MIEJSKIEJ W PIEŃSKU z dnia 27 września 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu

Bardziej szczegółowo

Wrocław, dnia 23 maja 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXXI RADY GMINY LEGNICKIE POLE. z dnia 24 kwietnia 2017 r.

Wrocław, dnia 23 maja 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXXI RADY GMINY LEGNICKIE POLE. z dnia 24 kwietnia 2017 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 23 maja 2017 r. Poz. 2548 UCHWAŁA NR XXXI.187.2017 RADY GMINY LEGNICKIE POLE z dnia 24 kwietnia 2017 r. w sprawie w sprawie przyjęcia Gminnego

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 5 kwietnia 2018 r. Poz. 2381 UCHWAŁA NR XLV/370/2018 RADY MIEJSKIEJ W TOSZKU z dnia 26 marca 2018 r. w sprawie przyjęcia "Gminnego Programu Opieki

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY WIEPRZ NA LATA

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY WIEPRZ NA LATA GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY WIEPRZ NA LATA 2019-2022 OPRACOWANIE: mart Marta Danielska ewidencjazabytkow@gmail.com PAŹDZIERNIK 2018 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Podstawa prawna opracowania

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania prawne prawa i obowiązki właścicieli zabytków w świetle obowiązujących przepisów

Uwarunkowania prawne prawa i obowiązki właścicieli zabytków w świetle obowiązujących przepisów Uwarunkowania prawne prawa i obowiązki właścicieli zabytków w świetle obowiązujących przepisów Starostwo Powiatowe w Drawsku Pomorskim 22.03.2016 r. przygotowanie: arch. Aleksandra Hamberg-Federowicz BIURO

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXXVI/343/18 RADY MIEJSKIEJ W GRODKOWIE. z dnia 21 lutego 2018 r.

UCHWAŁA NR XXXVI/343/18 RADY MIEJSKIEJ W GRODKOWIE. z dnia 21 lutego 2018 r. UCHWAŁA NR XXXVI/343/18 RADY MIEJSKIEJ W GRODKOWIE z dnia 21 lutego 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Grodków na lata 2018 2021 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15

Bardziej szczegółowo

Wrocław, dnia 29 maja 2018 r. Poz UCHWAŁA NR XXVIII/206/2018 RADY GMINY KROTOSZYCE. z dnia 25 kwietnia 2018 r.

Wrocław, dnia 29 maja 2018 r. Poz UCHWAŁA NR XXVIII/206/2018 RADY GMINY KROTOSZYCE. z dnia 25 kwietnia 2018 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 29 maja 2018 r. Poz. 2776 UCHWAŁA NR XXVIII/206/2018 RADY GMINY KROTOSZYCE z dnia 25 kwietnia 2018 r. w sprawie przyjęcia "Gminnego programu opieki

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY GMINY SIEDLCE. z dnia r. w sprawie przyjęcia Programu opieki nad zabytkami Gminy Siedlce na lata

UCHWAŁA NR... RADY GMINY SIEDLCE. z dnia r. w sprawie przyjęcia Programu opieki nad zabytkami Gminy Siedlce na lata Projekt z dnia 19 kwietnia 2017 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY GMINY SIEDLCE z dnia... 2017 r. w sprawie przyjęcia Programu opieki nad zabytkami Gminy Siedlce na lata 2017 2020. Na podstawie

Bardziej szczegółowo

TRAKT WIELU KULTUR POMNIK HISTORII

TRAKT WIELU KULTUR POMNIK HISTORII TRAKT WIELU KULTUR POMNIK HISTORII PROCEDURA UZNANIA ZABYTKU ZA POMNIK HISTORII Podstawa prawna Art. 15 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2014 r.

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 24 października 2014 r. Poz. 1446 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 10 września 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLV/492/2013 RADY MIEJSKIEJ GÓRY KALWARII. z dnia 30 sierpnia 2013 r.

UCHWAŁA NR XLV/492/2013 RADY MIEJSKIEJ GÓRY KALWARII. z dnia 30 sierpnia 2013 r. UCHWAŁA NR XLV/492/2013 RADY MIEJSKIEJ GÓRY KALWARII z dnia 30 sierpnia 2013 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Góra Kalwaria na lata 2013-2016 Na podstawie art. 15 ust.

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA MIASTA KALISZA NA LATA 2013-2016

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA MIASTA KALISZA NA LATA 2013-2016 GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA MIASTA KALISZA NA LATA 2013-2016 KALISZ 2012 2 Spis treści 1. Wstęp 7 2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami 8 3. Uwarunkowania prawne

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE: mart Marta Mokanek

OPRACOWANIE: mart Marta Mokanek Załącznik do UCHWAŁY NR Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia.. 2017 r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA KĘDZIERZYN-KOŹLE NA LATA 2017-2020 OPRACOWANIE: mart Marta Mokanek ewidencjazabytkow@gmail.com

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA OSTROWCA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO NA LATA

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA OSTROWCA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO NA LATA Załącznik do uchwały Nr XIV/57/2019 Rady Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego z dnia 30 maja 2019 r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA OSTROWCA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO NA LATA 2019-2022 OPRACOWANIE: Jakub

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXVI/187/17 RADY GMINY W LIWIE. z dnia 7 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Liw na lata

UCHWAŁA NR XXVI/187/17 RADY GMINY W LIWIE. z dnia 7 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Liw na lata UCHWAŁA NR XXVI/187/17 RADY GMINY W LIWIE z dnia 7 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Liw na lata 2017-2020 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W KRAPKOWICACH. z dnia r.

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W KRAPKOWICACH. z dnia r. Projekt z dnia 13 maja 2016 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W KRAPKOWICACH z dnia... 2016 r. w sprawie przyjęcia "Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2016-2019 dla Gminy

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 162 poz z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Rozdział 1. Przepisy ogólne

Dz.U Nr 162 poz z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Rozdział 1. Przepisy ogólne Kancelaria Sejmu s. 1/81 Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568 U S T AWA z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1446, z 2015 r.

Bardziej szczegółowo

ZASADNICZE KIERUNKI DZIAŁAŃ KONSERWATORSKICH

ZASADNICZE KIERUNKI DZIAŁAŃ KONSERWATORSKICH ZASADNICZE KIERUNKI DZIAŁAŃ KONSERWATORSKICH Słowniczek terminów: Ochrona - działania polegające przede wszystkim na pełnym zachowaniu istniejącej historycznej formy i zawartości zabytkowego układu przestrzennego,

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata Gmina Pomiechówek

Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata Gmina Pomiechówek Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2014-2018 Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2014-2018 2 Niniejsze opracowanie zostało przygotowane przez: Ewidencjazabytkow.pl Biuro badań i dokumentacji

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 26 września 2017 r. Poz. 5060 UCHWAŁA NR XXXVII/269/2017 RADY GMINY LIPIE z dnia 15 września 2017 r. w sprawie przyjęcia Programu opieki nad zabytkami

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLVI/452/18 RADY MIEJSKIEJ W KLUCZBORKU. z dnia 28 lutego 2018 r.

UCHWAŁA NR XLVI/452/18 RADY MIEJSKIEJ W KLUCZBORKU. z dnia 28 lutego 2018 r. UCHWAŁA NR XLVI/452/18 RADY MIEJSKIEJ W KLUCZBORKU z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami Gminy Kluczbork na lata 2018-2021 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt.

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA KOBYŁKA NA LATA

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA KOBYŁKA NA LATA GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA KOBYŁKA NA LATA 2017-2020 OPRACOWANIE: mart Marta Mokanek ewidencjazabytkow@gmail.com KOBYŁKA, KWIECIEŃ 2017 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Podstawa prawna opracowania

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXXV/413/2017 RADY MIEJSKIEJ W NOWYM DWORZE MAZOWIECKIM. z dnia 5 grudnia 2017 r.

UCHWAŁA NR XXXV/413/2017 RADY MIEJSKIEJ W NOWYM DWORZE MAZOWIECKIM. z dnia 5 grudnia 2017 r. UCHWAŁA NR XXXV/413/2017 RADY MIEJSKIEJ W NOWYM DWORZE MAZOWIECKIM z dnia 5 grudnia 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Miasta Nowy Dwór Mazowiecki na lata 2018-2021.

Bardziej szczegółowo

Białystok, dnia 16 maja 2014 r. Poz UCHWAŁA NR L/268/14 RADY MIEJSKIEJ W STAWISKACH. z dnia 7 maja 2014 r.

Białystok, dnia 16 maja 2014 r. Poz UCHWAŁA NR L/268/14 RADY MIEJSKIEJ W STAWISKACH. z dnia 7 maja 2014 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO Białystok, dnia 16 maja 2014 r. Poz. 1968 UCHWAŁA NR L/268/14 RADY MIEJSKIEJ W STAWISKACH z dnia 7 maja 2014 r. w sprawie uchwalenia Programu Opieki nad Zabytkami

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXXVIII/455/2018 RADY GMINY WEJHEROWO. z dnia 21 lutego 2018 r.

UCHWAŁA NR XXXVIII/455/2018 RADY GMINY WEJHEROWO. z dnia 21 lutego 2018 r. UCHWAŁA NR XXXVIII/455/2018 RADY GMINY WEJHEROWO z dnia 21 lutego 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Wejherowo na lata 2018-2021 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15

Bardziej szczegółowo

Program opieki nad zabytkami Miasta Siedlce na lata Program Opieki nad Zabytkami. Miasta Siedlce. na lata

Program opieki nad zabytkami Miasta Siedlce na lata Program Opieki nad Zabytkami. Miasta Siedlce. na lata Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XX/246/2016 Rady Miasta Siedlce z dnia 31 maja 2016 r. Program Opieki nad Zabytkami Miasta Siedlce na lata 2015-2018 Siedlce, listopad 2014 r. 1 Spis treści 1. Wstęp 3 2. Podstawa

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 162 poz USTAWA. z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Rozdział 1.

Dz.U Nr 162 poz USTAWA. z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Rozdział 1. Kancelaria Sejmu s. 1/68 Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568 USTAWA z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1446, z 2015 r. poz.

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 1 czerwca 2017 r. Poz. 3351 UCHWAŁA NR XXXVII/458/17 RADY MIASTA PIEKARY ŚLĄSKIE z dnia 25 maja 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XIII/80/2015 RADY MIEJSKIEJ WĘGROWA. z dnia 28 października 2015 r.

UCHWAŁA NR XIII/80/2015 RADY MIEJSKIEJ WĘGROWA. z dnia 28 października 2015 r. UCHWAŁA NR XIII/80/2015 RADY MIEJSKIEJ WĘGROWA z dnia 28 października 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Węgrowa na lata 2015 2018 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata Miasto i Gmina Góra Kalwaria

Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata Miasto i Gmina Góra Kalwaria Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XLIII/420/2017 z dnia 26 kwietnia 2017 r. Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2017-2020 Miasto i Gmina Góra Kalwaria Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2017-2020

Bardziej szczegółowo

ŚRODOWISKO KULTUROWE I OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Warsztaty dot. Planu Zagospodarowania Przestrzennego Obszaru Metropolitalnego Trójmiasta

ŚRODOWISKO KULTUROWE I OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Warsztaty dot. Planu Zagospodarowania Przestrzennego Obszaru Metropolitalnego Trójmiasta ŚRODOWISKO KULTUROWE I OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Warsztaty dot. Planu Zagospodarowania Przestrzennego Obszaru Metropolitalnego Trójmiasta Gdańsk, 25 września 2015 r. Hanna Obracht-Prondzyńska h.prondzynska@pbpr.pomorskie.pl

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata Miasto i Gmina Góra Kalwaria

Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata Miasto i Gmina Góra Kalwaria Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2013-2016 Miasto i Gmina Góra Kalwaria Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2013-2016 2 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 3 2. PODSTAWA PRAWNA... 4 3. UWARUNKOWANIA

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLIX.456.2014 RADY MIASTA EŁKU. z dnia 12 listopada 2014 r. w sprawie Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Ełk na lata 2015-2018.

UCHWAŁA NR XLIX.456.2014 RADY MIASTA EŁKU. z dnia 12 listopada 2014 r. w sprawie Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Ełk na lata 2015-2018. UCHWAŁA NR XLIX.456.2014 RADY MIASTA EŁKU z dnia 12 listopada 2014 r. w sprawie Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Ełk na lata 2015-2018. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 Ustawy z dnia 8 marca 1990

Bardziej szczegółowo

Olsztyn, dnia 7 stycznia 2016 r. Poz. 92 UCHWAŁA NR X.78.2015 RADY GMINY STARE JUCHY. z dnia 17 listopada 2015 r.

Olsztyn, dnia 7 stycznia 2016 r. Poz. 92 UCHWAŁA NR X.78.2015 RADY GMINY STARE JUCHY. z dnia 17 listopada 2015 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Olsztyn, dnia 7 stycznia 2016 r. Poz. 92 UCHWAŁA NR X.78.2015 RADY GMINY STARE JUCHY z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia: Programu Opieki

Bardziej szczegółowo

Konsultacje społeczne projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy na lata

Konsultacje społeczne projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy na lata Konferencja Rewitalizacja szansą rozwoju miasta Warszawy 30 czerwca 2006r Konsultacje społeczne projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy na lata 2005-2013 1. Czy Państwa zdaniem Warszawa

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 21 lipca 2014 r. Poz. 7048 UCHWAŁA NR XXXII/205/2014 RADY MIEJSKIEJ W SOKOŁOWIE PODLASKIM. z dnia 17 czerwca 2014 r.

Warszawa, dnia 21 lipca 2014 r. Poz. 7048 UCHWAŁA NR XXXII/205/2014 RADY MIEJSKIEJ W SOKOŁOWIE PODLASKIM. z dnia 17 czerwca 2014 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 21 lipca 2014 r. Poz. 7048 UCHWAŁA NR XXXII/205/2014 RADY MIEJSKIEJ W SOKOŁOWIE PODLASKIM z dnia 17 czerwca 2014 r. w sprawie przyjęcia Programu

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Opieki nad Zabytkami. na lata 2012-2016. Gmina Tarczyn

Gminny Program Opieki nad Zabytkami. na lata 2012-2016. Gmina Tarczyn Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2012-2016 Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2012-2016 2 Spis treści 1 WSTĘP... 3 2 PODSTAWA PRAWNA... 4 3 UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 162 poz z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Rozdział 1. Przepisy ogólne

Dz.U Nr 162 poz z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Rozdział 1. Przepisy ogólne Kancelaria Sejmu s. 1/77 Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568 U S T AWA z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1446, z 2015 r.

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Opieki nad Zabytkami

Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2013-2016 Gminy Mochowo Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2013-2016 2 SPIS TREŚCI 1 WSTĘP... 3 2 PODSTAWA PRAWNA... 4 3 UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr. Rady Gminy Cewice z dnia.r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY CEWICE NA LATA

Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr. Rady Gminy Cewice z dnia.r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY CEWICE NA LATA Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr. Rady Gminy Cewice z dnia.r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY CEWICE NA LATA 2015-2018 SPIS TREŚCI: I. WSTĘP 1. Zakres i cel opracowania gminnego programu opieki nad

Bardziej szczegółowo

Wrocław, dnia 24 marca 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XIII/108/2015 RADY GMINY RUDNA. z dnia 21 grudnia 2015 r.

Wrocław, dnia 24 marca 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XIII/108/2015 RADY GMINY RUDNA. z dnia 21 grudnia 2015 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 24 marca 2016 r. Poz. 1589 UCHWAŁA NR XIII/108/2015 RADY GMINY RUDNA z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLII/331/17 RADY MIEJSKIEJ W OLEŚNIE. z dnia 14 listopada 2017 r.

UCHWAŁA NR XLII/331/17 RADY MIEJSKIEJ W OLEŚNIE. z dnia 14 listopada 2017 r. UCHWAŁA NR XLII/331/17 RADY MIEJSKIEJ W OLEŚNIE z dnia 14 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Olesno na lata 2017-2020 Na podstawie art. 6 ust. 1, art. 7 ust. 1 pkt

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR PREZYDENTA MIASTA EŁKU. z dnia 4 października 2018 r.

ZARZĄDZENIE NR PREZYDENTA MIASTA EŁKU. z dnia 4 października 2018 r. ZARZĄDZENIE NR 1604.2018 PREZYDENTA MIASTA EŁKU z dnia 4 października 2018 r. w sprawie uruchomienia konsultacji społecznych projektu Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Ełk na lata 2019-2022.

Bardziej szczegółowo

Gorzów Wielkopolski, dnia 5 czerwca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXIV/163/2017 RADY GMINY LUBRZA. z dnia 30 maja 2017 r.

Gorzów Wielkopolski, dnia 5 czerwca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXIV/163/2017 RADY GMINY LUBRZA. z dnia 30 maja 2017 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 5 czerwca 2017 r. Poz. 1316 UCHWAŁA NR XXIV/163/2017 RADY GMINY LUBRZA z dnia 30 maja 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki

Bardziej szczegółowo

Wersja od: 1 marca 2017 r. do: 31 sierpnia 2017 r. USTAWA z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1 (T.j. Dz. U. z 2014 r.

Wersja od: 1 marca 2017 r. do: 31 sierpnia 2017 r. USTAWA z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1 (T.j. Dz. U. z 2014 r. Wersja od: 1 marca 2017 r. do: 31 sierpnia 2017 r. USTAWA z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1 (T.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1446; zm.: Dz. U. z 2015 r. poz. 397, poz. 774

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA CIECHANÓW NA LATA OPRACOWANIE: Jakub Danielski

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA CIECHANÓW NA LATA OPRACOWANIE: Jakub Danielski GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA CIECHANÓW NA LATA 2016-2019 OPRACOWANIE: Jakub Danielski ewidencjazabytkow@gmail.com CIECHANÓW, SIERPIEŃ 2015 (aktualizacja kwiecień 2016) Spis treści 1. Wstęp...

Bardziej szczegółowo

Wrocław, dnia 1 grudnia 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXVIII/158/2016 RADY GMINY GŁOGÓW. z dnia 21 listopada 2016 r.

Wrocław, dnia 1 grudnia 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXVIII/158/2016 RADY GMINY GŁOGÓW. z dnia 21 listopada 2016 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 1 grudnia 2016 r. Poz. 5448 UCHWAŁA NR XXVIII/158/2016 RADY GMINY GŁOGÓW z dnia 21 listopada 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA GMINY PRZYTOCZNA

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA GMINY PRZYTOCZNA GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA 2016-2019 GMINY PRZYTOCZNA Przytoczna 2016 Spis treści Wstęp...4 1. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami...5 2. Uwarunkowania prawne

Bardziej szczegółowo

Wrocław, dnia 28 listopada 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XLII/71/17 RADY MIEJSKIEJ W SZCZAWNIE-ZDROJU. z dnia 6 listopada 2017 r.

Wrocław, dnia 28 listopada 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XLII/71/17 RADY MIEJSKIEJ W SZCZAWNIE-ZDROJU. z dnia 6 listopada 2017 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 28 listopada 2017 r. Poz. 4890 UCHWAŁA NR XLII/71/17 RADY MIEJSKIEJ W SZCZAWNIE-ZDROJU z dnia 6 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XXXV/183/17. z dnia 27 kwietnia 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Tułowice na lata

UCHWAŁA Nr XXXV/183/17. z dnia 27 kwietnia 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Tułowice na lata UCHWAŁA Nr XXXV/183/17 RADY GMINY TUŁOWICE z dnia 27 kwietnia 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Tułowice na lata 2017 2020 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XL/287/13 RADY MIEJSKIEJ W WARCE. z dnia 26 czerwca 2013 r.

UCHWAŁA NR XL/287/13 RADY MIEJSKIEJ W WARCE. z dnia 26 czerwca 2013 r. UCHWAŁA NR XL/287/13 RADY MIEJSKIEJ W WARCE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Warka na lata 2013-2016 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 5 Ustawy

Bardziej szczegółowo

Wrocław, dnia 23 października 2017 r. Poz UCHWAŁA NR LV/353/17 RADY MIASTA I GMINY PRUSICE. z dnia 27 września 2017 r.

Wrocław, dnia 23 października 2017 r. Poz UCHWAŁA NR LV/353/17 RADY MIASTA I GMINY PRUSICE. z dnia 27 września 2017 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 23 października 2017 r. Poz. 4333 UCHWAŁA NR LV/353/17 RADY MIASTA I GMINY PRUSICE z dnia 27 września 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR LIII/441/18 RADY MIEJSKIEJ W ZATORZE. z dnia 30 października 2018 r.

UCHWAŁA NR LIII/441/18 RADY MIEJSKIEJ W ZATORZE. z dnia 30 października 2018 r. UCHWAŁA NR LIII/441/18 RADY MIEJSKIEJ W ZATORZE z dnia 30 października 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Zator na lata 2018-2021 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15

Bardziej szczegółowo

PROJEKT PROGRAMU GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY I MIASTA DOBCZYCE NA LATA

PROJEKT PROGRAMU GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY I MIASTA DOBCZYCE NA LATA PROJEKT PROGRAMU GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY I MIASTA DOBCZYCE NA LATA 2017-2020 OPRACOWANIE: mart Marta Mokanek ewidencjazabytkow@gmail.com DOBCZYCE, MARZEC 2017 2 Spis treści 1. Wstęp...

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO. Co to jest? A tak naprawdę?

PODSTAWY PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO. Co to jest? A tak naprawdę? PODSTAWY PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO mgr Anna Bernaciak Co to jest? całokształt działań zmierzających do zapewnienia prawidłowego rozwoju poszczególnych obszarów kraju, sztuka organizowania przestrzeni na

Bardziej szczegółowo

PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA IŁAWA NA LATA

PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA IŁAWA NA LATA PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI MIASTA IŁAWA NA LATA 2014-2017 Iława, styczeń 2014 r. 1. WSTĘP Celem opracowania Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Iława na Lata 2014 2017 jest określenie zasadniczych kierunków

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY WALCE NA LATA

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY WALCE NA LATA GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY WALCE NA LATA 2017-2020 Załącznik do Uchwały Nr XXVII/241/2017 Rady Gminy Walce z dnia 22 listopada 2017 r. OPRACOWANIE: Marta Mokanek WALCE, LIPIEC 2017 Spis

Bardziej szczegółowo

PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY ORZYSZ NA LATA 2014-2017

PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY ORZYSZ NA LATA 2014-2017 Załącznik 1 do Uchwały Nr... Rady Miejskiej w Orzyszu z dnia...2014 r. PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY ORZYSZ NA LATA 2014-2017 Orzysz, styczeń 2014 r. SPIS TREŚCI 1.WSTĘP... 3 2.PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA

Bardziej szczegółowo

4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego

4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 4.1 Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami 4.1.1 Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004-2013.

Bardziej szczegółowo

MIASTO i GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIE GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI POŁCZYNA-ZDROJU. na lata 2015 2019

MIASTO i GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIE GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI POŁCZYNA-ZDROJU. na lata 2015 2019 MIASTO i GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIE GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI POŁCZYNA-ZDROJU na lata 2015 2019 Połczyn-Zdrój 2015 GMINA i MIASTO POŁCZYN-ZDRÓJ WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIE GMINNY

Bardziej szczegółowo

Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568 USTAWA. z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Rozdział 1.

Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568 USTAWA. z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Rozdział 1. Kancelaria Sejmu s. 1/63 Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568 USTAWA z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 1) Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1446, z 2015 r. poz.

Bardziej szczegółowo