Analiza przepustowości szlaków komunikacyjnych Aglomeracji Wrocławskiej. oraz. Badanie potrzeb transportowych przedsiębiorców Aglomeracji Wrocławskiej

Transkrypt

1 Analiza przepustowości szlaków komunikacyjnych Aglomeracji Wrocławskiej oraz Badanie potrzeb transportowych przedsiębiorców Aglomeracji Wrocławskiej Analizy wykonane na zlecenie Biura Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miejskiego Wrocławia w ramach projektu Via Regia Plus. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Unii Europejskiej - Programu Central Europe

2

3 Spis Treści Cześć 1 Analiza przepustowości szlaków komunikacyjnych Aglomeracji Wrocławskiej 1. Aglomeracja wrocławska jako jednostka przestrzenna Transport drogowy w Aglomeracji Wrocławskiej Infrastruktura transportu drogowego System dróg krajowych Aglomeracji Wrocławskiej System dróg wojewódzkich Aglomeracji Wrocławskiej System dróg powiatowych i gminnych Aglomeracji Wrocławskiej System drogowy miasta Wrocławia Przepustowość sieci drogowej Teoretyczna przepustowość sieci drogowej; Warunki ruchowe sieci drogowej Aglomeracji Wrocławskiej Obciążenie ruchem dróg krajowych Aglomeracji Wrocławskiej i wykorzystanie ich przepustowości Obciążenie ruchem dróg wojewódzkich Aglomeracji Wrocławskiej i wykorzystanie ich przepustowości; Obciążenie ruchem systemu drogowego miasta Wrocław Zjawiska kongestii ruchu i zatory komunikacyjne Inwestycje drogowe Inwestycje na sieci dróg krajowych Inwestycje na sieci dróg wojewódzkich Aglomeracji Wrocławskiej Inwestycje na sieci dróg miejskich Wrocławia Transport kolejowy Aglomeracji Wrocławskiej Infrastruktura kolejowa aglomeracji wrocławskiej Przewozy kolejowe w Aglomeracji Wrocławskiej; Przepustowość linii kolejowych Aglomeracji Wrocławskiej Wąskie gardła na sieci kolejowej Aglomeracji Wrocławskiej; Planowany rozwój i modernizacja infrastruktury transportu kolejowego Transport lotniczy Aglomeracji Wrocławskiej; Infrastruktura transportu lotniczego Ruch lotniczy i wykorzystanie przepustowości istniejącej infrastruktury Planowane modernizacje i rozbudowa infrastruktury transportu lotniczego Transport śródlądowy Aglomeracji Wrocławskiej Infrastruktura żeglugi śródlądowej Żegluga Śródlądowa i stan wykorzystania Odrzańskiej Drogi Wodnej...101

4 5. 3. Planowany rozwój i modernizacja infrastruktury żeglugi śródlądowej Stopień Wodny Malczyce pierwsza od 50 lat duża inwestycja Odrzańskiej Drodze Wodnej Infrastruktura logistyczno - magazynowa Aglomeracji Wrocławskiej Rynek usług magazynowo logistycznych Lokalizacja powierzchnia magazynowych Statystyki rynku powierzchni magazynowych Planowa inwestycje w infrastrukturę logistyczno-magazynową Częśc 2 Badanie potrzeb transportowych przedsiębiorców Aglomeracji Wrocławskiej 1. Aglomeracja Wrocławska jako obszar gospodarczy Najwięksi producenci i generatorzy ruchu w Aglomeracji Wrocławskiej Metodologia badań Wyniki badań Wielkość importu i eksportu do i z Aglomeracji Wrocławskiej Dynamika przewozów do i z Aglomeracji Wrocławskiej Środki transportu wykorzystywane przy transporcie do i z Aglomeracji Wrocławskiej Rodzaj przewożonych towarów w imporcie i eksporcie do i z Aglomeracji Wrocławskiej Kierunki transportu do i z Aglomeracji Wrocławskiej Wnioski Załącznik Spis Tabel Spis rysunków

5 Analiza przepustowości szlaków komunikacyjnych Aglomeracji Wrocławskiej Analiza wykonana przez Agencję Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej S.A. na zlecenie Biura Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miejskiego Wrocławia w ramach projektu Via Regia Plus. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Unii Europejskiej Programu Central Europe.

6 1. Aglomeracja wrocławska jako jednostka przestrzenna Granice Aglomeracji Wrocławskiej, jako umownej (subiektywnej) jednostki gospodarczo urbanistycznej nie są dokładnie określone. Najbardziej powszechnie uważa się, że jest to obszar dawnego województwa wrocławskiego. Dla potrzeb niniejszej analizy przyjęto powyższą definicję aglomeracji rozumianą jako obszar powiatów: wrocławskiego grodzkiego, wrocławskiego ziemskiego, milickiego, oleśnickiego, oławskiego, strzelińskiego, średzkiego, wołowskiego i trzebnickiego. Istnieją jednak opracowania 1 które zawężają jej obszar do sześciu powiatów ziemskich i miasta Wrocław jako siódmego powiatu grodzkiego, czyli wyłączają z jej obrębu powiat milicki i strzeliński. W związku z powyższym, używając pojęcia Aglomeracji Wrocławskiej będziemy mieli na myśli obszar dziewięciu wymienionych powyżej powiatów. Rysunek 1. Powiaty Aglomeracji Wrocławskiej Na wyznaczenie jednostek administracyjnych jako części aglomeracji składa się szereg czynników, z których najważniejsze znaczenie ma fakt, znajdowania się poszczególnych miast, gmin i powiatów jako całości w strefie oddziaływania Wrocławia, jako ośrodka typu metropolitalnego, powiązanych z nim zespołem wielorakich reakcji gospodarczych, społecznych, kulturalnych i administracyjnych. 1 Strategia Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej, Strategia Integracji Gospodarczo Przestrzennej Aglomeracji Wrocławskiej 2

7 Tabela 1. Ludność i powierzchnia powiatów Aglomeracji Wrocławskiej Lp. Powiat Ludność Powierzchnia (km 2 ) Gęstość zaludnienia (osób/km 2 ) 1 Wrocławski Grodzki , Wrocławski Ziemski , Oleśnicki , Milicki , Oławski , Strzeliński , Średzki , Wołowski , Trzebnicki ,47 76 Razem , bez Wrocławia ,71 71 Dane: Główny Urząd Statystyczny 2008 Z definicyjnego punktu widzenia aglomeracja rozumiana jest zazwyczaj jako skupisko ludności i zabudowy na małym obszarze, powodujące jego silne zurbanizowanie. Aglomeracja miejska to prze de wszystkim skupienie zabudowy o układzie monocentrycznym, któ re charakteryzuje wiele zgrupowań miejsc pracy i głównych ośrodków usługowych, z których jedno, np.: śródmieście wielkiego miasta, ma charakter dominujący. Stanowi ono rdzeń aglomeracji, natomiast pozostałe jego elementy można podzielić na dwa kręgi: zewnętrzny i wewnętrzny. Zewnętrzny krąg noszący często miano peryferii, charakteryzuje się tym, że nie wchodzi w skład zwartego centrum, ale funkcjonalnie pozostaje z nim w ścisłym związku. W obszarze peryferii znajdują się ( przykłady z obszaru Aglomeracji Wrocławskiej) m.in.: Osiedla mieszkalne tworzące tzw. sypialnie (Nowy Dwór, Leśnica, Psie Pole, Zakrzów); Obszary niskiej zabudowy jednorodzinnej, zamieszkane przez osoby pracujące w centrum (Pawłowice, Mirków, Bielany Wrocławskie, Wojnów, Czernica, Święta Katarzyna); Osiedla z zakładami przemysłowymi, zlokalizowane z da la od centrum ze względów ekologicznych lub innych (Jelcz-Laskowice, Brzeg Dolny); Osiedla rolniczo hodowlane, przede wszystkim warzywnicze, dostarczające aglomeracji świeżych produktów ży w nościowych (Siechnice); Tereny rekreacyjne (m.in. tzw. grunty działkowe, a także parki, lasy podmiejskie, obiekty sportowe), służące do wy poczynku mieszkańców aglomeracji (Sobótka); Linie i obiekty komunikacyjne drogowa obwodnica miasta, szybka kolej miejska, lotnisko itp., (AOW, Obwodnica Śródmiejska, Port Lotniczy Wrocław, Wrocławski Węzeł Kolejowy); Osiedla akademickie tzw. campusy uczelniane (projektowany Kampus Pracze, obecne uczelnie Wrocławskie); 3

8 8. 9. Centra handlowe (Bielany Wrocławskie, Sołtysowice, Długołęka) Strefy przemysłowe (Strefa Przemysłowa LG); Wewnętrzny krąg stanowi zurbanizowana (mieszkalna lub przemysłowo mieszkalna) część aglomeracji, która powstaje na skutek urbanizacji wsi i osad znajdujących się w pobliżu ośrodka centralnego, budowy zakładów przemysłowych i centrów komunikacyjnych w bezpośredniej jego bliskości itp. Rozwija się ona tworząc jedną całość wzdłuż linii komunikacyjnych (kolejowych, drogowych) zbie gających się koncentrycznie w centrum aglomeracji. Administracyjnie zazwyczaj tworzą one samodzielne jednostki, jednak w praktyce funkcjonują jako jeden system społeczno ekonomiczny, wytwarzając równocześnie lokalne centra spełniające dla pobliskich obszarów funkcję przypisaną rdzeniowi dla całej aglomeracji. W Polsce wyróżnia się 9 obszarów aglomeracji miejskich, wśród których tylko Łódź, Kraków i Szczecin dominują pod względem zagęszczenia ludności na obszarach centralnych w stosunku do Wrocławia. Świadczy to o dużej dominacji ośrodka centralnego w Aglomeracji Wrocławskiej na tle innych podobnych jednostek przes trzennych w Polsce. Zwracając uwagę na zjawiska demograficzne w centrach tych obszarów, można zauważyć procesy dezurbanizacji podobne do fazy, jaką przechodziły w latach 60. i 70. miasta w krajach wysoko rozwiniętych 2. W epoce globalizacji gospodarki w kształtowaniu rozwoju społeczno gospodarczego kraju podstawowe znaczenie odgrywają jednostki przestrzenne charakteryzujące się dużym stopniem urbanizacji. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym znaczenie tych jednostek nieustannie wzrasta. Należy pamiętać, że aglomeracja to nie tylko jednostka urbanistyczna, czy też określony element przestrzeni społeczno gospodarczej, ale też baza rozwoju, która nie tylko decyduje o jej przyszłej sytuacji gospodarczej, ale także oddziałuje w sposób znaczący na procesy zachodzące w skali całej gospodarki narodowej. Aglomeracja staje się podstawą rozwojową kraju, a ich liczba świadczy nie tylko o przestrzennym zróżnicowaniu, ale także wskazuje na sposób rozwoju. Faktyczne metropolitalne powiązania Wrocławia, przynajmniej w niektórych obszarach, sięgają znacznie dalej niż administracyjne granice dawnego województwa czy obszar gmin nakreślony w strategicznych dokumentach. Niektóre tego rodzaju powiązania wykraczają poza obszar województwa dolnośląskiego, czego przykładem mogą być miasta Brzeg i Namysłów położone na obszarze województwa opolskiego, a dysponujące dobrymi połączeniami drogowymi i kolejowymi z Aglomeracją Wrocławską. Obszar Aglomeracji Wrocławia wyznacza nie tyle geograficzna odległość pomiędzy centrum aglomeracji a danym obszarem, a dostępność komunikacyjna, którą najprościej zmierzyć można czasem dojazdu (rys.2). Powiązania pomiędzy niektórymi obszarami położonymi w centrum aglomeracji są słabsze, niż powiązania pomiędzy jej centrum a obszarami położonymi poza jej obszarem. Obszary położone w znacznej odległości komunikacyjnej od Wrocławia, zlokalizowane przy najważniejszych szlakach komunikacyjnych, utrzymanych w należytym stanie technicznym, posiadają lepszą dostępność komunikacyj- 2 Strategia Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej, Wrocław

9 ną do centrum aglomeracji niż tereny zlokalizowane bliżej centrum aglomeracji, lecz pozbawione odpowiedniej infrastruktury komunikacyjnej łączącej je z Wrocławiem. Rysunek 2. Dostępność komunikacyjna Wrocławia Pod względem funkcjonalnym obszar oddziaływania społeczno gospodarczego Wrocławia, mierzony intensywnością powiązań komunikacyjnych, można podzielić na następujące obszary funkcjonalno przestrzenne: 1. miasto Wrocław; 2. Strefa suburbialna Wrocławia; 3. Aglomeracja Wrocławska (obszar 6 powiatów); Pierwszą strefę aglomeracji tworzy miasto Wrocław. Druga strefę aglomeracji tworzy 8 gmin ościennych graniczących z Wrocławiem określanych mianem Strefy Suburbialnej Wrocławia. Są one zamieszkałe przez mieszkańców, powierzchnia ich wynosi 1158 km 2, co w przeliczeniu na km daje średnią gęstość zaludnienia 108 osób na km². Wrocław wraz z tymi gminami tworzy największy zwarty urbanistycznie obszar na terenie województwa dolnośląskiego, którego ludność liczy łącznie 750 tys. mieszkańców. 5

10 Tabela 2. Gminy Wrocławskiej Strefy Suburbialnej Gmina Ludność Powierzchnia (km²) Gęstość zaludnienia (osób/km²) Wrocław , Długołęka , Wisznia Mała ,36 80 Czernica , Święta Katarzyna , Żórawina Wrocławska ,27 67 Kobierzyce ,26 95 Kąty Wrocławskie , Miękinia ,48 67 Oborniki Śląskie , Łącznie w tym gminy zewnętrzne: , , Dane: GUS, Bank Danych Regionalnych 2008 Pod względem rozwoju społeczno gospodarczego gminy należą do najszybciej rozwijających się gmin województwa, choć tempo rozwoju poszczególnych samorządów jest zróżnicowane. Decydującym czynnikiem mającym wpływ na rozwój tego obszaru są procesy dezurbanizacyjne zachodzące w obszarze Wrocławia i Aglomeracji Wrocławskiej, polegające na lokowaniu na obszarze tych gmin funkcji mieszkaniowych (budownictwo jednorodzinne i deweloperskie), działalności usługowej (centra handlowe, logistyczne, w przyszłości również usługowe) oraz przemysłowej (strefy przemysłowe i inwestycje). Obecnie większość terenów gmin stanowią tereny rolnicze. Drugą strefę oddziaływania Wrocławia tworzą gminy położone na terenie powiatów: wrocławskiego ziemskiego, trzebnickiego, oleśnickiego, oławskiego, średzkiego i wołowskiego, nie graniczące bezpośrednio z Wrocławiem, położone w odległości od km od centrum Wrocławia (wyjątek stanowi gmina Oborniki Śląskie). W gminach położonych na tym obszarze zamieszkuje mieszkańców. Na tym obszarze zlokalizowane są ośrodki miejskie bardzo mocno pod względem funkcjonalnym powiązane z Wrocławiem: Środa Śląska, Brzeg Dolny, Oborniki Śląskie, Trzebnica, Oleśnica, Jelcz-Laskowice, Oława, Strzelin, Sobótka i Kąty Wrocławskie. Rozwinięty system osadniczy w tym obszarze, reprezentowany przez dużą sieć miast o zróżnicowanej wielkości, rozbudowaną sieć połączeń (infrastruktura drogowa i kolejowa) oraz elementy towarzyszą ce infrastrukturze osadniczej, powoduje że zlokalizowane w tym obszarze powiaty mogą stać się rzeczywistymi centrami subregionalnymi, a gminy miejskie ośrodkami lokalnego rozwoju gospodarczego. Istnienie takich ośrodków przyspiesza także proces integracji społeczno ekonomicznej społeczności lokalnej, powiatowej i regionalnej. Jednocześnie zaznaczyć trzeba, iż wszystkie wymienione 6

11 ośrodki miejskie tego obszaru posiadają dostęp do sieci kolejowej, co pretenduje kolej do wiodącej roli w obsłudze komunikacyjnej tego obszaru. Tabela 3. Subregionalne ośrodki miejskie Aglomeracji Wrocławskiej Lp. Miasto Liczba ludności 1 Oborniki Śląskie Żmigród Trzebnica Oleśnica Jelcz-Laskowice Oława Strzelin Sobótka Kąty Wrocławskie Środa Śląska Brzeg Dolny Wołów Bierutów Milicz Łącznie Dane: GUS, Bank Danych Regionalnych 2008 W nawiązaniu do definicji aglomeracji, można stwierdzić iż kluczowym elementem dla funkcjonowania i rozwoju aglomeracji jest działanie systemu transportowego zespalającego ośrodek centralny z satelitarnymi ośrodkami miejskimi i submiejskimi w funkcjonalną całość. Elementem integrującym poszczególne części aglomeracji jest infrastruktura komunikacyjna. Szczególne znaczenie mają te fragmenty systemu infrastruktury, które łączą ośrodek centralny (miasto Wrocław) z otaczającymi je ośrodkami lokalnymi lub z innych przyczyn mających kluczowe znaczenie dla funkcjonowania systemu komunikacyjnego. Jakość tych połączeń decyduje o sile i odległości powiązań aglomeracyjnych. Dobra infrastruktura zwiększająca dostępność komunikacyjną ośrodka centralnego, zwiększa zasięg jego wpływów na ośrodki regionalne i lokalne znajdujące się w polu jego oddziaływania. Wobec powyższego, celem szczególnym analizy przepustowości systemu komunikacyjnego aglomeracji, jest zbadanie drożności głównych korytarzy komunikacyjnych, łączących Wrocław z otaczającymi go miejscowościami. Drugim ważnym celem jest zdiagnozowanie wzajemnego oddziaływania koegzystencji ruchu aglomeracyjnego z przejeżdżającym przez obszar aglomeracji ruchem tranzytowym. 7

12 Tabela 4. Rozwój budownictwa mieszkaniowego w niektórych gminach Aglomeracji Wrocławskiej Gmina Mieszkania oddane do użytkowania Mieszkania oddane do użytkowania Wrocław Długołęka Wisznia Mała Czernica Święta Katarzyna Żórawina Wrocławska Kobierzyce Kąty Wrocławskie Miękinia Oborniki Śląskie Łącznie poza granicami Wrocławia Dane: GUS 2008 Z perspektywy ostatnich lat można stwierdzić, że bardzo istotnym zjawiskiem mającym wpływ na funkcjonowanie systemu komunikacyjnego miasta i aglomeracji są zachodzące zjawiska suburbanizacyjne i dezurbanizacyjne. Obserwując procesy rozwoju aglomeracji miast zachodnioeuropejskich i amerykańskich, można przyjąć, iż w przyszłości właśnie te zjawiska będą miały największy wpływ na funkcjonowanie systemów transportowych aglomeracji. Tabela 5. Budownictwo mieszkaniowe w obszarze Aglomeracji Wrocławskiej w latach Powiat Mieszkania oddane do użytkowania Pozwolenia wydane na budowę Mieszkania oddane do użytkowania Pozwolenia wydane na budowę Wrocławski Oleśnicki Oławski Średzki Wołowski Trzebnicki Strzeliński Milicki podregion m. Wrocław (miasto na prawach powiatu) Źródło: GUS: Bank Danych Regionalnych 8

13 2. Transport drogowy w Aglomeracji Wrocławskiej Infrastruktura transportu drogowego Sieć drogowa Aglomeracji Wrocławskiej, podobnie jak sieć drogowa województwa dolnośląskiego należy do najgęstszych w kraju. W skład powyższego systemu wchodzą drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne i wewnętrzne. Do najważniejszych dróg przebiegających przez Aglomerację Wrocławską zaliczamy: Autostradę A4 (E 36/ E 40: Berlin Olszyna Wrocław Opole Katowice Kraków Przemyśl) łączącą się w węźle Krzywa z autostradą A 18; Drogę krajową nr 8 (Drogę międzynarodową E 67) łączącą centralną Polskę (Warszawa, Łódź) z Wrocławiem i Pragą; Drogę krajową nr 5 (E 261) łączącą północną Polskę (Gdańsk) z Bydgoszczą, Poznaniem, Wrocławiem i dalej z Republiką Czeską przez przejście drogowe w Lubawce (DK nr 3) lub Jakuszycach; Powyższe drogi o międzynarodowym znaczeniu tworzą szkielet układu komunikacyjnego aglomeracji, który jest uzupełniany pozostałymi odcinkami dróg krajowych oraz siecią dróg wojewódzkich. Układ dróg powiatowych i gminnych tworzy siatkę połączeń dojazdowych do powyższego układu dróg głównych, przenoszących i rozdysponowujących większość ruchu drogowego w obszarze aglomeracji. System transportu drogowego odgrywa podstawowe znaczenie w systemie komunikacyjnym aglomeracji i w największym stopniu podlega zjawiskom kongestii. Przyrost natężenia ruchu drogowego (według pomiarów ŚDRP wynoszący w okresach 5 letnich od 30 do 50 %) spowodowany wzrostem ilości samochódów, stanowi największy problem komunikacyjny Aglomeracji Wrocławskiej. Dobowe obciążenie ruchem na większości dróg krajowych przekracza pojazdów i zachowuje tendencję wzrastającą. Wszystkie drogi należące do tego układu komunikacyjnego posiadają status dróg głównych. Łączna długość sieci drogowej Aglomeracji Wrocławskiej wynosi 7628,78 km, z czego długość dróg krajowych i wojewódzkich, mających największe znaczenie dla funkcjonowania systemu komunikacyjnego aglomeracji wynosi 1256,41 km. Tabela 6. Długość sieci dróg publicznych Aglomeracji Wrocławskiej Kategoria dróg Długość dróg W obszarze Aglmeracji (km) Krajowe 543,82 Wojewódzkie 712,59 Powiatowe 3280,1 Gminne 3092,2 Łącznie 7628,78 Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS i zarządców dróg 9

14 Rysunek 3. Drogi krajowe i wojewódzkie Aglomeracji Wrocławskiej System dróg krajowych Aglomeracji Wrocławskiej System Dróg Krajowych Aglomeracji Wrocławskiej pełni rolę podstawowego i najważniejszego układu komunikacyjnego aglomeracji. Jest to najbardziej wydajny i najintensywniej wykorzystywany system transportowy aglomeracji. W systemie komunikacyjnym pełni następujące funkcje: zapewnia najdogodniejsze połączenia komunikacyjne aglomeracji z innymi regionami kraju i państw sąsiednich; włącza obszar aglomeracji w układ transeuropejskich połączeń drogowych; stanowi szkielet układu komunikacyjnego aglomeracji spajający inne pozostałe, drugorzędne układy sieci drogowej; przenosi główne obciążenie ruchem tranzytowym przechodzącym przez obszar aglomeracji; stanowi najdogodniejsze połączenie aglomeracji z innymi (w tym najważniejszymi) ośrodkami miejskimi regionu Dolnego Śląska oraz regionów ościennych; Podstawowe znaczenie w układzie drogowym Aglomeracji Wrocławskiej mają drogi krajowe. Zarząd nad nimi sprawuje Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. W granicach miasta Wrocławia za utrzymanie dróg krajowych odpowiada Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta. Powyższe drogi 10

15 stanowią fragmenty międzynarodowych korytarzy komunikacyjnych. Natężenie ruchu na większości odcinków tych dróg przekracza pojazdów w dobie. Największe natężenie ruchu notowane jest na autostradzie A4 oraz wielopasmowych odcinkach dróg wprowadzających ruch do Wrocławia (ulice: Karkonoska, Jana III Sobieskiego, Żmigrodzka, Opolska, Kosmonautów). Łączna długość dróg krajowych w Aglomeracji Wrocławskiej wynosi 543 km, z czego 102 km stanowią drogi wielopasmowe. Tabela 7. Wykaz dróg krajowych położonych na terenie Aglomeracji Wrocławskiej Numer drogi Numer jezdni Pikietaż początkowy Pikietaż końcowy Długość Odcinka Przebieg A , ,363 79,070 A , ,363 79,070 Węzeł Budziszów Węzeł Bielany Węzeł Przylesie Węzeł Budziszów Węzeł Bielany Węzeł Przylesie ,95 352,916 50,621 Rawicz Trzebnica Wrocław , ,438 0,592 Wrocław Węzeł Bielański , ,903 8,465 Węzeł Kostomłoty Strzegom , ,012 26,874 Łagiewniki Węzeł Bielański , ,346 15,234 Wrocław Oleśnica (obwodnica) 8 b 1 0,000 1,945 1,945 Obwodnica Oleśnicy S 8 b 1 1,945 9,777 7,832 Obwodnica Oleśnicy 8 b 1 9,777 10,733 0,956 Obwodnica Oleśnicy , ,435 22,127 Cieśle Syców , ,503 12,391 Wrocław Smardzów S 8 b 2 1,945 9,777 7,832 Obwodnica Oleśnicy , ,244 8,898 Oleśnica Cieśle 8 c 3 0,000 1,117 1,117 Cieśle (przejście) ,000 48,879 48,879 Trzebnica Milicz Krotoszyn , ,759 29,031 Międzybórz Spalice ,160 87,817 24,657 Świdnica Węzeł Bieleński ,830 87,817 1,987 Węzeł Bielany ,755 54,167 20,412 Ścinawa Wińsko Wąsocz ,818 40,542 36, ,550 17,843 0,293 Strzelin Łagiewniki Strzelin Wiązów Łukowice Brzeskie ,609 81,486 28,877 Kawice Środa Śląska Wrocław , ,772 29,936 Wrocław Oława Brzeg Ogółem 543,820 Źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad 11

16 Rysunek 4. System dróg krajowych Aglomeracji Wrocławskiej System dróg wojewódzkich Aglomeracji Wrocławskiej Drugim ważnym podsystemem komunikacyjnym sieci drogowej Aglomeracji Wrocławskiej jest system dróg wojewódzkich. W obszarze aglomeracji istnieje 27 odcinków dróg wojewódzkich o łącznej długości 642 km, oraz dodatkowe 70,51 km dróg wojewódzkich w granicach miasta Wrocławia. Wszystkie odcinki dróg wojewódzkich w obszarze poza granicami miasta, są jednojezdniowe, posiadają po jednym pasie ruchu w każdym kierunku, a ich szerokość wacha się w przedziale 5 6,5 metra. Zarząd nad nimi sprawuje Dolnośląska Służba Dróg i Kolei, natomiast w granicach miasta Wrocławia Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta. Część kompetencji związanych z bieżącym utrzymaniem została powierzona starostwom powiatowym. System dróg wojewódzkich pełni w systemie komunikacyjnym Aglomeracji Wrocławskiej następujące funkcje: 12

17 zapewnia połączenia metropolii z najważniejszymi ośrodkami subregionalnymi Aglomeracji Wrocławskiej położonymi poza systemem dróg krajowych ( DW 395, DW 342, DW 340, DW 455); uzupełnia podstawową sieć drogową dróg krajowych aglomeracji (DW 342, DW 339, DW 362); łączy ośrodki subregionalne aglomeracji (DW 340, DW 346, DW 396, DW 439); zapewnia połączenia obwodowe umożliwiające ominięcie Wrocławia (DW 340, DW 346, DW 396); stanowi podstawę systemu komunikacji drogowej w peryferyjnie położonych obszarach aglomeracji (DW 338, DW 339); Rysunek 5. System dróg wojewódzkich Aglomeracji Wrocławskiej 13

18 Tabela 8. Drogi Wojewódzkie w Aglomeracji Wrocławskiej Numer drogi Pikietaż początkowy Pikietaż końcowy Długość Odcinka Przebieg DW ,242 31,335 17,093 Jemielno Moczydlnica Dworska DW 336 0,000 14,434 14,434 Wrocław Brzezinka Średzka (0,000 do 9,060 w granicach Wrocławia ) DW 338 0,000 39,545 39,545 Wińsko Kawice DW 339 0,000 29,130 29,130 Żmigród Wołów DW 340 0,000 79,138 79,138 Ścinawa Wołów Trzebnica Oleśnica DW 341 0,000 33,780 33,780 Prawików Brzeg Dolny Pęgów DW 342 0,000 28,942 28,942 Wrocław Oborniki Śląskie Strupnia (0,000 10,233 w granicach Wrocławia) DW 343 0,000 0,400 0,400 Staja kolejowa Oborniki Śląskiej DW 342 DW 344 0,000 0,020 0,020 Staja kolejowa Oborniki Śląskiej DW 342 DW 345 0,000 0,000 27,618 Wilczków Budziszów Wielki Strzegom (w tym 17,308 na terenie powiatu średzkiego) DW 346 0,000 68,995 68,995 Środa Śląska Kąty Wrocławskie - Gaj Oławski Godzikowie DW 347 0,000 18,726 18,726 Wrocław Pietrzykowice Kąty Wrocławskie (w tym 3,591 na obszarze miasta Wrocław) DW 348 0,000 1,075 1,075 Staja kolejowa Szewce DW 342 DW 362 0,000 12,604 12,604 Kąty Wrocławskie Romanów Wrocław DW 370 0,000 4,317 4,317 Smolec Mokronos Dolny DW 378 0,000 11,405 11,405 Biedrzychów -Grodków DW ,882 73,610 8,728 Ziębice Grodków DW 395 0,000 47,395 47,395 Wrocław Strzelin Ziębice Chałupki (w tym 5,911 na terenie miasta Wrocławia) DW 396 0,000 59,238 59,238 Bierutów Oława Strzelin (w tym 50,977na terenie województwa dolnośląskiego) DW 403 0,000 5,631 5,631 Łukowice Brzeskie Młodoszowice DW 439 0,000 30,061 30,061 Żmigród Milicz DW 440 0,000 1,220 1,220 Stacja kolejowa Borowa Oleśnicka DK nr 8 DW 446 0,000 0,028 0,028 Stacja kolejowa Długołęka DK nr 8 DW 448 0,000 46,745 46,745 Milicz Twardogóra Syców DW 449 0,000 5,757 5,757 Syców Ostrzeszów Blaszki DW 451 0,000 17,954 17,954 Oleśnica Bierutów Namysłów DW 455 0,000 32,105 32,105 Wrocław Jelcz-Laskowice Osawa (w tym 8,678 na terenie gminy Wrocław) Źródło: Opracowanie własne na postawie materiałów Dolnośląskiej Służby Dróg i Kolei 14

19 Znaczenie poszczególnych dróg wojewódzkich w systemie komunikacyjnym województwa jest bardzo zróżnicowane. Od ważnej roli jaką pełnią drogi wojewódzkie łączące bezpośrednio Wrocław z obszarem aglomeracji (DW 455, DW 395, DW 342, DW 362, DW 347) oraz drogi zapewniające obwodowe połączenia ośrodków subregionalnych aglomeracji (DW 340, DW 346, DW 396), do roli marginalnej, jaką pełnią drogi wpisane z przyczyn formalno-prawnych w układ dróg wojewódzkich, czego przykład stanowią drogi łączące niektóre stacje kolejowe z istniejącym układem dróg krajowych i wojewódzkich (DW 343, DW 344, DW 348, DW 440, DW 446). Ze względu na zwiększające się natężenia ruchu pojazdów w aglomeracji, ich znaczenie w systemie komunikacyjnym ulega wzrostowi. W najbliższych latach planowana i realizowana jest rozbudowa systemu dróg wojewódzkich aglomeracji o odcinek drogi wojewódzkiej Bielany Łany Długołęka (tzw. Via Romana ) System dróg powiatowych i gminnych Aglomeracji Wrocławskiej System dróg krajowych i wojewódzkich Aglomeracji Wrocławskiej jest uzupełniany przez układ dróg powiatowych i gminnych oplatających terytorium poszczególnych powiatów i gmin aglomeracji. Powyższe systemy drogowe są najbardziej rozbudowanym ze wszystkich systemów komunikacyjnych aglomeracji. Rolą tego systemu jest zapewnienie dostępności przestrzennej całego obszaru aglomeracji. Rozprowadzają one ruch do wszystkich dostępnych dla samochodów miejsc Aglomeracji Wrocławskiej. Drogi tych podsystemów komunikacyjnych mają zazwyczaj niższa kategorię niż drogi systemu krajowego i wojewódzkiego. Przeważnie są to drogi zbiorcze i lokalne. Tylko część powyższych dróg posiada nawierzchnię ulepszoną. Powyższy system komunikacyjny pełni bardzo ważną funkcję w lokalnych układach transportowych, przenosząc większość lokalnego ruchu samochodowego. Tabela 9. Długość dróg powiatowych w Aglomeracji Wrocławskiej w roku Powiat Nawierzchnia twarda Nawierzchnia twarda ulepszona Nawierzchnia gruntowa Łącznie (km) Wrocławski 620,9 598,3 20,2 641,1 Oleśnicki 454,4 454,4 19,2 473,6 Oławski 240,1 236,8 28,7 268,8 Średzki 315,7 310,3 48,0 263,7 Wołowski 213,4 202,4 15,2 218,6 Trzebnicki 394,9 388,7 40,1 435,0 Strzeliński 376,9 358,9 25,6 402,5 Milicki 289,8 286,8 20,4 311,2 podregion m. Wrocław (miasto na prawach powiatu) 258,5 258,5 7,1 265,6 Łącznie 3164,6 3095,1 224,5 3280,1 Źródło: GUS, Bank Danych Regionalnych 15

20 Stan techniczny tych dróg jest bardzo zróżnicowany. 96,5 % dróg powiatowych posiada nawierzchnie twardą, aż 3,5 % to drogi gruntowe. Drogi posiadają różną szerokość i różną ilość pasów. Szerokość dróg powiatowych wacha się od 3 do 7 metrów. Łączna długość dróg powiatowych w obszarze Aglomeracji Wrocławskiej wynosi 3092,2 kilometra, z czego 644,4 km zlokalizowanych jest w obszarze miasta Wrocław. Tabela 10. Długość dróg gminnych w Aglomeracji Wrocławskiej w roku 2008 w kilometrach Powiat Nawierzchnia twarda Nawierzchnia twarda ulepszona Nawierzchnia gruntowa Łącznie Wrocławski 316,1 213,7 150,1 529,8 Oleśnicki 250,4 203,0 313,7 564,1 Oławski 74,2 68,9 65,5 139,7 Średzki 106,7 63,7 180,7 287,4 Wołowski 103,0 89,5 167,0 170,0 Trzebnicki 159,9 107,4 243,6 403,5 Strzeliński 111,1 88,0 94,2 205,3 Milicki 73,0 63,0 75,0 148,0 podregion m. Wrocław (miasto na prawach powiatu) 495,0 486,1 149,4 644,4 Łącznie 1689,4 1383,3 1439,2 3092,2 Źródło: Główny Urząd Statystyczny 2009; Bank Danych Regionalnych i Lokalnych Kolejnym podsystemem komunikacji drogowej jest układ dróg gminnych. 53,5 % dróg gminnych posiada nawierzchnię twardą, aż 47,5 % to drogi gruntowe. Podobnie jak w przypadku dróg powiatowych ich standard techniczny jest bardzo zróżnicowany. Stanowią ważny element systemu transportowego na poziomie gmin, służą miejscowym potrzebom komunikacyjnym, zapewniając powiązanie z nadrzędnymi systemami komunikacyjnymi. Powyższe systemy drogowe posiadają pewne, niewielkie znaczenie w obsłudze ruchu pomiędzy Wrocławiem a aglomeracją. Kilkanaście dróg lokalnych przebiega przez granice miasta, jednak większość z nich ze względu na niskie parametry techniczne, posiada bardzo niską przepustowość. Są one wykorzystywane głównie przez mieszkańców podwrocławskich gmin oraz kierowców, którzy chcąc ominąć zatory na głównych ciągach komunikacyjnych, wykorzystują drogi lokalne do objazdów najbardziej uciążliwych odcinków głównych ciągów. Ze względu na powstającą wokół Wrocławia zabudowę, związaną ze zjawiskami suburbanizacyjnymi i dezurbanizacyjnymi znaczenie systemów dróg powiatowych i gminnych dla systemu komunikacyjnego aglomeracji będzie wzrastać. Z tego faktu wynika również największy dynamiczny przyrost długości tych systemów komunikacyjnych, ze względu na budowę nowych dróg obsługujących powstające tereny mieszkaniowe, usługowe i przemysłowe. 16