UCHWAŁA NR... RADY GMINY PIĄTNICA. z dnia r. w sprawie przyjęcia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata

Transkrypt

1 Projekt z dnia 22 grudnia 2015 r. UCHWAŁA NR... RADY GMINY PIĄTNICA z dnia r. w sprawie przyjęcia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r. poz i 1890) oraz art. 16b i art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163, 693, 1045, 1058, 1240, 1310, 1359, 1607 i 1830) uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się Gminną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata , stanowiącą załącznik do uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Piątnica. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Przewodniczący Rady Krzysztof Weber

2 Gmina Piątnica Załącznik do Uchwały Nr... Rady Gminy Piątnica z dnia 9 grudnia 2015 r. Projekt GMINNA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DO ROKU

3 Spis treści WSTĘP... 4 ROZDZIAŁ I. Procedury tworzenia Strategii Podstawy prawne Uwarunkowania zewnętrzne... 6 Rozdział II. CHARAKTERYSTYKA GMINY Atrakcje turystyczne Demografia Rozmieszczenie ludności na obszarze Gminy Piątnica Infrastruktura mieszkaniowa Infrastruktura społeczna oświata Infrastruktura społeczna ochrona zdrowia Rozdział III. POMOC SPOŁECZNA Definicja pomocy społecznej System pomocy społecznej Działalność Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy Finanse Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy Zatrudnienie i kadra Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy Dane liczbowe pomoc społeczna Dane liczbowe świadczenia rodzinne Dane liczbowe świadczenia pielęgnacyjne Świadczenia z funduszu alimentacyjnego Działania prowadzone w stosunku do dłużników alimentacyjnych Dane liczbowe dodatki mieszkaniowe Rozdział IV. ANALIZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH BEZROBOCIE Opis problemu Dane liczbowe dotyczące bezrobocia BEZDOMNOŚĆ Opis problemu NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ Opis problemu Dane liczbowe dotyczące niepełnosprawności STAROŚĆ Opis problemu

4 5. PROBLEMY OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE Opis problemu Dane liczbowe dotyczące spraw opiekuńczo-wychowawczych SIEROCTWO SPOŁECZNE Opis problemu Dane liczbowe dotyczące rodzin zastępczych PRZEMOC W RODZINIE Opis problemu Dane liczbowe dotyczące przemocy w rodzinie UZALEŻNIENIA Opis problemu alkoholizm Opis problemu narkomania Dane liczbowe dotyczące narkomanii Rozdział V. ANALIZA STRATEGICZNA METODĄ SWOT Rozdział VI. CELE STRATEGICZNE PROGNOZOWANYCH ZMIAN ORAZ KIERUNKI NIEZBĘDNYCH DZIAŁAŃ Rozdział VII. SPOSÓB REALIAZACJI STRATEGII JEJ RAMY FINANSOWE ORAZ WSKAŹNIKI REALIZACJI ZADAŃ Rozdział VIII. MONITORING Zakończenie Spis tabel Spis wykresów Spis schematów Spis map

5 WSTĘP Dynamika zmian, jakim nieustanie podlega rzeczywistość społeczna, polityczna oraz gospodarcza wymaga od osób zaangażowanych w kreowanie polityki społecznej perspektywicznego myślenia, przewidywania oraz adaptacji do nowych uwarunkowań. Skuteczna polityka społeczna to długofalowy proces oparty na planowaniu oraz wdrażaniu opracowanych założeń. Planowanie strategiczne jest nie tylko obowiązkiem, ale niezbędnym narzędziem realizacji polityki społecznej. Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych tworzona jest z mocy ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tj. Dz.U. z 2015 r. poz.163, z późn.zm.), która w art.17 ust. 1 pkt 1 nakłada na gminy obowiązek opracowania i realizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Dokument nakłada obowiązek tworzenia strategii rozwiązywania problemów społecznych przez Ośrodek Pomocy Społecznej. Obecnie obowiązująca Strategia Polityki Społecznej na lata została przyjęta Uchwałą Rady Gminy Piątnica. Po wdrożeniu dokumentu zasadne staje się uaktualnienie diagnozy obszarów polityki społecznej oraz zweryfikowanie celów i kierunków podjętych interwencji. Uaktualnienie Strategii w głównej mierze ma na celu dostosowanie zapisów obecnie obowiązujących do dokumentów strategicznych województwa i powiatu wyznaczających zakres i ramy polityki społecznej na kolejne lata. Istnieje również potrzeba dostosowania dokumentu do zapisów Strategii Rozwoju Gminy Piątnica do roku 2020 oraz założeń nowej perspektywy finansowania funduszy strukturalnych na lata dla województwa podlaskiego. Najważniejszym zadaniem niniejszego dokumentu jest ukazanie sposobu myślenia o Gminie Piątnica, jej roli, jej zadań i sposobu jej funkcjonowania. Podkreślić należy jednak, iż nie chodzi tu o określenie ograniczających ram, ale raczej płaszczyzny porozumienia, która dla wszystkich osób (działających w różnych obszarach) stanowić będzie wyraźny i zarazem inspirujący układ odniesienia do współpracy. Modyfikacja Strategii podyktowana jest koniecznością przystosowania zapisów dokumentu do aktualnej sytuacji prawnej oraz społeczno- gospodarczej w Gminie. 4

6 ROZDZIAŁ I. Procedury tworzenia Strategii 1. Podstawy prawne Efektywne wykorzystywanie planowania strategicznego powinno opierać się na spójności opracowań na wszystkich poziomach zarządzania, czyli na poziomie kraju, województwa, powiatu i gminy, tak pod względem metody sporządzania, jak i struktury problematyki. Umożliwia to zachowanie spójności i ciągłości realizacji polityki, wpisanie ustaleń strategicznych w proces podejmowania decyzji, wprowadzanie zasad zintegrowanego planowania strategicznego oraz stworzenie mechanizmu doskonalenia metod opracowań planistycznych. Dokumentami, które regulują zadania poszczególnych jednostek w zakresie rozwiązywania problemów społecznych są ustawy, które stanowią instrumentarium polityki społecznej. Różnorodność problemów społecznych występujących w Gminie powoduje konieczność zwrócenia uwagi na różne akta prawne, które mają istotny wpływ na tworzenie Strategii. Są to m. in.: Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2015 r. poz.163 z późn. zm.); Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (tj. DZ. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.); Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2015 r. poz ); Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 124 z późn. zm.); Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz. 225 z późn. zm.); Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tj. Dz. U. z 2014 r. poz. 1118, z późn. zm.); Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tj. Dz. U. z 2015 r. poz ); Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku 5

7 pracy (tj. DZ. U. z 2015 r. poz. 149 z późn. zm.); Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 332 z późn. zm.); Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr. 231, poz. 1375). 2. Uwarunkowania zewnętrzne Strategia polityki społecznej będzie realizowana zgodnie z zasadą subsydiarności przy udziale środków własnych samorządu i finansowania zewnętrznego, w tym ze środków budżetu państwa i funduszy unijnych. Nieodzowna więc jest korelacja Strategii z kierunkami strategicznymi określonymi w dokumentach rządowych wspólnoty, wojewódzkich, powiatowych i gminnych: 1) Strategia Europa ) Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju- Polska Trzecia fala nowoczesności 3) Średniookresowa Strategia Rozwoju kraju ) Strategia Rozwoju Polski Wschodniej do ) Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego do roku ) Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 7) Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 8) Krajowy Plan Działań na rzecz Zatrudnienia na lata ) Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata ) Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii 11) Krajowy Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020: Nowy Wymiar Aktywnej Integracji 12) Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej 13) Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój ( PO WER ) 14) Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku ) Podlaska Strategia Zatrudnienia 16) Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata ) Strategia Polityki Społecznej Województwa Podlaskiego do roku ) Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w powiecie łomżyńskim 19) Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Piątnica na lata

8 20) Strategia Rozwoju Gminy Piątnica na lata Rozdział II. CHARAKTERYSTYKA GMINY Gmina Piątnica położona jest we wschodniej części województwa podlaskiego w powiecie łomżyńskim. Sąsiaduje z gminami: od północy Mały Płock, Stawiski i Jedwabne, od wschodu Wizna, od południa i zachodu miasto Łomża i Gmina Łomża. Mapa 1. Mapa Powiatu Łomżyńskiego Źródło: z dnia r. Obszar Gminy obejmuje powierzchnię ha, zamieszkiwaną przez mieszkańców, rozproszonych w 44 miejscowościach: Budy Czarnockie, Budy-Mikołajka, Choszczewo, Czarnocin, Dobrzyjałowo, Drozdowo, Drożęcin-Lubiejewo, Elżbiecin, Górki- Sypniewo, Górki-Szewkowo, Guty, Jeziorko, Kalinowo, Kałęczyn, Kisielnica, Kobylin, Kosaki, Kownaty, Krzewo, Marianowo, Motyka, Murawy, Nagórki, Niewodowo, Nowe Krzewo, Nowy Cydzyn, Olszyny, Olszyny-Kolonia, Pęza, Piątnica Poduchowna, Piątnica Włościańska, Poniat, Rakowo-Boginie, Rakowo-Czachy, Rządkowo, Stary Cydzyn, Stary Drożęcin, Taraskowo, Truszki, Wiktorzyn, Wyłudzin, Wyrzyki, Zabawka, Żelechy. Gmina Piątnica jest największą gminą powiatu łomżyńskiego, zarówno pod względem powierzchni( zajmuje obszar 218,69 km²- przy średniej powiatu 150,44 km², co stanowi 16,2 % powierzchni powiatu łomżyńskiego ), jak i zamieszkującej ją ludności (w liczbie osób w powiecie ). Gmina ma charakter typowo rolniczy, o czym świadczy struktura użytkowania terenu, z dominującym udziałem użytków rolnych ( blisko 75%). 7

9 1. Atrakcje turystyczne Gmina Piątnica, ze względu na malownicze położenie znacznej części jej obszaru wzdłuż doliny Narwi oraz urozmaicone ukształtowanie terenu jest bardzo atrakcyjna turystycznie, szczególnie dla miłośników pieszych wycieczek. W jej granicach znajduje się rezerwat Kalinowo obejmujący kompleks leśny o powierzchni 69,76 ha, położony między wsiami Kalinowo i Drozdowo. Rezerwat ten cechuje bardzo urozmaicona rzeźba terenu - zbocze doliny Narwi wznosi się około 50 m nad poziomem rzeki i jest porozcinane wąwozami o nieregularnych i stromych stokach. Największą powierzchnię rezerwatu stanowi zespół grądu złożony głównie z lip i dębu, który szczególnie pięknie wygląda jesienią. Na terenie rezerwatu występuje sześć gatunków roślin prawnie chronionych. Jest on również siedliskiem wielu rzadkich gatunków ptaków i drobnej zwierzyny. Na uwagę zasługuje również krajobraz rezerwatu doliny rzeki Łojewek, szczególnie w okolicach wsi Wyłudzin, Olszyny i Taraskowo, gdzie w strefie wysięku wód występują torfowiska źródliskowe z bogatą roślinnością szuwarową i bagienną oraz bujnie wykształconą warstwą mchów. Duża część Gminy Piątnica wchodzi w skład utworzonego w 1994 r. Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi. Park ten obejmuje dolinę Narwi poczynając od wsi Piątnica aż po wieś Kosaki. Dolina Narwi obramowana jest stromymi stokami wzniesień morenowych. Rzeka Narew tworzy tu liczne zakola i rozlewiska. W okolicy wsi Niewodowo, od głównego koryta rzeki oddziela się odnoga zwana Narwicą, tworząca malownicze meandry. Nad Narwicą zamieszkują licznie bobry i wydry. W granicach Parku występuje 6 gatunków nietoperzy, które zamieszkują podziemia fortów w Piątnicy, piwnice dawnego browaru w Drozdowie oraz piwnice na posesjach rolników. W lasach w pobliżu Krzewa można spotkać łosie. W granicach Parku stwierdzono obecność 178 gatunków ptaków, w tym 125 gatunków lęgowych. Wśród nich jest wiele gatunków ptaków zanikających w kraju. Licznie występują tu bataliony, czajki, gęsi i tak rzadkie gatunki, jak bąk, bączek, żuraw, bielik, orlik krzykliwy, puchacz, sowa błotna oraz charakterystyczny dla krajobrazu polskiej wsi - bocian. Dolinę Narwi porasta bogata roślinność - 22 gatunki podlegające ochronie prawnej i 15 gatunków roślin podlegających ścisłej ochronie. Przeważająca część gminy znajduje się w strefie Obszaru Krajobrazu Chronionego Pradoliny Narwi, ze względu na bardzo wysokie walory przyrodnicze. Przy okazji podziwiania piękna przyrody, turysta odwiedzający gminę może zwiedzić zabytkowy dwór drewniano-murowany rodziny Lutosławskich w Drozdowie z drugiej połowy XVIII wieku, 8

10 park dworski z XIX wieku i mieszczące się w tym dworze Muzeum Przyrody. Muzeum posiada wystawy tematyczne przedstawiające przyrodę regionu oraz dawne życie dworskie. Muzeum organizuje koncerty muzyki poważnej oraz co roku, w lipcu, festiwal,, Muzyczne Dni Drozdowo Łomża Do najciekawszych zabytków na terenie Gminy należy ponadto zespół fortów ziemnobetonowych w Piątnicy z lat , które rozciągają się półkolem wokół Piątnicy. Zostały wzniesione przez władze carskie jako jedno z ogniw w systemie fortyfikacji na linii Narwi i Biebrzy. Forty te odegrały ważną rolę w obronie Łomży przed najazdem bolszewików w 1920 r. oraz w pierwszych dniach września 1939 r. Forty w Piątnicy, ze względu na dobry stan zachowania twierdzy, zaliczane są do najwartościowszych zespołów fortyfikacji z przełomu XIX i XX wieku w Polsce. 2. Demografia Zmiany zachodzące w procesach demograficznych, a w szczególności ich konsekwencje dla rozwoju społeczno- gospodarczego, rodzą potrzebę prowadzenia analiz i diagnoz. Informacje takie służą kształtowaniu polityki społecznej. 9

11 Tabela 1. Wybrane dane statystyczne dla Gminy Piątnica Wyszczególnienie Gmina Piątnica Powiat Łomżyński 2010 r r r r. Ludność Ludność na 1 km Kobiety na 100 mężczyzn Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym 61,9 59,1 59,0 59,6 Dochody ogółem budżetu gminy na 1 mieszkańca w zł zł zł zł zł Wydatki ogółem budżetu gminy na 1 mieszkańca w zł zł zł zł zł Pracujący 1 na 1000 ludności Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym 6,6 7,5 7,3 8,4 Ludność - w % ogółu ludności - korzystająca z instalacji: wodociągowej 86,5% 86,6% 86,7% 75,9% kanalizacyjnej 20,6% 24,2% 24,2% 19,2% gazowej 2,5% 3,2% 3,5% 1,4% Turystyczne obiekty noclegowe Podmioty w rejestrze REGON na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym Lesistość w % 19,4% 19,8% 19,8% 22,7% 1 Dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób; bez pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie. 2 Dane dotyczą obiektów posiadających 10 i więcej miejsc noclegowych; od 2012 r. łącznie z kwaterami agroturystycznymi i pokojami gościnnymi. Źródło: Statystyczne Vademecum Samorządowca, Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok Liczba ludności Gminy Piątnica, w latach , kształtuje się na względnie stabilnym poziomie 10,7 tys. Według danych Urzędu Statystycznego w Białymstoku na koniec 2013 roku w Gminie zamieszkiwało osób, co stanowiło 21 % ogółu mieszkańców w powiecie łomżyńskim i niespełna 0,9 ludności województwa. W ogólnej liczbie mieszkańców przeważali mężczyźni. Na 100 mężczyzn przypadało 97 kobiet. W 2013 roku średnia gęstość zaludnienia tj. liczba osób przypadająca na 1 km 2 wynosiła 49 osób przy czym średnia w powiecie wynosiła

12 Struktura ludności wg. wieku Struktura wieku mieszkańców Gminy ulegała zmianom, co było głównie konsekwencją przesuwania się wyżów i niżów demograficznych przez poszczególne grupy wieku ludności oraz skutkiem zwiększenia emigracji Polaków za granicę po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Wykres 1. Migracje ludności w Gminie Piątnica w okresie Źródło: Statystyczne Vademecum Samorządowca, Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok Saldo migracji w gminie wynosiło -41 przy czym w powiecie wynosiło -200 Ruch naturalny Ruch naturalny ludności oznacza fizyczne przemieszczenia ludności lub zmiany w czasie liczby i struktury ludności. Zmiany te w szerokim sensie następują na skutek ruchu wędrówkowego oraz urodzeń i zgonów. W 2013 roku w gminie Piątnica zmarło 97 osób, a urodziło się żywych zarejestrowanych 110. Przyrost naturalny wynosi 13 podczas gdy w powiecie łomżyńskim

13 Tabela 2. Wybrane dane demograficzne Gminy Piątnica w 2013 roku Powiat Wyszczególnienie Łomżyński Gmina Piątnica Powiat = 100 Ludność , ,0 20,7% w tym kobiety , ,0 20,5% Urodzenia żywe 532,0 110,0 20,7% Zgony 546,0 97,0 17,8% Przyrost naturalny -14,0 13,0 - Saldo migracji ogółem -186,0-41,0 - Stopa przyrostu naturalnego -0,03% 0,12% - Przyrost rzeczywisty (pomniejszony o saldo migracji) -200,0-28,0 - Ludność w wieku: przedprodukcyjnym , ,0 21,2% produkcyjnym , ,0 20,8% poprodukcyjnym 8 910, ,0 19,9% Źródło: Statystyczne Vademecum Samorządowca, Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok Prognoza ludności Prognoza Głównego Urzędu Statystycznego przewiduje, że w ciągu najbliższego ćwierć wieku można spodziewać się systematycznego zmniejszania się liczby ludności, na skutek m.in.: - starzenia się społeczeństwa, - starzenia się zasobów siły roboczej, - zmniejszania się liczby i udziału osób w wieku produkcyjnym w ogólnej populacji ludności, - wzrostu współczynnika obciążenia demograficznego, zwłaszcza w grupie wieku poprodukcyjnego. Tabela 3. Dane statystyczne wieku ludności gminy Piątnica według GUS Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny Źródło: Statystyczne Vademecum Samorządowca, Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok

14 3. Rozmieszczenie ludności na obszarze Gminy Piątnica Sieć osadniczą Gminy należy ocenić jako równomiernie rozmieszczoną. Jej system tworzy 44 jednostki osadnicze, w tym miejscowość gminna Piątnica Poduchowna i Włościańska. Największym skupiskiem ludności jest właśnie ośrodek gminny, liczący mieszkańców. Wśród pozostałych miejscowości, największe wsie (ponad 300 mieszkańców) to: Drozdowo, Jeziorko, Czarnocin, Dobrzyjałowo, Kalinowo, Kownaty, Kisielnica, Budy Czarnockie, Niewodowo, Murawy. Rozmieszczenie ludności w zasadzie pokrywa się z rozmieszczeniem gospodarstw rolnych, co potwierdza rolniczy charakter gminy. Rozmieszczenie ludności na obszarze Gminy przedstawia poniższa tabela. Tabela 4. Liczba ludności w poszczególnych miejscowościach Gminy Piątnica Lp. Jednostka osadnicza Liczba ludności Liczba domów Liczba gospodarstw rolnych 1 Piątnica Poduchowna Drozdowo Jeziorko Czarnocin Dobrzyjałowo Piątnica Włościańska Kalinowo Kownaty Kisielnica Budy Czarnockie Niewodowo Murawy Olszyny Krzewo Nowy Cydzyn Żelechy Elżbiecin Marianowo Rakowo-Boginie Górki-Sypniewo Poniat Rakowo-Czachy Nagórki Taraskowo Stary Cydzyn Kosaki Truszki Kobylin Wyrzyki Pęza Drożęcin-Lubiejewo Rządkowo Guty Nowe Krzewo Stary Drożęcin Górki-Szewkowo Wyłudzin Zabawka Olszyny-Kolonia Motyka Budy-Mikołajka Kałęczyn Wiktorzyn Choszczewo RAZEM Źródło: Opracowanie własne, według stanu na dzień r. 13

15 Finanse gminne Tabela 5. Dochody i wydatki Gminy Piątnica za lata Wykonanie Dochody bieżące w zł. Dochody majątkowe w zł. Dochody ogółem w zł. Wydatki bieżące w zł. Wydatki majątkowe w zł. Wydatki ogółem Rok , , , , , ,27 Rok , , , , , ,31 Rok , , , , , ,88 Rok , , , , , ,68 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wykonania budżetu Gminy Piątnica. Dochody i wydatki Gminy Piątnica za lata wykazują względną stabilizację, oscylując w granicach 29 mln złotych. W wewnętrznej strukturze dochodów, za rok 2014, przeważają dochody z tytułu dotacji i subwencji, co przedstawia poniższy wykres. Jest to mało korzystna relacja, chociaż powszechna w przypadku gmin wiejskich, które nie mają większych możliwości stymulowania wzrostu dochodów własnych. Wykres 2. Struktura wykonania dochodów budżetowych Gminy Piątnica w roku 2014 Razem dotacje i subwencje Dochody własne ogółem Źródło: opracowanie własne. W strukturze wydatków budżetowych, za rok 2014, największą grupę stanowią wydatki na oświatę i wychowanie 47,49 % całości. Na drugim miejscu znajdują się wydatki na pomoc społeczną 15,28 % wydatków budżetowych ogółem. Trzecią pod względem wielkości grupę wydatków stanowią wydatki na transport i łączność 10,06 % całości wydatków budżetowych w 2014 roku. Sytuacja taka jest typowa dla gmin wiejskich, gdzie gros wydatków budżetowych pochłania oświata i wychowanie oraz pomoc społeczna. 14

16 4. Infrastruktura mieszkaniowa Zgodnie z definicją mieszkanie jest to lokal przeznaczony na stały pobyt ludzi wybudowany lub przebudowany do celów mieszkalnych. Konstrukcyjnie wydzielony trwałymi ścianami w obrębie budynku do którego prowadzi niezależne wejście z klatki schodowej, ogólnego korytarza, wspólnej sieni bądź bezpośrednio z ulicy, podwórza lub ogrodu. Mieszkanie składa się z jednej lub kilku izb (lub zespołów izb) i pomieszczeń pomocniczych (takich jak: przedpokój, hol, łazienka, wc, garderoba, spiżarka, schowek). W budynkach zbiorowego zamieszkania, za mieszkanie uznaje się tylko ten lokal, który przeznaczony jest na stałe zamieszkiwanie. Z kolei przez powierzchnię użytkową mieszkania rozumie się powierzchnię następujących pomieszczeń w mieszkaniu lub w wielomieszkaniowym budynku mieszkalnym: pokoi, kuchni, spiżarni, przedpokoi, alkow, holi, korytarzy, łazienek, ubikacji, obudowanej werandy, ganku, garderoby oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom mieszkańców bez względu na ich przeznaczenie i sposób użytkowania. Najważniejsze wskaźniki warunków mieszkaniowych przedstawia poniższa tabela. Tabela 6. Łączne zasoby mieszkaniowe w Gminie Piątnica na tle sąsiadujących gmin wiejskich, za lata Lp.: Wyszczególnienie Gmina Piątnica Gmina Łomża Gmina Wizna Gmina Mały Płock Liczba mieszkań 2 875, , , , , , , ,0 2 Mieszkania oddane do użytkowania, w tym: 28,0 15,0 67,0 41,0 4,0 2,0 11,0 5,0 a) indywidualne 28,0 15,0 67,0 41,0 4,0 2,0 11,0 5,0 b) przeznaczone na sprzedaż lub wynajem 3 Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania (w m 2 ) Liczba wypłaconych 4 dodatków mieszkaniowych Zaległości w opłatach za 5 mieszkanie w zasobach gminnych (w tys. zł) 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 102,0 102,2 115,0 115,5 97,9 98,0 96,4 96,5 44,0 50,0 0,0 0,0 56,0 47,0 125,0 91,0 0,0 2,0 0,0 0,0 0,0 0,9 0,0 0,9 6 Liczba lokali socjalnych 1,0 1,0 0,0 0,0 7,0 7,0 1,0 1,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS. 15

17 Wykres 3. Zasoby mieszkaniowe w Gminie Piątnica na tle sąsiadujących gmin wiejskich, za lata Źródło: opracowanie własne. Generalnie w analizowanym okresie w Gminie Piątnica następował rozwój budownictwa mieszkaniowego indywidualnego. Nie odnotowano przypadków budownictwa przeznaczonego na sprzedaż lub wynajem. Powyższe wytłumaczyć należy tradycyjnie rolniczym charakterem gminy, gdzie formy budownictwa indywidualnego przeważają nad formami zbiorowymi. Niewątpliwie bliska odległość miasta, z czasem zmieni zarówno charakter zabudowy jak i ich formy. Gmina Piątnica posiada w swoich zasobach własne lokale mieszkalne. Mają one charakter mieszkań komunalnych, lokali socjalnych oraz mieszkań służbowych. Zestawienie tychże lokali przedstawia poniższa tabela. 16

18 Tabela 7. Własne zasoby mieszkaniowe Gminy Piątnica, w 2014 roku Lp.: Lokalizacja zasobu Liczba mieszkań Łączna powierzchnia użytkowa mieszkań w m 2 Rodzaj lokali mieszkalnych Piątnica Poduchowna, (ul. Stawiskowska) Piątnica Poduchowna, (ul. Szkolna) Piątnica Poduchowna (Zespół Obsługi Szkół) Olszyny (Budynek OSP) Olszyny (Szkoła Podstawowa) Dobrzyjałowo (Szkoła Podstawowa) Elżbiecin (Budynek na terenie szkółki leśnej) Nowy Cydzyn (dawna Szkoła Podstawowa) Górki Sypniewo (dawna Szkoła Podstawowa) Kalinowo (dawna Szkoła Podstawowa) Drozdowo (Szkoła Podstawowa) Rakowo Boginie (Szkoła Podstawowa) ,69 Komunalne (10) Socjalne (1) 6 374,58 Komunalne 2 95,00 Komunalne 1 61,70 Komunalne 1 54,40 Komunalne 1 68,86 Komunalne 1 79,60 Komunalne 2 120,48 Komunalne 2 82,00 Komunalne 2 221,00 Komunalne 1 52,00 Komunalne 2 82,00 Komunalne Razem ,31 Źródło: opracowanie własne. Powyższe zestawienie obejmuje wszystkie zasoby mieszkaniowe Gminy Piątnica. Zarówno te, które są przeznaczone na potrzeby pomocy społecznej, jak też i te, które są mieszkaniami służbowymi, przeznaczonymi dla pracowników gminnych jednostek organizacyjnych (np.: szkół podstawowych). 17

19 5. Infrastruktura społeczna oświata Gmina Piątnica jest organem prowadzącym dla następujących placówek oświatowych: 1. Szkoła Podstawowa w Jeziorku, 2. Szkoła Podstawowa w Drozdowie, 3. Szkoła Podstawowa w Dobrzyjałowie, 4. Szkoła Podstawowa w Rakowie-Boginiach, 5. Szkoła Podstawowa w Kisielnicy, 6. Szkoła Podstawowa w Olszynach, 7. Zespół Szkolno Przedszkolny w Piątnicy, 8. Publiczne Gimnazjum w Piątnicy. Gminna oświata oparta jest całkowicie na systemie publicznym. W roku szkolnym 2013/2014, w szkołach podstawowych funkcjonowało 37 oddziałów, a uczyło się w nich 631 uczniów (średnio na oddział 17 uczniów). Natomiast w 9 oddziałach przedszkolnych edukacje pobierało 182 dzieci (średnio na oddział wynosi 20 przedszkolaków). Szczegółowe dane przedstawia poniższa tabela. Tabela 8. Liczba dzieci pobierających naukę w szkołach podstawowych Gminy Piątnica, w roku szkolnym 2013/2014 L.p Nazwa szkoły Oddział przedszkolny 1. Szkoła Podstawowa w Piątnicy 2. Szkoła podstawowa w Jeziorku 3. Szkoła Podstawowa w Drozdowie 4. Szkoła Podstawowa w Rakowie-Boginiach 5. Szkoła Podstawowa w Olszynach 6. Szkoła Podstawowa w Dobrzyjałowie 7. Szkoła Podstawowa w Kisielnicy Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Klasa VI Razem Ogółem Źródło: opracowanie własne. 18

20 Największą placówką oświatową w gminie jest Zespół Szkolno-Przedszkolny w Piątnicy, gdzie kształciło się łącznie 399 dzieci w roku szkolnym 2013/2014, najmniejszą Szkoła Podstawowa w Olszynach 43 uczniów. W sześciu, na siedem szkół dla których organem prowadzącym jest Gmina Piątnica, uczy się mniej niż 100 dzieci. Mała liczebność uczniów jest zjawiskiem typowym, zwłaszcza na terenach wiejskich i wymusza na samorządach konieczność podejmowania działań zarządczych. Bieżąca sytuacja demograficzna Gminy oraz kondycja finansowa powoduje konieczność podejmowania istotnych decyzji, których skutki będą oddziaływać w długofalowej perspektywie. Najtrudniejszym wyzwaniem stojącym przed Gminą Piątnica jest znalezienie takich rozwiązań, które pozwolą na obniżenie wysokich kosztów utrzymania małych szkół, będących niejednokrotnie centrami życia i integracji społeczności lokalnych. Wykres 4. Liczba dzieci pobierających naukę w szkołach podstawowych Gminy Piątnica, w roku szkolnym 2013/2014 Źródło: opracowanie własne. Przyszłość oświaty gminnej w znacznym stopniu zależy od liczby dzieci narodzonych obecnie, które to dzieci za kilka lat zostaną beneficjentami systemu oświatowego. Liczbę urodzeń dzieci w obwodach szkolnych Gminy Piątnica przedstawia poniższa tabela. 19

21 Tabela 9. Liczba urodzeń dzieci objętych obowiązkiem w Gminie Piątnica, w latach Lp.: Nazwa szkoły Rocznik 2010 Rocznik 2011 Liczba urodzeń Rocznik 2012 Rocznik 2013 Rocznik Szkoła Podstawowa w Piątnicy Szkoła Podstawowa w Dobrzyjałowie Szkoła Podstawowa w Olszynach Szkoła Podstawowa w Rakowie Boginiach Szkoła Podstawowa w Drozdowie Szkoła Podstawowa w Kisielnicy Szkoła Podstawowa w Jeziorku RAZEM Źródło: opracowanie własne. Wykres 5. Liczba urodzeń dzieci w latach , które zostaną objęte obowiązkiem szkolnym w Gminie Piątnica Źródło: opracowanie własne. Jak wynika z powyższego wykresu, mimo dodatniego przyrostu naturalnego, łączna liczba urodzeń dzieci (w latach ) objętych obowiązkiem szkolnym od roku 2015/2016, zmniejsza się praktycznie z roku na rok. Odnotowuje się tendencję spadkową, z poziomu 124 dzieci urodzonych w roku 2010, do poziomu 109 urodzonych w roku Przyjmując założenie, że wszystkie urodzone dzieci powiększą gminny system, planowaną łączną liczbę uczniów przedstawiono w poniższej tabeli. 20

22 Tabela 10. Planowana liczba uczniów szkół podstawowych Gminy Piątnica do roku 2020 Rok szkolny Oddział przedszkolny Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Klasa VI Razem 2013/ / / / / / / Źródło: opracowanie własne. Wykres 6. Planowana liczba uczniów szkół podstawowych Gminy Piątnica do roku / / / / / / /2020 Źródło: opracowanie własne. 21

23 Wykres 7. Planowany przyrost liczby uczniów szkół podstawowych w Gminie Piątnica, w latach Źródło: opracowanie własne. Jak wynika z powyższej tabeli, liczba uczniów szkół podstawowych w gminnym systemie oświatowym do roku 2020 wykazuje tendencję wzrostową z poziomu 813 uczniów w roku szkolnym 2013/2014, do 897 uczniów w roku szkolnym 2019/2020. Spowodowane to jest większymi przyrostami uczniów wchodzących do systemu oświatowego od liczby uczniów przechodzących do wyższego poziomu edukacyjnego, co przedstawia wykres 7. Zmiany liczby uczniów w gimnazjum przedstawia poniższa tabela i wykresy. Tabela 11. Planowana łączna liczba uczniów w Publicznym Gimnazjum im. Ofiar Katynia w Piątnicy do roku 2020 Rok szkolny Uczniowie klas I Uczniowie klas II Uczniowie klas III Razem 2013/ / / / / / / Źródło: opracowanie własne. 22

24 Wykres 8. Planowana łączna liczba uczniów w Publicznym Gimnazjum im. Ofiar Katynia w Piątnicy do roku 2020 Źródło: opracowanie własne. Planowana łączna liczba uczniów w Publicznym Gimnazjum im. Ofiar Katynia w Piątnicy do roku 2020, wykazuje tendencje spadkową, z 352 uczniów w roku szkolnym 2013/2014, do 313 uczniów w roku szkolnym 2019/2020. Przyjęto tutaj założenie, że wszyscy uczniowie klas VI przechodzą do gminnego gimnazjum w Piątnicy. 6. Infrastruktura społeczna ochrona zdrowia W zakresie ochrony zdrowia samorząd gminy realizuje zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Realizuje również usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi jako zadanie zlecone przez administrację rządową. Na terenie Gminy Piątnica w miejscowości Kisielnica funkcjonuje Ośrodek Rehabilitacji Konnej. Ośrodek zajmuje się hipoterapią, głównie dla dzieci z porażeniem mózgowym. W zakresie lecznictwa zamkniętego i specjalistycznego gmina obsługiwana jest przez szpital i poradnie specjalistyczne w Łomży, Białymstoku oraz inne będące w zasięgu funkcjonowania Kasy. W Piątnicy funkcjonują także gabinety lekarzy w oparciu o strukturę NZOZ. W zakresie zaopatrzenia w leki gmina obsługiwana jest przez aptekę w Piątnicy. W porównaniu z pozostałymi terenami wiejskimi województwa dostępność usług medycznych należy ocenić jako lepszą, co charakteryzuje wyższy wskaźnik ilości lekarzy, 23

25 dentystów i pielęgniarek na ludności. Dla mieszkańców Gminy Piątnica dostęp do usług medycznych zapewniony jest Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Łomży, Gminny Ośrodek Zdrowia w Piątnicy. Rozdział III. POMOC SPOŁECZNA 1. Definicja pomocy społecznej Pomoc społeczna od dnia 1 maja 2004 roku funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej ( tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm. ). Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, kościołami oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Pomoc społeczna polega w szczególności na przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń, pracy socjalnej, prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej, analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych, rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb. 2. System pomocy społecznej Rozwiązywanie problemów społecznych oraz podejmowanie działań zapobiegających ich występowaniu jest jednym z najważniejszych zadań każdej gminy. Wszystkie działania temu służące powinny być realizowane w ramach spójnego systemu, którym koordynuje jedna instytucja - jednostka administracji samorządowej, a jej równorzędnymi partnerami są organizacje pozarządowe oraz inne podmioty działające w różnych sektorach życia publicznego. System pomocy społecznej w Gminie Piątnica tworzą: Ośrodek Pomocy Społecznej oraz placówki prowadzone przez organizacje pozarządowe działające w sferze socjalnej, a także pośrednio, inne jednostki organizacyjne Gminy, jednostki organizacyjne 24

26 powiatu, działające w szeroko rozumianym obszarze polityki społecznej, zdrowia i oświaty, sądownictwo, placówki ochrony zdrowia, służby mundurowe, sektor gospodarczy. 3. Działalność Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy Ośrodek Pomocy Społecznej w Piątnicy jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną administracji samorządowej realizującą zadania pomocy społecznej. Współpracuje w tym zakresie z organizacjami pozarządowymi, kościołami, innymi instytucjami oraz osobami fizycznymi. Do Ośrodka mogą zgłaszać się po pomoc wszystkie osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, w szczególności z powodu: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej choroby, bezradności w sprawach opiekuńczo wychowawczych. Ponadto, Ośrodek udziela pomocy opuszczającym zakłady karne, ofiarom zdarzeń losowych i sytuacji kryzysowych, klęsk żywiołowych lub ekologicznych, a także osobom i rodzinom z problemem alkoholowym, problemem narkomanii oraz przemocy w rodzinie. Formy pomocy oferowanej przez Ośrodek obejmują: 1) pomoc usługową (usługi opiekuńcze, usługi specjalistyczne dla osób niepełnosprawnych); 2) pomoc w naturze (posiłki); 3) pomoc rzeczową (węgiel, odzież); 4) pomoc instytucjonalną (kierowanie do domów pomocy społecznej, ośrodków wsparcia); 5) finansową (przyznawana osobom spełniającym kryterium dochodowe, określone w ustawie o pomocy społecznej na podstawie udokumentowanego dochodu oraz w związku z trudną sytuacją życiową); 6) pracę socjalną udzielaną niezależnie od dochodu (udzielanie informacji na temat przysługujących uprawnień, pomoc w załatwianiu trudnych spraw bytowych, kierowanie do odpowiednich placówek, udostępnianie bazy danych o placówkach oferujących różnego rodzaju pomoc); 7) wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie w miarę możliwości- do ich życiowego usamodzielniania i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka, 8) pierwszy kontakt z osobami nadużywającymi alkoholu, uzależnionymi od alkoholu oraz ich rodzinami; 9) zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami niedostosowania społecznej, w tym przemocą w rodzinie, 25

27 10) przekazywanie informacji o innych podmiotach świadczących pomoc; 11) kierowanie osób potrzebujących wsparcia do odpowiednich, wyspecjalizowanych w danym problemie placówek, z którymi współpracuje Ośrodek, 12) Integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie, 13) Stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie Dodatkowe zadania realizowane przez Ośrodek: 1) z zakresu świadczeń rodzinnych; 2) z zakresu dodatków mieszkaniowych i ryczałtu energetycznego; 3) obsługa organizacyjno-techniczna Zespołu Interdyscyplinarnego; 4) z zakresu świadczeń z funduszu alimentacyjnego; 5) prowadzenie postepowań w stosunku do dłużników alimentacyjnych; 6) współpraca z organizacjami pozarządowymi o charakterze pomocowym w ramach Programu współpracy Gminy Piątnica z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami w zakresie działalności pożytku publicznego. 4. Finanse Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy Plan i wykonanie wydatków budżetowych za lata przedstawiają poniższe tabele i wykresy. Tabela 12. Plan i wykonanie wydatków OPS w Piątnicy za lata (w zł) Rok Plan wydatków Wykonanie W tym środki z EFS plan wykonanie , , , , , , , ,69 Źródło: Opracowanie własne. 26

28 Tabela 13. Plan i wykonanie wydatków OPS w Piątnicy bez środków EFS za lata (w zł) Rok Plan wydatków Wykonanie , , , ,39 Źródło: Opracowanie własne. Tabela 14. Plan i wykonanie wydatków OPS w Piątnicy z podziałem na dotację i środki własne bez środków EFS za lata (w zł) Rok Plan wydatków ( dotacja Budżetu Państwa) Wykonanie Plan wydatków (Budżet Gminy) Wykonanie , , , , , , , ,42 Źródło: Opracowanie własne. Środki na wydatki Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy pochodzą z dotacji Budżetu Państwa oraz środków Budżetu Gminy. Na przełomie lat wydatki oscylowały w granicach 4,5 mln złotych. W dużej mierze pochodzą z dotacji. W latach wysokość środków z dotacji malała, natomiast wzrastał udział środków własnych w wydatkach. W 2014 r. wydatki z dotacji stanowiły 79,9 % natomiast ze środków gminy 20,1% 27

29 Wykres 9. Struktura wykonania wydatków budżetowych OPS w Piątnicy w 2014 r. z podziałem na rozdziały (w %) Źródło: Opracowanie własne. W strukturze wydatków Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy za rok 2014 największą grupę stanowią wydatki na świadczenia rodzinne i świadczenia z funduszu alimentacyjnego 63,30 %. Na drugim miejscu znajdują się wydatki na utrzymanie Ośrodka 15,90 % wydatków budżetowych ogółem. Natomiast na trzecim miejscu są wydatki na zasiłki celowe, okresowe i DPS 8,60 %. Kolejna tabela przedstawia prognozę planu budżetu Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy na lata

30 Tabela 15. Wieloletnia prognoza planu budżetu OPS w Piątnicy na lata (w zł) Rok Plan budżetu Ogółem Dotacja Środki własne , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 Źródło: Opracowanie własne. Jak pokazują dane plan budżetu Ośrodka w pięcioletniej perspektywie nie ulegnie dużym zmianom. Z roku na rok maleje kwota środków z dotacji, natomiast wzrastają środki z budżetu gminy. Aby wykonać swoje zadania Ośrodek musi mieć zabezpieczone większe środki z budżetu gminy, w przypadku spadku środków z dotacji. 5. Zatrudnienie i kadra Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy Ważną grupę osób zatrudnionych w Ośrodku stanowią pracownicy socjalni. Zadania tej grupy zawodowej, ujęte są w art. 119 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej. Pracownikiem socjalnym może być osoba, która spełnia co najmniej jeden z niżej wymienionych warunków: posiada dyplom ukończenia kolegium pracowników służb społecznych, ukończyła studia wyższe na kierunku praca socjalna: do dnia 31 grudnia 2013 r. ukończyła studia wyższe o specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego na jednym z kierunków: pedagogika, pedagogika specjalna, politologia, polityka społeczna, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie. Obecnie Ośrodek Pomocy Społecznej w Piątnicy zatrudnia 4 pracowników socjalnych. Łączna liczba zatrudnionych wynosi 12 osób. Aktualną strukturę organizacyjną Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy przedstawia poniższy wykres. 29

31 Wykres 10. Struktura organizacyjna OPS w Piątnicy Kierownik 1 etat Komórka organizacyjna do realizacji zadań pomocy społecznej Komórka organizacyjna do realizacji świadczeń rodzinnych Komórka finansowo - organizacyjna Specjalista pracy socjalnej 2 etaty Starszy inspektor 1 etat Główna księgowa 1 etat Starszy pracownik socjalny 1 etat Inspektor d.s. Kadr i płac 1 etat Pracownik socjalny 1 etat Asystent rodziny 1 etat Referent d.s. kancelaryjnych, organizacyjnych, funduszu alimentacyjnego, dłużników, dodatków mieszkaniowych 1 etat Aspirant pracy socjalnej 1 etat Informatyk 1/4 etatu Sprzątaczka 1 etat Źródło: Opracowanie własne. 30

32 Ośrodek Pomocy Społecznej, mając za podstawowe zadania rozwiązywanie problemów społecznych zapewniając mieszkańcom bezpieczeństwo socjalne oraz zminimalizowanie rozmiarów i skutków ubóstwa, bezrobocia, jak i innych zjawisk społecznie negatywnych obejmuje 44 sołectwa Gminy Piątnica. 6. Dane liczbowe pomoc społeczna W 2013 ze świadczeń pomocy społecznej skorzystało 203 rodziny, zaś liczba osób w rodzinach objętych pomocą wynosiła 867, co stanowiło 8,16 % mieszkańców Gminy Piątnica. W 2014 roku nieznacznie wzrósł odsetek ludności objętej pomocą społeczną, z której skorzystało 209 rodziny, natomiast liczba osób w tych rodzinach wynosiła 885, co stanowiło 8,35 % wszystkich mieszkańców Gminy Piątnica. Wykres 11. Liczba rodzin, które skorzystały z pomocy Źródło: Opracowanie własne. W latach , podobnie jak w latach wcześniejszych, głównymi powodami udzielania pomocy społecznej były: ubóstwo, bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, alkoholizm, bezdomność, potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności. Należy jednocześnie zwrócić uwagę, że w wielu przypadkach pomoc 31

33 udzielana była z tytułu kilku przesłanek. Tabela 16. Powody przyznania pomocy Liczba rodzin Rodzaj dysfunkcji 2013rok 2014 rok Ubóstwo Bezrobocie Długotrwała lub ciężka choroba Niepełnosprawność Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenie gospodarstwa domowego Potrzeba ochrony macierzyństwa Alkoholizm 6 5 Źródło: Opracowanie własne. W 2013 roku z pomocy w formie pracy socjalnej skorzystało 181 rodzin, liczba osób w tych rodzinach wynosiła 812 osób. W 2014 roku 194 rodzin, liczba osób w tych rodzinach Dane liczbowe świadczenia rodzinne Świadczenia rodzinne reguluje ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych ( tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 114 z późn. zm.). Do zasiłku rodzinnego przysługuje 10 dodatków. Podstawowym warunkiem otrzymania dodatku jest uzyskanie prawa do zasiłku rodzinnego. 32

34 Tabela 17. Świadczenia rodzinne za 2013 rok Lp. Wyszczególnienie Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczeni Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie ogółem w tym dzieci 1. Zasiłki rodzinne Dodatki do zaś. rodzinnych w tym z tytułu: 3. urodzenia dziecka opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego 5. samotnego wychowywania dziecka 6. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego 7. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego do 5 roku życia 8. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego powyżej 5 roku życia 9. rozpoczęcia roku szkolnego 10. podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania 11. na pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się szkoła 12. na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości, w której znajduje się szkoła 13. Wychowanie dziecka w rodzinie wielodzietnej 14. Zasiłki rodzinne z dodatkami 15. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka Źródło: Opracowanie własne

35 Tabela 18. Świadczenia rodzinne za 2014 r. Lp. Wyszczególnienie Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie ogółem w tym dzieci 1. Zasiłki rodzinne Dodatki do zasiłków rodzinnych w tym z tytułu: 3. urodzenia dziecka opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego 5. Samotnego wychowywania dziecka kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego do 5 roku życia 8. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego powyżej 5 roku życia 9. rozpoczęcia roku szkolnego podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania 11. na pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się szkoła 12. na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości, w której znajduje się szkoła 13. wychowywania w rodzinie wielodzietnej Zasiłki rodzinne z dodatkami Jednorazowa zapomoga z tyt. urodzenia dziecka 16. Razem świadcz. rodzinne Źródło: Opracowanie własne. 34

36 8. Dane liczbowe świadczenia pielęgnacyjne Ośrodek Pomocy Społecznej realizował również rządowy program wspierania osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne. Poniższe tabele przedstawiają dane liczbowe osób korzystających ze świadczeń. Tabela 19. Świadczenia pielęgnacyjne 2013 r Lp. Wyszczególnienie 1. Zasiłki pielęgnacyjne Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczeni Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie ogółem w tym dzieci Świadczenia pielęgnacyjne Dodatek do św. pielęgnacyjnego 4. Pomoc finansowa dla osób pobierających św. pielęgnacyjne 5. Specjalny zasiłek opiekuńczy 6. Świadczenia opiekuńcze Źródło: Opracowanie własne Tabela 20. Świadczenia pielęgnacyjne 2014 r Lp. Wyszczególnienie 1. Zasiłki pielęgnacyjne 2. Świadczenia pielęgnacyjne 3. Pomoc finansowa dla osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne 4. Zasiłek dla opiekuna Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczeni Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie ogółem w tym dzieci Świadczenia opiekuńcze Źródło: Opracowanie własne 9. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobom uprawnionym do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, w przypadku bezskuteczności egzekucji 35

37 komorniczej w okresie ostatnich dwóch miesięcy. Przysługują osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 roku życia albo w przypadku gdy się uczy w szkole lub w szkole wyższej do ukończenia 25 roku życia, albo w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności bezterminowo. W okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. świadczenia alimentacyjne wypłacono 38 osobom na wartość zł. Wykres 12. Liczba osób uprawnionych do świadczeń z funduszu alimentacyjnego w ciągu ostatnich 3 lat r. 2013r. 2014r. l Źródło: Opracowanie własne. 10. Działania prowadzone w stosunku do dłużników alimentacyjnych W 2014 r. prowadzono następujące postępowania wobec 48 dłużników alimentacyjnych. 1) skierowano 17 wniosków do organu dłużnika o podjęcie działań wobec dłużników alimentacyjnych; 2) przeprowadzono 15 wywiadów z dłużnikami alimentacyjnymi; 3) odebrano 16 oświadczeń majątkowych od dłużników alimentacyjnych; 4) zobowiązano 7 dłużników alimentacyjnych do zarejestrowania się w Urzędzie Pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy; 5) poinformowano Powiatowy Urząd Pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej 10 dłużników alimentacyjnych; 6) przekazano komornikowi sądowemu 25 informacji mających wpływ na egzekucję zasądzonych świadczeń alimentacyjnych, pochodzących z wywiadu alimentacyjnego oraz oświadczenia majątkowego; 36