WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE

Transkrypt

1 Nr 10 Rok 85 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ LISTOPAD 2017 STOLICA APOSTOLSKA 162 Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 2018 Migranci i uchodźcy: mężczyźni i kobiety w poszukiwaniu pokoju 1. Życzenie pokoju Pokój wszystkim ludziom i narodom ziemi! Pokój, który aniołowie głoszą pasterzom w noc Narodzenia Pańskiego 1, jest głębokim pragnieniem wszystkich ludzi i wszystkich narodów, szczególnie tych, którzy najbardziej cierpią z powodu jego braku. Spośród nich, obecnych w moich myślach oraz w mojej modlitwie, pragnę jeszcze raz wspomnieć ponad 250 mln migrantów na świecie, z których 22,5 mln stanowią uchodźcy. Ci ostatni, jak stwierdził mój umiłowany poprzednik Benedykt XVI, to mężczyźni i kobiety, dzieci, młodzież, osoby w podeszłym wieku, którzy 1 Łk 2, 14.

2 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ szukają miejsca, gdzie mogliby żyć w pokoju 2. Aby je znaleźć, wielu z nich jest gotowych ryzykować życie w podróży, która w wielu przypadkach jest długa i niebezpieczna, znosić trudy i cierpienia, pokonywać druty kolczaste i mury, wzniesione po to, by trzymać ich z dala od tego celu. W duchu miłosierdzia bierzemy w ramiona wszystkich, którzy uciekają od wojen i głodu lub są zmuszeni opuścić swoją ziemię z powodu dyskryminacji, prześladowań, ubóstwa i degradacji środowiska. Jesteśmy świadomi, że nie wystarcza otwarcie naszych serc na cierpienie innych. Będzie jeszcze wiele do zrobienia, zanim nasi bracia i nasze siostry będą mogli znów żyć w pokoju w bezpiecznym domu. Przyjęcie drugiego wymaga konkretnego zaangażowania, łańcucha pomocy i życzliwości, czujnej i wyrozumiałej uwagi, odpowiedzialnego zarządzania nowymi, złożonymi sytuacjami które czasami łączą się z innymi, licznymi problemami już istniejącymi a także zawsze ograniczonymi środkami. Postępując zgodnie z cnotą roztropności, rządzący będą umieli przyjmować, wspierać, chronić oraz integrować, podejmując praktyczne działania, jeśli to jest zgodne z nieprzesadnie pojmowanym dobrem społeczności (...), [aby] włączyć ich w nową społeczność 3. Na rządzących spoczywa konkretna odpowiedzialność wobec własnych społeczeństw, którym muszą zapewnić sprawiedliwe prawa oraz harmonijny rozwój, a nie mogą postępować jak nierozsądny budowniczy, który źle obliczył wydatki i nie zdołał dokończyć wieży, którą zaczął budować Dlaczego jest tak wielu uchodźców i migrantów? Św. Jan Paweł II na progu Wielkiego Jubileuszu 2000 lat od chwili, kiedy aniołowie głosili pokój w Betlejem, zwrócił uwagę na to, że wzrost liczby uchodźców jest jedną z konsekwencji niekończącej się serii straszliwych wojen i konfliktów, ludobójstw i «czystek etnicznych» 5, które naznaczyły XX wiek. W nowym stuleciu nie nastąpił jeszcze prawdziwy zwrot: konflikty zbrojne oraz inne formy zorganizowanej przemocy nadal powodują przemieszczanie się ludzi wewnątrz granic państw i poza nimi. 2 Anioł Pański, 15 stycznia 2012 r., w: «L Osservatore Romano», wyd. polskie, n. 3/2012, s Por. Jan XXIII, enc. Pacem in terris, 106. STOLICA APOSTOLSKA 4 Por. Łk 14, Por. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 2000 r.,

3 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE STOLICA APOSTOLSKA Ludzie migrują również z innych powodów, a pierwszym z nich jest chęć lepszego życia, co wiąże się często z pragnieniem, by pozostawić za sobą «beznadziejność», którą rodzi niemożność budowania przyszłości 6. Wyjeżdża się, by połączyć się z własną rodziną, by znaleźć możliwości zatrudnienia lub wykształcenia: kto nie może cieszyć się tymi prawami, nie żyje w pokoju. Ponadto, jak podkreśliłem w encyklice Laudato si, tragiczne jest zwiększenie liczby migrantów uciekających od biedy spowodowanej degradacją środowiska 7. Większość migruje podążając regularnymi szlakami, natomiast niektórzy wybierają inne drogi, przede wszystkim pod wpływem desperacji, gdy ich ojczyzna nie zapewnia im bezpieczeństwa ani szans, a każda legalna droga wydaje się niedostępna, zablokowana lub zbyt długa. W wielu krajach, do których zdążają migranci, szeroko rozpowszechniła się retoryka, która wyolbrzymia zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego lub koszty przyjęcia nowych przybyszów, lekceważąc w ten sposób godność ludzką, którą należy uznać we wszystkich, bo są synami i córkami Boga. Ci, którzy podsycają strach przed migrantami, być może w celach politycznych, zamiast budować pokój, sieją przemoc, dyskryminację rasową oraz ksenofobię, które są źródłem wielkiego niepokoju dla tych wszystkich, którym leży na sercu ochrona każdego człowieka 8. Wszystkie dane, którymi dysponuje wspólnota międzynarodowa, wskazują na to, że globalne migracje dalej będą naznaczały naszą przyszłość. Niektórzy widzą w nich zagrożenie. Ja natomiast zachęcam was do spojrzenia na nie z ufnością, jako na szansę budowania pokojowej przyszłości. 3. Spojrzenie kontemplatywne Mądrość wiary umacnia to spojrzenie, potrafiące dostrzec, że wszyscy należymy do jednej rodziny zarówno migranci, jak społeczności lokalne, które ich przyjmują i wszyscy mają takie samo prawo do korzystania z dóbr ziemi, których przeznaczenie jest powszechne, jak mówi społeczna nauka Kościo- 6 Benedykt XVI, Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy N Por. Przemówienie do uczestników spotkania krajowych odpowiedzialnych za duszpasterstwo migrantów, zorganizowanego przez Radę Konferencji Episkopatów Europy (CCEE), 22 września 2017 r.

4 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ ła. Solidarność i dzielenie się są oparte na tej właśnie podstawie 9. Słowa te przypominają nam obraz nowej Jerozolimy. Księga proroka Izajasza (rozdz. 60), a także Apokalipsa (rozdz. 21) opisują ją jako miasto z bramami zawsze otwartymi, by mogli wejść ludzie z każdego narodu, którzy ją podziwiają i napełniają bogactwem. Pokój jest królem, który jej przewodzi, a sprawiedliwość zasadą, która rządzi współistnieniem w niej. Trzeba, abyśmy skierowali kontemplatywne spojrzenie również na miasto, w którym żyjemy, potrzebujemy bowiem spojrzenia wiary, odkrywającego tego Boga, który mieszka w jego domach, na jego ulicach, na jego placach [...] krzewiąc solidarność, braterstwo, pragnienie dobra, prawdy i sprawiedliwości 10, innymi słowy, urzeczywistniając obietnicę pokoju. Patrząc na migrantów i uchodźców, to spojrzenie będzie umiało odkryć, że nie przybywają oni z pustymi rękami: mają zasoby odwagi, umiejętności, energii i dążeń, a ponadto skarby swoich rodzimych kultur i tym samym ubogacają życie krajów, które ich przyjmują. Będzie ono zdolne dostrzec również kreatywność, wytrwałość i ducha poświęcenia niezliczonych osób, rodzin i wspólnot, które w każdej części świata otwierają drzwi i serca migrantom i uchodźcom, również tam, gdzie środki nie są zbyt wielkie. To kontemplatywne spojrzenie będzie umiało także kierować rozeznaniem osób odpowiedzialnych za sprawy publiczne, aby rozwijały politykę przyjmowania migrantów do maksimum możliwości, zgodnie ze słusznie «pojmowanym dobrem społeczności» 11, a zatem biorąc pod uwagę potrzeby wszystkich członków jedynej rodziny ludzkiej oraz dobro każdego z osobna. Ten, kto potrafi tak patrzeć, będzie w stanie rozpoznać pojawiające się już zalążki pokoju i zadba o ich rozwój. Przeobrazi w ten sposób w place budowy pokoju nasze miasta, często podzielone i spolaryzowane przez konflikty, które dotyczą właśnie obecności migrantów i uchodźców. 4. Cztery kamienie milowe działania Danie osobom ubiegającym się o azyl, uchodźcom, migrantom i ofiarom handlu ludźmi szansy na znalezienie pokoju, którego poszukują, wymaga strategii, która połączy w sobie cztery działania: przyjmowanie, chronienie, promowanie i integrowanie Benedykt XVI, Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy 2011 r. STOLICA APOSTOLSKA 10 Adhort. apost. Evangelii gaudium, Jan XXIII, Enc. Pacem in terris, Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy 2018 r. 645

5 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE STOLICA APOSTOLSKA Przyjmowanie zwraca uwagę na konieczność rozszerzania możliwości legalnego wjazdu, aby nie odsyłać uchodźców i migrantów do miejsc, gdzie czekają ich prześladowania i przemoc, oraz równoważenia troski o bezpieczeństwo narodowe z ochroną podstawowych praw człowieka. Pismo Święte przypomina nam: Nie zapominajcie też o gościnności, gdyż przez nią niektórzy, nie wiedząc, aniołom dali gościnę 13. Chronienie przypomina o obowiązku uznania i ochrony nienaruszalnej godności tych, którzy uciekają z powodu realnego zagrożenia, w poszukiwaniu schronienia i bezpieczeństwa, aby zapobiegać ich wykorzystywaniu. Myślę tu szczególnie o kobietach i dzieciach, znajdujących się w sytuacjach, w których bardziej wystawione są na zagrożenia i nadużycia, prowadzące nawet do ich zniewolenia. Bóg nikogo nie dyskryminuje: Pan strzeże przychodniów, chroni sierotę i wdowę 14. Promowanie odnosi się do wspierania integralnego rozwoju ludzkiego migrantów i uchodźców. Pośród wielu narzędzi, które mogą pomóc w realizacji tego zadania, pragnę uwydatnić znaczenie, jakie ma zapewnienie dzieciom i młodym ludziom dostępu do wszystkich poziomów edukacji dzięki temu nie tylko będą mogli oni rozwijać i wykorzystywać swoje zdolności, ale będą również lepiej umieli wychodzić na spotkanie innym, kultywując ducha dialogu, a nie zamknięcia czy konfrontacji. Biblia uczy, że Bóg miłuje cudzoziemca, udzielając mu chleba i odzienia ; dlatego napomina: Wy także miłujcie cudzoziemca, bo sami byliście przybyszami w ziemi egipskiej 15. Integrowanie zaś oznacza umożliwianie uchodźcom i migrantom pełnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa, które ich przyjmuje, w dynamice wzajemnego wzbogacania oraz owocnej współpracy w promowaniu integralnego rozwoju ludzkiego lokalnych społeczności. Jak pisze św. Paweł: nie jesteście już obcymi i przybyszami, ale jesteście współobywatelami świętych i domownikami Boga Propozycja dwóch porozumień międzynarodowych Pragnę z całego serca, aby ten duch towarzyszył procesowi, który w 2018 r. doprowadzi do sformułowania i zatwierdzenia przez Organizację Narodów Zjednoczonych dwóch globalnych porozumień: jedno będzie dotyczyło bez- 13 Hbr 13, Ps 146, Pwt 10, Ef 2, 19.

6 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ piecznych, uporządkowanych i uregulowanych migracji, drugie uchodźców. Jako umowy przyjęte na poziomie globalnym, porozumienia te będą stanowiły ramy odniesienia dla programów politycznych oraz praktycznych działań. Dlatego ważne jest, by inspirowane były przez współczucie, dalekowzroczność i odwagę, by wykorzystywać każdą okazję do postępów w budowaniu pokoju. Tylko w ten sposób niezbędny realizm polityki międzynarodowej nie skapituluje w obliczu cynizmu oraz globalizacji obojętności. Dialog i koordynacja są faktycznie koniecznością i obowiązkiem wspólnoty międzynarodowej. Poza granicami poszczególnych państw jest możliwe również, by kraje mniej zamożne przyjmowały większą liczbę uchodźców lub przyjmowały ich lepiej, jeśli międzynarodowa kooperacja zapewni im dostęp do potrzebnych funduszy. Sekcja ds. Migrantów i Uchodźców Dykasterii ds. Promocji Integralnego Rozwoju Człowieka zaproponowała 20 punktów działań jako konkretnych dróg wprowadzania w życie czterech wspomnianych czynności zarówno w polityce, jak i w postawie i działaniu wspólnot chrześcijańskich 17. Zarówno te, jak i inne działania mają na celu wyrażenie zainteresowania Kościoła katolickiego procesem, który doprowadzi do przyjęcia wyżej wymienionych porozumień Organizacji Narodów Zjednoczonych. To zainteresowanie potwierdza ogólniejszą troskę duszpasterską, która zrodziła się razem z Kościołem i wyraża się do dziś w jego różnorodnych dziełach. 6. Dla dobra naszego wspólnego domu Inspirują nas słowa św. Jana Pawła II: Jeśli wielu ludzi podziela «marzenie» o świecie, w którym panuje pokój, jeśli doceniany jest wkład migrantów i uchodźców, ludzkość może coraz bardziej stawać się rodziną wszystkich, a nasza ziemia prawdziwym «wspólnym domem» 18. Wielu w historii uwierzyło w to marzenie, a to, czego dokonali, świadczy o tym, że nie jest ono niemożliwą do zrealizowania utopią. Do nich należy zaliczyć św. Franciszkę Ksawerę Cabrini, której setna rocznica narodzin dla nieba przypada w 2017 r. Dziś, 13 listopada, wiele wspólnot kościelnych obchodzi jej wspomnienie. Ta mała, wielka kobieta, która poświęciła swoje życie służbie migrantom, stając się później ich niebiańską patronką, nauczyła nas, w jaki sposób możemy przyjmować, chronić, STOLICA APOSTOLSKA Punktów Działania Duszpasterskiego i 20 Punktów Działania w odniesieniu do Porozumień Globalnych (2017); por. również dokument ONZ A/72/ Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy 2004,

7 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE promować i integrować tych naszych braci i siostry. Niech przez jej wstawiennictwo Pan pozwoli nam wszystkim doświadczyć, że owoc ( ) sprawiedliwości sieją w pokoju ci, którzy zaprowadzają pokój 19. Watykan, 13 listopada 2017 r., wspomnienie św. Franciszki Ksawery Cabrini, patronki migrantów. EPISKOPAT POLSKI 163 Orędzie Prymasa Polski na Wszystkich Świętych EPISKOPAT POLSKI 1 listopada Kościół wspomina wszystkich świętych. W tym dniu i w tym miejscu, jakim jest gnieźnieńska Bazylika Prymasowska i sanktuarium świętego Wojciecha, i my odczuwamy szczególnie żywo rzeczywistość świętych obcowania. To przecież wyjątkowe miejsce, związane ze świętym Wojciechem, biskupem i męczennikiem, głównym Patronem Polski oraz jego przyrodnim bratem, błogosławionym Radzimem, pierwszym arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim, biskupem świętego Wojciecha. Postacie tych świętych uczniów Jezusa, a także wielu innych przypominają nam wciąż, że życie Kościoła, Kościoła Gnieźnieńskiego i Kościoła w Polsce, zbudowane jest na wodzie i na krwi. Fundamentem naszego chrześcijańskiego życia jest bowiem woda chrztu świętego i męczeństwo, czyli świadectwo. Papież Franciszek nawiązując do intuicji pierwszych chrześcijan, wyjaśniał nam, że mogli oni przecież nazwać tę postawę również inaczej: heroizmem, poświęceniem, wyrzeczeniem. Ale pierwsi chrześcijanie, a po nich wszystkie wieki Kościoła, nazwały tę postawę właśnie imieniem, które ma zapach bycia uczniem. Świętość bowiem jest darem, który daje nam Pan Jezus, kiedy bierze nas ze sobą i przyobleka nas w siebie, kiedy sprawia, że stajemy się po prostu jak On. Świętym jest więc człowiek, który w swoim życiu jest jak Jezus i żyje tak, jak On żył. Świętym jest ten, kto w Nim pokłada Jk 3, 18.

8 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ swoją nadzieję. Każdy bowiem przypomina nam święty Jan Apostoł kto pokłada w Nim nadzieję, uświęca się, podobnie jak On jest święty. Święty jest zatem uczniem Jezusa, który wnosi w ten świat Chrystusowe przesłanie nadziei. Dziś wpatrujemy się w blask świętości, w to szczególne świadectwo tylu błogosławionych i świętych Kościoła, także Kościoła na polskiej ziemi, aby uwielbić Boga i ucieszyć się ich obecnością w naszym życiu. Kościół, jak doświadczamy to szczególnie w tych pierwszych dniach listopada, jest przecież wielką rodziną, składającą się zarówno z nas, którzy jeszcze pielgrzymujemy na ziemi, jak i tych niezmiernie przecież liczniejszych którzy już ją opuścili i odeszli od nas do nieba. Kościół składa się z niezliczonych sióstr i braci, znanych nam i nieznanych, którzy nas już poprzedzili do nieba i którzy jak uczy nas papież Franciszek poprzez działanie Ducha Świętego są jednak wciąż zaangażowani w sprawy tych, którzy żyją tutaj, na ziemi. Sam papież przyznaje, że trudno to zrozumieć i trudno nawet sobie wyobrazić, ale przecież ten, kto przywołuje jakiegoś świętego czy świętą, pragnie, aby byli blisko nas. Tak się dzieje, gdy wzywamy świętych w najważniejszych chwilach naszego życia, w czasie chrztu świętego czy wtedy, gdy dwoje narzeczonych uświęca swoją miłość w sakramencie małżeństwa, a także wtedy, gdy podczas sakramentu święceń kandydaci kładą się na ziemi twarzą ku posadzce, a cały Lud Boży przywołuje wstawiennictwa świętych. Nie jesteśmy więc sami. Obecność i wstawiennictwo świętych i błogosławionych nas umacnia i sprawia, że i w naszych sercach budzi się pragnienie świętości. Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty wzywa nas Pan. W jaki sposób odpowiadamy więc na to wezwanie Pana? Czy świętość zarezerwowana jest dla nielicznych, dla wybranych? Co sprawia, że możemy powtarzać, iż każdy może być świętym? Papież Franciszek przypomina nam, że Jezus zarówno daje nam nadzieję, że możemy być świętymi, i On także, obdarzając nas swoją łaską i mocą, pomaga nam w byciu świętymi. Pomaga nam więc, aby nasze codzienne obowiązki, tak konkretne i tak zwyczajne, niekiedy nawet monotonne, wypełniać z otwartym sercem ku Bogu i ku drugim. Pomaga nam, pokonywać trudności z nadzieją, że w tych właśnie chwilach On sam stoi przed nami i nieustannie nam towarzyszy. Pomaga otwierać nasze umysły i serca, by w duchu Jezusowych błogosławieństw, pójść za Nim drogą świętości. To jest droga człowieka, który wie, że łzy i płacz, że nieszczęścia i trudności, że smutek, niedostatek czy cierpienie, że domaganie się prawdy i spra- EPISKOPAT POLSKI 649

9 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE wiedliwości, że szukanie przebaczenia i gotowość do przebaczenia, że konkretne czyny miłosierdzia, że troska o czystość intencji i serca, o wewnętrzną wolność wobec nacisków czy prześladowań, że to wszystko w tym życiu ma sens. I ma nie tylko jakiś ostateczny sens, ale ten który prowadzi do świętości, bo tak idziemy za Jezusem i w taki sposób jako chrześcijanie, naznaczeni od chrztu świętego Bożą pieczęcią, odrodzeni z wody i Ducha Świętego, mamy z Nim i od Niego moc, by przemieniać ten świat, nasz świat, czyniąc go bardziej ludzkim i bardziej Bożym zarazem, czyniąc go bardziej świętym. Wszyscy święci i błogosławieni przypominają nam o takiej właśnie drodze. Przecież jeśli ich pamiętamy, jeśli w sercu nosimy wciąż wdzięczność za ich świadectwo Jezusowi, jeśli wierzymy w ich obecność i przyzywamy ich wstawiennictwa, to właśni dlatego, że w ich i w naszym zmaganiu, widzimy sens życia i odkrywamy naszą własną drogę do świętości. Niech więc Pan da nam łaskę uwierzenia w Niego tak głęboko, abyśmy i my stali się obrazem Chrystusa dla tego świata. Niech da nam nadzieję, że i my będziemy świętymi! 164 Wskazania Konferencji Episkopatu Polski dotyczące homilii mszalnej EPISKOPAT POLSKI Wstęp Przepowiadanie słowa Bożego jest pierwszorzędnym zadaniem Kościoła, przez które urzeczywistnia on swoją istotę i zadanie otrzymane od Założyciela, naszego Pana Jezusa Chrystusa. Szczególnie ważną formą posługi słowa jest homilia głoszona w liturgicznym zgromadzeniu wiernych, w sposób wyjątkowy podczas sprawowanej Eucharystii, będącej najświętszą czynnością Kościoła. Przez homilię głoszoną w oparciu o święty tekst rozumie się zgodnie z nauczaniem Kościoła wyjaśnienie wybranego aspektu czytań Pisma Świętego lub innego tekstu świętego zawartego w częściach stałych lub własnych Mszy św., z uwzględnieniem misterium dnia lub też szczególnych potrzeb wiernych Por. Święta Kongregacja Obrzędów, Instrukcja o należytym wykonywaniu Konstytucji o świętej liturgii Inter oecumenici, nr 54.

10 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Papież Benedykt XVI, przypominając w adhortacji Verbum Domini o doniosłej roli homilii mszalnej, a także o wyzwaniach stojących przed głosicielami, wyrażał życzenie, aby opracowano Dyrektorium homiletyczne jako pomoc dla kapłanów w jak najlepszym wypełnianiu posługi głoszenia 2. Wolę wydania takiego dokumentu podtrzymał papież Franciszek, w związku z tym Kongregacja opublikowała z dniem 29 czerwca 2014 r. Dyrektorium homiletyczne. Nawiązując do tego, jak też do innych dokumentów Kościoła, Konferencja Episkopatu Polski postanowiła przypomnieć zasady dotyczące głoszenia homilii mszalnej. 1. Obowiązek głoszenia homilii podczas Mszy Świętej sprawowanej z udziałem wiernych w niedziele i święta nakazane Sobór Watykański II, wskazując na konieczność przywrócenia homilii w liturgii, podkreślił, że jest ona integralną częścią czynności liturgicznej 3, a co do jej doniosłej roli w liturgii z mocą podkreślił: Bez poważnego powodu (gravi de causa) nie należy jej więc opuszczać we Mszach św. sprawowanych z udziałem wiernych w niedziele i święta nakazane 4. Stąd Kodeks Prawa Kanonicznego stanowi, że w niedziele i święta nakazane homilia jest obowiązkowa we wszystkich Mszach Świętych, sprawowanych z udziałem wiernych, oraz że nie wolno jej opuszczać bez poważnej przyczyny 5. Należy tu przypomnieć, że odnosi się to także do Mszy z niedzieli i święta nakazanego, sprawowanej poprzedniego dnia wieczorem 6. Także Dyrektorium homiletyczne przypomina, że homilia, będąca częścią liturgii, jest bardzo zalecana, stanowi bowiem pokarm konieczny do podtrzymania chrześcijańskiego życia 7. Wierni mają prawo otrzymać od swoich duszpasterzy słowa życia, a również sami głosiciele wiele skorzystają z głoszenia homilii, zakładając, że jest przygotowana przez rozważanie i modlitwę 8. 2 Por. Papież Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Verbum Domini, nr Zob. Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej, nr 52 i Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej, nr Kodeks Prawa Kanonicznego, kan Por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan EPISKOPAT POLSKI 7 Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium homiletyczne, nr 9. 8 Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 65; Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium homiletyczne, nr

11 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE 2. Obowiązek głoszenia homilii podczas celebracji sakramentów i sakramentaliów w czasie Mszy Świętej Biskupi polscy przypominają, że sprawując w czasie Mszy Świętej inne sakramenty, a także niektóre sakramentalia zgodnie z przepisami własnych ksiąg, należy głosić homilię. Powinno się w niej uwzględnić wskazania ksiąg liturgicznych, zawierających obrzędy poszczególnych sakramentów i sakramentaliów. 3. Powinność głoszenia homilii podczas celebracji obrzędów pogrzebu Biskupi polscy wskazują, że nie powinno się pozbawiać homilii uczestników liturgii pogrzebowej, także wtedy, gdy zmarły nie prowadził życia z wiary, choć należał do Kościoła. Homilia podczas pogrzebu stanowi bowiem niepowtarzalną okazję do głoszenia Zmartwychwstałego Chrystusa szczególnie wobec wielu niewierzących czy obojętnych religijnie, którzy uczestniczą w liturgii. Przypomina się także, że homilia pogrzebowa może wprawdzie uwzględnić okoliczności życia i śmierci zmarłego, ale nie może stać się mową pochwalną Nauki rekolekcyjne i misyjne EPISKOPAT POLSKI Jeśli nauki rekolekcyjne i misyjne są głoszone podczas Mszy św., mają być homilią, czyli mieć naturę liturgii i uwzględniać jej kontekst. W innym przypadku powinny być głoszone poza Mszą św. Homilia zawsze powinna unikać sprawiania wrażenia, że jest jakąś konferencją lub wykładem Listy pasterskie i komunikaty Listy pasterskie przeznaczone do odczytania w miejsce homilii mają spełniać wymogi stawiane homilii w liturgii i stanowić jej integralną część. Są one formą posługi słowa biskupów wobec wiernych. Powinny one być odczytywane przez osobę wyświęconą Obrzędy pogrzebu dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, wyd. drugie uzupełnione, nr Por. Papież Franciszek, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, nr 138.

12 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Komunikaty Konferencji Episkopatu Polski lub biskupa nie zastępują homilii. Zaleca się je zamieszczać w gablotach kościelnych lub w prasie religijnej i w Internecie, ewentualnie odczytać w ramach ogłoszeń parafialnych lub poinformować wiernych o ich ogłoszeniu Adoracja eucharystyczna Biskupi przypominają, że adoracja eucharystyczna sprawowana bezpośrednio po Mszy św. lub przed nią nie zastępuje obowiązkowej homilii mszalnej. 7. Kazanie podczas nabożeństw Należy pamiętać o różnicy między homilią a kazaniem. Homilia to przepowiadanie, będące integralną częścią liturgii, natomiast kazanie jest przepowiadaniem poza liturgią, w czasie nabożeństw 12. Jeśli nabożeństwo Gorzkich Żali odprawiane jest w niedziele przed lub po Mszy Świętej, można zrezygnować z kazania pasyjnego, ale nie z homilii, która powinna być wygłoszona jak zwykle podczas Mszy Świętej. Podobnie nie należy rezygnować z homilii w czasie Mszy Świętej, gdy poprzedza ją inne nabożeństwo, np. majowe czy różańcowe, w czasie którego prowadzone jest rozważanie lub jest głoszone kazanie. 8. Homilia zwyczajnym zadaniem przewodniczącego liturgii Homilia głoszona przez przewodniczącego liturgii jest ważnym znakiem, dlatego z zasady powinien ją głosić główny celebrans 13. W szczególnych przypadkach homilię może wygłosić kapłan koncelebrujący lub diakon, a także biskup lub prezbiter, który uczestniczy w celebracji. Niewłaściwą praktyką jest zwyczaj głoszenia homilii przez cały dzień świąteczny przez kapłana lud diakona, który we Mszy Świętej nie uczestniczy. 11 Por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego nr 90a. 12 Zob. Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej, nr 52; Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego nr 65, Kongregacja ds. duchowieństwa i inne, Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów (Ecclesiae de mysterio), art Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 66. EPISKOPAT POLSKI 653

13 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE 9. Osoba wyświęcona wyłącznym głosicielem homilii mszalnej Dyrektorium homiletyczne wyjaśnia, iż właśnie dlatego, że homilia jest nieodłączną częścią liturgii Kościoła, może być głoszona wyłącznie przez biskupów, prezbiterów lub diakonów (...) Liturgiczna natura homilii ze swej istoty wymaga, by powierzać ją wyłącznie osobom wyświęconym do przewodniczenia liturgii Kościoła 14. Oznacza to, że niedopuszczalna jest podczas Mszy Świętej praktyka powierzania homilii wiernym świeckim, w tym także seminarzystom, którzy nie przyjęli jeszcze sakramentu święceń Homilia mszalna zarezerwowana szafarzowi katolickiemu EPISKOPAT POLSKI 654 Biskupi podkreślają, że nie można powierzać głoszenia homilii mszalnej przedstawicielom innych Kościołów i wspólnot wyznaniowych. Dyrektorium ekumeniczne z 1993 r. wyjaśnia, że zastrzeżenie homilii kapłanowi i diakonowi jest związane z przedstawieniem tajemnic wiary i norm życia chrześcijańskiego zgodnie z nauką tradycji katolickiej. Dlatego też celem zachowania tej zasady wyjaśnianie słowa Bożego w duchu tradycji Kościoła katolickiego rezerwuje się podczas Mszy Świętej szafarzowi katolickiemu 16. Przedstawicielom innych Kościołów i wspólnot wyznaniowych, z którymi Kościół katolicki prowadzi dialog ekumeniczny, można powierzyć wygłoszenie kazania podczas nabożeństwa (poza liturgią), mając zawsze na uwadze duchowe dobro wiernych. 11. Oddzielanie homilii od trwającej liturgii specjalnymi gestami i pozdrowieniami 14 Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium homiletyczne, nr Por. Kongregacja ds. duchowieństwa i inne, Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów (Ecclesiae de mysterio), art. 3, 1; Kodeks Prawa Kanonicznego, kan Zob. Papieska Rada ds. Jedności Chrześcijan, Dyrektorium w sprawie zasad i norm dotyczących ekumenizmu, nr 134; por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 764, kan Por. także Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Instrukcja Redemptionis sacramentum, nr

14 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Homilia stanowi integralną część liturgii, dlatego przed jej wygłoszeniem nie czyni się znaku krzyża ani nie stosuje się specjalnych pozdrowień (np. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus ), aby nie przerywać jej więzi z poprzedzającą ją proklamacją słowa Bożego. 12. Homilia dla osób niesłyszących Kościół podkreśla, że Bóg pragnie dotrzeć ze słowem zbawienia do wszystkich ludzi, dlatego nie można zaniedbać homilii dla osób niesłyszących lub słabo słyszących. Sprawdzonym sposobem przekazu słowa do tych osób jest język migowy. Należy więc zadbać, aby w każdej diecezji byli odpowiednio przygotowani duszpasterze posługujący się tym językiem. Jeśli homilię do osób niesłyszących ma głosić kapłan lub diakon, który nie zna języka migowego, powinien skorzystać z pomocy tłumacza. W homilii do osób niesłyszących można także powściągliwie i roztropnie korzystać z pomocy środków multimedialnych. 13. Homilia w Mszach z udziałem dzieci W Mszach z udziałem dzieci kapłan lub diakon może w homilii roztropnie wykorzystać formę dialogu, celem nawiązania z uczestnikami żywego kontaktu i skuteczniejszego przekazania treści religijnych 17. Kapłan może także w tym celu zaangażować osobę dorosłą 18, szczególnie taką, której łatwiej niż jemu samemu dostosować się do mentalności dzieci, lecz praktyka ta nie może oznaczać rezygnacji przez kapłana z funkcji głoszenia lub złożenia na innych obowiązku głoszenia słowa Por. Kongregacja Kultu Bożego, Dyrektorium o Mszach z udziałem dzieci, nr 48, zob. Kongregacja ds. duchowieństwa i inne, Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów (Ecclesiae de mysterio), art. 3 3; Konferencja Episkopatu Polski, Wskazania dotyczące liturgii Mszy Świętych sprawowanych w małych grupach i wspólnotach, nr Kongregacja Kultu Bożego, Dyrektorium o Mszach z udziałem dzieci, nr Por. Kongregacja ds. duchowieństwa i inne, Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów (Ecclesiae de mysterio), art. 3, par. 3. EPISKOPAT POLSKI 655

15 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Należy pamiętać, że jak w każdej liturgii, tak również podczas Mszy św. z udziałem dzieci należy uwzględniać w homilii obecność innych uczestników zgromadzenia liturgicznego, a więc nie tylko dzieci, ale także i dorosłych, w tym osoby starsze i dotknięte cierpieniem Korzystanie z narzędzi aktywizujących W homilii zaleca się ostrożność duszpasterską w wykorzystywaniu narzędzi aktywizujących, jakimi mogą być czasem nowoczesne formy techniczne (np. film, obraz, muzyka), a także rekwizyty (np. specjalne stroje itp.), aby środki te nie przysłaniały słowa, które powinno pozostać głównym środkiem komunikacji w homilii. W ocenie stosowności użycia takich środków podczas homilii należy mieć na względzie przede wszystkim świętość miejsca kultu Bożego. 15. Świadectwa, informacje i przemówienia wygłaszane przez wiernych świeckich EPISKOPAT POLSKI Należy pamiętać, że osoba świecka nie może przekazywać jakichś informacji lub nawet świadectwa w miejscu homilii; należy zasadniczo uczynić to poza celebracją Mszy św. Jeśli zajdzie poważna przyczyna, można to uczynić w czasie Mszy Świętej, ale jedynie po odmówieniu przez kapłana modlitwy po komunii. Praktyka taka nie może stać się zwyczajem, ani powodem opuszczenia homilii 21. Jeśli jednak przewiduje się przemówienie osób świeckich podczas Mszy Świętej, mogą to one zrobić tylko poza prezbiterium, a nigdy z ambony Wychowanie do owocnego słuchania homilii Zob. Papież Jan Paweł II, List apostolski Spiritus et Sponsa, nr Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Instrukcja Redemptionis sacramentum, 74; por. Kongregacja ds. duchowieństwa i inne, Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów (Ecclesiae de mysterio), nr Konferencja Episkopatu Polski, Wskazania po ogłoszeniu nowego wydania Ogólnego wprowadzenia do mszału rzymskiego ( ), nr 36.

16 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Samo głoszenie słowa Bożego w liturgii nie przyniesie pożądanych owoców, jeśli nie spotka się ono z właściwym przyjęciem w sercach słuchaczy. Dlatego ważnym zadaniem duszpasterzy jest przygotowanie wiernych do owocnego przyjęcie głoszonego słowa Bożego. Zadanie to spoczywa także na samych wiernych, którzy powinni przygotować się do słuchania proklamowanego im słowa Bożego przez osobistą lekturę świętego tekstu i otwarcie się na jego interpretację w Kościele celem kształtowania na co dzień swojego życia 23. Zachęca się zatem także wiernych do przygotowywania się do słuchania słowa Bożego poprzez odpowiednie poznanie Pisma Świętego, zwłaszcza czytań mszalnych na dni świąteczne. Zachęca się również do postawy stałego powracania do wysłuchanego słowa i jego wzajemnego objaśniania w braterskim gronie wierzących 24. Zakończenie Posługa słowa, które jest duchowym pokarmem dla wierzących, należy w Kościele do priorytetowych zadań biskupów i prezbiterów, którzy są zobowiązani, aby ze względu na doniosłą rolę homilii w liturgii dokładali wszelkich starań do każdorazowego jej przygotowania. Sam papież Franciszek skierował do wszystkich duszpasterzy prośbę, aby pośród licznych zadań duszpasterskich zarezerwowali czas na rzetelne przygotowanie homilii, do którego należy studium, modlitwa, refleksja i kreatywność duszpasterska 25. Posługa ta, szczególnie w celebracji Eucharystii, jest zarówno wyrazem troski o wiernych, którzy mają prawo oczekiwać pokarmu duchowego od swoich duszpasterzy, jak też drogą osobistego uświęcenia pasterzy. Dlatego misja głoszenia domaga się dowartościowania i odnowienia roli słowa Bożego tak w życiu tych, którym powierzono troskę duszpasterską o wiernych, jak i tych, którzy z tej troski korzystają. Wtedy posługa homiletyczna może dopomóc pełniejszemu zrozumieniu słowa Bożego i jego oddziaływaniu na życie wiernych tak, by słowo Boże było rzeczywistym wsparciem dla życia Kościoła 26. EPISKOPAT POLSKI 23 Por. Papież Jan Paweł II, List apostolski Dies Domini, nr Por. Papież Jan Paweł II, List apostolski Novo millennio ineunte, nr Por. Papież Franciszek, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, nr Papież Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Sacramentum caritatis, nr

17 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Wskazania zostały przyjęte podczas 377. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski, które odbyło się w Lublinie w dniach października 2017 r., na podstawie Uchwały nr 23/377/2017 z dnia 14 października 2017 r. 165 Komunikat z 377. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski W dniach października 2017 r. w Lublinie w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II odbyło się 377. Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski. Obradami kierował abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. W zebraniu wziął udział abp Salvatore Pennacchio, Nuncjusz Apostolski w Polsce. EPISKOPAT POLSKI 1. Po raz pierwszy w historii Lublina odbyło się w tym mieście Zebranie Plenarne KEP. Było ono związane z uroczystym rozpoczęciem roku jubileuszowego 100-lecia KUL. Biskupi wyrazili uznanie dla dorobku naukowo- -kulturalnego tego uniwersytetu, który kieruje się dewizą Deo et Patriae (Bogu i Ojczyźnie). W czasach komunizmu KUL był jedynym działającym katolickim uniwersytetem w Europie Centralnej i Wschodniej. Biskupi podkreślili wkład tej uczelni w umocnienie Kościoła w kraju i za wschodnią granicą. Obecnie KUL jest jednym ze znaczących ośrodków akademickich w Polsce i w Europie. 2. Godne uznania zaangażowanie duszpasterzy i licznych środowisk młodzieżowych w życie Kościoła budzi nadzieję na pogłębienie wiary i odpowiedzialne przeżywanie swego powołania. Biskupi zachęcają do wykorzystania programu duszpasterstwa młodzieży oraz włączenia się w proponowane inicjatywy przygotowujące do Światowych Dni Młodzieży w Panamie i najbliższego synodu poświęconego młodzieży. Słuchając głosu młodych ludzi, proszą o wypełnianie ankiety przedsynodalnej dostępnej na stronie Konferencja Episkopatu Polski, ogłaszając rok 2018 Rokiem św. Stanisława Kostki, zawierza jego wstawiennictwu sprawy dzieci i młodzieży Biskupi wyrażają wdzięczność wszystkim zaangażowanym w działania Caritas Polska. m.in. w Tornister Pełen Uśmiechów, Program Sty-

18 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ pendialny Skrzydła czy Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom. Podkreślają rolę wolontariuszy Caritas oraz Szkolnych Kół Caritas. W sposób szczególny dziękują wszystkim, którzy pomagają poszkodowanym w nawałnicach. Dramat ludzi wypędzanych przez wojny, prześladowania i głód jest ciągłym wyzwaniem dla państw i Kościołów. Biskupi dziękują wspierającym program Rodzina Rodzinie, dzięki któremu ponad siedem tysięcy syryjskich rodzin otrzymało pomoc. Podkreślają wagę innych programów pomocowych, które docierają m.in. do Syrii, Jordanii, Libanu i Iraku. W tym kontekście ważne jest zaangażowanie Caritas Polska w międzynarodową kampanię kierowaną przez Caritas Internationalis Dzielić Podróż (Share the Journey), która ma na celu promocję kultury spotkania z migrantami i uchodźcami, zrozumienie ich tragedii i okazanie im najwłaściwszej pomocy. Podczas obrad biskupi zapoznali się także z założeniami pastoralnego programu Stolicy Apostolskiej Globalny Pakt na rzecz Migrantów i Uchodźców (Global Pact for Migrants and Refugees) opartego o cztery postawy wobec migrantów i uchodźców: przyjęcia, ochrony, promocji i integracji. Biskupi wyrażają wdzięczność władzom państwowym za pomoc humanitarną ofiarom konfliktu na Bliskim Wschodzie. Przypominając uchwałę Konferencji Episkopatu Polski ws. potrzeby utworzenia korytarzy humanitarnych, oczekują na inicjatywę ze strony odpowiednich władz. 4. Biskupi kontynuowali prace nad dokumentami dotyczącymi duszpasterstwa małżeństw i rodzin. Podkreślili konieczność towarzyszenia małżeństwom i rodzinom na wszystkich etapach ich życia. Dziękują jednocześnie kapłanom, osobom życia konsekrowanego i wiernym świeckim, którzy służą na co dzień pomocą w realizacji zadań i celów rodziny. 5. Biskupi polscy z wielką troską odnoszą się do potrzeb duszpasterskich osób przybywających z Ukrainy do naszego kraju. Dziękując za dotychczasową życzliwość, zwracają się do wszystkich kapłanów i wiernych Kościoła katolickiego w Polsce o dalszą otwartość i gościnność. Tam, gdzie zaistnieje taka potrzeba, proszą o pomoc w organizacji punktów duszpasterskich w ścisłej współpracy z hierarchią Kościoła greckokatolickiego w Polsce. EPISKOPAT POLSKI 6. W świecie, w którym kwestionowana jest rola Kościoła i chrześcijaństwa, kultura pozostaje wartością niekwestionowaną, będąc jednocześnie polem konfrontacji. Biskupi zwrócili uwagę na ważną rolę muzeów diece- 659

19 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE zjalnych w ewangelizacji przez kulturę i zatwierdzili zarząd stowarzyszenia Muzea i Skarbce Kościelne Ars Sacra. EPISKOPAT POLSKI 7. Biskupi dyskutowali także nt. przyszłości Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie, które stanowi część naszego narodowego dziedzictwa w Wiecznym Mieście i ma znaczenie symboliczne. Jest znakiem twórczego wkładu Polski i Polaków w życie Kościoła Powszechnego. Założone w 1866 r., gdy Polska była jeszcze pod zaborami, bardzo pomaga w kształceniu polskich kapłanów na papieskich uczelniach. Zatrzymywał się w nim kard. Karol Wojtyła podczas swoich pobytów w Rzymie. Stamtąd wyjechał na konklawe, podczas którego został wybrany następcą św. Piotra. Księża biskupi zapoznali się także z działalnością Seminarium Orchard Lake w USA, w którym w ciągu ponad 130 lat wykształciło się około dwóch tysięcy kapłanów. Pokreślili ważną rolę i potrzeby tego seminarium, podobnie jak i innych instytucji z nim związanych, które służą Polonii w Stanach Zjednoczonych. Pasterze Kościoła błogosławią Polakom w kraju i za granicą. W Dniu Święta Edukacji Narodowej polecają w modlitwie uczących we wszystkich rodzajach szkół oraz rozpoczynających nowy rok akademicki, dziękując jednocześnie za trud nauczania i wychowania. W roku 100. rocznicy objawień fatimskich, 300-lecia Koronacji Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej i 140. rocznicy objawień maryjnych w Gietrzwałdzie, dziękując za włączenie się w inicjatywę modlitewną Różaniec do Granic, zachęcają do stałego odmawiania różańca. Podpisali Pasterze Kościoła katolickiego w Polsce Lublin, 14 października 2017 r. 660

20 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ 166 Komunikat z posiedzenia Komisji ds. Dialogu między Polską Radą Ekumeniczną a Konferencją Episkopatu Polski w dniu 20 listopada 2017 r. Dnia 20 listopada 2017 r. obradowała Komisja ds. Dialogu między Polską Radą Ekumeniczną (PRE) a Konferencją Episkopatu Polski (KEP). Spotkanie odbyło się w Centrum Kultury i Nauki Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w Kamieniu Śląskim. Ze strony KEP obradom współprzewodniczył bp Krzysztof Nitkiewicz, przewodniczący Rady KEP ds. Ekumenizmu, a ze strony PRE bp Jerzy Samiec, Prezes PRE (Kościół Ewangelicko-Augsburski). W zebraniu wzięli także udział: bp Marek Izdebski (Kościół Ewangelicko-Reformowany), bp Andrzej Czaja, bp Andrzej Siemieniewski (Kościół rzymskokatolicki), ks. Mikołaj Dziewiatowski (Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny), ks. Grzegorz Giemza (Kościół Ewangelicko-Augsburski) i ks. Sławomir Pawłowski SAC (Kościół rzymskokatolicki). Szczególnym gościem zebrania był kard. Kurt Koch, Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan, który miał okazję zapoznać się ze stanem relacji ekumenicznych w Polsce oraz inicjatywami podejmowanymi na tym polu przez poszczególne Kościoły oraz wspólnie. Zebranie odbyło się w przeddzień międzynarodowej konferencji pt. Misyjność Kościoła ekumenizm tożsamość wyznaniowa, którego organizatorem był Instytut Ekumenizmu i Badań nad Integracją Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Podczas zebrania Komisja omówiła przebieg obchodów 500-lecia Reformacji. Zwrócono uwagę na liczne wydarzenia towarzyszące tej rocznicy oraz znaczący udział przedstawicieli Państwa i Kościołów. Komisja wyraziła pragnienie, aby ekumeniczna atmosfera tego jubileuszu wpisała się na trwałe w klimat międzywyznaniowych relacji w naszym kraju. Omówiono także stan przygotowań do najbliższego Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. EPISKOPAT POLSKI 661

21 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Nabożeństwo centralne odbędzie się w niedzielę 21 stycznia 2018 r. o godz w prawosławnej cerkwi Świętej Trójcy w Siedlcach. Tematem obrad był także ekumeniczny wymiar obchodów 100 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Planowane jest w tym zakresie centralne nabożeństwo ekumeniczne w Warszawie 10 listopada 2018 r. oraz wspólne przesłanie Kościołów w Polsce. Następne spotkanie Komisji ds. Dialogu zaplanowano na 14 marca 2018 r. w siedzibie PRE w Warszawie. Ks. Sławomir Pawłowski SAC Sekretarz Rady KEP ds. Ekumenizmu ARCHIDIECEZJA KATOWICKA HOMILIE I LISTY ARCYBISKUP WIKTOR SKWORC METROPOLITA KATOWICKI EPISKOPAT POLSKI Myśli na 11 listopada 2017 roku Homilia Arcybiskupa Katowickiego Święto Niepodległości, 11 listopada 2017 roku 1. Dzisiaj, w Święto Niepodległości, chcemy spojrzeć jako chrześcijanie na sprawy narodowo-społeczne w perspektywie zbliżającej się 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Towarzyszy nam świadomość, że jak pisał papież Paweł VI Kościół łączy, ale nigdy nie utożsamia wyzwolenia ludzkiego ze zbawieniem w Jezusie Chrystusie, ponieważ wie z boskiego objawienia, z doświadczenia historii i z rozważania wiary, że nie każde pojęcie wyzwolenia koniecznie zgadza się i przystaje do ewangelicznej wizji czło-

22 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ wieka, rzeczy i zdarzeń; ani nie wystarczy uzyskać wyzwolenie, zaprowadzić dobrobyt i postęp, żeby nadeszło Królestwo Boże 1. Poszukiwanie Królestwa Bożego i jego sprawiedliwości stanowi podstawową zasadę, na której opierają się praktyczne formy obecności chrześcijan w instytucjach politycznych. O ile sprawiedliwość społeczna odnosi się do historycznego i zmiennego systemu relacji obywatelskich, to dla sprawiedliwości Królestwa ostatecznym punktem odniesienia jest osoba Jezusa Chrystusa. On zgromadzonym w Jego imię na modlitwie w intencji Ojczyzny w tym katedralnym wieczerniku towarzyszy, buduje z nas swój Kościół i przypomina, że ostatecznie nasza ojczyzna jest w domu Ojca. Kościół głosi Ewangelię, przyjmując jednak także polityczno-społeczną odpowiedzialność. Ukazuje w ten sposób konkretne i uniwersalne oblicze tego oczywistego dobra, jakim jest miłość. Jeśli bowiem miłość, będąc ucieleśnieniem wiary, polega na bezinteresownej trosce o bliźniego i o jego wolność, to Kościół nie może nie nawoływać do obecności bliźniego na polu relacji politycznych i ekonomicznych. Nie może też nie wskazywać, jak temu zadaniu sprostać 2. Trzeba pamiętać, że wiara w absolutne oddanie się Jezusa Chrystusa człowiekowi jest fundamentem i modelem każdego poświęcenia się bliźniemu w zaangażowaniu politycznym. Sprawia to, że możliwe staje się rozpoznanie i praktykowanie etycznego wymiaru życia społecznego etycznego to znaczy sprawiedliwego i dopełnionego przez miłość. Wkład Kościoła w politykę polega na tym, że przypomina on, iż istotą relacji społecznej jest relacja międzyosobowa, w której struktury socjo-polityczne jedynie pośredniczą 3. Trzeba więc pobudzić osobistą odpowiedzialność, nie pozwalając się zinstrumentalizować przez postawy niedojrzałe, czyli takie, które biernie oczekują, że rozwiązanie problemów przyjdzie gdzieś z zewnątrz, z góry 4. Trzeba ponadto wezwać do obiektywizmu, tzn. do wsłuchiwania się w problemy wszystkich, nie ignorowania złożoności problemów i brania pod uwagę podjętych wysiłków. 1 Paweł VI, Evangelii nuntiandi, Zob. Jan Paweł II, Sollicitudo rei socialis, Zob. Benedykt XVI, Deus caritas est. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 4 Zob. Gaudium et spes,

23 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 2. Wspólnota Kościoła pragnie nadal jak było to w przeszłości współtworzyć ten twórczy splot zaangażowania chrześcijańskiego i obywatelskiego: jest rzeczą konieczną, by w wymiarze ulicy, dzielnicy czy całej wielkiej zbiorowości odbudować tkankę życia społecznego, która odpowiadałaby potrzebom osoby ludzkiej (...) gdzie każdy, przezwyciężając samotność, mógłby nawiązać braterskie stosunki z wszystkimi ludźmi 5. Dlatego społeczeństwo, które buduje Polskę drugiego stulecia niepodległości, nie będzie mogło obejść się bez Boga. Nie będzie się mogło także obejść bez kogoś, kto jak Kościół posiada sprawność w pracy nad podstawowymi problemami człowieka. Dobro wspólne stanowi cel i sens: tak istnienia państwa, jak i poszczególnych, wchodzących w jego skład struktur. Odpowiedzialność za dobro wspólne z jednej strony świadczy, że człowiek przed kimś odpowiada, że istnieje autorytet, wobec którego jesteśmy odpowiedzialni. Jest on w nas i poza nami. Łączy się z sumieniem. Jesteśmy także odpowiedzialni za kogoś i za coś. A to zakłada zawsze wartość, dobro. Dobro wspólne jest taką wartością, która łączy się z przeżywaniem państwa i społeczeństwa, a zwłaszcza z jego budowaniem od dołu jako wartości. Im głębiej przeżywa się służbę, tym głębsza rodzi się z tego odpowiedzialność. Decydujące zatem dla kształtowania odpowiedzialności za dobro wspólne jest narastanie świadomości indywidualnej i świadomości wspólnotowej. Jest to odpowiedzialność w sumieniu. 3. Dzisiejsza Ewangelia przypomniała nam niektóre zasady, jakie obowiązują aspirujących do uczestnictwa w rzeczywistości Królestwa Bożego. Wszystkie one można streścić w jednym słowie: wierność; nawet w drobnej rzeczy; wierność Bogu, bo dwom panom służyć nie można; wierność w zderzeniu z pokusą mamony. Zostały nam postawione do wyboru dwie drogi: Bóg i mamona. Ta ostatnia oznacza nie tylko pieniądz w sensie ścisłym, ale rzeczy tego świata w ogóle. A my jesteśmy zdani na konieczność dokonania wyboru, bo żaden sługa nie może dwom panom służyć. Szczególnym zagrożeniem dla zgodnego z prawem i etycznego działania, właśnie wierności w drobnej rzeczy, jest korupcja. Istota tego jednego z najpoważniejszych wynaturzeń systemu demokratycznego polega na tym, że sprzeniewierza się ona ( ) jednocześnie zasadom moralności i normom sprawiedliwości społecznej Octogesima adveniens, 11.

24 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Pytanie o korupcję jest w istocie pytaniem o władzę. Pytaniem nie o to, jak się od władzy uwolnić, lecz jak się nią posługiwać. Chrześcijanie, jako że nie mogą wyprzeć się przykładu Jezusa, znają odpowiedź: sprawowanie władzy winno być służbą bliźniemu. Dobro społeczeństwa, dobro wspólne wymaga czystej gry i powinni się do tego przyczyniać wszyscy. Oznacza to, że każdy członek społeczności ludzkiej, każdy członek wspólnoty Kościoła powinien się zmobilizować do działań, a gdy zachodzi taka potrzeba nawet do walki na rzecz dobra wspólnego. Kościół wskazuje i będzie wskazywał, że kluczem do rozwiązania sprawy korupcji i innych trudnych spraw nie są najbardziej restrykcyjne prawa czy nawet powoływane ex post sejmowe komisje śledcze, a prawi ludzie! Aby zmieniły się struktury, służyć w nich muszą ludzie prawych sumień. Ludzie, którzy nie godzą się na bylejakość życia publicznego, serwowanie sloganów ze strony partii politycznych; ludzie odrzucający fałszywe przekonanie, że za pomocą zła można zbudować dobro. Ludzie, potrafiący oceniać konkretne działanie z punktu widzenia dobra wspólnego. Ludzie, którzy potrafią i ostatecznie chcą wziąć odpowiedzialność za jego budowanie. Drodzy Bracia i Siostry! Można ustanowić wszelkie możliwe prawa, ale nawet założywszy, że będą przestrzegane, państwo może działać wyłącznie dzięki moralności swoich funkcjonariuszy, także tych, wystawionych do walki z korupcją! By skutecznie pomnażać dobro wspólne, potrzeba dzisiaj nie koncentracji władzy, ale służby. Warunkiem zaś niezbędnym ludzkiej służby jest wolność. Mam na myśli wolność ofiarowania własnego życia. Ta wolność rodzi się tylko z nadziei złożonej w Synu Człowieczym, który jest obecny pomiędzy ludźmi nie jako ten, który zasiada za stołem, ale jako ten, który służy: Królowie narodów panują nad nimi, a ich władcy przyjmują nazwę dobroczyńców. Wy zaś nie tak macie postępować. Lecz największy między wami niech będzie jak najmłodszy, a przełożony jak sługa (Łk 22,25-26). Służba jest podstawowym warunkiem skutecznego sprawowania władzy, także, a może przede wszystkim, tej politycznej. Czas służby, inaczej niż czas sprawowania kadencyjnej władzy, jest osiągalny dla każdego na każdym etapie, bliski na wyciągnięcie ręki. 4. Wyciągamy dzisiaj rękę do przeszłych pokoleń przypominając ich losy i oddając hołd ich życiu, walce i poświęceniu na ołtarzu Ojczyzny. Wyciągamy rękę do współczesnych z zaproszeniem do wspólnego budowania dobra wspólnego. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 665

25 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Wyciągamy wreszcie rękę do przyszłych pokoleń przekazując im to, co stanowi o naszej tożsamości: wiarę w Boga, wartość honoru i ukochanie Ojczyzny. Bracia i Siostry zgromadzeni w katowickiej katedrze, wyposażeni w dary ducha i charyzmaty! Z dzisiejszego słowa zapamiętajcie i to, że człowiek staje się prawdziwy, kiedy oddaje się nie czemuś, tylko komuś. Musimy jako chrześcijanie, a zarazem ludzie polityki, administracji, rządu i samorządu, Kościoła codziennie dokonywać wyboru: czy służymy czemuś, czy komuś, pamiętając, że żaden sługa nie może dwom panom służyć ; pamiętając, że istnieje porządek, który nie poddaje się władzy ludzi, czasem nawet niewyobrażalnie potężnych. Jest to porządek składający się z praw i sił, za którymi występuje Bóg, Pan historii. To Jemu w naszej modlitwie oddajemy teraźniejszość i przyszłość nas samych i naszej Ojczyny. I wołamy do Niego słowami modlitwy: przyjdź Twoje Królestwo; w nas i w naszej Ojczyźnie! ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Jeden Król, jedno Królestwo, jedno Prawo Homilia Arcybiskupa Katowickiego Uroczystość Chrystusa Króla Katowice, 26 listopada 2017 roku Tam, gdzie jest jeden król i jedno królestwo, jest również jedno prawo. (S.Th., I-II, q. 91, a. 5) Bracia i Siostry! 1. Jak wyraziście, brzmią te słowa św. Tomasza dzisiaj i w tym miejscu! Ostatnia niedziela roku liturgicznego: uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata. Dzień, w którym nasze myśli i serca kierujemy ku Chrystusowi Królowi, zawierzając Mu na nowo nasze rodziny, parafie, wspólnoty, archidiecezję, Ojczyznę i Kościół. Czynimy to w miejscu najbardziej właściwym, w katedrze Chrystusa Króla, w miejscu budowania relacji z Królem

26 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Wszechświata przez kolejne pokolenia duchowieństwa i wiernych świeckich archidiecezji katowickiej. Tam, gdzie jest jeden król i jedno królestwo, jest również jedno prawo. Mamy jednego Króla. Wierzymy w jedno Królestwo. Mamy więc jedno prawo. Dzisiaj, w rok po zakończeniu II Synodu Archidiecezji Katowickiej i ogłoszeniu dokumentu posynodalnego, czyli jego uchwał, które stały się obowiązującym w archidiecezji prawem, u schyłku roku liturgicznego, w którym słowami: Idźcie i głoście uświadamialiśmy sobie misyjne powołanie do zaangażowania się na rzecz głoszenia Ewangelii, Dobrej Nowiny, stajemy w jedności jako Lud będący królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem [Bogu] na własność przeznaczonym (1 P 2,9). My, mający udział w Królestwie Chrystusa, Królestwie, które jak usłyszymy w słowach dzisiejszej prefacji jest królestwem prawdy i życia, królestwem świętości i łaski, królestwem sprawiedliwości i pokoju. Wiemy też, że jest to Królestwo wyjątkowe. Odmienne od znanych społeczności ludzkiej królestw i monarchii. A odmienność ta ma swoje źródło w odmienności Króla. 2. Dzisiejsza Liturgia Słowa przedstawia Go w dwóch obrazach: Pasterza, który wyznaje z czułą troskliwością: sam będę szukał moich owiec i będę miał o nie pieczę, i Króla, który oddzieli owce od kozłów, dokonując sądu. Pierwsze czytanie ilustruje nam pierwszy obraz. Oto Bóg staje się pasterzem i idzie na poszukiwanie owiec; deklaruje, że będzie miał o nie pieczę i podejmuje stosowne działania: zagubioną odszukam, zabłąkaną sprowadzę z powrotem, skaleczoną opatrzę, chorą umocnię. W tym słowach wyrażony jest ogrom troski Boga o swoje stworzenia, ogrom tkliwości Boga wobec człowieka. Ostatecznie pasterska miłość Ojca wobec nas wyraziła się w geście posłania Syna, co apostoł Jan ujął w następujące słowa: tak Bóg świat umiłował, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne (J 3,16). W Ewangelii dzisiejszej uroczystości Syn Człowieczy został przedstawiony na tronie pełnym chwały jako Król. Co robi? To, co należy do prerogatyw króla: ustanawia prawo i sądzi. W Królestwie Bożym, inaczej niż w demokracji, nie ma trójpodziału władzy. Król jest władcą absolutnym. Ustanawia prawa, a potem według nich sprawuje sąd. I tak też postąpił Chrystus Król. Najpierw, jak czytamy w Ewangelii, na wyraźne życzenie uczonych w Piśmie i faryzeuszy jednoznacznie wskazał, które przykazanie w prawie ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 667

27 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 668 jest pierwsze i najważniejsze. To pytanie było istotne, bo w mnogości praw wytworzonych aż do czasów Jezusa zaistniało 613 różnych przepisów, wśród których można było zatracić orientację. Kiedy więc został zapytany o pierwsze i najważniejsze przykazanie odpowiedział jasno i wyraźnie: Będziesz miłował całym sercem Pana, Boga Twego i bliźniego jak siebie samego. Następnie, jak to zapowiada dzisiejsza Ewangelia określił, wedle jakich kryteriów odbędzie się sąd nad człowiekiem i ludzkością: byłem głodny, a daliście Mi jeść; byłem spragniony, a daliście Mi pić; byłem przybyszem, a przyjęliście Mnie; byłem nagi, a przyodzialiście Mnie; byłem chory, a odwiedziliście Mnie; byłem w więzieniu, a przyszliście do Mnie. Chodzi więc o kryterium miłości, o prawo miłości. 3. Zauważmy: Bóg nie osądza ludzi z grzechów przeciwko sobie. Nie wymienia ateizmu, niewiary, bluźnierstw, profanacji. Jest tak, jakby chciał nam powiedzieć: wasze śmieszne grzechy i grzeszki Mnie nie dotykają. Natomiast bolą Mnie bardzo grzechy człowieka przeciw człowiekowi. I to od śmierci Abla poczynając. Krew brata woła do mnie głośniej od obrażanego majestatu. Siostry i Bracia! Odwieczne panowanie jest jednocześnie panowaniem pokornym. I taki jest ideał królującego. Warto o tym pamiętać wobec współczesnego kryzysu autorytetu. Nie da się rządzić, jeśli nie ma się właściwej pokory wobec rządzonych. Pokory, która rodzi się ze świadomości służby, a raczej mówiąc wprost ze świadomości, iż rządzący sprawuje władzę o tyle, o ile władza ta została mu powierzona, podarowana. Echem przez wieki brzmią słowa Króla niebieskiego, który ziemskiemu namiestnikowi uświadomił: Nie miałbyś żadnej władzy nade mną gdyby ci nie była dana z góry (J 19,11). Królestwo spełnionej posługi, okazanego miłosierdzia, miłosierdzia doświadczonego, to Królestwo będące ideałem ludzkich oczekiwań. Królestwo, w którym, jak to wyraził poeta: wszystko ma swój sens i ład, Gdzie nie ma żadnych sprzeczności i złudzeń, Gdzie duch nie walczy z oporem materii, Gdzie ostry topór nie godzi w pień drzewa, Gdzie krew nie płynie od ukłucia nożem, Gdzie woda nie jest przeciwna ogniowi, Gdzie nie istnieje szukanie i lęk. (R. Brandstaetter, Rachunek kamieni)

28 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ 4. Wspomniany już dzisiaj św. Tomasz twierdził, iż ostatecznym celem ludzkich poczynań jest wieczna szczęśliwość, która przekracza naturalne zdolności człowieka i którą człowiek jest w stanie osiągnąć, jedynie obierając drogi wskazane przez Boga. Drogi te, a zatem prawo, które Bóg dał człowiekowi, są mu potrzebne również ze względu na niepewność i niezgodność jego naturalnych sądów moralnych, a w konsekwencji także ludzkich praw. To dzięki prawu, jednocześnie, człowiek skłania się do właściwych czynów (S.Th., I-II, q. 91, a. 4) Oczywistym jest, iż człowiek, któremu wydaje się, że potrafi stworzyć idealny system prawa, jest utopistą. Aurea aetas nie istniała nigdy i na tej ziemi istnieć nie będzie! O ileż bardziej jednak należy obawiać się takich, którym stanowienie prawa jest środkiem do osiągnięcia osobistego celu, z pominięciem wspólnego dobra. Słowa starożytnego mędrca jesteśmy sługami (wręcz: niewolnikami) prawa po to, by być wolnymi (Cyceron, Pro Cluentio, LIII, 146), odbijają się echem we współczesnym świecie. I nie jest to głos radosny, raczej głos oczekujący zrozumienia, iż prawo jest narzędziem pokoju, a nie samozadowolenia, oraz że ma służyć człowiekowi, który jest jego sługą. My, pouczeni dzisiaj o sprawach ostatecznych, nie możemy jako uczniowie Jezusa, przygotowujący się do przeżycia osobistego sądu, milczeć. Milczenie byłoby zlekceważeniem obowiązku miłości. Jesteśmy dobrze, lepiej poinformowani przez Słowo Boże, które stało się ciałem. Nie możemy tych wiadomości zostawić dla siebie. Znamy pierwsze i podstawowe prawo mamy jego znajomość dzięki bliskiej relacji z Prawodawcą. Wiemy, że każdy chrześcijanin jako wierzący w zbliżającą się wieczność, kierujący się Bożym słowem i łaską, przejmuje odpowiedzialność w tym świecie i za ten świat; przede wszystkim za losy człowieka, swego brata i siostry. Czyni to z troską o to, aby było realizowane pierwsze i najważniejsze przykazanie, tak przez pojedyncze osoby, jak w ramach ludzkich społeczności, w tym: państwa. 5. Jako chrześcijanie uczniowie Jezusa winniśmy wpływać na stanowione prawo, które winno odpowiadać niezmiennemu prawu Bożemu. A wszystko z perspektywy spraw ostatecznych, aby nikt nie usłyszał: Idźcie precz ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny. Nie wolno nam zaniedbać, nie wolno nam milczeć. Broniąc człowieka, bronimy jego prawa. Bronimy prawa do życia od naturalnego początku do naturalnego końca. Prawa do świętowania i niedzielnego wypoczynku i budowania właściwych relacji rodzinnych i społecznych. Prawa do prawi- ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 669

29 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE dłowo działającego wymiaru sprawiedliwości, ale koniecznie przy jednoczesnym poszanowaniu prawa wszystkich do dobrego imienia. Jak to powiedział papież Franciszek w ubiegłoroczną Uroczystość Chrystusa Króla, na zakończenie Roku Miłosierdzia: Miłosierdzie, prowadząc nas do serca Ewangelii, zachęca nas także do porzucenia nawyków i zwyczajów, które mogłyby stanowić przeszkodę w służbie dla Królestwa Bożego; do odnalezienia naszej orientacji jedynie w odwiecznym i pokornym królowaniu Jezusa, nie dostosowując się do przemijającego panowania i zmiennych mocarstw każdej epoki. Siostry i Bracia! Pan jest naszym Pasterzem możemy śpiewać, wtórując psalmiście niczego nam nie braknie. Prowadzi nas, wiedzie nas po właściwych ścieżkach. To dzięki Jego dobroci i łasce zamieszkamy w domu Pana po najdłuższe czasy. I to jest perspektywa chwały. Nie wolno nam jednak zapomnieć, iż perspektywa chwały w logice Chrystusa Króla to najpierw perspektywa krzyża, pokory i służby. Tylko w ten sposób przemijające panowanie i zmienne mocarstwa nie zagłuszą w nas ducha prawa. Jedynego i słusznego. Prawa miłości. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Idziemy ze śmiertelności do nieśmiertelności Homilia Arcybiskupa Katowickiego Pogrzeb śp. ks. prałata Henryka Zganiacza Katedra Chrysusa Króla, Katowice, 27 listopada 2017 roku 1. W czwartek, w dniu kiedy w Warszawie Prezydent RP przekazywał nam dokument rozporządzenie ustanawiające katowicką katedrę Pomnikiem Historii, zakończyła się historia ziemskiego pielgrzymowania ks. prałata Henryka Zganiacza, emerytowanego proboszcza katedralnej parafii. A rozpoczęła się w pierwszy dzień wiosny 1933 r. w Pszowie, gdzie przyszedł na świat jak syn Witolda i Franciszki. Tam też, w sanktuarium MB Uśmiechniętej został ochrzczony i wzrastał w klimacie chrześcijańskiej rodziny ku powołaniu do kapłaństwo, które osiągnął przyjmując 2 grudnia 1956 przez posługę biskupa katowickiego Herberta Bednorza święcenia prezbiteratu w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Powrócił tu po latach posługi na wielu placówkach - w 1973 r. najpierw jako wikariusz eko-

30 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ nom, by w roku 1977 zostać proboszczem parafii katedralnej i służyć Jezusowi Chrystusowi, Królowi Wszechświata przez całe ćwierćwiecze! Dziś stajemy przy ołtarzu Jezusa Chrystusa Najwyższego i Jedynego Kapłana, aby modlić się za jego sługę prałata Henryka, prosząc dla Niego przez Jezusa Chrystusa o dar szczęśliwego życia wiecznego w domu Ojca. Warto wspomnieć, że to właśnie Zmarły ten ołtarz budował, kiedy zmieniano wystrój kościoła katedralnego, zgodnie z zatwierdzonymi przez ówczesnego biskupa katowickiego Herberta Bednorza, planami, opracowanymi w duchu posoborowej liturgii. Bracia i Siostry! Dziś złożymy jego ciało na cmentarzu niedaleko stąd; jednak cmentarz nie jest jego ani naszą ojczyzną. Przypomniał nam św. Paweł: Nasza ojczyzna jest w niebie. Stamtąd też oczekujemy Zbawiciela, Pana, Jezusa Chrystusa. Ksiądz Henryk czytał i słyszał te słowa wielokroć a teraz doświadczył ich pełnego znaczenia i treści, gdyż przebywa po drugiej stronie życia, pełen radości chwalebnego zmartwychwstania. Albowiem Pan przemieni jego schorowane ciało i upodobni do swego chwalebnego. Dokona tego mocą zdolną wszystko sobie podporządkować (por. Flp 4,20-21). Wszak. Idziemy. Z śmiertelności do nieśmiertelności. Ze skazitelności do nieskazitelności. Z doczesności do wieczności. Bieg naszego życia jest jeden. Nie można go zatrzymać. Uczestniczymy wszyscy w tych samych zawodach, w tym samym boju, w tym samym biegu, którego stawką jest wieniec chwały. Ta świadomość powinna w nas rodzić odpowiedzialność i czujność. Bo to nie jest gra warta świeczki, lecz gra warta światła wiecznego. Niech życie i śmierć księdza prałata Henryka zachęci nas do odpowiedzialnego i czujnego pielgrzymowania przez cały adwent życia na spotkanie z Ojcem w niebie, w naszej jedynej ojczyźnie. Drodzy Bracia i Siostry! W miarę upływu lat słabnie nasze ciało. Zużywamy się. Zauważamy, jak zwija się namiot naszego życia. To powolne słabnięcie może dotykać również naszego ducha, dlatego Bóg przychodzi z pomocą w naszej słabości i daje nam pokarm na teraz i na życie wieczne. Mówi dziś do nas Chrystus: Kto spożywa Ciało moje i pije Krew moją, ten ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym (J 6,54). ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 671

31 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Jaka siła tkwi w Eucharystii, że nie zagasi jej śmierć? Mówiąc słowami Pieśni nad Pieśniami i nauczania świętego Pawła siłą tą jest miłość, która wszystko znosi, wszystko przetrzyma, która nigdy nie ustaje. Eucharystia jest miłością Chrystusa. Nikt i nic nie zdoła nas od niej oderwać. Tą krzepiącą prawdą żył ksiądz Henryk, który blisko 61 lat sprawował Najświętszą Ofiarę i karmił się Ciałem i Krwią Chrystusa. Spożywał pokarm, który daje prawdziwe, pełne życie, bo wieczne. Spożywał pokarm mocnych, który pozwalał mu pielgrzymować we wspólnocie Ludu Bożego do spełnienia odwiecznych planów Boga aż do końca. Sacerdos de Eucharystia vivit kapłan żyje dzięki Eucharystii. Jednak ona nie tylko podtrzymuje jego ducha, lecz pomaga, by kapłańskie życie stawało się ofiarą, świętym darem, chlebem łamanym za życie świata. Eucharystia daje życie, ale jednocześnie daje siłę do codziennego umierania i obumierania. Doświadczał tego ksiądz Henryk, w kapłańskim życiu, kiedy tu pracował jako proboszcz, podejmując liczne wezwania związane z tutejszą parafią i rolą jaką pełniła i pełni katowicka katedra. Podejmował wezwania duszpasterskie i te związane z wystrojem katedry; był niestrudzonym liturgiem celebrującym Msze święte i nabożeństwa, zwłaszcza Maryjne; był wytrwałym i nieugiętym kaznodzieją, głoszącym z mocą Boże słowo, proklamując ojczyznę wieczną i służąc sprawom Ojczyzny doczesnej. Uczestniczył w I Synodzie, gdzie kierował Komisją Środków Społecznego Przekazu. Był też duszpasterzem środowisk twórczych Archidiecezji Katowickiej i Kapelanem więźniów politycznych i organizacji niepodległościowych. To pra-przyczyna faktu, że w tym katedralnym kościele znajduje się tak wiele tablic upamiętniających zmagania o wolną i niepodległą Ojczyznę Polaków i taki Śląsk. Tu za czasów jego posługiwania urządzono w tej katedrze ołtarz MB Fatimskiej i kaplicę św. Barbary.. Góruje w niej św. Barbara a z prawej strony kaplicy wyrasta mur.. z widocznymi górniczymi hełmami w liczbie 9-ciu; i tak ta kaplica stał się pierwszym, czytelnym pomnikiem 9-ciu górników, którzy zginęli w kop. Wujek w czas stanu wojennego, w pamiętny dzień 16 grudnia 1981 r. W roku 1998 po latach proboszczowania, troski o parafię i troski o katedrę, kościół biskupa katowickiego, został przeniesiony na emeryturę, nadal pełniąc w katedrze kapłańską posługę - między innymi jako kanonik penitencjarz ( ). Z życzliwością wspierał swego następcę i był zawsze do dyspozycji. 672

32 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Bracia i Siostry! Codziennego umierania i obumierania sobie doświadczał mocno w ostatnich latach, kiedy ścierało się poczucie obowiązków i trudne doświadczenie ograniczeń związanych z chorobami. Codzienne umieranie i obumieranie to również perspektywa naszego bytowania na ziemi. Tracić życie, by je odzyskać. Ze względu na miłość do Jezusa Chrystusa. Pomyślmy o Chrystusie Pszenicznym Ziarnie, które w Wielki Piątek obumarło i spoczęło w ziemi, aby mocą zmartwychwstania wydać plon stokrotny naszego zbawienia. Pomyślmy o księdzu Henryku, wiernym słudze Pana. O jego losie, który jest nam tak bliski. Pomyślmy z wdzięcznością, którą wyrażam razem z wami, składając tę Najświętszą Ofiarę. W imieniu własnym i moich poprzedników dziękuję Panu Bogu za dar życia i posługi prałata Henryka Zganiacza; za współpracę w biskupami katowickimi Herbertem i Damianem dla dobra tego katedralnego kościoła i parafii. To dzięki niej, katedra zyskała m.in. nowe organy i dzwony; nowe mozaiki i inne elementy wystroju, które wpisały się już stałe w wystrój katedry jak choćby górująca nad prezbiterium apokaliptyczna wizja, przychodzącego na sąd Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata. Chcemy podziękować Tobie, księże Henryku. Byłeś sługą dobrym i wiernym. Niech Jezus Chrystus sprawiedliwy Pan, Król i Sędzia, okaże ci miłosierdzie i przyjmie cię do swojej chwały na wieczność. Niech Cię przygarnie Chrystus uwielbiony, On wezwał Ciebie do Królestwa światła. Niech na spotkanie w progach Ojca domu Po Ciebie wyjdzie litościwa Matka. Amen. 170 List Arcybiskupa Metropolity Katowickiego do Kapłanów na Adwent 2017 Drodzy Bracia Kapłani! 1. Adwent Przed nami okres Adwentu, który jest świętowaniem wypełnienia się obietnic danych nam przez Boga. W tym szczególnym czasie uświadamia- ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 673

33 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 674 my sobie, że nieustannie jesteśmy w drodze, idziemy na spotkanie z Panem. Jesteśmy prawdziwymi pielgrzymami, wędrującymi ku wiecznemu Jeruzalem ku niebu. A chwila jest bliska (Ap 1,3; 22,10). Nie traćmy więc czasu! To kolejny dar łaski w życiu każdego z nas. Adwent to czas zaangażowania i czuwania, w którym trzeba walczyć z własną ospałością wobec darów Boga i działać, aby przynosiły obfite owoce. Wykorzystajmy czas Adwentu na to, aby wznieść nasze serca ku Panu, tak by moc Jego narodzenia mogła przemienić nas i naszych najbliższych! W jaki sposób? Podpowiada nam św. Paweł: przez odrzucenie uczynków ciemności i przyobleczenie się w zbroję światła (Rz 13,12). Warto wykorzystać Adwent na pracę nad sobą, na aktywność duszpasterską, a zwłaszcza na refleksję, czy czasem nie odstąpiłem od pierwotnej miłości (por. Ap 2,4-5). Czuwajcie to kluczowe słowo, które Jezus kieruje do nas na początku Adwentu. Winniśmy je przyjąć jako swój program duchowy na najbliższe dni: Czuwajcie więc, bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie: z wieczora czy o północy, czy o pianiu kogutów, czy rankiem (Mk 13,35). 2. Jesteśmy napełnieni Duchem Świętym Wraz z nadejściem Adwentu rozpoczynamy nowy rok duszpasterski. Chcemy uświadamiać sobie samym i naszym wiernym, że jesteśmy napełnieni Duchem Świętym. Naszym tegorocznym zadaniem będzie otwarcie się na osobę Ducha Świętego. Wzorem dla nas jest św. Jan Paweł II, który od dzieciństwa nie rozstawał się z modlitwą o dary Ducha Świętego. Jego wołanie niech zstąpi Duch Twój jest zawsze aktualne. Wkładamy nieraz ogromny wysiłek w inicjatywy duszpasterskie, a widzimy, że nie przynoszą spodziewanych rezultatów. Takie zjawisko może budzić zniechęcenie i rezygnację z gorliwości. Tymczasem brakuje intensywnej modlitwy: Veni Sancte Spiritus! Drodzy Bracia Kapłani! Zapraszam Was wszystkich do wykorzystania nowego roku duszpasterskiego na modlitwę o światło Ducha Świętego; niech każdy z nas wzbogaci swoją osobistą pobożność o nabożeństwo do Trzeciej Osoby Trójcy Świętej; niech kapłańska codzienność bogata będzie w akty strzeliste do Ducha Świętego. Niech w naszym liturgicznym życiu nie zabraknie Mszy św. wotywnych o Duchu Świętym. Niech modlitwa o światło Ducha Świętego będzie naszą potrzebą. Wykorzystajmy także różnego rodzaju elementy pobożności ludowej, by zginać kolana i prosić: przybądź, Duchu Święty. Zachęcam, by ożywić modlitwę w I czwartek miesiąca i prosić o dar nowych powołań kapłańskich i zakonnych, ale i wspierać tych, którzy mężnie kroczą drogą powołania.

34 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ 3. Odwiedziny duszpasterskie Drodzy Duszpasterze! Wraz z Adwentem w wielu naszych parafiach rozpoczyna się czas odwiedzin duszpasterskich. Czas zasiewu Dobrej Nowiny. Czas spotkania wiernych z Chrystusem, przychodzącym ze swoim błogosławieństwem w osobie kapłana. Popularna kolęda jest spotkaniem osób, rodzin, domowników z kapłanem, a kapłana z ludzką codziennością, która nie jest wolna od przyziemnych problemów i kłopotów. Podobne były spotkania Chrystusa z chorymi, wątpiącymi i poszukującymi. Kolęda to po prostu dzielenie się Dobrą Nowiną. Niech to będzie czas budowania więzi i jedności z Bogiem, Kościołem, parafią i ludzi między sobą. Budujmy atmosferę bliskości i rodzinności. Wykorzystajmy wizyty kolędowe, aby przekazać parafianom dobre słowo pociechy, zaproszenia i zachęty. Niech nie zabraknie kapłańskiej życzliwości, ale i konkretnej rozmowy. Zachęcam, by w tym roku podjąć temat roku duszpasterskiego, a także tematy związane z zaangażowaniem wszystkich parafian w realizację wskazań II Synodu Kościoła katowickiego. Warto podkreślić także wartość stołu, przy którym rodzina się jednoczy podobnie i rodzina parafialna buduje się i cementuje wokół stołu Eucharystii. Chciejmy uwrażliwiać naszych wiernych na wspólnotowe świętowanie niedzieli. Warto przypominać, że przez sześć dni tygodnia zmagamy się ze światem obowiązków, w niedzielę natomiast w sposób szczególny troszczymy się o ziarno wieczności, przez sześć dni tygodnia usiłujemy zapanować nad światem, w siódmym dniu próbujmy zapanować nad sobą. Skoro Bóg uświęcił siódmy dzień, to i my powinniśmy robić tak samo. Świętujmy niedzielę dzień Boga, dzień Kościoła, dzień człowieka, dzień rodziny. 4. Kapłani w mediach Drodzy Bracia! Obserwując świat, w którym żyjemy, dostrzegamy, że współczesność charakteryzuje się pozrywaniem więzi międzyludzkich. Wielu młodych żyje bardziej w świecie wirtualnym niż realnym. To może dotyczyć także niektórych duszpasterzy. W adwentowym czasie refleksji zastanówmy się nad rolą mediów w naszej posłudze duszpasterskiej. Wobec wyzwań współczesności warto szczególną uwagę zwrócić na naszą aktywność w mediach społecznościowych. Aktualnie korzysta z nich wielu duchownych. Nie ma bynajmniej możliwości, by w przypadku duchownego oddzielić eksponowane publicznie aspekty życia prywatnego od sprawowanej posługi, nie można więc uniknąć pytania, czy każdy przejaw obecności kapłana w Internecie jest właściwy i odpowiedzialny. Od każdego z nas wymaga się przecież nie tylko wierności nauce Ewangelii oraz rzetelnej wiedzy, lecz w tym samym ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 675

35 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 676 stopniu również roztropności i odpowiedzialności za każde wypowiedziane słowo. W 2005 r. Konferencja Episkopatu Polski wydała specjalne normy dotyczące występowania duchownych i osób zakonnych oraz przekazywania nauki chrześcijańskiej w audycjach radiowych i telewizyjnych. Nie straciły one na znaczeniu. Można w tym dokumencie znaleźć szereg ważnych wskazówek, które powinny być stosowane również w posługiwaniu się tak popularnymi dzisiaj narzędziami międzyludzkiej komunikacji, jak Twitter, Facebook, Instagram czy inne media społecznościowe, które w czasie ogłaszania wspomnianego dokumentu jeszcze nie istniały. Wszelka wypowiedź w mediach powinna cechować się prawdą i umiłowaniem Kościoła. Przy każdej okazji trzeba sobie uświadamiać, że naszym powołaniem jest głoszenie autentycznej nauki Chrystusa, a nie subiektywnych interpretacji. Roztropnym jest zatem przemyślenie kwestii rzetelności posiadanej wiedzy przed jej prezentowaniem w przestrzeni Internetu. Ta sama roztropność powinna cechować nas w odniesieniu do budowania wspólnoty Kościoła. Ludzkie słowo ma ogromną moc. Słowo pełne życzliwości i dobroci może budować, scalać, jednoczyć czy wręcz odmienić czyjeś życie. Słowo niewłaściwe, agresywne, nieprawdziwe, lekkomyślnie i nieodpowiedzialnie wypowiedziane może burzyć, wprowadzić zamęt i niepokój, zrujnować człowieka lub zniszczyć jego dobre imię. Odpowiedzialność za wypowiedziane słowo jest znakiem szacunku wobec każdego z odbiorców. Pamiętajmy, że osobista kultura może być narzędziem ewangelizacji. Na potępienie zasługują wszelkiego rodzaju ataki na współbraci czy na wspólnotę Kościoła. Nie zapominajmy, że nikt z nas jeśli wypowiada się publicznie nie jest z natury rzeczy traktowany wyłącznie jako osoba prywatna. Zawsze jesteśmy postrzegani jako ludzie Kościoła i zawsze wymaga się od nas wierności Chrystusowej Ewangelii. Należy unikać tego wszystkiego, co obce jest stanowi duchownemu, powstrzymywać się od tego, co mu nie przystoi (por. kan i 2). Odrębną kwestią pozostaje wymagana prawem zgoda właściwej władzy na działalność medialną. Oczywistym jest, iż jeśli wypowiedź dotyczy inicjatywy duszpasterskiej w przestrzeni własnej posługi, w tym parafialnej, na podjęcie kontaktu z mediami nie jest wymagana zgoda przełożonego kościelnego. Inaczej jednak jest w przypadku stałej współpracy z mediami, zwłaszcza gdyby miała ona być połączona z wypowiedziami stricte doktrynalnymi. Podczas takiej aktywności medialnej, zwłaszcza wizualnej, obowiązuje strój duchowny. Coraz częściej transmitowane celebracje liturgiczne (w tym drogą internetową) jeszcze bardziej zobowiązują nas do szczególnej staranności i dbałości. Msza

36 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ św. transmitowana przez różnego rodzaju media ma prowadzić do przeżycia sacrum, dlatego powinna być celebrowana z zachowaniem norm liturgicznych, a nade wszystko manifestować wiarę celebransa i wszystkich uczestników liturgii. Drodzy Księża! Żyjemy w czasach, które zobowiązują nas wszystkich do pozytywnej obecności w mediach. Jest to wyzwanie, ale i nasze zadanie. Kościół uświadamia sobie, jaki ogromny wpływ mają media na człowieka i dostrzega ich wartość w kontekście głoszenia Dobrej Nowiny. Niedostrzeganie tego faktu byłoby grzechem zaniedbania z naszej strony. Chciejmy wykorzystać tę przestrzeń do realizacji naszego powołania. 5. Pobożność maryjna Drodzy Księża! Jednym z filarów naszej pobożności jest cześć dla Matki Bożej. W październiku zakończyliśmy Rok 100-lecia objawień fatimskich, w których Matka Najświętsza wzywała nas do nawrócenia, pokuty i modlitwy różańcowej oraz do wprowadzenia w pierwsze soboty miesiąca nabożeństw wynagradzających Jej Niepokalanemu Sercu. Zachęcam każdego z Was do towarzyszenia wiernym, którzy pragną praktykować tę formę pobożności. Maryi, Matce Sprawiedliwości i Miłości Społecznej głównej patronce naszego lokalnego Kościoła powierzajmy nas samych, nasze plany duszpasterskie, parafie i całą archidiecezję. I Synod Diecezji Katowickiej poucza: Dni modlitw pierwszoczwartkowych, pierwszopiątkowych i pierwszosobotnich zależą od terminu pierwszego piątku i należy je obchodzić zawsze razem (nr V,3.5.10). W związku z tym, że II Synod nie podejmuje tego zagadnienia, a nasi wierni pragną praktykować nabożeństwo pierwszych sobót, należy odejść od zasady łączenia tych dni w całość i obchodzić je zgodnie z kalendarzem dni powszednich. Drodzy Bracia! Na czas adwentowego czuwania i na każdy dzień kapłańskiego posługiwania z serca błogosławię. Wiktor Skworc ARCYBISKUP METROPOLITA KATOWICKI Katowice, w uroczystość Chrystusa Króla, 26 listopada 2017 r. VA I 7827/17 ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 677

37 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ZARZĄDZENIA I KOMUNIKATY 171 Zaproszenie do katedry na Uroczystość Chrystusa Króla ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Drodzy Diecezjanie! Dobiega końca rok liturgiczny, w którym słowami: Idźcie i głoście uświadamialiśmy sobie misyjne powołanie; powołanie do zaangażowania się na rzecz głoszenia Ewangelii, Dobrej Nowiny. Przypominaliśmy sobie również przesłanie objawień fatimskich, w których Matka Boża przed 100 laty wzywała do nawrócenia, pokuty i modlitwy różańcowej oraz nabożeństw wynagradzających. W naszym Kościele lokalnym mija rok od zakończenia II Synodu Archidiecezji Katowickiej i ogłoszenia dokumentu posynodalnego, czyli Uchwał II Synodu Archidiecezji Katowickiej, które z dniem 1 stycznia 2017 r. stały się obowiązującym w archidiecezji prawem partykularnym. Przed nami ostatnia niedziela roku liturgicznego: uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata. W tym dniu nasze myśli i serca kierujemy ku Chrystusowi Królowi, zawierzając Mu na nowo nasze rodziny, parafie, wspólnoty, Archidiecezję, Ojczyznę i Kościół. Tradycyjnym miejscem budowania relacji z Królem Wszechświata jest katedra, matka kościołów Archidiecezji Katowickiej. Dlatego serdecznie zapraszam do uczestniczenia w niedzielę, 26 listopada, w uroczystej liturgii Mszy św. o godzinie w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Do udziału zapraszam rodziny oraz przedstawicieli ruchów, wspólnot i stowarzyszeń działających w parafiach. Zapraszam reprezentantów Rad Duszpasterskich każdej parafii, członków Akcji Katolickiej i Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży z okazji ich patronalnego święta; zapraszam osoby życia konsekrowanego i wiernych związanych z katedralnym kościołem. Po Eucharystii kolejnej grupie zasłużonych diecezjan zostaną wręczone papieskie medale i odznaczenia oraz archidiecezjalne medale Pro Christi Regno, które są znakiem wdzięczności za zaangażowanie w dzieło budowania i umacniania duchowej przestrzeni Królestwa Bożego w naszej archidiecezji. 678

38 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Siostry i Bracia! Dzisiejszą niedzielę przeżywamy w Archidiecezji jako Dzień Muzyki Liturgicznej. Z tej okazji wszystkim zatroskanym o muzykę i śpiew w parafii przesyłam słowa serdecznych pozdrowień oraz pasterskie błogosławieństwo. Każde piękno istnieje po to, by zachwycało i unosiło modlitwę człowieka ku niebu. Dzięki muzyce liturgicznej możemy także doświadczać tego piękna. Wszystkim dbającym o rozwój kultury muzycznej w Archidiecezji Katowickiej serdecznie dziękuję i życzę wytrwałości w trosce o piękno muzyki liturgicznej i kościelnego śpiewu, aby zawsze były przestrzenią sacrum i dawały możliwość spotkania z Bogiem i Jego świętością! Drodzy Diecezjanie! Słowa Ewangelii odczytywane w uroczystość Chrystusa Króla przypomną nam, że w Bożym Królestwie liczą się przede wszystkim nasze konkretne czyny. Miłość do Chrystusa winna objawiać się w miłości do braci i sióstr. Jeśli tak będzie, wtedy usłyszymy zaproszenie sędziego: Pójdźcie, błogosławieni Ojca mojego, weźcie w posiadanie królestwo, przygotowane wam od założenia świata (Mt 25,34). Nie zapominajmy, że sąd Boży ostatecznie kończy historię, którą każdy tworzył, wplatając w historię zbawienia swój osobisty życiorys. Budujmy więc mądrze i roztropnie i prośmy często: Panie, niech przyjdzie Twoje Królestwo!. Wszystkim zaangażowanym w sprawy Królestwa Bożego błogosławię: w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Wiktor Skworc ARCYBISKUP METROPOLITA KATOWICKI Katowice, 13 listopada 2017 r. VA I 7824/17 ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 679

39 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE SPRAWY PERSONALNE 172 PERSONALIA Listopad 2017 Nominacja Konferencji Episkopatu Polski ks. Wojciech Surmiak Krajowy Delegat Konferencji Episkopatu Polski przy Europejskim Komitecie Duszpasterzy Akademickich Pozostałe nominacje i dekrety Wicedziekani: ks. Janusz Malczyk ks. Mirosław Smykała Wicedziekan dekanatu Mikołów Wicedziekan dekanatu Suszec SPRAWY PERSONALNE Członkowie Kolegium Konsultorów Rady Kapłańskiej Archidiecezji Katowickiej bp Marek Szkudło bp Adam Wodarczyk ks. Roman Chromy ks. Łukasz Gaweł ks. Marek Panek ks. Adam Pawlaszczyk ks. Jan Smolec ks. Dariusz Walencik ks. Grzegorz Wita 680

40 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Członkowie Rady Kapłańskiej Archidiecezji Katowickiej abp Wiktor Skworc - przewodniczący bp Marek Szkudło bp Adam Wodarczyk ks. Piotr Berger ks. Zdzisław Brzezinka ks. Roman Chromy ks. Jan Ficek ks. Łukasz Gaweł ks. Grzegorz Hawel ks. Piotr Kędzior ks. Zygmunt Klim ks. Tomasz Kopczyk ks. Edward Kopka ks. Michał Kowalski ks. Janusz Lasok ks. Tomasz Mandrysz ks. Marcin Niesporek ks. Andrzej Nowicki ks. Michał Orlik ks. Marek Panek ks. Adam Pawlaszczyk ks. Mirosław Pelc ks. Jacek Plech ks. Karol Płonka ks. Jan Smolec ks. Wojciech Solik ks. Józef Szklorz ks. Grzegorz Śmieciński ks. Bogusław Świech ks. Dariusz Walencik ks. Janusz Wilk ks. Grzegorz Wita ks. Arkadiusz Wuwer ks. Adam Zakrzewski ks. Piotr Żymańczyk prezbiterzy zakonni: o. Emil Pacławski OFM o. Bartłomiej Sumera OP SPRAWY PERSONALNE 681

41 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ZMARLI KAPŁANI 173 ks. prałat Henryk Zganiacz ZMARLI KAPŁANI Urodził się 21 marca 1933 w Pszowie, jako syn pracownika pocztowego Witolda i Franciszki zd. Glenc. Tam też 2 kwietnia tego samego roku został ochrzczony. W 1936 jego rodzina zamieszkała w Katowicach-Koszutce. Cztery lata później zaczął uczęszczać do szkoły niemieckiej, pobierając jednocześnie prywatne lekcje języka polskiego. Od 1947 był przez półtora roku w Małym Seminarium Duchownym Ojców Oblatów w Lublińcu. Następnie został przyjęty do dziesiątej klasy Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego nr 17 w Katowicach. Po zdaniu w 1951 egzaminu dojrzałości wstąpił do Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Święceń diakonatu udzielił mu 18 listopada 1956 w Krakowie biskup koadiutor Herbert Bednorz. Z rąk tegoż biskupa przyjął 2 grudnia 1956 w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach święcenia prezbiteratu. Od 20 grudnia 1956 był tymczasowym wikariuszem w parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Piasku. Następnie był wikariuszem w parafiach: Matki Bożej Wszechpośredniczki Łask i św. Antoniego z Padwy w Jedłowniku ( ), Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach ( ). W 1965 r. został mianowany adiutorem tej parafii. Od 10 września 1966 był wikariuszem w parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tarnowskich Górach pełniąc jednocześnie funkcję rektora kościoła św. Anny i duszpasterza akademickiego w parafii. Z dniem 10 marca 1969 został adiutorem, a 21 września 1971 proboszczem w Katowicach-Ochojcu. Podjął tam kontynuację, przerwanej wybuchem II wojny światowej, budowy kościoła parafialnego,. Od 15 czerwca 1973 był wikariuszem ekonomem, a od 29 grudnia

42 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ proboszczem parafii katedralnej Chrystusa Króla w Katowicach. Został mu również powierzony urząd dziekana dekanatu Katowice Centrum, który pełnił w latach Z dniem 1 września 1998 został przeniesiony na emeryturę. Zamieszkał w mieszkaniu prywatnym na terenie parafii katedralnej, nadal pełniąc kapłańską posługę - między innymi jako kanonik penitencjarz ( ). Ponadto w czasie swojego kapłańskiego posługiwania pełnił różne funkcje i urzędy diecezjalne, takie jak m.in.: - Diecezjalny referent do spraw środków masowego przekazu. - Przewodniczący Podkomisji Środków Społecznego Przekazu I. Synodu Diecezji Katowickiej - Członek Zespołu do spraw przygotowania i przeprowadzenia przeniesienia szczątków biskupa Arkadiusza Lisieckiego z kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła do krypty grobowej katedry Chrystusa Króla. - Duszpasterz środowisk twórczych w Archidiecezji Katowickiej - Kapelan więźniów politycznych i organizacji niepodległościowych w Archidiecezji Katowickiej - Notariusz aktuariusz w procesie beatyfikacyjnym Sługi Bożej Siostry Dulcissimy Hoffmann - Asystent kościelny Polskiego Związku Katolicko-Społecznego w Archidiecezji Katowickiej W uznaniu zasług dla diecezji i Kościoła został obdarzony godnościami: - Kanonika honorowego Kapituły Katedralnej Katowickiej (1981) - Kanonika gremialnego Kapituły Katedralnej Katowickiej (1992) - Kapelana Jego Świątobliwości (1994) Ze względu na stan zdrowia ostatnie miesiące życia spędził w Domu Św. Józefa w Katowicach, gdzie zmarł 23 listopada Pochowany został 27 listopada 2017 na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył Ks. Abp Wiktor Skworc. ZMARLI KAPŁANI 683

43 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE STOLICA APOSTOLSKA VARIA 174 Msza św. w kaplicy Domu św. Marty z udziałem niektórych ofiar nadużyć seksualnych dokonanych przez księży Homilia Ojca Świętego Franciszka 7 lipca 2014 r. VA R I A 684 Obraz Piotra, który widzi Jezusa wychodzącego z surowego przesłuchania, spotyka spojrzenie Jezusa i zaczyna płakać, przychodzi mi na myśl dzisiaj, gdy spotykam wasze spojrzenia, wielu mężczyzn i kobiet, chłopców i dziewcząt; czuję spojrzenie Jezusa i proszę Go o łaskę Jego łez. Łaskę, by Kościół płakał i zadośćuczynił za swoich synów i córki, którzy zdradzili swoją misję, którzy dopuścili się nadużyć w stosunku do niewinnych osób. Jestem wam dziś wdzięczny za przybycie tutaj. Od dawna czuję w sercu głęboki ból, cierpienie, ukrywane przez tyle czasu, zatajone przez niemożliwy do wytłumaczenia współudział, do momentu kiedy ktoś zdał sobie sprawę z tego, że Jezus patrzy, a potem jeszcze ktoś i jeszcze ktoś... i odważnie wytrzymali to spojrzenie. I ci nieliczni, którzy zaczęli płakać, obudzili nasze sumienie na tę zbrodnię i ciężki grzech. Moje cierpienie i ból powoduje fakt, że niektórzy kapłani i biskupi sprofanowali niewinność nieletnich i swoje powołanie kapłańskie dopuszczając się w stosunku do nich nadużyć seksualnych. To coś więcej niż czyny niegodziwe. To jak świętokradczy kult, bo te dziewczynki i ci chłopcy byli powierzeni charyzmatowi kapłańskiemu, by byli prowadzeni do Boga, a oni złożyli ich w ofierze bożkowi swojej żądzy. Sprofanowali oni obraz Boga, na którego podobieństwo zostaliśmy stworzeni. Dzieciństwo wiemy o tym wszyscy - jest skarbem. Młode serce, tak otwarte i pełne ufności, podziwia tajemnice miłości Boga i w jedyny w swoim rodzaju sposób gotowe jest umacniać się w wierze. Dziś serce Kościoła patrzy w oczy Jezusa w tych chłopcach i dziewczynkach i chce płakać. Prosi o łaskę płaczu w obliczu tych nikczemnych nadużyć seksualnych w stosunku do nieletnich. Czynów, które pozostawiły wam blizny na całe życie.

44 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Wiem, że wasze rany są źródłem głębokiego i niekiedy nieustępującego cierpienia emocjonalnego i duchowego, a także rozpaczy. Wiele osób, które przeszły przez to doświadczenie, popadło w uzależnienia. Inne cierpiały z powodu zaburzeń w ważnych relacjach z rodzicami, współmałżonkami i dziećmi. Cierpienie rodzin było szczególnie dramatyczne, ponieważ urazy spowodowane przez nadużycia przynoszą szkodę tym istotnym relacjom. Niektórzy zaznali także cierpienia z powodu strasznej tragedii, jaką jest samobójstwo bliskiej osoby. Śmierć tych umiłowanych dzieci Bożych bardzo ciąży mi na sercu i sumieniu, a także na sumieniu całego Kościoła. Tym rodzinom wyrażam moje najgłębsze ubolewanie i miłość. Jezus torturowany i przesłuchiwany z pasją zrodzoną z nienawiści jest prowadzony w inne miejsce i patrzy. Patrzy na jednego ze swoich, tego, który się Go zaparł i wywołuje jego płacz. Prośmy o tę łaskę razem z łaską zadośćuczynienia. Grzechy nadużyć seksualnych w stosunku do nieletnich ze strony członków duchowieństwa są wstrząsem dla wiary w Boga i pokładanej w Nim nadziei. Niektórzy uchwycili się wiary, u innych zdrada i opuszczenie osłabiły wiarę w Boga. Wasza obecność tutaj mówi o cudzie nadziei, która pokonuje najciemniejsze mroki. Niewątpliwie jest to znak miłosierdzia Bożego, że dziś możemy się spotkać, wielbić Boga, patrzyć sobie w oczy i prosić o łaskę pojednania. Przed Bogiem i Jego ludem odczuwam głęboki ból z powodu grzechów i poważnych zbrodni, jakimi są nadużycia seksualne popełnione przez członków kleru w stosunku do was i pokornie błagam o przebaczenie. Proszę również o przebaczenie grzechów zaniedbania ze strony zwierzchników Kościoła, którzy nie zareagowali we właściwy sposób na skargi o nadużycia, wnoszone przez członków rodzin i przez osoby, które były ofiarami nadużyć. Przysporzyło to dodatkowych cierpień osobom skrzywdzonym i wystawiły na niebezpieczeństwo innych nieletnich, którzy znaleźli się w sytuacji zagrożenia. Z drugiej strony odwaga, którą wykazaliście się wy i inni, ujawniając prawdę, była posługą miłości, bo pozwoliła odkryć straszliwe mroki w życiu Kościoła. Nie ma miejsca w posłudze Kościoła dla tych, którzy dopuszczają się nadużyć seksualnych w stosunku do dzieci; i zobowiązuję się do tego, że nie będę tolerował krzywdy wyrządzonej osobie nieletniej przez kogokolwiek, VA R I A 685

45 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A niezależnie od jego stanu duchownego. Wszyscy biskupi muszą wykonywać swoją posługę pasterzy z najwyższym staraniem o to, by chronić dzieci i z tej odpowiedzialności będą zdawać sprawę. Do wszystkich odnosi się rada, którą daje Jezus tym, którzy sieją zgorszenie, kamień młyński i morze (por. Mt 18,6). Ponadto będziemy czuwali nad procesem przygotowania do kapłaństwa. Liczę na członków Papieskiej Komisji ds. Ochrony Nieletnich, wszystkich nieletnich, bo niezależnie od tego, jaką wyznają religię, to oni są małymi, na których Pan patrzy z miłością. Proszę ich zatem o pomoc, ażebyśmy mogli wprowadzić skuteczną politykę i skuteczne procedury w Kościele powszechnym, mające na celu ochronę nieletnich, a także formację personelu kościelnego, by tę politykę i te procedury wdrażać. Musimy zrobić wszystko, co możliwe, by zapewnić, żeby te grzechy więcej się nie powtórzyły w Kościele. Bracia i siostry w Chrystusie, jako członkowie rodziny Bożej wszyscy jesteśmy powołani do tego, by wchodzić w dynamikę miłosierdzia. Pan Jezus, nasz Zbawiciel, jest najwyższym przykładem, niewinnym, który zabrał na krzyż nasze grzechy. Pojednanie jest istotą naszej wspólnej tożsamości naśladowców Chrystusa. Zwracając się do Niego, razem z Naszą Najświętszą Matką, która stała u stóp krzyża, prosimy o łaskę pojednania z całym ludem Bożym. Pełne słodyczy wstawiennictwo Naszej Pani Czułego Miłosierdzia jest niewyczerpanym źródłem pomocy na naszej drodze do wyzdrowienia. Wy i wszyscy, którzy doznali nadużyć ze strony członków kleru, jesteście kochani przez Boga. Modlę się, aby to, co pozostaje z mroku, który was dotknął, zostało uleczone przez uścisk Dzieciątka Jezus, oraz by miejsce doznanej krzywdy zajęła wiara i odnowiona radość. Dziękuję Panu za to spotkanie i proszę was o modlitwę za mnie, aby oczy mojego serca zawsze widziały jasno drogę miłosiernej miłości, a Bóg dał mi odwagę, bym szedł tą drogą dla dobra dzieci. Jezus wychodzi po niesprawiedliwym sądzie, po okrutnym przesłuchaniu i patrzy Piotrowi w oczy, a Piotr płacze. Prosimy, by patrzył na nas, byśmy pozwolili na siebie patrzeć i byśmy mogli płakać, a także by dał nam łaskę wstydu, abyśmy jak Piotr, po 40 dniach, mogli Mu odpowiedzieć: «Wiesz, że Cię miłujemy» i usłyszeć jego głos «wróć na swoją drogę i paś moje owce» - i dodaję - «nie pozwól, by żaden wilk wszedł do owczarni». 686

46 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ 175 List pasterski Papieża Benedykta XVI do katolików Irlandii 1. Drodzy bracia i siostry z Kościoła w Irlandii, z wielką troską zwracam się do was jako Pasterz Kościoła powszechnego. Podobnie jak was, głęboko poruszyły mnie informacje dotyczące nadużyć seksualnych wobec bezbronnych dzieci i młodzieży, jakich dopuścili się członkowie irlandzkiego Kościoła, a zwłaszcza kapłani i zakonnicy. Mogę jedynie dzielić konsternację i poczucie zdrady, które były udziałem wielu z was, kiedy dowiedzieliście się o tym, że te grzeszne i zbrodnicze czyny miały miejsce, oraz o tym, w jaki sposób potraktowały je władze Kościoła w Irlandii. Jak wiecie, niedawno zaprosiłem biskupów irlandzkich na spotkanie tu, w Rzymie, aby mi zdali sprawę z tego, w jaki sposób podchodzili do tych spraw w przeszłości oraz jakie kroki podjęli, aby stawić czoło tej poważnej sytuacji. Razem z paroma dostojnikami z Kurii Rzymskiej wysłuchałem tego, co mieli do powiedzenia, zarówno indywidualnie, jak i jako grupa, a oni przedstawili analizę popełnionych błędów i zapamiętanych lekcji, a także opis programów i procedur, które stosują dzisiaj. Nasze refleksje były szczere i konstruktywne. Ufam, że w rezultacie umocniło to pozycję biskupów i mogą oni teraz podjąć się naprawiania niesprawiedliwości dokonanych w przeszłości i zająć się szerszymi zagadnieniami, związanymi z nadużyciami w stosunku do nieletnich, stosując metody zgodne z wymogami sprawiedliwości i tym, czego uczy Ewangelia. 2. Ja sam, biorąc pod uwagę, że chodzi o poważne winy, i fakt, że reakcja na nie władz kościelnych w waszym kraju często nie była odpowiednia, postanowiłem napisać do was ten list pasterski, by powiedzieć, że jestem z wami, i by nakreślić wam plan uzdrowienia, odnowy i wynagrodzenia za winy. W rzeczywistości, jak zauważyło wiele osób w waszym kraju, problem nadużyć w stosunku do nieletnich nie jest specyficznym problemem ani Irlandii, ani Kościoła. Jednakże zadaniem, które teraz stoi przed wami, jest uporanie się z problemem nadużyć, do jakich doszło w łonie irlandzkiej wspólnoty katolickiej, i uczynienie tego z odwagą i determinacją. Niech nikt nie sądzi, że przezwyciężenie tej smutnej sytuacji nastąpi w krótkim czasie. Pozytywne kroki zostały już uczynione, ale pozostaje jeszcze wiele do zrobienia. Potrzebna jest wytrwałość i modlitwa z wielką ufnością w uzdrawiającą moc Bożej łaski. VA R I A 687

47 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A 688 Jednocześnie muszę także wyrazić przekonanie, że Kościół w Irlandii, aby zaleczyć tę bolesną ranę, musi przede wszystkim uznać przed Panem i przed innymi ludźmi, że zostały popełnioneciężkie grzechy wobec bezbronnych dzieci. Uświadomienie sobie tego, razem ze szczerym bólem z powodu krzywd wyrządzonych ofiarom nadużyć i ich rodzinom, musi doprowadzić do podjęcia wspólnego wysiłku, aby zagwarantować dzieciom ochronę przed podobnymi zbrodniami w przyszłości. Proszę was, byście teraz, gdy stawiacie czoło wyzwaniom chwili, pamiętali o «skale, z której was wyciosano» (Iz 51, 1). Zastanówcie się nad tym, jak wielkoduszne, niekiedy heroiczne dary ofiarowały Kościołowi i ludzkości jako takiej przeszłe pokolenia Irlandczyków, mężczyzn i kobiet, i niech z tej refleksji zrodzi się zapał do uczciwej oceny swojego postępowania oraz do zaangażowania się z przekonaniem w realizację programu odnowy kościelnej i indywidualnej. Modlę się, aby dzięki wstawiennictwu swoich licznych świętych Kościół w Irlandii, oczyszczony przez pokutę, przezwyciężył obecny kryzys i stał się na nowo przekonującym świadkiem prawdy i dobroci Boga wszechmogącego, które się objawiły w Jego Synu Jezusie Chrystusie. 3. Na przestrzeni dziejów katolicy irlandzcy dowiedli, że potrafią z wielką mocą czynić dobro zarówno we własnej ojczyźnie, jak i poza jej granicami. Celtyccy mnisi, tacy jak św. Kolumban, szerzyli Ewangelię w Europie Zachodniej, kładąc podwaliny średniowiecznej kultury monastycznej. Ideały świętości, miłości i transcendentnej mądrości, których źródłem jest wiara chrześcijańska, wyraziły się w budowie kościołów i klasztorów, w zakładaniu szkół, bibliotek i szpitali, dzięki którym skonsolidowała się duchowa tożsamość Europy. Ci irlandzcy misjonarze zawdzięczali swoją siłę i natchnienie niezłomnej wierze, pewnemu przewodnictwu i moralnej prawości w postępowaniu Kościoła w swojej ojczyźnie. Począwszy od XVI w. katolicy w Irlandii, którzy byli przez długi okres prześladowani, walczyli o to, by w trudnych i niebezpiecznych okolicznościach nie zgasł płomień ich wiary. Św. Oliwer Plunket, biskup męczennik Armagh, jest najbardziej znaną postacią z ogromnej rzeszy odważnych synów i córek Irlandii, którzy byli gotowi oddać życie za wierność Ewangelii. Po Emancypacji Katolików Kościół mógł znów rozwijać się w wolności. Rodziny i liczne osoby, które zachowały wiarę w czasach ciężkiej próby, niczym iskra dały początek wielkiemu odrodzeniu katolicyzmu irlandzkiego w XIX w. Kościół

48 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ rozwinął szkolnictwo, zwłaszcza dla ubogich, przez co wniósł wielki wkład w rozwój irlandzkiego społeczeństwa. Jednym z owoców, jakie wydały nowe szkoły katolickie, był rozkwit powołań: pokolenia kapłanów, sióstr i braci misjonarzy opuściły ojczyznę, udając się na posługę na wszystkich kontynentach, zwłaszcza w świecie angielskojęzycznym. Godna podziwu była nie tylko ich liczba, ale także siła wiary i niezłomność ich duszpasterskiego zaangażowania. Wiele diecezji, zwłaszcza w Afryce, Ameryce i Australii, dużo skorzystało z obecności duchowieństwa i zakonników irlandzkich, którzy głosili Ewangelię i zakładali parafie, szkoły i uniwersytety, kliniki i szpitale, służące zarówno katolikom, jak i całemu społeczeństwu, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb ubogich. W każdej prawie rodzinie w Irlandii był ktoś syn albo córka, ciocia lub wujek kto poświęcił życie Kościołowi. Rodziny irlandzkie słusznie mają w wielkim poważaniu i kochają swoich bliskich, którzy poświęcili życie Chrystusowi, dzieląc się darem wiary z innymi i wyrażając ją w pełnej miłości posłudze Bogu i bliźniemu. 4. W ostatnich dziesięcioleciach Kościół w waszym kraju musiał jednakże zmierzyć się z nowymi i poważnymi wyzwaniami, jakie postawiły przed wiarą szybkie przekształcenia i sekularyzacja irlandzkiego społeczeństwa. Nastąpiły bardzo szybkie zmiany społeczne, niejednokrotnie podminowujące tradycyjne przywiązanie ludu do nauczania i wartości katolickich. Bardzo często praktyka sakramentów i formy nabożeństwa, które podtrzymują wiarę i pomagają jej wzrastać, jak na przykład częsta spowiedź, codzienna modlitwa i coroczne rekolekcje, zostały zarzucone. W tym okresie zaznaczyła się mocno tendencja również u kapłanów i zakonników do przyjmowania świeckiego sposobu myślenia i wydawania sądów o rzeczywistości bez wystarczającego odniesienia do Ewangelii. Program odnowy, przedstawiony przez Sobór Watykański II, był niekiedy błędnie interpretowany i, prawdę mówiąc, w świetle następujących wówczas głębokich zmian społecznych nie było łatwo zdecydować, jaki jest najlepszy sposób jego realizowania. W szczególności panowała tendencja, zrodzona ze słusznych intencji, ale błędna, do unikania postępowania karnego w obliczu nieprawidłowych sytuacji kanonicznych. W tym właśnie ogólnym kontekście musimy starać się zrozumieć bulwersujący problem nadużyć seksualnych w stosunku do dzieci, który w niemałej mierze przyczynił się do osłabienia wiary i utraty szacunku dla Kościoła i dla jego nauczania. Tylko wtedy, gdy uważnie przeanalizujemy liczne elementy, które znalazły się u źródeł obecnego kryzysu, będziemy mogli postawić jasną diagnozę VA R I A 689

49 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A 690 odnośnie do jego przyczyn i znaleźć skuteczne lekarstwa. Wśród czynników, które się na to złożyły, możemy wymienić: niewłaściwe procedury stosowane przy określaniu, czy kandydaci do kapłaństwa i do życia zakonnego spełniają konieczne do tego warunki; niewystarczającą formację ludzką, moralną, intelektualną i duchową w seminariach i nowicjatach; tendencję w społeczeństwie do przychylniejszego traktowania duchowieństwa i innych osób obdarzonych władzą oraz źle pojmowaną troskę o dobre imię Kościoła i o to, by unikać skandali, czego skutkiem było niestosowanie obowiązujących kar kanonicznych i brak ochrony godności każdej osoby. Należy bezzwłocznie działać, by rozwiązać te problemy, które spowodowały tak tragiczne następstwa w życiu ofiar nadużyć i ich rodzin, a także przysłoniły światło Ewangelii takim mrokiem, jakiego nie znały nawet wieki prześladowań. 5. Przy różnych okazjach, od momentu kiedy zostałem wybrany na Stolicę Piotrową, spotykałem się z ofiarami nadużyć seksualnych i jestem gotów się z nimi spotykać. Poświęciłem im czas, słuchałem ich historii, poznałem ich cierpienia, modliłem się za nie. Wcześniej, na początku mojego pontyfikatu, w trosce o rozwiązanie tego problemu, poprosiłem biskupów Irlandii, przy okazji wizyty ad limina w 2006 r., o «ustalenie prawdy o tym, co się wydarzyło w przeszłości, zastosowanie wszelkich środków mających na celu uniknięcie powtórzenia się tego w przyszłości, zagwarantowanie, by zasady sprawiedliwości były w pełni szanowane, a przede wszystkim, o zaleczenie ran ofiar i tych wszystkich, którzy ucierpieli z powodu tych wielkich zbrodni» (przemówienie do biskupów Irlandii, 28 października 2006 r.). W tym liście pragnę zachęcić was wszystkich oraz lud Boży w Irlandii do refleksji nad ranami, które odniosło ciało Chrystusa, nad metodami, czasem bolesnymi, jakie należy zastosować, by je opatrzyć i zaleczyć, i nad potrzebą jedności, miłości i wzajemnej pomocy w długim procesie odzyskiwania sił i odnowy kościelnej. Kieruję do was teraz słowa, które płyną z mego serca, i pragnę zwrócić się do każdego z was osobno oraz do wszystkich jako do braci i sióstr w Panu. 6. Do ofiar nadużyć i do ich rodzin Cierpieliście okrutnie i z tego powodu naprawdę bardzo ubolewam. Wiem, że nic nie może wymazać zła, jakiego doznaliście. Zawiedziono wasze zaufanie i podeptano waszą godność. Wielu z was, kiedy znalazło w sobie dość odwagi, by opowiedzieć o tym, co się wydarzyło, nie zostało przez nikogo wysłuchanych. Ci z was, którzy zostali wykorzystani w szkolnych internatach,

50 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ musieli odczuć, że nie ma możliwości uniknięcia tych cierpień. To zrozumiałe, że trudno wam przebaczyć lub pojednać się z Kościołem. W jego imieniu mówię, że wszyscy odczuwamy wstyd i wyrzuty sumienia. Jednocześnie proszę was, byście nie tracili nadziei. To we wspólnocie Kościoła spotykamy osobę Jezusa Chrystusa, który sam był ofiarą niesprawiedliwości i grzechu. Jak wy, On również nosi jeszcze rany, pozostawione przez niezasłużone cierpienia. On rozumie, jak głęboki jest wasz ból i jaki wpływ wciąż wywiera na wasze życie i wasze relacje z innymi, w tym również na stosunek do Kościoła. Wiem, że po tym, co się stało, niektórym z was trudno jest nawet stanąć w drzwiach kościoła. Jednakże rany Chrystusa, przemienione przez Jego zbawcze cierpienie, są narzędziami, dzięki którym moc zła zostaje pokonana, a my odradzamy się do życia i do nadziei. Głęboko wierzę w uzdrawiającą moc Jego ofiarnej miłości także w sytuacjach najbardziej mrocznych i beznadziejnych która przynosi wyzwolenie i obietnicę nowego początku. Zwracając się do was jako pasterz, zatroskany o dobro wszystkich dzieci Bożych, pokornie proszę was, byście wzięli pod rozwagę to, co wam powiedziałem. Modlę się, abyście przybliżając się do Chrystusa i uczestnicząc w życiu Jego Kościoła Kościoła oczyszczonego przez pokutę i odnowionego przez duszpasterską miłość mogli na nowo odkryć nieskończoną miłość Chrystusa do każdego z was. Ufam, że w ten sposób będziecie mogli znaleźć pojednanie, głębokie uzdrowienie wewnętrzne i pokój. 7. Do kapłanów i zakonników, którzy dopuszczali się nadużyć seksualnych wobec dzieci Zdradziliście niewinnych młodych ludzi oraz ich rodziców, którzy pokładali w was zaufanie. Musicie za to odpowiedzieć przed Bogiem wszechmogącym, a także przed odpowiednio powołanymi do tego sądami. Utraciliście szacunek społeczności Irlandii i okryliście wstydem i hańbą waszych współbraci. A ci wśród was, którzy są kapłanami, zbezcześcili świętość sakramentu kapłaństwa, w którym Chrystus uobecnia się w nas i w naszych uczynkach. Ogromną krzywdę wyrządziliście ofiarom i naraziliście na wielką szkodę Kościół i społeczny obraz kapłaństwa i życia zakonnego. Wzywam was, byście zrobili rachunek sumienia, uznali swoją odpowiedzialność za popełnione grzechy i z pokorą wyrazili żal. Szczery żal otwiera drzwi Bożemu przebaczeniu i łasce prawdziwej poprawy. Ofiarując modlitwy i pokuty za tych, których skrzywdziliście, sami powinniście starać się odpo- VA R I A 691

51 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A 692 kutować za swoje czyny. Zbawcza ofiara Chrystusa ma moc przebaczenia nawet najcięższych grzechów i wydobycia dobra nawet z najstraszniejszego zła. Jednocześnie sprawiedliwość Boga wymaga, byśmy zdali sprawę z naszych uczynków, niczego nie ukrywając. Uznajcie otwarcie waszą winę, spełnijcie wymogi sprawiedliwości, ale nie traćcie nadziei na Boże miłosierdzie. 8. Do rodziców Przeżyliście prawdziwy wstrząs, gdy dowiedzieliście się o strasznych rzeczach, do jakich doszło w środowisku, które miało być ze wszystkich najbezpieczniejsze. W dzisiejszym świecie nie jest łatwo stworzyć ognisko domowe i wychowywać dzieci. Zasługują one na to, by wzrastały w bezpiecznym środowisku, były kochane i chciane, miały silne poczucie własnej tożsamości i wartości. Mają prawo do wychowania w duchu prawdziwych wartości moralnych, zakorzenionych w godności osoby ludzkiej, do czerpania natchnienia z prawdy naszej katolickiej wiary i do uczenia się takich sposobów zachowania i działania, które zapewnią im właściwy szacunek dla samych siebie i trwałe szczęście. To zaszczytne i niełatwe zadanie jest powierzone przede wszystkim wam, ich rodzicom. Zachęcam was, byście uczynili co w waszej mocy, by zapewnić dzieciom możliwie jak najlepszą opiekę, tak w domu, jak i ogólnie w społeczeństwie, natomiast Kościół ze swojej strony nadal będzie stosował metody, przyjęte w ostatnich latach, by chronić młodzież w parafiach i szkołach. Gdy wypełniacie swoje ważne obowiązki, bądźcie pewni, że jestem z wami, i że was wspieram modlitwą. 9. Do dzieci i młodzieży w Irlandii Pragnę skierować do was słowo szczególnego pokrzepienia. Wasze doświadczenia związane z Kościołem różnią się bardzo od doświadczeń waszych rodziców i dziadków. Świat bardzo się zmienił od czasu, kiedy oni byli w waszym wieku. Pomimo to wszyscy w każdym pokoleniu muszą iść tą samą drogą, niezależnie od okoliczności. Wszystkich nas zgorszyły grzechy i upadki niektórych członków Kościoła, zwłaszcza tych, którzy zostali specjalnie wybrani, by służyć młodym jako przewodnicy. Ale to w Kościele znajdziecie Jezusa Chrystusa, który jest ten sam wczoraj, dziś i na wieki (por. Hbr 13, 8). On was kocha i za was złożył z siebie ofiarę na krzyżu. Szukajcie osobistej więzi z Nim we wspólnocie Jego Kościoła, ponieważ On nigdy nie zawiedzie waszego zaufania! Tylko On może odpowiedzieć na wasze najgłębsze oczekiwania i nadać waszemu życiu najpełniejszy sens, przez poświęcenie w służbie innym. Patrzcie na Jezusa i Jego dobroć i strzeżcie w waszym sercu płomienia wiary. Razem z waszymi braćmi katolikami

52 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ w Irlandii liczę, że będziecie wiernymi uczniami naszego Boga i ze swoim tak bardzo potrzebnym entuzjazmem i waszym idealizmem przyczynicie się do odbudowy i odnowy naszego umiłowanego Kościoła. 10. Do kapłanów i osób zakonnych w Irlandii Wszyscy cierpimy z powodu grzechów naszych współbraci, którzy sprzeniewierzyli się świętej misji lub nie podeszli w sposób sprawiedliwy i odpowiedzialny do oskarżeń o nadużycia. Obraza i oburzenie, wywołane przez to wszystko nie tylko w świeckich, ale również w was samych i w waszych wspólnotach zakonnych, sprawiły, że liczni spośród was czują się zniechęceni, a także opuszczeni. Jestem ponadto świadomy, że niektórzy kojarzą was z winnymi i tak na was patrzą, jakbyście w jakiś sposób byli odpowiedzialni za występki innych. W tym okresie cierpienia chciałbym wyrazić uznanie dla waszego życia jako kapłanów i zakonników oraz apostolatu i zachęcam was do potwierdzania wiary w Chrystusa, miłości do Jego Kościoła oraz ufności w obietnicę odkupienia, przebaczenia i wewnętrznej odnowy, zawartą w Ewangelii. W ten sposób ukażecie wszystkim, że gdzie wzmaga się grzech, tam jeszcze bardziej rozlewa się łaska (por. Rz 5, 20). Zdaję sobie sprawę, że sposób, w jaki sprawy potraktowali niektórzy z waszych przełożonych, wzbudził w was rozczarowanie, wzburzenie i gniew. Jest jednak rzeczą istotną, abyście ściśle współpracowali z tymi, którzy sprawują władzę, i pomagali zagwarantować, że środki zastosowane w odpowiedzi na kryzys będą rzeczywiście ewangeliczne, sprawiedliwe i skuteczne. Przede wszystkim zachęcam was, byście coraz wyraźniej stawali się ludźmi modlitwy, idąc odważnie drogą nawrócenia, oczyszczenia i pojednania. Kościół w Irlandii będzie mógł wówczas czerpać nowe życie i żywotność z waszego świadectwa o odkupieńczej mocy Pana, uwidocznionej w waszym życiu. 11. Do moich braci biskupów Nie można zaprzeczyć, że niektórzy z was i z waszych poprzedników dopuścili się poważnych niekiedy zaniedbań, nie stosując przewidzianych od dawna przepisów prawa kanonicznego dotyczących przestępstwa, jakim jest molestowanie dzieci. Popełniono poważne błędy w podejściu do oskarżeń. Rozumiem, jak bardzo było trudno zdać sobie sprawę z rozmiaru i złożoności problemu, uzyskać rzetelne informacje i podjąć słuszne decyzje w świetle rozbieżnych rad ekspertów. Mimo to trzeba przyznać, że popełniono poważne błędy w ocenie sytuacji i kierownictwie. Wszystko to poważnie podważyło waszą wiarygodność i skuteczność. Doceniam podjęte przez was wysiłki, by naprawić błędy przeszłości i zagwarantować, że się nie powtórzą. W pełni sto- VA R I A 693

53 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A 694 sujcie przepisy prawa kanonicznego w rozwiązywaniu spraw związanych z nadużyciami w stosunku do dzieci, a także współpracujcie z władzami cywilnymi w tym, co należy do ich kompetencji. Oczywiście, przełożeni zakonni powinni postępować tak samo. Oni również uczestniczyli w niedawnych spotkaniach tutaj, w Rzymie, mających na celu ustalenie jasnego i spójnego sposobu podejścia do tych kwestii. Jest rzeczą konieczną, aby przepisy Kościoła w Irlandii, dotyczące ochrony dzieci, były stale weryfikowane i uzupełniane i by w pełni i bezstronnie stosowano je zgodnie z prawem kanonicznym. Tylko przystąpienie z całą uczciwością i przejrzystością do zdecydowanego działania może odbudować szacunek i życzliwość Irlandczyków dla Kościoła, któremu poświęciliśmy nasze życie. Początkiem tego musi być przede wszystkim wasz rachunek sumienia, wewnętrzne oczyszczenie i duchowa odnowa. Irlandczycy słusznie oczekują, że będziecie mężami Bożymi, że będziecie święci, że wasze życie będzie proste, że codziennie będziecie dążyli do osobistego nawrócenia. Dla nich, zgodnie ze słowami św. Augustyna, jesteście biskupami; jednakże razem z nimi jesteście powołani, by naśladować Chrystusa (por. Mowa 340, 1). Zachęcam was zatem do odnowy waszego poczucia odpowiedzialności wobec Boga, do coraz większej solidarności z waszym ludem i do pogłębienia waszej troski pasterskiej o każdego, kto należy do waszej owczarni. W szczególny sposób zwracajcie uwagę na życie duchowe i moralne każdego z waszych kapłanów. Dawajcie przykład własnym życiem, okazujcie im bliskość, słuchajcie, jakie są ich troski, dodawajcie im odwagi w tym trudnym okresie i zabiegajcie o to, by płomień ich miłości do Chrystusa oraz ich zaangażowanie w służbie braci i sióstr były coraz większe. Również świeccy powinni być zachęcani do odegrania swojej roli w życiu Kościoła. Zapewniajcie im taką formację, by w wyraźny i przekonujący sposób potrafili uzasadniać Ewangelię we współczesnym społeczeństwie (por. 1 P 3, 15) oraz w pełni uczestniczyć w życiu i posłannictwie Kościoła. Pomoże wam to na nowo stać się przewodnikami oraz świadkami odkupieńczej prawdy Chrystusa. 12. Do wszystkich wiernych w Irlandii Zetknięcie się młodego człowieka z Kościołem powinno zawsze przynosić owoc w postaci osobistego i życiodajnego spotkania z Jezusem Chrystusem w kochającej i krzepiącej wspólnocie. W tym środowisku powinno się zachęcać młodych, by osiągali swój pełny ludzki i duchowy rozwój, by dążyli do wzniosłych ideałów świętości, miłości

54 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ i prawdy oraz czerpali natchnienie z bogactw wielkiej tradycji religijnej i kulturowej. W naszym coraz bardziej zsekularyzowanym społeczeństwie, w którym również nam, chrześcijanom, często trudno mówić o transcendentnym wymiarze naszej egzystencji, musimy znaleźć nowe sposoby przekazywania młodym piękna i bogactwa przyjaźni z Jezusem Chrystusem we wspólnocie Jego Kościoła. W przezwyciężaniu obecnego kryzysu środki zapewniające sprawiedliwe traktowanie poszczególnych przestępstw mają istotne znaczenie, ale one same nie wystarczą: potrzebna jest nowa wizja, która natchnie obecne oraz przyszłe pokolenia do czerpania z daru naszej wspólnej wiary. Idąc drogą wskazaną przez Ewangelię, zachowując przykazania, tak kształtując swoje życie, by coraz bardziej upodabniało się do osoby Jezusa Chrystusa, doznacie głębokiej odnowy, której dzisiaj tak pilnie potrzeba. Zachęcam was wszystkich do wytrwania na tej drodze. 13. Drodzy bracia i siostry w Chrystusie, pragnąłem skierować do was te słowa pokrzepienia i wsparcia, powodowany głęboką troską o was wszystkich w tym bolesnym okresie, który tak wyraźnie odsłonił słabość ludzkiej doli. Mam nadzieję, że będą one dla was znakiem mojej duchowej bliskości oraz ufności, że zdołacie odpowiedzieć na wyzwania obecnej chwili, czerpiąc nowe natchnienie i siłę ze szlachetnych irlandzkich tradycji wierności Ewangelii, trwania w wierze i niezłomności w dążeniu do świętości. Razem z wami wszystkimi modlę się żarliwie, aby z pomocą łaski Bożej rany zadane tak wielu osobom i rodzinom mogły zostać uleczone i aby w Kościele w Irlandii nastał czas odrodzenia i duchowej odnowy. 14. Chcę wam przedstawić w związku z tą sytuacją kilka konkretnych inicjatyw. Na zakończenie mojego spotkania z biskupami Irlandii poprosiłem, aby tegoroczny Wielki Post został wykorzystany jako czas modlitwy o zesłanie na Kościół waszego kraju Bożego miłosierdzia, darów świętości i mocy Ducha Świętego. Dziś wzywam was wszystkich, abyście swoją piątkową pokutę ofiarowywali przez cały rok, od teraz aż do Wielkanocy 2011 r., w tej właśnie intencji. Proszę, byście ofiarowali swój post, modlitwy, lekturę Pisma Świętego i uczynki miłosierdzia, prosząc o łaskę uzdrowienia i odnowy Kościoła w Irlandii. Zachęcam was do odkrycia na nowo sakramentu pojednania i częstszego korzystania z jego przemieniającej łaski. Szczególną uwagę należy poświęcić adoracji eucharystycznej, dlatego w każdej diecezji powinny być kościoły i kaplice specjalnie do tego przezna- VA R I A 695

55 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A 696 czone. Proszę, aby parafie, seminaria, domy zakonne i klasztory zorganizowały w różnych okresach adoracje eucharystyczne, tak aby wszyscy mieli możliwość wzięcia w nich udziału. Żarliwą modlitwą przed Panem realnie obecnym możecie wynagradzać za grzechy nadużyć, które spowodowały tak wielkie szkody, a jednocześnie wypraszać łaskę odnowy sił i głębokiego poczucia misji biskupów, kapłanów, zakonników i wiernych. Ufam, że program ten doprowadzi do odrodzenia Kościoła w Irlandii w pełni prawdy samego Boga, ponieważ prawda nas wyzwala (por. J 8, 32). Ponadto, po konsultacjach i modlitwie w tej intencji zamierzam ogłosić wizytację apostolską niektórych diecezji Irlandii, a także seminariów i zgromadzeń zakonnych. Wizytacja będzie miała na celu wsparcie Kościoła lokalnego na drodze odnowy, a w przygotowaniach będą współpracowały odpowiednie urzędy Kurii Rzymskiej i Konferencja Episkopatu Irlandii. Szczegóły zostaną podane do wiadomości w odpowiednim czasie. Proponuję także przeprowadzenie krajowej misji dla wszystkich biskupów, kapłanów i zakonników. Mam nadzieję, że wykorzystując umiejętności doświadczonych kaznodziejów i organizatorów rekolekcji zarówno z Irlandii, jak z innych krajów, i studiując na nowo dokumenty soborowe, ryty liturgiczne święceń kapłańskich, ślubów zakonnych i najnowsze nauczanie papieskie, zdołacie głębiej docenić wartość swoich powołań i dotrzeć do korzeni swojej wiary w Jezusa Chrystusa oraz obficie czerpać ze źródeł wody żywej, którą On wam daje poprzez Kościół. W tym roku poświęconym kapłanom polecam waszej uwadze w szczególny sposób postać św. Jana Marii Vianneya, który w tak bogaty sposób pojmował tajemnicę kapłaństwa. «Kapłan pisał ma klucze do skarbów niebieskich: to on otwiera bramę; on jest ekonomem dobrego Boga; zarządcą Jego dóbr». Proboszcz z Ars dobrze zrozumiał, jakim błogosławieństwem dla wspólnoty jest posługa dobrego i świętego kapłana: «Dobry pasterz, pasterz według Bożego serca jest największym skarbem, jaki dobry Bóg może dać parafii, i jednym z najcenniejszych darów Bożego miłosierdzia». Oby za wstawiennictwem św. Jana Marii Vianneya odżyło kapłaństwo w Irlandii i oby w całym Kościele w Irlandii wzrosło uznanie dla wielkiego daru posługi kapłańskiej. Korzystam z okazji, aby już teraz podziękować wszystkim tym, którzy będą uczestniczyli w organizowaniu wizytacji apostolskiej i misji, jak również licznym mężczyznom i kobietom, którzy w całej Irlandii już teraz zabiegają

56 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ o ochronę dzieci w środowiskach kościelnych. Od momentu kiedy zaczęto w pełni pojmować powagę i rozmiar problemu nadużyć seksualnych w stosunku do dzieci w instytucjach katolickich, Kościół w różnych częściach świata włożył bardzo wiele pracy, aby uporać się z nim i wynagrodzić krzywdy. Nie szczędząc wysiłków, należy doskonalić i uzupełniać istniejące już procedury, a na duchu pokrzepia mnie fakt, że obowiązujące systemy ochrony, zastosowane przez Kościoły lokalne, są uważane w niektórych częściach świata za wzór do naśladowania dla innych instytucji. Specjalną Modlitwą za Kościół w Irlandii pragnę zakończyć ten list, który wam przesyłam z troską, jaką ojciec otacza własne dzieci, i z miłością chrześcijanina, takiego samego jak wy, zgorszonego i zranionego tym, co się stało w naszym umiłowanym Kościele. Niech Najświętsza Maryja Panna strzeże was i prowadzi drogą wiodącą do ściślejszego zjednoczenia z Jej Synem, ukrzyżowanym i zmartwychwstałym, kiedy będziecie odmawiali tę modlitwę w waszych rodzinach, parafiach i wspólnotach. Z wielką miłością i niezłomną ufnością w Boże obietnice z serca udzielam wam wszystkim mojego Apostolskiego Błogosławieństwa jako zadatku siły i pokoju w Panu. Watykan, 19 marca 2010 r., uroczystość św. Józefa BENEDICTUS PP XVI Modlitwa za Kościół w Irlandii Boże naszych ojców, odnów naszą wiarę, która jest naszym życiem i zbawieniem, naszą nadzieję, która obiecuje przebaczenie i wewnętrzne odrodzenie, w miłości, która oczyszcza i otwiera nasze serca, abyśmy kochali Ciebie, a w Tobie wszystkich naszych braci i siostry. Panie Jezu Chryste, spraw, aby Kościół w Irlandii odnowił swoje wielowiekowe zaangażowanie w formację naszej młodzieży na drodze prawdy, dobroci, świętości i wielkodusznej służby społeczeństwu. Duchu Święty, Pocieszycielu, obrońco i przewodniku, spraw, aby zapanowała na nowo wiosna świętości i zapału apostolskiego w Kościele w Irlandii. Oby nasz smutek i łzy, VA R I A 697

57 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE nasze szczere zaangażowanie w naprawę błędów popełnionych w przeszłości i nasze mocne postanowienie poprawy wydały obfite owoce łaski, przynosząc pogłębienie wiary w naszych rodzinach, parafiach, szkołach i zrzeszeniach, duchowy postęp irlandzkiego społeczeństwa i wzrost miłości, sprawiedliwości, radości i pokoju w całej rodzinie ludzkiej. Tobie, Trójco Święta, z pełną ufnością w miłość i opiekę Maryi, Królowej Irlandii, Matki naszej, i św. Patryka, św. Brygidy i wszystkich świętych, powierzamy nas samych, nasze dzieci i potrzeby Kościoła w Irlandii. Amen. VA R I A 698

58 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 176 Uznanie Archikatedry Chrystusa Króla oraz budynku Kurii Metropolitalnej wraz z ogrodem za Pomnik Historii VA R I A 699

59 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A 700

60 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ VA R I A 701

61 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A 702

62 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ VA R I A 703

63 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A 704

64 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ 177 Odebranie rozporządzenia nadającego katowickiej katedrze wraz z kurią metropolitalną i ogrodami tytułu Pomnika Historii Warszawa, 23 listopada 2017 Metropolita katowicki abp Wiktor Skworc wraz z wojewodą śląskim Jarosławem Wieczorkiem odebrali w czwartek, 23 listopada w Warszawie z rąk Prezydenta Polski Andrzeja Dudy tekst rozporządzenia nadającego katowickiej katedrze wraz z kurią metropolitalną oraz ogrodami tytuł Pomnika Historii. W ten sposób katowicka katedra, kuria oraz ogrody kurialne dołączyły do prestiżowej listy na której znajduje się zaledwie pięć zabytków województwa śląskiego. Dzisiejsza nominacja rozszerza strefę Sejmu Śląskiego jako Pomnika Historii i włącza w nią zespół katedralny. - Gmach Województwa i Sejmy Śląskiego oraz zespół katedralny w Katowicach cechują wyjątkowe wartości historyczne czytamy na stronie Prezydenta RP. Zabytki są powiązane z ważnymi dla kraju wydarzeniami, jakimi był powrót w 1922 r. części historycznego Górnego Śląska do Polski i powstanie autonomicznego województwa śląskiego oraz uniezależnione od niemieckim struktur kościelnych diecezji katowickiej czytamy dalej. Podczas samej uroczystości wręczenia rozporządzenia przypomniano, że powstające w pierwszej połowie XX wieku budowle są materialnym znakiem nowej sytuacji politycznej w regionie i silniejszej pozycji samych Katowic. Zwrócono także uwagę, że archikatedra, której budowę od początku wspierały władze świeckie, niejako symbolizowała rolę, jaką na Górnym Śląsku odegrał Kościół Rzymskokatolicki, będąc przez lata nośnikiem polskich tradycji, kultury i języka. VA R I A Lista Pomników Historii obejmuje zabytki nieruchome o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, utrwalone w powszechnej świadomości i mające duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski. Status pomnika historii ustanawiany jest w drodze rozporządzenia przez Pre- 705

65 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE zydenta Rzeczypospolitej Polskiej. W województwie śląskim na listę Pomników Historii jest wpisanych pięć obiektów: kopalnia srebra w Tarnowskich Górach, Jasna Góra, radiostacja gliwicka, katowickie osiedle Nikiszowiec oraz gmach Sejmu Śląskiego. 178 Katolicka Agencja Informacyjna Medal Benemerenti in Opere Evangelizationis dla ks. abp. Wiktora Skworca Warszawa, 17 listopada Podczas gali 50-lecia Komisji Episkopatu Polski ds. Misji, która miała miejsce na Zamku Królewskim w Warszawie medal Benemerenti in Opere Evangelizationis otrzymał m.in. metropolita katowicki abp Wiktor Skworc. Medal Benemeranti in Opere Evangelizationis jest przyznawany przez Kapitułę w czterech kategoriach: za zasługi w dziele misyjnym, pomoc modlitewną i duchową, pomoc materialną i finansową misjom oraz informację medialną. Do kapituły wpłynęło ponad 150 propozycji nagrodzenia różnych osób. VA R I A Za szczególne i wybitne zasługi w dziele misyjnym medal otrzymał ks. abp Wiktor Skworc wraz ks. Arcybiskupami, którzy stali na czele Komisji ds. Misji. Księża Arcybiskupi tworząc Komisję i przewodnicząc jej pracom nadali jej współczesny kształt oraz przywołali do istnienia agendy Komisji takie jak: Biuro Misyjne, Centrum Formacji Misyjnej, Misyjny Instytut Laikatu, MIVA Polska i Dzieło Pomocy Ad gentes. Dzięki ich ofiarnej pracy i zapałowi misyjnego Komisji podjęła się dzieła koordynacji animacji i formacji misyjnej to słowa, które padły podczas odczytywania uzasadnienia przyznania medalu Głoszenie Ewangelii w najdalszych i najbardziej zapomnianych zakątkach świata przypominam nam, że Kościół nie potrzebuje biurokratów, ale misjonarzy z pasją. Trzeba mieć Boży ogień w sercu, żeby poświęcić się głoszeniu Bożego słowa z dala od bliskich powiedział nuncjusz Apostolski w Polsce abp Salvatore Pennacchio cytując Ojca Świętego Franciszka.

66 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Nuncjusz wspominając swoją posługę na różnych placówkach dyplomatycznych wyraził się o polskich misjonarzach z podziwem. - Mogłem oglądać i podziwiać pracę wielu misjonarzy, także pochodzących z Polski, którzy byli całkowicie oddani ewangelizacji i pozostawali szczególnie blisko tych, którzy potrzebowali ludzkiego wsparcia - powiedział. - Spotykamy się w gronie misjonarzy i przyjaciół misji, aby podziękować im wszystkim, aby budować i podziękować im za pracę na misjach dodał. W czasie uroczystości głos zabrał także Jan Dziedziczak z Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Chciałbym w imieniu Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w imieniu Rządu podziękować wszystkim misjonarzom i misjonarkom za to, że są ambasadorami Polski w świecie ( ). To jest coś bardzo cennego, bo nasi misjonarze wchodzą też w miejsca, które byłyby niedostępne dla naszej oficjalnej polskiej dyplomacji ( ). Mamy świadomość, że jest to wielki wkład Polski w Kościół Powszechny. Nagrodę Benemerenti in Operę Evangelizationis otrzymał także o. Antoni Koszorz rodem z Czernicy pod Rybnikiem. Jest werbistą, wieloletnim sekretarzem Komisji Episkopatu Polski ds. Misji, oraz redaktorem czasopism misyjnych i organizatorem Ośrodka Migranta Fu Shenfu w Warszawie. Komisja Episkopatu Polski ds. Misji obchodzi w tym roku Jubileusz 50-lecia swej działalności. Powstała, aby w imieniu Konferencji Episkopatu Polski integrować środowiska misyjne w Polsce, wspierać materialnie i duchowo misjonarki i misjonarzy oraz który ma koordynować animację, formację i współpracę misyjną w Polsce. 179 ks. Sebastian Kreczmański VA R I A Wprowadzenie do liturgii Uroczystość Chrystusa Króla Katedra Chrystusa Króla, Katowice, 26 listopada 2017 r. Christus vincit! Christus regnat! Christus imperat! śpiewają nasze usta i serca. 707

67 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A 708 Umiłowani! Gromadzimy się dziś na Eucharystii w śląskiej archikatedrze w Uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata. Zanim jednak nadejdzie eschatologiczne wypełnienie królestwa Chrystusa: królestwa prawdy i życia, królestwa świętości i łaski, królestwa sprawiedliwości, miłości i pokoju jak recytuje dzisiejsza prefacja dziękujemy Ci, Królu i Panie, za kolejny rok naszego życia. Dziękujemy za dobiegający końca rok liturgiczny, czas w którym rozpoczęliśmy realizację postanowień II Synodu naszego Kościoła lokalnego. Dziękujemy Ci Jezu, Synu Maryi, za obfitość łask, które spłynęły na nas w roku, w którym upamiętniliśmy 100-lecie objawień Twej Matki w Fatimie. Dziś wokół ołtarza Chrystusa gromadzi nas ksiądz arcybiskup Wiktor Skworc, Metropolita Katowicki. Modlą się z nami ksiądz arcybiskup senior Damian Zimoń oraz biskupi Marek Szkudło i Adam Wodarczyk. Są licznie zgromadzeni prezbiterzy wszystkich godności i posług. Witam Katowicką Kapitułę Katedralną, przedstawicieli Kurii Metropolitalnej, Seminarium Duchownego, Sądu Biskupiego, proboszczów i wikariuszy. Pozdrawiam osoby życia konsekrowanego. Witam reprezentantów władz samorządowych naszego miasta i regionu. Witam serdecznie osoby, którym wręczone dziś zostaną papieskie medale i odznaczenia. Witam osoby szczególnie zasłużone dla budowania i umacniania Królestwa Bożego w naszej archidiecezji, które zostaną uhonorowane pamiątkowymi medalemi Pro Christi regno. Pozdrawiam serdecznie przedstawicieli rad duszpasterskich poszczególnych parafii naszej archidiecezji, członków Akcji Katolickiej oraz Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży. Witam przedstawicieli ruchów, wspólnot, stowarzyszeń kościelnych. Witam wiernych i duszpasterzy parafii katedralneej oraz wszystkich zebranych na tej uroczystej Mszy świętej w pierwszej świątyni Archidiecezji Katowickiej. Szczególną pamięcią modlitewną pragniemy otoczyć osoby chore lub wiekiem osłabione łaczące się z nami dzięki transmisjom: Radia Em oraz internetowej. Przynosimy dziś w hołdzie Chrystusowi Królowi, wszelkie dobro duchowe i owoce świętości jakie zrodziły się w naszym Kościele lokalnym w minionym roku. Ofiarujemy też dzieła ludzkiej ofiarności, pracy i artystycznego zaangażowania: (a) Składamy u stóp Chrystusa Króla gruntownie odnowioną kaplicę chrzcielną naszej archikatedry z jej pięknym i funkcjonalnym źródłem

68 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ chrzcielnym, z nową rzeźbą gołębicy symbolem Ducha Świętego. To właśnie tu celebrujeme sakramenty chrztu i bierzmowania. (b) Ofiarujemy naszemu Panu nowe witraże zdobiące świetlik i bęben kopuły katowickiej katdry oraz poddaną gruntownej renowacji latarnię zwieńczoną odnowionymi: kopułą i krzyżem. Dzieło to kontynuując szlachetna tradycję z czasów budowy katedry wsparły swą ofiarą poszczególne dekanaty i parafie Archidiecezji Katowickiej. (c) Z radością przedstawiamy Panu przebudowaną i wzbogaconą malarstwem naściennym przedstawiającym Niebieskie Jeruzalem kryptę grobową biskupów katowickich. (d) Chrystusowi Królowi niesiemy też w darze odnowiony gmach przylegający do katedry, a mieszczący: sale katechetyczne, przestrzenie formacyjne przeznaczone dla grup parafialnych w tym dla dziecięcej ochronki Nazaret i katedralnego Klubu Seniora oraz probostwo. (e) W ostatnich dniach rozpoczęto też prace modernizujące strefę wejścia do kościoła akademickiego. Znaczenie historyczne, społeczne oraz piękno katowickiej archikatedry zostały podkreślone trzy dni temu 23 listopada br. w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej uznającym pierwszą świątynię Archidiecezji Katowickiej za pomnik historii. Znajduje się ona odtąd na liście 81 zabytków rozsianych po całej Polsce posiadających szczególną wartość duchową i kulturową dla naszej Ojczyzny. Niech zatem nadal służy Bogu i ludziom! Jezu Chryste królu miłosci miłosiernej panuj w tym świętym miejscu i w sercach naszych. Króluj w naszych rodzinach, wspólnotach parafialnych i miejscach pracy; w Kościele i w świecie całym. Prosimy, byś zechciał przyjąć do swego domu zmarłego w ostatni czwartek księdza prałata Henryka Zganiacza, który przez 25 lat posługiwał jako proboszcz w parafii katedralnej. Niech na wieki śpiewa Twą chwałę w królestwie niebieskim. Ekscelencjo, Księże Arcybiskupie, prosimy o przewodniczenie tej urocystej Eucharystii. VA R I A ks. Łukasz Gaweł Proboszcz parafii katedralnej Chrystusa Króla w Katowicach 709

69 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE 180 Ustanowienie animatorów ministranckich Krypta Katedry Chrystusa Króla 25 listopada 2018, Katowice W krypcie katowickiej katedry w sobotę, 25 listopada metropolita katowicki ustanowił ponad 200 ministrantów animatorami parafialnych wspólnot służby ołtarza oraz kandydatami do pełnienia tej posługi. VA R I A Po rocznym okresie próby i przygotowania 104 kandydatów zostało dzisiaj ustanowionych animatorami parafialnych wspólnot ministranckich. Postanawiam umacniać więź z Chrystusem obecnym w Słowie Bożym, Wspólnocie, sakramentach i modlitwie. Swoim słowem i przykładem życia świadczyć o Zbawicielu obecnym w Kościele. Maryjo Matko Kościoła wspomagaj mnie w podjętych postanowieniach ślubowali ustanawiani animatorzy ministranccy. - Starajcie się przez codzienną modlitwę, częstą Eucharystię, indywidualną i wspólnotową lekturę Słowa Bożego oraz udział w spotkaniach formacyjnych zbliżyć się do naszego Mistrza i Pana aby wobec swoich podopiecznych świadczyć o Jego Miłości i obecności w Kościele zwrócił się metropolita górnośląski do 110 kandydatów rozpoczynających rok próby przed ustanowieniem animatorem ministranckim. Metropolita katowicki podczas homilii nawiązał do krzyży, które otrzymują nowo ustanowieni animatorzy. Przypomniał, że przez krzyż jesteśmy zawsze w relacji do Trójcy Świętej. Do Boga, który stwarza; do Chrystusa, który zbawia i do Ducha Świętego, który uświęca powiedział. Nawiązując do odczytanej Ewangelii mówiącej o sądzie ostatecznym metropolita pytał: według jakiego prawa będziemy sądzeni? W odpowiedzi wskazał na Chrystusa, który pytany przez faryzeuszów o sąd mówi o prawie miłości. Pan Jezus nie wylicza zaniedbań, ani opuszczonych modlitw, ale pyta o miłość wskazywał abp Skworc. Weźcie sobie to pouczenie do serca dodał po chwili. 710 Hierarcha zachęcał także ministrantów to stawienia czoła wysokim wymaganiom, jakie się im stawia. Jeżeli chcecie być blisko Chrystusa, na Jego

70 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ służbie, winniście też służyć drugiemu człowiekowi tłumaczył. - Ważna jest służba przy ołtarzu ale także ważna jest służba przy człowieku mówił kierując do ministrantów zaproszenie włączenia się w działalność szkolnych kół Caritas. Pod koniec Eucharystii do ks. abp. Skworca zwrócił się z prośbą ks. Cezariusz Wala, diecezjalny duszpasterz ministrantów z prośbą o pomoc w sprowadzeniu relikwii patrona ministrantów św. Tarsycjusza. Przychylam się do tej prośby i postaram się pomóc, żeby wasz patron był także obecny tutaj, między nami usłyszał w odpowiedzi. Słowa wdzięczności podczas dzisiejszej liturgii padły także pod adresem rodziców. Dziękuję wam bardzo za to, że mobilizujecie swoich synów i uczycie ich szlachetnego życia powiedział abp Skworc. Co roku w sobotę, po liturgicznym wspomnieniu św. Tarsycjusza, patrona ministrantów w krypcie katowickiej katedry ma miejsce Eucharystia pod przewodnictwem metropolity katowickiego w czasie której są ustanawiani animatorzy ministranccy oraz kandydaci do tego grona. W tym roku abp Skworc ustanowił 104 animatorów oraz 110 kandydatów, którzy po rocznym okresie przygotowania przyjmą krzyże animatorskie. 181 ks. Sebastian Kreczmański Spotkanie abp. Wiktora Skworca z potrzebującymi, Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, 19 listopada 2018, Katowice VA R I A Metropolita katowicki abp Wiktor Skworc z okazji ogłoszonego przez papieża Franciszka Światowego Dnia Ubogich spotkał się z najbardziej potrzebującymi w parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach. - Każdy z nas jest w pewnym sensie ubogim i potrzebującym, bo nikt nie jest samowystarczalny mówił do zgromadzonych w kościele podopiecznych Sióstr Misjonarek Miłości abp Wiktor Skworc. 711

71 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Hierercha zrobil też potrzebującym miłą niespodziankę. Na ręce siostry przełożonej przekazuję kosz pełen czapek i rękawiczek. Zbliża się zima, więc wszyscy będziemy ich potrzebować powiedział. Dlatego chciałbym, żebyście przyjęli ten skromny dar, żeby być lepiej przygotowanymi na nadchodzące temperatury dodał. - Chciałbym także podziękować Siostrom, że się wami opiekują w imię Jezusa ( ). Bardzo dziękuję Siostrom Misjonarkom Miłości za to, że już od wielu lat tutaj w Katowicach zajmują się tymi, którzy potrzebują duchowej i materialnej pomocy mówił. Abp Skworc zwrócił się także do wszystkich z prośbą o wsparcie. Chciałem was wszystkich zachęcić do tego, żebyście potrzebującym ofiarowali swoją pomoc modlitewną ( ). Czasem mówimy: nie mam co dać, nie mam się czym podzielić Daj swoją modlitwę, daj swój czas, podziel się tym darem zachęcał hierarcha. Papież Franciszek ogłosił 33 niedzielę zwykłą Światowym Dniem Ubogich. W archidiecezji katowickiej obchody tego dnia rozpoczęły się już w piątek od spotkania metropolity katowickiego ze wspólnotą Cenacolo. W niedzielę najbardziej potrzebujący otrzymali od abp. Wiktora Skworca czapki i rękawiczki. W obchody tego dnia wpisuje się także koncert charytatywny pod hasłem: Polska dla świata, który odbędzie się w piątek, 24 listopada w Spodku, o godz VA R I A lecie wspólnoty Cenacolo 17 listopada 2018, Krzyżowice ks. Sebsatian Kreczmański może 300 chłopców przewinęło się przez ten dom w ciągu 15 lat mówi ks. Wacław Grądalski, duszpasterz wspólnoty Cenacolo. 17 listopada metropolita katowicki abp Wiktor Skworc modlił się ze wspólnotą z okazji 15-lecia ich pobytu w Krzyżowicach. 712

72 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Podczas Eucharystii metropolita katowicki zastanawiał się nad tym czym jest ubóstwo. Jak je mierzyć? pytał. Myślę, że właściwie każdy człowiek jest ubogi, bo żaden człowiek nie wystarcza sam sobie. Każdy potrzebuje drugiego dodał. Hierarcha zaznaczył, że będąc nawet najbardziej ubogim w dalszym ciągu mamy możliwość dzielenia się z innymi. Nawet ubogi, który nic nie posiada, może dzielić się swoją miłością, czasem, pomocą mówił podczas homilii. Metropolita katowicki w sposób szczególny podziękował także siostrom służebniczkom, które 15 lat temu przekazały wspólnocie swój dom zakonny, który od stu lat należał do zgromadzenia. W Polsce są trzy domy wspólnoty Cenacolo: w diecezji koszlińsko-kołobrzeskiej, tarnowskiej oraz w katowickiej. W Jastrzębiu-Zdroju Krzyżowicach obecnie przebywa 12 chłopaków z Polski i Słowacji. Wspólnota Cenacolo nie ma terapeutów ani zatrudnionych na etacie wychowawców. Pomoc w niej udzielana polega na modlitwie i pracy fizycznej 183 ks. Sebsatian Kreczmański Pierwszy konkurs organistów archidiecezji katowickiej Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach 16 listopada VA R I A Dziewięciu uczestników wzięło udział w I Konkursie Organistów Archidiecezji Katowickiej. Przesłuchania miały miejsce na Akademii Muzycznej w Katowicach. Zwycięzcami zostali Paweł Aksman i Łukasz Bortlik. - Uczestnicy zgłaszali się w dwóch kategoriach. Pierwsza to absolwenci i studenci Akademii Muzycznych, Instytutu Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz absolwenci wyższych szkół muzycznych, druga kategoria to organiści, którzy są absolwentami lub uczniami szkół muzycz- 713

73 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A nych, diecezjalnych szkół organistowskich lub ukończyli studium organistowskie - mówi Michał Duźniak, sekretarz jury konkursu. Idea konkursu zrodziła podczas jednego z posiedzeń Archidiecezjalnej Komisji Muzyki Sakralnej. - Naszym założeniem było aby przez ten konkurs obudzić świadomość w diecezji o tym, że stanowisko organisty wiąże się z konkretnymi kompetencjami, które wynikają z posiadanego wykształcenia - mówi o konkursie ks. Wiesław Hudek, przewodniczący Komisji. - Dla samych uczestników jest to także inspiracja i zachęta do wytrwałej pracy - dodaje. Uczestników konkursu oceniało jury w składzie: prof. Julian Gembalski, dr Henryk Botor, prof. Bogumiła Dunikowska, dr Michał Duźniak oraz ks. Adam Kozak. Sekretarz jury pytany o akcenty, które decydowały o wygranej stwierdził, ze nie poziom wybranego repertuaru decydował o wysokiej punktacji, ale profesjonalizm wykonania. - Okazało się, że trudności sprawiło uczestnikom właściwe wybranie pieśni do konkretnych tekstów liturgicznych. Nie zawsze było to zgodne z tym, co znajduje się w Mszale - dopowiada Sekretarz jury. Pozytywnie o konkursie wypowiada się także prof. Gembalski. - Ideą, która nam przyświecała podczas konkursu było pokazanie profesjonalizmu. Organista to powinien być zawodowiec - mówi. - Jako wizytator organistów i organów w archidiecezji katowickiej obserwuję, że poziom gry w kościołach cały czas się poprawia i ten konkurs to bardzo mocno potwierdził - dodaje. W pierwszej kategorii organistów najlepsi okazali się: Paweł Aksman, Michał Botor oraz Przemysław Kadłubek. W drugiej kategorii nagrody zdobyli: Łukasz Bortlik, Sebastian Niemczycki oraz Krzysztof Walczak. Konkurs organistów został zorganizowany z inicjatywy Archidiecezjalnej Komisji Muzyki Sakralnej. W pierwszej edycji wzięło udział 9 uczestników. Jury przyznało wszystkie regulaminowe nagrody zarówno w I, jak i II kategorii. Członkowie jury mówią, że z pewnością taki konkurs w przyszłości zostanie powtórzony. Koncert laureatów jest przewidziany w ramach konferencji naukowej Quo vadis musica ecclesiastica, która odbędzie się na Akademii Muzycznej w Katowicach 28 listopada br. ks. Sebastian Kreczmański 714

74 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Ekumeniczne Spotkanie Biskupów Przyjaciół Ruchu Focolare Katowice, listopada Od 15 do 18 listopada miało miejsce 36 Ekumeniczne Spotkanie Biskupów Przyjaciół Ruchu Focolari, w którym uczestniczyło 35 hierarchów reprezentujących różne Kościoły chrześcijańskie. Hasłem spotkania były słowa: Razem wyznajemy wiarę razem wychodzimy do ludzkości. Maryja, Matka Jezusa. Spotkaniu w stolicy Górnego Śląska będzie przewodniczył kard. Francis X. Kriengsak Kovithavanij, arcybiskup Bangkoku. Oprócz niego do Katowic zjechali się biskupi pochodzący z: USA, Brazylii, Tajlandii, Indii, Republiki Demokratycznej Konga, Anglii, Austrii, Cypru, Czech, Irlandii Północnej, Litwy, Łotwy, Niemiec, Szwecji, Węgier oraz Polski. Oprócz Kościoła rzymsko-katolickiego Katowice gościły hierarchów z Syryjskiego Kościoła Ortodoksyjnego, Kościołów prawosławnych: greckiego, rumuńskiego oraz armeńskiego, jak również z Kościoła ewangelicko- -augsburskiego, anglikańskiego oraz metodystycznego. Gościem specjalnym spotkania był abp Salvatore Pennacchio, nuncjusz Apostolski w RP. Podczas swojego pobytu na Śląsku biskupi wzięli udział w wykładach, jak również mieli okazję do podzielenia się swoimi doświadczeniami oraz uczestniczyli w nabożeństwach sprawowanych według różnych tradycji chrześcijańskich. W katedrze Chrystusa Króla w Katowicach Eucharystii w piątek (17 listopada) w południe przewodniczył metropolita górnośląski abp Wiktor Skworc. VA R I A W ramach spotkania odbyły się także wydarzenia otwarte, na które są zaproszeni byli wszyscy wierni. W środę (15 listopada) od godz miała miejsce Ogólnopolska Konferencja Ekumeniczna Od konfliktu do komunii wokół relacji międzywyznaniowych w Polsce, która odbyła się w Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Wieczorem uczestnicy spotkania 715

75 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE zgromadzili się w kościele ewangelicko-augsburskim na koncercie chóru Largo Cantabile. W czwartek (16 listopada) odbyło się nabożeństwo luterańskie pod przewodnictwem bp Mariana Niemca, biskupa diecezji katowickiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego. W piątek (17 listopada) miała miesjce Eucharystia pod przewodnictwem abp Wiktora Skworca podczas której homilię wygłosi kard. Francis X. Kriengsak Kovithavanij. Natomiast w sobotę (18 listopada) rano biskupi zostali zaproszeni na poranną modlitwę w tradycji prawosławnej do cerkwi w Sosnowcu. Ekumeniczne Spotkanie Biskupów jest organizowane corocznie w różnych częściach świata. Wcześniej biskupi modlili się wspólnie w Stambule, gdzie gościem specjalnym był patriarcha Bartłomiej I. Takie spotkanie miało też miejsce w Augsburgu. Listopadaowe spotkanie zorganizował Ruch Focolare w Polsce, archidiecezja katowicka, Kościół ewangelicko-augsburski w Katowicach, Kościół prawosławny w Sosnowcu oraz Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Archidiecezjalny Serwis Informacyjny VA R I A 716

76 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Spis treści STOLICA APOSTOLSKA 162 Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 2018; Migranci i uchodźcy: mężczyźni i kobiety w poszukiwaniu pokoju 163 Orędzie Prymasa Polski na Wszystkich Świętych EPISKOPAT POLSKI 164 Wskazania Konferencji Episkopatu Polski dotyczące homilii mszalnej 165 Komunikat z 377. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski 166 Komunikat z posiedzenia Komisji ds. Dialogu między Polską Radą Ekumeniczną a Konferencją Episkopatu Polski w dniu 20 listopada 2017 r ARCHIDIECEZJA KATOWICKA ARCYBISKUP WIKTOR SKWORC METROPOLITA KATOWICKI HOMILIE I LISTY 167 Myśli na 11 listopada 2017 roku; Homilia Arcybiskupa Katowickiego; Święto Niepodległości, 11 listopada 2017 r. 168 Jeden Król, jedno Królestwo, jedno Prawo; Homilia Arcybiskupa Katowickiego; Uroczystość Chrystusa Króla; Katowice, 26 listopada 2017 roku 169 Idziemy ze śmiertelności do nieśmiertelności; Homilia Arcybiskupa Katowickiego; Pogrzeb śp. ks. prałata Henryka Zganiacza; Katedra Chrysusa Króla, Katowice, 27 listopada 2017 roku 170 List Arcybiskupa Metropolity Katowickiego do Kapłanów na Adwent 2017 ZARZĄDZENIA I KOMUNIKATY 171 Zaproszenie do katedry na Uroczystość Chrystusa Króla SPIS TREŚCI SPRAWY PERSONALNE 172 Personalia - Listopad

77 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ZMARLI KAPŁANI 173 ks. prałat Henryk Zganiacz 682 VARIA STOLICA APOSTOLSKA 174 Msza św. w kaplicy Domu św. Marty z udziałem niektórych ofiar nadużyć seksualnych dokonanych przez księży; Homilia Ojca Świętego Franciszka; 7 lipca 2014 r. 175 List pasterski Papieża Benedykta XVI do katolików Irlandii SPIS TREŚCI ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 176 Uznanie Archikatedry Chrystusa Króla oraz budynku Kurii Metropolitalnej wraz z ogrodem za Pomnik Historii 177 Odebranie rozporządzenia nadającego katowickiej katedrze wraz z kurią metropolitalną i ogrodami tytułu Pomnika Historii, Warszawa, 23 listopada Medal Benemerenti in Opere Evangelizationis dla ks. abp. Wiktora Skworca, Warszawa, 17 listopada 179 Wprowadzenie do liturgii; Uroczystość Chrystusa Króla; Katedra Chrystusa Króla, Katowice, 26 listopada 2017 r. 180 Ustanowienie animatorów ministranckich, Krypta Katedry Chrystusa Króla, 25 listopada 2018, Katowice 181 Spotkanie abp. Wiktora Skworca z potrzebującymi, Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, 19 listopada 2018, Katowice lecie wspólnoty Cenacolo 17 listopada 2018, Krzyżowice 183 Pierwszy konkurs organistów archidiecezji katowickiej, Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, 16 listopada Ekumeniczne Spotkanie Biskupów Przyjaciół Ruchu Focolare, Katowice, listopada

78 BŁOGOSŁAWIEŃSTWO MALOWIDEŁ W KRYPCIE GROBOWEJ BISKUPÓW KATOWICKICH

79 OBRZĘ ADMISSIO ALUMNÓW III ORAZ V ROKU WYŻSZEGO ŚLĄSKIEGO SEMINARIUM DUCHWNEGO

80 UROCZYSTOŚĆ WRĘCZENIA ODZNACZENIA BENEMERENTI IN OPERE EVANGELIZATIONIS ABP. WIKTOROWI SKWORCOWI

81 WRĘCZENIE DYPLOMÓW UKOŃCZENIA PODYPLOMOWYCH STUDIÓW TEOLOGII PATORALNEJ

82 36 EKUMENICZNE SPOTKANIE BISKUPÓW - PRZYJACIÓŁ RUCHU FOCOLARE

83 EUCHARYSTIA Z OKAZJI 15-LECIA ISTNIENIA WSPÓLNOTY CENACOLO

84 PRZEKAZANIE PRZEZ ABP. WIKTORA SKWORCA CZAPEK ORAZ RĘKAWICZEK KATOWICKIM BEZDOMNYM

85 UROCZYSTOŚĆ OGŁOSZENIA BUDYNKÓW KATOWICKIEJ KATEDRY ORAZ KURII METROPOLITALNEJ WRAZ Z OGRODEM POMNIKIEM HISTORII Zdjęcie: Krzysztof Sitkowski/KPRP

86 EUCHARYSTIA Z USTANOWIENIEM NOWYCH ANIMATORÓW MINISTRANCKICH ORAZ KANDYDATÓW DO TEJ POSŁUGI

87 LAUREACI ORAZ JURORZY I KONKURSU ORGANISTÓW ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ

88 EUCHARYSTIA W UROCZYSTOŚĆ CHRYSTUSA KRÓLA WSZECHŚWIATA

89 POSIEDZENIE INAUGURUJĄCE RADĘ KAPŁAŃSKĄ ORAZ KOLEGIUM KONSULTORÓW NOWEJ KADENCJI