ORIGINAL PAPERS. Abstract. Streszczenie. Department of Prosthodontics, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław, Poland

Transkrypt

1 ORIGINAL PAPERS Dent. Med. Probl. 2007, 44, 1, ISSN X Copyright by Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław and Polish Stomatological Association HALINA PANEK, DANUTA NOWAKOWSKA, TERESA MAŚLANKA, BARBARA BRUZIEWICZ MIKŁASZEWSKA, HONORATA KRAWCZYKOWSKA, MAŁGORZATA MANKIEWICZ, SŁAWOMIR MAKACEWICZ, ELŻBIETA RUTAŃSKA Epidemiology of Temporomandibular Dysfunctions in Young Adult Populations Studied in Department of Prosthodontics, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław, Poland Epidemiologia dysfunkcji skroniowo żuchwowych w populacjach młodych dorosłych zbadanych w Katedrze Protetyki Stomatologicznej Akademii Medycznej we Wrocławiu Department of Prosthodontics, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław, Poland Abstract Background. Temporomandibular dysfunctions (TMDs) are frequent diseases of the stomatognathic system. However, till now, their prevalence and ethiopatogenesis have been not fully recognized. Objectives. Presentation of the results of studies on the prevalence of TMDs in adult populations performed in Department of Prosthodontics Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław. Material and Methods. The following populations were examined: secondary of technical school, stu dents of Medical and Military Universities, recruits, workers examined in Dolmed Center. The age of exam ined subjects ranged from 18 to 29 years. In all the subjects, a routine stomatological examination was made. Moreover, a clinical examination of the stomatognathic system was performed. Results. The studies revealed that the overall frequency of TMDs is more prevalent in the student populations in comparison to the population of soldiers or workers examined in Dolmed Center. The prevalence of painful TMDs was rather low, however these forms of TMDs revealed the highest percentage in soldiers and medical. Conclusions. TMDs are dependent on environmental conditions connected with standard of living, especially with stress induced by professional requirements encountered by the studied subjects in their every day life (Dent. Med. Probl. 2007, 44, 1, 55 59). Key words: temporomandibular dysfunctions, TMDs, epidemiology, etiologic factors. Streszczenie Wprowadzenie. Dysfunkcje skroniowo żuchwowe są częstą chorobą układu stomatognatycznego, ich etiologii i występowania jednak nadal w pełni nie poznano. Cel pracy. Przedstawienie syntezy badań epidemiologicznych nad występowaniem dysfunkcji skroniowo żuch wowych w populacjach młodych dorosłych osób zbadanych w Katedrze Protetyki Stomatologicznej AM we Wrocławiu. Materiał i metody. Do badań włączono następujące populacje: uczniów średniej szkoły zawodowej, studentów AM i uczelni wojskowej, rekrutów oraz robotników zbadanych w Centrum Dolmed. Wiek badanych wynosił lat. U wszystkich badanych wykonano badanie stomatologiczne oraz kliniczną analizę zaburzeń funkcjonal nych i morfologicznych układu stomatognatycznego. Wyniki. Ogólna częstość dysfunkcji skroniowo żuchwowych była większa w populacjach uczniów i studentów w porównaniu do występującej w populacji młodych żołnierzy i pracowników wrocławskich zakładów pracy zba danych w Centrum Dolmed. Częstość występowania dysfunkcji skroniowo żuchwowych bólowych była niewiel ka, ale ich największy odsetek stwierdzono u młodych żołnierzy oraz u studentów AM.

2 56 H. PANEK et al. Wnioski. Dysfunkcji skroniowo żuchwowe zależą od uwarunkowań środowiskowych związanych ze standardem życia, a w szczególności od stresu wywołanego przez profesjonalne wymagania napotykane przez badane osoby w ich codziennym życiu (Dent. Med. Probl. 2007, 44, 1, 55 59). Słowa kluczowe: dysfunkcje skroniowo żuchwowe, epidemiologia, czynniki etiologiczne. Functional disturbances of the masticatory system consist of abnormalities of its functional pattern and range. Clinical observation and data in literature indicate a wide prevalence of these dis turbances. However, their etiopathogenesis is complex and only partially recognized. Temporo mandibular dysfunctions (TMDs) and oral para functions are among the most frequent functional disturbances of the masticatory system. The researches on TMDs were initiated for the first time in Poland, just at the end the 60s of the past century, in the Department of Prosthodontics, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław. In a short time the problem of TMDs became the objectives of many intense clinical and epidemiological researches in our Department [1 34]. Due to the research work in Wrocław cen tre, the functional disturbances of the masticatory system were acknowledged as the third social dis ease, after dental caries and periodontopathies, and the research team (N. Wigdorowicz Makowerowa, T. Maślanka, H. Panek and A. Dadun Sęk) was honoured with the award of the Minister of Health and Social Welfare for including the problem of TMDs into dental treatment. The objectives of the paper is to present the results of researches performed in our Department on the epidemiology of TMDs in adult pop ulations. Material and Methods The following Wrocław populations were studied: 1) secondary technical school, 2) of Medical University (Dentistry), 3) of Military University, 4) soldiers (recruits), 5) workers examined in the Medical Center DOLMED. Age and number of examined subjects are presented in Table 1. In all the subjects, a routine stomatological examination was performed. Also, the clinical functional examination of the stomatognathic sys tem was carried out according to principles described in details in papers published earlier by our Department scientific members [1, 20, 24]. TMDs were recognized when the following signs and symptoms were noted: pains or crepitating or clicking noises in the region of the temporo mandibular joints, deviation or S shaped move ments of the mandible when opening the mouth, limitation or hyperluxation of the mandibular opening. Observations, including results of func tional examinations of the masticatory system were recorded on special cards and analyzed sta tistically. The TMDs were divided into two classes. The first class included cases of TMDs without pain in the region of temporomandibular joints. In the sec ond class, there were cases of TMDs with pain. Results The prevalence of TMDs without pain in all the studied populations are collected in Table 2 and illustrated in Fig. 1. The data show that the inci dence of painless TMDs was found in about half the subjects of student populations. In 2 popula tions of university (civilian and military) Table 1. Age and number of subjects in studied populations Tabela 1. Zestawienie badanych populacji ze względu na wiek i liczebność Population Age years Number of subjects (Populacja) (Wiek lata) (Liczba badanych) Secondary technical school (Uczniowie średniej szkoły zawodowej) Medical University of Dentistry (Studenci stomatologii AM) Military University (Studenci Wyższej Szkoły Wojskowej) Young soldiers (Żołnierze poborowi) Young workers examined in Dolmed Center (Młodzi robotnicy zbadani w Dolmedzie)

3 Temporomandibular Disfunction in Young Adults 57 Table 2. Prevalence of TMDs in studied populations Tabela 2. Częstość dysfunkcji skroniowo żuchwowych w badanych populacjach Populacja Painless TMDs TMDs with pain Total (Population) (Dysfunkcje s.ż. (Dysfunkcje s.ż. (Razem) bezbólowe) % bólowe) % % Secondary technical school (Uczniowie średniej szkoły zawodowej) Medical University of Dentistry (Studenci stomatologii AM) Military University (Studenci Wyższej Szkoły Wojskowej) Young soldiers (Żołnierze poborowi) Young workers examined in Dolmed Center (Młodzi robotnicy zbadani w Dolmedzie) % Fig. 1. Prevalence of painless TMDs in studied populations painless TMDs dysfunkcja bezbólowa 39.8 Ryc. 1. Częstość występowania dysfunkcji skroniowo żuchwo wych bezbólowych w badanych populacjach secondary tech. uczniowie średniej szkoły zawodowej medical stomatologii military wyższej szkoły wojskowej soldiers żołnierze poborowi workers młodzi robotnicy population populacja aged years, the prevalence of painless TMDs approached the level of about 49 53%. Similar prevalence of painless TMDs was found in er population of secondary technical school aged years (around 53%). How ever, in population of soldiers at the age similar to that mentioned above for the two univer sity student populations, the prevalence of painless TMDs was significantly lower and it was 35.4%. The percentage of painless TMDs in population of workers aged years revealed an inter mediate level, and it accounted to 44.3%. The percentage of second class of TMDs, that is painful TMDs, was generally lower in compari son to painless TMDs, and it ranged from about 2% to 6% (Fig. 2). The highest incidence of painful TMDs was found in soldier popula tion. The appropriate data was 5.4%, and it was almost twice as high as that found both in popula tion of workers examined in DOLMED center and secondary school, where the percentages were appropriately 1.8% and 3.3%. Discussion The results of our studies indicated that the prevalence of painless TMDs is very common in adult healthy populations, where usually complete dentition is found, and the occlusal inter ferences induced by iatrogenic factors connected with prosthetic reconstructions are rather rare seen. These observations may suggest that the contribution of occlusal interferences to the etiopathogenesis of TMDs is rather low. However, among all the studied populations the highest prevalence of both forms of TMDs (with pain and without pain) was found in med ical university student population. The appropri ate data were 4.5% and 52.5%. Moreover, we

4 58 H. PANEK et al. % Fig. 2. Prevalence of painful TMDs in studied populations painful TMDs dysfunkcja bólowa Ryc. 2. Częstość występowania dysfunkcji skroniowo żuchwo wych bólowych w badanych popu lacjach secondary tech. uczniowie średniej szkoły zawodowej medical stomatologii military wyższej szkoły wojskowej soldiers żołnierze poborowi workers młodzi robotnicy population populacja noticed the significant difference in the preva lence of TMDs, accounting to about 20%, in persons in the same age and completed growth of the masticatory system and established occlusion, e.i. between the populations of univer sity (civil and military) and sol diers. This fact may suggest the influence of social environment and stress of life. These envi ronmental factors may increase a tension of the masticatory muscles and thus, contribute to the more prominent development of TMDs in student populations where the stress is more frequently encountered due to the necessity of exams and credits scheduled. Such an explanation may be also supported by the lower incidence of TMDs in worker population, where, due to some kind of life training and achieving some pro fessional establishment it may be expected a greater resistance to life stress. The age of the studied populations was simi lar, thus the differences in the prevalence of TMDs may be explained by some environmental condi tions connected with professional requirements the study subjects encountered in their every day activity. The activity of soldiers seems to be not dependent on their personal psychoemotional endeavors but it is rather regulated by other per sons. These may explain the lowest prevalence of TMDs in soldiers in comparison to the other studied populations. Thus, our study revealed the influence of psychoemotional factors in the etiopathogenesis of TMDs. Taking into account the limitation of our stud ies, it may be concluded that TMDs are dependent on environmental conditions connected with stan dard of living, especially with stress induced by professional requirements encountered by the studied subjects in their every day life. References [1] WIGDOROWICZ MAKOWEROWA N., MAŚLANKA T., PANEK H.: Badanie czynnościowe narządu żucia u ludzi dorosłych. Czas. Stomat. 1972, 25, [2] WIGDOROWICZ MAKOWEROWA N., GRODZKI CZ.: Częstość występowania zaburzeń czynnościowych narządu żucia i ich zależność od obecności wad zgryzu. Wrocł. Stomat. 1972, [3] WIGDOROWICZ MAKOWEROWA N., GRODZKI CZ., PAŁACHA A.: Badania populacyjne nad częstością występowania i etiopatogenezą artropatii stawów skroniowo żuchwowych. Prot. Stomat. 1973, 23, [4] PAŁACHA A.: Występowanie zaburzeń czynnościowych narządu żucia u studentów stomatologii. Praca doktorska. AM Wrocław [5] WIGDOROWICZ MAKOWEROWA N., GRODZKI CZ.: Analiza czynników wpływających na częstość występowania artropatii skroniowo żuchwowych u osobników z bruksizmem. Prot. Stomat. 1974, 24, [6] PAŁACHA A.: Stan narządu żucia u studentów stomatologii. Wrocł. Stomat. 1977, [7] LISIEWICZ E., CZERNIK K., STĘPNIEWSKA T.: Zaburzenia czynnościowe narządu żucia u młodzieży szkół licealnych m. Wrocławia. Wrocł. Stomat. 1977, [8] WIGDOROWICZ MAKOWEROWA N., GRODZKI CZ., PANEK H., PŁONKA K., PAŁACHA A.: Zaburzenia czynnościowe narządu żucia nowym problemem społecznej stomatologii. Czas. Stomat. 1978, 28, [9] WIGDOROWICZ MAKOWEROWA N., PANEK H., MAREK H., MAŚLANKA T., PŁONKA K., PAŁACHA A.: Zaburzenia czyn nościowe narządu żucia u dzieci ze szkół podstawowych m. Wrocławia. Prot. Stomat. 1978, 28, [10] WIGDOROWICZ MAKOWEROWA N., PANEK H., LISIEWICZ E., STĘPNIEWSKA T., CZERNIK K.: Porównanie częstości

5 Temporomandibular Disfunction in Young Adults 59 i charakteru zaburzeń czynnościowych narządu żucia u dzieci i młodzieży szkolnej m. Wrocławia. Czas. Stomat. 1978, 31, [11] MAREK H., CZERNIK K., NAWROT B., LISIEWICZ E., STĘPNIEWSKA T., BRUZIEWICZ MIKŁASZEWSKA B.: Parafunkcje narządu żucia u dzieci ze szkół podstawowych Wrocławia. Czas. Stomat. 1978, 31, [12] WIGDOROWICZ MAKOWEROWA N., GRODZKI CZ., PANEK H., MAŚLANKA T., PŁONKA K., PAŁACHA A.: Epidemiologic studies on prevalence and etiology of functional disturbances of the masticatory system. J. Prosthet. Dent. 1979, 41, [13] PANEK H., MAŚLANKA T.: Wpływ rodzaju zgryzu na częstość mioartropatii skroniowo żuchwowych na podstawie badania studentów wrocławskich. Wrocł. Stomat., 1980, [14] PANEK H., PAŁACHA A.: Ocena ważniejszych modeli zgryzu zalecanych w rehabilitacji protetycznej w świetle badań własnych. Prot. Stomat. 1981, 32, [15] MARCZEWSKA L.: Zastosowanie wskaźnika Helkimo do oceny częstości i nasilenia mioartropatii skroniowo żuch wowej. Praca doktorska. Wrocław [16] PANEK H.: Częstość zaburzeń czynnościowych narządu żucia w zależności od stanu uzębienia. Wrocł. Stomat. 1983, [17] MAREK H., PATKOWSKA INDYKA E., BRUZIEWICZ MIKŁASZEWSKA B., PAŁACHA A., GWIAZDA E.: Wpływ warunków pracy na częstość i rodzaj zaburzeń czynnościowych narządu żucia u pracowników w środowisku wielkoprze mysłowym. Czas. Stomat. 1983, 36, [18] MAŚLANKA T., PANEK H.: Der Einfluss von Okklusionsformen und neurotischen Tendenzen auf die Haufigkeit der Funktionsstörungen des Kauorgans. Stomatol. DDR, 1983, 33, [19] MARCZEWSKA L.: Porównanie częstości występowania i nasilenia mioartropatii skroniowo żuchwowej z zas tosowaniem wskaźnika Helkimo. Prot. Stomat. 1984, 34, [20] WIGDOROWICZ MAKOWEROWA N., DADUN SĘK A., MAŚLANKA T., PANEK H.: Zaburzenia czynnościowe narządu żucia. PZWL, Warszawa [21] WIGDOROWICZ MAKOWEROWA N., PANEK H.: Zależność występowania bruksizmu i mioartropatii skroniowo żuch wowych od wieku. Prot. Stomat. 1984, [22] PANEK H.: Wpływ jednostronnego nawyku żucia na występowanie mioartropatii skroniowo żuchwowych. Wroc. Stomat. 2001, 38, [23] PANEK H.: Występowanie mioartropatii skroniowo żuchwowych w materiale badań Katedry Protetyki Stomatologicznej AM we Wrocławiu. Prot. Stomat. 2001, 51, [24] PANEK H.: Badania nad zależnościami czynnościowo morfologicznymi układu stomatognatycznego ze szczegól nym uwzględnieniem modeli funkcjonalnych zgryzu. Rozprawa habilitacyjna. AM Wrocław [25] PANEK H., NOWAKOWSKA D.: Les recherches épidémiologiques des dysfoncions temporo mandibulaires. VI Journées Franco Polonaises de la Santé. Wrocław, Juin 2002, [26] PANEK H.: Zależność mioartropatii skroniowo żuchwowych od nawyku żucia w poszczególnych modelach funkcjonalnych zgryzu. Prot. Stomat. 2003, 53, [27] PANEK H., MAKACEWICZ S., BOHATER P.: Wpływ nawyków żucia na występowanie periodontopatii. Dent. Med. Probl. 2003, 40, [28] MANKIEWICZ M., PANEK H.: Wpływ wybranych czynników psychoemocjonalnych na występowanie dysfunkcji stawów skroniowo żuchwowych. Prot. Stomat. 2005, 55, [29] MANKIEWICZ M, PANEK H.: Zależność nasilenia dysfunkcji ssż od poziomu neurotyzmu i ekstrawersji wg Eysencka. Dent. Med. Probl. 2005, 42, [30] PANEK H., MANKIEWICZ M.: Wpływ trzecich trzonowców na częstość występowania dysfunkcji skroniowo żuch wowych u młodocianych. Prot. Stomat. 2005, 55, [31] PANEK H.: Występowanie dysfunkcji s.s. ż. w modelach okluzji dynamicznej w uzębieniu naturalnym. IV Zjazd Polskiego Towarzystwa Dysfunkcji Narządu Żucia. Wisła, maja 2005, [32] PANEK H., MANKIEWICZ M.: Zaburzenia funkcji stawów skroniowo żuchwowych w obecności wyrzniętych trze cich zębów trzonowych. Dent. Med. Probl. 2005, 42, [33] PANEK H., MANKIEWICZ M.: Influence of neuroticism and extraversion on intensity of temporo mandibular dys functions and bruxism in adult population. 29th Annual Conference EPA Prot. Stomat. 2005, 55, [34] PANEK H., NOWAKOWSKA D., PANEK B., BIELICKI G., RUTAŃSKA E., MANKIEWICZ M.: Dynamic occlusion for pros thetic rehabilitation indirect suggestions. 29th Annual Conference EPA Prot. Stomat. 2005, 55, 106. Address for correspondence: Halina Panek Department of Prosthodontics Silesian Piasts University of Medicine Krakowska Wrocław Poland Tel.: E mail: halina.panek0@kn.pl Received: Revised: Accepted: Praca wpłynęła do Redakcji: r. Po recenzji: r. Zaakceptowano do druku: r.