Polska prezydencja: najważniejsze zadania

Transkrypt

1 3(32)2011 czerwiec ISSN w numerze: Forum Debaty Publicznej 5 konferencja w Pałacu Prezydenckim Aktywność obywatelska szanse i bariery Projekty międzynarodowe 8-9 w ramach programu Lenardo da Vinci: CarEIn i E-RACE+ Seminarium Nauka Praktyka 10 poświęcone problematyce wdrażania innowacji w organizacjach sektora kultury Nowoczesne metody zarządzania w administracji wartościowanie stanowisk pracy w jst słowo od wydawcy: Szanowni Państwo, Kilka dni temu minęła kolejna rocznica pierwszych wyborów samorządowych. Z tej okazji obchodziliśmy Święto Samorządu Terytorialnego. Już niedługo obchodzić będziemy też Święto Małopolski. To radosne święta. Przypominają o tym, co udało się, co było i nadal jest sukcesem Polaków. Z tej okazji powiedziano już wiele. Padały bardzo wzniosłe i uroczyste słowa. Zbieraliśmy liczne pochwały. Gdy myślę o tamtym czasie, to przede wszystkim przypominam sobie ogromny entuzjazm, który był udziałem wszystkich. Wola wprowadzania zmian, porządkowania życia publicznego, wprowadzania mechanizmów demokratycznych była powszechna wśród osób pełniących różne funkcje. Nikt nie liczył czasu, nie pytał o wysokość diet. Wszyscy pracowali z całych sił. Później nadeszły podziały, różnice zdań i rozbicie na wiele odłamów. To także był znak demokratycznych przemian, jakie dokonywały się w kraju. Wolno już było się różnić. Takie święta, to dobry powód, by na moment zatrzymać się i spojrzeć wstecz. W codziennej pogoni za umykającym czasem, w wyścigu z kolejnymi obowiązkami rzadko mamy okazję przystanąć. Wspomnieć, jacy byliśmy i jak działaliśmy dwadzieścia lat temu. Warto też zatrzymać się, by skonstatować, jak wielką drogę przebyliśmy. Jak diametralnie odmieniła się nasza Ojczyzna w ciągu tego czasu. Mamy z czego być dumni w przededniu polskiej prezydencji. Polska prezydencja może wnieść dużo dobrego. Koniecznie jednak musimy wrócić do owej spontaniczności, jaka towarzyszyła nam wówczas i z podobnym zapałem robić swoje. Każdy ma do zrobienia coś dobrego dla siebie, dla swych najbliższych, dla swej irmy, dla małej ojczyzny, a tym samym dla Polski i dla Europy. Janusz Olesiński Dyrektor FRDL MISTiA Dynamika, pozytywna energia i solidarność wartości, które symbolizuje logotyp naszej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej W przeddzień przewodnictwa w Radzie UE Polska prezydencja: najważniejsze zadania 1 lipca 2011 roku Polska przejmie przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. Polskę, jako państwo sprawujące prezydencję, czekają zadania dwóch rodzajów: po pierwsze, będzie na nas spoczywać obowiązek rozwiązywania bieżących problemów chodzi tu zwłaszcza o występowanie w roli rozjemcy w sprawach spornych i trudnych oraz łagodzenie pojawiających się konfliktów. Prezydencja ma bowiem ułatwiać osiąganie kompromisów i rozwiązywać tworzące się sytuacje kryzysowe. Po drugie, naszym zadaniem będzie inicjowanie na forum UE debaty dotyczącej kwestii, które będą przedmiotem dyskusji także na przestrzeni kolejnych lat. Rola prezydencji w tym wymiarze polega na sugerowaniu nowych obszarów współpracy i wytyczaniu kierunków działań, a miarą jej sukcesu jest wniesienie w tym względzie trwałego dorobku do procesu integracji europejskiej. Jednym z wyzwań, z którymi przyjdzie się zmierzyć Polskiej Prezydencji, jest niewątpliwie wejście w życie Traktatu Lizbońskiego, który zmienia układ sił pomiędzy poszczególnymi instytucjami UE oraz gwarantuje nową reprezentację Unii w stosunkach z państwami trzecimi. Dodatkową niepewność pociąga za sobą fakt, że Polska, Dania i Cypr będą pierwszym sprawującym prezydencję trio, które planując i wcielając w życie swój program będzie zobowiązane brać pod uwagę postanowienia Traktatu z Lizbony. Traktat Lizboński wprowadza bardzo istotne zmiany, jeśli chodzi o zakres kompetencji oraz prawną pozycję prezydencji. Ustanawiając funkcję stałego Przewodniczącego RE ogranicza funkcjonowanie prezydencji do poziomu Rady UE, a tworząc stanowisko Wysokiego Przedstawiciela ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa ogranicza kompetencje prezydencji w zakresie spraw zagranicznych. Jak już wspomniałem, jednym z naszych zadań będzie inicjowanie debaty na forum UE, warto zatem przyjrzeć się bliżej priorytetom, jakie przyświecać będą Polskiej Prezydencji. W mojej opinii jednym z najważniejszych dla Polski zadań podczas sprawowania przewodnictwa w Radzie UE będzie dalsze umacnianie Partnerstwa Wschodniego. Ta autorska polsko-szwedzka inicjatywa, powołana do życia 7 maja 2009 r. w Pradze, stwarza szanse na wzmocnienie wschodniego wymiaru polityki unijnej, zwłaszcza, że Polska od początku swojego członkostwa w Unii stawiała sobie za cel kierowanie uwagi państw Unii Europejskiej na wschodnich sąsiadów, a poza uruchomieniem programu Partnerstwa Wschodniego efektem naszego zaangażowania było podpisanie odpowiednich umów z Ukrainą, Gruzją, Azerbejdżanem, Armenią, Białorusią i Mołdawią. Na podkreślenie zasługuje fakt, że Partnerstwo Wschodnie jakkolwiek nie wprowadza rewolucyjnych zmian stanowi deklarację politycznej woli Unii Europejskiej, by podjąć poważną współpracę z sąsiadami na Wschodzie. Przed Polską Prezydencją stanie teraz zadanie przełożenia tej deklaracji na język praktyki, zwłaszcza, że nawet po wejściu w życie Traktatu z Lizbony prezydencja nadal zachowuje kompetencje w dziedzinach kluczowych dla sukcesu Partnerstwa, tj. w kwestiach wizowych, handlowych i energetycznych. Z kwestią Partnerstwa Wschodniego wiąże się drugi z najważniejszych, moim zdaniem, 2

2 Polska prezydencja: najważniejsze zadania 1 priorytetów Polskiej Prezydencji, jakim jest wspólna europejska polityka energetyczna. Zapewnienie dostaw energii ma kluczowe znaczenie dla stabilnego rozwoju gospodarki UE i poszczególnych państw członkowskich, jest także niezwykle istotne z punktu widzenia zaspokojenia fundamentalnych potrzeb obywateli UE. Unia Europejska potrzebuje jednolitej europejskiej sieci energetycznej oraz opartego na tej infrastrukturze realnego mechanizmu solidarnościowego.tymczasem większość państw Unii Europejskiej uzależniona jest od zewnętrznych źródeł zaopatrzenia w surowce energetyczne, a wydarzenia ostatnich lat pokazały, że pojawiają się kryzysy, których efektem może być odcięcie dostaw gazu dla państw członkowskich UE. Problem ten rodzi konieczność wspólnej pracy nad dywersyfikacją zaopatrzenia w te strategiczne surowce, ale także nad odpowiednim zorganizowaniem wewnątrzunijnych sieci energetycznych, które w momentach kryzysu pozwolą zaoferować państwom w energetycznych kłopotach realną pomoc. Obecnie trwają prace nad wprowadzeniem takich rozwiązań, istotne jest jednak, aby pojawił się tu silniejszy impuls, który doprowadzi do przełomu w kwestiach bezpieczeństwa energetycznego. Polska Prezydencja może stać się niepowtarzalną okazją do rozwiązania tych problemów. Polityka energetyczna przez długie lata nie należała do priorytetów Unii Europejskiej. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską nie przewidywał powstania wspólnej polityki energetycznej, pozostawiając tę dziedzinę działaniu zasady subsydiarności. Dopiero pod koniec lat 80. na forum europejskim rozpoczęła się dyskusja na temat prawodawstwa energetycznego, której efektem było przyjęcie przepisów prawnych dotyczących wspólnego rynku energii. Obecnie szansę na wypracowanie odpowiedniej wspólnej polityki energetycznej stwarza Traktat Lizboński, który daje podstawę prawną do podjęcia w tej kwestii nowych działań. Logiczną konsekwencją wejścia w życie Traktatu jest pilna potrzeba doprecyzowania instrumentów wspólnej polityki energetycznej, potrzeba wynikająca nie tylko z niewystarczającej skuteczności działań podejmowanych dotychczas, lecz także z nowego zadania zapisanego w Traktacie. Fundamentalnym zagadnieniem dla polskiej prezydencji wydaje się zatem wypracowanie w duchu solidarności między państwami Unii praktycznych i efektywnych sposobów realizacji nowych celów wspólnej polityki energetycznej. Instrumenty takiej polityki opracowane po wejściu w życie Traktatu Lizbońskiego wyznaczą jej faktyczny kierunek. Biorąc na siebie odpowiedzialność za kierunek polityczny, w którym podąży Unia, za jej rozwój, integrację i bezpieczeństwo, powinniśmy jak najlepiej wykorzystać dany nam czas. Sprostanie stojącym przed nami wyzwaniom pozwoli nam nie tylko przyczynić się do budowy dobrze funkcjonującej wspólnej Europy, lecz będzie także wyjątkową okazją do stworzenia pozytywnego wizerunku Polski w Europie i na świecie. Prezydencja to najpoważniejsze narzędzie oddziaływania na Unię Europejską, jakim w ciągu najbliższych lat będziemy dysponować. Warto solidnie przygotować się do jak najlepszego wykorzystania tej możliwości z pożytkiem dla nas i dla całej Unii. Bogusław Sonik Poseł do Parlamentu Europejskiego System zarządzania jakością Najwyższe standardy zarządcze w MISTiA Z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci byłego Marszałka Województwa Małopolskiego ś. p. Marka Nawary człowieka serca i czynu, samorządowca, dla którego rozwój Małopolski zawsze był najważniejszy. Pomimo poważnej choroby zachował aktywność. Zawsze był gotowy wesprzeć działania służące budowaniu społeczeństwa obywatelskiego Dyrektor wraz z zespołem pracowników FRDL MISTiA Instytut już po raz 9. poddany został niezależnemu audytowi nadzoru systemu zarządzania jakością (szj) badającemu zgodność działalności ze stosowanymi standardami oraz wymaganiami normy PN EN ISO 9001:2009. Audytor weryfikował wewnętrzne procedury związane z realizacją świadczonych usług i uznał, że wewnętrzny system zarządzania Instytutem jest prorozwojowy i zapewnia spełnienie oczekiwań Klientów w zakresie organizacji szkoleń, realizacji projektów oraz prowadzonej działalności gospodarczej. Tym samym rekomendował utrzymanie certyfikatu szj. MISTiA jest jedną z nielicznych organizacji pozarządowych, która może pochwalić się tak długim stosowaniem certyfikowanego systemu zarządzania. W czasie audytu zdiagnozowane zostały w szczególności procedury dotyczące realizowanych usług oraz wspierające system zarządzania organizacją. Wnikliwie sprawdzono regulacje dotyczące organizacji szkoleń. Audytor podkreślił, że przygotowanie oferty, pieczołowite uzgadnianie zakresu i warunków z Klientem na etapie planowania szkolenia oraz realizacja szkolenia, w połączeniu z późniejszym badaniem spełnienia oczekiwań, jest przykładem najlepszych praktyk zarządczych. Za wzorcowe uznane zostały działania związane z ewaluacją projektów szkoleniowych oraz profesjonalnym doborem trenerów i szkoleniowców. Duże uznanie wzbudziła organizacja zarówno szkoleń specjalistycznych z zakresu administracji publicznej, jak i miękkich ukierunkowanych na doskonalenie zespołów pracowniczych. Metodyka realizacji projektów konsultacyjno-doradczych i analiz strategicznych na rzecz rozwoju jednostek samorządu terytorialnego oceniona została jako pionierskie narzędzie w skali kraju. Proces planowania usługi doradczej, szczegółowe uzgadnianie na etapie planowania celów cząstkowych oraz ogólnych pozwala na docelowe opracowanie ekspertyzy, projektu o najwyższym stopniu zgodności z oczekiwaniami Klienta. Podkreślono także dużą aktywność członków forów branżowych działających przy Instytucie. Działalność forów jest przykładem wspólnego budowania standardów zarządczych w danym obszarze funkcjonowania jst. Procesy zarządcze, związane z planowaniem i monitorowaniem pracy Instytutu, zarządzaniem zasobami ludzkimi są czynnikiem wspierającym budowanie profilu nowoczesnej organizacji. Podkreślono kompetencje i zaangażowanie wszystkich pracowników oraz prorozwojowe podejście kadry kierowniczej. Rafał Wdowicz Zastępca Dyrektora ds. organizacyjnych 2 MISTiA na Szlaku 3/2011

3 Wspólne sprawy Małopolski Polska prezydencja szanse i wyzwania dla Małopolski Stanisław Kracik Wojewoda Małopolski Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego Już niedługo Polska stanie na czele Rady Unii Europejskiej i przez Dla Województwa Małopolskiego czas prezydencji to okres niepowtarzalnej sześć miesięcy będzie przewodniczyć jej pracom. Małopolska będzie szansy promocji, zarówno samego regionu, jak rów- gospodarzem kilkudziesięciu spotkań przedstawicieli krajów nież znaczących i wartościowych inicjatyw oraz projektów. członkowskich. Odwiedzą nas tysiące osób z całej Europy: W wyniku wielu starań i zabiegów Województwu Małopolskiemu politycy, przedsiębiorcy, eksperci i dziennikarze. przypadło w udziale organizowanie 12 spotkań na szczeblu ministerialnym Doświadczenie w organizacji dużych międzynarodowych przedsięwzięć oraz 48 spotkań eksperckich. Jesteśmy drugim, obok jest mocną stroną Małopolski oraz Krakowa. Jestem przekonany, Województwa Mazowieckiego, regionem, któremu powierzono orga- że wszystkie spotkania w ramach polskiej prezydencji zostaną nizację tak wielu wydarzeń w ramach prezydencji! Pomimo ogromnej przygotowane profesjonalnie i rzetelnie. Sukcesem zakończył się odpowiedzialności, jaka na nas spoczywa, to również dla nas ogromna nabór wolontariuszy, którzy będą pomagać w organizacji spotkań szansa. Działania te dają naszemu województwu możliwość trwałego eksperckich. zaistnienia na arenie międzynarodowej oraz zaprezentowania specyfiki Na nasz apel odpowiedziało blisko 1300 osób. Z tej grupy wybraliśmy i atrakcji naszego regionu. Małopolska będzie organizować wyda- ponad 600 osób, głównie studentów, którzy znają języki obce, rzenia, w których uczestniczyć będą ministrowie, ambasadorowie oraz wielu z nich ukończyło kurs przewodnika po Krakowie lub pilota wycieczek. eksperci różnych dziedzin. Wydarzenia te będą relacjonowane przez Wybrani wolontariusze zostali przez nas przeszkoleni. międzynarodowych obserwatorów oraz dziennikarzy zagranicznych W czasie kursu zapoznali się z podstawami protokołu dyplomatycznego, redakcji czy koncernów medialnych. Daje nam to szansę zaistnienia zasadami bezpieczeństwa przy obsłudze spotkań oraz w mediach niemal całej Europy, jako regionu o infrastrukturze umożli- zdobyli podstawowe praktyczne informacje na temat Krakowa. Do wiającej organizowanie dużych, międzynarodowych wydarzeń, otwartego obowiązków wolontariuszy będzie należało wsparcie organizacji dla świata polityki i biznesu. Będziemy mogli zaprezentować spotkań oraz towarzyszenie członkom delegacji podczas ich wizyt Małopolskę, jako miejsce na mapie Europy, gdzie można dyskutować, w Krakowie. wyznaczać trendy w polityce i biznesie, budować pomosty pomiędzy Cieszę się, że krakowscy studenci tak licznie odpowiedzieli na krajami i regionami. nasz apel. Zainteresowanie udziałem w spotkaniach podczas polskiego Prezydencja to również szansa na prezentację gościom atutów przywództwa w Radzie UE przerosło nasze oczekiwania. naszego województwa. Przygotowane zostaną specjalne materia- Zaangażowanie oraz zapał młodych Małopolan to dowód na to, że ły promocyjne oraz film pokazujący najciekawsze zakątki i atrakcje nie są im obojętne wartości demokratyczne oraz idee społeczne. Małopolski. Chcemy, aby politycy, goście, dziennikarze mieli możliwość W końcu nadzieją i przyszłością Europy są właśnie młodzi ludzie, zapoznania się z unikatowymi zabytkami, poznali nasze tradycje którzy chcą zrobić coś więcej, chcą aktywnie uczestniczyć w życiu i skosztowali miejscowych znakomitych wyrobów. Jest to niepowtarzalna społecznym, a przede wszystkim mieć wpływ na kształt struktur europejskich. szansa zaprezentowania na arenie międzynarodowej naszej kul- Organizacja spotkań, w których udział wezmą przedstawiciele tury z całą jej kolorystyką i różnorodnością. Województwo Małopolskie państw europejskich, to dla nas ogromne wyzwanie. Dlatego włączy się również w organizację Forum Turystyki. Jego głównym cetury liczę na pomoc młodych ludzi, dla których to przecież będzie bardzo lem jest zaprezentowanie Małopolski, jako regionu słynącego z atrakcji dobra okazja do zdobycia doświadczenia pracy w międzynarodowym i gościnności, najczęściej odwiedzanego przez turystów. Dodatkowo środowisku. Wierzę, że dzięki ich kreatywności Kraków stanie zaprezentowane zostaną nasze sztandarowe produkty turystyczne, na wysokości zadania. m.in. Szlak Architektury Drewnianej czy Szlak Papieski. Przewodnictwo Polski w Radzie UE będzie nie tylko ważnym Szczególną wagę przywiązujemy do projektu COREPER, czyli przyjazdu wydarzeniem politycznym, wzmacniającym pozycję Polski w Unii Ambasadorów Stałych Przedstawicieli Krajów Członkowskich, Europejskiej, ale stanie się także wydarzeniem społecznym i kulturalnym. ich najbliższych współpracowników oraz kluczowych urzędników Półroczne rządy w Unii to dla Małopolski szansa na intensywną Komisji Europejskiej. Dla tego gremium przygotowana została prezen- promocję regionu. Obrady i spotkania zaplanowano na ostatnie dni tacja dwóch istotnych, z naszej perspektywy, inicjatyw: Węzła Wiedzy robocze w tygodniu, tak aby uczestnicy mogli zostać w Małopolsce i Innowacji AGH oraz Alwernia Studio. Goście odwiedzą też Uniwersytet na cały weekend. Dlatego zwróciliśmy się do wszystkich samorządów Jagielloński oraz Kopalnię Soli w Wieliczce. Dobór prezentowanych Małopolski z prośbą o zaangażowanie się w przygotowania do organizacji miejsc oraz projektów pozwoli na prezentację naszego regionu jako prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej. Chodzi nam miejsca łączącego tradycję z nowoczesnością, szacunek do dotychcza- o imprezy kulturalne i turystyczne, które pomogą w promocji naszego sowego dorobku z innowacyjnością. regionu i zachęcą gości prezydencji do pozostania w Małopolsce Również Krynickie Forum Gospodarcze zostanie sformatowane na na dłużej. potrzeby prezydencji. W gronie przedstawicieli wielu obszarów UE, Przy Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim rozpoczął swoją działalność krajów Partnerstwa Wschodniego oraz Rosji omawiane będą szcze- Klub Przyjaciół Prezydencji, który zrzesza firmy zainteresowane gólnie ważne tematy, m.in. Partnerstwo Wschodnie, współpraca mię- pomocą przy organizacji konferencji zaplanowanych w ramach polskiego dzyregionalna, kluczowe kwestie transportowe czy nowa perspekty- przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej. Dla małopolskich wa finansowa UE. Wolę uczestnictwa w tym przedsięwzięciu wyraziło firm udział w tych spotkaniach jest znakomitą okazją do promocji do tej pory sześć naszych regionów partnerskich. Dzięki najnowszym swoich usług. technologiom internetowym, jedna z debat odbywać się będzie równocześnie Do otwartej dyskusji o ważnych zagadnieniach związanych w Brukseli i w Krynicy. Planowane jest zorganizowanie z członkostwem Polski w strukturach Unii Europejskiej zaprosiliśmy w Brukseli spotkania na wysokim szczeblu dotyczącego roli uzdrowisk także pracowników krakowskich uczelni oraz studentów. 4 w profilaktyce zdrowotnej, współorganizowanego przez 4 MISTiA na Szlaku 3/2011 3

4 3 Polska prezydencja szanse i wyzwania dla Małopolski Chcemy, aby poprzez organizację debat i konferencji z udziałem polityków oraz przedstawicieli świata nauki, kultury i sztuki, przybliżyć wszystkim mieszkańcom Małopolski temat polskiego przewodnictwa Radzie UE. Prezydencja będzie również okazją do podsumowania polskiego członkostwa w Unii Europejskiej. Siedem lat Polski w Europie przyniosło duże zmiany. Dzięki częstszym wizytom naszych sąsiadów z Unii Europejskiej w Polsce, udało się obalić wiele stereotypów. Jako członek UE staliśmy się stabilnym i wiarygodnym partnerem w biznesie. Ogromną korzyścią z członkostwa Polski w Unii Europejskiej jest ułatwienie wymiany naukowej, otwarcie granic, zmiana w postrzeganiu Polski przez inwestorów zagranicznych, a przede wszystkim możliwości jakie europejskie programy stwarzają Polakom, a także przedsiębiorcom i samorządom. Stanisław Kracik Wojewoda Małopolski Stałe Przedstawicielstwo RP przy UE i Województwo Małopolskie. Dzięki połączeniu w formie telemostu możliwe będzie uczestnictwo w tej debacie przedstawicieli instytucji europejskich najwyższego szczebla (high-level speakers), którzy ze względu na napięty kalendarz nie mogliby dotrzeć do Krynicy. Poza niewątpliwie merytoryczną korzyścią, zastosowanie takiej atrakcyjnej i nowoczesnej formuły to, z jednej strony promocja Województwa Małopolskiego jako lidera debaty nt. wspólnej polityki gospodarczej oraz narzędzi jej koordynacji, z drugiej promocja Forum Krynickiego wśród europejskich decydentów. Wartości zawarte w logo polskiej prezydencji dynamika, pozytywna energia i solidarność powinny przyświecać nam również we wszystkich działaniach i inicjatywach, które będziemy realizować lub o których kontynuację będziemy zabiegać. Niezależnie od półrocznego okresu prezydencji musimy pamiętać, że działania i projekty zainicjowane wówczas będą miały szanse realnej kontynuacji w przyszłości. Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego Projekt badawczy Centrum Analiz Strategicznych Wybory samorządowe pod lupą analityków Centrum Analiz Strategicznych MISTiA przeprowadziło badania społeczne wyborów samorządowych w 2006 i 2010 roku. Wyniki badań społecznych pn. Co nam powiedziały wybory samorządowe w 2010 roku, w 20 lat od wprowadzenia reformy samorządowej? Sukces? Porażka? Normalność? zostały zaprezentowane 11 maja br. podczas panelu dyskusyjnego Lekcja z wyborów organizowanego przez FRDL w czasie II Kongresu Regionów w Świdnicy. Wybory samorządowe stworzyły okazję, by przyjrzeć się zjawiskom zachodzącym w polskich społecznościach lokalnych. Dla lepszego zrozumienia, jak dzisiaj, po 20 latach od wprowadzenia w Polsce reformy samorządowej, społeczeństwo ocenia dokonane zmiany, przeprowadzono badanie polskich wyborów samorządowych i ich kontekstów o charakterze społecznym oraz historycznym. Chcieliśmy poznać, które zjawiska charakterystyczne dla polskiej demokracji lokalnej są przez wyborców oceniane pozytywnie, a które negatywnie. Przyjrzeliśmy się krótkiej, lecz owocnej historii nowoczesnej samorządności w Polsce i próbowaliśmy zrozumieć towarzyszące jej zjawiska społeczne. Nasze badanie uwzględniło zarówno obywatelski, jak i polityczny aspekt wyborów samorządowych. Porównywaliśmy wybory z 2010 roku z wyborami w roku Najważniejsze obszary badawcze, które poddano analizie to: Obraz samorządu terytorialnego w Polsce w wyniku wyborów w 2006 i 2010 roku Stopień upartyjnienia samorządów Lokalne wzory aktywności społecznej i samorządowej na tle wyborów w 2006 i 2010 roku Wpływ krajowej debaty publicznej na działania lokalnych społeczności i podział władzy w samorządzie Badanie dotyczyło również takich zagadnień jak: profile osób sprawujących władzę samorządową, relacje pomiędzy organami władzy oraz pomiędzy władzą a mieszkańcami, czynniki wyboru kandydatów do samorządu, opinie na temat ordynacji wyborczej, wpływ krajowej polityki na samorząd a także czynniki wpływające na zmianę władz samorządowych. W ramach diagnozy problemu badawczego i uszczegółowienia obszarów badawczych przeprowadzono analizę danych zastanych pozyskanych z Państwowej Komisji Wyborczej dotyczących wyborów samorządowych w 2006 i 2010 r. Przeprowadzona analiza desk research pozwoliła na identyfikację jednostek do drugiego etapu analizy (tj. badań jakościowych). Aby odpowiedzieć na pytania dot. mechanizmów dynamiki procesu wyborczego oraz nowych zjawisk, jakie związane są z wyborami samorządowymi, zastosowano jakościowe techniki badawcze, tj. studia przypadków wybranych gmin w Polsce. Ostatni etap badań stanowiła analiza zawartości prasy. Analiza dyskursu prasowego miała na celu porównanie zakresów tematycznych prasy z wynikami badań ilościowych i jakościowych oraz skonfrontowanie sposobu myślenia o wyborach samorządowych z wynikami obiektywnych analiz. Zapraszamy do zapoznania się z pełną wersję raportu na naszej stronie internetowej. Głównym sponsorem projektu badawczego jest Telekomunikacja Polska SA Piotr Modrzewski Centrum Analiz Strategicznych 4 MISTiA na Szlaku 3/2011

5 Samorządowy think tank u Prezydenta Bronisława Komorowskiego Forum Debaty Publicznej Prezydent RP powołał szerokie grono konsultacyjne, zwane Forum Debaty Publicznej. Jest to grupa zaproszonych przez Pana Prezydenta osób, ekspertów z różnych dziedzin życia gospodarczego i społecznego, reprezentujących różne środowiska i instytucje. W czasie półrocza sprawowania urzędu przez Bronisława Komorowskiego, Pałac Prezydencki gościł kilkukrotnie uczestników debaty publicznej, którzy prowadzili dyskusje dotyczące barier i zagrożeń dla samorządu terytorialnego, gospodarki oraz społeczeństwa obywatelskiego. Forum w swych założeniach ma nie tylko prowadzić debatę, ale jego zadaniem jest też wypracowanie założeń legislacyjnych, które stać się mają przedmiotem przedłożeń projektów ustaw. Tak też się stało w końcu marca 2011 roku, kiedy to w wyniku prac zespołu doradców i Forum Debaty Publicznej Kancelaria Prezydenta RP przygotowała projekt ustawy o wzmocnieniu udziału mieszkańców w samorządzie terytorialnym, o współdziałaniu gmin, powiatów i województw oraz o zmianie niektórych ustaw. W konsultacje społeczne projektu tej ustawy włączyła się FRDL, a MISTiA wraz z POST w Rzeszowie organizował specjalny panel dyskusyjny z udziałem m.in. prof. J. Regulskiego (o czym piszemy na str. 11.) Proponowana przez Prezydenta RP ustawa w zasadniczej części dotyczy poprawy warunków funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego i zwiększenia udziału mieszkańców gmin, powiatów i regionów w życiu publicznym. Stąd też ustawa ta i jej przyszłe konsekwencje stały się pretekstem do kolejnej debaty w ramach Forum, tym razem poświęconej zagadnieniom Społeczeństwo obywatelskie kapitał społeczny. Jej inauguracja miała miejsce w Sali Kolumnowej Kancelarii Prezydenta 24 marca br., kiedy na zaproszenie Pana Prezydenta zebrało się około 200 ekspertów na konferencji Aktywność obywatelska szanse i bariery przedstawicieli organizacji społecznych z całej Polski, samorządu terytorialnego i mediów. Regułą tych spotkań jest ich apolityczny charakter. Zdaniem Tadeusza Mazowieckiego i Henryka Wujca, Doradców Prezydenta RP, debata ta ma rozpocząć dyskusje o społecznym zaangażowaniu w Polsce, które, mimo licznych pozytywnych przykładów, nadal jest niewystarczające. Pragnieniem twórców debaty Doradców Prezydenta RP jest, aby podczas debaty, ale i kolejnych spotkań, określić główne bariery aktywności obywatelskiej, a także zastanowić się jak je ograniczać. Konferencja pozwoliła poznać wyniki badań dotyczących kondycji polskich organizacji społecznych, która jest istotnie zróżnicowana, bo jak podkreślił Prezydent średni czas trwania organizacji społecznej w Polsce wynosi 3 lata. Jednocześnie uczest- nicy konferencji mogli zapoznać się ze stanem polskiego wolontariatu, wysłuchać niezwykle emocjonalnego i nacechowanego ogromną troską o stan polskiej demokracji wystąpienia Kuby Wygnańskiego oraz przekonać się, że mamy jeszcze na drodze trwałego rozwoju wiele lekcji do odrobienia, gdyż jak wynika z badań Diagnoza Społeczna prowadzonych przez prof. Janusza Czapińskiego podstawową barierą rozwoju kraju jest niski stopień innowacyjności i jeden z najniższych w Europie wskaźników zaufania społecznego. W ożywionej dyskusji szczególną uwagę zwracano na sukcesy, jakie wiążą się z zaangażowaniem obywatelskim i wskazywano liczne ich przykłady. Przewijała się też troska o przyszłość polskiego społeczeństwa obywatelskiego, które rozwija się nierównomiernie, a bariera tego rozwoju od lat jest znana i niezmiennie ograniczająca. Jest to obowiązujące prawo oraz sposób finansowania działalności społecznej. Piszący te słowa wskazał na inny czynnik przeszkadzający w rozwoju społecznego zaangażowania w sprawy swoich wspólnot, a mianowicie jakość prowadzonej debaty publicznej w Parlamencie i mediach, która odzwierciedla próbę zawłaszczania samorządu terytorialnego przez główne partie polityczne. Jak wynika z prowadzonych w całym kraju przez MISTiA badań kondycji polskiego samorządu w 20 lat od jego restytucji, Polacy nie chcą brać udziału w podziale swoich małych ojczyzn na wpływy określonych, szybko pojawiających się i równie szybko znikających partii politycznych. Dlatego też wielu z nich nie uczestniczy w życiu publicznym, a nawet w wyborach samorządowych. Frekwencja w ostatnich wyborach do samorządu terytorialnego w Polsce nie przekroczyła w skali całego kraju 48%. Ustalono, że kolejne spotkanie Forum Debaty Publicznej odbędzie się w mniejszym gronie ekspertów i poświęcone zostanie tematowi rozwiązań prawnych i finansowych związanych z funkcjonowaniem organizacji społecznych w Polsce. Odbyło się ono 9 maja br., w Kancelarii Prezydenta i uczestniczyło w nim ok. 30 osób. Omawiano kwestie związane z barierami prawnymi i finansowymi. Podano też dane z ostatnich badań Stowarzyszenia KLON/JAWOR, z których najbardziej uderzające są te, mówiące o niezwykle niskim budżecie statystycznej polskiej organizacji obywatelskiej (społecznej). Wyniósł on w 2010 roku tylko 19 tys. zł rocznie! Skala problemów polskich organizacji społecznych jest ogromna. Sytuacja zmusza organizacje do przyjmowania postawy klientystycznej w stosunku do administracji publicznej, a w szczególności do samorządów. Zwracano przy tym uwagę, że ministerstwa osłabiły pełnienie funkcji wspierającej i związanej z nią zasady subsydiarności, gdyż prawie całkowicie wycofały się z tworzenia własnych budżetów na zadania zlecone lub powierzone organizacjom społecznym. Niżej podpisany zwracał uwagę na trzy kwestie, w tym na konieczność dokonania przeglądu organizacji pożytku publicznego, gdyż w ich masie jest ogromne zróżnicowanie i zbyt daleko idąca koncentracja środków finansowych z tzw. 1% idących na organizacje mające bardzo silne zaplecze techniczne, logistyczne i medialne (wspominał również o tym w swym wystąpieniu inaugurującym spotkanie Prezydent Komorowski). Jednocześnie na uwagę zasługuje obecnie obowiązujący system dzielenia środków z UE w ramach PO Kapitał Ludzki, aby nie powielać znanych organizacjom błędów w zarządzaniu tym programem w przyszłym okresie programowania. Zwrócona została też uwaga na to, że przez ponad dwadzieścia lat transformacji ustrojowej nie udało się w Polsce zbudować systemu finansowania organizacji społecznych i wyspecjalizowanych w tej dziedzinie instytucji finansowych. Spotkanie zakończyło się ustaleniem, iż konieczne jest zgłębianie poruszonych tematów, co może być czynione w zespołach roboczych, które będą spotykać się pomiędzy posiedzeniami Forum i przygotowywać dlań szczegółowe rozwiązania i propozycje. Jacek Kwiatkowski Dyrektor Wydziału Programów i Projektów MISTiA na Szlaku 3/2011 5

6 Działalność konsultingowo-doradcza Aktualizacja Strategii Rozwoju Powiatu Tarnowskiego Zmieniające się uwarunkowania społeczne i gospodarcze, tak w wymiarze subregionalnym, jak i w skali kraju, były jedną z najważniejszych przesłanek podjęcia prac nad aktualizacją Strategii. Powiat tarnowski należy do największych w Małopolsce. Jego całkowita powierzchnia stanowi blisko 10% obszaru województwa. Cechą charakterystyczną jednostki jest jej duże zróżnicowanie wewnętrzne, bowiem pomiędzy gminami Pogórza Ciężkowicko- Rożnowskiego a jednostkami leżącymi na północ od Tarnowa coraz silniej zarysowują się dysproporcje w potencjale turystycznym, inwestycyjnym i rolniczym. Obraz ten dodatkowo zaburzany jest zmieniającym się profilem gmin bezpośrednio sąsiadujących z Tarnowem, które przejmują rolę zaplecza mieszkalnego i wypoczynkowo-rekreacyjnego dla mieszkańców miasta, a z racji poprawiającej się dostępności transportowej pozostają w kręgu zainteresowań inwestorów. Zmieniające się uwarunkowania społeczne i gospodarcze, tak w wymiarze subregionalnym, jak i w skali kraju, były jedną z najważniejszych przesłanek podjęcia prac nad aktualizacją Strategii. Druga, nie mniej istotna, dotyczyła potrzeby uwzględnienia zmian, które zaszły w aktach prawnych i dokumentach strategicznych wyższego szczebla, określających zasady prowadzenia polityki rozwoju regionalnego. Układ celów i zadań przygotowywanego dla powiatu tarnowskiego dokumentu będzie zatem skorelowany m.in. z założeniami aktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego oraz z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego. Dotychczasowe prace polegały na przeprowadzeniu czterech warsztatów strategicznych (dwóch w Tarnowie, w Gromniku i Żabnie) z udziałem przedstawicieli każdej z gmin powiatu. W tym gronie dyskutowano nad określeniem podstawowych potencjałów subregionu i wskazaniem barier wstrzymujących jego rozwój. Zgromadzeni na zajęciach warsztatowych samorządowcy, przedsiębiorcy i liderzy społeczności lokalnych określili także kluczowe, w ich opinii, działania inwestycyjne i pozainwestycyjne, które winny być zrealizowane w najbliższej przyszłości. Kształt nowej polityki rozwoju regionalnego wymusza skupianie się przede wszystkim na zadaniach o charakterze ponadlokalnym, wymagających współpracy między jednostkami samorządu terytorialnego. Punktem wyjściowym dyskusji były konkluzje wypływające z przygotowanego w ramach prac nad Strategią przez konsultantów MISTiA raportu statystycznego, prezentującego trendy obserwowane w demografii i gospodarce powiatu na przestrzeni ostatnich kilku lat. W najbliższym czasie odbędą się sesje strategiczne z udziałem władz powiatowych, reprezentantów instytucji publicznych i jednostek samorządu powiatowego. Podczas sesji weryfikowane będą dotychczasowe cele strategiczne i operacyjne, identyfikowane nowe zadania oraz dyskutowane kierunki rozwoju powiatu do 2020 r. Ukończenie prac planowane jest na wrzesień br. Wojciech Odzimek Tomasz Machowski Wydział Programów i Projektów R E K L A M A Podniesienie jakości działania urzędów i usług dla mieszkańców poprzez wdrożenie zaktualizowanej Metody PRI w gminach i powiatach Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie zaprasza zainteresowane samorządy do udziału w Pilotażowym badaniu potencjału instytucjonalnego samorządów lokalnych w Małopolsce Badanie potencjału instytucjonalnego polega na wypełnieniu elektronicznego kwestionariusza samooceny dotychczasowych działań i identyfikacji aspiracji jednostki oraz przesłaniu pliku z wynikami analizy. MSAP gwarantuje uczestnikom badania bezpłatne materiały (podręcznik analizy instytucjonalnej, aplikację komputerową, dostęp do bazy benchmarkingowej zawierającej anonimowe wyniki analizy dla wszystkich przebadanych samorządów). W ramach badania przewidziane jest dodatkowo wsparcie dla zainteresowanych jednostek w postaci konsultacji na odległość z ekspertami MSAP. Termin realizacji badania 23 maja do 27 czerwca 2011 r. Gorąco zapraszamy do udziału wszystkie samorządy gminne i powiatowe. Szczegółowe informacje nt. badania dostępne są pod adresem: Patronat Honorowy: Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego 6 MISTiA na Szlaku 3/2011

7 Działalność konsultingowo-doradcza Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego Od września 2010 r. FRDL MISTiA realizuje projekt pn. Średniookresowa ocena oddziaływania Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego na rozwój Województwa Lubuskiego oraz opracowanie projektu aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego. Dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość społeczno-gospodarcza oraz zmiany w polityce regionalnej państwa, powodują potrzebę aktualizacji dokumentów strategicznych jednostek samorządu terytorialnego, w tym jednostek szczebla regionalnego. Do najważniejszych przesłanek uzasadniających celowość i potrzebę aktualizacji strategii, należy zaliczyć: uwzględnienie nowych, krajowych strategii (sektorowych i horyzontalnych), programów oraz dokumentów strategicznych UE (Europa 2020), nowe przesłanki prawne polityki regionalnej, konieczność uwzględnienia aktualnych danych statystycznych w części diagnostycznej oraz przygotowania prognoz rozwojowych (dłuższe szeregi czasowe statystyki regionalnej), uwzględnienie oceny wpływu środków UE na rozwój regionu od roku 2004, przygotowanie do nowego okresu programowania UE w latach Działania realizowane przez FRDL MISTiA w województwie lubuskim składają się z kilku etapów. Pierwszym z nich było opracowanie raportu analitycznego pn. Średniookresowa ocena oddziaływania Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego na rozwój Województwa Lubuskiego. Raport powstał w oparciu o prowadzone badania zmian sytuacji społeczno-gospodarczej w regionie w odniesieniu do celów strategicznych, rzeczowo-finansowego postępu w realizacji celów Strategii oraz analiz benchmarkingowych pozycjonujących województwo względem innych regionów Polski. Raport formułował wnioski i rekomendacje dla aktualizacji Strategii z płaszczyzny danych statystycznych i oceny dotychczasowej realizacji celów województwa. Prace analityczne uzupełnione zostały dodatkowym raportem pn. Lubuska Mapa Szans i Aspiracji, który powstał na bazie 12 warsztatów strategicznych organizowanych przez FRDL MISTiA we wszystkich powiatach województwa lubuskiego. W warsztatach uczestniczyli reprezentanci władz lokalnych (wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, starostowie, zarządy powiatów), urzędnicy samorządowi, przedsiębiorcy oraz przedstawiciele instytucji otoczenia biznesu, sektora edukacji, wyższych uczelni, organizacji pozarządowych i społecznych, liderzy lokalni, itp. Łącznie w warsztatach udział wzięło ponad 350 przedstawicieli środowisk lokalnych i subregionalnych. Efektem tych spotkań było opracowanie analizy zasobów własnych i otoczenia zewnętrznego województwa lubuskiego z perspektywy podmiotów, instytucji i organizacji oddolnie przyczyniających się do realizacji celów Strategii Wojewódzkiej. Ponadto zidentyfikowano najważniejsze zadania inwestycyjne i przedsięwzięcia nieinwestycyjne, które zdaniem środowisk lokalnych warunkują przyszły, dynamiczny rozwój województwa. Lubuska Mapa Szans i Aspiracji formułuje wnioski i rekomendacje do aktualizacji Strategii Wojewódzkiej z perspektywy potrzeb i oczekiwań społeczności regionalnej, będąc jednocześnie jednym z wymiarów partycypacyjnego podejścia do rozwoju regionu. Kolejnym etapem prac są sesje strategiczne z Zespołem ds. aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego, powołanego przez Zarząd Województwa. W skład Zespołu wchodzą dyrektorzy departamentów Urzędu Marszałkowskiego, szefowie instytucji regionalnych oraz eksperci regionalni. Podczas pierwszej sesji strategicznej konsultanci FRDL MISTiA, wspólnie z członkami Zespołu identyfikowali silne i słabe strony województwa (analiza SWOT) oraz weryfikowali wizję rozwoju do 2020 r., cele strategiczne i operacyjne oraz kierunki interwencji. Podczas sesji strategicznych dyskutowane będą zagadnienia układu instytucjonalnego Strategii, systemu realizacji, monitoringu i ewaluacji, ram finansowania oraz wskaźników. Wszystkie działania podejmowane w ramach aktualizacji Strategii muszą także uwzględniać nowe wytyczne i rekomendacje płynące z dokumentów szczebla europejskiego (Europa 2020) oraz krajowego (Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego, Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju, Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, itp.). Przygotowanie projektu zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego planuje się na przełom czerwca i lipca, a jej ostateczna wersja dostępna będzie do końca bieżącego roku. Projekt realizowany jest na zlecenie i we współpracy z Zarządem Województwa Lubuskiego. Wojciech Odzimek Koordynator Programu Zarządzania Strategicznego MISTiA na Szlaku 3/2011 7

8 Projekty międzynarodowe Inteligencja Emocjonalna w sektorze opieki zdrowotnej i pomocy społecznej (Projekt Leonardo da Vinci CarEIn ) Główną ideą projektu jest stworzenie w oparciu o platformę edukacyjną Web 2.0 specjalnego narzędzia e-learningowego sprzyjającego rozwijaniu i doskonaleniu kompetencji w zakresie inteligencji emocjonalnej pracowników zatrudnionych w sektorze ochrony zdrowia i opieki społecznej. Od października 2009 r. MISTiA, we współpracy z dziewięcioma partnerami z krajów Unii Europejskich (Bułgaria, Dania, Hiszpania, Republika Czeska, Szwajcaria, Wielka Brytania, Włochy), w ramach Programu Leonardo da Vinci (Transfer Innowacji) realizuje projekt pt. CarEIn Inteligencja Emocjonalna w Sektorze Ochrony Zdrowia i Opieki Społecznej. Pojęcie Inteligencja Emocjonalna (ang. Emotional Intelligence EI) jest znane w Polsce i stosowane w różnych dziedzinach. Spopularyzował je w drugiej połowie lat 90. ubiegłego wieku amerykański psycholog i publicysta naukowy Daniel Goleman książką pod tym samym tytułem. Według Golemana inteligencja emocjonalna to: zdolności rozpoznawania przez nas naszych własnych uczuć i uczuć innych, zdolności motywowania się i kierowania emocjami zarówno naszymi własnymi, jak i osób, z którymi łączą nas jakieś więzi. Każdy z nas używa inteligencji emocjonalnej codziennie, z lepszym lub gorszym skutkiem. Uczymy się optymalnie wykorzystywać inteligencję racjonalną, często zapominając, że istotnym elementem sukcesu, osobistego i zawodowego, jest inteligentne zarządzanie emocjami. Harmonijna współpraca emocji i rozumu jest jednym z największych wyzwań, jakie współczesność stawia praktycznie przed każdym, bez względu na zawód, który wykonuje. Wśród wielu specjalności zawodowych obecnych na współczesnym rynku pracy, jest grupa zawodowa, w której umiejętne zarządzanie emocjami oraz wykorzystywanie własnego potencjału w relacjach z innymi osobami jest szczególnie istotne. Tą grupą zawodową są lekarze, pielęgniarki, psychoterapeuci, pracownicy pomocy społecznej, czyli przedstawiciele sektora służby zdrowia i pomocy społecznej, a więc zawodów zwanych społecznie użytecznymi. Osoby te pracując z pacjentami lub podopiecznymi, nawiązują z nimi emocjonalne, często długotrwałe relacje. Swoją pracę wykonują w sytuacjach stresowych, wymagających odpowiedniego podejścia do pacjenta i jego najbliższego otoczenia. Dlatego tak ważne jest, aby lekarz, pielęgniarka czy też opiekun społeczny potrafili odczytać emocje swoich podopiecznych, umieli rozpoznać, czy ich pacjent się boi, oraz mieli świadomość, jakie mogą być tego 8 konsekwencje w trakcie leczenia lub pracy z podopiecznym. Za tę umiejętność odpowiada właśnie inteligencja emocjonalna. Analizy prowadzone w pierwszym etapie realizacji projektu CarEIn we wszystkich krajach partnerskich pokazały, że na rynku szkoleniowym zagadnienie inteligencji emocjonalnej pojawia się najczęściej w tematyce szkoleń skierowanych do przedstawicieli świata biznesu, głównie menedżerów firm, przedstawicieli handlowych, konsultantów biznesowych, itp. W trakcie krótkich, 2-3 dniowych szkoleń, uczestnicy zapoznają się z technikami rozpoznawania i kontrolowania własnych stanów emocjonalnych oraz doskonalą umiejętności rozumienia i radzenia sobie z emocjami innych osób (współpracowników, podwładnych, przełożonych, itd.). Brakuje natomiast treningów z tej dziedziny adresowanych stricte do przedstawicieli służby zdrowia i pomocy społecznej. CarEIn ma na celu promowanie i rozwijanie umiejętności w zakresie inteligencji emocjonalnej w codziennym życiu i w pracy wśród pracowników służby zdrowia, tj. lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów oraz pomocy społecznej, tj. asystentów i opiekunów społecznych, psychologów, terapeutów, doradców zawodowych. W szczególności CarEIn koncentruje się na: doskonaleniu umiejętności personalnych pracowników służby zdrowia i pomocy społecznej poprzez promowanie szeregu kompetencji przekrojowych, wynikających z wykorzystania inteligencji emocjonalnej (zarządzanie emocjami, motywacja, empatia, radzenie sobie z emocjami w trudnych sytuacjach, utrzymywanie kontroli nad czynnikami wywołującymi emocje negatywne, komunikowania się w sytuacjach emocjonalnych), promowaniu ciągłego rozwoju zawodowego pracowników tego sektora, udostępnieniu pracownikom sektora opieki zdrowotnej i społecznej przydatnych treści nauczania w zakresie wykorzystywania w codziennej praktyce zawodowej kompetencji określanych mianem inteligencji emocjonalnej, które MISTiA na Szlaku 3/2011 przyczynią się do poprawy jakości ich pracy i świadczonych usług na rzecz pacjentów i podopiecznych. Realizacja projektu CarEIn składa się z kilku etapów, z których najważniejszym jest opracowanie i przetestowanie przez grupę reprezentującą służbę zdrowia i pomoc społeczną e-learningowego narzędzia edukacyjnego wspomagającego rozwój i doskonalenie umiejętności w zakresie inteligencji emocjonalnej. Opracowanie narzędzia poprzedzone było analizą potrzeb pracowników sektora oraz badaniami najlepszych praktyk w tej dziedzinie stosowanych w krajach partnerskich. Kolejne, trzecie już spotkanie partnerów projektu odbyło się maja 2011 r. w Ostravie (Republika Czeska). Została zaprezentowana wówczas testowa wersja narzędzia edukacyjnego CarEIn, dostępna w ośmiu wersjach językowych, stworzona na bazie platformy Web 2.0. Platforma CarEIn będzie testowana w każdym kraju przez wyselekcjonowaną grupę przedstawicieli sektora opieki zdrowotnej i pomocy społecznej w czerwcu 2011 r. Opinie i rekomendacje z pilotażowego testowania narzędzia CarEIn staną się podstawą do wprowadzenia modyfikacji i udostępnienia ostatecznej wersji narzędzia w Internecie osobom zainteresowanym rozwojem własnej inteligencji emocjonalnej. Więcej informacji można znaleźć na stronie projektu: Aldona Okraszewska Wydział Programów i Projektów

9 Projekty międzynarodowe Uczmy się od Najlepszych! Benchmarking dla mikro i małych przedsiębiorstw (Projekt Leonardo da Vinci E-RACE+ ) Od października 2010 roku partnerstwo składające się z 6 organizacji z Grecji, Hiszpanii, Włoch, Rumunii i Polski realizuje projekt pt. E-RACE+ Porównawcza Analiza Wskaźnikowa Przedsiębiorstw w ramach Programu Leonardo da Vinci Transfer Innowacji. MISTiA był inicjatorem koncepcji projektu E-RACE+, który jest kontynuacją projektu E-RACE, realizowanego przez nas w latach W dobie obecnego kryzysu gospodarczego i finansowego, nie wszystkie firmy dysponują odpowiednim potencjałem, by stawić czoła trudnościom. Większość dostępnych na rynku narzędzi w zakresie zarządzania firmą jest ukierunkowana na potrzeby przedsiębiorstw mocno już osadzonych w rynku, posiadających rozwiniętą strukturę organizacyjną, dysponujących odpowiednim potencjałem zarządczym. Brakuje natomiast narzędzi dostosowanych do potrzeb i specyfiki tych firm, które mogą być najbardziej podatne na oznaki kryzysu gospodarczego, a mianowicie: mikroprzedsiębiorstw, szczególnie tych działających na rynku od niedawna, przedsiębiorstw społecznych czy też firm, które opierają swoją działalność na współpracy tylko z jednym kontrahentem, itp. Właściciele mikrofirm mają trudności z dotarciem do wiedzy i sprawdzonych przez innych sposobów zarządzania firmą, które pozwolą polepszyć ich kondycję rynkową, a w konsekwencji rozwijać firmę. MISTiA wraz z pięcioma partnerami z krajów Unii Europejskiej postanowiła wyjść naprzeciw tym potrzebom realizując projekt E-RACE + Porównawcza Analiza Wskaźnikowa Przedsiębiorstw. Zasadniczą ideą projektu jest stworzenie narzędzia na bazie opracowanej w poprzednim projekcie aplikacji internetowej E-RACE pozwalającego firmom szczególnie narażonym na ryzyko funkcjonowania na rynku, w sposób systematyczny doskonalić swoją działalność w każdym obszarze prowadzonej działalności oraz szybko reagować na zmieniające się uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne. Prowadzone przez partnerów analizy wskazują, że małe i średnie przedsiębiorstwa dobrze czują potrzebę doskonalenia swej działalności, jednakże nie wiedzą, jak to robić. Nowe narzędzie E-RACE+, oparte o koncepcję benchmarkingu, zostanie dostosowane do potrzeb i specyfiki przedsiębiorstw najbardziej zagrożonych na różnego rodzaju negatywne czynniki płynące z otoczenia. Ponadto aplikacja internetowa E-RACE+ zostanie wzbogacona o moduł szkoleniowy dla menedżerów firm, dostępny online na platformie edukacyjnej. Benchmarking to proces nastawiony na uczenie się od najlepszych, po to by opracować i wdrożyć realną strategię własnego działania. Koncepcja benchmarkingu ma swoje korzenie w TQM (Total Quality Management). W przypadku firm strategia ta ma przyczynić się do wzrostu pozycji przedsiębiorstwa na rynku. Głównym celem benchmarkingu jest wykorzystywanie doświadczeń firm, które lepiej niż my radzą sobie na rynku. Benchmarking jest stosowany nie tylko w świecie biznesu. Od wielu lat ma on zastosowanie w jednostkach samorządu terytorialnego jako metoda doskonalenia zarządzania usługami publicznymi. Projekt E-RACE+ składa się z kilku etapów. W pierwszym etapie (styczeń 2010 maj 2011) partnerzy projektu przeprowadzili analizę sytuacji mikro i małych przedsiębiorstw w swoich krajach, na podstawie której zostały zdefiniowane wskaźniki ryzyka, wspólne dla firm działających w różnorodnym politycznie, ekonomicznie i społecznie otoczeniu gospodarczym krajów partnerskich. W kolejnym etapie (maj- -sierpień 2011) zostanie stworzona lista wskaźników innowacyjności mikroprzedsiębiorstw, na bazie której zostanie zmodyfikowane i przebudowane narzędzie E-RACE oraz stworzona edukacyjna platforma (sierpień 2011 marzec 2012). Wiosną przyszłego roku rozpocznie się etap testowania nowego, udoskonalonego narzędzia E-RACE+, aby w ostatnim etapie wdrażania projektu (kwiecień sierpień 2012) przygotować, na podstawie otrzymanych rekomendacji, ostateczną wersję narzędzia. W dniach 9-10 maja 2011 r. MISTIA gościła przedstawicieli wszystkich organizacji partnerskich zaangażowanych w realizację projektu. Było to pierwsze wspólne spotkanie partnerów E-RACE+. Głównym tematem spotkania była analiza sytuacji mikroprzedsiębiorstw w krajach uczestniczących w projekcie oraz dyskusja na temat przygotowania do kolejnego etapu wdrażania projektu. E-RACE+ nie jest pierwszym wspólnym projektem organizacji tworzących partnerstwo. Partner z Hiszpanii (XXI INVESLAN, S.L.) i Grecji (HRDC) współpracowali z MISTIA przy projekcie E-RACE. Organizacja z Włoch (Frontiera Lavoro) to partner z projektu Możemy Więcej realizowany w ramach Inicjatywy Wspólnotowej Equal w latach Z kolei INCSMPS z Rumunii oraz FESALC z Hiszpanii to wieloletni partnerzy Inveslan. Wierzymy, że kompilacja doświadczeń wszystkich partnerów tworzących konsorcjum projektu, a także różnorodność warunków otoczenia gospodarczego, jakie prezentują kraje uczestniczące w projekcie (Grecja, Hiszpania, Rumunia, Włochy i Polska) pozwoli stworzyć uniwersalne w skali europejskiej narzędzie oraz otworzy możliwości do znacznie szerszej wymiany informacji, wiedzy i doświadczeń pomiędzy jego użytkownikami (przedsiębiorstwami) w myśl zasadniczej idei benchmarkingu Uczmy się od najlepszych!. Aldona Okraszewska Wydział Programów i Projektów MISTiA na Szlaku 3/2011 9

10 Seminarium Nauka Praktyka Kultura widziana okiem teoretyków i praktyków W poprzednim numerze opisywaliśmy pierwsze zorganizowane przez MISTiA wspólnie z Instytutem Spraw Publicznych UJ seminarium z cyklu Nauka Praktyka, które poświęcone było innowacyjnym metodom i technikom zarządzania w samorządzie terytorialnym. Zachęceni tym doświadczeniem, postanowiliśmy zorganizować wspólnie z Instytutem Kultury UJ kolejne seminarium, tym razem poświęcone sferze kultury. Konstrukcja seminarium jest zawsze taka sama. Chodzi o spotkanie teoretyków, zajmujących się zarządzaniem w sferze publicznej z praktykami w celu wymiany wiedzy, doświadczeń, inspiracji i często skonfrontowaniu różnych punktów widzenia na tę samą kwestię. Seminaria te są niezwykle pożyteczne dla obu stron, gdyż naukowcy otrzymują potwierdzenie dla rozwijanych przez siebie teorii, a praktycy większą pewność co do słuszności podejmowanych działań. Kolejne seminarium, zatytułowane Bariery i efekty wdrażania innowacji w organizacjach sektora kultury odbyło się 21 marca 2011 r. Seminarium otworzyli prof. Aleksander Noworól (Instytut Spraw Publicznych UJ), Janusz Olesiński (MISTiA) i dr hab. Bogusław Nierenberg (Instytut Kultury UJ). Następnie odbyła się część teoretyczna, która przeplatała się z częścią praktyczną. Dwa pierwsze, niezwykle interesujące wykłady wprowadzające wygłosili dr Katarzyna Plebańczyk z Instytutu Kultury UJ i dr Roman Batko z ISP UJ. Pierwszy wykład poświęcony był tematowi Innowacyjność w kulturze szansa czy konieczność? Na przykładzie zarządzania w publicznym sektorze kultury. Kolejny wykład dotyczył zagadnień Audytu organizacyjnego jako narzędzia zarządzania zmianą w instytucjach kultury. Po tych wystąpieniach nastąpiły prezentacje praktyków. Jako pierwszy wystąpił prof. Antoni Porczak, Prorektor Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, który dzielił się doświadczeniami związanymi z wprowadzanym w Uczelni zarządzaniem strategicznym. Wykład prof. Porczaka zatytułowany był Wpływ strategii na jakość zarządzania Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie i poświęcony był motywom podjęcia decyzji przez władze Uczelni dotyczącej opracowania strategii ASP oraz o nadziejach i obawach związanych z nowym modelem zarządzania uczelnią. Kolejnym prelegentem był prekursor zarządzania strategicznego w instytucjach kultury, Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, które od 5 lat konsekwentnie wdraża strategię rozwoju instytucji. Wykład Dyrektora Niezabitowskiego zatytułowany został Bariery przy opracowywaniu i wdrażaniu strategii oraz jej wpływ na zarządzanie muzeum. Uczestnicy seminarium mogli dzięki tym dwóm wykładom porównać początki wdrażania strategii z płynącymi z tego faktu efektami dla jakości i sprawności instytucji kultury. Kolejną prezentację miała Małgorzata Wójcik, dyrektor Ośrodka Kultury w Brzeszczach, która przedstawiała zupełnie nowe podejście do zarządzania gminną instytucją kultury. Wskazywała w swym wystąpieniu na konieczność nadawania ośrodkom kultury nowych, dotąd nieznanych im funkcji, dla których kultura ma być spoiwem. Pokazywała, jak Ośrodek Kultury w Brzeszczach pełni równolegle wiele funkcji, z których równie ważną jak upowszechnianie kultury jest bycie centrum aktywności lokalnej. Po tych niezwykle interesujących wystąpieniach praktyków, Kinga Marcinek (ISP UJ) prezentowała narzędzia służące wzrostowi jakości zarządzania organizacją działającą w sferze kultury. Jej wykład, zatytułowany Grupy wymiany doświadczeń jako przykład zastosowania benchmarkingu w doskonaleniu usług sektora kultury w miastach poświęcony był wykorzystaniu tej metody zarządzania do wzrostu jakości funkcjonowania instytucji kultury. Kolejne wystąpienie dotyczyło problemów zarządzania, z jakimi musi dawać sobie radę niepubliczna instytucja kultury. Prezentacja pani Danuty Bień, specjalisty ds. fundrisingu Teatru Nowego w Krakowie poświęcone było tematowi Teatr Nowy innowacja na mapie kulturalnej Krakowa. Prezentacja ta nie tylko pełna była interesujących informacji odnośnie innej organizacji i odmiennym metodom zarządzania, ale również była ważną inspiracją do dyskusji związanej z odmiennymi nieco problemami publicznych i niepublicznych instytucji kultury. Następne wystąpienie dotyczyło zagadnień, które w opinii publicznej znajdują swoje uzasadnienie, jednakże w oficjalnych statystykach nie mają żadnego potwierdzenia. Dr Łukasz Gaweł z IK UJ prezentował Zarządzanie szlakami kulturowymi. Teoria i praktyka. Na koniec części prelekcyjnej wystąpił niżej podpisany z prezentacją zatytułowaną: Rozwój jako źródło innowacji w kulturze, przedstawiając paradygmat ciągłej zmiany jako zestaw impulsów określających konieczność racjonalizacji metod zarządzania sferą kultury oraz płynących z tego zagrożeń dla niej samej. Po wszystkich wystąpieniach rozgorzała bardzo ciekawa dyskusja, podczas której zarówno praktycy, jak i akademicy mogli wymienić się dodatkowa wiedzą, poglądami i innymi jeszcze doświadczeniami praktycznymi. Seminarium zostało podsumowane przez prof. Grażynę Prawelską-Skrzypek, która wyraziła nadzieję na kolejne równie interesujące spotkanie w ramach seminarium Nauka Praktyka, które planowane jest na jesień tego roku. Planowany temat seminarium związany ma być z przeciwdziałaniem korupcji w samorządzie terytorialnym. Już dzisiaj zapraszamy Państwa do dzielenia się swoimi doświadczeniami i uczestniczenia w seminarium. Jacek Kwiatkowski Dyrektor Wydziału Programów i Projektów 10 MISTiA na Szlaku 3/2011

11 Aktywność Podkarpackiego Ośrodka Samorządu Terytorialnego Miło nam poinformować, że w maju br. nasza oferta złożona do konkursu zamkniętego nr 2/POKL/10.1/2011 na prowadzenie Regionalnego Ośrodka Europejskiego Funduszu Społecznego w Przemyślu uzyskała pozytywną ocenę Komisji Oceny Ofert Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie i od 1 czerwca 2011 r. prowadzić będziemy Ośrodek na obszarze nr 28 województwa podkarpackiego. To drugi prowadzony przez MISTiA Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego. Pierwszy działa od 2008 r. w naszej siedzibie w Krakowie przy ul. Szlak 73a. Obecnie trwają procedury przygotowawcze do uruchomienia Ośrodka, który obejmie swoim zasięgiem miasto Przemyśl oraz powiaty: przemyski, jarosławski, przeworski i lubaczowski. Celem Ośrodka będzie promocja Europejskiego Funduszu Społecznego na wskazanym terenie oraz stworzenie trwałego i kompleksowego systemu wsparcia na rzecz rozwoju kompetencji potencjalnych projektodawców, związanych z wykorzystaniem możliwości, jakie oferuje EFS. Regionalny Ośrodek EFS w Przemyślu będzie świadczył bezpłatne, kompleksowe usługi animacyjne, szkoleniowe, doradcze oraz informacyjno-promocyjne w zakresie przygotowywania wysokiej jakości projektów, odpowiadających na potrzeby społeczne, aplikowania o środki EFS oraz wdrażania projektów w regionie. Z usług Ośrodka będą mogli skorzystać przedstawiciele każdej instytucji będącej potencjalnym lub rzeczywistym projektodawcą EFS, mającej siedzibę lub oddział w terenie na którym działać będzie Ośrodek, a w szczególności: organizacje pozarządowe, szkoły o profilu ogólnym, zawodowym oraz prowadzące kształcenie ustawiczne, jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, a także instytucje zainteresowane realizowaniem projektów innowacyjnych. Usługi Ośrodka będą dostępne także dla przedstawicieli instytucji mających siedziby w innych regionach, ale planujących realizację projektów na terenie działania Regionalnego Ośrodka EFS w Przemyślu. Anna Łyżwa Dyrektor Wydziału Organizacyjnego Podkarpacki Ośrodek Samorządu Terytorialnego (POST) Debata samorządowa w Rzeszowie Podkarpacki Ośrodek Samorządu Terytorialnego w Rzeszowie zorganizował 18 kwietnia br. konferencję, w trakcie której prezentowany był projekt ustawy o wzmocnieniu udziału mieszkańców w samorządzie terytorialnym, o współdziałaniu gmin, powiatów i województw oraz o zmianie niektórych ustaw. Ta prezydencka inicjatywa legislacyjna, wypracowana w ramach prac Forum Debaty Publicznej, jest odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez korporacje samorządowe. Licznie zgromadzonych wójtów, burmistrzów, prezydentów, starostów oraz innych zaproszonych gości powitał Janusz Olesiński dyrektor FRDL MISTiA, którego filią jest Podkarpacki Ośrodek Samorządu Terytorialnego. W szczególny sposób przyjęty został prof. Jerzy Regulski autor reform samorządowych, prezes Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, obecnie zaangażowany w prace zespołu doradców przy Prezy- dencie RP. Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego, Zygmunt Cholewiński oraz Dyrektor Biura Podkarpackiego Stowarzyszenia Samorządów Terytorialnych Zygmunt Nowak uhonorowali prof. Regulskiego pamiątkowym medalem za zasługi związane z budową samorządności. Zasadniczym celem konferencji było zebranie opinii samorządowców na temat projektu ustawy opracowanego przez zespół ekspertów działających przy Prezydencie RP. Wprowadzeniem do dyskusji była prezentacja założeń ustawy przez prof. J. Regulskiego. Szczegółowo omówione zostały planowane rozwiązania w zakresie konsultacji społecznych, współpracy między samorządami oraz istotne zmiany w ustawach ustrojowych. Projekt ustawy przewiduje m.in. zmiany w klauzulach generalnych zmierzające do przywrócenia gminom wszystkich spraw publicznych o znaczeniu lokalnym, zmianę dotychczasowej procedury absolutoryjnej, zwiększenie kompetencji przewodniczącego rady oraz możliwość wprowadzenia jednoosobowego organu wykonawczego w powiecie (likwidacja zarządu powiatu). W dalszej części konferencji poszczególne kwestie były przedmiotem dyskusji panelowej, której uczestnikami byli prof. Jerzy Regulski, Marek Rączka Wójt Gminy Żyraków oraz Janina Załuska Dyrektor Biura Prawnego w Urzędzie Miasta Rzeszowa (w zastępstwie Prezydenta Miasta). Dodatkowo, bardzo istotne opinie w sprawie projektu ustawy sformułowane zostały w trakcie dyskusji m.in. przez prof. Roberta Sawułę Sędziego WSA w Rzeszowie, Andrzeja Szlęzaka Prezydenta Stalowej Woli oraz dr Zbigniewa K. Wójcika Prezesa Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie. Wszystkie uwagi i opinie były protokołowane a następnie przekazane zespołowi ekspertów pracujących nad ustawą. Konferencja zorganizowana przez POST w Rzeszowie była kolejnym wydarzeniem, które służyć ma animowaniu dyskusji i działań na rzecz poprawy jakości demokracji lokalnej. Ambicją Ośrodka jest integracja środowisk samorządowych Podkarpacia oraz stworzenie kompleksowej oferty wsparcia szkoleniowego oraz doradczo-badawczego dla podkarpackich samorządów. Anatol Władyka Zastępca Dyrektora ds. merytorycznych MISTiA na Szlaku 3/

12 Nowoczesne metody zarządzania w administracji Wartościowanie stanowisk pracy w jst Podstawową kwestią w procesie motywacji do pracy jest prawidłowe i obiektywne ustalenie wynagrodzeń za wykonywanie prac o rozmaitym stopniu trudności. Jedynym sposobem realizacji tego celu jest ocena stopnia trudności tych prac za pomocą odpowiednio ustalonych metod wartościowania pracy. Ocena stopnia trudności pracy daje przesłanki dla racjonalizacji zatrudnienia, a zwłaszcza racjonalizacji kosztów osobowych. Organizacja pracy i zarządzanie staje się bardziej zrozumiała i klarowna. Wartościowanie pracy przyczynia się do zapewnienia spokoju społecznego i poprawy stosunków międzyludzkich, a nade wszystko prowadzi do wzrostu motywacji do pracy. Motywacja finansowa jest najważniejszym czynnikiem determinującym naszą aktywność zawodową. Przez długie lata w ustawodawstwie dotyczącym administracji publicznej, a szczególności samorządowej, kwestia zarządzania zasobami ludzkimi oparta była na anachronicznych przesłankach. Dopiero ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458) i Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. Nr 50, poz. 398) wprowadziły możliwość elastycznego wdrożenia motywacyjnych systemów związanych ze specyfiką pracy danego urzędu. Poprzednie regulacje dotyczące zasad wynagradzania pracowników samorządowych zawierały unormowania oparte na szerokiej rozpiętości wynagrodzenia w ramach poszczególnych kategorii zaszeregowania i stanowisk pracy. Obecnie w ramach modernizacji procesu zarządzania zasobami ludzkimi w administracji publicznej podejmowane są działania budowania systemu wynagradzania pracowników w oparciu o wyniki wartościowania stanowisk pracy. Dobrą praktyką są regulacje dotyczące powiązania wyników wartościowania stanowisk pracy z systemem wynagrodzeń w służbie cywilnej. Na podstawie delegacji zawartych w obecnych regulacjach rośnie rzesza jednostek samorządowych wdrażających wartościowanie stanowisk w swoich urzędach i podległych jednostkach. Zauważalny jest wzrost zainteresowania tą tematyką. Podczas spotkań z dyrektorami, sekretarzami, wójtami, burmistrzami i starostami często spotykam się z takim oto zapytaniem: u mnie w urzędzie, w różnych wydziałach pracuje 20, 50, 100, 300 inspektorów, wykonują różne zadania na swoich stanowiskach, jak można obiektywnie wycenić ich pracę; chcę, aby pracownicy byli bardziej zmotywowani do pracy, a ja potrzebuję bezkonfliktowego narzędzia do zarządzania 12 zasobami ludzkimi. Jak mam ocenić pracę inspektora w wydziałach geodezji, architektury, środowiska? W wielu urzędach brakuje jasnych kryteriów różnicujących poziom wynagrodzenia stanowisk służbowych. Duża uznaniowość co do określenia wynagrodzenia np. referenta, specjalisty, podinspektora, inspektora powoduje, że kwoty wynagrodzeń nie odzwierciedlają trudności i jakości pracy. W urzędach kilkudziesięcio-, kilkusetosobowych, gdzie w różnych komórkach pracuje wielu inspektorów, trudno jest uznać, że ich wynagrodzenie odpowiada zakresowi i ważności realizowanych spraw. Jestem głęboko przekonany, że wielu pracodawców sektora publicznego, także decydentów jednostek samorządu terytorialnego, na co dzień zmaga się z takimi dylematami. Próbując wyjść naprzeciw tym oczekiwaniom warto mieć na uwadze, że podstawą do stworzenia systemu płac jest pomiar jakości pracy polegający na doprowadzeniu do porównywalności różnych rodzajów prac wykonywanych w urzędzie. I najlepszym narzędziem w tym zakresie jest wartościowanie pracy. Wartościowanie stanowisk pracy jest procesem mającym na celu określenie wartości wykonywanej przez pracownika pracy. Oparty jest on na analizie i ocenie pracy według ustalonych kryteriów, pozwalających na porównywanie trudności pracy i jej wycenę. Wartościowanie stanowisk pracy umożliwia Przykładowe kryteria wartościowania pracy Kryterium wartościowania stanowisk pracy MISTiA na Szlaku 3/2011 Maksymalna ilość punktów Stopnie trudności Syntetyczne Elementarne elemen. syntet A. Fachowość B. Odpowiedzialność C. Wysiłek D. Warunki pracy 1. Wykształcenie Doświadczenie Za przebieg i wyniki pracy Materialna Za bezpieczeństwo Fizyczny 15 wycenę wszystkich rodzajów stanowisk pracy, zarówno kierowniczych, jak i wykonawczych, w tym pomocniczych. W praktyce stosuje się różne metody wartościowania, proponowane przez ekspertów, w zależności od specyfiki pracy w danej instytucji. Większość z nich oparta jest na kryteriach syntetycznych i elementarnych. Do najczęstszych kryteriów syntetycznych należą: fachowość (w skład, której mogą wchodzić następujące kryteria elementarne: wykształcenie, doświadczenie zawodowe), odpowiedzialność (przebieg i skutki pracy, odpowiedzialność za kontakty zewnętrzne), wysiłek (psychonerwowy, umysłowy), warunki pracy (niebezpieczeństwo wypadków, monotonia i monotypia). W metodologii wartościowania kluczową rolę odgrywają wagi kryteriów elementarnych i syntetycznych. Kryteria elementarne obejmują priorytetowe elementy pracy, które powinny znaleźć odzwierciedlenie w ocenie poprzez odpowiednio przyporządkowaną skalę punktów. Oczywiście w zależności od rodzaju wykonywanych zadań w danej organizacji zakres kryteriów może się różnić. Ważne jest to, aby te wyselekcjonowane, w sposób najpełniejszy oceniały trudność wykonywanych prac na wszystkich wartościowanych stanowiskach pracy. Proces wartościowania stanowisk pracy w administracji samorządowej jest działaniem kilkuetapowym Umysłowy Psychonerwowy Monotonia i monotypia Niebezpieczeństwo wypadków

13 Etapy wartościowania stanowisk pracy 1. Uzgodnienie z kierownictwem jednostki oczekiwanych celów wartościowania stanowisk pracy w urzędzie. 2. Powołanie zespołu zadaniowego ds. wartościowania stanowisk pracy w urzędzie. 3. Analiza strategicznych celów i zadań urzędu. 4. Określenie metody i procedur dotyczących wartościowania stanowisk pracy: a) wybór metody wartościowania, b) opracowanie kryteriów wartościowania, skali punktowej, c) zatwierdzenie kwestionariusza wartościowania stanowisk pracy. 5. Działania informacyjne, komunikacja z pracownikami. 6. Przygotowanie dokumentacji niezbędnej do oceny stopnia trudności pracy: a) regulamin organizacyjny, b) opisy stanowisk pracy, c) zakresy czynności, d) inne wewnętrzne przepisy. 7. Wartościowanie stanowisk pracy: a) analiza dokumentacji, b) wywiady z pracownikami, c) ocena stopnia trudności pracy, d) korygowanie wyników, e) sumowanie ocen punktowych przyznanych w ramach poszczególnych kryteriów dla danego stanowiska pracy, f) ustalenie rankingu stanowisk pracy, g) określenie kategorii zaszeregowania, h) taryfikator kwalifikacyjny. 8. Ustalenie siatki płac. Wedle ustalonych kryteriów ocenia się trudność pracy wszystkich wartościowanych stanowisk. Następnym etapem wartościowania pracy jest budowa kategorii zaszeregowania stanowisk pracy wraz z przypisaną im rozpiętością punktową. Ilość kategorii oraz rozpiętości punktowe między nimi muszą wspierać motywacyjny charakter płac oraz powinny służyć systemowi awansowania pracowników, zarówno poprzez poziome, jak i pionowe ścieżki awansów. Jednym z najważniejszych elementów projektowania motywacyjnego systemu wynagrodzeń w oparciu o wyniki wartościowania stanowisk pracy jest opracowanie tabeli płac. Najczęściej dokonuje się to poprzez ustalenie siatki płac wynagrodzeń zasadniczych. Najbardziej popularne są widełkowe (wielopoziomowe) stawki płac dla poszczególnych kategorii. Ważną rolę w tym procesie odgrywa umiejętność wyboru sposobu narastania stawek między kategoriami. Przyjęcie wskaźnikowej tabeli ułatwia przeprowadzanie regulacji płac, natomiast pracownikom urzędu zapewnia zrozumiały dla wszystkich mechanizm i bezkonfliktowy sposób dokonywania regulacji płac i przeszeregowań. Wyniki wartościowania oraz zaproponowana tabela rozpiętości punktowych stanowią podstawę do opracowania projektu taryfikatora kwalifikacyjnego stanowisk oraz tabeli płac w urzędzie. Przykładowa tabela projektowania miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego w oparciu o wyniki wartościowania stanowisk pracy Liczba punktów Kategoria zaszeregowania Wskaźniki stawek płac Stawka miesięczna [zł] I 1, 00 1, II 1, 30 1, III 1, 70 2, IV 2, 10 2, V 2, 60 3, VI 3, 10 4, VII 4, 40 5, VIII 5, 80 6, IX 6, 80 (i więcej) Przyjęta jako optymalna wskaźnikowa tabela płac charakteryzuje się stycznymi kategoriami zaszeregowania, czyli górna granica danej kategorii zaszeregowania jest jednocześnie dolną granicą następnej, wyższej kategorii zaszeregowania. Rozwiązanie to uwzględnia zasady motywacji płacowej i jest uznawane przez specjalistów za właściwe. Korzyści wartościowania stanowisk pracy dla urzędu Zachęcając i oferując Państwu wsparcie konsultingowe ekspertów MISTiA przy wdrażaniu wartościowania stanowisk pracy w swoich urzędach, zwracamy uwagę na wymierne efekty dla organizacji. Wartościowanie służy do: 1. stworzenia właściwej polityki wynagrodzeń, 2. wyeliminowania uznaniowości w przyznawaniu wynagrodzenia, 3. określenia wysokości wynagrodzenia stałego oraz innych składników, 4. wyeliminowania niepewności, która występuje, gdy jakiś dodatek jest przyznawany na czas określony, 5. ukierunkowania pracy ludzi na cele strategiczne urzędu, 6. wspomaganie systemu motywacyjnego w urzędzie, 7. określenia stanowiska i wskazanie jego miejsca w strukturze urzędu, 8. zweryfikowania prac wykonywanych na danym stanowisku, tak aby dokładnie odzwierciedlały rzeczywisty i obiektywny zakres obowiązków, 9. określenia jasnego systemu zależności i hierarchii stanowisk akceptowanego przez pracowników, który zapobiega napięciom i konfliktom w zespołach, 10. ustalenia standardów wymogów na stanowisko, ułatwiając w przyszłości dobór ludzi na dane stanowisko, 11. wsparcia decyzji dotyczących: szkoleń, rekrutacji, klasyfikacji, zmian kadrowych, 12. zastąpienia intuicyjnej metody oceny trudności pracy. Rafał Wdowicz Zastępca Dyrektora ds. organizacyjnych Przykładowe wartościowanie wybranych stanowisk pracy Lp. Wydz./symbol stan. Stanowisko pracy Kryteria wartościowania/punkty Suma Kategoria zaszeregowania 1 Arch/1 ds. realizacji zadań pracowni urbanistycznej V 2 Geod/1 ds. wydawania decyzji o podziale V 3 GospKom/4 ds. dróg IV 4 GospKom/5 ds. inwestycji komunalnych IV 5 GospKom/3 ds. zieleni IV 6 Or/1 ds. skarg i wniosków IV 7 Fin/1 ds. planowania wydatków budżetowych III 8 Geod/3 ds. aktualizacji ewidencji gruntów III 9 Rad/1 ds. działalności komisji Rady III 10 Ed/2 ds. analizy ekonomicznej szkół III 11 GospKom/8 ds. dodatków mieszkaniowych II MISTiA na Szlaku 3/

14 R 14 E K L MISTiA na Szlaku 3/2011 A M A

15 Podkarpacki Ośrodek Samorządu Terytorialnego Oferta szkoleń MISTiA czerwiec 2011 ABC dostępu do informacji publicznej dla urzędnika jst 16 VI Współpraca międzynarodowa Gospodarka kasowa w jednostkach sektora finansów publicznych po nowelizacji przepisów Księgi wieczyste analiza treści, rola w obrocie prawnym Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu nowe obowiązki ngo Nowoczesna komunikacja społeczna w urzędzie 16 VI 17 VI 17 VI 20 VI Od kwietnia 2011 r. Podkarpacki Ośrodek Samorządu Terytorialnego uczestniczy, jako partner, w realizacji Systemowego Projektu Sieciowego Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska Republika Słowacka Rodzina alkoholowa klient ośrodka pomocy społecznej Marketing terytorialny, czyli jak promować swój region, miasto, urząd? Zamówienia publiczne w instytucjach kultury System przeciwdziałania przemocy w rodzinie Zespoły Interdyscyplinarne i Grupy Robocze Zasady tworzenia i funkcjonowania kąpielisk w świetle przepisów ustawy Prawo wodne ABC pracownika socjalnego prawo cywilne, rodzinne i karne Informacje niejawne, prowadzenie dokumentacji, kancelaria tajna zmiany Oferta szkoleń POST w Rzeszowie czerwiec 2011 Podróż służbowa pracownika Gminne programy i Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Budżet jednostki samorządu terytorialnego Przygotowanie inwestycji drogowej z uwzględnieniem zmian w przepisach prawa Zamówienia publiczne w działalności kulturalnej ABC pracownika socjalnego prawo cywilne, rodzinne i karne Nowa ustawa o publicznym transporcie zbiorowym Kodeks postępowania administracyjnego w samorządzie Finanse publiczne dla jednostek samorządu terytorialnego Utrzymanie czystości w gminach po zmianach w przepisach Praca z rodziną dysfunkcjonalną Fundusze europejskie dla jst 20 VI 21 VI 27 VI 27 VI 28 VI 29 VI 30 VI 16 VI 16 VI 17 VI 17 VI 17 VI 17 VI 17 VI 22 VI 24 VI 27 VI 27 VI 27 VI Projekt realizowany jest wspólnie z Euroregionem Karpackim i Euroregionem Karpackim Słowacja Północ. Jego idea związana jest z realizacją wizji rozwoju Karpat Wschodnich w oparciu o autorską koncepcję strategiczną Karpacki Horyzont Jednym z celów zdefiniowanych w ramach koncepcji, jest stworzenie profesjonalnej, wielofunkcyjnej struktury (sieci) współpracy podmiotów sektora publicznego i pozarządowego. Projekt realizowany będzie przez 18 miesięcy do września 2012 roku, a zadania przewidziane w nim dla POST obejmują: przeprowadzenie polsko-słowackich pilotażowych sesji konsultacyjnych, organizację dwudniowej wizyty studyjnej Słowaków w Rzeszowie, przeprowadzenie 3 sesji szkoleń dla organizacji pozarządowych i jednostek samorządu terytorialnego na Słowacji i w Polsce, zorganizowanie konkursu na najlepszą inicjatywę pozarządową, obejmującą obszar przygraniczny obu krajów. Na realizację projektu po stronie POST przewidziana jest kwota 63 tys. euro, z czego dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego obejmuje blisko 53 tys. euro. Elżbieta Markocka Kierownik POST w Rzeszowie Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nowelizacja i zmiany Zmiany w prawie pracy w 2010 r. i 2011 r. 28 VI 29 VI R E K L A M A MISTiA na Szlaku 3/

16 Okiem eksperta Polska prezydencja gra o wysoka stawkę Wśród priorytetów, jakie wyznaczyła sobie Polska na czas prezydencji w Radzie Unii Europejskiej znalazły się m.in.: Partnerstwo Wschodnie, wzmocnienie Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, rozwój polityki energetycznej, działania antykryzysowe, rozwój rynku wewnętrznego. Brakuje wśród nich polityki regionalnej. Dlaczego? Przecież w 2011 roku, po ośmiu latach korzystania z funduszy strukturalnych, nikogo nie trzeba przekonywać, że Polska największe korzyści czerpie właśnie z polityki regionalnej. W latach Polska uzyskała ok. 220 mld zł z UE na dofinansowanie projektów z funduszy strukturalnych i funduszu spójności. Stanowi to ok. 2, 7% PKB naszego kraju, udział dofinansowania z UE w całości nakładów inwestycyjnych w gospodarce narodowej kształtował się na poziomie aż 17, 6%! Nie tylko Polska i tzw. nowe kraje wspólnoty czerpią z niej korzyści finansowe. Szacuje się, że w latach , w ramach realizacji polityki spójności w Polsce, z każdego euro wpłaconego do unijnego budżetu stare kraje członkowskie wspólnoty odzyskują średnio 46 centów (Niemcy 85 centów), w postaci m.in. dodatkowego eksportu czy zysków z zamówień publicznych. Warto podkreślić, że Polska prezydencja przypada w okresie, kiedy ma się rozpocząć ważny etap dyskusji na temat kształtu unijnego budżetu i polityki regionalnej po 2013 r. Oczekuje się, że Komisja Europejska (KE) na początku września opublikuje projekty rozporządzeń dotyczących europejskiej polityki spójności (EPS), które określą tak ważne kwestie jak m.in. katalog beneficjentów, poziom maksymalnego dofinansowania, koszty kwalifikowalne wydatków. Drugim kluczowym wydarzeniem będzie ogłoszenie komunikatu KE w sprawie założeń perspektywy finansowej na lata Można zatem zaryzykować tezę, że polityka regionalna będzie jednak faktycznym priorytetem polskiej prezydencji. Zaletą naszej prezydencji będzie to, że będziemy mieć wpływ na sposób prowadzenia debaty na temat polityki regionalnej, możemy nadawać ton dyskusji, wyznaczać priorytety, sugerować tematy. Wadą jest jednak, że sprawując przewodnictwo w UE nie możemy nadmiernie eksponować polskiego stanowiska, gdyż działając w imieniu wszystkich 27 krajów wspólnoty naszym obowiązkiem jest dążenie do konsensusu. na Szlaku Wydawca: Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji Redaktor naczelny: Anatol Władyka Redaktor prowadzący: Joanna Śmigielska Skład: Marcin Migdał Adres redakcji: Kraków, ul. Szlak 73a tel./fax (12) mistia@mistia.org.pl; O co warto powalczyć? Polska, jako laboratorium europejskiej polityki spójności, powinna zaangażować się w poprawę wizerunku tej polityki wśród europejskich decydentów politycznych i sformułowanie podstawowych założeń jej realizacji. Jest już przesądzone, że EFS pozostanie instrumentem realizacji polityki spójności. Niestety, batalia o powrót PROW do polityki spójności wydaje się jednak być już przegrana. Dla Małopolski to ważne, biorąc pod uwagę strukturę i rozwój obszarów wiejskich w regionie. Walka o kształt polityki regionalnej powinna pozwolić z jednej strony wzmocnić pozycję Polski, jako istotnego gracza w tym obszarze, z drugiej, zapewnić kontynuację tej polityki w kolejnych perspektywach finansowych. Przesuwa się w czasie publikacja pięciu rozporządzeń Komisji Europejskiej, być może Komisja, chcąc zademonstrować swoją pozycję, zaproponuje już w tych projektach alokację środków na poszczególne kraje. Publikacja tych dokumentów rozpocznie kolejny etap energicznych negocjacji i uzgodnień. Kluczową rolę ma tutaj do odegrania Polska, która powinna doprowadzić do wstępnego rozstrzygnięcia tych dyskusji do końca tego roku, a więc jeszcze przed przejęciem prezydencji w Unii przez Danię i Cypr. Polityczny poker Warto podkreślić, że nigdy dotąd tak późno w stosunku do początku kolejnego okresu programowania nie były podejmowane decyzje dotyczące finansów. Emocje są duże, gdyż gra idzie o wysoką stawkę. Przykładowo, gdyby zastosować obowiązującą poprzednio tzw. metodę berlińską Polska miałaby do dyspozycji ok.100 mld euro w latach Wydaje się to jednak mało realne, biorąc pod uwagę konsekwencje światowego kryzysu finansowego oraz coraz silniejsze głosy w bogatych państwach wspólnoty, które domagają się ograniczenia wpłat do unijnej kasy, w trosce o sytuację gospodarczą i społeczną we własnych krajach. Walka o kształt budżetu zarówno dla całej Unii jak i poszczególnych polityk wspólnotowych, to jednak nie tylko ekspercka debata, to także polityczny poker. W skład świetnie przygotowanej drużyny wchodzą m.in.: Janusz Lewandowski, unijny komisarz ds. budżetu; Danuta Hübner, przewodnicząca Komisji Rozwoju Regionu w PE i były komisarz ds. polityki regionalnej; Jan Olbrycht, Sekretariat (12) , (12) Wydział Kształcenia (12) Wydział Programów i Projektów (12) Wydział Organizacyjny (12) Ośrodek MISTiA w Tarnowie (14) POST Filia w Rzeszowie (17) wiceprzewodniczący Grupy Roboczej SURE ds. Przyszłego Budżetu UE; Piotr Żuber z Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, który w czasie prezydencji będzie szefem Grupy Roboczej ds. Infrastruktury Spójności Rady Europejskiej. Na małopolskiej arenie W realizację programu polskiej prezydencji zostaną zaangażowane polskie i europejskie regiony, w tym Małopolska. W samym Krakowie zaplanowano kilkadziesiąt spotkań na poziomie ministerialnym i eksperckim! Region będzie także gościć ambasadorów Stałych Przedstawicieli reprezentujących kraje członkowskie przy UE. Planowany jest także szereg spotkań promocyjnych oraz konsultacji i uzgodnień, m.in. dotyczących efektów realizacji polityki spójności, EFS, programów transnarodowych, regionów peryferyjnych położonych na granicach zewnętrznych UE, wspólnej wizji przestrzennej Europy oraz inżynierii finansowej. Dodatkowo, w Krakowie w grudniu odbędzie się ESPON Week (Europejska Sieć Obserwacyjna Rozwoju Terytorialnego i Spójności Terytorialnej). Jest to prestiżowy program badawczy dotyczący rozwoju przestrzennego, związany z unijnymi Funduszami Strukturalnymi. Mimo, że polityka regionalna nie jest formalnym priorytetem naszej prezydencji, to jednak biorąc pod uwagę jej znaczenie należy oczekiwać, że będzie to w istocie najważniejsza sprawa dla Polski. Jacek Woźniak Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Planowania Strategicznego Hotel usytuowany w obrębie centrum Krakowa 46 miejsc w pokojach 1-, 2- i 3-osobowych parking hotelowy dostęp do Internetu (Wi-Fi) możliwość korzystania z ksero i riso Rabaty: uczestnicy szkoleń 20%, grupy powyżej 10 osób 10% Rezerwacja miejsc całodobowo: tel./fax (12) hotel@mistia.org.pl Kraków, ul. Szlak 73a Oferujemy organizację i obsługę konferencji, seminariów oraz szkoleń. Hotel MISTiA posiada certyfikat Krakowskiej Izby Turystyki oraz certyfikat ISO 9001: MISTiA na Szlaku 3/2011