HÄMEENLINNA. Poradnik dla imigrantów

Transkrypt

1 HÄMEENLINNA Poradnik dla imigrantów 1

2 Niniejszy informator o mieście Hämeenlinna stanowi przewodnik dla imigrantów przybywających do Finlandii. Zawarte w nim informacje i dane kontaktowe dotyczą rejestracji, zamieszkania, edukacji językowej oraz usług publicznych. Informator przygotowano w ramach projektu Immigration Info (organizowanego przez EFS) w oparciu o przewodnik dla imigrantów stworzony przez studentów Uniwersytetu Nauk Stosowanych HAMK. W pracy nad informatorem wykorzystano również przewodniki dla imigrantów z innych miast, zasoby Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Ministerstwa ds. Zatrudnienia i Gospodarki oraz informacje o usługach i stronę internetową miasta Hämeenlinna. Celem informatora jest poprawa dostępu do informacji dla imigrantów osiedlających się w Hämeenlinna oraz zapewnienie miejscowym pracownikom pomocy w obsłudze klientów. Informator dostępny jest również w formie elektronicznej na stronie miasta Hämeenlinna pod adresem 2

3 Spis treści 1. WITAMY W HÄMEENLINNA! Orientacja i punkty informacyjne Usługi dla imigrantów 8 2 PRZYJAZD Pierwsze kroki Pozwolenie na pobyt/wiza fińska Dział ds. obsługi cudzoziemców policja w Häme/komisariat policji w Hämeenlinna Ubezpieczenia Rejestracja niezbędne czynności Lokalny magistrat KELA instytucja ubezpieczeń społecznych w Finlandii Lokalny urząd skarbowy Usługi w zakresie zatrudnienia i rozwoju ekonomicznego Otwieranie rachunku bankowego Przywóz prywatnych pojazdów mechanicznych stanowiących dobra ruchome Prawo jazdy wydane za granicą Transport publiczny 16 3 ZAKWATEROWANIE Poszukiwanie zakwaterowania Informacje i porady dotyczące zakwaterowania NAUKA JĘZYKA FIŃSKIEGO Szkolenia (kursy w wymiarze ok. 8 godzin dziennie) Centrum edukacji dla osób dorosłych Vanajavesi (kursy wieczorowe, ok. 2 godzin tygodniowo, płatne) Kluby języka fińskiego (brak konieczności wnoszenia opłat lub rejestracji) Nauka indywidualna POSZUKIWANIE PRACY, ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE Poszukiwanie pracy Zatrudnienie Bezrobocie Opodatkowanie obcokrajowców Zakładanie własnej działalności gospodarczej STUDIA WYŻSZE I UZNAWANIE WYKSZTAŁCENIA ZDOBYTEGO ZA GRANICĄ Fiński system edukacji Placówki edukacyjne w Hämeenlinna Uznawanie wykształcenia zdobytego za granicą Certyfikat potwierdzający znajomość języka USŁUGI PUBLICZNE Opieka zdrowotna Pierwsza pomoc i opieka medyczna w nagłych przypadkach Przychodnie rejonowe 33 3

4 7.1.3 Opieka dentystyczna Klinika położnicza i poradnia dziecięca Poradnia dla młodzieży Opieka zdrowotna w szkołach i na uczelniach Poradnie medycyny pracy Rzecznik praw pacjenta Opieka społeczna Ośrodki pomocy społecznej Urząd ds. opieki nad dziećmi Poradnia rodzinna Wydział ds. rodzinnych Pomoc dla osób niepełnosprawnych Pomoc dla osób starszych Rzecznik ds. pomocy społecznej Dzieci i młodzież Przedszkola Otwarte centra opieki dziennej i kluby Szkolnictwo Zajęcia dla młodzieży Sport 41 8 DZIAŁALNOŚĆ INTEGRACYJNA Działalność integracyjna w mieście Hämeenlinna Centra społeczne Centrum aktywności twórczej Kaarisilta, Hämeenlinnan seudun Setlementti ry Biblioteki RELIGIE Wspólnota ewangelicko-luterańska w Hämeenlinna-Vanaja Cerkiew prawosławna w Hämeenlinna Kościół katolicki, parafia św. Krzyża w Tampere Kościół ewangelicki w Hämeenlinna Zbór Kościoła Zielonoświątkowego Saalem w Hämeenlinna Zbór Adwentystów Dnia Siódmego w Hämeenlinna Islam Buddyzm KELA instytucja ubezpieczeń społecznych w Finlandii Przykłady świadczeń Kela Numery krajowych telefonów Kela POMOC W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH Pierwsza pomoc i pomoc w nagłych wypadkach Zdrowie psychiczne Pomoc dla osób uzależnionych Świetlica Porady finansowe i dot. zadłużenia Biuro porad prawnych Pomoc ofiarom przestępstw 51 4

5 11.8 Usługi funeralne POZOSTAŁE USŁUGI Pchle targi Usługi weterynaryjne Apteki Tłumaczenia ustne i pisemne INFORMACJE OGÓLNE Prawo cudzoziemców do głosowania w Finlandii Ubieganie się o obywatelstwo fińskie Pobór cudzoziemców do służby wojskowej w Finlandii Dostęp do zasobów naturalnych (prawa publiczne) Równouprawnienie, parytety i dyskryminacja KRAJOWE SŁUŻBY DS. IMIGRANTÓW Fińskie Biuro Obsługi Cudzoziemców Bank informacji In To Finland, podejmowanie pracy w Finlandii Pomoc ofiarom przestępstw (RIKU) Finfo Centrum integracyjne fińskiego stowarzyszenia rodzin Centrum pomocy uchodźcom Stowarzyszenie integracyjne Monika Międzynarodowe centrum sztuki Kassandra 59 ZAŁĄCZNIK 1: Członkowie rodziny pracownika* imigrującego do Finlandii z kraju należącego do Unii Europejskiej 61 ZAŁĄCZNIK 2: Członkowie rodziny pracownika* imigrującego do Finlandii z kraju należącego do Unii Europejskiej 63 ZAŁĄCZNIK 3: Pracownik migrujący do Finlandii spoza Unii Europejskiej 65 ZAŁĄCZNIK 4: Członkowie rodziny pracownika* migrujący do Finlandii z kraju spoza Unii Europejskiej 68 ZAŁĄCZNIK 5: PRZEPROWADZKA DO HÄMEENLINNA Z ZAGRANICY niezbędne czynności 71 ZAŁĄCZNIK 6: Plan Hämeenlinna 74 5

6 1. WITAMY W HÄMEENLINNA! Miasto Hämeenlinna zostało założone w 1639 r. Jest siedzibą Państwowej Agencji Administracyjnej Finlandii Południowej. Liczba mieszkańców (31 marca 2014 r.) Obszar 1785,83 km2 Długość granic 455 km Hämeenlinna to bezpieczne miasto otoczone przez obszary o wyjątkowych walorach przyrodniczych. Jego historia sięga czasów średniowiecza, dlatego w okolicach miasta można napotkać ruiny zamków. Budowa zamku Häme przypadająca na wieki XIII i XIV zapoczątkowała rozwój miasta i sprawiła, że w XIX wieku Hämeenlinna stanowiła ośrodek wojskowy, administracyjny i akademicki. Miasto położone jest tuż przy historycznym szlaku wołowym Häme stanowiącym samochodowe, kolejowe i wodne połączenie z jeziorem Vanajavesi. Miasto znajduje się w niewielkiej odległości od innych dużych miast południowej Finlandii: Lahti, Turku, Tampere i Helsinek. Okręg Hämeenlinna obejmuje również obszary Hauho, Kalvola, Lammi, Tuulos i Renko. W 2013 r. miasto Hämeenlinna zamieszkiwało 2486 osób, których rodzimym językiem nie był fiński ani szwedzki. Społeczność imigrantów zamieszkujących miasto składa się z kilku grup językowych i kulturowych. Jako miasto z tradycjami Hämeenlinna charakteryzuje się bogatym przemysłem. Największymi pracodawcami są instytucje państwowe i publiczne, zakłady przemysłu maszynowego i metalowego, ośrodki przemysłu wiejskiego, handlu oraz budownictwa. Władza w Hämeenlinnie sprawowana jest przez burmistrza, zarząd i radę miasta. Mottem mieszkańców miasta jest Hyvä arki asuu Hämeenlinnassa (Dobre życie na co dzień w Hämeenlinnie). Najbardziej znanymi obiektami w mieście są: zamek Häme, muzeum artylerii Finlandii, muzeum więziennictwa, muzeum sztuki, rezerwat leśny Aulanko, kościoły w Hämeenlinna i Vanaja, pasmo górskie Hattelmalanharju, miejsce urodzenia Jeana Sibeliusa, rezydencja Palander, zamek Vanajanlinna oraz tor wyścigowy Ahvenisto. Najpopularniejsze wydarzenia to: festiwal Ämyrock i Wanaja, festiwal komedii stand-up Tomaatteja! Tomaatteja!, festiwal dla dzieci Hippalot oraz odbywający się późnym latem jarmark Elomessut. Miasto Hämeenlinna wita i zaprasza! Dane kontaktowe miasto Hämeenlinna Ratusz Raatihuoneenkatu 9-11/PL HML Centrala telefoniczna hameenlinnan.kaupunki@hameenlinna.fi Adresy pracowników mają format imię.nazwisko@hameenlinna.fi 6

7 1.1 Orientacja i punkty informacyjne Specjalne punkty w mieście Hämeenlinna zajmują się udzielaniem informacji na temat usług świadczonych przez miejscowe organizacje, jak również przekazywaniem podań i rozprowadzaniem ulotek. Członkowie personelu mogą również pomóc w wypełnianiu formularzy. Główne zadania punktów informacyjnych: Udzielanie informacji i porad odnośnie do dostępnych w mieście usług i zakwaterowania Pomoc w wynajmie lokali na terenie miasta Dystrybucja regionalnych broszur i map Przekazywanie dokumentów i podań do właściwych instytucji w mieście Wydawanie pozwoleń na połowy ryb w centralnym obszarze Hämeenlinna oraz wynajem miejsc do cumowania łodzi Obsługa płatności (uiszczanie płatności na rzecz miasta oraz przedsiębiorstw użyteczności publicznej: Hämeenlinnan Seudun Vesi Oy i Hämeenlinnan Terveyspalvelut bez pobierania dodatkowych opłat) Usługi kserograficzne Możliwość darmowego skorzystania z dwóch komputerów i bezprzewodowego dostępu do Internetu Prowadzenie oficjalnej tablicy ogłoszeń miasta Punkt informacyjny Kastelli Raatihuoneenkatu 11, PL 84, Hämeenlinna Faks Godziny otwarcia: pon. pt.09:00-16:00 Punkt informacyjny dla imigrantów Raatihuoneenkatu 11, Hämeenlinna Doradztwo i pomoc w sprawach imigracyjnych pon. g , śr.-czw maahanmuuttoinfo@hameenlinna.fi Świadczy usługi doradcze i udziela pomocy imigrantom, obywatelom, firmom i przedstawicielom władz w sprawach dotyczących imigracji do miasta Hämeenlinna. Punkt informacyjny Hauho Punnanmäentie 18, Hauho (biblioteka w Hauho) Godziny otwarcia: pon. śr. 12:00-19:00, czw. pt. 10:00-16:00, sob. 10:00-15: Punkt informacyjny Renko Rengonraitti 7, Renko (biblioteka w Renko) Godziny otwarcia: pon. śr. 12:00-19:00, czw. pt. 10:00-16: Punkt informacyjny Kalvola Hollaajantie 3, Iittala (biblioteka w Kalvola) Godziny otwarcia: pon. śr. 12:00-19:00, czw. pt. 10:00-16:00, sob. 10:00-15: Punkt informacyjny Lammi Linjatie 4, Lammi (biblioteka w Lammi) Godziny otwarcia: pon. czw. 10:00-19:00, pt. 10:00-16:00 sob. 10:00-15: , Punkt informacyjny Tuulos Pannujärventie 10, Tuulos (biblioteka w Tuulos) Godziny otwarcia: pon. śr. 12:00-19:00 czw. pt. 10:00-16: ,

8 Informacja turystyczna w Hämeenlinna Raatihuoneenkatu 11, Hämeenlinna Udzielanie informacji o atrakcjach turystycznych, restauracjach, zakwaterowaniu i wydarzeniach w regionie Hämeenlinna. Broszury poświęcone Finlandii i mapy tourist.info@hameenlinna.fi godziny otwarcia: pon.-pt. 09:00-16:00 Kod kraju dla dzwoniących spoza Finlandii: +358 z pominięciem pierwszego zera w numerze telefonu, np > Usługi dla imigrantów Zapewnianie wsparcia imigrantom, uchodźcom, osobom szukającym azylu, którym przyznano pozwolenie na pobyt, oraz powracającym do Finlandii mieszkańcom Ingrii; pomoc w nawiązaniu kontaktu z biurami zatrudnienia i rozwoju ekonomicznego, szkołami, policją oraz przedstawicielami usługodawców. Wsparcie integracji w nowym środowisku oraz pomoc psychologiczna i społeczna. Placówki ds. imigracji zajmują się organizowaniem różnorodnych zajęć w wolnym czasie, np. grupowych zajęć z języka fińskiego, i rozmaitych wydarzeń. Celem takich przedsięwzięć jest zacieśnienie międzykulturowej współpracy, wsparcie rozwoju kultury imigrantów oraz dostarczenie im okazji do aktywnego uczestnictwa w życiu miasta. Dom współpracy to miejsce, gdzie przedstawiciele różnych kultur i organizacji mogą się ze sobą spotkać. DNI WOLNE OD PRACY 1 stycznia Nowy Rok 6 stycznia Święto Objawienia Pańskiego Marzec kwiecień Wielki Piątek i Wielkanoc 1 maja Święto Pracy Maj Święto Wniebowstąpienia i Zesłanie Ducha Świętego Sobota między 20 i 26 czerwca Sobótka Sobota między 31 października i 6 listopada Dzień Wszystkich Świętych 6 grudnia Dzień Niepodległości grudnia Wigilia Bożego Narodzenia i Boże Narodzenia 26 grudnia Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia (tapaninpäivä) Obchodzenie świąt Finowie zazwyczaj rozpoczynają już w dzień je poprzedzający. Ostatni dzień roku, dzień przed Świętem Pracy, Sobótka oraz Wigilia Bożego Narodzenia są dniami świątecznymi, a dni następujące po świętach powszechnie uważane są za dni odpoczynku. 8

9 Raatihuoneenkatu 9-11, 4. piętro (blok A) (03) Szeroka gama usług dla imigrantów Dom współpracy Kirjastokatu 1 (03) Informacje o społeczeństwie fińskim i usługach dostępne w różnych językach Strony internetowe Banku Informacji zawierają najważniejsze informacje dla imigrantów dotyczące funkcjonowania usług dostępne w 15 językach. europa.eu/youreurope Informacje o prawach obywateli UE i członków ich rodziny oraz praktyczne wskazywki dotyczące poruszania się w UE Informacje związane z przeniesieniem do UE dla obywateli krajów trzecich spoza Unii 9

10 2 PRZYJAZD pierwsze kroki 2.1 Pozwolenie na pobyt/wiza fińska Obywatele Unii Europejskiej Pobyt obywatela Unii Europejskiej w Finlandii nie wymaga rejestracji, jeżeli nie przekracza trzech miesięcy, a dana osoba posiada ważny dowód tożsamości i jej obecność nie stanowi zagrożenia dla porządku i bezpieczeństwa publicznego. Jeżeli pobyt obywatela Unii Europejskiej w Finlandii przekracza trzy miesiące, osoba ta ma obowiązek rejestracji pobytu na lokalnym posterunku policji w ciągu trzech miesięcy od daty wjazdu do kraju. Członek rodziny obywatela Unii Europejskiej sam niebędący obywatelem Wspólnoty pozostający w Finlandii przez okres przekraczający trzech miesięcy może starać się o wydanie karty pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej. Podanie o wydanie karty pobytu należy złożyć w ciągu trzech miesięcy od daty wjazdu do kraju. Obywatele krajów spoza Unii Europejskiej Pozwolenie na pobyt należy uzyskać przed wjazdem do kraju. Podanie o pozwolenie na pobyt zostaje przekazane do fińskiej placówki dyplomatycznej bądź konsularnej lub, jeżeli wnioskodawca przebywa w Finlandii, do lokalnej policji. Podanie o przedłużenie pobytu lub pobyt stały można złożyć wyłącznie w Finlandii. Pierwsze pozwolenie na pobyt stały wydawane jest przez Urząd ds. Imigracji, następne pozwolenia (przedłużenia) przez policję. Wydawanie pierwszych pozwoleń przez policję ma miejsce w przypadku krewnych obywateli Finlandii oraz ich niepełnoletnich dzieci stanu wolnego. Nowe karty pobytu zostaną wprowadzone 1 stycznia 2012 r. i zastąpią wklejane do paszportu naklejki. Wprowadzenie karty pobytu stwarza obowiązek osobistego złożenia podania o zgodę na pobyt. Członek rodziny zamieszkujący Finlandię (sponsor) lub pracodawca nie może w imieniu danej osoby starać się o pozwolenie na pobyt. Wiza Posiadanie wizy umożliwia obcokrajowcowi wjazd i krótki pobyt na terenie Finlandii pod warunkiem spełnienia pozostałych wymogów związanych z wjazdem. Od obcokrajowców niebędących obywatelami Unii Europejskiej wymaga się wykupienia ubezpieczenia turystycznego i udokumentowania go przy składaniu podania o wizę. Pozwolenie na wjazd lub wizę uzyskuje się w fińskiej placówce dyplomatycznej lub konsularnej na terenie kraju wnioskodawcy. Obcokrajowcy, od których nie wymaga się posiadania wizy (mieszkańcy strefy Schengen), mogą wjechać na teren Finlandii na podstawie ważnego paszportu lub innego dokumentu wykorzystywanego w czasie podróży i uznawanego przez władze Finlandii. Po wejściu w życie nowych przepisów (UE) 5 kwietnia 2010 r. policja nie zajmuje się wydawaniem wiz powrotnych. Przedstawiciel policji może przedłużyć okres ważności wizy i/lub czasu trwania pobytu, jeżeli posiadacz wizy jest w stanie udowodnić, że istnieją nieprzezwyciężalne przeszkody lub przyczyny natury humanitarnej uniemożliwiające opuszczenie obszaru 10

11 państw członkowskich przed upływem daty ważności wizy i/lub okresu pobytu. Długość pobytu oraz ogólne wymagania związane z przyznaniem wizy Obywatel zwolniony z obowiązku posiadania wizy może pozostawać w strefie Schengen przez okres do 90 dni w ciągu sześciu miesięcy od daty pierwszego przekroczenia granicy strefy. Osób takich dotyczą ogólne wymagania związanie z wjazdem do Finlandii zakazujące stwarzania zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego, zdrowia lub stosunków Finlandii z innymi państwami. Osoby, które mają obowiązek posiadania wizy, muszą zawsze mieć ją przy sobie podczas wjazdu do strefy Schengen. (Źródło: Informacje na temat wiz i innych dokumentów związanych z podróżą do Finlandii można uzyskać na stronie -> Visa requirement in the Schengen area and travel documents accepted by Finland (by country) Należy zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi wiz oraz dokumentami wymaganymi w strefie Schengen i Finlandii Gdzie można starać się o uzyskanie wizy do strefy Schengen? Opłaty wizowe Zasady przyznawania wiz i czas rozpatrywania wniosku Odrzucenie wniosku wizowego Kontrola imigracyjna Zasady przedłużania wiz w Finlandii Wiza (pozwolenie na wjazd) i rodzaje wiz Wszystkie powyższe informacje związane z uzyskiwaniem wiz dostępne są na stronie 11 Więcej informacji dotyczących wiz, pozwoleń na pobyt i rejestracji, opłat związanych z uzyskiwaniem pozwoleń oraz danych kontaktowych placówek dyplomatycznych lub konsularnych dostępnych jest na stronach fińskiego Urzędu ds. Imigracji, Ministerstwa Spraw Zagranicznych i policji Dział ds. obsługi cudzoziemców policja w Häme/komisariat policji w Hämeenlinna Punkt informacyjny zajmujący się sprawami obcokrajowców przyjmuje wnioski o pozwolenie na pobyt, przyznanie obywatelstwa i dowodów tożsamości zajmuje się również obsługą uchodźców starających się o wydanie dokumentów podróżnych oraz przyjmowaniem wniosków o wydanie paszportów, przeprowadzenie rejestracji i wydanie prawa jazdy dla obywateli Unii Europejskiej. Komisariat policji w Hämeenlinna Hattelmalantie 2 punt informacyjny zajmujący się sprawami obcokrajowców tel (czynny w dni robocze w godzinach 9:00 11:00) 2.2 Ubezpieczenia Przed wyjazdem należy zadbać o uzyskanie ubezpieczenia turystycznego i zdrowotnego gwarantującego zabezpieczenie na wypadek choroby lub utraty mienia. Obywatele Unii Europejskiej mogą uzyskać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego w swoim kraju przed wyjazdem. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdro-

12 wotnego zapewnia dostęp do niezbędnej opieki zdrowotnej podczas czasowego pobytu w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii. Osoby pozostające w Finlandii na stałe muszą starać się o rejestrację w fińskim systemie ubezpieczeń społecznych, wypełniając formularz Y Rejestracja niezbędne czynności Przeprowadzając się na stałe do miasta Hämeenlinna, należy pamiętać o: 1. Udaniu się do lokalnego magistratu i wypełnieniu formularza przeznaczonego dla obcokrajowców oraz dokumentu potwierdzającego zmianę adresu 2. Udaniu się do Kela i wypełnieniu podania o rejestrację w fińskim systemie ubezpieczeń społecznych 3. Uzyskaniu karty podatkowej w urzędzie skarbowym 4. Zarejestrowaniu się (w przypadku osób bezrobotnych) jako osoba poszukująca pracy w biurze zatrudnienia i rozwoju ekonomicznego 5. Otwarciu rachunku bankowego Lokalny magistrat Do lokalnego magistratu należy przynieść ze sobą paszport, pozwolenie na pobyt lub zaświadczenie o rejestracji wydawane obywatelom UE, akty urodzenia, ślubu, zaświadczenia o rozwodzie i sprawowaniu opieki przetłumaczone na język fiński i opatrzone apostille. Apostille oznacza opatrzenie dokumentu pieczęcią przez organ prawny w kraju pochodzenia danej osoby lub fińską placówkę dyplomatyczną bądź konsularną. Po rejestracji przyznawany jest osobisty kod identyfikacyjny. Należy sprawdzić, czy wydane zostały stosowne upoważnienia dotyczące wjazdu na obszar, gdzie znajduje się miejsce stałego zamieszkania. 12 Magistrat w Hämeenlinna Birger Jaarlinkatu Wypełniane dokumenty: Formularz rejestracyjny dla obcokrajowców Oświadczenie o zmianie adresu Kela Instytucja ubezpieczeń społecznych Finlandii (Kela) zajmuje się wypłacaniem świadczeń socjalnych w różnych sytuacjach życiowych. Jeżeli dana osoba planuje stały pobyt w Finlandii, może starać się o włączenie do systemu ubezpieczeń społecznych. Więcej informacji o świadczeniach Kela dostępnych jest w najbliższym biurze lub na stronie internetowej Kela. Załączniki do niniejszego informatora zawierają również więcej informacji o różnych rodzajach upoważnień imigrantów do zasiłku. KELA Rauhankatu 1 Wypełnianie dokumentu Y77: Podanie o włączenie do fińskiego systemu ubezpieczeń społecznych na podstawie pozwolenia na pobyt po przybyciu do Finlandii Lokalny urząd skarbowy W urzędzie skarbowym należy przedłożyć osobisty numer identyfikacyjny wydany przez magistrat. Więcej informacji na temat opodatkowania obcokrajowców podano na stronie 26.

13 Urząd skarbowy Sisä-Suomi Biuro w Hämeenlinna Lukiokatu Wypełniane dokumenty: Podanie o kartę dotyczącą podatku źródłowego (pobyt krótszy niż 6 miesięcy) Podanie o kartę podatkową (pobyt dłuższy niż 6 miesięcy) i opłacania rachunków w Finlandii. Kody umożliwiające korzystanie z bankowości internetowej wydawane są przez bank. Rachunki można również opłacić za pomocą znajdujących się w bankach wpłatomatów. Banki wyposażone są również w terminale internetowe umożliwiające dostęp do bankowości internetowej. Opłacanie rachunków bezpośrednio w banku wiąże się z ponoszeniem dodatkowych opłat Usługi w zakresie zatrudnienia i rozwoju ekonomicznego Zarejestrowana osoba poszukująca pracy posiada prawo do korzystania z usług organów ds. zatrudnienia oraz możliwości kształcenia w Finlandii. Więcej informacji podano na stronie 22. Biuro TE Häme Saaristenkatu te-palvelut.fi Otwieranie rachunku bankowego W banku należy przedłożyć paszport wraz z osobistym kodem identyfikacyjnym, jeżeli został on już wydany. Przykładowymi bankami są Nordea, Sampo i Osuuspankki. Przy dworcu autobusowym Matkahuolto w Hämeenlinna znajduje się placówka Western Union, za pośrednictwem której możliwe jest przesłanie pieniędzy do kraju pochodzenia. Pieniądze można pobrać w bankomatach OTTO obsługujących wszystkie rodzaje kart. Bankowość internetowa jest najpowszechniejszym sposobem przesyłania pieniędzy 2.4 Przywóz prywatnych pojazdów mechanicznych stanowiących dobra ruchome Opodatkowanie pojazdów Podatek samochodowy za pojazdy podlegające opodatkowaniu należy uiścić przed rejestracją lub korzystaniem z pojazdu w Finlandii. Dodatkowo za pojazdy sprowadzane spoza Unii Europejskiej naliczane jest cło i podatek importowy VAT. Importowanie pojazdów z obszaru Unii Europejskiej nie pociąga za sobą opłat celnych i związanych z podatkiem VAT. Przywóz prywatnych pojazdów mechanicznych stanowiących dobra ruchome spoza obszaru Unii Europejskiej Dobra ruchome, w tym pojazdy, przywożone spoza Unii Europejskiej należy zgłosić do oclenia w punkcie przywozu. Korzystanie z pojazdów po przyjeździe do Finlandii Zgodnie z obowiązującymi przepisami osobie zamieszkującej Finlandię na stałe zabrania się, nawet w sporadycznych przypadkach, jazdy samochodem zarejestrowanym za granicą bez opłacenia podatku 13

14 samochodowego. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. W tego rodzaju przypadkach wymagane jest złożenie w urzędzie celnym deklaracji dotyczącej użytkowania. Deklarację celną należy złożyć z wyprzedzeniem lub nie później niż przed rozpoczęciem czasowego użytkowania pojazdu bez opłaconego podatku. Deklarację składa się za pośrednictwem specjalnego formularza przygotowanego przez Fiński Urząd Celny. Pojazd z ważnym dokumentem rejestracyjnym EOG może być użytkowany na podstawie deklaracji zatwierdzonej przez Urząd Celny. Wymagane jest również posiadanie ważnego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Jeżeli pojazd nie posiada ważnej rejestracji w EOG, razem z deklaracją dotyczącą użytkowania należy przedłożyć pozwolenie na przewiezienie. Pozwolenia na przewiezienie wydawane są przez stacje kontroli pojazdów i urzędy celne po złożeniu odpowiedniego podania. Więcej informacji o pozwoleniach na przewiezienie dostępnych jest na stronach internetowych Fińskiej Agencji Bezpieczeństwa Transportu (Trafi). Pojazd, który ma zostać zarejestrowany w Finlandii, może być użytkowany bez opłacania podatków przez okres trzech miesięcy, pod warunkiem że przed rozpoczęciem tego okresu w urzędzie celnym złożono deklarację dotyczącą użytkowania (formularz nr 83). Jeżeli pojazd nie posiada ważnego dokumentu rejestracyjnego w EOG, dodatkowo wymagane jest pozwolenie na przewiezienie. Deklarację dotycząca użytkowania zatwierdzoną przez urząd celny należy przechowywać w pojeździe w czasie jego użytkowania. Wymagane jest również posiadanie obowiązkowego w Finlandii ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zakres ubezpieczenia fińskiego w pewnych obszarach może być większy niż w innych państwach EOG. Aby zachować prawo do użytkowania pojazdu, w ciągu pięciu dni od uzyskania zatwierdzenia deklaracji należy dokonać jego zgłoszenia do opodatkowania. Deklaracja zgłoszenia pojazdu do opodatkowania na terenie Finlandii Zgodnie z przepisami pojazd użytkowany w ruchu publicznym na terenie Finlandii należy zgłosić w urzędzie celnym w celu opodatkowania. Pojazdy sprowadzone spoza obszaru Unii Europejskiej objęte są decyzją wydawaną przez Fiński Urząd Celny potwierdzającą wyłączenie spod opłat celnych i podatku VAT. Maksymalna wielkość ulgi podatkowej z racji stanowienia przez pojazd dobra ruchomego wynosi euro. Ulgi podatkowe mogą zostać udzielone na podstawie poniższych kryteriów: Ulga podatkowa może zostać udzielona na jeden pojazd, np. na jeden samochód, furgonetkę lub motocykl. Pojazd sprowadzany przez osobę prywatną przeznaczony jest do jej osobistego użytku. Importer pojazdu jest imigrantem. Przed przeprowadzką dana osoba spędziła co najmniej rok za granicą. Przed przeprowadzką pojazd został przekazany osobie przeprowadzającej się lub jej współmałżonkowi i pozostaje jej własnością od co najmniej sześciu miesięcy. Import pojazdu związany jest z przeprowadzką. Wcześniejszy pobyt w Finlandii osoby przeprowadzającej się ma jedynie charakter tymczasowy. Jeżeli pobyt ten odbywał się w ramach wakacji lub podobnej podróży, jego charakter można uznać za tymczasowy, jeżeli nie przekraczał 72 dni. Praca dorywcza może zostać uznana za tymczasową, jeżeli pobyt w Finlandii nie przekracza dni. Pobyt czasowy nie 14

15 może przekraczać 72 dni. Długość zadeklarowanego pobytu może zostać przedłużona wyłącznie w wyjątkowych okolicznościach. Osoba uprzednio zamieszkująca Finlandię nie kształciła się w trybie dziennym w czasie poprzedzającego roku. Jeżeli przeprowadzająca się osoba wcześniej sprowadziła pojazd i otrzymała ulgę podatkową lub zwolnienie z podatku, uzgodniony lub narzucony czas przewiezienia upływa przed terminem przeprowadzki do Finlandii. Szczegółowych informacji na temat importowania dóbr ruchomych, ceł, opodatkowania samochodów oraz wymaganych dokumentów udziela Centrum Informacji Celnej. Centrum Informacji Celnej faks Pytania można zadawać również w formie pisemnej za pośrednictwem formularza dostępnego na stronie www. tulli.fi > Questions about customs issues?. 2.5 Prawo jazdy wydane za granicą upoważnia właściciela do prowadzenia pojazdów silnikowych na terenie Finlandii w okresie ważności dokumentu i zgodnie z umieszczonymi na nim adnotacjami, pod warunkiem że osiągnął on wiek umożliwiający prowadzenie pojazdów na terenie Finlandii. Prawo do prowadzenia pojazdów przyznawane jest na podstawie posiadanego prawa jazdy wydanego osobie na stałe mieszającej w kraju będącym sygnatariuszem konwencji. Prawo jazdy uzyskane w takim kraju podczas tymczasowego pobytu (np. w ramach wymiany studenckiej) nie upoważnia właściciela do prowadzenia pojazdów na terenie Finlandii. Wymiana prawa jazdy wydanego w krajach członkowskich UE lub EOG na fińskie prawo jazdy Osoba na stałe mieszkająca w Finlandii lub studiująca w tym kraju przez okres co najmniej sześciu miesięcy może ubiegać się o wymianę prawa jazdy wydanego w innym kraju członkowskim UE lub EOG, w tym tymczasowego prawa jazdy, na równoważny dokument fiński bez konieczności powtórnego przystąpienia do egzaminu. Podanie o przyznanie prawa jazdy należy złożyć osobiście w siedzibie policji. Prawo jazdy otrzymane w kraju członkowskim UE lub EOG bądź tymczasowe prawo jazdy uzyskane w krajach nordyckich upoważnia właściciela do prowadzenia na terenie Finlandii pojazdu silnikowego określonego w dokumencie. Kierowca musi mieć ukończone 18 lat. Prawo do prowadzenia pojazdów jest ważne niezależnie od tego, czy pobyt danej osoby w Finlandii ma charakter tymczasowy czy stały. Krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy wydane osobie na stałe zamieszkującej jedno z państw będących sygnatariuszem Genewskiej lub Wiedeńskiej konwencji o ruchu drogowym bądź tłumaczenie prawa jazdy na język fiński lub szwedzki 15

16 Wymiana prawa jazdy wydanego w państwie, które podpisało Genewską lub Wiedeńską konwencję o ruchu drogowym, na fińskie prawo jazdy Osoba mieszkająca w Finlandii na stałe może ubiegać się o wymianę prawa jazdy wydanego w kraju będącym sygnatariuszem Genewskiej lub Wiedeńskiej konwencji o ruchu drogowym na prawo jazdy kategorii A1, A lub B po złożeniu odpowiedniego podania, bez konieczności powtórnego przystąpienia do egzaminu. Podanie o przyznanie prawa jazdy należy złożyć osobiście w siedzibie policji. Podanie o wydanie prawa jazdy należy złożyć na sześć miesięcy przed upływem ważności posiadanego prawa jazdy wydanego w innym kraju. (Źródło: UWAGA! Podczas jazdy w okresie zimowym, ze względu na śliską nawierzchnię dróg, należy zachować szczególną ostrożność. Wymiana opon na zimowe powinna się odbyć przed pierwszym grudnia. Miejsca przeznaczone do parkowana na terenie miast są oznaczone. Do uiszczania opłat za parkowanie służą parkometry. Do pomiaru czasu parkowania wskazanego przez znak drogowy może służyć również karta parkingowa. Przekroczenia limitu czasu parkowania powoduje naliczenie opłaty karnej. 2.6 Transport publiczny Autobusy Trasy autobusowe w Hämeenlinna obsługiwane są przez kilka firm. Dostępne są jednorazowe lub okresowe bilety autobusowe. Cena jednorazowego biletu wynosi ok. 3 euro, a miesięcznego biletu autobusowego do przejazdów w centrum miasta 46 euro (dane z 2014 r.). Strona internetowa firmy Matkahuolto umożliwia proste wyszukanie lokalnych rozkładów jazdy, zapewniając również szczegółowe dane adresowe, nazwy ulic lub mapy. 16