FOTOGRAFIA POWIETRZNA

Transkrypt

1 PORADY PRAWNE Adam Jurgilewicz FOTOGRAFIA POWIETRZNA Z wykształcenia lekarz medycyny, posiada również dyplom producenta TV i multimediów uzyskany w Polsko-Japońskiej WSTK. Jako lekarz pracował w szpitalach, a jako dyrektor artystyczny w agencjach reklamowych i studiach graficzno-produkcyjnych. Był zaangażowany w projekt wirtualnych symulatorów chirurgicznych, podczas gdy w tym samym czasie, wykładał grafikę komputerową dla studentów i projektował koncepcje opakowań dla wielu dobrze znanych marek produktów konsumenckich. Fotografuje, od kiedy skończył osiem lat i pod choinką znalazł radziecką Smienę. Odkrywa światło i kolor, eksperymentuje z różnymi technikami cyfrowymi, szeroką rozpiętością dynamiki tonów (HDR), podczerwienią, fotografią podwodną i powietrzną. Rejestruje miejsca, w których przebywa, budynki i ulice podczas złotej godziny codziennego życia miast pejzaże miejskie oraz pejzaże natury. Jego celem nie jest pokazywanie brzydoty, ludzkich ułomności, czy wynaturzeń, ale raczej piękna, ulotności chwili oraz ciekawostek świata. Pragnie by ludzie oglądający jego fotografie czuli pozytywne emocje, które pozostaną z nimi przynajmniej przez pewien czas. Przepisy prawne obowiązujące w Polsce go modułu GPS po odbyciu wielokilometrowego lotu. Wszystkie te cechy sprawiają, iż spora liczba osób fotografujących i jednocześnie poszukujących inspiracji, świeżości i wyzwań technicznych sięgnąć może po taki sprzęt i rozpocząć swą przygodę właśnie z fotografią powietrzną. Aby przygoda trwała i się zbyt szybko nie zakończyła warto z pewnością zapoznać się z kilkoma aspektami przepisów praw- Współpracuje z firmą Epson France, a jego prace oglądać można w EPSON DigiGraphie Gallery oraz na Wystawy: Przestrzeń wizualna wielkich miast świata - IX Festiwal nauki i sztuki w Białymstoku, maj 2011 Pejzaże miejskie i pejzaże natury - Teatr Kamienica w Warszawie, wrzesień 2012 Galeria Garaż Fotograficzny, ekspozycja stała Katedry i kościoły Paryża - Teatr Kamienica w Warszawie, kwiecień 2014 Publikacje: Camerapixo Magazine, wrzesień 2012 Nagrody i wyróżnienia: 1 miejsce w ogólnopolskim konkursie fotograficznym Białe Chwile, 2000 Zwycięzca tytułu World Photography Organisation Favourites Gallery, 2011 nych jakie warunkują co i w jaki sposób można, a czego nie można fotografować z powietrza w Polsce. Przepisy prawne Na wstępie zaznaczę iż nie jestem prawnikiem i moja ocena sytuacji legislacyjnej w zakresie fotografii powietrznej z pewnością nie wyczerpuje tematu. Wydaje się jednak, iż nie ma w Polsce dedykowa- Guilin, Chiny. Wydaje się, iż nie ma w Polsce dedykowanych przepisów prawnych regulujących całościowo kwestię artystycznej lub amatorskiej fotografii powietrznej. Przytoczone poniżej akty prawne nawiązują jedynie w poszczególnych aspektach do zagadnienia, ale z pewnością mogą okazać się przydatne. Fotografia obiektów naziemnych lub latających wykonywana z przestrzeni powietrznej nazywana jest fotografią lotniczą lub powietrzną. Do tego by aparat znalazł się w pewnej odległości nad 44 ziemią, razem z osobą fotografującą, wykorzystywano do niedawna balon (tak jak uczynił to Gaspard-Felix Tournachon, który w 1858 roku po raz pierwszy fotografował z powietrza Paryż), paralotnię, helikopter, czy samolot. W dzisiejszej dobie nie ma jednak konieczności fatygowania się tam osobiście. Można z powodzeniem wykorzystać latające, bezzałogowe statki powietrzne w postaci multikopterów, czy dronów, a zdjęcia wykonać zdalnie w trybie FPV (first person view) za pomocą dedykowanych aplikacji na smartfonie. Zarówno proste systemy RTF (ready to fly), takie jak np. Phantom 2 Vision firmy Dji 1, z fabrycznie wbudowaną kamerą i sterowaniem z iphona, jak i te bardziej zaawansowane jak S800 EVO tej samej firmy potrafią z wielką swobodą wzbijać się w powietrze na kilkaset metrów, utrzymywać stabilność zadanej pozycji oraz wracać same do punktu startu za pomocą pokładowe /2014 FOTO-KURIER 45

2 45 2 nych przepisów prawnych regulujących kwestię artystycznej lub amatorskiej fotografii powietrznej sensu stricte. Jako użytkownik drona jestem tematem żywo zainteresowany i dlatego zdecydowałem się przeszukać Internet, przejrzeć kodeksy i popytać znajomych prawników i fotografów. Przytoczone poniżej akty prawne nawiązują jedynie w poszczególnych aspektach do zagadnienia, Łabędzie na Kanale Augustowskim. ale z pewnością mogą okazać się przydatne. Jedne traktują o fotografii lotniczej na potrzeby kartografii i geodezji, inne o zasadach lotów modeli zdalnie sterowanych, ubezpieczeniu OC, prawie budowlanym, a jeszcze inne dotykają takich kwestii jak ochrona praw autorskich, własności prywatnej / wizerunku nawet jeżeli w tym szczególnym aspekcie mowa jest o wizerunku posesji, budynku lub Zamarźnięte Jezioro Necko, Augustów. innej formy przestrzennej widzianej z lotu ptaka. Osoby rozpoczynające swoją przygodę z fotografią lotniczą zadają sobie rozmaite pytania, czy można fotografować budynki, pojazdy lub ludzi w miejscach publicznych? Czy przestrzeń powietrzna i to do jakiej wysokości ponad gruntem jest jeszcze przestrzenią prywatną? W jakiej klasie przestrzeni powietrznej obowiązują jakie zasady? Czy wreszcie, kiedy znajdujemy się w strefie zakazanej czyli przestrzeni powietrznej o określonych wymiarach nad obszarami lądowymi, wodami wewnętrznymi i wodami terytorialnymi państwa, w której loty statków powietrznych są zabronione? Organizacja przestrzeni powietrznej Spoglądając w niebo zdać sobie trzeba sprawę, iż powietrze to wcale nie tylko powietrze, a przestrzeń zorganizowana w strefy, obszary, rejony i różnego rodzaju korytarze powietrzne, gdzie obowiązywać mogą różne zasady i przepisy. 10 kwietnia 2013 r. zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 440 rozporządzenie Ministra TBiGM z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy Prawo lotnicze, do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków. Do przedmiotowego rozporządzenia dodano Załącznik NR 6 określający szczegółowe warunki i wymagania dotyczące używania modeli latających oraz bezzałogowych statków powietrznych o maksymalnej masie startowej (MTOM) nie większej niż 25 kg, które będą używane wyłącznie w operacjach w zasięgu wzroku (VLOS) ( pl/du/2013/440/1) 2. Załącznik określa odpowiedzialności operatora bezzałogowego statku powietrznego, do których między innymi należy zapewnienie używania go w sposób niestwarzający zagrożenia dla osób, mienia lub innych użytkowników przestrzeni powietrznej. Loty w warunkach VLOS wykonuje się z zapewnieniem ciągłej i pełnej kontroli lotu, poza strefami kontrolowanymi lotnisk (to jest powyżej 5 km od ich granicy) oraz strefą niebezpieczną (D), zakazaną (P) oraz o ograniczonym ruchu lotniczym (R), co nie odnosi się do bezzałogowych statków powietrznych wykonujących lot swobodny. W rozporządzeniu ustawodawca nie definiuje jednak pojęcia lot swobodny. Podział przestrzeni powietrznej Do stałych struktur przestrzeni powietrznej należą: CTR strefy kontrolowane, TMA rejony kontrolowane, AWY sieci dróg lotniczych, P strefy zakazane, R strefy ograniczone, ATZ strefy ruchu lotniskowego. Do elastycznych struktur przestrzeni powietrznej zaliczamy: TSA strefy czasowo wydzielone, TRA strefy czasowo rezerwowane, TFR korytarze dolotowe do TSA, EA strefa ćwiczeń, MRT trasy lotnictwa wojskowego, ATZ strefy ruchu lotniskowego, MATZ wojskowe strefy ruchu lotniskowego, D strefy niebezpieczne, G strefa niekontrolowana. Pierwotnie proponowany w projekcie rozporządzenia górny limit lotów bezzałogowych statków powietrznych wynoszący zaledwie 150 metrów, nie znalazł się w jego ostatecznej wersji. Wydaje się więc, że operatorzy UAV mają do dyspozycji całą przestrzeń powietrzną niekontrolowanej strefy G, czyli wg FIR Warszawa od GND (poziom gruntu = 0 m) do FL (Flight Level poziom lotu) 095 (9500 stóp = 2850 metrów) poza przestrzenią kontrolowaną. W praktyce jednak po przekroczeniu metrów nasz statek powietrzny (zależnie od jego wielkości) przestaje być widoczny, a co za tym idzie nie będzie wtedy w użyciu w operacjach w zasięgu wzroku. Opisane powyżej wysokości należy oczywiście rozpatrywać w kwestii wysokości względnej. Wysokość względna to odległość pionowa poziomu, punktu lub przedmiotu rozpatrywanego jako punkt, mierzona od określonego poziomu odniesienia np. poziom lotniska startu lub lądowania. W odróżnieniu wysokość bezwzględna to odległość pionowa poziomu, punktu lub przedmiotu rozpatrywanego jako punkt, mierzona od średniego poziomu morza. Ciekawostką jest również fakt nieistnienia przyjętej /2014 FOTO-KURIER 47

3 Monaster w Supraślu k. Białegostoku, fot. Adam Jurgilewicz i Kamil Jurgilewicz. Etretat, Normandia, Francja. 47 umieszczona w widocznym miejscu na budowli. Znanych jest obecnie co najmniej kilka budynków na świecie, które zostały objęte ochroną prawną podobną do opisanej poniżej ochrony wizerunku osoby tj. zakazane jest rozpowszechnianie ich wizerunków, czy to w formie fotograficznej, malarskiej, czy jakiejkolwiek innej, bez zgody odpowiedniego organu. Najbardziej znane przykłady takich budowli to Wieża Eiffla, którą można fotografować dowolnie za dnia, ale już nie po zmroku, albowiem układ zainstalowanych na niej świateł jest chroniony prawem autorskim, czy też inny paryski przykład słynny wiatrak Moulin Rouge. Jeśli chodzi o publikowanie zdjęć, na których zostamiędzynarodowej granicy wysokości między przestrzenią powietrzną, przebywanie w której wymaga zgody danego państwa i przestrzenią kosmiczną, gdzie taka zgoda nie jest potrzebna. Przepisami rozporządzenia nie zostały objęte bezzałogowe statki powietrzne latające poza zasięgiem wzroku na zasadzie sterowania FPV oraz wykorzystujące loty po zaprogramowanych punktach kontrolnych z GCS (patrz słowniczek na końcu artykułu). Loty bezzałogowych statków powietrznych w przestrzeni powietrznej strefy nadgranicznej (przestrzeń powietrzna rozciągająca się od granicy państwowej do odległości 6 km w głąb państwa) mogą się odbyć po złożeniu zgłoszenia co najmniej w przeddzień zamierzonych lotów oraz uzyskaniu zezwolenia właściwego organu służby ruchu lotniczego. W zgłoszeniu należy podać: 1/ rodzaj urządzenia; 2/ miejsce wykonywania lotów z określeniem miejsca startu, lądowania i wysokości lotów; 3/ datę i czas trwania lotów; 4/ nazwę organizatora i jego adres. Uwaga. Właściwy organ służby ruchu lotniczego na prośbę zainteresowanych osób będzie je informował o sytuacji ruchu lotniczego w przestrzeni planowanych przez nie lotów modeli statków powietrznych, rakiet itp. Rejon informacji powietrznej, w którym polskie władze lotnicze zapewniają służbę informacji powietrznej i służbę alarmową, nosi nazwę: polski rejon informacji powietrznej lub rejon informacji powietrznej Warszawa albo FIR Warszawa. Fotografowanie miejsc ogólnie dostępnych Przejdźmy teraz do przepisów regulujących fotografowanie budynków oraz wszelkiego rodzaju innych utworów wystawionych w miejscach ogólnie dostępnych np. rzeźb, czy fontann, a dokładnie do Art. 33 pkt 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który pozwala wykorzystywać utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku (to jest nie do stworzenia takiej samej rzeźby, zbudowania takiego samego układu urbanistycznego, ogrodu, itd). Co jest istotne nie ma tu żadnego ograniczenia, jeśli chodzi o cel takiego wykorzystania. A zatem fotografię utworu, który jest wystawiony na otwartej przestrzeni, w miejscu ogólnie dostępnym, można wykorzystać zarówno dla własnych celów osobistych, jak i dla celów zarobkowych, w ramach prowadzonej działalności (w czasopiśmie, folderze reklamowym, na pocztówce, w zdjęciach przeznaczonych na sprzedaż). Miejscem ogólnie dostępnym, jest także miejsce, do którego wstęp jest możliwy tylko odpłatnie np. wesołe miasteczko, do którego obowiązują bilety wstępu. Przepisy Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych ustanawiają ochronę dzieł architektonicznych, jednak odnosi się ona np. do budowania według cudzego projektu lub przypisywania sobie autorstwa takiego projektu, nie obejmuje zaś utrwalania wizerunku danego budynku w formie fotografii. Wyjątkiem od powyższej zasady będą budynki objęte specjalną ochroną prawną ze względu na istotne interesy państwa wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa oraz ich szczególnej ochrony (Dz. U ). Należy dodać, że powyższe rozporządzenie ustanawia jedynie możliwość objęcia obiektu zakazem fotografowania. Niezbędna jest jeszcze odpowiednia decyzja w tej materii, której dowodem powinna być stosowna tabliczka /2014 FOTO-KURIER 49

4 demonstracja, mecz piłkarski, koncert) na rozpowszechnianie wykonanych podczas takiej imprezy zdjęć, chyba że impreza ma charakter zamknięty i o powyższym decyduje regulamin imprezy. W praktyce i tak nie można jednak wykluczyć związanych z powyższą sferą roszczeń. We wnętrzach budynków nie obowiązuje opisane wyżej zezwolenie, nawet jeśli są one ogólnie dostępne. Ponieważ przy fotografowaniu wnętrz na pewno naruszymy tzw. mir domowy (wolność od niechcianych ingerencji) oraz prawo do prywatności, a także możemy naruszyć przepisy dotyczące wizerunku osób zawsze w praktyce konieczne jest uzyskanie zgody właściciela posesji. Fotografowanie osób łączają stosowanie przepisu o elemencie całości. Podobnie, w fotografii artystycznej można sobie wyobrazić sytuacje, w których dany człowiek specjalnie pozuje do zdjęcia, lub też nie zajmuje co prawda większej czy nawet dużej części kadru, jednak stanowi istotny lub niezbędny z punktu widzenia estetycznego element fotografii. Dodatkowo, nawet w przypadku spełnienia powyższych zasad, iż osoba stanowi jedynie szczegół całości zdjęcie w żaden sposób nie powinno naruszać prawa do prywatności przedstawionych na nim osób, ani w żaden sposób naruszać ich dóbr osobistych. Praktyka pokazuje, że wskazana jest tu maksymalna ostrożność. Fotografowanie z powietrza Osiedle mieszkaniowe w Józefosławiu. 49 ły uwiecznione nazwy lub znaki towarowe rozmaitych przedsiębiorców, logotypy instytucji (np. sponsorów imprezy), to nie ma żadnego jednoznacznego zakazu korzystania z nich. Ustawa Prawo własności przemysłowej zezwala na używanie cudzego znaku towarowego do celów innych, niż bezpośrednia konkurencja, pod warunkiem, że takie użycie odpowiada usprawiedliwionym potrzebom używającego i nabywców towarów i jednocześnie jest zgodne z uczciwymi praktykami w produkcji, handlu lub usługach. Również, nie ma prawnej regulacji co do tego, czy konieczne jest uzyskiwanie zgody organizatora imprezy otwartej (maraton, Uwieczniając na fotografii osobę, która stanowi część większej całości zgromadzenia, krajobrazu, publicznej imprezy, przechodniów, itp, i znalazła się tam przypadkowo nie trzeba uzyskiwać jej zgody na rozpowszechnianie takiego zdjęcia zgodnie z Art. 81 ust. 2 pkt 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jednak przykładowo wykadrowanie fotografii może sprawić, że taka osoba stanie się postacią centralną głównym bohaterem historii opowiedzianej przez nas obrazem i przestanie być jedynie elementem całości, a wtedy konieczne jest uzyskanie wyraźnej zgody tej osoby. Prawo jest tu dość restrykcyjne i w praktyce tylko fotografia dużej grupy osób zwalnia nas z obowiązku uzyskania zgody na wykorzystanie wizerunku. Grupa kilku osób, zdjęcie portretowe (nawet niepozowane, reporterskie ) wy- Polskie prawo nie zabrania fotografowania w miejscach publicznych. Na fotografowanie na obszarach prywatnych powinniśmy uprzednio uzyskać zgodę właściciela, co właściwie nie wynika z żadnego przepisu, ale koresponduje z modną ostatnio ochroną prywatności. Innymi słowy zgoda nie jest wymagana przez ustawy, nie musimy jej uzyskiwać z góry, jednak jeśli zaniedbamy uzyskania zgody grozi nam utrata wyników naszej pracy, gdyż osoba zainteresowana może przekonać sąd, że upublicznienie widoku jej posesji narusza jej dobra osobiste (w szczególności prawo do spokoju, prywatności, tzw. mir domowy, czyli ochronę domu przed niepożądanymi wizytami). Oczywiście fotografowanie to jedno, a rozpowszechnianie wykonanej przez nas fotografii to drugie. Sama czynność fotografowania z powietrza Pałac Branickich, siedziba Akademii Medycznej w Białymstoku. wydaje się mniej groźna, gdyż trudno tu osobie sfotografowanej czy właścicielowi posesji skonstruować zarzut naruszenia prywatności. Ale dobrem osobistym jest też tzw. święty spokój jeśli nasz adwersarz udowodni, że nasz sprzęt narusza spokój nad posesją, powoduje lęk, niepokój, czy wreszcie hałasuje to musimy liczyć się z batalią prawną. Co ciekawe, z punktu widzenia prawa autorskiego miejsce, z którego wykonuje się zdjęcie nie ma znaczenia. Wejście na teren prywatny /2014 FOTO-KURIER 51

5 Słowniczek Powszechne skróty i określenia stosowane w odniesieniu do technologii i sprzętu wykorzystywanych w fotografii powietrznej: Dron statek powietrzny, który nie wymaga do lotu załogi. D-World Drony w kontekście fotograficznym. UAV Unmanned Aerial Vehicles (Bezzałogowy statek latający). Quadcopter (Quadrocopter) zdalnie sterowane urządzenie przypominające helikopter, jednak wyposażone w cztery śmigła, które obracają się parami w przeciwnych kierunkach, co zapewnia dużą stabilność lotu Hexacopter urządzenie latające wyposażone w sześć ramion ze śmigłami Octocopter urządzenie latające wyposażone w osiem ramion ze śmigłami jeszcze większa stabilność oraz udźwig w porównaniu do mniejszych jednostek. RTF Ready to Fly (gotowy do lotu) dotyczy nowego sprzętu, który po wyjęciu z pudełka jest od razu gotowy do lotu. FPV First Person View (widok jaki widzi osoba sterująca dronem przez jego kamerę). BVR Beyond Visual Range (lot poza zasięgiem wzroku). VLOS Visual line-of-sight operation (lot w zasięgu widoczności wzroku). ATG Above the Ground (ponad powierzchnią gruntu). GCS Ground Control Station (Naziemna Stacja Kontrolna) często oznacza oprogramowanie, które umożliwia zaprogramowanie na mapie trasy / punktów jakie ma osiągnąć dron podczas swego przelotu. iosd Integrated On Screen Display (przekazywanie kluczowych informacji i parametrów lotu z drona do odbiornika i wyświetlanie ich na obrzeżach monitora). IMU Interial Measurement Unit urządzenie elektroniczne, które mierzy i przekazuje informacje o prędkości statku powietrznego, jego położeniu oraz siłach grawitacyjnych, które na niego oddziałują. IOC Intelligent Orientation Control (Inteligentna Kontrola Położenia Obiektu) Zazwyczaj kierunek lotu multikoptera do przodu jest taki sam jak kierunek w który skierowany jest jego nos / przód. Podczas stosowania funkcji IOC lot do przodu nie ma nic wspólnego z kierunkiem w którym skierowany jest nos. Przy zastosowaniu opcji Course lock flying kierunek lotu do przodu jest identyczny z zarejestrowanym pierwotnie kierunkiem w który skierowany był nos multikoptera podczas startu. Stosując opcję Home lock flying kierunek do przodu jest identyczny jak kierunek z miejsca startu do multikoptera. RTH Retur to Home (funkcja umożliwiająca powrót statku powietrznego do punktu startu, w przypadku utraty łączności ze sterującym nim nadajnikiem / radiem). POI Point of Interest Przy dobrym sygnale GPS umożliwia zapisanie aktualnej pozycji statku powietrznego przez operatora. GPS Global Positioning System (System Nawigacji Satelitarnej) ESC Electronic Speed Controller (Regulator prędkości) PMU Power Management Unit (Jednostka zarządzania mocą) LBW Low Battery Warning (ostrzeżenie o niskim poziomie naładowania baterii) 51 własność pozioma może stanowić naruszenie niektórych przepisów prawa rzeczowego i być przedmiotem odpowiedzialności cywilnej, jednak nie wpłynie na dopuszczalność wykonania fotografii domu. Tu ponownie wracamy do kwestii terenu prywatnego w odniesieniu do przestrzeni powietrznej bezpośrednio nad nim własność pionowa. W czasach, w których bracia Wright skonstruowali samolot, a było to w roku 1903, amerykańskie prawo stanowiło, że właściciel ziemi posiada na własność nie tylko jej powierzchnię, ale także cały obszar znajdujący się poniżej, aż do jądra ziemi, i całą przestrzeń nad nią, ciągnącą się w górę, w nieskończoność. Na szczęście dla fotografów powietrznych własność tej przestrzeni w dobie współczesnej sięga jedynie tak daleko, jak to wynika ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia gruntu (np. tam, gdzie jest najwyższy szczyt zabudowania lub góry, drzewa, itd. na tym terenie). W myśl artykułu 46 Kodeksu Cywilnego nieruchomością gruntową jest część powierzchni ziemskiej, która stanowi odrębny przedmiot własności. Natomiast Art. 143 k.c. mówi, iż w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu (kryterium Wiatrak, Studzianki k. Białegostoku. bądź co bądź nieprecyzyjne) własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią. Z przytoczonych przepisów wynika więc, że nieruchomości nie są tworami dwuwymiarowymi, właściciel nie korzysta wyłącznie z powierzchni swego gruntu, lecz także z podziemia oraz z przestrzeni nad powierzchnią. Zastosowanie w art. 143 k.c. klauzuli społeczno-gospodarczego przeznaczenia gruntu oznacza, że uprawniony może korzystać z przestrzeni nad i pod powierzchnią gruntu w takich granicach, w jakich jest to niezbędne dla realizacji funkcji przysługującego mu prawa. Ustalenie zatem, czy działanie podejmowane przez właściciela dokonywane jest w przestrzeni, do której jest on uprawniony, wymaga każdorazowo oceny tych zachowań z punktu widzenia funkcji (przeznaczenia). W praktyce właściwie własność działki rozciąga się w górę tak wysoko, jak wysoko można ją zabudować, a właściciel zgłaszający pretensje musi udowodnić, że nie tylko potencjalnie naruszamy to prawo fotografując z powietrza, ale że faktycznie w czymś mu to zaszkodziło. Jeżeli więc nasz fotografujący dron porusza się ponad dachami i drzewami znajdującymi się na terenie prywatnym to tym samym, w większości przypadków, nie narusza on niczyjej własności. Pamiętajmy jednak o emisji hałasu, spalin itd. ciągle aktualne pozostają roszczenia o naruszenie spokoju, prywatności, miru domowego, powodowanie lęków itd. Ubezpieczenie OC Załącznik NR 7 rozporządzenia Ministra TBiGM określa wymagania dotyczące ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osób eksploatujących statki powietrzne. Z przepisów wynika, iż operatorzy UAV o masie do 5 kg są zwolnieni z konieczności posiadania takiego ubezpieczenia. Jednak mimo wszystko zajmując się fotografią powietrzną i korzystając często ze sprzętu latającego warto polisę OC wykupić. Nigdy bowiem nie wiadomo, kiedy na skutek awarii wylądujemy przypadkowo na czymś lub co gorsze na kimś i wyrządzimy mu krzywdę. Obowiązkiem ubezpieczenia objęto modele latające oraz bezzałogowe statki powietrzne o masie do 20 kg z tym, że minimalną sumę gwarancyjną ustalano dla osób eksploatujących modele latające o masie od 5 do 20 kg. Fotogrametria Należy zdawać sobie również sprawę z wielu obowiązujących przepisów regulujących wykonywanie fotogrametrycznych zdjęć lotniczych wykorzystywanych do celów geodezji i kartografii. Zajmowanie się taką fotografią wymaga koncesji. Z racji tego, iż ten temat nie stanowi przedmiotu rozważań w świetle artystycznej fotografii lotniczej nie rozwijamy go w tym miejscu, a wszystkich zainteresowanych odsyłamy do Ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne z dnia 17 maja 1989 z późniejszymi zmianami oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wykonywania fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju oraz pomiarów i opracowań fotogrametrycznych. tekst i zdjęcia niepodpisane: Adam Jurgilewicz (Aerial Magicgrapher i HDRoner) 52 4/2014 FOTO-KURIER 53