UBEZPIECZENIA SPECJALISTYCZNE BIULETYN MARSH 4/2013

Transkrypt

1 UBEZPIECZENIA SPECJALISTYCZNE BIULETYN MARSH 4/2013

2 Szanowni Państwo, zachęcamy do lektury listopadowego Biuletynu Marsh, którego tematem przewodnim są ubezpieczenia specjalistyczne. Nasi eksperci z Zespołu Finpro (ubezpieczenia finansowe i profesjonalne) dzielą się z Państwem swoim doświadczeniem oraz wiedzą w zakresie zarządzania ryzykami związanymi z działalnością profesjonalną. W tym wydaniu znajdziecie Państwo komentarze odnoszące się do poszczególnych rodzajów ubezpieczeń specjalistycznych oraz case studies, które opisują projekty prowadzone przez Zespół Marsh dla Klientów z różnych branż. Poniżej przedstawiamy krótki przegląd zawartości listopadowego Biuletynu Marsh. Wyniki najnowszego badania prowadzonego przez Marsh globalnie potwierdzają, że osoby odpowiedzialne za zarządzanie ryzykiem w firmach często pomijają konsekwencje związane z wpływem awarii technologicznych na łańcuch dostaw oraz ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa. W Polsce świadomość tego typu zagrożeń i konsekwencji ich wystąpienia wzrasta, jednak wiele firm wciąż uważa, że zabezpieczenia typu antywirusy i wyspecjalizowany, wewnętrzny dział IT wystarczą by uporać się z ewentualnymi problemami. W biuletynie prezentujemy informacje na temat podejścia do zarządzania cyber ryzykami, które pochodzą z ostatniego badania Marsh. Jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się na polskim rynku produktów specjalistycznych jest Ubezpieczenie Członków Władz Spółek (D&O). Wynika to niewątpliwie z rosnącej świadomości menedżerów w zakresie realnej odpowiedzialności związanej z zasiadaniem w organach spółki, z coraz częściej spotykanymi informacjami dotyczącymi roszczeń wobec nich, postępowań regulatorów czy problemami finansowymi i upadłością wielu spółek. Obecnie można uzyskać szeroki zakres tego ubezpieczenia przy stosunkowo niskiej składce ubezpieczeniowej. Nasi eksperci wskażą Państwu kilka istotnych faktów związanych z zakresem polisy D&O, na które warto zwrócić uwagę przy zawieraniu ubezpieczenia. W dalszej części listopadowego Biuletynu Marsh publikujemy komentarz ekspercki poświęcony ubezpieczeniom Kidnap & Ransom, których zakres jest znacznie szerszy niż tytułowe porwanie czy okup. W artykule znajdziecie Państwo skrót naszych doświadczeń szkodowych związanych z polisami special cover naszych Klientów działających w branży finansowej oraz kilka ciekawych danych i statystyk rynkowych. Nasze doświadczenie związane z ryzykami specjalistycznymi obejmuje również zapewnienie ochrony dla transakcji fuzji i przejęć. Przedstawiamy praktyczne spojrzenie na wybrane przykłady aranżowanych za naszym pośrednictwem w Polsce i regionie Europy Środkowo - Wschodniej ubezpieczeń ryzyk transakcyjnych oraz dostarczonych analiz due diligence przejmowanych podmiotów. Ponadto, chcemy także zainteresować Państwa naszymi rozwiązaniami w zakresie ubezpieczeń profesjonalnych, które udało nam się z sukcesem opracować i wdrożyć u naszych Klientów. Na zakończenie polecamy felieton dotyczący tendencji na rynku świadczeń medycznych oferowanych pracownikom, który został przygotowany przez Konsultanta Mercer Marsh Benefits (marki, pod którą Marsh i Mercer wspólnie obsługują Klientów w zakresie ubezpieczeń osobowych oraz świadczeń pracowniczych). Życzymy przyjemnej lektury. Zarząd Marsh BIULETYN MARSH 4/2013 LISTOPAD 2013

3 NASI EKSPERCI Autorzy opracowania poświęconego ubezpieczeniom specjalistycznym: WŁODZIMIERZ PYSZCZEK Kierownik Zespołu Specjalizuje się w ubezpieczeniach dla banków i instytucji finansowych, ubezpieczeniach od przestępstw oraz ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej członków władz spółek (D&O). Odpowiada za współpracę Marsh z kluczowymi Klientami z branży bankowej i obsługuje Klientów w zakresie ubezpieczeń profesjonalnych dla banków oraz innych klientów w zakresie ubezpieczeń D&O. MAŁGORZATA SPLETT Broker Specjalista Odpowiada za plasowanie ubezpieczeń D&O, odpowiedzialności cywilnej zawodowej, ubezpieczeń mienia oraz wybranych ryzyk specjalistycznych (product recall, kidnap & ransom), koordynuje również obsługę szkód zgłoszonych z tytułu ubezpieczeń ryzyk bankowych (BBB). Jest Liderem Praktyki PEMA (ubezpieczenia ryzyk transakcyjnych podczas fuzji i przejęć) w Polsce. JAKUB PŁÓCIENNICZAK Starszy Broker Specjalista Specjalista z zakresu ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej oraz ochrony prawnej członków władz spółki. Odpowiada za audyty programów ubezpieczeniowych w tym zakresie, jest również twórcą większości programów ubezpieczeniowych D&O w Marsh. Jego specjalizacja obejmuje również zarządzanie ryzykiem cybernetycznym. ANNA PLUTA Starszy Broker Specjalista Specjalizuje się w ubezpieczeniach dedykowanych dla banków i instytucji finansowych. Zajmuje się obsługą kluczowych Klientów Marsh z sektora bankowego. LISTOPAD 2013 BIULETYN MARSH 4/013

4 RAPORT MARSH PRZERWY W DOSTAWACH SPOWODOWANE TECHNOLOGIĄ WIĘKSZYM ZAGROŻENIEM NIŻ NIEKORZYSTNE WARUNKI POGODOWE Według najnowszego raportu Marsh, osoby odpowiedzialne za zarządzanie ryzykiem w firmach często pomijają konsekwencje związane z wpływem awarii technologicznych na łańcuch dostaw oraz ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Tego rodzaju przestoje czy awarie wynikające z problemów związanych z technologią, mogą doprowadzić do wzrostu kosztów operacyjnych, a nawet zaszkodzić reputacji firmy - dlatego powinny być odpowiednio zarządzane. Awarie technologiczne powodują poważne zakłócenia w łańcuchu dostaw w 52% badanych przedsiębiorstw, według raportu Business Continuity Institute s Supply Chain Resilience (wykres znajduje się na następnej stronie). W rzeczywistości są to zagrożenia poważniejsze niż niebezpieczne zjawiska pogodowe, zakłócenia komunikacyjne, czy też zanieczyszczenia produktu. Zarządzanie zagrożeniami awarii lub oprogramowania jest niezbędne i powinno być elementem skutecznego programu zarządzania ryzykiem. W raporcie Marsh proponuje następujące kroki, które pomogą zmniejszyć ich potencjalny wpływ na działalność firmy: Ustalenie krytyczności różnych systemów wykorzystywanych przez firmę do bieżących operacji i ustalenie alternatywnych rozwiązań w tym zakresie, które zapewnią odpowiednią ochronę w przypadku ich awarii/przestoju. Opracowanie i przetestowanie ciągłości działania i planów zarządzania kryzysowego, które będą dotyczyły przestoju czy awarii konkretnego rozwiązania technologicznego. Ocena szkód oraz planów zarządzania ryzykiem. Mimo, że ochrona danych jest kluczowym ryzykiem w dzisiejszym biznesowym środowisku technologicznym, wpływ awarii technologicznych na łańcuchów dostaw i ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jest potencjalnie poważnym zagrożeniem, które wiele firm może przeoczyć mówi Jakub Płócienniczak, Starszy Broker Specjalista, Marsh Polska. BIULETYN MARSH 4/2013 LISTOPAD 2013

5 Ubezpieczenie cyber ryzyk oferuje ochronę finansową w przypadku przerw spowodowanych technologią, jednak samo w sobie nie jest alternatywą dla wlaściwego zarządzania ryzykiem. Efektywne zaplanowanie kompleksowego programu zarządzania ryzykiem firmy pomaga lepiej przygotować się do przerw i zminimalizować ich wpływ na działalność firmy, przychody i reputację. Awarie systemów technologicznych 52% Niekorzystne warunki pogodowe 48% Usługi outsourcingowe (przerwy/awarie) 35% Odejścia/utrata pracowników Zmiany w prawie, regulacje Straty w łańcuchu dostaw Zakłócenia w sieci transportowej Ryzyko walutowe Wycofanie produktu z rynku Niedobór energii 30% 28% 28% 27% 25% 23% 22% Źródło: Supply Chain Resilience 2012, Business Continuity Institute (2012) Mimo że w Polsce ubezpieczenie takich ryzyk jest wciąż rzadkością, w świetle planowanych zmian prawnych (np. wprowadzania obowiązkowych notyfikacji dotyczących utraconych danych), wzrostu świadomości ryzyka i faktu, że nawet najlepszy dział IT nie zagwarantuje bezpieczeństwa firmie, już aktualnie obserwujemy wzrost zainteresowania tego typu rozwiązaniami. Materiał został opracowany na podstawie: Cyber Risks Extend Beyond Data and Privacy Exposures. Raport dostępny na stronie Marsh.pl, w zakładce Aktualności - Marsh Risk Management Research. LISTOPAD 2013 BIULETYN MARSH 4/2013

6 OCHRONA CZŁONKÓW WŁADZ SPÓŁEK Ubezpieczenie członków władz spółek w Polsce w ciągu ostatnich kilku lat jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się produktów ubezpieczeniowych. Jest to niewątpliwie wynik rosnącej świadomości menedżerów w zakresie realnej odpowiedzialności związanej z zasiadaniem w organach spółki, z coraz częściej spotykanymi informacjami dotyczącymi roszczeń wobec nich, postępowań regulatorów, czy wreszcie z problemami finansowymi i upadłością wielu spółek, np. w branży budowlanej. Rynek ubezpieczenia D&O co do zasady jest wciąż bardzo miękki, co przekłada się na możliwość uzyskania szerokiego zakresu pokrycia oraz niskich stawek. Jednak podejście zarówno samych spółek, jak i firm brokerskich jest ukierunkowane głównie na obniżenie wysokości składki, jako głównego czynnika decydującego o wyborze oferty. BIULETYN MARSH 4/2013 LISTOPAD 2013

7 KIEDY UBEZPIECZENIE D&O PRZESTAJE BYĆ TYLKO DOKUMENTEM? Włodzimierz Pyszczek, Jakub Płócienniczak Ubezpieczenie D&O spełnia co najmniej dwie funkcje: chroni osoby zajmujące stanowiska we władzach spółek przed roszczeniami wnoszonymi przez osoby trzecie (np. organy nadzoru, Klientów, syndyków lub zarządców) lub przez samą spółkę. Polisa pokrywa koszty prawników związane z obroną przed roszczeniem oraz kwoty wynikające z ugód i zasądzonych odszkodowań. Z drugiej strony, ubezpieczenie takie gwarantuje ochronę finansową aktywów spółki. Ze względu na miękki rynek ubezpieczeniowy (charakteryzujący się możliwością uzyskania szerokiego zakresu oraz niskiej ceny) obserwujemy, że obecne podejście spółek oraz firm brokerskich jest ukierunkowane głównie na obniżenie wysokości składki płatnej z tytułu ubezpieczenia, jako głównego czynnika decydującego o wyborze oferty. Jednak główną ideą zawierania ubezpieczenia D&O jest ochrona dobrego imienia menedżera oraz jego prywatnego majątku, a koszty polisy (ponoszone przez spółkę jako ubezpieczającego) są najczęściej mniejsze niż koszt ubezpieczenia służbowych samochodów zarządu. Dlatego głównymi elementami, które powinny decydować o wyborze oferty powinny stanowić zapisy zawarte w tzw. ogólnych warunkach ubezpieczenia, a nie cena ubezpieczenia. Głównym celem ubezpieczenia jest zabezpieczenie przed roszczeniami związanymi z wielomilionowymi stratami poniesionymi przez spółkę wskutek rzeczywistych lub domniemanych błędów w zarządzaniu. Niemniej ważną funkcją tego ubezpieczenia jest jego charakter assistance, czyli wsparcie w momencie pojawienia się ryzyka powstania roszczenia, np. w sytuacji, gdy kontrakt menedżerski zostanie rozwiązany bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych jego obowiązków lub rażącego naruszenia zobowiązań umownych, odmowy udzielenia absolutorium, wynagrodzenia menedżera nie są wypłacane lub zostały obniżone, zostanie zgłoszona na piśmie groźba wniesienia roszczenia lub wszczęcia śledztwa lub powzięto informacje o zamiarze wszczęcia sporu z powodu działania menedżera. Już w takich sytuacjach, czyli nawet przed wniesieniem formalnego roszczenia przeciwko menedżerowi, możemy liczyć na wsparcie ubezpieczyciela D&O, np. pokryć koszty porady prawnej wyspecjalizowanej w takich sprawach kancelarii prawnej. Ten element jest szczególnie istotny w sytuacji, kiedy menedżer nie jest już związany ze spółką i nie może liczyć na wsparcie z jej strony. Bardzo często okazuje się bowiem, że interes spółki i byłego jej menedżera już się nie pokrywa. W polskiej rzeczywistości takie sytuacje są najczęstszym scenariuszem szkodowym. Do tej pory największe wypłacone odszkodowania były związane z zawieraniem opcji walutowych (Huta Szopienice -15 mln PLN, Fota 4,5 mln PLN). LISTOPAD 2013 BIULETYN MARSH 4/2013

8 W następnej kolejności, polisy D&O są w Polsce wykorzystywane w przypadku postępowań karnych lub administracyjnych, związanych np. z naruszeniem prawa podatkowego, obowiązków informacyjnych związanych z obecnością na GPW, praw pracowniczych, z wypadkami przy pracy itp. Polisy D&O przewidują zazwyczaj szereg dodatkowych świadczeń, które pozwalają m.in. na pokrycie kosztów związanych z postępowaniem ekstradycyjnym, kosztów kaucji i poręczenia (bez samej kwoty zabezpieczenia), wypłatę ryczałtowego świadczenia za każdy dzień stawiennictwa w sądzie, pokrycie kosztów działania agencji PR w celu odzyskania dobrego imienia, a nawet pokrycie kosztów wsparcia psychologicznego. Jedną z ciągle istotnych kwestii, często podnoszoną przez osoby zainteresowane polisą D&O, jest możliwość uzyskania pokrycia ubezpieczeniowego dla kar i grzywien, szczególnie w związku z planami zaostrzenia prawa ochrony konkurencji. Mamy tutaj możliwe dwa scenariusze pierwszy to możliwość bezpośredniego ukarania menedżera. Pokrycie ubezpieczeniowe w tym zakresie zależy od specyficznych zapisów umowy ubezpieczenia, ale w pewnym zakresie jest możliwe. Drugi scenariusz to kara nałożona na spółkę np. przez KNF, UOKiK w takiej sytuacji (zazwyczaj) polisa nie zostanie uruchomiona, aczkolwiek należy mieć świadomość, że spółka lub działający w jej imieniu akcjonariusze, mogą wystąpić z roszczeniem przeciwko członkom zarządu, jeśli będą uważać, że nałożona kara wynika z działania konkretnego menedżera. I taki scenariusz powinien być uwzględniony w dobrze skonstruowanej polisie D&O. Ubezpieczenia D&O z reguły przewidują limity odpowiedzialności wynoszące przynajmniej kilka-kilkanaście milionów złotych. Wśród dużych, notowanych na warszawskiej giełdzie spółek, limity polisy D&O znacznie przekraczają 100 mln złotych. Kwestia ustalenia adekwatnej do potrzeb wysokości limitu ochrony jest również bardzo istotna z punktu widzenia realnej przydatności takiej polisy w momencie wystąpienia szkody. Roszczenia D&O mają z reguły skomplikowany charakter, a koszt zaangażowania prawników do pomocy w obsłudze pojedynczego roszczenia liczony może być w setkach tysięcy złotych. Dlatego, jeśli w toku postępowania okaże się, że limit polisowy jest zbyt niski, konieczne może okazać się oszczędzanie wydatków na prawników, względnie po opłaceniu prawników polisa okaże się niewystarczająca dla pokrycia zasądzonych odszkodowań. Żaden menedżer nie powinien nigdy znaleźć się w takiej sytuacji. BIULETYN MARSH 4/2013 LISTOPAD 2013

9 PORWANIA, OKUPY GROŹBY I WYMUSZENIA KOMENTARZ EKSPERCKI MARSH LISTOPAD KOMENTARZ 2013 BIULETYN EKSPERTA MARSH 4/2013

10 UBEZPIECZENIE nie tylko OD PORWANIA I OKUPU Małgorzata Splett Analizując potrzebę posiadania polisy Kidnap & Ransom należy zacząć od tego, że tytułowe porwanie jest jedynie jednym z ryzyk, które przedmiotowa polisa obejmuje swoim zakresem. CO WYRÓŻNIA POLISĘ K&R? Podstawowym ryzykiem, które jest pokryte w ramach polisy K&R jest oczywiście porwanie oraz okup (wraz z tzw. bezprawnym zatrzymaniem przez np. skorumpowane władze, czy uprowadzeniem środka transportu). Równie istotnym ryzykiem, które jest pokryte w ramach przedmiotowej polisy jest ryzyko wymuszenia wobec spółki, np. pod groźbą: ujawnienia poufnych informacji, wprowadzenia wirusa do systemu informatycznego firmy, wyrządzenia szkody na osobie/mieniu. Poniżej prezentujemy nasze doświadczenia szkodowe związane z opisanymi wyżej przypadkami. Istotnym elementem wyróżniającym polisę K&R jest pokryta bez jakichkolwiek podlimitów działalność firmy doradztwa kryzysowego, która okazuje się szczególnie ważna w momencie, gdy liczy się czas, a negocjacje dotyczące np. uwolnienia ofiary, czy wypłaty okupu powinny być prowadzone w sposób najbardziej profesjonalny. W przypadku rozpowszechnienia informacji na temat ewentualnej utraty danych klientów firmy, w ramach ochrony znajdują się również koszty konsultantów ds. PR. Według statystyk jednego z konsultantów do spraw bezpieczeństwa wiele porwań zdarza się również w stosunkowo bezpiecznych krajach europejskich (np. w Niemczech). W Polsce notuje się ok porwań dla okupu rocznie, na świecie liczba ta wzrasta do Duże różnice danych wynikają z faktu, że wciąż bardzo wiele porwań nie jest zgłaszanych na policję (z uwagi na brak wystarczającego zaufania co do skuteczności organów ścigania). DOŚWIADCZENIE MARSH PRZYKŁADOWE SZKODY Wymuszenie okupu pod groźbą ujawnienia informacji poufnych, w których posiadaniu był Bank X. Groźby wyrządzenia szkody osobowej kierowane do Członka Zarządu Banku Y - uruchomiona dodatkowa ochrona i pomoc konsultantów. Groźby kierowane do pracownika infolinii Banku Z i wymuszenie okupu pod groźbą wyrządzenia szkody rodzinie pracownika. Warto pamiętać, że w ramach polisy pokrytych jest szereg kosztów dodatkowych związanych z ryzykiem porwania, których poniesienia wymaga dana sytuacja. Przykładem może być udowodnienie straty z działalności firmy w związku z nieobecnością porwanego, koszty roszczeń skierowanych przez rodzinę porwanego do firmy, koszty usług medycznych, w tym terapii psychologicznej, odszkodwania z tytułu utraty części ciała lub śmierci ofiary. Należy pamiętać, że polisa K&R obejmuje ochroną osoby ubezpieczone (oraz samą spółkę) - nie tylko w trakcie codziennej pracy, czy w trakcie podróży służbowych, ale także pobytu w domu, czy w trakcie urlopów - ochrona dotyczy również najbliższych, czy aktualnych gości osób ubezpieczonych. Szkody z tytułu K&R zdarzają się często właśnie w trakcie dalekich podróży, które osoby ubezpieczone odbywają w swoim wolnym czasie. Ubezpieczenie jest więc w tym zakresie swego rodzaju ochroną indywidualną. BIULETYN MARSH 4/2013 LISTOPAD 2013

11 FUZJE I PRZEJĘCIA LISTOPAD 2013 BIULETYN MARSH 4/2013

12 UBEZPIECZENIA RYZYK TRANSAKCYJNYCH Małgorzata Splett Wzrost liczby transakcji fuzji i przejęć na świecie zwiększa zainteresowanie polisami wspierającymi proces kupna/sprzedaży spółek czy nieruchomości. Potrzeba ubezpieczenia wynika m.in. z rosnącej ilości roszczeń z tytułu niedotrzymania postanowień umowy kupna - sprzedaży (SPA). Zarówno strona kupująca, jak i sprzedająca chcą jak najpełniej chronić swoje interesy poprzez zabezpieczenie się przed negatywnymi skutkami naruszenia zapewnień złożonych w umowie kupna-sprzedaży oraz pokrycie kosztów obrony w związku z wniesionymi roszczeniami. W tej części Biuletynu Marsh chcielibyśmy spojrzeć na wybrane przykłady aranżowanych za naszym pośrednictwem ubezpieczeń ryzyk transakcyjnych oraz dostarczonych analiz due diligence przejmowanych podmiotów. Poniżej prezentujemy wybrane case studies, w których uczestniczył Zespół Marsh - zastrzegamy jednocześnie, że poniższe przykłady nie wyczerpują scenariuszy użycia przedmiotowych ubezpieczeń we wsparciu transakcji fuzji i przejęć, gdyż w przypadku polis szytych na miarę możliwości i rodzaje scenariuszy są prawie niewyczerpane... ROZWIĄZANIA MARSH Wsparciu transakcji fuzji i przejęć dedykowane jest ubezpieczenie odpowiedzialności z tytułu zapewnień i oświadczeń, czyli Warranty & Indemnity insurance (W&I). Ubezpieczenie to może być zawierane przez stronę kupującą lub sprzedającą transakcji i ma za zadanie zapewnić ochronę na wypadek złamania zapewnień przez sprzedającego. W przypadku polisy aranżowanej przez kupującego działa ona analogicznie jak ubezpieczenie mienia, bowiem zapewnia świadczenia dla samego kupującego. Natomiast w przypadku polisy sprzedającego mamy do czynienia z ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej (tj. jej konstrukcja pozwala na to, aby roszczenie zgłaszał kupujący). Warto wskazać, że ubezpieczenie zawierane przez stronę kupującą, obejmuje swoim zakresem fraud sprzedającego. Polisy ryzyk transakcyjnych są konstruowane w zależności od konkretnej transakcji - ich struktura i zakres ma jak najpełniej odzwierciedlać postanowienia umowy kupna-sprzedaży. Ubezpieczenie Warranty & Indemnity chroni przed nieprzewidzianymi i niezidentyfikowanymi wcześniej przypadkami złamania zapewnień przez sprzedającego (wyłączenie stanowią fakty ujawnione w due diligence transakcji). Jest rownież możliwość zapewnienia ochrony dla tzw. ryzyk znanych, czyli np. ryzyka podatkowego (tax indemnity insurance), czy ryzyk środowiskowych. Wsparcie procesu przejęcia spółki może nastąpić również w innej formie. W przypadku, gdy podmiot kupujący, jeszcze na etapie przeprowadzania due diligence, pragnie dokonać przeglądu programu ubezpieczeniowego firmy - targetu, którą chce przejąć, dostarczana mu jest analiza obejmująca (w pierwszej kolejności) informację, czy w programie znajdują się jakiekolwiek red flags, które mogą uniemożliwić przejęcie targetu (np. sytuacja, gdy sama transakcja spowoduje brak kontynuacji ochrony lub też koszty ubezpieczeń/ryzyka będą miały istotny wpływ na warunki transakcji), a następnie szczegółową analizę programu wraz z wydaniem rekomendacji na przyszłość. Przegląd programu jest istotny szczególnie z punktu widzenia zasadności wprowadzenia modyfikacji zakresu ubezpieczenia w celu likwidacji luk w pokryciu ubezpieczeniowym, podjęcia niezbędnych działań wobec ubezpieczycieli w celu zapewnienia ciągłości ochrony ubezpieczeniowej po transakcji oraz, co również istotne dla kupującego, samej strony kosztowej przedsięwzięcia i jej ewentualnej optymalizacji. DOŚWIADCZENIE MARSH WYBRANE CASE STUDIES Informacje prezentowane na kolejnych stronach to wybrane case studies, w których uczestniczył Zespół Marsh. Omawiane przypadki pochodzą z ostatnich 2 lat i dotyczą firm działających w Polsce oraz w regionie Europy Środkowo - Wschodniej. BIULETYN MARSH 4/2013 LISTOPAD 2013

13 CASE STUDY 1 - POLISA WARRANTY & INDEMNITY POLISA ZAWARTA PRZEZ KUPUJĄCEGO - PROCES AUKCYJNY SPA KUPUJĄCEGO SPRZEDAJĄCEGO POLISA W&I 80m 80m 1m KUPUJĄCEGO UBEZPIECZYCIELA SPRZEDAJĄCEGO 20m 1m Co chciał uzyskać kupujący? Umocnienie swojej pozycji wśród innych kupujących w przetargu. Dzięki ubezpieczeniu, Kupujący X zaproponował sprzedającemu znacznie niższy limit składanych przez niego zapewnień, co w rezultacie pozwoliło mu przejąć spółkę. Jak skonstruowaliśmy polisę? Kupujący zawarł polisę z sumą ubezpieczenia 20 mln EUR, z udziałem własnym na poziomie 1 mln EUR. W przypadku złamania zapewnień przez sprzedającego Kupujący może zgłosić roszczenie do ubezpieczyciela i uzyskać odszkodowanie do kwoty 19 mln EUR. Do poziomu 1 mln EUR odpowiedzialność na mocy SPA ponosi sprzedający ( jest to jednocześnie udział własny w polisie kupującego). CASE STUDY 2 - POLISA WARRANTY & INDEMNITY POLISA ZAWARTA PRZEZ KUPUJĄCEGO - PRZEJĘCIE OD SPÓŁKI ROSYJSKIEJ SPA SPRZEDAJĄCEGO POLISA W&I 120m 120m UBEZPIECZYCIELA Duża europejska firma przejmuje podmiot o wartości 120 mln EUR od spółki rosyjskiej. Sprzedający (w umowie SPA) złożył zapewnienia do pełnej wartości sprzedawanej spółki (120 mln EUR).Kupujący miał jednak obawy co do wykonalności zapewnień składanych przez sprzedającego. Co chciał uzyskać kupujący? Kupujący chciał uzyskać zapewnienie uzyskania rekompensaty w przypadku złamania oświadczeń przez spółkę rosyjską. UDZIAŁ WŁASNY KUPUJĄCEGO 1m Jak skonstruowaliśmy polisę? Kupujący zyskał ochronę do pełnej wartości nabywanej spółki, czyli 120 mln EUR, udział własny został ustalony na poziomie niższym niż 1% sumy ubezpieczenia. LISTOPAD 2013 BIULETYN MARSH 4/2013

14 CASE STUDY 3 - POLISA WARRANTY & INDEMNITY POLISA ZAWARTA PRZEZ KUPUJĄCEGO SPRZEDAJĄCEGO (iii) SPA KUPUJĄCEGO SPRZEDAJĄCEGO (ii) SPRZEDAJĄCEGO (i) POLISA W&I 72.5m 72.5m 3m 2m UBEZPIECZYCIELA UDZIAŁ WŁASNY KUPUJĄCEGO 15m 375k Wartość sprzedawanej spółki - na poziomie 72.5m. Sprzedający złożył zapewnienia do: (i) kwoty 2m w odniesieniu do tax warranties, (ii) 3m w zakresie operational warranties oraz (iii) do pełnej wartości dla fundamental warranties. Co chciał uzyskać kupujący? Kupujący chciał uzyskać ochronę do limitu 15m ponad możliwie niski udział własny (na poziomie 375k EUR). Jak skonstruowaliśmy polisę? Kupujący uzyskał praktycznie pełną ochronę w przypadku złamania zapewnień (i) i (ii) - kupujący nie chciał w przypadku ewentualnego złamania zapewnień zgłaszać roszczenia do zarządu nowo nabywanej spółki. Polisa została skonstruowana również w taki sposób, aby dodatkowo zapewnić ochronę ponad zapewnienia (i) oraz (ii) do określonego przez Klienta poziomu. CASE STUDY 4 - POLISA WARRANTY & INDEMNITY POLISA ZAWARTA PRZEZ SPRZEDAJĄCEGO SPA KUPUJĄCEGO POLISA W&I 570m 570m 94.5m KUPUJĄCEGO 94.5m Wartość sprzedawanej spółki - na poziomie 570m. Sprzedający złożył zapewnienia do 90m, ponad 4.5m. Co chciał uzyskać sprzedający? Sprzedający chciał zabezpieczyć się przed ewentualnym niezawinionym złamaniem zapewnień określonych w SPA. SPRZEDAJĄCEGO KUPUJĄCEGO 4.5m UBEZPIECZYCIELA UDZIAŁ WŁASNY SPRZEDAJĄCEGO 4.5m Jak skonstruowaliśmy polisę? Limit sumy ubezpieczenia na poziomie pełnej kwoty złożonych zapewnień, czyli 90m ponad udział własny 4.5m. Z uwagi na wysoką wartość limitu, polisa została zawarta za pośrednictwem kilku Ubezpieczycieli. BIULETYN MARSH 4/2013 LISTOPAD 2013

15 CASE STUDY 5 - UBEZPIECZENIE RYZYK ZNANYCH TAX INDEMNITY INSURANCE POLISA UBEZPIECZYCIELA 8.5m Spółka Y transferowała część swoich aktywów, jako część większej restrukturyzacji. Problem stanowił fakt, czy transfer aktywów powinien być obciążony podatkiem. Doradcy podatkowi angażowani przez Klienta wyrazili opinię, że nie. Co chciał uzyskać kupujący? Klient chciał uzyskać rekompensatę na wypadek, gdyby jednak władze podatkowe zapragnęły wyegzekwować należny podatek. KUPUJĄCEGO 100k Jak skonstruowaliśmy polisę? Polisa tax indemnity została zawarta przy limicie 8.5m ponad udział wlasny na poziomie CASE STUDY 6 - DUE DILIGENCE Spółka X, przed przejęciem firmy - targetu poprosiła Zespół Marsh o dostarczenie raportu na temat programu ubezpieczeniowego podmiotu przejmowanego spółki produkcyjnej. Co chciał uzyskać kupujący? Klient w pierwszej kolejności chciał uzyskać informację o jakichkolwiek red flags zidentyfikowanych na podstawie przeglądu aktualnych polis targetu, które uniemożliwiłyby mu zakończenie transakcji. Następnie, Marsh miał dostarczyć szczegółowy raport zawierający szeroką analizę programu ubezpieczeniowego spółki przejmowanej, z uwględnieniem jego porównania z programem ubezpieczeniowym Klienta, pod kątem zasadności modyfikacji zakresu ubezpieczenia w celu likwidacji luk w pokryciu ubezpieczeniowym lub eliminacji obszarów podwójnego ubezpieczenia, podjęcia niezbędnych działań wobec ubezpieczycieli w celu zapewnienia ciągłości ochrony ubezpieczeniowej po transakcji oraz dostarczenia informacji dotyczącej strony kosztowej przedsięwzięcia. W czym pomogło kupującemu Due Diligence? Nie zidentyfikowaliśmy żadnych red flags. Doradziliśmy Klientowi, o jakie zakresy ochrony powinny być rozszerzone aktualne polisy, celem uzyskania właściwego pokrycia i wskazaliśmy, jak te modyfikacje wpłyną na koszty odnowienia programu. Poza jednym wyjątkiem, nie zidentyfikowaliśmy, że po zajściu transakcji, ochrona ubezpieczeniowa w ramach polis targetu przestanie działać. Inaczej było z polisą OC członków władz (D&O). Co jest zresztą zgodne z lokalną praktyką rynkową, z datą zajścia transakcji, polisa D&O targetu miała przestać działać dla roszczeń wynikających z decyzji, działań i zdarzeń, które miały miejsce po zajściu transakcji, stąd konieczne okazało się w tym momencie wykupienie nowej oddzielnej polisy lub objęcie ochroną w ramach polisy D&O kupującego (w ramach określonych w polisie limitów nabycia). W kwestii ewentualnych roszczeń dotyczących zdarzeń sprzed daty transakcji, doradziliśmy, aby sprzedający zawarł osobną polisę run-off, która w praktyce oznaczała dodatkowy 72-miesięczy okres dla zgłaszania roszczeń dotyczących zdarzeń sprzed transakcji. Ochrona ta była ważna nie tylko z perspektywy odpowiedzialności zarządu sprzedającego, ale też zarządu spółki sprzedawanej, a w konsekwencji zarządu kupującego. LISTOPAD 2013 BIULETYN MARSH 4/2013

16 UBEZPIECZENIA PROFESJONALNE DOŚWIADCZENIE MARSH POLSKA MARSH CASE STUDIES BIULETYN MARSH 4/2013 LISTOPAD 2013

17 KLIENT - FIRMA Z BRANŻY NIERUCHOMOŚCI Klient Marsh to przedsiębiorstwo, które posiada wiele nieruchomości w Polsce, a każdą nieruchomość reprezentuje oddzielny Zarząd. Celem działalności Spółek celowych jest m.in. optymalizacja podatkowa. Na pewnym etapie rozwoju firma zmieniła właściciela i rozwiązała umowy z osobami zarządzającymi poszczególnymi Spółkami (kadra zarządzająca). Zadanie ekspertów Marsh: Znalezienie odpowiedniego zabezpieczenia dla osób zarządzających, z którymi firma rozwiązała umowy, a które obawiały się konsekwencji podejmowanych w przeszłości decyzji, w szczególności ze strony władz podatkowych. ROZWIĄZANIA MARSH Nasi doradcy dokonali analizy ofert rynku europejskiego pod kątem poszukiwania odpowiedniej ochrony, która miała objąć nie tylko aktualne decyzje, lecz również decyzje podejmowane w przeszłości przez osoby zarządzające daną Spółką. Marsh znalazł i zaproponował ubezpieczenie działające z mocą wstęczną, obejmujące pokrycie kosztów pomocy prawnej, które zapewnia ochronę Ubezpieczonym niezależnie od tego, w której firmie pracowali i jakie funkcje pełnili. KORZYŚCI DLA KLIENTA Firma wykupiła polisy zapewniające odpowiednią ochronę ubezpieczeniową osobom zarządzającym poszczególnymi Spółkami. Polisa obejmuje odpowiedzialność powstałą w trakcie pełnienia funkcji, która może zmaterializować się w postaci roszczeń nawet kilka lat po ich odejściu, czy rozwiązaniu z nimi umowy. LISTOPAD 2013 BIULETYN MARSH 4/2013

18 KLIENT - FIRMA ZARZĄDZAJĄCA AKTYWAMI BOGATYCH KLIENTÓW Wyzwanie dla ekspertów Marsh: Przez nieuwagę pracownik firmy przekazał poufne dane o jednym ze swoich Klientów (Pan X). Informacje ukazały się publicznie - mimo, że nazwisko Pana X oficjalnie nie znajduje się na liście najbogatszych ludzi w Polsce, to przekazane o jego majątku dane mogły narazić jego rodzinę na poważne konsekwencje. ROZWIĄZANIA MARSH Ze względu na ujawnienie danych poufnych, Pan X rozważał opcję zrezygnowania z usług firmy. Wprawdzie jego nazwisko nie jest publicznie znane, ale przez podanie tajnych informacji, o fakcie posiadania znacznego majątku mogło dowiedzieć się najbliższe otoczenie. Żeby zapobiec utracie Klienta, Zespół Marsh zaproponował wykupienie przez firmę polisy dla Pana X, która zapewni ochronę w przypadku pojawienia się gróźb, wymuszeń czy żądań okupu wobec niego i jego bliskich. KORZYŚCI DLA KLIENTA Wykupienie ubezpieczenia w znaczący sposób przyczyniło się do utrzymania aktywów Pana X w portfolio Klientów firmy. Pan X zyskał szeroki zakres ubezpieczenia Kidnap & Ransom - polisa pokrywała również koszty związane z przekazaniem okupu oraz pomoc profesjonalnych konsultantów (negocjatorzy, prawnicy, psycholodzy). BIULETYN MARSH 4/2013 LISTOPAD 2013

19 KLIENT - FIRMA Z BRANŻY FINANSOWEJ Zadanie ekspertów Marsh: Znalezienie odpowiedniej ochrony (według najlepszych standardów rynkowych) dla kadry zarządzającej dużej instytucji finansowej, działającej na rynkach międzynarodowych. W przedsiębiorstwie występowała duża fluktuacja pracowników na szczeblach kierowniczych, a ryzyko roszczeń skierowanych do byłych Członków Zarządu było oceniane jako wysokie. ROZWIĄZANIA MARSH Zespół Marsh dokonał przeglądu i analizy dostępnych na rynku polskim oraz na rynkach międzynarodowych rozwiazań w zakresie ochrony OC Członków Zarządu (D&O). Klient był świadomy odpowiedzialności, jaką może ponieść z tego tytułu, dlatego firmie zależało na znalezieniu ubezpieczenia według najlepszych praktyk rynkowych dla tego rodzaju działalności. Marsh dostarczył Klientowi benchmark branżowy zawierający m.in. informację o sumach ubezpieczenia, które mają w swoich polisach podobne podmioty. Po przeprowadzeniu analizy i dyskusji z Klientem, Zespół Marsh zaaranżował ochronę z ponad kilkuset milionowym limitem. Ze wzgledu na to, że tej wielkości limity nie są w Polsce możliwe do osiągnięcia, Marsh zbudował niestandardową strukturę programu złożoną z 5 polis i zaangażował do współpracy 10 Ubezpieczycieli - z Polski, rynku londyńskiego oraz innych krajów europejskich. KORZYŚCI DLA KLIENTA Wyszukanie i zaimplementowanie ochrony D&O zapewniło firmie duże limity (kilkaset milionów) oraz optymalizację kosztów ponoszonych na ubezpieczenia - do dyspozycji Klienta był praktycznie cały rynek europejski. LISTOPAD 2013 BIULETYN MARSH 4/2013

20 TENDENCJE NA RYNKU ŚWIADCZEŃ MEDYCZNYCH FELIETON MERCER BIULETYN MARSH 4/2013 LISTOPAD 2013