Prąd elektryczny. 1.1.Pojęcie prądu elektrycznego
|
|
- Lech Kujawa
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Prąd elektryczny 1.1.Pojęcie prądu elektrycznego Prądem elektrycznym nazywamy uporządkowany ruch ładunków elektrycznych. Czynnikiem wywołującym ten ruch jest różnica potencjałów, czyli istnienie napięcia. W czasie przepływu prądu przez przewodniki metalowe występuje ruch swobodnych elektronów, czyli nośników prądu. Poruszają się one od potencjału niższego do wyższego, czyli w kierunku przeciwnym do kierunku umownie przyjętego. W elektrolitach, czyli roztworach kwasów, zasad i soli, cząstki ich rozpadają się na jony dodatnie i ujemne. uch: jonów dodatnich w jedną stronę, a ujemnych w drugą jest istotą przepływu prądu elektrycznego w elektrolitach. Elektrony są cząstkami elementarnymi budowy atomów pierwiastków obok protonów i neutronów. Elektrony i protony mają ładunki elektryczne. Ładunkowi elektronu nadano znak ujemny: -, a protonowi znak dodatni:+. Neutrony są elektrycznie obojętne. Elektrony z powłoki zewnętrznej atomu są słabiej przyciągane przez jądro, wskutek czego mogą odrywać się od własnego atomu i poruszać swobodnie pomiędzy atomami. Elektrony poruszają się w metalu ruchem bezwładnym. Gdy zaistnieje działanie pola elektrycznego, w metalu popłynie prąd elektryczny. ozróżniamy prąd elektryczny stały i zmienny. Przy prądzie stałym ładunek elektryczny przenoszony w czasie jest równy iloczynowi natężenia prądu i czasu. W każdym zamkniętym obwodzie prądu można wyróżnić: źródło, czyli część wewnętrzną obwodu, wytwarzające różnicę potencjału między dwoma biegunami, dodatnim i ujemnym, oraz odbiorniki prądu, czyli część zewnętrzną obwodu, utworzoną z przewodników elektryczności. Wielkością podstawową dla prądu elektrycznego jest natężenie prądu. Pochodnymi wielkościami charakteryzującymi prąd elektryczny są: napięcie, moc, gęstość prądu. ys. 1. Ilustracja zjawiska przepływu prądu elektrycznego. Prąd elektryczny jest wielkością skalarną. Jednostką prądu elektrycznego jest 1 amper (1 A = C/s). Natężenie będzie miało wartość 1A, jeżeli w czasie 1s przez dowolny poprzeczny przekrój przewodu przepłynie ładunek elektryczny równy 1C.
2 Natężenie prądu jest wielkością podstawową, definiowaną jako stosunek ładunku przepływającego przez przekrój poprzeczny przewodnika do czasu w jakim on przepłynął. q I t gdzie: I - natężenie prądu (w układzie SI w amperach [A]) q - przenoszony ładunek (w układzie SI w kulombach [C]) t - czas (w układzie SI w sekundach [s]) Jeden amper odpowiada prądowi przenoszącemu w ciągu jednej sekundy ładunek jednego kulomba. Jeden amper, to 1 kulomb na sekundę: 1A 1 C s Umowny kierunek prądu przyjmuje się jako od bieguna dodatniego do ujemnego tak jak pokazuje to rysunek poniżej. ys. 2. Umowny kierunek przepływu prądu. Gęstością prądu elektrycznego nazywamy stosunek natężenia prądu I do przekroju poprzecznego S przewodnika przez który prąd płynie równomiernie. Gęstość prądu oznaczamy przez J. Zgodnie z definicją I J S Jednostką gęstości prądu jest 1 amper na metr kwadratowy. 1.2.Prawo Ohma W pierwszej połowie XIX wieku Georg Simon Ohm stwierdził na drodze doświadczalnej, że wartość natężenia prądu elektrycznego zależy nie tylko od napięcia między końcami przewodnika, ale i od pewnej cechy określającej przewodnik zwanej rezystancją (oporem). Zależność między powyższymi wielkościami obwodu elektrycznego określa prawo Ohma Prawo Ohma odcinka obwodu I A UAB B ys. 3. Odcinek AB obwodu elektrycznego prądu stałego
3 Prawo Ohma odnosi się do odcinka obwodu przewodzącego prąd (rys. 8.), który napotyka na opór elektryczny rezystancję tego odcinka. Prawo to wyraża, że wartość przepływającego prądu I (w amperach) jest wprost proporcjonalna do napięcia U (w woltach) doprowadzonego do końcówek A, B odcinka i odwrotnie proporcjonalna do rezystancji (w omach). Wyraża to wzór U I = AB Stąd, po przekształceniu, otrzymujemy: UAB = I Można wyznaczyć rezystancję (w omach) odcinka AB obwodu elektrycznego mierząc natężenie prądu płynącego w tym odcinku i napięcie UAB na zaciskach tego odcinka, posługując się przekształconym wzorem = U AB I ezystancja przewodnika przy niezmiennej jego temperaturze zależy od wymiarów geometrycznych przewodnika i rodzaju materiału, z którego jest on wykonany. Dla przewodników o długości l i stałym przekroju poprzecznym S rezystancję można obliczyć z zależności: = ρ S l ezystancja przewodu jest wprost proporcjonalna do jego długości, a odwrotnie proporcjonalna do jego przekroju. Jednostką rezystancji jest om [Ω]. We wzorze współczynnik ρ zależy od materiału, z którego wykonano przewodnik. Nazywa się rezystywnością (oporem elektrycznym właściwym) i określa on rezystancję przewodnika o jednostkowej długości i jednostkowym przekroju. Jednostką rezystywności jest omometr [Ω m]. Obliczając rezystancję przewodnika przy znanej jego rezystywności określonej w omometrach, należy długość przewodnika przyjmować w metrach, jego pole przekroju w metrach kwadratowych. Im mniejsza jest rezystywność danego materiału, tym lepszym jest on przewodnikiem elektrycznym. Skoro mówimy o oporze, jaki stawia materia przepływowi prądu elektrycznego czyli o rezystancji, to możemy też mówić o zdolności przewodnika do przewodzenia prądu. Pojęciem, które charakteryzuje tę zdolność jest konduktancja (przewodność elektryczna) przewodnika oznaczana literą G. Konduktancja jest odwrotnością rezystancji G = 1 Jednostką konduktancji jest simens [S]. Odwrotność rezystywności nazywa się konduktywnością (przewodnością elektryczną właściwą), oznacza literą γ i wyraża jednostką simens na metr [S/m]
4 γ = 1 Wzór do obliczania rezystancji, w którym rezystywność zostanie zastąpiona konduktywnością przyjmuje postać l = S Dotychczas stwierdziliśmy, że rezystancja przewodników jednorodnych zależy od ich wymiarów geometrycznych (długości i przekroju) oraz od rezystywności (konduktywności). Okazuje się, że rezystywność, a więc i rezystancja przewodnika zależy również od czynników zewnętrznych, a w zwłaszcza od temperatury. ezystancja metali wzrasta wraz ze wzrostem temperatury. Zależność rezystancji przewodnika od temperatury wyraża się wzorem: = 20 [1 + α ( 20)] (7) w którym: 20 rezystancja przewodnika w temperaturze równej 20 o C, rzeczywista temperatura przewodnika, α - współczynnik temperaturowy rezystancji dla temperatury 20 o C (podany w tabelach) W zakresie zmian temperatury pokojowej, zmiany rezystancji przewodników są nieznaczne i zwykle się je pomija. Elektrolity i węgiel mają ujemny współczynnik temperaturowy α. Ich rezystancja przy podwyższaniu temperatury maleje. W przypadku półprzewodników w pewnych przedziałach temperatury w miarę jej wzrostu konduktywność półprzewodników zwiększa się. Tabela 1. Właściwości elektryczne różnych metali [2] Metal ezystywność ρ [Ω mm 2 /m] Konduktywność γ [m/ω mm 2 ] Współczynnik temperaturowy α Aluminium (przewody) 0,029 3,45 0,0037 Chromonikielina 1,08 0,92 0,00015 Manganin 0,46 2,2 0,00001 Miedź chemicznie czysta 0, ,0 0,0039 Miedź (przewody) 0,018 55,6 0,0040 Nikielina 0,40 2,5 0,0002 Srebro 0,016 62,0 0,0040 Stal twarda 0,17 5,9 0,0052 Stal miękka 0,13 7,7 0, ezystory ezystor jest jednym z najczęściej spotykanych elementów elektronicznych w układach, praktycznie znajduje się w każdym urządzeniu które nas otacza. ezystor jak jego nazwa wskazuje ma swoją rezystancję (oporność). ezystor stawia opór przepływającemu prądowy przez obwód im większa rezystancja tym mniejszy prąd przepływa przez obwód. ezystancję na rezystorach oznacza się kolorowymi paskami jest ich cztery albo pięć. Dwa pierwsze paski to cyfry znaczące trzeci to liczba zer ostatni
5 z nich oznacza tolerancję wyrażaną w procentach % cała wartość wyliczona przy pomocy podanej tabelki poniżej wychodzi nam w omach. Pierwszy pasek jest liczony od tej strony od której jest bliżej krawędzi rezystora. Patrzy rysunek poniżej. ezystor nie ma zaznaczonego plusa ani minusa nie ma po prostu biegunowości. ys. 4. Klasyfikacja rezystorów Symbole rezystorów ys. 5. Symbole rezystorów: a) stały, b) zmienny (potencjometry), c) nastawny.
6 Tabela kodowa KOLO PASEK czarny brązowy % czerwony % pomarańczowy 3 3 1K żółty K zielony K 0,5% niebieski 6 6 1M 0,25% fioletowy M 0,1% szary M biały M srebrny - - 0,01 10% złoty - - 0,1 5% Kod 4-ro paskowy ezystory standardowe Pasek 1 cyfra Pasek 2 cyfra Pasek 3 mnożnik Pasek 4 tolerancja KOLO PASEK czarny brązowy % czerwony % pomarańczowy K żółty K zielony K 0,5% niebieski M 0,25% fioletowy M 0,1% szary M biały M srebrny ,01 10% złoty ,1 5% Kod 5-cio paskowy ezystory precyzyjne Pasek 1 cyfra Pasek 2 cyfra Pasek 3 cyfra Pasek 4 mnożnik Pasek 5 tolerancja
7 1.4.Moc i energia prądu elektrycznego Energię elektryczną W (w dżulach) nadaną ładunkowi Q (w kulombach) przepływającego prądu I (w amperach) w ciągu czasu t (w sekundach) przez źródło o sile elektromotorycznej E (w woltach) wyraża wzór: W = EIt Natomiast wzór W = UIt, wyraża wartość energii wydzielonej w odbiorniku lub przewodach w czasie przepływu prądu przez odbiornik albo przez przewody, przy czym U jest napięciem (w woltach) między zaciskami odbiornika lub źródła lub spadkiem napięcia na przewodach wiodących prąd (czyli różnicą napięć na źródle i odbiorniku). Moc P mierzoną w watach (W), czyli energię W (w dżulach) w czasie jednostce czasu (w sekundach) wytworzoną przez źródło energii elektrycznej o sile elektromotorycznej E obciążonej prądem I, wyraża wzór: P = t W = EI Natomiast moc pobraną przez odbiornik (przy napięciu U na zaciskach odbiornika i prądzie I pobieranym przez ten odbiornik) wyraża wzór: P = t W = UI gdzie E lub U w woltach, a I w amperach. W praktyce elektroenergetycznej stosowane są również wielokrotne jednostki mocy: 1 kilowat = 1 kw = 1000 W, 1 megawat = 1 MW = W oraz jednostka pracy zwana kilowatogodziną (kw h) równa pracy elektrycznej wykonanej przy mocy 1 kw w ciągu 1 godziny (h). 1 kw h = 1000 W 1 h = 1000 W 3600 s = W s = J kw h jest jednostką legalną chociaż nie należącą do układu SI. 1.5.Źródło napięcia i prądu Źródło energii o postaci szeregowego połączenia idealnego źródła napięcia i rezystancji zwanej rezystancją wewnętrzną nazywany rzeczywistym źródłem napięciowym. Idealnym źródłem napięcia nazywamy źródło energii mające rezystancję wewnętrzną równą zeru. óżnica potencjałów biegunów idealnego źródła nazywana jest napięciem źródłowym E.
8 U E I w ys. 6. Źródło napięcia i jego charakterystyka [2] I Z E W Źródło energii o postaci równoległego połączenia idealnego źródła prądu i rezystancji nazywamy rzeczywistym źródłem prądu. Idealnym źródłem prądu nazywamy element obwodu elektrycznego dostarczający prąd o stałym natężeniu. ezystancja wewnętrzna idealnego źródła prądu jest nieskończenie duża. I I z w w ys. 7. Źródło prądu [2]
9 Obwody elektryczne prądu stałego 2.1.Podstawowe pojęcia dotyczące obwodów elektrycznych Obwodem elektrycznym nazywamy taki obwód który tworzą elementy połączone ze sobą w taki sposób, że istnieje co najmniej jedna droga zamknięta dla przepływu prądu. Obwód jest odwzorowywany poprzez swój schemat, na którym zaznaczone są symbole graficzne elementów oraz sposób ich połączenia ze sobą, tworzący określoną strukturę. Element jest częścią składową obwodu niepodzielną pod względem funkcjonalnym bez utraty swych cech charakterystycznych. Na elementy obwodu składają się źródła energii elektrycznej oraz elementy akumulujące energię lub rozpraszające ją. W każdym elemencie mogą zachodzić dwa lub nawet wszystkie trzy wymienione tu procesy, choć jeden z nich jest zwykle dominujący. Element jest idealny jeśli charakteryzuje go tylko jeden rodzaj procesu energetycznego. Głównymi elementami obwodu elektrycznego są elementy źródłowe zwane także elementami aktywnymi oraz elementy odbiorcze, inaczej nazywane elementami pasywnymi. Elementy posiadające zdolność akumulacji oraz rozpraszania energii tworzą klasę elementów pasywnych. Nie wytwarzają one energii a jedynie ją przetwarzają. Najważniejsze z nich to rezystor, kondensator oraz cewka. Elementy mające zdolność generacji energii nazywane są źródłami. Zaliczamy do nich niezależne źródło napięcia i prądu oraz źródła sterowane. W schemacie obwodu elektrycznego oznaczamy źródła napięcia również za pomocą znormalizowanych symboli graficznych. ys. 8. Symbole graficzne źródła napięcia: a) idealnego; b) i c) rzeczywistego [2] Końcówki elementu źródłowego służące do połączenia z innymi elementami bezpośrednio lub pośrednio za pomocą przewodów nazywamy zaciskami. Jeden z zacisków źródła napięcia stałego ma potencjał wyższy i jest to tzw. biegun dodatni, oznaczony (+), a drugi ma potencjał niższy i jest to tzw. biegun ujemny, oznaczony (-). óżnicę potencjałów między zaciskami źródła napięcia w warunkach, gdy to źródło nie dostarcza energii elektrycznej do odbiornika, nazywamy siłą elektromotoryczną lub napięciem źródłowym i oznaczamy literą E. Biegunowość źródła oznaczamy za pomocą strzałki, której grot wskazuje biegun (+). W przypadku źródeł elektrochemicznych kreska dłuższa oznacza biegun (+), a kreska krótsza biegun (-).
10 Elementami odbiorczymi (pasywnymi) są: rezystory, cewki i kondensatory, różnego rodzaju przetworniki energii elektrycznej w energię mechaniczną (silniki elektryczne), chemiczną (w procesie elektrolizy), świetlną (wyładowanie w gazie) itp. Najprostszy obwód elektryczny to obwód który jest obwodem nierozgałęzionym. Składa się on z jednego elementu źródłowego, którym może być ogniwo oraz jednego elementu odbiorczego, którym może być rezystor, żarówka lub inny element. Elementy te należy ze sobą połączyć w taki sposób aby był możliwy przepływ prądu elektrycznego. Przy połączeniu tych elementów (rys. 21) stworzone zostały warunki umożliwiające przepływ prądu. Obwód z rys. 21. nazywać będziemy obwodem nierozgałęzionym, ponieważ w tym w obwodzie występuje tylko jeden prąd elektryczny taki sam w obu elementach. E 1 E ys. 9. Schemat najprostszego obwodu elektrycznego nierozgałęzionego ys. 10. Schemat obwodu elektrycznego rozgałęzionego o dwóch węzłach i trzech gałęziach Obwody elektryczne rozgałęzione są stosowane bardzo rzadko. W praktyce obwody te są o wiele bardziej rozbudowane, składają się z kilku elementów źródłowych oraz wielu elementów odbiorczych. Każdy obwód rozgałęziony poza elementami źródłowymi i odbiorczymi posiada jeszcze takie elementy jak gałąź obwodu i węzeł. Gałąź obwodu elektrycznego jest utworzona przez jeden lub kilka połączonych szeregowo z sobą elementów. Oznacza to, że przez wszystkie elementy danej gałęzi przepływa ten sam prąd elektryczny. Węzłem obwodu elektrycznego nazywamy końcówkę (zacisk) gałęzi, do której jest lub może być przyłączona inna gałąź lub kilka gałęzi. Gałąź obwodu jest więc ograniczona dwoma węzłami. Oczkiem obwodu elektrycznego nazywamy zbiór połączonych ze sobą gałęzi, tworzących zamkniętą drogę dla przepływu prądu, mający tę właściwość, że po usunięciu dowolnej gałęzi pozostałe gałęzie nie tworzą już drogi zamkniętej dla przepływu prądu. Obwód elektryczny jest więc zbiorem oczek. A zatem obwód elektryczny z rysunku 2 obwód nierozgałęziony, zawiera tylko jedno oczko. Obwód elektryczny z rysunku 3 zawiera dwa oczka. Obwód elektryczny, który ma co najmniej dwa oczka jest obwodem rozgałęzionym Znakowanie zwrotu prądu i napięcia W obwodzie elektrycznym prądu stałego elementami odbiorczymi są zazwyczaj rezystory lub inne urządzenia, które w schemacie można również przedstawić za pomocą odpowiednio połączonych rezystorów. Schemat obwodu elektrycznego staje się bardziej przejrzysty, gdy oznaczymy na nim za pomocą strzałek zwroty prądów w poszczególnych gałęziach oraz biegunowości napięć na elementach źródłowych i odbiorczych. Umownie przyjęto zwrot prądu jako zgodny z kierunkiem ruchu ładunków dodatnich, tzn. od zacisku o wyższym potencjale (+) do zacisku o niższym potencjale (-). Dzisiaj wiemy, że prąd elektryczny w przewodniku jest ruchem elektronów i tylko elektrony
11 mają możność poruszania się w przewodnikach pod wpływem pola elektrycznego przesuwając się od niższego do wyższego potencjału. Na schemacie rysujemy więc strzałkę zwrotu prądu w odbiorniku od zacisku o potencjale wyższym (+) do zacisku o potencjale niższym (-). W źródle napięcia zwrot prądu jest od zacisku o biegunowości (-) do zacisku o biegunowości (+). Sposoby znakowania prądu w gałęzi obwodu przedstawione są na rysunku poniżej. [2] I I ys. 11. Sposoby znakowania prądu w gałęzi obwodu [2] Przy przepływie prądu przez odbiornik na jego zaciskach występuje napięcie zwane spadkiem napięcia lub napięciem odbiornikowym. Strzałkę określającą biegunowość spadku napięcia na odbiorniku rysujemy w taki sposób, żeby grot strzałki wskazywał punkt o wyższym potencjale. Przy przyjętych zasadach znakowania zwrotu prądu oraz napięć źródłowych i odbiornikowych na elementach źródłowych strzałki napięcia i prądu są zwrócone zgodnie, a na elementach odbiorczych przeciwnie. [2] ys. 12. Przykład fragmentu obwodu elektrycznego z oznaczonymi zwrotami prądów, napięć źródłowych i odbiornikowych [2] 2.3.Podstawowe prawa obwodów prądu stałego. Połączenia rezystorów I prawo Kirchhoffa. Obwód rozgałęziony prądu stałego Przy łączeniu równoległym rezystorów łączymy oddzielnie ze sobą początki i końce wszystkich rezystorów. Połączenia te stanowią wspólny początek i koniec połączonych równolegle rezystorów. Połączenia te noszą nazwę węzłów, a taki obwód nazywamy rozgałęzionym.
12 Jeżeli zmierzymy prądy I1, I2 i I3 płynące przez połączone równolegle rezystory, to przekonamy się, że ich suma algebraiczna jest równa prądowi I dopływającemu do węzła A lub odpływającego z węzła B: I = I1 + I2 + I3 Zależność ta nosi nazwę I prawa Kirchhoffa, które głosi, że suma prądów dopływających do węzła jest równa sumie prądów odpływających z węzła. A B U ys. 13. Schemat równoległego połączenia rezystorów [2] Łączenie równoległe rezystorów ezystory znajdują się pod jednakowym napięciem doprowadzonym do węzłów, a więc prądy możemy obliczyć ze wzorów: I1 = U 1 I2 = Podstawiając te wartości do wzoru, uwzględniającego I prawo Kirchhoffa, otrzymamy: U 2 U U U U = + + z Po podzieleniu obu stron przez U otrzymamy: 1 1 = z Przy połączeniu równoległym rezystorów odwrotność rezystancji zastępczej z jest równa sumie odwrotności rezystancji połączonych rezystorów. Posługując się zamiast rezystancją, pojęciem konduktancji otrzymujemy, że konduktancja zastępcza jest równa sumie algebraicznej konduktancji poszczególnych równolegle połączonych z sobą gałęzi. Gz = G1 + G2 + G3 II prawo Kirchhoffa. Obwód nierozgałęziony prądu stałego Łączenie szeregowe rezystorów występuje wówczas, gdy koniec jednego rezystora łączymy z początkiem następnego. Szeregowo możemy łączyć dowolną liczbę rezystorów. Początek pierwszego i koniec ostatniego rezystora możemy dołączyć do źródła napięcia. Przy łączeniu szeregowym rezystorów otrzymujemy nierozgałęziony obwód elektryczny. I3 = U 3
13 ys. 14. Schemat szeregowe połączenia rezystorów [2] Przy połączeniu szeregowym rezystorów prąd jest jednakowy w każdym punkcie obwodu. ezystancja zastępcza równoważna rezystancjom połączonym szeregowo równa się sumie algebraicznej tych rezystancji. Mówimy o rezystancji zastępczej połączonych rezystorów widzianej (w tym przypadku) z punktów AB obwodu elektrycznego. AB = = z Zgodnie z prawem Ohma spadki napięć na rezystorach 1, 2 i 3 będą równe: U1 = 1I U2 = 2I U3 = 3I Napięcie na zaciskach połączonych szeregowo rezystorów jest równe sumie algebraicznej napięć na poszczególnych rezystorach. UAB = U1 + U2 + U3 Jest ono takie samo, jak siła elektromotoryczna źródła zasilania: UAB = E, a zatem dla rozpatrywanego obwodu nierozgałęzionego oczka możemy zapisać: E = U1 + U2 + U3 Wnioskując na podstawie powyższej zależności można sformułować zapis, że: W dowolnym oczku obwodu elektrycznego prądu stałego suma spadków napięć na elementach rezystancyjnych oczka jest równa sumie działających w tym oczku sił elektromotorycznych. Zapis ten nosi nazwę II prawa Kirchhoffa. Prawo Ohma dla nierozgałęzionego obwodu elektrycznego Prąd płynący w obwodzie nierozgałęzionym ma jednakową wartość w każdym punkcie obwodu. Słuszność tego stwierdzenia wynika stąd, że w rozpatrywanym obwodzie nie ma miejsc, w których gromadziłby się ładunek elektryczny. Gdyby w dowolnym punkcie obwodu prąd dopływający i odpływający miał inną wartość, w punkcie tym musiałby gromadzić się ładunek równy iloczynowi prądu i czasu jego przepływu. ównocześnie napięcie na zaciskach źródła musi być równe sumie napięć na elementach odbiorczych obwodu (przewody, odbiorniki), w których energia elektryczna jest zamieniana na inny rodzaj energii Uźr = Uodb. Wynika to stąd, że potencjał każdego punktu końcowego jednego elementu jest równy potencjałowi punktu początkowego następnego elementu (oba punkty w rzeczywistości są tym samym punktem styczności elementów). Zgodnie z prawem Ohma dla pojedynczego elementu, napięcie między jego punktami skrajnymi jest równe iloczynowi prądu przepływającego przez rozpatrywany element i jego rezystancji. Tak
14 więc, równość napięcia na zaciskach źródła i sumy spadków napięć na elementach odbiorczych dla obwodu przedstawionego na rys. 27 można zapisać w następującej postaci stąd E wi = 1I + 2I + 3I E I = w ys. 15. Obwód nierozgałęziony prądu stałego z jednym źródłem napięcia [4] Dla dowolnego obwodu nierozgałęzionego zawierającego jedno źródło napięcia zależność między prądem płynącym w obwodzie, siłą elektromotoryczną źródła oraz rezystancjami poszczególnych elementów ma postać E I Zwrot prądu I jest zgodny ze zwrotem strzałki sem E źródła. Jeżeli w obwodzie nierozgałęzionym działa kilka źródeł, to siły elektromotoryczne mogą mieć zgodne lub przeciwne zwroty, jak to przedstawiono na rys. 28. ys. 16. Obwód nierozgałęziony prądu stałego z dwoma źródłami napięcia: a) o zwrotach sem źródeł jednakowych; b) o zwrotach sem źródeł przeciwnych [4] W pierwszym wypadku (rys. 28 a) zwrot prądu jest zgodny ze zwrotem sem źródeł, a drugim (rys. 28 b) zwrot prądu, jest zgodny ze zwrotem przeważających sem źródeł. Aby wyznaczyć zwrot wypadkowy napięcia E źródła, należy dodać do siebie napięcia o jednakowym zwrocie i oddzielnie napięcia o przeciwnym zwrocie, a potem odjąć wartości wypadkowe o przeciwnych znakach. Wartość prądu w obwodzie nierozgałęzionym o kilku źródłach oblicza się ze wzoru: I E Wzór ten przedstawia uogólnione prawo Ohma, które można wyrazić następująco:
15 Prąd płynący w obwodzie elektrycznym nierozgałęzionym jest równy sumie sił elektromotorycznych podzielonej przez sumę rezystancji łącznie z rezystancjami wewnętrznymi źródeł. Z uogólnionego prawa Ohma wynika, że każdy obwód nierozgałęziony składający się z wielu szeregowo połączonych elementów można zastąpić obwodem złożonym z idealnego zastępczego źródła napięcia o sile elektromotorycznej Ez oraz jednego elementu odbiorczego o rezystancji zastępczej z, przy czym: Ez = E, z = Zasada postępowania przy zastępowaniu elementów rzeczywistych elementami zastępczymi dotyczy nie tylko całych obwodów, ale i dowolnych jego części. Elementy obwodu przedstawionego na rys. 11. można zastąpić jednym elementem charakteryzującym się rezystancją zastępczą: z = Napięcie między początkowym i końcowym punktem elementu zastępczego jest równe różnicy potencjałów punktu początkowego elementu 1 i punktu elementu 3 (punkty 2 i 1 na rys. 11). U12 = 1I + 2I + 3I = zi Gdy między punkty 1 i 2 rozpatrywanego obwodu włączy się szeregowo dwa rzeczywiste źródła napięcia (rys. 12), wówczas napięcie na zaciskach źródła zastępczego (przy źródłach napięcia połączonych zgodnie): U12 = E1 w1i + E2 w2i = E1 + E2 (w1 + w2)i = Ez wzi Należy przy tym pamiętać, że zwrot napięcia źródłowego zastępczego Ez, a więc i kierunek przepływu prądu I będzie taki, jaki ma źródło rzeczywiste o większej wartości E. [4] Łączenie mieszane rezystorów Jeśli rozgałęziony obwód elektryczny prądu stałego zawiera połączenia mieszane rezystorów, chociaż w jednej gałęzi, dla potrzeb obliczenia parametrów tego obwodu stosujemy metodę przekształcania. Metoda ta polega na: wyodrębnieniu w schemacie rozpatrywanego obwodu jednorodnych grupy połączeń rezystorów (szeregowo lub równolegle), obliczeniu rezystancji zastępczych tych jednorodnych połączeń rezystorów i uproszczeniu schematu obwodu (zastąpieniu tych jednorodnych połączeń w schemacie rezystorem o wartości równej rezystancji zastępczej tych połączeń rezystorów), powtórzeniu tych czynności, aż do uzyskania schematu z nierozgałęzionym obwodem elektrycznym prądu stałego. Spotyka się w elektrotechnice wzajemne przekształcenie układów zawierających trzy gałęzie odbiorcze i trzy punkty łączące je z pozostałą częścią obwodu (rysunek poniżej). Ze względu na ich ukształtowanie nadano im nazwy układów połączeń w trójkąt i w gwiazdę.
16 ys. 17. Układy połączeń rezystorów między trzema punktami węzłowymi: a) w trójkąt; b) w gwiazdę [2] Korzyści wynikające z przekształcenia układu, na przykład trójkąta w gwiazdę, stają się oczywiste, jeżeli rozpatrzymy obwód rozgałęziony przedstawiony na rysunku 30 a. W obwodzie tym nie ma gałęzi, w których rezystory byłyby połączone szeregowo oraz nie ma gałęzi połączonych równolegle. Między węzłami 1, 2, 3 rezystory (gałęzie) są połączone w trójkąt. Jeżeli układ ten (zawarty między węzłami 1, 2 i 3) zamienimy układem połączeń w gwiazdę, to schemat elektryczny obwodu uzyska postać taką, jak na rys. 30 b. W obwodzie tym można wykonać proste przekształcenia szeregowo i równolegle połączonych elementów. W konsekwencji otrzymamy prosty obwód nierozgałęziony zawierający jedno źródło napięcia i jeden element odbiorczy (rys. 30 c.). ys. 18. Sposób przekształcania obwodu zawierającego rezystory połączone w trójkąt: a) obwód pierwotny; b) obwód po przekształceniu połączeń z trójkąta w gwiazdę; c) obwód zastępczy [2] Aby obliczyć rezystancję zastępczą z, konieczna jest znajomość zależności rezystancji 1, 2 i 3 od rezystancji 12, 13 i 23. Zależności te wprowadza się przy założeniu, że dwa fragmenty obwodu są równoważne, jeżeli ich rezystancje wypadkowe, mierzone między dwoma dowolnymi parami odpowiadających sobie punktów, są jednakowe. Mają one postacie: =, 2 = 3 = ,. Można również przekształcić układ połączony w gwiazdę w równoważny mu układ połączony w trójkąt. ezystancję poszczególnych gałęzi układu połączeń w trójkąt oblicza się z następujących zależności: = , 3
17 23 = = , 13.
Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude
Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki Opracował: Mgr inż. Marek Staude Część 1 Podstawowe prawa obwodów elektrycznych Prąd elektryczny definicja fizyczna Prąd elektryczny powstaje jako uporządkowany ruch
Bardziej szczegółowo1 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J
1 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J P R A C O W N I A P O D S T A W E L E K T R O T E C H N I K I I E L E K T R O N I K I Ćw. 1. Łączenie i pomiar oporu Wprowadzenie Prąd elektryczny Jeżeli w przewodniku
Bardziej szczegółowoPodstawy elektrotechniki V1. Na potrzeby wykładu z Projektowania systemów pomiarowych
Podstawy elektrotechniki V1 Na potrzeby wykładu z Projektowania systemów pomiarowych 1 Elektrotechnika jest działem nauki zajmującym się podstawami teoretycznymi i zastosowaniami zjawisk fizycznych z dziedziny
Bardziej szczegółowoSTAŁY PRĄD ELEKTRYCZNY
STAŁY PRĄD ELEKTRYCZNY Natężenie prądu elektrycznego Wymuszenie w przewodniku różnicy potencjałów powoduje przepływ ładunków elektrycznych. Powszechnie przyjmuje się, że przepływający prąd ma taki sam
Bardziej szczegółowoPrąd elektryczny 1/37
Prąd elektryczny 1/37 Prąd elektryczny Prądem elektrycznym w przewodniku metalowym nazywamy uporządkowany ruch elektronów swobodnych pod wpływem sił pola elektrycznego. Prąd elektryczny może również płynąć
Bardziej szczegółowoPrądem elektrycznym nazywamy uporządkowany ruch cząsteczek naładowanych.
Prąd elektryczny stały W poprzednim dziale (elektrostatyka) mówiliśmy o ładunkach umieszczonych na przewodnikach, ale na takich, które są odizolowane od otoczenia. W temacie o prądzie elektrycznym zajmiemy
Bardziej szczegółowoELEKTRONIKA ELM001551W
ELEKTRONIKA ELM001551W Podstawy elektrotechniki i elektroniki Definicje prądu elektrycznego i wielkości go opisujących: natężenia, gęstości, napięcia. Zakres: Oznaczenia wielkości fizycznych i ich jednostek,
Bardziej szczegółowo42. Prąd stały. Prawa, twierdzenia, metody obliczeniowe
Prąd stały. Prawa, twierdzenia, metody obliczeniowe 42. Prąd stały. Prawa, twierdzenia, metody obliczeniowe Celem ćwiczenia jest doświadczalne sprawdzenie praw obowiązujących w obwodach prądu stałego,
Bardziej szczegółowoPowtórzenie wiadomości z klasy II. Przepływ prądu elektrycznego. Obliczenia.
Powtórzenie wiadomości z klasy II Przepływ prądu elektrycznego. Obliczenia. Prąd elektryczny 1. Prąd elektryczny uporządkowany (ukierunkowany) ruch cząstek obdarzonych ładunkiem elektrycznym, nazywanych
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do Egzaminu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe
Przygotowanie do gzaminu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe Powtórzenie materiału Opracował: mgr inż. Marcin Wieczorek Obwód elektryczny zespół połączonych ze sobą elementów, umożliwiający zamknięty
Bardziej szczegółowoMetodę poprawnie mierzonego prądu powinno się stosować do pomiaru dużych rezystancji, tzn. wielokrotnie większych od rezystancji amperomierza: (4)
OBWODY JEDNOFAZOWE POMIAR PRĄDÓW, NAPIĘĆ. Obwody prądu stałego.. Pomiary w obwodach nierozgałęzionych wyznaczanie rezystancji metodą techniczną. Metoda techniczna pomiaru rezystancji polega na określeniu
Bardziej szczegółowoZajęcia 1 Nauczyciel: mgr inŝ. Jadwiga Balicka
1 Zajęcia 1 Nauczyciel: mgr inŝ. Jadwiga Balicka I. Obwody elektryczne prądu stałego 1. Pojęcie terminów: wielkość, wartość, jednostka wielkości Wielkością fizyczną nazywamy cechę zjawiska fizycznego.
Bardziej szczegółowoŹródła siły elektromotorycznej = pompy prądu
Źródła siły elektromotorycznej = pompy prądu komórki elektrochemiczne ogniwo Volty akumulator generatory elektryczne baterie I urządzenia termoelektryczne E I I Prądnica (dynamo) termopara fotoogniwa ogniwa
Bardziej szczegółowoLekcja 5. Temat: Prawo Ohma dla części i całego obwodu
Lekcja 5. Temat: Prawo Ohma dla części i całego obwodu Prąd płynący w gałęzi obwodu jest wprost proporcjonalny do przyłożonej siły elektromotorycznej E, a odwrotnie proporcjonalne do rezystancji R umieszczonej
Bardziej szczegółowoDielektryki polaryzację dielektryka Dipole trwałe Dipole indukowane Polaryzacja kryształów jonowych
Dielektryki Dielektryk- ciało gazowe, ciekłe lub stałe niebędące przewodnikiem prądu elektrycznego (ładunki elektryczne wchodzące w skład każdego ciała są w dielektryku związane ze sobą) Jeżeli do dielektryka
Bardziej szczegółowoPrąd elektryczny - przepływ ładunku
Prąd elektryczny - przepływ ładunku I Q t Natężenie prądu jest to ilość ładunku Q przepływającego przez dowolny przekrój przewodnika w ciągu jednostki czasu t. Dla prądu stałego natężenie prądu I jest
Bardziej szczegółowoPracownia Automatyki i Elektrotechniki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie 2. Analiza obwodów liniowych przy wymuszeniach stałych
Pracownia Automatyki i lektrotechniki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie ĆWCZN Analiza obwodów liniowych przy wymuszeniach stałych. CL ĆWCZNA Celem ćwiczenia jest praktyczno-analityczna ocena złożonych
Bardziej szczegółowoElementy elektroniczne i przyrządy pomiarowe
Elementy elektroniczne i przyrządy pomiarowe Cel ćwiczenia. Nabycie umiejętności posługiwania się miernikami uniwersalnymi, oscyloskopem, generatorem, zasilaczem, itp. Nabycie umiejętności rozpoznawania
Bardziej szczegółowoELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA
UNIERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY BYDGOSZCZY YDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ INSTYTUT EKSPLOATACJI MASZYN I TRANSPORTU ZAKŁAD STEROANIA ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA ĆICZENIE: E3 BADANIE ŁAŚCIOŚCI
Bardziej szczegółowoObwody elektryczne prądu stałego
Obwody elektryczne prądu stałego Dr inż. Andrzej Skiba Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Informatyki Politechniki Gdańskiej Gdańsk 12 grudnia 2015 Plan wykładu: 1. Rozwiązanie zadania z poprzedniego
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ.. LABORATORIUM FIZYCZNE
W S E i Z W WASZAWE WYDZAŁ.. LABOATOUM FZYCZNE Ćwiczenie Nr 10 Temat: POMA OPOU METODĄ TECHNCZNĄ. PAWO OHMA Warszawa 2009 Prawo Ohma POMA OPOU METODĄ TECHNCZNĄ Uporządkowany ruch elektronów nazywa się
Bardziej szczegółowoPODSTAWY ELEKTROTECHNIKI I
PODSTAWY ELEKTROTECHNIKI I mgr inż. Grzegorz Strzeszewski ZespółSzkółnr2wWyszkowie 26 kwietnia 2013 r. Nauka jest dla tych, którzy chcą być mądrzejsi, którzy chcą wykorzystywać swój umysł do poznawania
Bardziej szczegółowoWykład FIZYKA II. 2. Prąd elektryczny. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak
Wykład FIZYKA II 2. Prąd elektryczny Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/ UCH ŁADUNKÓW Elektrostatyka zajmowała się ładunkami
Bardziej szczegółowoPodstawy elektrotechniki
Podstawy elektrotechniki Odpowiedzialny za przedmiot (wykłady): dr hab. inż. Tomasz Chady prof. ZUT Ćwiczenia: dr inż. Krzysztof Stawicki ks@zut.edu.pl e-mail: w temacie wiadomości proszę wpisywać STUDENT
Bardziej szczegółowoPracownia Automatyki i Elektrotechniki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie 1. Połączenia szeregowe oraz równoległe elementów RC
Pracownia Automatyki i Elektrotechniki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie ĆWICZENIE Połączenia szeregowe oraz równoległe elementów C. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest praktyczno-analityczna ocena wartości
Bardziej szczegółowoŚr 3 paźdz L5 T4: Prawo łączenia oporów elektrycznych. Praca prądu elektrycznego.
Śr 3 paźdz L5 T4: Prawo łączenia oporów elektrycznych. Praca prądu elektrycznego. K27 planowany termin 10 października (Uwaga: k27 tylko te pytania, które zostaną podczas lekcji pokazane i wyjaśnione.
Bardziej szczegółowoĆ w i c z e n i e 1 POMIARY W OBWODACH PRĄDU STAŁEGO
Ć w i c z e n i e POMIAY W OBWODACH PĄDU STAŁEGO. Wiadomości ogólne.. Obwód elektryczny Obwód elektryczny jest to układ odpowiednio połączonych elementów przewodzących prąd i źródeł energii elektrycznej.
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki sezon 2 3. Prąd elektryczny
Podstawy fizyki sezon 2 3. Prąd elektryczny Agnieszka Obłąkowska-Mucha AGH, WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Prąd elektryczny
Bardziej szczegółowoMetody analizy obwodów w stanie ustalonym
Metody analizy obwodów w stanie ustalonym Stan ustalony Stanem ustalonym obwodu nazywać będziemy taki stan, w którym charakter odpowiedzi jest identyczny jak charakter wymuszenia, to znaczy odpowiedzią
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 31 MOSTEK WHEATSTONE A
1 Maria Nowotny-Różańska Zakład Fizyki, Uniwersytet Rolniczy do użytku wewnętrznego ĆWICZENIE 31 MOSTEK WHEATSTONE A Kraków, 2016 Spis Treści: I. CZĘŚĆ TEORETYCZNA... 2 ŁADUNEK ELEKTRYCZNY... 2 PRAWO COULOMBA...
Bardziej szczegółowoDr inż. Agnieszka Wardzińska 105 Polanka Konsultacje: Poniedziałek : Czwartek:
Dr inż. Agnieszka Wardzińska 105 Polanka agnieszka.wardzinska@put.poznan.pl cygnus.et.put.poznan.pl/~award Konsultacje: Poniedziałek : 8.00-9.30 Czwartek: 8.00-9.30 Impedancja elementów dla prądów przemiennych
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki sezon 2 3. Prąd elektryczny
Podstawy fizyki sezon 2 3. Prąd elektryczny Agnieszka Obłąkowska-Mucha AGH, WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Prąd elektryczny
Bardziej szczegółowoPodstawy elektrotechniki
Podstawy elektrotechniki Odpowiedzialny za przedmiot (wykłady): dr hab. inż. Tomasz Chady prof. ZUT Ćwiczenia: dr inż. Krzysztof Stawicki ks@zut.edu.pl e-mail: w temacie wiadomości proszę wpisywać STUDENT
Bardziej szczegółowoIle wynosi całkowite natężenie prądu i całkowita oporność przy połączeniu równoległym?
Domowe urządzenia elektryczne są często łączone równolegle, dzięki temu każde tworzy osobny obwód z tym samym źródłem napięcia. Na podstawie poszczególnych rezystancji, można przewidzieć całkowite natężenie
Bardziej szczegółowoCo było na ostatnim wykładzie?
Co było na ostatnim wykładzie? Rzeczywiste źródło napięcia: Demonstracja: u u s (t) R u= us R + RW Zależy od prądu i (czyli obciążenia) w.2, p.1 Podłączamy różne obciążenia (różne R). Co dzieje się z u?
Bardziej szczegółowoWyznaczanie wielkości oporu elektrycznego różnymi metodami
Wyznaczanie wielkości oporu elektrycznego różnymi metodami Obowiązkowa znajomość zagadnień: Co to jest prąd elektryczny, napięcie i natężenie prądu? Co to jest opór elektryczny i od czego zależy? Prawo
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Sprawdzanie podstawowych praw w obwodach elektrycznych przy wymuszeniu stałym
Ćwiczenie 1 Sprawdzanie podstawowych praw w obwodach elektrycznych przy wymuszeniu stałym Wprowadzenie Celem ćwiczenia jest sprawdzenie podstawowych praw elektrotechniki w obwodach prądu stałego. Badaniu
Bardziej szczegółowoE - siła elektromotoryczna źródła napięcia, R w. = 0 - rezystancja wewnętrzna
Wykład II UKŁAD ZASILANIA ZE ŹÓDŁEM NAPIĘCIA ŹÓDŁA PĄDU, ŹÓDŁA NAPIĘCIA SPAWNOŚĆ UKŁADU ZASILANIA ZE ŹÓDŁEM NAPIĘCIA DOPASOWANIE ODBIONIKA DO ŹÓDŁA PAWO OHMA I PAWA KICHHOFFA GENEATOY ENEGII ELEKTYCZNEJ
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne: Elektrotechnika i elektronika. Klasa: 1Tc TECHNIK MECHATRONIK. Ilość godzin: 4. Wykonała: Beata Sedivy
Wymagania edukacyjne: Elektrotechnika i elektronika Klasa: 1Tc TECHNIK MECHATRONIK Ilość godzin: 4 Wykonała: Beata Sedivy Ocena Ocenę niedostateczną uczeń który Ocenę dopuszczającą Wymagania edukacyjne
Bardziej szczegółowoZbiór wielkości fizycznych obejmujący wszystkie lub tylko niektóre dziedziny fizyki.
Opracował: mgr inż. Marcin Wieczorek www.marwie.net.pl 1.. Własność ciała lub cecha zjawiska fizycznego, którą można zmierzyć, np. napięcie elektryczne, siła, masa, czas, długość itp. 2. Układ wielkości.
Bardziej szczegółowoSPRAWDZENIE PRAWA OHMA POMIAR REZYSTANCJI METODĄ TECHNICZNĄ
Laboratorium Podstaw Elektroniki Marek Siłuszyk Ćwiczenie M 4 SPWDZENE PW OHM POM EZYSTNCJ METODĄ TECHNCZNĄ opr. tech. Mirosław Maś niwersytet Przyrodniczo - Humanistyczny Siedlce 2013 1. Wstęp Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoR o z d z i a ł 9 PRĄD ELEKTRYCZNY
R o z d z i a ł 9 PRĄD ELEKTRYCZNY 9.1. Natężenie prądu elektrycznego Przez przepływ prądu elektrycznego rozumiemy ruch ładunków elektrycznych. Czynnikiem wywołującym ten ruch jest istnienie napięcia,
Bardziej szczegółowoZbiór wielkości fizycznych obejmujący wszystkie lub tylko niektóre dziedziny fizyki.
06 6 Opracował: mgr inż. Marcin Wieczorek www.marwie.net.pl Wielkość fizyczna. Własność ciała lub cecha zjawiska fizycznego, którą można zmierzyć, np. napięcie elektryczne, siła, masa, czas, długość itp.
Bardziej szczegółowoPrzepływ prądu przez przewodnik. jest opisane przez natężenie prądu. Przez przewodnik nie płynie prąd.
PRĄD ELEKTRYCZNY - Przez przewodnik nie płynie prąd. Przepływ prądu przez przewodnik E Gdy E = 0. Elektrony poruszają się (dzięki energii cieplnej) przypadkowo we wszystkich kierunkach. Elektrony swobodne
Bardziej szczegółowoCzym jest prąd elektryczny
Prąd elektryczny Ruch elektronów w przewodniku Wektor gęstości prądu Przewodność elektryczna Prawo Ohma Klasyczny model przewodnictwa w metalach Zależność przewodności/oporności od temperatury dla metali,
Bardziej szczegółowoPrawa Kirchhoffa. I k =0. u k =0. Suma algebraiczna natężeń prądów dopływających(+) do danego węzła i odpływających(-) z danego węzła jest równa 0.
Prawa Kirchhoffa Suma algebraiczna natężeń prądów dopływających(+) do danego węzła i odpływających(-) z danego węzła jest równa 0. k=1,2... I k =0 Suma napięć w oczku jest równa zeru: k u k =0 Elektrotechnika,
Bardziej szczegółowoELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY W BYDGOSZCZY WYDZIŁ INŻYNIERII MECHNICZNEJ INSTYTUT EKSPLOTCJI MSZYN I TRNSPORTU ZKŁD STEROWNI ELEKTROTECHNIK I ELEKTRONIK ĆWICZENIE: E2 POMIRY PRĄDÓW I NPIĘĆ W
Bardziej szczegółowoGrupa: Zespół: wykonał: 1 Mariusz Kozakowski Data: 3/11/2013 111B. Podpis prowadzącego:
Sprawozdanie z laboratorium elektroniki w Zakładzie Systemów i Sieci Komputerowych Temat ćwiczenia: Pomiary podstawowych wielkości elektrycznych: prawa Ohma i Kirchhoffa Sprawozdanie Rok: Grupa: Zespół:
Bardziej szczegółowoNatężenie prądu elektrycznego
Natężenie prądu elektrycznego Wymuszenie w przewodniku różnicy potencjałów powoduje przepływ ładunków elektrycznych. Powszechnie przyjmuje się, że przepływający prąd ma taki sam kierunek jak przepływ ładunków
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO
Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl
Bardziej szczegółowoLekcja 3 Temat: Budowa obwodu prądu stałego i jego elementy
Lekcja 3 Temat: Budowa obwodu prądu stałego i jego elementy Obwód elektryczny tworzą elementy połączone ze sobą w taki sposób, że istnieje co najmniej jedna droga zamknięta dla przepływu prądu. Odwzorowaniem
Bardziej szczegółowoBadanie obwodów rozgałęzionych prądu stałego z jednym źródłem. Pomiar mocy w obwodach prądu stałego
Badanie obwodów rozgałęzionych prądu stałego z jednym źródłem. Pomiar mocy w obwodach prądu stałego I. Prawa Kirchoffa Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z rozpływami prądów w obwodach rozgałęzionych
Bardziej szczegółowośrednia droga swobodna L
PĄD STAŁY. Na czym polega przepływ prądu elektrycznego. Natężenie prądu i opór; źródła oporu elektrycznego 3. Prawo Ohma; temperaturowa zależność oporu elektrycznego 4. Siła elektromotoryczna 5. Prawa
Bardziej szczegółowo2. Narysuj schemat zastępczy rzeczywistego źródła napięcia i oznacz jego elementy.
Ćwiczenie 2. 1. Czym się różni rzeczywiste źródło napięcia od źródła idealnego? Źródło rzeczywiste nie posiada rezystancji wewnętrznej ( wew = 0 Ω). Źródło idealne posiada pewną rezystancję własną ( wew
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze 10 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej
Materiały pomocnicze 10 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej 1. Siła Coulomba. F q q = k r 1 = 1 4πεε 0 q q r 1. Pole elektrostatyczne. To przestrzeń, w której na ładunek
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu
Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu Laboratorium Elektryczne Montaż Maszyn i Urządzeń Elektrycznych Instrukcja Laboratoryjna: Badanie ogniwa galwanicznego. Opracował: mgr inż.
Bardziej szczegółowoObliczanie i pomiary parametrów obwodu prądu stałego 724[01]O1.02
MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Barbara Kapruziak Obliczanie i pomiary parametrów obwodu prądu stałego 724[01]O1.02 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy
Bardziej szczegółowo2 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J
2 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J P R A C O W N I A P O D S T A W E L E K T R O T E C H N I K I I E L E K T R O N I K I Ćw. 2. Łączenie i pomiar pojemności i indukcyjności Wprowadzenie Pojemność
Bardziej szczegółowoLekcja 14. Obliczanie rozpływu prądów w obwodzie
Lekcja 14. Obliczanie rozpływu prądów w obwodzie Zad 1.Oblicz wartość rezystancji zastępczej obwodu z rysunku. Dane: R1= 10k, R2= 20k. Zad 2. Zapisz równanie I prawa Kirchhoffa dla węzła obwodu elektrycznego
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 Temat: Pomiar i regulacja natężenia prądu stałego jednym i dwoma rezystorem nastawnym Cel ćwiczenia
Ćwiczenie 8 Temat: Pomiar i regulacja natężenia prądu stałego jednym i dwoma rezystorem nastawnym Cel ćwiczenia Właściwy dobór rezystorów nastawnych do regulacji natężenia w obwodach prądu stałego. Zapoznanie
Bardziej szczegółowo10. METODY NIEALGORYTMICZNE ANALIZY OBWODÓW LINIOWYCH
OWODY SYGNŁY 0. MTODY NLGOYTMCZN NLZY OWODÓW LNOWYCH 0.. MTOD TNSFGUCJ Przez termin transfiguracji rozumiemy operację kolejnego uproszczenia struktury obwodu (zmniejszenie liczby gałęzi i węzłów), przy
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 15 Temat: Zasada superpozycji, twierdzenia Thevenina i Nortona Cel ćwiczenia
Ćwiczenie 15 Temat: Zasada superpozycji, twierdzenia Thevenina i Nortona Cel ćwiczenia Sprawdzenie zasady superpozycji. Sprawdzenie twierdzenia Thevenina. Sprawdzenie twierdzenia Nortona. Czytanie schematów
Bardziej szczegółowoFIZYKA 2. Janusz Andrzejewski
FIZYKA 2 wykład 3 Janusz Andrzejewski Prąd elektryczny Prąd elektryczny to uporządkowany ruch swobodnych ładunków. Ruchowi chaotycznemu nie towarzyszy przepływ prądu. Strzałki szare - to nieuporządkowany(chaotyczny)
Bardziej szczegółowopobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka
6. Prąd elektryczny zadania z arkusza I 6.7 6.1 6.8 6.9 6.2 6.3 6.10 6.4 6.5 6.11 Na zmieszczonym poniżej wykresie przedstawiono charakterystykę prądowo-napięciową żarówki. 600 500 400 I, ma 300 200 6.6
Bardziej szczegółowoŁadunek elektryczny. Ładunek elektryczny jedna z własności cząstek elementarnych
Ładunek elektryczny Ładunek elektryczny jedna z własności cząstek elementarnych http://pl.wikipedia.org/wiki/%c5%81a dunek_elektryczny ładunki elektryczne o takich samych znakach się odpychają a o przeciwnych
Bardziej szczegółowoLekcja 9. Pierwsze i drugie prawo Kirchhoffa. 1. I prawo Kirchhoffa
Lekcja 9. Pierwsze i drugie prawo Kirchhoffa 1. I prawo Kirchhoffa Pierwsze prawo Kirchhoffa mówi, że dla każdego węzła obwodu elektrycznego suma algebraiczna prądów jest równa zeru. i 0 Symbol α odpowiada
Bardziej szczegółowoPole przepływowe prądu stałego
Podstawy elektromagnetyzmu Wykład 5 Pole przepływowe prądu stałego Czym jest prąd elektryczny? Prąd elektryczny: uporządkowany ruch ładunku. Prąd elektryczny w metalach Lity metalowy przewodnik zawiera
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i utomatyki 1) Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDLNEGO
Bardziej szczegółowoObwody liniowe. Sprawdzanie praw Kirchhoffa
POLTECHNK ŚLĄSK WYDZŁ NŻYNER ŚRODOWSK ENERGETYK NSTYTT MSZYN RZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LBORTORM ELEKTRYCZNE Obwody liniowe. Sprawdzanie praw Kirchhoffa (E 2) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGLEWCZ 3 1. Cel
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 12 Temat: Prawa Kirchhoffa w obwodach prądu stałego. Cel ćwiczenia
Ćwiczenie 12 Temat: Prawa Kirchhoffa w obwodach prądu stałego. Cel ćwiczenia Wyrobienie umiejętności łączenia obwodów elektrycznych rozgałęzionych oraz sprawdzenie praw prądu stałego. Czytanie schematów
Bardziej szczegółowoBadanie obwodów prądu stałego 312[02].O1.03
MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Barbara Kapruziak Badanie obwodów prądu stałego 312[02].O1.03 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007 Recenzenci:
Bardziej szczegółowoPracownia fizyczna i elektroniczna. Wykład lutego Krzysztof Korona
Pracownia fizyczna i elektroniczna Wykład. Obwody prądu stałego i zmiennego 4 lutego 4 Krzysztof Korona Plan wykładu Wstęp. Prąd stały. Podstawowe pojęcia. Prawa Kirchhoffa. Prawo Ohma ().4 Przykłady prostych
Bardziej szczegółowoPodstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude
Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki Opracował: Mgr inż. Marek Staude Część 2 Analiza obwodów w stanie ustalonym przy wymuszeniu sinusoidalnym Przypomnienie ostatniego wykładu Prąd i napięcie Podstawowe
Bardziej szczegółowoWykład 1 Technologie na urządzenia mobilne. Wojciech Świtała
Wykład 1 Technologie na urządzenia mobilne Wojciech Świtała wojciech.switala@cs.put.poznan.pl http://www.cs.put.poznan.pl/~wswitala Sztuka Elektroniki - P. Horowitz, W.Hill Układy półprzewodnikowe U.Tietze,
Bardziej szczegółowo4. OBWODY LINIOWE PRĄDU STAŁEGO 4.1. ŹRÓDŁA RZECZYWISTE
OODY I SYGNŁY 1 4. OODY LINIOE PRĄDU STŁEGO 4.1. ŹRÓDŁ RZECZYISTE Z zależności (2.19) oraz (2.20) wynika teoretyczna możliwość oddawania przez źródła idealne do obwodu dowolnie dej mocy chwilowej. by uniknąć
Bardziej szczegółowoObwody prądu stałego. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12)Kwalifikacyjnego kursu zawodowego.
Obwody prądu stałego Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12)Kwalifikacyjnego kursu zawodowego. Podstawowe prawa elektrotechniki w zastosowaniu do obwodów elektrycznych: Obwód elektryczny
Bardziej szczegółowoKondensator. Kondensator jest to układ dwóch przewodników przedzielonych
Kondensatory Kondensator Kondensator jest to układ dwóch przewodników przedzielonych dielektrykiem, na których zgromadzone są ładunki elektryczne jednakowej wartości ale o przeciwnych znakach. Budowa Najprostsze
Bardziej szczegółowoElektrotechnika Skrypt Podstawy elektrotechniki
UNIWERSYTET PEDAGOGICZNY Wydział Matematyczno-Fizyczno-Techniczny Instytut Techniki Edukacja Techniczno-Informatyczna Elektrotechnika Skrypt Podstawy elektrotechniki Kraków 2015 Marcin Kapłan 1 Spis treści:
Bardziej szczegółowosymbol miernika amperomierz woltomierz omomierz watomierz mierzona
ZADANIA ELEKTROTECHNIKA KLASA II 1. Uzupełnij tabelkę: nazwa symbol miernika amperomierz woltomierz omomierz ----------------- watomierz ----------------- wielkość mierzona jednostka - nazwa symbol jednostki
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i utomatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PĄDU SINUSOIDLNEGO
Bardziej szczegółowoDo podr.: Metody analizy obwodów lin. ATR 2003 Strona 1 z 5. Przykład rozwiązania zadania kontrolnego nr 1 (wariant 57)
o podr.: Metody analizy obwodów lin. T Strona z Przykład rozwiązania zadania kontrolnego nr (wariant 7) Zgodnie z tabelą Z- dla wariantu nr 7 b 6, c 7, d 9, f, g. Schemat odpowiedniego obwodu (w postaci
Bardziej szczegółowoElektrotechnika 2. Stany nieustalone w obwodach elektrycznych: Metoda klasyczna. Kolokwium. Metoda operatorowa. Kolokwium
Wybrane zagadnienia teorii obwodów Osoba odpowiedzialna za przedmiot (wykłady): dr hab. inż. Ryszard Pałka prof. PS ćwiczenia i projekt: dr inż. Krzysztof Stawicki e-mail: ks@ps.pl w temacie wiadomości
Bardziej szczegółowoObwodem elektrycznym nazywamy zespół połączonych ze sobą elementów, umożliwiający zamknięty obieg prądu.
Opracował: mgr inż. Marcin Wieczorek www.marwie.net.pl Obwód elektryczny i jego schemat. Obwodem elektrycznym nazywamy zespół połączonych ze sobą elementów, umożliwiający zamknięty obieg prądu. Schemat
Bardziej szczegółowoWłasność ciała lub cecha zjawiska fizycznego, którą można zmierzyć, np. napięcie elektryczne, siła, masa, czas, długość itp.
Opracował: mgr inż. Marcin Wieczorek www.marwie.net.pl 1.. Własność ciała lub cecha zjawiska fizycznego, którą można zmierzyć, np. napięcie elektryczne, siła, masa, czas, długość itp. 2. Układ wielkości.
Bardziej szczegółowoTest powtórzeniowy. Prąd elektryczny
Test powtórzeniowy. Prąd elektryczny Informacja do zadań 1. i 2. Przez dwie identyczne żarówki (o takim samym oporze), podłączone szeregowo do baterii o napięciu 1,6 V (patrz rysunek), płynie prąd o natężeniu
Bardziej szczegółowoCo było na ostatnim wykładzie?
Co było na ostatnim wykładzie? Elektronika używa wyidealizowanych obiektów, np.: idealne źródło napięcia, rezystor, kondenstor, cewka, wzmacniacz operacyjny, bramki logiczne etc. Dowolne urządzenie elektroniczne
Bardziej szczegółowoPrzykłady zadań. Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sułowie
4. Moc i praca Przykłady zadań 10 Przykład 4.1 Oblicz moc silnika elektrycznego, przez który przepływa prąd o natężeniu I = 5 A, przy napięciu U = 230 V. Dane: Szukane Wzór U = 230 V P P= U I I = 5 A Rozwiązanie
Bardziej szczegółowoPrąd przemienny - wprowadzenie
Prąd przemienny - wprowadzenie Prądem zmiennym nazywa się wszelkie prądy elektryczne, dla których zależność natężenia prądu od czasu nie jest funkcją stałą. Zmienność ta może związana również ze zmianą
Bardziej szczegółowoProjekt efizyka. Multimedialne środowisko nauczania fizyki dla szkół ponadgimnazjalnych. Prawa Kirchhoffa. Ćwiczenie wirtualne
Projekt efizyka Multimedialne środowisko nauczania fizyki dla szkół ponadgimnazjalnych. Prawa Kirchhoffa Ćwiczenie wirtualne Marcin Zaremba 2015-03-31 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach
Bardziej szczegółowoElektronika. Laboratorium nr 2. Liniowe i nieliniowe elementy elektroniczne Zasada superpozycji i twierdzenie Thevenina
Bogdan Olech Mirosław Łazoryszczak Dorota Majorkowska-Mech Elektronika Laboratorium nr 2 emat: Liniowe i nieliniowe elementy elektroniczne Zasada superpozycji i twierdzenie hevenina SPIS REŚCI Spis treści...2
Bardziej szczegółowoĆw. 8 Weryfikacja praw Kirchhoffa
Ćw. 8 Weryfikacja praw Kirchhoffa. Cel ćwiczenia Wyznaczenie całkowitej rezystancji rezystorów połączonych równolegle oraz szeregowo, poprzez pomiar prądu i napięcia. Weryfikacja praw Kirchhoffa. 2. Zagadnienia
Bardziej szczegółowoElementy elektrotechniki i elektroniki dla wydziałów chemicznych / Zdzisław Gientkowski. Bydgoszcz, Spis treści
Elementy elektrotechniki i elektroniki dla wydziałów chemicznych / Zdzisław Gientkowski. Bydgoszcz, 2015 Spis treści Przedmowa 7 Wstęp 9 1. PODSTAWY ELEKTROTECHNIKI 11 1.1. Prąd stały 11 1.1.1. Podstawowe
Bardziej szczegółowoLI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne
LI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne ZADANIE D1 Cztery identyczne diody oraz trzy oporniki o oporach nie różniących się od siebie o więcej niż % połączono szeregowo w zamknięty obwód elektryczny.
Bardziej szczegółowoTest powtórzeniowy Prąd elektryczny
Test powtórzeniowy rąd elektryczny 1 Wybierz poprawne uzupełnienia zdania. W metalach kierunek przepływu prądu jest zgodny z kierunkiem ruchu elektronów, jest przeciwny do kierunku ruchu elektronów, ponieważ
Bardziej szczegółowoWykładowca: dr inż. Mirosław Mizan - Wydz. Elektrotechniki i Automatyki, Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Informatyki
ELEKTROTECHNIKA Wykładowca: dr inż. Mirosław Mizan - Wydz. Elektrotechniki i Automatyki, Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Informatyki Dane kontaktowe: budynek główny Wydz. E i A, pok. E-117 (I piętro),
Bardziej szczegółowoQ t lub precyzyjniej w postaci różniczkowej. dq dt Jednostką natężenia prądu jest amper oznaczany przez A.
Prąd elektryczny Dotychczas zajmowaliśmy się zjawiskami związanymi z ładunkami spoczywającymi. Obecnie zajmiemy się zjawiskami zachodzącymi podczas uporządkowanego ruchu ładunków, który często nazywamy
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 3 Sprawdzenie prawa Ohma.
Ćwiczenie nr 3 Sprawdzenie prawa Ohma. 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne wykazanie i potwierdzenie słuszności zależności określonych prawem Ohma. Zastosowanie prawa Ohma dla zmierzenia oporności
Bardziej szczegółowoProwadzący zajęcia. dr inŝ. Ryszard MAŃCZAK
Elektrotechnika Prowadzący zajęcia dr inŝ. yszard MAŃCZAK POLITECHNIKA POZNAŃSKA Wydział Maszyn oboczych i Transportu Instytut Maszyn oboczych i Pojazdów Samochodowych Zakład Pojazdów Samochodowych i Transportu
Bardziej szczegółowoE1. OBWODY PRĄDU STAŁEGO WYZNACZANIE OPORU PRZEWODNIKÓW I SIŁY ELEKTROMOTORYCZNEJ ŹRÓDŁA
E1. OBWODY PRĄDU STŁEGO WYZNCZNIE OPORU PRZEWODNIKÓW I SIŁY ELEKTROMOTORYCZNEJ ŹRÓDŁ tekst opracowała: Bożena Janowska-Dmoch Prądem elektrycznym nazywamy uporządkowany ruch ładunków elektrycznych wywołany
Bardziej szczegółowoCo się stanie, gdy połączymy szeregowo dwie żarówki?
Różne elementy układu elektrycznego można łączyć szeregowo. Z wartości poszczególnych oporów, można wyznaczyć oporność całkowitą oraz całkowite natężenie prądu. Zadania 1. Połącz szeregowo dwie identyczne
Bardziej szczegółowo