Kultury nauczania uczenia się w edukacji dorosłych: stara, nowa, nowoczesna. Dr Hanna Solarczyk

Transkrypt

1 Kultury nauczania uczenia się w edukacji dorosłych: stara, nowa, nowoczesna Dr Hanna Solarczyk

2 Stara kultura nauczania-uczenia się PERSPEKTYWA INSTYTUCJONALNA dominacja szkolnej edukacji dorosłych celowe ograniczanie form pozaszkolnej edukacji ogólnokształcącej dorosłych zamknięte programy nauczania dominacja technologicznego modelu pracy edukacyjnej z dorosłymi

3 PERSPEKTYWA INDYWIDUALNA Wspomaganie człowieka w rozwoju było jednoznaczne z wytyczaniem kierunków tego rozwoju, wskazywaniem instytucji, w których ów rozwój powinien przebiegać, określeniem wartości, jakie człowiek powinien osiągnąć, działań, które należało w związku z wychowaniem i kształceniem dorosłych podejmować. A. Kargulowa, Wspólny przedmiot badań andragogiki i poradoznawstwa: wspomaganie człowieka w rozwoju, w: Przybylska (red.), Andragogiczne wątki, poszukiwania, fascynacje, Toruń 2001, s. 92.

4 Czynniki zmiany starej kultury nauczania uczenia się zmiany demograficzne, ewolucja norm, sposobów życia, aktywności społeczeństw, co sprzyja tworzeniu się społeczeństwa pluralistycznego, zmiennego, złożonych wyborów o dużym znaczeniu usług, rewolucja informacyjna, która wywołała zmiany w każdej sferze życia, kładąc nacisk na wiedzę, uczenie się, globalizacja rynków, gospodarki, komunikacji, przemiany polityczne w wymiarze narodowym i międzynarodowym.

5 NOWA KULTURA NAUCZANIA UCZENIA SIĘ wolny rynek usług edukacyjnych wzrost uczestnictwa w edukacji dorosłych otwarte programy nauczania aktywizujące metody nauczania postrzeganie adresata i uczestnika jako klienta, instytucji oświatowej jako zakładu usługowego brak czasu: szkoda czasu na edukację w pracy i poza nią

6 Pozycje nauczyciela dorosłych w przestrzeni szkolnej - rozczarowany patriarcha (starszy nauczyciel): tęskni za pozycją przedwojennego nauczyciela, jest nieelastyczny, wyrwany z kontekstu i osadzony w środowisku społecznym, względem którego żywi odrazę (skrywaną), jest zniesmaczony pracą z nienormalnym uczniem, w wyniku czego cierpi jego miłość własna; - niegrzeczny chłopczyk (młody nauczyciel): zachwianie relacji wiekowych powoduje, że zaczyna odgrywać rolę rozkosznego bobasa lub uwodziciela, który wykorzystuje urok osobisty w celu zagonienia pań do pracy ; adresatkami tej strategii są wyłącznie uczennice; - matka : starsza nauczycielka matkująca uczniom jest typem kobiecego autorytetu pedagogicznego; jej styl określa elastyczna, na przemian surowa i wyrozumiała postawa względem uczniów; która sprzyja pobłażliwości wobec uczniów; - grzeczna dziewczynka : młoda nauczycielka uosabiająca ideał uczennicy, która tak dalece wspiera uczniów, iż zawłaszcza uczniowskie terytorium; odgrywa podwójną rolę nauczyciela i ucznia.

7 Edukacyjne wyzwania współczesności 1. W coraz większym stopniu praca i nauka ulegają zjednoczeniu. 2. Nauka staje się procesem na całe życie. 3. Uczenie się nie jest już związane wyłącznie z murami szkół i uniwersytetów. 4. Niektóre instytucje szkoleniowe podejmują działania w celu przestawienia się na nowe tory funkcjonowania, jednak efekty tych wysiłków są niewielkie. 5. W celu stworzenia uczących się organizacji niezbędny jest wysoki stan świadomości przedsiębiorstw. 6. Nowe środki komunikacji i przekazu mogą w zasadniczy sposób przyczynić się do przemiany systemu edukacyjnego oraz stworzenia infrastruktury do pracy i nauki na miarę epoki gospodarki cyfrowej.

8 Nowoczesna kultura nauczania uczenia się Nowi uczniowie : grupa heterogeniczna i o zróżnicowanych i coraz bardziej złożonych potrzebach edukacyjnych, zarówno o charakterze instrumentalnym, jak i autotelicznym potrzebują nowych nauczycieli : doradca i animator samodzielnego procesu uczenia się dorosłych w nowych ośrodkach socjalizacji : o wysokim stopniu innowacyjności.

9 Parametry nowoczesnej organizacji 1. Powiązania ze środowiskiem: granice między organizacją i otoczeniem są otwarte, między nimi istnieje stała wymiana informacji i współpraca; organizacje odznaczają się wrażliwością, otwartością oraz szybkością reakcji na potrzeby płynące ze środowiska; organizacja ma zdolność do szybkiego pozyskiwania potrzebnych informacji, gromadzenia ich, przetwarzania i przesyłania właściwym szczeblom zarządzania; organizacje mają często zasięg pozalokalny, globalny; organizacja tego typu jest świadoma swoich problemów, potrafi je rozwiązywać, przyswoić i ocenić; przewiduje i wyprzedza zmiany w otoczeniu.

10 2. Warunki wejściowe: organizacja ma umiejętność pozyskiwania i gospodarowania wszystkimi zasobami; zasoby materialne przestają być dominującym wyróżnikiem poszczególnych organizacji; dominującym czynnikiem w procesach przetrwania i rozwoju organizacji są zasoby materialne, tzn. ludzie ich wiedza, umiejętności i kreatywność.

11 3. Procesy transformacyjne: organizacja ma jasne, sprecyzowane cele; postrzega nowe potrzeby społeczne, kierowana jest wizją przyszłości; charakteryzuje się zmiennym programem działania, dostosowanym do zmiennych potrzeb i wymagań otoczenia; dopasowuje adekwatną strukturę do pracy, jaką ma wykonać; zakłada się pełną zmienność ról organizacyjnych, zaciera się granica między kadrą kierowniczą a wykonawczą, następuje decentralizacja decyzji i działań, współuczestnictwo wszystkich w zarządzaniu; charakteryzuje się nowoczesną technologią i organizacją, umiejętnym jej wykorzystaniem.

12 4. Warunki wyjściowe: oferuje nowe produkty; przejawia orientację na wysoką jakość produktów, usług, kompetencji; charakteryzuje się krótkoseryjnością produktów. 5. Środowisko pracy: odpowiada potrzebom członków organizacji; tworzy atmosferę kreatywności, klimat sprzyjający uczeniu się; sprzyja rozwojowi indywidualnemu i zespołowemu pracowników; umożliwia praktykowanie uczenia się w toku normalnej pracy