ZAWÓD wykonywanie zespołu czynności społecznie użytecznych, wyodrębnionych na skutek społecznego podziału pracy, wymagających od

Transkrypt

1 INFORMACJE O ZAWODACH I SPECJALNOŚCIACH, W TYM ZADANIA, CZYNNOŚCI ZAWODOWE I WYMAGANIA PSYCHOFIZYCZNE ORAZ SZANSE ZATRUDNIENIA W POSZCZEGÓLNYCH ZAWODACH I SPECJALNOŚCIACH Podstawowe definicje: ZAWÓD wykonywanie zespołu czynności społecznie użytecznych, wyodrębnionych na skutek społecznego podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiedniej wiedzy i umiejętności powtarzanych systematycznie i będących źródłem utrzymania dla pracownika i jego rodziny. Rozróżnia się: zawód wykonywany - zespół czynności, których spełnianie stanowi główne źródło utrzymania danej jednostki; zawód wyuczony - zespół czynności, do których wykonywania jednostka uzyskała przygotowanie praktyczne i teoretyczne.

2 Terminu zawód używa się również do określenia ogółu ludzi wykonujących dany zawód, np. zawód nauczycielski, zawód lekarski itp. W tym ujęciu zawód charakteryzuje dążenie do wykształcenia reprezentacji własnych interesów i specyficznej ideologii zawodowej. SPECJALNOŚĆ wynik podziału pracy w ramach zawodu, zawiera część czynności o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy) wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki. SPECJALIZACJA wyodrębnianie się pewnych dziedzin, dokonywanie się ściślejszego podziału pracy, funkcji oraz osiągniecie umiejętności, biegłości w pewnej wyodrębnionej dziedzinie, wybranie pewnego kierunku w danym zawodzie. UMIEJĘTNOŚĆ sprawdzona możliwość wykonania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu (specjalności). KWALIFIKACJE ZAWODOWE układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych. Źródło: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 82, poz.537). Departament Statystyki, Badań i Analiz Krajowego Urzędu Pracy, Leksykon rynku pracy, Krajowy Urząd Pracy, Warszawa 1997r.

3 Rodzaje prac wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej: 1. Prace przy obsłudze suwnic sterowanych z kabiny i zdalnie sterowanych. 2. Prace przy obsłudze podnośników i platform hydraulicznych. 3. Prace przy obsłudze układnic magazynowych. 4. Prace przy obsłudze żurawi wieżowych i samojezdnych. 5. Prace operatorów samojezdnych ciężkich maszyn budowlanych i maszyn drogowych. 6. Prace przy obsłudze urządzeń mechanicznych, związanych z czynnościami wyburzeniowymi. 7. Prace operatorów pulpitów sterowniczych urządzeń technologicznych wielofunkcyjnych i wielozadaniowych. 8. Prace przy obsłudze urządzeń walcowniczych przy wprowadzaniu pasm do wykrojów walcowniczych przy użyciu narzędzi ręcznych. 9. Prace drużyn trakcyjnych oraz maszynistów - operatorów samojezdnych ciężkich maszyn torowych i kierowców drezyn motorowych. 10. Prace nastawniczego, ustawiacza i manewrowego na kolei i na zakładowych bocznicach kolejowych oraz prace dyżurnego ruchu na kolei. 11. Prace kierowców: autobusów, pojazdów przewożących materiały niebezpieczne oraz pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 16 ton i długości powyżej 12 m, trolejbusów i motorniczych tramwajów. 12. Prace przy montażu i remoncie sieci trakcyjnych. 13. Prace przy liniach napowietrznych niskich, średnich i wysokich napięć. 14. Prace przy obsłudze urządzeń ciśnieniowych podlegających pełnemu dozorowi technicznemu. 15. Prace przy obsłudze instalacji chemicznych do produkcji gazów toksycznych lub tworzących mieszaniny wybuchowe z powietrzem. 16. Prace przy materiałach łatwo palnych, środkach toksycznych i materiałach biologicznie zakaźnych.

4 17. Prace przy wytwarzaniu, transportowaniu, wydawaniu i stosowaniu materiałów wybuchowych i samozapalnych. 18. Prace badawcze, doświadczalne i technologiczne, związane bezpośrednio z eksploatacją oraz obsługą ruchu reaktorów jądrowych, akceleratorów, generatorów neutronów, komór do produkcji źródeł promieniotwórczych. 19. Prace z otwartymi źródłami promieniotwórczymi w pracowniach klasy I i II. 20. Prace związane ze stosowaniem promieniowania jonizującego do celów diagnostycznych i terapeutycznych w zakładach opieki zdrowotnej, z wyjątkiem przypadków dotyczących ratowania życia ludzkiego. 21. Prace doświadczalne z nowymi rodzajami uzbrojenia i amunicji. 22. Prace remontowo-konserwacyjne przy amunicji i jej konfekcjonowaniu. 23. Prace związane z oczyszczaniem terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych. 24. Prace maszynisty maszyn wyciągowych, sygnalisty szybowego, operatora samojezdnych maszyn przodkowych, operatora pojazdów pozaprzodkowych i samojezdnych maszyn pomocniczych, maszynisty lokomotyw pod ziemią, rewidenta urządzeń wyciągowych - w podziemnych zakładach górniczych. 25. Prace maszynisty wiertniczego i operatora maszyn podstawowych - w odkrywkowych zakładach górniczych. 26. Prace mechanika i maszynisty wiertni, operatora i kierowcy agregatów cementacyjnych zasobników oraz urządzeń do intensyfikacji wydobycia ropy i gazu - w zakładach górniczych wydobywających kopaliny metodą otworów wiertniczych i w zakładach wykonujących prace geologiczne. 27. Prace pilota morskiego. 28. Prace przy obsłudze znaków nawigacyjnych na wodzie. 29. Prace przy technicznej obsłudze wodowania statków. 30. Prace na wysokości na masztach i wieżach antenowych. 31. Prace na wiaduktach i mostach. 31. Prace pilota samolotowego, śmigłowcowego i szybowcowego, balonu wolnego i skoczka spadochronowego zawodowego. 32. Prace nawigatora lotniczego i mechanika pokładowego w lotnictwie. 33. Prace kontrolera ruchu lotniczego. 34. Prace kaskadera filmowego. 35. Prace treserów dzikich zwierząt i akrobatów cyrkowych.

5 UDOSTĘPNIAMY DO SAMODZIELNEGO KORZYSTANIA W PUP: Przewodnik po zawodach Charakterystyki zawodów zebrane są w "Przewodniku po zawodach". Struktura tych charakterystyk zawodowych jest ujednolicona i składa się z następujących części: 1. nazwa zawodu 2. zadania i czynności robocze 3. środowisko pracy 4. wymagania psychologiczne 5. wymagania fizyczne i zdrowotne 6. warunki podjęcia pracy w zawodzie 7. możliwości awansu w hierarchii zawodowej 8. wiek a możliwości podjęcia pracy w zawodzie 9. możliwości zatrudnienia oraz płace (w tym osoby niepełnosprawne) 10. zawody pokrewne 11. ważniejsze adresy 12. polecana literatura "Przewodnik po zawodach" składa się z 7 tomów i XVII rozdziałów. TOM I Administracja, zarządzanie, biznes, praca urzędnicza. Sztuka i projektowanie artystyczne. Nauczanie, wychowanie i działalność kulturalna. TOM II Rozrywka, rekreacja, turystyka. Gastronomia, hotelarstwo i usługi domowe. Ochrona zdrowia. Służby socjalne i zatrudnienia. Prawo o dziedziny pokrewne.

6 TOM III Bezpieczeństwo i służby ochrony. Finanse i dziedziny pokrewne. Handel, dziedziny pokrewne i usługi. Nauka i dziedziny z nią związane. TOM IV Przemysł wydobywczy, ciężki, elektryka. TOM V Przemysł lekki i rzemiosło. TOM VI Budownictwo i architektura. Rolnictwo, hodowla, ogrodnictwo, przyroda. TOM VII Transport i łączność. Indeksy alfabetyczny indeks zawodów; indeks zawodów wg kodów z Klasyfikacji zawodów i specjalności; załączniki; wykaz CIZ, wykaz PUP i WUP, wykaz poradni psychologicznopedagogicznych, literatura, informator Krajowe standardy kwalifikacji zawodowych - tom I-IX Zawiera charakterystyki 239 zawodów opisanych w sposób jasny i przystępny według następujących bloków tematycznych: podstawy prawne wykonywania zawodu, syntetyczny opis zawodu, zadania zawodowe, składowe kwalifikacji zawodowych, korelacja miedzy zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych, kwalifikacje ponadzawodowe, i specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych i specjalistycznych dla zawodu.

7 KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI /opisy grup wielkich/ Nazwa grupy wielkiej 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 2 Specjaliści 3 Technicy i inny średni personel 4 Pracownicy biurowi 5 Pracownicy usług i sprzedawcy 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 9 Pracownicy przy pracach prostych 0 Siły zbrojne Nowa Klasyfikacja Zawodów i Specjalności praktyczny przewodnik składa się z następujących części: Klasyfikacja Zawodów i Specjalności Klasyfikacja Zawodów Szkolnictwa Zawodowego Klucze przejścia pomiędzy klasyfikacjami Indeksy alfabetyczne zawodów Nazwy zawodów na rynku pracy

8 Teczki informacji o zawodach (zawierające informacje o specyfice zawodów oraz wymaganiach niezbędnych do jego wykonywania) Teczka składa się z następujących części: 1. nazwa zawodu - opis zawodu w skrócie 2. zadania i czynności 3. wymagania zawodu 4. kształcenie 5. instytucje kształcące 6. płace 7. szanse zatrudnienia 8. specjalizacje, podnoszenie kwalifikacji zawodowych 9. inne informacje 10. słownik Kolor teczki odpowiada poziomowi wykształcenia wymaganemu w danym zawodzie: niebieski - wykształcenie zawodowe; zielony - wykształcenie średnie; czerwony - wykształcenie wyższe Zbiór informacji o zawodach i specjalnościach, w tym o zadaniach, czynnościach zawodowy i wymaganiach psychofizycznych oraz szansach zatrudnienia w poszczególnych zawodach zawarte są w książkach ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Departamentu Rynku Pracy Krajowy Standard Kwalifikacji Zawodowych

9 Filmy zawodoznawcze Spacery po zawodach to seria multimedialnych programów będących bogatym źródłem informacji o zawodach. Składa się z 12 płyt przedstawiających wybrane branże zatrudnienia. Pierwsza płyta z tej serii prezentuje spacery po zawodach z branży: Administracja, zarządzanie, bussines, praca urzędnicza, II. Sztuka i projektowanie, artystyczne. III. Nauczanie, wychowanie i działalność kulturalna. IV. Rozrywka, rekreacja, turystyka. VI. Ochrona zdrowia. VII. Służby socjalne, społeczne i zatrudnienia VIII. Prawo i dziedziny pokrewne IX. Bezpieczeństwo i służby ochrony X. Finanse i dziedziny pokrewne. XI. Handel dziedziny pokrewne i usługi. XII Nauka i dziedziny z nią związane. Kolejna seria filmów z serii Kalejdoskop zawodów składa się z 8 płyt z branż : Służba zdrowia, Przemysł i budownictwo, Komputery i elektronika, Prawo i administracja, Rolnictwo i środowisko, Nauka i edukacja, Usługi i turystyka, Kreacje. W zbiorach informacji zawodowych dostępnych jest również 56 kaset VHS zawierających filmy o zawodach w ramach krajowej informacji zawodowej systemu urzędów pracy. Ponadto dostępne są również segregatory zawierające ulotki, wycinku z prasy i informacje z Internetu dotyczące poszczególnych zawodów i specjalności w tym zawodów przyszłości.

10 PRZYDATNE LINKI: SPIS ZAWODÓW: s.com KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI BAZA ZAWODÓW PRZEWODNIK PO ZAWODACH OPISY STANOWISK SZANSE /zawody a-stanowisk ZATRUDNIENIA: