Lista odmian rzepaku na rok 2014

Transkrypt

1 Rzepak 2014

2 Rzepak 2014 Rzepak jest najważniejszą rośliną oleistą w Polsce. Wytwarzany z niego olej wykorzystywany jest szeroko w przemyśle spożywczym a także do produkcji biodiesla. Jest to uprawa bardzo dobrze wpływająca na płodozmian. W związku z wczesnym terminem zbioru rzepak jako jedna z pierwszych roślin rolniczych stanowi źródło dochodu dla gospodarstw. Dzięki temu jest to uprawa, która na stałe wpisała się w krajobraz polskiego rolnictwa. Jako producenci rzepaku wiedzą Państwo jednak, że jego uprawa jest zadaniem dla profesjonalistów wymaga ogromnej wiedzy i pełnego zaangażowania. W drodze do osiągania najwyższych plonów nawet w trudnych warunkach Syngenta oferuje swoje doradztwo, sprawdzoną genetykę oraz kompleksową ochronę roślin. Łukasz Bojkowski, Portfolio Menedżer Rzepak 2 Rzepak 2014

3 Lista odmian rzepaku na rok 2014 Odmiana Kwitnienie Dojrzewanie Tolerancja na s. zgniliznę Tolerancja na wyleganie Wymagania glebowe Odmiany mieszańcowe SY Kolumb średnio wczesny wczesny małe NOWOŚĆ SY Saveo średnio wczesny średnio wczesny małe Odporność na kiłę SY Alister wczesny średnio wczesny małe NOWOŚĆ SY Polana średnio wczesny średnio późny małe/średnie SY Marten średnio wczesny średnio wczesny małe/średnie SY Samoa średnio wczesny średnio wczesny małe SY Fighter wczesny średnio wczesny małe Nelson wczesny średnio wczesny małe SY Carlo średnio wczesny średnio wczesny małe/średnie SY Cassidy średnio wczesny średnio wczesny średnie Tores średnio wczesny średnio wczesny małe Gladius średnio wczesny średnio wczesny małe NK Linus średnio wczesny średnio wczesny małe/średnie NK Petrol średnio wczesny średnio wczesny małe/średnie NK Technic wczesny wczesny małe NK Aviator późny średnio późny średnie NK Speed średnio późny średnio wczesny średnie NK Caravel średnio wczesny średnio wczesny małe Odmiany liniowe Tactic średnio wczesny średnio wczesny małe Gloria średnio wczesny średnio wczesny średnie NK Diamond średnio wczesny wczesny średnie Tolerancja: bardzo dobra dobra średnia 3

4 Dr Stephan Pleines, kierownik Europejskiej Hodowli Rzepaku Ozimego Syngenta Hodowla przyszłości Nasza międzynarodowa sieć doświadczalna Międzynarodowy program hodowli rzepaku ozimego Syngenta posiada gęstą sieć licznych ośrodków hodowlanych i doświadczalnych w różnych strefach agroklimatycznych. Hodowla przyszłości Rzepak 2014 Nasze cele hodowlane dla rynku europejskiego: zwiększone plony, zwiększenie stabilności plonów, np. przez podniesienie tolerancji na choroby, odporności na mróz, wyleganie i suszę, poprawa jakości w odniesieniu do zawartości tłuszczu w nasionach. Dzięki temu jesteśmy w stanie sprawdzić przydatność odmian do zróżnicowanych warunków agroklimatycznych oraz przetestować ich zdolności adaptacyjne. Wynikiem jest wyselekcjonowanie odmian dopasowanych do miejsca uprawy. Nasza strategia Wyhodowanie nowych odmian jest bardzo długim procesem nawet przy zastosowaniu najnowszych technologii trwa ok lat. Dlatego właśnie w hodowli rzepaku tak ważne jest nie tylko reagowanie na wymogi rynku, ale także odpowiednia strategia ich przewidywania w przyszłości. 4 Rzepak 2014

5 Postęp w hodowli odmian mieszańcowych Wprowadzenie systemu hybrydyzacji SAFECROSS Pierwsze testy odmian mieszańcowych SAFECROSS Pierwsza rejestracja odmiany SAFE- CROSS Pierwsze mieszańce z nowymi liniami matecznymi Wprowadzenie na rynki Polski oraz Niemiec odpornej na kiłę kapusty odmiany SY Alister SY Alister pierwsza odmiana z odpornością na kiłę kapusty zarejestrowana w Polsce. Wprowadzenie odmiany SY Saveo w Polsce oraz w Niemczech Rejestracja odmian SY Saveo oraz SY Alister w Polsce SAFECROSS system hybrydyzacji Syngenta SAFECROSS jest systemem tworzenia mieszańców rzepaku ozimego, opracowanym przez hodowców firmy Syngenta. Cechą charakterystyczną tego systemu jest jądrowe dziedziczenie cechy męskiej sterylności, co odróżnia SAFECROSS od powszechnie stosowanego w hodowli mieszańców systemu OGURA. Mieszańce rzepaku ozimego otrzymywane za pomocą systemu SAFECROSS odznaczają się bardzo wysokim plonem nasion, dobrą adaptacją do różnych środowisk i tolerancją na warunki stresowe. Wraz z wprowadzeniem systemu SAFECROSS do hodowli rzepaku, wyeliminowano m.in. problem wysokiej zawartości glukozynolanów w śrucie rzepakowej. Rzepak ozimy dt/ha 2003 Mieszańce mała inwestycja, wysokie plony i zyski średnia różnica plonu 3,6 dt/ha = 540 PLN/ha* Nasze nowe linie mateczne Źródło: Wyniki PDO COBORU. Średnia dla odmian liniowych oraz dla odmian mieszańcowych w badaniach PDO. * Przy cenie rzepaku 1500 PLN/ha. Istotnym wynikiem pracy nad systemem SAFECROSS TM jest nowa linia mateczna, określająca w znacznej mierze sukces mieszańców SY Alister i SY Saveo: to właśnie jej odmiany zawdzięczają gęste plantacje o silnych rozgałęzieniach, dużą trwałość łuszczyn i silny system korzeniowy, a tym samym wysokie bezpieczeństwo plonów. Uprawa odmian mieszańcowych kluczem do wykorzystania potencjału rzepaku Dzięki nowoczesnym metodom hodowli, Syngenta planuje w następnych latach znacząco podwyższyć potencjał plonowania nowych odmian rzepaku 5Hodowla przyszłości Rzepak 2014

6 SY Kolumb Odmianę SY Kolumb posiałem drugi rok na powierzchni 90 ha, to jest ok. 30% udziału rzepaku. Zdecydowałem się na tę odmianę ze względu na bardzo duży plon w 2013 roku 49,9 dt/ha. Odmianę cechuje bardzo dobry wigor jesienny i wiosenny oraz tolerancja na słabsze stanowiska. Ze względu na dobry rozwój rzepaku zastosowałem na wiosnę Toprex w dawce 0,5 l/ha w celu regulacji łanu i ochrony grzybowej. Mariusz Nowak, Spółdzielcza Agrofirma Witkowo, 319 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie W tym roku uprawiamy 230 ha rzepaku na glebach klasy IIIa VI, w tym 70 ha odmiany SY Kolumb. Odmiany Syngenta stanowią 80% areału. Wszystkie odmiany prezentują się dobrze, lecz SY Kolumb prezentuje się najkorzystniej. Jest to odmiana o dużym wigorze i tolerancji na stres, co dało się zauważyć przy starcie wiosennym w warunkach suszy do połowy marca. Przy odpowiedniej agrotechnice, odmiana ta potrafi odwdzięczyć się wysokim plonem na glebach słabszych i mozaikowatych. Średni plon technologiczny w ostatnich 3 latach wyniósł 4,3 t/ha. Mirosław Maćków, kierownik produkcji roślinnej, RSP Skrzypiec, areał rzepaku 230 ha, woj. opolskie SY Kolumb Z odmian rzepaku, na około 40% powierzchni uprawia się odmiany firmy Syngenta. Czołową odmianą w ostatnich latach jest odmiana SY Kolumb, która w tym terenie bardzo wiernie plonuje. Osiągane plony z ostatnich 3 lat to średnio ok. 4 t/ha. Charakteryzuje się dobrą zdrowotnością oraz zimotrwałością. Wojciech Strumiłło, Zakład Produkcyjno Doświadczalny Bałcyny Sp.z o.o., 500 ha rzepaku, woj. warmińsko-mazurskie 6 Rzepak 2014

7 SY Kolumb Odkryj nowe horyzonty Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2010 Hybrydyzacja systemem SAFECROSS Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Szybki rozwój roślin jesienią Duży wigor roślin i tolerancja na stres Dobra równomierność dojrzewania nasion Wysoka tolerancja na czerń krzyżowych (Alternaria spp.) Dobra zimotrwałość Duża wysokość roślin Małe wymagania glebowe toleruje słabsze stanowiska Doświadczenia 56,3 47,1 Mistrz regeneracji Opinia SY Kolumb to mieszaniec, który już na dobre wpisał się w ofertę odmian Syngenta, a dzięki wysokim i stabilnym plonom nasion zyskał sympatię rolników. Jest obecnie uprawiany praktycznie we wszystkich rejonach kraju. Na temat odmiany SY Kolumb pisaliśmy już wiele. Szczególne cechy tego mieszańca to: wysokie i stabilne plony na przestrzeni ostatnich lat potwierdzone wynikami COBORU, wysoki potencjał regeneracyjny, który można było zaobserwować na wielu polach w sezonie 2011/2012 a także tolerancja odmiany do uprawy na słabszych stanowiskach. Marcin Kosmal, Crop Field Expert Rzepak SY Kolumb Odkryj nowe horyzonty 45,4 38,8 38,0 44,4 50,4 SY Kolumb % wzorca SY Kolumb % wzorca Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit SY Kolumb % wzorca 32,2 SY Kolumb 46,8 41,5 SY Kolumb % wzorca 108% wzorca Wysoki plon potwierdzony w doświadczeniach COBORU 108% wzorca 2013 Zdolności regeneracyjne poprawiające bezpieczeństwo uprawy Małe wymagania glebowe Siew termin optymalny do opóźnionego 7

8 Odmiana liniowa Odmiana liniowa Odmiana mieszańcowa SY Kolumb SY Kolumb Odkryj nowe horyzonty Częściowo przemarznięta plantacja SY Kolumb, która finalnie wydała 35 dt/ha plonu nasion rzepaku, woj. kujawsko-pomorskie, sezon 2011/2012. Porównanie rozwoju odmiany SY Kolumb do odmiany liniowej Odmiana liniowa Stan poletek po zimie 2010/2011 SY Kolumb Odmiana liniowa i mieszańcowa Ulhówek Rzepak 2014

9 SY Saveo Nadciąga nowy standard Odmiana dla liderów uprawy rzepaku. SY Saveo wyznacza nowe standardy plonowania w zróżnicowanych warunkach agroklimatycznych Polski oraz krajów Europy. Odmiana wyznaczająca nowe standardy plonowania 110% wzorca, lata Wysoka zimotrwałość Doskonała regeneracja po okresach stresu roślinnego Siew w terminie optymalnym Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2014 Hybrydyzacja system SAFECROSS Nowa generacja odmian zapewniających wysokie plony Doskonała regeneracja po okresach stresu roślinnego Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Odmiana wykształcająca bujny system korzeniowy Wysokie wyniki przezimowania Małe wymagania glebowe toleruje słabsze stanowiska Zalecenia dotyczące siewu siew w terminie optymalnym Doświadczenia 52,1 Mieszaniec europejski Dania 106% lokalizacji Niemcy 105% lokalizacje Czechy* 108% lokalizacji Polska 110% lokalizacje Węgry 102% lokalizacji SY Saveo Nadciąga nowy standard 49,2 45,3 46,7 50,7 46,0 Średnie plony nasion w ramach krajowych procedur rejestrowych. SY Saveo % wzorca SY Saveo % wzorca Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit 2012: Visby, Artoga, Chagall, Pamela SY Saveo średnia 2012/ % wzorca Źródła: LK SH/UFOP/SFG 2013 (Niemcy), (Dania), COBORU (Polska), NEBIH (Węgry), UKZUZ (Czechy) * W Czechach procedura rejestrowa jeszcze trwa. W Polsce i Danii odmiana została zarejestrowana. 9

10 W porównaniu z innymi odmianami mieszańcowymi, SY Saveo charakteryzuje się wyraźnie intensywniejszym wzrostem korzeni. Daje to odmianie znaczną przewagę w procesach wzrostu oraz tworzenia plonów. Już we wczesnej fazie kiełkowania widoczny jest wysoki potencjał przyswajania wody i substancji odżywczych. Szybszy wzrost korzeniowy umożliwia wcześniejszą regenerację roślin po zimie. Rośliny korzenią się głębiej oraz wykształcają dużą masę korzeni włośnikowych. Dzięki temu korzenie obejmują większą objętość gleby i łan zyskuje dodatkowe bezpieczeństwo w przypadku niekorzystnych warunków, np. przy suszy. Cecha ta powoduje, że odmiana zapewnia wysokie i stabilne plony również w niekorzystnych warunkach uprawy. Opinia Areał rzepaku w gospodarstwie oscyluje w granicach 160 ha. Odmiany Syngenta stanowią ok. 50% w strukturze uprawy. W tym sezonie po raz pierwszy uprawiamy nową odmianę mieszańcową SY Saveo. Odmiana ta jest jednym z najlepiej prezentujących się rzepaków wśród 18 odmian wysianych na poletkach demonstracyjnych kilku hodowców. SY Saveo jest odmianą wyróżniającą się zdrowotnością. Na wiosnę miał też szybki start i dobrze zareagował na okres tegorocznego stresu roślinnego (okres suszy). Do tego momentu odmiana zapowiada się obiecująco, więcej o odmianie będę mógł powiedzieć po zbiorach. Zygmunt Gacek, RSP Rudziczka, areał rzepaku 160 ha, woj. opolskie SY Saveo Nadciąga nowy standard Źródło: Syngenta 2012 r. Wzrost korzeni 40 dni po siewie. Badania Syngenta w rejonie suszy Falkenwalde (Niemcy 37 km od granicy z Polską, na wysokości Stargardu Szczecińskiego), 2012 r. Plon nasion w % wzorca ,7 dt/ha PLN/ha odmiany wzorcowe SY Saveo SY Saveo Warunki panujące w Falkenwalde 2012: < 150 mm opadów od lutego do czerwca! Odmiana porównawcza SY Saveo: wyższe plony i zyski dzięki wyższej tolerancji na suszę Źródło: Syngenta 2012 r. Odmiany wzorcowe: Visby, Adriana, Genie, PR46W20 * Obliczenia: dodatkowe plony SY Saveo w porównaniu z odmianami wzorcowymi x cena rzepaku (1500 PLN/t). Opinia Z firmą Syngenta współpracujemy od kilkunastu lat, prowadząc wspólnie poletka doświadczalne rzepaku ozimego. Pozwala nam to podpatrywać ciągły postęp hodowlany tej firmy. Dlatego zdecydowaliśmy się na wysiew nowego mieszańca SY Saveo. Obserwując badania rejestrowe COBORU, nie pomyliliśmy się, gdyż mieszaniec osiągnął 110% wzorca i z pewnością spełni nasze oczekiwania co do plonu. Jesienią rośliny rozwijają się wolniej w stosunku do odmiany SY Kolumb, ale wykształcają długi system korzeniowy z bogatą strefą włośnikową. Nie zaobserwowaliśmy większych problemów z chorobami. Wiosną nie odnotowaliśmy strat w obsadzie. Rośliny szybko się regenerują i mocno startują. Obecny stan plantacji dobrze rokuje co do przyszłych plonów. Opinia Szymon Łuczak, Centrala Nasienna Jacewo, areał rzepaku 240 ha, woj. kujawsko-pomorskie Odmiana SY Saveo posiana jest na areale 35 ha. Na chwilę obecną rośliny wyglądają bardzo dobrze, brak wypadnięć przez przymrozki. Rośliny pełne wigoru, posiadają dużo rozgałęzień. Plantacja była odchwaszczona Colzor Trio, zastosowałem także Toprex jesienią w ilości 0,3 l/ha. Inne odmiany Syngenta w gospodarstwie to SY Kolumb, NK Linus oraz NK Diamond. Marian Śledź, Rolno-Przem. Zakłady Zielarskie Strykowo Sp.z o.o., 150 ha rzepaku, woj. wielkopolskie 10 Rzepak 2014

11 SY Alister Kiła? Zakaz wjazdu! Odporność na kiłę kapusty Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2014 Hybrydyzacja system SAFECROSS Odporność na najszerzej występujące rasy kiły kapusty (Plasmodiophora brassicae) Wysokie wyniki plonowania na zainfekowanych polach Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Dobra zimotrwałość Wysokość roślin niska do średniej Szybki rozwój roślin jesienią Małe wymagania glebowe SY Alister Najwyższe plony wśród odmian odpornych w badaniach porejestrowych w Niemczech 2013* Odmiana sprawdzona w kilkunastu lokalizacjach w Polsce w warunkach porażenia kiłą kapusty Wysoka zimotrwałość oraz małe wymagania glebowe * porównania w warunkach braku porażenia Doświadczenia Wyniki rejestrowe SY Alister w Polsce badania COBORU SY Alister 46,2 45,3 SY Alister ,4 46,7 SY Alister Plon nasion [dt/ha] 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit 2012: Visby, Artoga, Chagall, Pamela * Badania w warunkach braku porażenia przez kiłę kapusty 46,3 46 średnia 2012/2013 SY Alister Kiła? Zakaz wjazdu! Odmiana odporna na kiłę kapusty (Plasmodiophora brassicae). Odporność na kiłę kapusty jest skuteczna przeciwko najszerzej występującym rasom patogena, ale może być nie w pełni skuteczna przeciwko innym rasom występującym sporadycznie i/lub lokalnie. Na dzień dzisiejszy informacja na temat identyfikacji i występowania tych specyficznych ras jest niepełna. Z tej przyczyny Syngenta nie gwarantuje, że odmiana odporna na kiłę kapusty jest przydatna do uprawy w każdym rejonie i w każdych warunkach klimatycznych i glebowych, a tym samym nie odpowiada za ewentualne straty wynikłe z uprawy takiej odmiany. 11

12 Powierzchnie porażone kiłą kapusty w Polsce SY Alister Kiła? Zakaz wjazdu! Na powyższej mapie czerwonym kolorem zaznaczono powiaty, w których na polach z uprawami rolniczymi stwierdzono w glebie występowanie Plasmodiophora brassicae (kiła kapusty) w nasileniu wywołującym objawy chorobowe na rzepaku lub rzepiku. Mapę sporządzono w ramach projektu N N finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Dziękujemy prof. dr hab. M. Jędryczce i dr J. Kaczmarek (IGR PAN) oraz prof. dr hab. M. Korbasowi i dr E. Jajor (IOR-PIB) za jej udostępnienie. Kiła kapusty rosnące niebezpieczeństwo w uprawie rzepaku Kiła kapusty uważana jest na całym świecie za jedną z bardziej niebezpiecznych chorób roślin z rodziny kapustowatych. Choroba ta jest w stanie zniszczyć uprawy rzepaku oraz pozostałych roślin kapustnych nawet w 100 %. Plasmodiophora brassicae jest patogenem bezwzględnym porażającym wiele roślin i przez niekontrolowany wzrost powodującym uszkodzenie bądź zniszczenie korzenia głównego oraz korzeni włośnikowych. Uprawy rzepaku zagrożone są stratą plonów oraz zmniejszeniem zawartości i jakości oleju. W Polsce chorobą dotknięte są duże obszary uprawy rzepaku. Według szacunków Syngenta kiła kapusty występuje na ok ha, co stanowi 20 % powierzchni uprawy rzepaku w Polsce. Odporność na kiłę kapusty Najlepsze rozwiązanie na powierzchniach zainfekowanych Środki zapobiegawcze, pozwalające uniknąć porażenia kiłą kapusty to: zwiększenie liczby upraw w płodozmianie, konsekwentne zwalczanie chwastów (przede wszystkim kapustowatych) i samosiewów rzepaku, wyeliminowanie międzyplonów opartych na roślinach kapustowatych m.in. gorczyca, sprawny drenaż, unikanie przenoszenia infekcji przez gruntowne mycie urządzeń i maszyn rolniczych oraz wykonywanie zabiegów na powierzchniach porażonych dopiero po zabiegach na powierzchniach wolnych od infekcji, unikanie niskiego ph gleby przez wapnowanie przed siewem rzepaku. Infekcja kiły kapusty na korzeniach rzepaku: niekontrolowany wzrost komórek prowadzi do tworzenia na korzeniach grubych narośli. WAŻNE W niektórych latach nie obserwuje się dużego porażenia kiłą kapusty nawet na polach, na których stwierdzono wcześniej jej występowanie. Przyczyną tego stanu są warunki pogodowe w okresie infekcji. Do porażenia rzepaku przez kiłę kapusty dochodzi najczęściej we wrześniu, a choroba do swojego rozwoju potrzebuje dwóch czynników wysokiego uwilgotnienia gleby oraz temperatury gleby powyżej 9 C. Obniżone ph dodatkowo sprzyja rozwojowi choroby. Gdy jeden z powyższych czynników nie zostaje spełniony (uwilgotnienie lub temperatura gleby) nie dochodzi do porażenia korzeni. W takich przypadkach nie dochodzi do infekcji, natomiast zarodniki przetrwalnikowe kiły kapusty nadal pozostają w glebie (wg. różnych źrodeł mogą przetrwać w glebie lat). W związku ze specyfiką choroby, na polach, gdzie występuje kiła kapusty, firma Syngenta zaleca przynajmniej jeszcze raz w cyklu zmianowania wysiew odmiany odpornej na kiłę SY Alister. Na powierzchniach, na których stwierdzono porażone rośliny, najlepszym rozwiązaniem jest uprawa odmian odpornych na kiłę kapusty. W przypadku odmian podatnych na tę chorobę dochodzi do zmniejszenia jakości i drastycznego spadku plonów, aż do całkowitej jego utraty w zależności od warunków. SY Alister oferuje nową perspektywę w odniesieniu do plonów na powierzchniach zainfekowanych. W segmencie odmian odpornych na kiłę kapusty nowa odmiana osiąga wyraźnie wyższe plony. 12 Rzepak 2014

13 Badania nad kiłą kapusty w firmie Syngenta SY Alister: doskonała wydajność w przypadku porażenia kiłą kapusty wyniki 2013 Plon [dt/ha] SY Alister Mieszaniec nieodporny Galiny Pierunkowo Staświny Brzeźnica Średnio 4,4 dt/ha zwyżki plonu = 660 PLN/ha* Mieszaniec konwencjonalny Lokalizacja: Galiny. Porównanie do innego mieszańca odpornego. 2,5 dt/ha zwyżki plonu = 375 PLN/ha* *Przy cenie rzepaku 1500 PLN/t. Źródło: Syngenta 2013 r., wewnętrzne badania w Polsce w warunkach porażenia kiłą kapusty. SY Alister Plon [dt/ha] SY Alister Mieszaniec konwencjonalny Mieszaniec odporny SY Alister Kolekcja odmian na południu Polski Opolszczyzna (2013 r.). Pole z dużym porażeniem kiłą kapusty. SY Alister Kiła? Zakaz wjazdu! SY Alister: Najwyżej plonująca odmiana z odpornością na kiłę w niemieckich badaniach porejestrowych 120 Plon w % wzorca 80 Schleswig-Holstein D-Nord Hessen Baden-Würtenberg Mieszaniec odporny 1 Mieszaniec odporny 2 SY Alister 13

14 Do dziś nie ma praktycznie chemicznych możliwości zwalczania kiły kapusty. Odporność roślin jest zatem jednym z najważniejszych elementów zintegrowanej koncepcji zwalczania choroby obok zabiegów agrotechnicznych, mających na celu poprawę higieny oraz struktury gleby i podwyższenie jej ph. Syngenta już od dawna i z wieloma sukcesami prowadzi badania w dziedzinie odporności na kiłę kapusty: w 1978 roku wprowadzono na rynek pierwszą odporną rzepę, w 1990 r. kapustę chińską, a w 2005 r. pierwsze odporne odmiany kapusty i kalafiora. SY Alister to pierwsza odmiana rzepaku odporna na kiłę kapusty osiągająca wysokie plony. Odporność rasowa oznacza, że SY Alister jest odporny na często występujące rasy patogena i daje tym samym skuteczną ochronę. Teoretycznie może się jednak zdarzyć, że uprawy SY Alister porażone zostaną przez rzadką rasę patogena, na którą odmiana nie jest odporna. Takie prawdopodobieństwo jest jednak niewielkie. Rico Linders, kierownik projektu odporności w Syngenta Enkhuizen/ Holandia SY Alister Kiła? Zakaz wjazdu! Opinia Areał rzepaku w gospodarstwie oscyluje w granicach ha. Odmiany Syngenta stanowią ok. 60% w strukturze zasiewów tej uprawy. Odmianę SY Alister uprawiamy drugi sezon. Bardzo cenimy tego mieszańca, ponieważ cechuje się odpornością na kiłę kapusty. Dodatkowym atutem przemawiającym za Alisterem są małe wymagania glebowe oraz dobra mrozoodporność. SY Alister bardzo ładnie tworzy rozgałęzienia boczne oraz równomiernie dojrzewa. W sezonie 2012/2013 zasialiśmy go po raz pierwszy i był jedną z najlepiej plonujących odmian. W kolejnym sezonie zdecydowałem się zasiać tę odmianę na połowie areału rzepaku uprawianego w gospodarstwie. Obecnie odmiana rokuje na wysoki plon, będę kontynuował jej uprawę w przyszłości. Polecam. Piotr Radziun, SGR Baszewice, 450 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie Opinia Ze względu na występujacą na naszych polach kiłę kapusty, w sezonie 2012/2013 zasialiśmy po raz pierwszy kiłoodporną odmianę SY Alister. Odmiana charakteryzowała się dobrym pokrojem jesienią, dobrą zdrowotnością, a przede wszystkim, brakiem objawów kiły. Plony nasion były powyżej średniej odmian standardowych, mimo, że rzepak ten był posiany na najbardziej zagrożonym przez kiłę polu. W sezonie 2013/2014 także na części areału zasialiśmy odmianę SY Alister. Obserwując plantację, liczymy na dalsze zwiększenie plonów. Opinia Zbigniew Szałapata, RSP Biskupów, 165 ha rzepaku, woj. opolskie SY Alister jest przełomową odmianą zarówno w ofercie Syngenta jak i na rynku rzepaku w Polsce. Wprowadzając odmianę do sprzedaży w roku 2012 był to dopiero drugi tego typu mieszaniec na rynku. SY Alister posiada odporność na najszerzej występujące rasy kiły kapusty. Mieszaniec posiada doskonałe właściwości agronomiczne, takie jak wysoka zimotrwałość, małe wymagania glebowe oraz wysoka tolerancja na wyleganie. SY Alister badany jest już w Polsce od kilku lat zarówno w doświadczeniach wewnętrznych Syngenta jak i w doświadczeniach COBORU. W styczniu 2014 decyzją komisji COBORU SY Alister został zarejestrowany w Polsce. Data ta pozostanie na długo w naszej pamięci ponieważ SY Alister jest obecnie pierwszą zarejestrowaną w Polsce odporną na kiłę kapusty odmianą rzepaku. Łukasz Bojkowski, Portfolio Menedżer Rzepak 14 Rzepak 2014

15 SY Polana Słowiański charakter Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2014 Hybrydyzacja system SAFECROSS Wysoki plon w doświadczeniach rejestrowych COBORU Średnia wysokość roślin Kwitnienie średnio wczesne Dojrzewanie średnio późne Bardzo wysoka tolerancja na wyleganie Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Wysoka zimotrwałość przetestowana w sezonie 2011/2012 Małe/średnie wymagania glebowe Opinia SY Polana Doświadczenia SY Polana 38, ,4 SY Polana 48, Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit 2012: Visby, Artoga, Chagall, Pamela 2011: Visby, Artoga, Chagall, Casoar 45,3 SY Polana 49, ,7 SY Polana jest mieszańcem, który został zarejestrowany w tym roku w Polsce. Jest to na dzień dzisiejszy pierwsza rejestracja w Europie. Zarówno w doświadczeniach wewnętrznych, jak i w doświadczeniach oficjalnych odmiana potwierdziła swoją wartość gospodarczą do uprawy w Polsce. Szczególne cechy odmiany to wysoka zimotrwałość, która została potwierdzona w trudnym sezonie 2011/2012, relatywnie niska wysokość roślin, dzięki czemu mieszaniec ten charakteryzuje się wysoką tolerancją na wyleganie. Słowiański charakter Marcin Kosmal, Crop Field Expert 15

16 SY Marten Rejs po pewny plon SY Marten Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2013 Hybrydyzacja system SAFECROSS Wysokie wyniki plonowania w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoka stabilność plonowania Bardzo dobra tolerancja na choroby łodyg Średnia szybkość rozwoju jesiennego Bardzo wysoka zimotrwałość Bardzo szybki start roślin po zimie Dobra adaptacja do suchych stanowisk Niska do średniej wysokość roślin Bardzo wysoka tolerancja na wyleganie Małe/średnie wymagania glebowe Opinia SY Marten został zarejestrowany w zeszłym roku w Polsce. Mieszaniec ten charakteryzuje się przede wszystkim bardzo wysoką zimotrwałością oraz dobrą tolerancją do suchych stanowisk, co zostało potwierdzone w badaniach na Ukrainie. Szczególnie wartą podkreślenia cechą jest wysokość roślin, która jest znacznie mniejsza w porównaniu do klasycznych odmian mieszańcowych. Między innymi dzięki temu odmiana cechuje się dobrą tolerancją na wyleganie. Odmiana szybko startuje po okresie zimowym dając wysokie plony nasion. Łukasz Bojkowski, Portfolio Menedżer Rzepak Rejs po pewny plon Doświadczenia 39 50,1 45,3 49,9 33,4 46,7 46,3 SY Marten 2011 SY Marten 2012 Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit SY Marten 2013 SY Marten 41,8 średnia 2011/ Rzepak 2014

17 SY Samoa Bezpieczna przystań Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2014 Hybrydyzacja system SAFECROSS Dobra stabilność plonowania w latach Szybkie tempo rozwoju jesiennego Dobra tolerancja na choroby łodyg Bardzo wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych. Odmiana posiada gen rlm 7 warunkujący tolerancję Dobra zimotrwałość Wysokość roślin średnia do wysokiej Bardzo dobra tolerancja na wyleganie Małe wymagania glebowe dobra adaptacja do słabszych stanowisk Opinia Odmiana została zarejestrowana w tym roku w Polsce. Mieszańca tego cechuje dobra zimotrwałość oraz szczególnie wysoka adaptacja do słabszych stanowisk. Odmiana wykształca łan dość dużej wysokości, jednak charakteryzujący się podwyższoną tolerancją na wyleganie. SY Samoa należy do odmian dość szybko rozwijających się jesienią, wskutek czego polecamy ją na siewy od okresu optymalnego do opóźnionego. Łukasz Bojkowski, Portfolio Menedżer Rzepak SY Samoa Doświadczenia 49,3 37,7 45,3 49,1 Bezpieczna przystań 33,4 46,7 45,4 SY Samoa 2011 SY Samoa 2012 Plon nasion [dt/ha] Wyniki rejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit 2012: Visby, Artoga, Chagall, Pamela 2011: Visby, Artoga, Chagall, Casoar SY Samoa 2013 SY Samoa 41,8 średnia 2011/

18 SY Fighter Wysoki pułap lotów SY Fighter Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa Hybrydyzacja system SAFECROSS Wysokie wyniki plonowania w doświadczeniach wewnętrznych Syngenta w krajach Europy Wysoka stabilność plonów Bardzo dobra tolerancja na wyleganie Nie wybiega przed zimą Dobra zimotrwałość Bardzo wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Małe wymagania glebowe Doświadczenia 52,8 Opinia W gospodarstwie co roku uprawiamy około 100 ha rzepaku. Odmiana SY Fighter została zasiana na areale 20 ha na glebach klasy II i III. Odmiana jesienią cechuje się bardzo dobrym wigorem. Bardzo dobrze przezimowała bez uszkodzeń szyjki korzeniowej i stożka wzrostu. Rośliny średniej wysokości, odporne na wyleganie. Odmiana SY Fighter w sezonie 2012/2013 wykazała się najwyższym plonowaniem i najlepszą zdrowotnością wśród wszystkich odmian rzepaku wysianych w gospodarstwie. W niekorzystnych warunkach pogodowych wykazała się najwyższą plennością. Józef Kulisz, (Kierownik Gospodarstwa), Zakład Rolny Wiszniów, areał rzepaku 100 ha, woj. lubelskie Wysoki pułap lotów Plon nasion [dt/ha] Wyniki rozpoznawcze COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit SY Fighter 47, Rzepak 2014

19 Nelson Kurs na plon Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2006 Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Stabilność plonowania potwierdzona w ciągu ostatnich 7 lat Szybki rozwój roślin jesienią Duży wigor roślin i tolerancja na stres Dobra równomierność dojrzewania nasion Średnia wysokość roślin Małe wymagania glebowe toleruje słabsze stanowiska Doświadczenia 45,6 41,8 44,8 Opinia Nelsona jako odmianę mieszańcową uprawiamy od wielu lat w naszym gospodarstwie ze względu na wierność w wysokim plonowaniu, ale także i inne cechy godne polecenia. Jest to odmiana o dużym wigorze, zarówno jesienią jak i wiosną (szybko rośnie). Nelson toleruje warunki stresowe i z powodzeniem może być uprawiany na słabszych stanowiskach. Dodatkowo jest to odmiana średnio wczesna jeśli chodzi o zbiór i ma dobrą zdrowotność, a także tolerancję na cylindrosporiozę. Maciej Studziński, Plantico Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze Zielonki Sp. z o.o. Zakład Hodowlano-Nasienny, 120 ha rzepaku, woj. łódzkie Nelson Kurs na plon 35,9 41,5 31,8 Nelson 2010 Nelson 2011 Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia porejestrowe COBORU Nelson

20 SY Carlo Postaw na pewniaka SY Carlo Postaw na pewniaka Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2012 Hybrydyzacja system SAFECROSS Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach Bardzo wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Mała skłonność do wylegania Małe/średnie wymagania glebowe Doświadczenia 50,1 SY Carlo 41,8 36,9 SY Carlo ,5 31,8 50,4 44 SY Carlo SY Carlo ,8 Opinia Uprawiając rzepak na glebach słabych (wskaźnik bonitacji wynosi 0,82), muszę bardzo starannie dobierać odmiany. SY Carlo to odmiana o intensywnym rozwoju wiosennym, co jest szczególnie ważne, aby uciec przed suszą. Bardzo mocno rozgałęzione rośliny i boczne pędy w miarę równolegle wchodzą w kwitnienie. SY Carlo uprawiam już drugi rok ( ha, ha), wybrałem ją jako najnowszą odmianę i potwierdziła przydatność do mojego gospodarstwa. Od dwóch lat uprawiam w gospodarstwie tylko odmiany hybrydowe. SY Carlo wysiewam w systemie uprawy bezorkowej. Grzegorz Włodarski, Hodrol Sp. z o.o., areał rzepaku 540 ha, woj. dolnośląskie Plon nasion [dt/ha] Doswiadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit 20 Rzepak 2014

21 SY Cassidy Skok na plon Krótka charakterystyka Rejestracja COBORU 2011 Hybrydyzacja system SAFECROSS Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoki plon oleju Bardzo wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum) Wysoka tolerancja na choroby podstawy łodygi Dobra zimotrwałość Mała skłonność do wylegania Średnie wymagania glebowe Opinia SY Cassidy Doświadczenia 46,4 41,8 50 Skok na plon SY Cassidy SY Cassidy 37,8 31,8 Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit SY Cassidy 41,1 41, SY Cassidy 46,8 Zakład uprawia 680 ha rzepaku, w tym 95 ha odmiany SY Cassidy. Jest to odmiana wiernie plonująca, w 2013 roku uzyskaliśmy plon większy o 8% w porównaniu do średniej zakładu. Odmiana o dobrej zimotrwałości, toleruje gleby mieszane IIIa IVb. W 2014 roku zwiększyliśmy obszar zasiewu tej odmiany o 100%, ze względu na najwyższy plon w porównaniu z pozostałymi ośmioma odmianami. Jeśli w tym roku SY Cassidy nas nie zawiedzie, będziemy zwiększać jego udział powierzchniowy. Zdzisław Adamczyk, Zakład Doświadczalny Kołbacz Sp.z o.o., 680 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie 21

22 Tores Odmiana po byku Tores Odmiana po byku Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2012 Hybrydyzacja system SAFECROSS Stabilne plonowanie w latach Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Bardzo dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Mała skłonność do wylegania Małe wymagania glebowe toleruje słabsze stanowiska Doświadczenia ores T ,8 Tores 37, ,8 Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit Tores 46, ,5 Tores 49, ,8 Opinia W Agro-Duecie rzepak jest bardzo ważnym elementem płodozmianu. W różnych latach uprawiamy go znacznie powyżej 100 ha. W sezonie 2012/2013 zasialiśmy 180 ha. Areał ten obsiany był kilkoma wiodącymi odmianami różnych firm. Jedną z nich była odmiana mieszańcowa Tores firmy Syngenta, która zajmowała areał 30 ha. Średnio zebraliśmy Toresa 53,9 dt/ha. Był to zdecydowanie najwyższy wynik. Pozostałe odmiany na tym samym polu plonowały znacznie niżej, najlepsza z nich miała wynik o ponad 10 dt niższy. W sezonie 2013/2014 rzepak zasialiśmy na areale 150 ha. Zwiększyliśmy udział odmiany Tores do 41 ha. Odmiana po zimie wygląda rewelacyjnie. Tores jest odmianą bardzo zdrową, ma doskonałą zimotrwałość i ponieważ nie ma wysokich wymagań glebowych, może być uprawiany również na słabszych stanowiskach. Jerzy Majewski, współwłaścicel, P.R. Agroduet Sp. z o.o., areał rzepaku 150 ha, woj. wielkopolskie 22 Rzepak 2014

23 Gladius Mocny oręż na Twoim polu Krótka charakterystyka Rejestracja COBORU 2010 Hybrydyzacja system SAFECROSS Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoka zawartość tłuszczu oraz wysoki plon oleju Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum) Bardzo dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Małe wymagania glebowe toleruje słabsze stanowiska Doświadczenia 48,9 Opinia Sieję odmianę Gladius od 3 lat. W porównaniu do innych odmian do Gladiusa przekonało mnie plonowanie wyższe od pozostałych. Dlatego zdecydowałem się zwiększyć jego areał z 30 ha w 2011 roku (pierwszy rok, kiedy go uprawiałem) do 200 ha w bieżącym sezonie. Mieczysław Dranikowski, RSP Jedność Rów, 200 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie Gladius Mocny oręż na Twoim polu 41,8 45,6 50,7 35,9 41,5 46,8 Gladius 2010 Gladius ,8 Gladius Gladius Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia porejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit 23

24 NK Linus Wyjdź na plus NK Linus Wyjdź na plus Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa Hybrydyzacja system SAFECROSS Stabilne plonowanie w latach Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Mała skłonność do wylegania Małe/średnie wymagania glebowe Opinia Gospodarujemy na areale 1500 ha, z czego rzepak zajmuje 305 ha. Uprawiane przez nas ziemie należą do trudnych, mozaikowatych i bardzo wrażliwych na niedobory wody. Odmiana NK Linus zajmuje obecnie areał 35 ha i została zasiana na polu, na którym nigdy w historii gospodarstwa nie było rzepaku. Zimą charakteryzowała się ciekawym pokrojem, bardzo rozłożystym. Wiosną odmiana prezentuje się bardzo dobrze, widać, że ma nieco późniejszy start wiosenny, co czyni ją mało wrażliwą na wiosenne przymrozki. Na tą chwilę odmiana wygląda bardzo dobrze i widać, że ma potencjał do wysokiego plonowania. Stefan Dzitkowski, PPHU Książ Rol, 305 ha rzepaku, woj.wielkopolskie Cechy użytkowe 0 Plon nasion Tolerancja na wyleganie Tolerancja na Phoma Doświadczenia Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rozpoznawcze COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit NK Linus 51, ,3 24 Rzepak 2014

25 NK Petrol Czarne złoto Krótka charakterystyka Doświadczenia Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2008 Hybrydyzacja systemem SAFECROSS Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoki plon oleju Wysoki wigor roślin i odporność na stres Dobra zimotrwałość Duża wysokość roślin Mała skłonność do wylegania Małe/średnie wymagania glebowe NK Petrol 48, ,8 NK Petrol 35, ,8 Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia porejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit 42,3 Czarne złoto NK Petrol NK Petrol ,5 49,2 NK Petrol ,8 Opinia Spółka gospodaruje na 750 ha, głównymi roślinami uprawnymi są pszenica ozima, rzepak oraz jęczmień hybrydowy. 100% areału rzepaku w gospodarstwie (300 ha) obsiewamy odmianami firmy Syngenta. Odmiana NK Petrol została wysiana na powierzchni 60 ha, wschody bardzo równe, pomimo suszy jaka była ubiegłej jesieni. Zaobserwowałem, że wysiany jako ostatni, w ogóle nie różni się od pozostałych odmian, czyli toleruje opóźnione siewy. Pomimo moich zróżnicowanych ziem, w roku 2013 zebrałem ponad 46 dt/ha z największą zawartością oleju. Mariusz Szczepek, AGRO-MAX Sp. z o.o., 300 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie 25

26 NK Technic Dobrze zaprojektowany Krótka charakterystyka Doświadczenia NK Technic Odmiana mieszańcowa rejestracja COBORU 2009 Hybrydyzacja systemem SAFECROSS Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach Dobra tolerancja na stres Bardzo dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Dobra odporność na wyleganie Małe wymagania glebowe toleruje słabsze stanowiska NK Technic 49, ,8 NK Technic 37, ,8 Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia porejestrowe COBORU 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit 43,6 NK Technic ,5 48,8 NK Technic ,8 Dobrze zaprojektowany Opinia Rzepak ozimy uprawiam na areale 180 ha. Odmianę NK Technic wybieram od pierwszego roku jej obecności na rynku. NK Technic wyróżnia się szybkim tempem wzrostu i dobrym wigorem, dlatego może być z powodzeniem uprawiany w sytuacji opóźnionego siewu. Cenię tę odmianę także ze względu na wysoką mrozoodporność oraz potencjał i wierność plonowania. Ireneusz Kudlik, Gospodarstwo Nasienne Sp. z o.o., 180 ha rzepaku, woj. pomorskie 26 Rzepak 2014

27 NK Speed Szybki start, szybki zbiór Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa Hybrydyzacja systemem SAFECROSS Wysoki plon nasion w doświadczeniach rozpoznawczych COBORU Dobra zimotrwałość Wysokość roślin niska do średniej Dobra odporność na wyleganie Średnie wymagania glebowe Cechy użytkowe Opinia NK Speed to odmiana, na którą postawiłem kolejny raz, dlatego, że sprawdza się na naszych średnich glebach. Równe wschody i ciekawy pokrój jesienią sprawiają, że ma dobrą zimotrwałość. Rośliny są odporne na choroby i w dobrej zdrowotności startują wiosną. Z odmian, które dotychczas uprawiałem, cechuje się średnią wysokością. Uprawiamy corocznie kilka odmian rzepaku, osiągając plony 3,5-4,5 t/ha. NK Speed plonował średnio 4,2 t/ha, co jest stabilnym i powtarzalnym wynikiem, dlatego uprawiamy ją na połowie areału, natomiast na pozostałym areale uprawiamy również inne odmiany Syngenta, ze względu na ich wysoką wartość produkcyjną. W uprawie rzepaku stosujemy też sporo produktów firmy Syngenta, przykładowo: herbicyd Colzor Trio, regulator i fungicyd Toprex, Fusilade Forte i inne. Zdecydowanie polecam odmianę NK Speed, sprawdzoną przeze mnie już trzeci sezon. Tadeusz Bejnarowicz, GR Leonard Konkol, areał rzepaku 120 ha, woj. pomorskie NK Speed Szybki start, szybki zbiór Plon nasion Zimotrwałość Tolerancja na wyleganie

28 Postrach NK Caravel Plony wysokich NK Aviator kombajnów lotów Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa Wysoki plon nasion w doświadczeniach Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach Bardzo wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum) Duża wysokość roślin Dobra odporność na wyleganie Średnie wymagania glebowe Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa Hybrydyzacja systemem SAFECROSS Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rozpoznawczych i porejestrowych COBORU Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach 0 NK Aviator Plony wysokich lotów Cechy użytkowe Plon nasion Zawartość tłuszczu w nasionach Zimotrwałość Tolerancja na Phoma Doświadczenia NK Caravel 37, ,8 Doświadczenia rozpoznawcze i porejestrowe COBORU NK Caravel 43, ,5 NK Caravel Dobra adaptacja na lżejszych glebach i tolerancja na stres Duża plastyczność w stosunku do stanowiska Dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Małe wymagania glebowe toleruje słabsze stanowiska 46,8 28 Rzepak 2014

29 Dr Władysław Kościelniak, doradca rolny. Siew decyduje o plonach Obsada roślin kształtuje plon Rzepak ozimy jest rośliną trudną do uprawy. Wymaga precyzji w całej agrotechnice oraz dużych nakładów finansowych. Opłacalność jego uprawy można poprawić między innymi poprzez prawidłową normę wysiewu, sposób siewu oraz uprawę nowych, bardziej plennych odmian. Rzepak ma małe nasiona. Z tego powodu wymaga płytkiego siewu do gleby strukturalnej, dobrze doprawionej w wierzchniej warstwie mniej więcej na głębokość 4-6 cm, ale zagęszczonej w głębszych partiach - umożliwiającej kapilarne podsiąkanie wody z głębszych warstw profilu glebowego koniecznej do skiełkowania i dalszego wzrostu. Pojedynczo rosnący rzepak, niezależnie od odmiany, obok pędu głównego wytwarza szereg bocznych rozgałęzień. Taka roślina wykształca obfity system korzeniowy, dzięki czemu może pobierać składniki pokarmowe oraz wodę z głębszych warstw profilu glebowego, co znajduje odbicie w plonach nasion. Łatwo to sprawdzić, wykopując łopatą rośliny o różnej wielkości. W rzadkim łanie nie zachodzi konkurencja między poszczególnymi roślinami o przestrzeń życiową tj. o dostęp do światła, wody i składników pokarmowych. Natomiast w gęstych łanach, w wyniku samoregulacji obsady, część słabszych roślin w trakcie zwierania łanu obumiera, a pozostałe nie mają szans na wykształcenie mocnych, długich korzeni oraz grubych, odpornych na wyleganie łodyg. Składniki pokarmowe pobrane przez obumarłe rośliny zostają zmarnowane. Łany zbyt gęste zawsze wylegają. Warto podkreślić, że w rzadkich łanach, rzepak oszczędniej gospodaruje zapasami wody w glebie. W marcu tego roku, w warunkach znikomych opadów późnojesiennych i zimowych obserwowałem, że rzepak na polach o niskiej obsadzie roślin/m 2 rósł o wiele szybciej niż na plantacjach o dużym zagęszczeniu. Od dawna wiadomo, że w gęstych łanach, gdzie nie ma należytego przewietrzania, rzepak bardziej choruje. Zbyt gęste łany rzepaku nie nadają się do intensywnego prowadzenia. Reasumując, przy zbyt dużej obsadzie rzepak plonuje zdecydowanie gorzej. Skąd bierze się nadmierne zagęszczenie łanów Jak wykazują doświadczenia i praktyka rolnicza, optymalna obsada roślin rzepaku wiosną kształtuje się na poziomie od 20 do 50 sztuk/m 2, w zależności od warunków agrotechnicznych, przebiegu pogody oraz typu odmiany. Obsadę roślin regulujemy do pewnego stopnia poprzez normę wysiewu nasion na 1 hektar. Celowo podkreślam, że regulujemy ją do pewnego stopnia, ponieważ w rejonach uprawy rzepaku, roślina ta przychodzi na to samo pole przeważnie co 2 lata, rzadziej co 3 lata, pozostawiając w glebie znaczne ilości osypanych nasion, które zachowują zdolność kiełkowania przez kilkanaście lat. W najlepszym przypadku, w trakcie zbioru rzepaku kombajnem w łanach stojących, równomiernie dojrzałych osypuje się Siew decyduje o plonach Rzepak 2014 Rzepak po 16 dniach od wschodów wykształcił już 2 pary liści 29

30 Siew decyduje o plonach Rzepak 2014 co najmniej kilkadziesiąt kg nasion na 1 hektarze. Przeważnie obsypuje się ich znacznie więcej. Z nich wyrastają samosiewy, których na nowo założonej plantacji rzepaku jest niejednokrotnie 2 3 razy więcej niż roślin wyrosłych z wysianych nasion. Liczebność samosiewów można znacznie ograniczyć poprzez umiejętnie przeprowadzone uprawki mechaniczne ścierniska po sprzęcie rzepaku. Na Opolszczyźnie, w niektórych gospodarstwach narastającym problemem w uprawie rzepaku jest dziki rzepik lub jego krzyżówki z rzepakiem tzw. rzepakochwasty. Rzepik oraz rzepakochwasty mają drobne nasiona, które w trakcie omłotu z kombajnu wysypują się na pola. Wielokrotnie spotkałem bardzo gęste łany rzepaku, w których dominował rzepik oraz rzepakochwasty. Inną przyczyną zbyt gęstych łanów rzepaku jest przyzwyczajenie części rolników, do zaleceń sprzed kilku lat, kiedy powszechnie zalecano wysiew 4 6 kg/ha. Obecnie, większość firm nasiennych podaje, że optymalna ilość wysiewu nasion dla odmian mieszańcowych wynosi szt./m 2, a dla populacyjnych szt./m 2. Siew punktowy rozwiązuje problemy Zanim omówię technologię uprawy rzepaku wysiewanego punktowo w szerokie rzędy, muszę wspomnieć, że wszyscy plantatorzy buraka cukrowego czy kukurydzy wysiewają je punktowo. Przy siewie punktowym wszystkie rośliny są dobrze doświetlone. Światło słoneczne, obok bezpośredniego udziału w procesie asymilacji, oddziałuje na wiele procesów ważnych dla jej wzrostu i rozwoju. Analogiczna sytuacja panuje w rzadkich łanach rzepaku. Do siewu punktowego rzepaku można wykorzystać siewniki buraczane z redlicami talerzowymi, które w sierpniu są bezczynne. W siewnikach należy założyć nowe tarcze wysiewające dostosowane do wielkości nasion rzepaku. Uprawę rzepaku z wykorzystaniem siewnika buraczanego przedstawię na podstawie technologii stosowanej przez dr Grzegorza Balcera w Top Farms Głubczyce. Pierwszą udaną próbę przeprowadził w sezonie wegetacyjnym 2009/2010. W 2012/2013 porównywał dwie metody przedsiewnego przygotowania roli pod siew: 1. Siew po orce z wałami Campbella, którą natychmiast doprawiono agregatem Lemken; 2. Siew po gruberze Kockerling Vector jeden przejazd. jesienią w korzeniach i szyjkach korzeniowych oraz liściach składniki pokarmowe w warunkach późnej wiosny (wegetacja ruszyła w połowie kwietnia) umożliwiły szybką budowę wiosennej rozety liściowej, kwiatostanów i łuszczyn. Rośliny mocno rozgałęziły się i po zawiązaniu łuszczyn na całym polu tworzyły zwarty, stojący do zbioru łan. Rzepak skoszono 9 sierpnia bez desykacji. Uzyskano następujące plony rzepaku handlowego (bez zanieczyszczeń przy 9% wilgotności): z całego pola 48, 5 dt/ha, po orce 50, 1 dt/ha, po gruberze 47, 1 dt/ha. Jaka była opłacalność siewu punktowego? Rzepak ozimy w Top Farms Głubczyce jest jedną z głównych roślin. W sezonie 2012/2013 uprawiano go na 1712 ha, uzyskując plon 44,5 dt/ha. Wysiano go siewnikami zbożowymi w rozstawie rzędów 15 cm, w ilości zalecanej dla każdej z odmian, przez poszczególne firmy nasienne. Na doświadczeniu wysiano 30 nasion/m 2 o wartości 64 zł/ha. Natomiast na polach produkcyjnych, przy tradycyjnym siewie, odmiany populacyjne uprawiane w podobnych warunkach glebowych wysiano w ilości 50 nasion/m 2. Nasiona kosztowały 132 zł/ha. Odmiana populacyjna wysiana siewnikiem zbożowym w podobnych warunkach agrotechnicznych wydała plon 42 dt/ha. Rzepak posiano w Wysokiej, gm. Branice na polu o powierzchni 242 ha, na żyznej glebie, kompleksu pszennego bardzo dobrego, po pszenicy ozimej (słoma zebrana). Wysiano populacyjną odmianę o masie 1000 nasion 4,8 g, w rozstawie rzędów 45 cm i 8 cm w rzędach. Data siewu: sierpnia. Planację oglądałem 5 razy. Wschody rzepaku na obydwóch metodach przedsiewnej uprawy były pełne i wyrównane w czasie. Przed zimą rzepak na całym polu wytworzył duże rozety liściowe i obfity system korzeniowy, a w kątach liści zawiązał boczne pędy. Przezimował dobrze. Nagromadzone 2 lipca rzepak wyglądał imponująco, co przełożyło się na plon nasion 30 Rzepak 2014

31 Rośliny rzepaku 19 października Według obliczeń dr Grzegorza Balcera opłacalność była następująca: 1. Siew punktowy po orce: koszty bezpośrednie 4139 zł/ha, nadwyżka bezpośrednia 4539 zł/ha; 2. Siew punktowy po gruberze: koszty bezpośrednie 4095 zł/ha, nadwyżka bezpośrednia 4064 zł/ha; 3. Siew tradycyjny inna odmiana: koszty bezpośrednie 4069 zł/ha, nadwyżka bezpośrednia 3600 zł/ha. W bieżącym sezonie wegetacyjnym rzepak punktowo wysiano na 300 ha, tj. na 20% areału zajętego przez tę roślinę. Tę technologię siewu zastosowano na polach, na których występuje w dużej ilości rzepik i samosiewy rzepaku oraz inne chwasty. Przedplonem była pszenica ozima. Technologia przygotowania roli pod zasiew była następująca: 1. Na początku sierpnia orka siewna z wałem Campbella i natychmiastowe doprawienie roli pod siew agregatem Lemken; 2. Po 20 sierpnia siew rzepaku (kilka odmian) w obsadzie 32 nasiona/m 2 ; 3. Po zasiewie oprysk glifosatem 2 l/ha oraz herbicydem doglebowym. Dzięki takiej aplikacji herbicydów chwasty w tym dziki rzepik, samosiewy rzepaku oraz inne chwasty, które powschodziły po orce, zostały zniszczone przez glifosat. Kiełkujące po siewie chwasty zostały zniszczone przez herbicydy doglebowe. Dzięki temu międzyrzędzia i rzędy rzepaku przez całą jesienną wegetację aż do wiosennego zwarcia rzędów, pozostały wolne od chwastów. Wadą punktowego siewu rzepaku jest stosunkowo mała wydajność siewnika punktowego w porównaniu do tradycyjnego siewu siewnikiem zbożowym. Korzystaj z postępu genetycznego Odmiany rzepaku zachowują wysoką plenność przeważnie przez 3-5 lat od ich zarejestrowania. Po tym okresie wyradzają się. Intensywne prace hodowlane nad nowymi odmianami rzepaku ozimego prowadzi kilka firm nasiennych z kraju i Europy. Efektem ich pracy są nowe odmiany. W ostatnich kilku latach do krajowego rejestru co roku wpisywanych jest kilkanaście nowych odmian. Np. w 2012 roku wpisano 15 kreacji, a w 2013 roku 13. Wartość gospodarcza odmian wpisanych do Krajowego Rejestru sprawdzana jest w Porejestrowych Doświadczeniach Odmianowych w całej Polsce. Pozwala to na trafniejszy dobór odmian do lokalnych warunków klimatycznych-glebowych. Listę odmian rzepaku rekomendowanych do uprawy na terenie danego województwa można znaleźć w publikacjach COBORU. Siew decyduje o plonach Rzepak

32 Tactic Twoje pole Twój ruch uszczu wysoka zawarto t Krótka charakterystyka Doświadczenia Tactic Odmiana populacyjna rejestracja COBORU 2011 Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych COBORU Bardzo wysoka zawartość tłuszczu w nasionach najwyższa wśród odmian zarejestrowanych w 2011 r. Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum) Dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Małe wymagania glebowe toleruje słabsze stanowiska Tactic 44, % wzorca 41,8 Tactic 32, % wzorca 31,8 Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU 2013: 24 odmiany populacyjne Tactic 41, % wzorca 41,5 46,1 Tactic % wzorca 45,0 Twoje pole Twój ruch Opinia Gospodarujemy na areale 1900 ha, z czego rzepak zajmuje 300 ha. Połowa areału obsiewana jest rzepakiem firmy Syngenta. Uprawiane przez nas ziemie należą do słabych piaszczystych, odznaczających się dużą mozaiką glebową. W obecnym sezonie firma ma zasiane 35 ha rzepaku ozimego odmiany Tactic. Zasialiśmy ją na naszych polach, ponieważ w ubiegłym sezonie była rekordowo plonującą w naszym gospodarstwie wydała 4,2 t/ha, a średnia z gospodarstwa wynosiła 3,5t/ha. Dodatkowo zaobserwowaliśmy, że Tactic charakteryzował się bardzo mocnym wigorem jesiennym, porównywalnym do odmian hybrydowych, dzięki czemu przed zimą osiąga odpowiednią fazę rozwojową i w rezultacie nie ma problemu z przezimowaniem. Kolejną z zalet Tactic jest jego odporność na porażenie przez choroby grzybowe. Jest to odmiana, którą zdecydowanie mogę polecić na trudne piaszczyste i mozaikowate gleby. Kazimierz Dembny, Stadnina Koni Racot, areał rzepaku 300 ha, woj. wielkopolskie 32 Rzepak 2014