Lider konsorcjum EU-Consult Sp. z o.o. ul. Wały Piastowskie Gdańsk. Gmina Krempna. Krempna Krempna

Transkrypt

1 2 Niniejszy dokument sporządzono zgodnie z zasadą partnerstwa i partycypacji w ścisłym porozumieniu i przy współpracy z samorządem gminnym i przedstawicielami społeczności lokalnej. Zamawiający: Gmina Krempna Krempna Krempna Wykonawca: Lider konsorcjum EU-Consult Sp. z o.o. ul. Wały Piastowskie Gdańsk Partner konsorcjum Utila Sp. z o.o. ul. Targowa Warszawa

2 Niniejszy dokument sporządzono zgodnie z zasadą partnerstwa i partycypacji w ścisłym porozumieniu i przy współpracy z samorządem gminnym i przedstawicielami społeczności lokalnej. Zamawiający: Gmina Krempna Krempna Krempna Wykonawca: EU-Consult Sp. z o.o. ul. Toruńska 18C/D Gdańsk Przygotowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata zostało zrealizowane przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna S t r o n a

3 Spis treści 1. Wprowadzenie Cel, założenie i zakres opracowania Słownik pojęć Opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym Powiązanie z dokumentami na poziomie kraju Powiązanie z dokumentami na poziomie regionu Powiązanie z dokumentami na poziomie lokalnym Delimitacja Gminy Krempna Podział Gminy Krempna na jednostki analityczne Metodologia Problemy społeczne Problemy gospodarcze Problemy przestrzenno-funkcjonalne Problemy techniczne Problemy środowiskowe Badania społeczne Metodologia Metryczka Wyniki badań Konsultacje społeczne Analiza SWOT Potencjały obszaru Identyfikacja obszarów zdegradowanych na terenie Gminy Krempna Identyfikacja obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Krempna Uzasadnienie wyboru obszaru rewitalizacji Zasięg przestrzenny obszaru rewitalizacji Wizja wyprowadzenia obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego (planowany efekt rewitalizacji) Cele rewitalizacji i kierunki interwencji Lista planowanych przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych Projekty główne (podstawowe) Projekty pozostałe (komplementarne) Lokalizacja projektów na obszarze rewitalizacji Mechanizmy zapewnienia komplementarności rewitalizacji Kompleksowość Programu Komplementarność przestrzenna Komplementarność problemowa Komplementarność proceduralno instytucjonalna Komplementarność międzyokresowa...117

4 11.6. Komplementarność źródeł finansowania Ramowy harmonogram programu rewitalizacji Indykatywne ramy finansowe Mechanizmy partycypacji społecznej w procesie rewitalizacji System wdrażania (realizacji) Programu Rewitalizacji Aktualizacja LPR System monitoringu i ewaluacji LPR Monitoring Ewaluacja Załączniki Spis tabel i rysunków Załącznik 1 Diagnoza społeczno-gospodarcza Gminy Krempna S t r o n a

5 Wprowadzenie 1.1. Cel, założenie i zakres opracowania Podstawą prawną do sporządzenia Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna jest Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U poz. 446), natomiast dokumentem wspierającym przygotowania LPR są wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata z 3 lipca 2015 r. wydanych przez Ministra Rozwoju oraz Instrukcja przygotowania programów rewitalizacji w zakresie wsparcia w ramach RPO WP na lata (Załącznik do Uchwały Nr 194/3956/16 Zarządu Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie z dnia 12 lipca 2016 r.) Ponadto, procesowi rewitalizacji poświęcona jest Ustawa z dnia 9 października o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777, z 2016 r. poz. 1020, 1250.). Zgodnie z powyższym, rewitalizacja stanowi kompleksowy proces, którego celem jest wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe, integrujące interwencje na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Przez działania całościowe rozumie się wzajemnie powiązane przedsięwzięcia, które obejmują kwestie społeczne, gospodarcze, środowiskowe i przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne. Poprzez prowadzone działania zakłada się optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmocnienie jego lokalnych potencjałów. Proces ten stanowi wieloletni okres, prowadzony przez interesariuszy we współpracy ze społecznością lokalną. Dla prowadzenia rewitalizacji wymagane są: uwzględnienie rewitalizacji jako istotnego elementu całościowej wizji rozwoju Gminy; pełna diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru rewitalizacji oraz analiza dotykających go problemów; diagnoza obejmuje kwestie społeczne, gospodarcze, środowiskowe i przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne; ustalenie hierarchii potrzeb w zakresie działań rewitalizacyjnych; 5 S t r o n a

6 właściwy dobór narzędzi i interwencji do potrzeb i uwarunkowań danego obszaru; zsynchronizowanie działań w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej; koordynacja prowadzonych działań oraz monitorowanie i ewaluacja skuteczności rewitalizacji; realizacja wynikającej z art. 5 ust. 1 rozporządzenia ogólnego zasady partnerstwa polegającej na włączeniu partnerów w procesy programowania i realizacji projektów rewitalizacyjnych w ramach programów operacyjnych oraz konsekwentnego, otwartego i trwałego dialogu z tymi podmiotami i grupami, których rezultaty rewitalizacji mają dotyczyć. Jednym z najważniejszych elementów opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jest diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych, których analiza pozwoli na szczegółowe określenie miejsc wymagających rewitalizacji na terenie Gminy Krempna. Niniejszy dokument został opracowany na podstawie analizy danych zastanych (ilościowych i jakościowych) udostępnionych przez Główny Urząd Statystyczny, Urząd Gminy i inne podmioty posiadające informacje istotne do przeprowadzenia rzetelnej diagnozy oraz aktywnego udziału różnych grup interesariuszy. Na strukturę niniejszego dokumentu składa się część ogólna, obrazująca sytuację Gminy Krempna oraz szczegółowa analiza wskaźników dla sfer problemowych zgodnych z wytycznymi Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju oraz Instrukcją przygotowaniach programów rewitalizacji. Każda ze sfer (społeczna, gospodarcza, przestrzenno-funkcjonalna, środowiskowa, oraz techniczna) stanowi osobny podrozdział. Każdy ze wskaźników został wyliczony z podziałem na jednostki, według intuicyjnego podziału panującego w Gminie, tj. sołectw. 6 S t r o n a

7 1.2. Słownik pojęć Rewitalizacja proces wyprowadzenia ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Interesariusze rewitalizacji to w szczególności: mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze, w tym spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe i towarzystwa budownictwa społecznego, inni mieszkańcy gminy podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą, podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną, w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, organy władzy publicznej, podmioty inne niż wymienione w pkt 6, realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia Skarbu Państwa. Stan kryzysowy - stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych (w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym), współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z następujących sfer: gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej. 7 S t r o n a

8 Obszar zdegradowany stanowi obszar, na którym zidentyfikowany został stan kryzysowy (tj. stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych). Może być on podzielony na podobszary, w tym podobszary, które nie posiadają wspólnych granic (warunek występowanie sytuacji kryzysowej na każdym podobszarze). Obszar rewitalizacji jest to całość lub część obszaru zdegradowanego, na którym zamierza się prowadzić rewitalizację. Cechuje go koncentracja negatywnych zjawisk oraz znaczenie dla rozwoju lokalnego. Program rewitalizacji został zdefiniowany jako inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę gminy, wieloletni program działań w takich sferach jak: społeczna, ekonomiczna, przestrzenna, infrastrukturalna, środowiskowa, kulturowa. Celem niniejszego programu jest wyprowadzenie obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysu oraz stworzenie warunków do ich zrównoważonego rozwoju. Stanowi on narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji. Projekt rewitalizacyjny to zaplanowany oraz ukierunkowany plan na osiągnięcie celów programu rewitalizacji. 8 S t r o n a

9 Opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym stanowi dokument programowy przedstawiający potrzeby społeczności gminy integrując sferę społeczną z gospodarczą, infrastrukturalną i środowiskową. Założenia niniejszego Programu wpisują się w poszczególne cele opracowań strategicznych i planistycznych jednostek wyższego poziomu administracyjnego Powiązanie z dokumentami na poziomie kraju Tabela 1 Powiązania pomiędzy LPR i dokumentami na poziomie krajowym Polska Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Obszar Konkurencyjności i innowacyjności gospodarki: Innowacyjność gospodarki i kreatywność indywidualna Cel 3 Poprawa dostępności i jakości edukacji na wszystkich etapach oraz podniesienie konkurencyjności nauki; Kapitał Ludzki; Cel 6 Rozwój kapitału ludzkiego poprzez wzrost zatrudnienia i stworzenie workfare state ; Obszar Równoważenia potencjału rozwojowego regionów Polski: Rozwój regionalny; Cel 8 Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych; Obszar Efektywności i sprawności państwa: Kapitał społeczny; Cel 11 Wzrost społecznego kapitału rozwoju. Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju (ŚSRK) Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel główny: Wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. Cele rozwojowe: wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb aktywności obywatela. rozwój kapitału ludzkiego. wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych. 9 S t r o n a

10 Strategia Rozwoju Kraju 2020 Obszar strategiczny: Spójność społeczna i terytorialna Cel 1: Integracja społeczna, kierunki interwencji: zwiększenie aktywności osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz zmniejszenie ubóstwa w grupach najbardziej zagrożonych. Obszar strategiczny: Sprawne i efektywne państwo Cel 3: Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywateli, kierunek: rozwój kapitału społecznego. Obszar strategiczny: Konkurencyjna gospodarka Cel 4: Rozwój kapitału ludzkiego, kierunki interwencji: zwiększenie aktywności zawodowej oraz poprawa jakości kapitału ludzkiego. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cel główny: Efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych i innych terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym. Cel 2: Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ). Źródło: opracowanie własne 2.2. Powiązanie z dokumentami na poziomie regionu Tabela 2 Powiązania pomiędzy LPR i dokumentami na poziomie regionalnym Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackie 2020 Wizja rozwoju regionu zakłada, że w 2020 roku województwo podkarpackie będzie obszarem zrównoważonego i inteligentnego rozwoju gospodarczego, wykorzystującym wewnętrzne potencjały oraz transgraniczne położenie, zapewniającym wysoką jakość życia mieszkańców. Cel główny strategii, to: efektywne wykorzystanie zasobów wewnętrznych i zewnętrznych dla zrównoważonego i inteligentnego rozwoju społecznogospodarczego drogą do poprawy jakości życia mieszkańców. Osiągniecie tego celu obejmie poszczególne dziedziny działań strategicznych, dla których zostały wyznaczone cele strategiczne: Cel 1. Rozwijanie przewag regionu w oparciu o kreatywne specjalizacje jako przejaw budowania konkurencyjności krajowej i międzynarodowej (dziedzina działania konkurencyjna i innowacyjna gospodarka). Cel 2. Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego, jako czynników innowacyjności regionu oraz poprawy poziomu życia mieszkańców (dziedzina działania kapitał ludzki i społeczny). Cel 3. Podniesienie dostępności oraz poprawa spójności funkcjonalno- 10 S t r o n a

11 przestrzennej, jako element budowania potencjału rozwojowego regionu (dziedzina działania sieć osadnicza). Cel 4. Racjonalne i efektywne wykorzystanie zasobów z poszanowaniem środowiska naturalnego sposobem na zapewnienie bezpieczeństwa i dobrych warunków życia mieszkańców oraz rozwoju gospodarczego województwa (dziedzina działania środowisko i energetyka). Zintegrowana Strategia Świadczenia Usług Publicznych dla jasielskiego obszaru funkcjonalnego na lata Celem strategicznym Zintegrowanej Strategii Świadczenia Usług Publicznych jasielskiego obszaru funkcjonalnego na lata jest: Poprawa dostępności do usług publicznych służących rozwojowi społecznogospodarczego oraz poprawie jakości życia mieszkańców jasielskiego obszaru funkcjonalnego Cel strategiczny będzie realizowany za pomocą pięciu celów operacyjnych: Cel operacyjny A. Poprawa jakości i dostępności usług technicznych; Cel operacyjny B. Rozwój usług edukacyjnych dla wszystkich grup wiekowych; Cel operacyjny C. Wykorzystanie usług kulturalnych dla rozwoju społeczno-gospodarczego; Cel operacyjny D. Poprawa dostępności usług zdrowotnych; Cel operacyjny E. Rozwój instytucji społeczeństwa obywatelskiego oraz infrastruktury otoczenia biznesu wspierających modernizację świadczenia usług publicznych. Strategia Rozwoju Powiatu Jasielskiego na lata Misja i wizja powiatu jasielskiego brzmią: Misja: powiat jasielski w sposób innowacyjny i zrównoważony wykorzystuje posiadany potencjał dla dobra mieszkańców. Wizja: Powiat Jasielski zapewni mieszkańcom możliwości korzystania z funkcjonalnego układu urbanistycznego i komunikacyjnego, czystego środowiska, dziedzictwa kulturowego, pozwoli uzyskać nowoczesne wykształcenie oraz zapewni wystarczającą ilość miejsc pracy w innowacyjnych przedsiębiorstwach i gospodarstwach rolnych. Diagnoza sytuacji strategicznej powiatu jasielskiego uzasadnia ustalenie czterech pól strategii jego rozwoju, w których zawarte są cele służące realizacji wizji rozwoju powiatu: POLE STRATEGICZNE 1. Zrównoważony rozwój gospodarczy powiatu w oparciu o inteligentne specjalizacje Podkarpacia; POLE STRATEGICZNE 2 Poprawa jakości i dostępności usług publicznych; POLE STRATEGICZNE 3. Poprawa spójności i rozwijanie potencjału powiatu; 11 S t r o n a

12 POLE STRATEGICZNE 4. Racjonalne wykorzystanie środowiska naturalnego Podjęcie wymienionych wyzwań rozwojowych, we współpracy z liderami środowiska lokalnego, jest podstawą sformułowania celu generalnego Strategii Rozwoju Powiatu Jasielskiego na lata , którym jest: Poprawa jakości życia mieszkańców powiatu poprzez efektywne i zrównoważone wykorzystanie dostępnych zasobów dla rozwoju społeczno-gospodarczego. W zakresie Turystyki wspierane powinny być działania związane z lepszym zagospodarowanie turystycznym rzek i stawów, w tym stawów tworzonych z dawnych żwirowisk. Konieczne jest tworzenie kąpielisk, łowisk dla wędkarzy i turystów, szlaków kajakowych, przystani wodnych itp. Źródło: opracowanie własne 2.3. Powiązanie z dokumentami na poziomie lokalnym Tabela 3 Powiązania pomiędzy PR i dokumentami na poziomie lokalnym Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Krempna na 2017 rok Na podstawie Uchwały nr XX/148/2017 Rady Gminy Krempna z dnia 17 lutego 2017 roku został uchwalony dokument pn. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Krempna na 2017 rok. Opracowanie dotyczy strategii rozwiązywania problemów związanych z narkomanią oraz organizacji działań profilaktycznych, mających na celu edukację i prewencję przed negatywnymi skutkami tego zjawiska. Powyższy dokument został opracowany celem organizacji pracy podmiotów realizujących działania z zakresu przeciwdziałania narkomanii, mianowicie: Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policji, placówkom kultury, szkołom, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Samodzielnego, Publicznego, Gminnego Ośrodka Zdrowia. Narkomania jest przyczyną wielu negatywnych zjawisk społecznych. W strukturze realizacji Programu Rewitalizacji zostały uwzględnione cele realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2017 rok Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2017 rok został przyjęty Uchwałą Rady Gminy Krempna nr XX/148/2017 z dnia 17 lutego 2017 roku. Powyższy dokument zawiera zestawienie zadań zmierzających do ograniczania skutków negatywnego wpływu zjawiska alkoholizmu wraz z metodami ich realizacji. Alkoholizm jest przyczyną wielu negatywnych zjawisk, takich jak: 12 S t r o n a

13 bezradność życiowa, czy wykluczenie społeczne. Jednym z kluczowych założeń Programu Rewitalizacji jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom uzależnień. Działania zaplanowane w Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zostały uwzględnione podczas definiowania założeń Programu Rewitalizacji oraz czynności zmierzających do ich realizacji. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Gminy Krempna na lata Na podstawie Uchwały Rady Gminy Krempna nr XX/150/2017 z dnia 17 lutego 2017 roku został przyjęty Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Gminy Krempna na lata W powyższym dokumencie zawarte zostały założenia i działania, zmierzające do zwiększenia efektywności podejmowanych czynności w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Program Rewitalizacji odpowiada na potrzeby zdiagnozowane w ww. dokumencie. Na etapie diagnozy zostały przeanalizowane dane dotyczące odnotowanych przypadków zjawiska przemocy rodzinnej. Niekorzystne wskaźniki dotyczące przemocy w rodzinie stały się jedną z podstaw do powstania Programu Rewitalizacji, uwzględniającego realizację działań zmierzających do ograniczenia skali występowania omawianego zjawiska. Cel główny ww. dokumentu, który jest komplementarny do założeń Programu Rewitalizacji został przedstawiony poniżej. Zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie gminy Krempna. Gminny Program Wspierania Rodziny i Systemie Pieczy Zastępczej na lata Gminny Program Wspierania Rodziny i Systemie Pieczy Zastępczej na lata został przyjęty Uchwałą Rady Gminy Krempna nr XX/151/2017 z dnia 17 lutego 2017 roku. Zdiagnozowany w powyższym dokumencie wysoki odsetek osób i rodzin korzystających z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej był jednym z motywów powstania Programu Rewitalizacji. Gminny Program Wspierania Rodziny i Systemie Pieczy Zastępczej systematyzuje czynności podmiotów odpowiedzialnych za realizowanie zadań w zakresie wspierania rodziny. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Krempna na lata Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Krempna na lata został przyjęty Uchwałą Rady Gminy Krempna nr XIV/107/2016 z dnia 29 kwietnia 2016 roku. W powyższym dokumencie zwrócono uwagę na niedostosowany do wymagań 13 S t r o n a

14 gospodarki niskoemisyjnej system grzewczy w zasobie mieszkaniowym gminy. W ramach planu zostały opracowane działania, które pozwolą dostosować sytuację w gminie do wymagań gospodarki niskoemisyjnej. Przeprowadzona w ramach ww. dokumentu diagnoza sytuacji w gminie wskazała na zapotrzebowanie na działania dotyczące modernizacji instalacji grzewczej. Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Krempna Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Krempna na lata stanowi dokument strategiczny, w którym zdefiniowana została strategia likwidacji elementów zawierających materiały azbestowe z terenu gminy. Powyższe opracowanie powstało zgodnie z wytycznymi dokumentów o znaczeniu regionalnym oraz krajowym. Dokument zawiera informacje nt. rozmieszczenia niebezpiecznych materiałów na terenie gminy. Problem występowania na terenie gminy materiałów azbestowych był jednym z motywów powstania Programu Rewitalizacji. Program Rewitalizacji w sposób kompleksowy obejmuje eliminację zjawisk kryzysowych ze wszystkich sfer funkcjonowania gminy. Źródło: opracowanie własne Delimitacja Gminy Krempna 3.1. Podział Gminy Krempna na jednostki analityczne W celu przeprowadzenia diagnozy służącej wyznaczeniu obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji wykorzystano podział Gminy Krempna na jednostki analityczne, czyli sołectwa, będące intuicyjnym, panującym podziałem, trafnie odzwierciedlającym problemy odnotowane na terenie gminy. Taka agregacja danych pozwala na wyznaczenie obszarów zdegradowanych oraz obszarów rewitalizacji w oparciu o rzetelną analizę zidentyfikowanych obszarów problemowych. Poniżej przedstawione zostały jednostki analityczne, wraz z wyszczególnieniem ich powierzchni, ludności oraz udziału w ogólnej powierzchni oraz populacji Gminy Krempna. 14 S t r o n a

15 Tabela 4 Ludność oraz powierzchnia sołectw Gminy Krempna Powierzchnia [km 2 ] Udział [%] powierzchni Gminy Ludność Udział [%] mieszkańców Gminy Grab 25,79 13% 61 3% Ożenna 6,55 3% 78 4% Wyszowatka 10,48 5% 126 7% Świątkowa Wielka 16,46 8% % Świątkowa Mała 7,79 4% 114 6% Kotań 6,96 3% % Krempna 30,91 15% % Polany 39,36 19% % Myscowa 27,56 14% % GMINA KREMPNA 203,58 100% % Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna Rysunek 1 Podział Gminy Krempna na jednostki urbanistyczne Źródło: opracowanie własne

16 3.2. Metodologia Lista wskaźników wykorzystanych w diagnozie W procesie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Krempna posłużono się wskaźnikami o charakterze ilościowym. Wszystkie uzyskane dane obrazują stan na 31 XII 2014 r. i odnoszą się do pięciu sfer: Sfery społecznej Sfery gospodarczej Sfery przestrzenno-funkcjonalnej Sfery technicznej Sfery środowiskowej Niezbędne dane pozyskane zostały przy współpracy z takimi instytucjami, jak Urząd Gminy Krempna, Powiatowy Urząd Pracy w Jaśle, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krempnej oraz Komenda Powiatowa Policji w Jaśle. Szczegółowe dane przekazane przez powyższe instytucje pozwoliły na zdiagnozowanie sytuacji gminy, dotycząc różnorodnych aspektów, między innymi są to dane dotyczące: Demografii, Rynku pracy, Pomocy społecznej, Edukacji, Podmiotów gospodarczych, Bezpieczeństwa publicznego, Uwarunkowań przestrzennych, Integracji społecznej, Ochrony środowiska. Wskaźniki zostały w większości przedstawione w sposób względny, to znaczy poprzez przyrównane ich do 100 mieszkańców danej jednostki podziału Gminy Krempna. Dzięki 16 S t r o n a

17 takiej metodologii możliwe jest przedstawienie wartości uwzględniających możliwe różnice w liczbie ludności poszczególnych sołectw gminy. Wykorzystane wskaźniki w podziale na sfery zaprezentowane zostały w poniższej tabeli: Tabela 5 Zestawienie wskaźników wykorzystanych w diagnozie Lp. Nazwa wskaźnika Zjawisko Metoda obliczenia wskaźnika Ludność w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym wg faktycznego miejsca zamieszkania Liczba długotrwale bezrobotnych w % bezrobotnych ogółem Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg miejsca zamieszkania Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Sfera społeczna Demografia Rynek pracy Rynek pracy Pomoc społeczna Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym przypadająca na liczbę ludności w wieku produkcyjnym wg faktycznego miejsca zamieszkania. a) Wiek przedprodukcyjny - w którym ludność nie osiągnęła jeszcze zdolności do pracy, tj. grupa wieku 0-17 lat. b) Wiek poprodukcyjny - w którym osoby zazwyczaj kończą pracę zawodową, tj. dla mężczyzn - 65 lat i więcej, dla kobiet - 60 lat i więcej. c) Wiek produkcyjny - wiek zdolności do pracy, tj. dla mężczyzn grupa wieku lata, dla kobiet lat. Liczba długotrwale bezrobotnych przypadająca na liczbę bezrobotnych ogółem wg miejsca zamieszkania. a) Bezrobotni ogółem - liczba osób niezatrudnionych i niewykonujących innej pracy zarobkowej, zdolnych i gotowych do podjęcia pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, nieuczących się w szkole w systemie dziennym oraz zarejestrowanych we właściwym powiatowym urzędzie pracy. b) Bezrobotni długotrwale ogółem - liczba osób pozostających bez pracy przez okres, co najmniej 12 miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych ogółem przypadająca na liczbę ludności w wieku produkcyjnym wg miejsca zamieszkania. Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania. Zostały uwzględnione jedynie osoby, którym decyzją administracyjną przyznano świadczenie, wyłącznie na podstawie ustawy o pomocy społecznej 17 S t r o n a

18 5 Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Pomoc społeczna 6 Wyniki egzaminów 6-klasisty Edukacja Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób wg miejsca zamieszkania Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania obszar wiejski. Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania obszar wiejski Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej Bezpieczeństwo publiczne Integracja społeczna Sfera gospodarcza Podmioty gospodarcze Podmioty gospodarcze Sfera przestrzenno-funkcjonalna Uwarunkowania przestrzenne Sfera techniczna Ochrona środowiska/ infrastruktura techniczna Liczba osób w rodzinach, dla których powodem przyznania pomocy była niepełnosprawność - należy uznać osobę lub rodzinę, w której jej członek dysponuje orzeczonym stopniem niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania. Średnia wyniku egzaminów 6-klasisty w poszczególnych szkołach. Jakość edukacji (poziom nauczania) w poszczególnych gminach można ocenić na podstawie wyników egzaminów szóstoklasistów. Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania ogółem. Zsumowana liczba organizacji pozarządowych (podmiotów niezależnych od administracji publicznej) w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania na wsi. Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania na wsi. Budynki mieszkalne zamieszkane wg okresu budowy przed rokiem 1989 w przeliczeniu na budynki ogółem zawierające liczbę wszystkich budynków mieszkalnych zamieszkanych wg określonego okresu budowy. Wskaźnik dotyczy szacunkowej liczby ludności zamieszkałej w budynkach mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, przyłączonych do sieci wodociągowej. 18 S t r o n a

19 13 14 Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej Odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej Źródło: Opracowanie własne 3.3. Problemy społeczne Sfera środowiskowa Ochrona środowiska/ infrastruktura techniczna Ochrona środowiska/ infrastruktura techniczna Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej w ogóle mieszkańców Wskaźnik dotyczy szacunkowej liczby ludności zamieszkałej w budynkach mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, przyłączonych do sieci kanalizacyjnej, co jest jednym z wyznaczników poziomu życia Przy tworzeniu Programu Rewitalizacji istotne jest zidentyfikowanie problemów społecznych mieszkańców Gminy Krempna. Wśród problemów w tym obszarze znajdują się przede wszystkim: Demografia W zestawieniu tabelarycznym zaprezentowane zostały dane Urzędu Gminy Krempna dotyczące struktury wieku mieszkańców gminy z uwzględnieniem udziału osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym zamieszkujących analizowany teren. Województwo podkarpackie charakteryzuje się współczynnikiem osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do osób w wieku produkcyjnym na poziomie blisko 28%, oznacza to, iż struktura ludności w wieku powyżej 60 (dla kobiet) i 65 (dla mężczyzn) kształtuje się na poziomie równym 27,90% populacji mieszkańców województwa podkarpackiego w wieku produkcyjnym (18-59 lat dla kobiet, lata dla mężczyzn). Średnia analizowanego wskaźnika dla Gminy Krempna odbiega o ponad 10 pp. Od średniej wojewódzkiej na korzyść obszaru gminy, co świadczy o mniejszym udziale seniorów w populacji ogółem. Ponadto w żadnym z sołectw nie odnotowano wartości wskaźnika: Ludność w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym wg faktycznego miejsca zamieszkania przekraczającego 27,90%. 19 S t r o n a

20 Najwyższy wskaźnik osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym odnotowano w sołectwach Myscowa (27,33%), Polany (22,44%) oraz Ożenna (20,00%), w związku z czym, żadna z jednostek urbanistycznych nie charakteryzuje się występowaniem stanu kryzysowego w aspekcie struktury wieku jej mieszkańców. Tabela 6 Ludność w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym Sołectwo Ludność w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym Grab 13,04% Ożenna 20,00% Wyszowatka 6,25% Świątkowa Wielka 15,69% Świątkowa Mała 19,74% Kotań 15,32% Krempna 17,25% Polany 22,44% Myscowa 27,33% Średnia dla gminy 17,45% Województwo 27,90% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna Rynek pracy Zaprezentowane dane są wynikami uzyskanymi z Powiatowego Urzędu Pracy w Jaśle, przedstawiają one liczbę zarejestrowanych bezrobotnych mieszkańców poszczególnych sołectw Gminy Krempna, uwzględniając liczbę osób długotrwale bezrobotnych. Osoby takie często napotykają bariery i trudności związane z podjęciem zatrudnienia, mają także największe problemy z powrotem na rynek pracy. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg miejsca zamieszkania dotyczy osób, które ukończyły 18 lat i nie osiągnęły wieku emerytalnego, osób niezatrudnionych i niewykonujących innej pracy zarobkowej, zdolnych i gotowych do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy (bądź jeśli jest to osoba niepełnosprawna zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy), nieuczących się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych (lub przystępujących do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły) lub szkół 20 S t r o n a

21 wyższych w systemie studiów niestacjonarnych, zarejestrowanych we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy oraz poszukujących zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z dodatkowymi wyłączeniami dotyczącymi źródeł dochodów. Z kolei Bezrobotni długotrwale ogółem to liczba osób pozostających bez pracy przez okres, co najmniej 12 miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy. Udział osób bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w województwie podkarpackim wynosi 10,20% z czego 61,50% to osoby długotrwale bezrobotne. Gmina Krempna na tle województwa podkarpackiego charakteryzuje się wyższymi wartościami wskaźników obrazujących sytuację lokalnego rynku pracy. Udział bezrobotnych w populacji osób w wieku produkcyjnym ogółem na terenie gminy wynosi 13,08%, z czego blisko trzy czwarte (74,38%) to osoby długotrwale bezrobotne. Analizując sytuację poszczególnych jednostek urbanistycznych Gminy Krempna w kontekście bezrobocia zauważyć można zwiększone względem średniej wojewódzkiej (10,20%) wartości wskaźnika Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym na terenie sołectw: Wyszowatka (25,00%), Ożenna (23,64%), Kotań (18,47%), Krempna (15,79%), Polany (12,82%). Natomiast największy udział osób długotrwale bezrobotnych w populacji osób bezrobotnych w Gminie Krempna cechuje takie sołectwa jak: Grab (100%), Myscowa (100%), Ożenna (84,62%), Polany (80%), 21 S t r o n a

22 Wyszowatka (75%). Tabela 7 Dane dotyczące rynku pracy Sołectwo Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie Liczba długotrwale bezrobotnych w % bezrobotnych ogółem ludności w wieku produkcyjnym Grab 2,17% 100,00% Ożenna 23,64% 84,62% Wyszowatka 25,00% 75,00% Świątkowa Wielka 5,88% 55,56% Świątkowa Mała 6,58% 40,00% Kotań 18,47% 73,17% Krempna 15,79% 61,11% Polany 12,82% 80,00% Myscowa 7,33% 100,00% Średnia dla gminy 13,08% 74,38% Województwo 10,20% 61,50% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Jaśle 22 S t r o n a

23 Rysunek 2 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP w Jaśle. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) 23 S t r o n a

24 Rysunek 3 Liczba długotrwale bezrobotnych w % bezrobotnych ogółem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP w Jaśle. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) Pomoc społeczna W zestawieniu tabelarycznym zaprezentowano wyniki uzyskane z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krempnej. Przedstawiają one liczbę osób objętych pomocą społeczną, należy jednakże mieć na uwadze, że poniższe dane dotyczą jedynie osób, które zgłosiły się do tej instytucji, nie zaś wszystkich osób dotkniętych danym problemem na terenie gminy. 24 S t r o n a

25 Dane dotyczące województwa świadczą, iż 6,10% mieszkańców podkarpackiego korzysta ze świadczeń pomocy społecznej, natomiast średnia dla Gminy Krempna jest ponad dwukrotnie większa (13,84). Analizując poszczególne jednostki urbanistyczne gminy w kontekście osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania można dostrzec, że 9 na 10 sołectw przekracza średnią wojewódzką. Najwyższą wartością wskaźnika: Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania charakteryzują się sołectwa Wyszowatka (19,05), Ożenna (17,95) oraz Polany (17,74), natomiast jedynym sołectwem nie przekraczającym średniej wojewódzkiej (6,10) jest sołectwo Grab (4,92). Do analizy wskaźnikowej służącej zdiagnozowaniu stanu kryzysowego odnoszącego się do pomocy społecznej oraz wyznaczeniu obszaru zdegradowanego wykorzystano również wskaźnik: Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania, który dla województwa przyjmuje wartość 3,16, natomiast dla Gminy Krempna 2,57. Analizując poszczególne sołectwa, zaobserwowany wskaźnik przekraczający średnią dla województwa podkarpackiego (3,16) występuje na terenie sołectw: Wyszowatka (3,97), Krempna (3,65), Polany (3,23). 25 S t r o n a

26 Tabela 8 Dane dotyczące pomocy społecznej Sołectwo Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Grab 4,92 0,00 Ożenna 17,95 2,56 Wyszowatka 19,05 3,97 Świątkowa Wielka 12,67 1,81 Świątkowa Mała 10,53 2,63 Kotań 13,48 2,51 Krempna 15,00 3,65 Polany 17,74 3,23 Myscowa 13,25 2,81 Średnia dla gminy 13,84 2,57 Województwo 6,10 3,16 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GOPS w Krempnej 26 S t r o n a

27 Rysunek 4 Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez GOPS. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) 27 S t r o n a

28 Rysunek 5 Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez GOPS. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) 28 S t r o n a

29 Edukacja Jakość edukacji (poziom nauczania) w poszczególnych gminach można ocenić na podstawie wyników egzaminów szóstoklasistów. Egzamin szóstoklasisty jest powszechny i obowiązkowy. Przystąpienie do sprawdzianu jest warunkiem ukończenia szkoły. Obejmuje wiadomości i umiejętności zawarte w wymaganiach określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego w odniesieniu do trzech kluczowych przedmiotów nauczania: języka polskiego, matematyki i języka obcego nowożytnego. Średni wynik egzaminów 6-klasisty na poziomie województwa podkarpackiego wynosi blisko 68%, natomiast średnia dla Gminy jest o ponad 7 pp. niższy. Najniższy średni wynik egzaminu 6-klasisty, nie przekraczający średniej wojewódzkiej zdiagnozowany zastał w takich jednostkach urbanistycznych, jak: Świątkowa wielka (46,50%), Grab (50,00%), Kotań (56,25%), Myscowa (62,5%), Krempna (67,00%). Tabela 9 Wyniki egzaminów 6-klasisty Sołectwo Wyniki egzaminów 6-klasisty Grab 50,00% Ożenna Wyszowatka 80,00% Świątkowa Wielka 46,50% Świątkowa Mała Kotań 56,25% Krempna 67,00% Polany Myscowa 62,50% Średnia dla gminy 60,38% Województwo 67,70% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna 29 S t r o n a

30 Rysunek 6 Wyniki egzaminów 6-klasisty Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez Urząd Gminy Krempna. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) Bezpieczeństwo publiczne Przestępstwo stwierdzone jest to zdarzenie, co do którego w zakończonym postępowaniu przygotowawczym potwierdzono, że jest przestępstwem. Świadczy o poziomie przestępczości na danym terenie. Średnia liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania w województwie podkarpackim wynosi 1,32, z kolei zgodnie z danymi Komendy Powiatowej Policji w Jaśle średnia dla Gminy Krempna kształtuje się na poziomie 0, S t r o n a

31 Na terenie Gminy Krempna wskaźnik dla województwa podkarpackiego przekracza jedno sołectwo Grab, które charakteryzuje się wartością wskaźnika dotyczącego przestępstw stwierdzonych w przeliczeniu na 100 mieszkańców na poziomie 3,28. Tabela 10 Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Sołectwo Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Grab 3,28 Ożenna 0,00 Wyszowatka 0,00 Świątkowa Wielka 0,00 Świątkowa Mała 0,88 Kotań 0,31 Krempna 0,96 Polany 0,40 Myscowa 0,80 Średnia dla gminy 0,74 Województwo 1,32 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KPP w Jaśle 31 S t r o n a

32 Rysunek 7 Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez KPP w Jaśle. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) Integracja społeczna Ustawa o działalności pożytku i o wolontariacie zawiera definicję organizacji pozarządowej. Zgodnie ze wspomnianą regulacją organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia z wyłączeniem m.in. partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych, fundacji, których jednym 32 S t r o n a

33 fundatorem jest Skarb Państwa. Organizacje pozarządowe zwykle działają jako stowarzyszenia lub fundacje. Zakres i formy ich działania są bardzo różne. Najczęściej zajmują się kulturą, ekologią, prawami człowieka, nauką i techniką. Przyjęta została szeroka definicja organizacji pozarządowych, obejmująca obok fundacji i stowarzyszeń jednostki ochotniczej straży pożarnej, organizacje samorządu gospodarczego i zawodowego, a także inne organizacje społeczne. Przeciętnie, w przeliczeniu na 100 mieszkańców, na terenie województwa podkarpackiego zarejestrowanych jest 0,33 organizacji pozarządowych, natomiast na terenie Gminy Krempna zlokalizowano dwukrotnie więcej NGO uwzględniając liczbę mieszkańców (0,73). W poszczególnych sołectwach stan kryzysowy dotyczący wskaźnika liczba organizacji pozarządowych na 100 osób dotyczy jednostek urbanistycznych, na terenie których nie zarejestrowano żadnej organizacji pozarządowej są to sołectwa: Ożenna, Wyszowatka, Świątkowa Mała oraz Kotań. Tabela 11 Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób Sołectwo Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób Grab 3,28 Ożenna 0,00 Wyszowatka 0,00 Świątkowa Wielka 0,90 Świątkowa Mała 0,00 Kotań 0,00 Krempna 0,77 Polany 0,81 Myscowa 0,80 Średnia dla gminy 0,73 Województwo 0,33 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna 33 S t r o n a

34 Rysunek 8 Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez Urząd Gminy Krempna. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) 3.4. Problemy gospodarcze Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON informuje o stanie (w określonym dniu roku) podmiotów wpisanych do tego rejestru. Wszystkie podmioty gospodarki narodowej są ustawowo zobowiązane do wpisu do rejestru REGON, a także do zgłaszania zmian cech objętych wpisem lub do skreślenia podmiotu z rejestru. 34 S t r o n a

35 Przeciętnie w przeliczeniu na 100 osób na terenie województwa podkarpackiego w rejestrze REGON zarejestrowanych jest 5,50 podmiotów gospodarczych, z kolei poziom aktywności gospodarczej mieszkańców Gminy Krempna kształtuje się na poziomie 3,5 podmiotu gospodarczego na 100 mieszkańców. Podczas analizy wskaźnikowej wykazano, że na terenie żadnej jednostki urbanistycznej wskaźnik liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób - obszar wiejski nie przekroczył średniej wojewódzkiej, co oznacza, że na terenie każdego z sołectw występuje stan kryzysowy związany z poziomem aktywności gospodarczej. Z uzyskanych danych wynika, że na terenie Gminy Krempna w 2014 roku zostało zarejestrowanych 66 nowych działalności gospodarczych (0,36 w przeliczeniu na 100 mieszkańców). Największa ich liczba zarejestrowano w sołectwie Polany (2,02). Dodatni wskaźnik charakteryzuje również sołectwa: Świątkowa Wielka (0,45), Myscowa (0,40) oraz Krempna (0,38). Największy problem z rozwojem nowej działalności mają sołectwa: Grab, Ożenna, Wyszowatka, Świątkowa Mała, Kotań,. Nie odnotowano tam powstania żadnej nowej działalności. Wskaźnik wojewódzki (brak zdiagnozowanego stanu kryzysowego) występuje wyłącznie na obszarze sołectwa Polany pozostałe jednostki urbanistyczne oscylują poniżej przeciętnej wartości wskaźnika wojewódzkiego (0,60). 35 S t r o n a

36 Tabela 12 Dane dotyczące rynku pracy Sołectwo Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób - obszar wiejski Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców Grab 4,92 0,00 Ożenna 3,85 0,00 Wyszowatka 3,17 0,00 Świątkowa Wielka 5,43 0,45 Świątkowa Mała 2,63 0,00 Kotań 2,19 0,00 Krempna 4,04 0,38 Polany 3,23 2,02 Myscowa 2,01 0,40 Średnia dla gminy 3,50 0,36 Województwo 5,50 0,60 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna 36 S t r o n a

37 Rysunek 9 podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób - obszar wiejski Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez Urząd Gminy Krempna. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) 37 S t r o n a

38 Rysunek 10 Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez Urząd Gminy Krempna. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) 3.5. Problemy przestrzenno-funkcjonalne W zestawieniu tabelarycznym zaprezentowano dane pozyskane przez Urząd Gminy w Krempnej. Dane te przedstawiają Budynki mieszkalne zamieszkane wg okresu budowy przed rokiem 1989 w przeliczeniu na budynki ogółem zawierające liczbę wszystkich budynków mieszkalnych zamieszkanych wg określonego okresu budowy. 38 S t r o n a

39 Na terenie województwa podkarpackiego 76,36% budynków mieszkalnych stanowiły budynki wybudowane przed rokiem 1989, natomiast w Gminie Krempna blisko współczynnik ten wynosi blisko 93%. Na terenie wszystkich jednostek urbanistycznych zlokalizowanych na terenie Gminy Krempna zdiagnozowano zawyżony względem średniej wojewódzkiej wskaźnik dotyczący liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych. Tabela 13 Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Sołectwo Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Grab 88,24% Ożenna 100,00% Wyszowatka 100,00% Świątkowa Wielka 94,12% Świątkowa Mała 90,91% Kotań 91,67% Krempna 91,34% Polany 91,30% Myscowa 88,33% Średnia dla gminy 92,88% Województwo 76,36% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna 39 S t r o n a

40 Rysunek 11 Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez Urząd Gminy Krempna. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) 3.6. Problemy techniczne Wskaźnik odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej dotyczy szacunkowej liczby ludności zamieszkałej w budynkach mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, przyłączonych do sieci wodociągowej. Powszechny dostęp do wody z sieci wodociągowej jest podstawową potrzebą człowieka i w znaczny sposób wpływa na jego poziom życia. Co do zasady, sytuacją idealną jest 40 S t r o n a

41 wartość wskaźnika równa 100, lecz może ona być osiągnięta tylko w warunkach racjonalnej i zwartej zabudowy. Przy analizie wskaźnika należy brać pod uwagę nie tylko możliwości inwestycyjne gmin, lecz również warunki naturalne oraz charakter zabudowy, co wpływa na niższe wartości wskaźnika na terenach wiejskich oraz terenach o urozmaiconej rzeźbie terenu. Dane Urzędu Gminy Krempna wykazały odsetek mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej, który obrazuje, iż na terenie gminy wciąż brakuje infrastruktury technicznej dotyczącej sieci wodociągowej. W pięciu sołectwach wskaźnik ten był równy 0,00%, co oznacza, że na terenie sołectw: Grab, Świątkowa Wielka, Świątkowa Mała, Polany oraz Myscowa brakuje przyłączy do sieci wodociągowej. Na terenie pozostałych sołectw wartość ta znacznie odbiega od średniej Gminy. Sołectwami tymi są Kotań, Ożenna, Krempna oraz Wyszowatka, na terenie których odsetek populacji korzystającej z sieci wodociągowej oscyluje pomiędzy 97%, a 100%. Tabela 14 Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej Sołectwo Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej Grab 0,00% Ożenna 99,00% Wyszowatka 100,00% Świątkowa Wielka 0,00% Świątkowa Mała 0,00% Kotań 97,00% Krempna 99,00% Polany 0,00% Myscowa 0,00% Średnia dla gminy 43,89% Województwo 80,20% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna 41 S t r o n a

42 Rysunek 12 Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez Urząd Gminy Krempna. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) 3.7. Problemy środowiskowe Dane o korzystających z gazu dotyczą ludności w mieszkaniach wyposażonych w instalację gazu z sieci. Dane te obejmują również ludność w budynkach zbiorowego zamieszkania oraz odbiorców korzystających z gazomierzy zbiorczych. Brak sieci gazowej związany jest z problemami środowiskowymi jak: wykorzystanie innych źródeł energii, problemy niskiej emisji, czy korzystania z butli gazowych. 42 S t r o n a

43 Na terenie Gminy Krempna nie odnotowano występowania sieci gazowej, w związku z czym na terenie wszystkich sołectw zdiagnozowano stan kryzysowy związany z ludności korzystającą z sieci gazowej. Wskaźnik dotyczy szacunkowej liczby ludności zamieszkałej w budynkach mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, przyłączonych do sieci kanalizacyjnej, co jest jednym z wyznaczników poziomu życia. Co do zasady, sytuacją idealną jest wartość wskaźnika równa 100, lecz może być osiągnięta tylko w warunkach racjonalnej i zwartej zabudowy. Przy analizie wskaźnika należy brać pod uwagę nie tylko możliwości inwestycyjne gmin, lecz również warunki naturalne oraz charakter zabudowy, co wpływa na niższe wartości wskaźnika na terenach wiejskich oraz terenach o urozmaiconej rzeźbie terenu. Analizując sytuację Gminy Krempna można dostrzec, iż do sieci kanalizacyjnej nie mają podłączenia mieszkańcy sołectw: Grab, Ożenna, Wyszowatka, Świątkowa Mała, Świątkowa Wielka, Polany oraz Myscowa. Wyjątek stanowią sołectwa Kotań oraz Krempna, gdzie odsetek ludności korzystający z sieci kanalizacyjnej wynosi kolejno 94,30% i 95,70%. Tabela 15 Dane dotyczące problemów środowiskowych Gminy Krempna Sołectwo Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej Odsetek ludności korzystający z sieci kanalizacyjnej Grab 0,00% 0,00% Ożenna 0,00% 0,00% Wyszowatka 0,00% 0,00% Świątkowa Wielka 0,00% 0,00% Świątkowa Mała 0,00% 0,00% Kotań 0,00% 94,30% Krempna 0,00% 95,70% Polany 0,00% 0,00% Myscowa 0,00% 0,00% Średnia dla gminy 0,00% 21,11% Województwo 72,50% 68,70% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna 43 S t r o n a

44 Rysunek 13 Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez Urząd Gminy Krempna. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) 44 S t r o n a

45 Rysunek 14 Odsetek ludności korzystający z sieci kanalizacyjnej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez Urząd Gminy Krempna. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej) 45 S t r o n a

46 Badania społeczne 4.1. Metodologia Istotą badania ankietowego było poznanie rzeczywistych potrzeb i oczekiwań mieszkańców względem opracowywanego Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata W kwestionariuszu ankiety znalazło się 9 pytań merytorycznych oraz metryczka. W badaniu uczestniczyli mieszkańcy Gminy Krempna (n = 164). Badanie zostało przeprowadzone metodą PAPI, mianowicie wywiadem bezpośrednim z wykorzystaniem papierowego kwestionariusza, wypełnianego przez profesjonalnego ankieta Metryczka Rysunek 15 Płeć oraz wykształcenie respondentów W badaniu wzięło udział 164 Mężczyźni 33% Kobiety 67% respondentów. Większość z nich stanowiły kobiety (67,07%), natomiast mężczyźni pozostałe 32,93%. wyższe 35% średnie 23% podstawowe 9% zawodowe 33% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania. Spośród wszystkich respondentów największą część stanowiły osoby z wykształceniem wyższym (34,76%) oraz zawodowym (33,54%). Pozostałe osoby biorące udział w badaniu legitymowały się wykształceniem średnim (22,56%) oraz podstawowym (9,15%). 46 S t r o n a

47 Wśród osób biorących udział w badaniu największą grupę stanowili respondenci z przedziału wiekowego lat (28,05%). Kolejnymi grupami wiekowymi były osoby z przedziałów wiekowych: lat (26,22%), lat (19,51%), lat (10,98%), powyżej 65 roku życia (9,76%) oraz lat (5,49%). Rysunek 16 Wiek respondentów Pow. 65 lat 9,76% ,98% ,05% ,22% ,51% ,49% 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania. Największa część osób biorących udział w badaniu zamieszkiwała sołectwa: Krempna (43,29%) oraz Kotań (22,56%). Według liczby respondentów, w dalszej kolejności odpowiedzi w badaniu udzielały osoby zamieszkujące sołectwa: Świątkowa Wielka (7,32%), Wyszowatka (6,71%), Polany (6,71%), Ożenna (5,49%), Świątkowa Mała (4,27%), Myscowa (2,44%) i Grab (1,22%). 47 S t r o n a

48 Rysunek 17 Miejsce zamieszkania respondentów Miejsce zamieszkania Udział w badaniu Krempna 43,29% Kotań 22,56% Świątkowa Wielka 7,32% Wyszowatka 6,71% Polany 6,71% Ożenna 5,49% Świątkowa Mała 4,27% Myscowa 2,44% Grab 1,22% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania Wyniki badań Badanie zostało przeprowadzone w celu poznania potrzeb i oczekiwań mieszkańców dotyczących opracowywanego Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata Pierwszym zagadnieniem poruszonym w kwestionariuszu była ocena ogólnego stanu społeczno-gospodarczego gminy Krempna. Większość osób biorąca udział w badaniu oceniła stan społeczno-gospodarczy gminy, jako średni (47,56%). W dalszej kolejności respondenci wskazywali odpowiedzi: zły (33,54%), dobry (7,93%) i bardzo zły (5,49%). Pozostały odsetek osób biorący udział w badaniu (5,49%) nie potrafił ocenić jednoznacznie stanu społeczno-gospodarczego gminy, udzielając odpowiedzi trudno powiedzieć. 48 S t r o n a

49 Rysunek 18 Ocena ogólnego stanu społeczno-gospodarczego gminy Krempna Bardzo zły 5% Trudno powiedzieć 5% Dobry 8% Zły 34% Średni 48% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania. W badaniu ankietowym została poruszona kwestia występowania zjawisk kryzysowych na terenie miejsca zamieszkania respondentów. Z uwagi na specyfikę udzielonych przez respondentów wskazań, dokonano podziału zjawisk na trzy kategorie: Najbardziej uciążliwe (gdzie odsetek odpowiedzi zjawisko występuje i stanowi problem wynosił powyżej 50,00%), Umiarkowanie uciążliwe (gdzie odsetek odpowiedzi zjawisko występuje i stanowi problem oscylował w granicach od 20,00% do 50,00%). Nieuciążliwe (gdzie odsetek odpowiedzi zjawisko występuje i stanowi problem wynosił poniżej 20,00%). Spośród ujętych w kwestionariuszu rodzajów zjawisk, respondenci w ponad połowie przypadków wskazali na wysoką skalę występowania problemów: Wysokiego poziomu bezrobocia, Niskiego poziomu przedsiębiorczości (małej liczby przedsiębiorstw, braku miejsc pracy, braku wsparcia dla przedsiębiorców). Słabej dostępności komunikacyjnej gminy, 49 S t r o n a

50 Niskich dochodów mieszkańców i ubóstwa. W mniejszym stopniu uciążliwe, natomiast również występujące zjawiska na obszarze gminy stanowiły: Słaba infrastruktura transportowa (zły stan techniczny dróg, brak parkingów itp.), Duże natężenie problemów społecznych (przemoc w rodzinie, alkoholizm itp.), Mała liczba obiektów ochrony zdrowia i słaby dostęp do usług medycznych, Niski poziom aktywności społecznej mieszkańców (mała liczba organizacji pozarządowych, stowarzyszeń, klubów sportowych itp.), Słaba oferta kulturalno-rozrywkowa, Słabo rozwinięta baza turystyczna, Zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej, Słaba oferta sportowo-rekreacyjna, Niski poziom edukacji na poziomie podstawowym i gimnazjalnym. Pozostałe występujące na terenie gminy zjawiska (zły stan techniczny budynków mieszkalnych, niska jakość terenów publicznych, niski poziom bezpieczeństwa i degradacja środowiska) zostały sklasyfikowane, jako nieuciążliwe. Tabela 16. Ocena występowanie poszczególnych zjawisk na obszarze miejsca zamieszkania respondenta zjawisko Zjawisko zjawisko nie zjawisko występuje i trudno występuje występuje stanowi powiedzieć problem wysoki poziom bezrobocia 4,29% 36,81% 56,44% 2,45% niski poziom przedsiębiorczości, mała liczba 6,75% 35,58% 52,76% 4,91% przedsiębiorstw, brak miejsc pracy, brak wsparcia dla przedsiębiorców słaba dostępność komunikacyjna gminy 7,55% 36,48% 52,20% 3,77% niskie dochody mieszkańców, ubóstwo 4,27% 42,68% 50,61% 2,44% słaba infrastruktura transportowa, zły stan techniczny dróg, brak parkingów itp. duże natężenie problemów społecznych, w tym szczególnie przemoc w rodzinie, alkoholizm itp. 5,03% 47,80% 38,36% 8,81% 3,13% 50,00% 36,25% 10,63% 50 S t r o n a

51 Zjawisko mała liczba obiektów ochrony zdrowia, słaby dostęp do usług medycznych zjawisko nie występuje zjawisko występuje zjawisko występuje i stanowi problem trudno powiedzieć 7,59% 56,33% 31,65% 4,43% niski poziom aktywności społecznej 11,46% 50,32% 25,48% 12,74% mieszkańców, mała liczba organizacji pozarządowych, stowarzyszeń klubów sportowych itp. słaba oferta kulturalno-rozrywkowa 17,20% 45,22% 25,48% 12,10% słabo rozwinięta baza turystyczna 14,38% 49,02% 24,84% 11,76% zły stan techniczny budynków użyteczności 16,98% 54,72% 23,27% 5,03% publicznej słaba oferta sportowo-rekreacyjna 14,65% 50,96% 21,02% 13,38% niski poziom edukacji na poziomie 19,23% 50,00% 20,51% 10,26% podstawowym i gimnazjalnym zły stan techniczny budynków mieszkalnych 18,35% 57,59% 15,82% 8,23% niska jakość terenów publicznych, terenów 18,35% 53,16% 15,82% 12,66% zielonych, skwerów, miejsca rekreacyjne i wypoczynkowe niski poziom bezpieczeństwa 20,89% 54,43% 13,29% 11,39% degradacja środowiska, zanieczyszczenie powietrza, wód, gleby itp. 31,88% 52,50% 5,63% 10,00% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania. Kolejne pytanie ankietowe dotyczyło wskazania przez respondentów miejsca występowania poszczególnych negatywnych zjawisk w gminie. Z uwagi na charakter problematyki, wśród możliwości odpowiedzi nie zostały opracowane wymagania dotyczące minimalnej, bądź maksymalnej liczby wskazań. Powyższe założenie determinuje brak sumowania wyników do 100% oraz względny charakter odpowiedzi. Sołectwo Krempna było wskazywane przez respondentów najczęściej, jako miejsce występowania negatywnych zjawisk. Średnia udzielonych wskazań na występowanie poszczególnych problemów w sołectwie Krempna wynosiła 59,13% i była prawie trzykrotnie wyższa od średnich dla pozostałych okręgów administracyjnych gminy. W sołectwie Krempna respondenci wskazali na największą skalę występowania problemów dotyczących: 51 S t r o n a

52 Alkoholizmu, Bezrobocia, Niskiego poziomu uczestnictwa mieszkańców w życiu społecznym i kulturalnym. W dalszej kolejności osoby biorące udział w badaniu najczęściej wskazywały na sołectwa Kotań i Wyszowatka, wśród których trzy negatywne zjawiska o największej skali występowania są tożsame do tych w sołectwie Krempna. W sołectwie Grab najbardziej uciążliwe dla mieszkańców zjawiska dotyczyły kwestii: braku dostępu do nowoczesnej technologii, bezrobocia oraz niskiego poziomu uczestnictwa lokalnej społeczności w wydarzeniach społecznych i kulturowych. W sołectwie Ożenna, w opinii respondentów negatywne zjawiska o najwyższej skali występowania dotyczą: ubóstwa, bezrobocia i alkoholizmu. Wyniki dotyczące problemów w sołectwach Świątkowa Wielka oraz Świątkowa Mała są ze sobą tożsame. Respondenci uznali za najbardziej uciążliwe dla mieszkańców kwestie dotyczące: bezrobocia, alkoholizmu oraz niskiego poziomu uczestnictwa lokalnej społeczności w życiu kulturalnym i społecznym. Respondenci wskazali na główne problemy alkoholizmu, bezrobocia oraz niskiego poziomu uczestnictwa mieszkańców w życiu publicznym i kulturalnym również na terenie sołectw Polany i Myscowa. Należy podkreślić, że trzy powtarzające się problemy: alkoholizm, bezrobocie i brak partycypacji mieszkańców w życiu publicznym zostały uznane przez respondentów za zjawiska o największym skali oddziaływania na lokalną społeczność. 52 S t r o n a

53 Tabela 17. Występowanie negatywnych zjawisk na terenie poszczególnych sołectw w gminie Krempna Zjawisko Grab Ożenna Wyszowatka Świątkowa Świątkowa Wielka Mała Kotań Krempna Polany Myscowa Bezrobocie 35,61% 42,42% 37,12% 31,06% 34,85% 43,18% 64,39% 34,85% 30,30% Ubóstwo 30,77% 41,03% 33,33% 25,64% 27,35% 33,33% 58,12% 28,21% 23,93% Przestępczość 18,00% 20,00% 18,00% 2,00% 8,00% 12,00% 44,00% 14,00% 14,00% Niski poziom uczestnictwa mieszkańców w życiu społecznym i kulturalnym 35,80% 37,04% 43,21% 29,63% 29,63% 35,80% 64,20% 30,86% 30,86% Niski poziom zaufania w społeczeństwie 23,19% 26,09% 30,43% 17,39% 18,84% 30,43% 60,87% 24,64% 24,64% Bezdomność 2,78% 5,56% 11,11% 8,33% 8,33% 13,89% 58,33% 5,56% 0,00% Alkoholizm 32,95% 44,32% 40,91% 31,82% 30,68% 42,05% 70,45% 35,23% 31,82% Narkomania 0,00% 5,71% 5,71% 8,57% 5,71% 22,86% 51,43% 8,57% 2,86% Przemoc w rodzinie 22,39% 26,87% 34,33% 14,93% 20,90% 25,37% 61,19% 20,90% 19,40% Problemy opiekuńczo-wychowawcze 16,18% 22,06% 22,06% 11,76% 23,53% 30,88% 61,76% 19,12% 17,65% Niepełnosprawność 11,36% 9,09% 13,64% 4,55% 13,64% 20,45% 56,82% 9,09% 11,36% Wandalizm 11,36% 9,09% 25,00% 11,36% 11,36% 18,18% 59,09% 15,91% 20,45% Brak dostępu do nowoczesnej technologii (komputer, Internet) 39,13% 36,23% 37,68% 18,84% 23,19% 24,64% 57,97% 26,09% 21,74% Średnia wskazań dla problemów 21,50% 25,04% 27,12% 16,61% 19,69% 27,16% 59,13% 21,00% 19,16% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania. 53 S t r o n a

54 Osoby biorące udział w badaniu wskazały na docelowe grupy odbiorców działań rewitalizacyjnych. Z uwagi na charakter pytania ankietowego, w którym została dopuszczona możliwość wskazania maksymalnie trzech grup odbiorców, wyniki ukazane na wykresie nr. 5 nie sumują się do 100%. Respondenci wyznaczyli rodziny z małymi dziećmi, jako główną grupę docelową dla działań rewitalizacyjnych (60,63%). W dalszej kolejności osoby biorące udział w badaniu wskazały na potrzebę wsparcia osób bezrobotnych (48,75) oraz seniorów (43,75%). Respondenci uznali osoby zagrożone wykluczeniem społecznie, młodzież i dzieci, a także osoby niepełnosprawne za mniej priorytetową grupę odbiorców działań rewitalizacyjnych. Rysunek 19 Docelowe grupy odbiorców działań rewitalizacyjnych Rodziny z małymi dziećmi 60,63% Osoby bezrobotne 48,75% Seniorzy 43,75% Osoby zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym Młodzież 34,38% 33,13% Dzieci 30,63% Osoby niepełnosprawne 26,25% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania. Przykładami czynności oraz ogólnych praktyk rewitalizacyjnych, minimalizujących skalę występowania negatywnych zjawisk przedstawionych w tabeli nr. 3 są działania zdefiniowane w tabeli nr. 4. Osoby uczestniczące w badaniu wskazały sołectwa, wśród których należy podjąć konkretne czynności rewitalizacyjne. Ze względu na charakter pytania, respondenci posiadali możliwość zaznaczenia jedynie trzech sołectw na 54 S t r o n a

55 obszarze których należy podjąć poszczególne działania rewitalizacyjne. Z uwagi na możliwość wyboru trzech sołectw dla każdego działania, wyniki badania nie sumują się do 100%. Respondenci w największym stopniu wskazali na konieczność podejmowania działań rewitalizacyjnych w miejscowości Krempna. W głównej mierze wyznaczone przez respondentów działania dotyczą: Poprawy dostępu do usług dla osób starszych i niepełnosprawnych, Organizacji większej liczby wydarzeń o charakterze kulturalnym, rekreacyjnym dla mieszkańców, Promocji przedsiębiorczości i wsparcie dla osób zakładających działalność gospodarczą. Wśród pozostałych sołectw w gminie Krempna zostały odnotowane różne wartości wskazań dla poszczególnych działań. Respondenci zwrócili uwagę na potrzeby: utworzenia miejsc integrujących lokalne społeczności, realizację programów aktywizacji i integracji społecznej oraz organizacje większej liczby wydarzeń o charakterze kulturalnym i rekreacyjnym na terenie sołectwa Grab. W sołectwie Ożenna respondenci wskazali na potrzeby: realizacji programów integracji i aktywizacji lokalnej społeczności, rozbudowę systemu ulg i zwolnień dla przedsiębiorstw oraz zwiększenie poziomu bezpieczeństwa. Osoby biorące udział w badaniu, w stosunku do zapotrzebowania na czynności rewitalizacyjne w sołectwie Wyszowatka, zdefiniowały szereg niezbędnych do przeprowadzenia działań, m.in.: zwiększenie poziomu bezpieczeństwa, organizację większej liczby wydarzeń o charakterze kulturalnym i rekreacyjnym oraz realizację projektów szkoleniowo-doradczych. Respondenci upatrywali rozwiązania obecnych problemów sołectwa Świątkowa Wielka poprzez działania z zakresu: zwiększenia poziomu bezpieczeństwa, organizację większej 55 S t r o n a

56 liczby wydarzeń o charakterze kulturalnym i rekreacyjnym oraz utworzenia miejsc do integracji lokalnej społeczności. Respondenci w relacji do obecnego zapotrzebowania na działania rewitalizacyjne w sołectwie Świątkowa Mała, wskazali w badaniu na konieczność przeprowadzenia czynności dotyczących: rozbudowy systemu ulg i zwolnień dla przedsiębiorców, realizację programów aktywizacji i integracji lokalnej społeczności, a także promocję przedsiębiorczości i wsparcie dla osób zakładających działalność gospodarczą. Osoby uczestniczące w badaniu wskazały na potrzebę przeprowadzenia czynności rewitalizacyjnych w sołectwie Kotań, dotyczących: realizacji programów aktywizacji i integracji lokalnej społeczności, promocji przedsiębiorczości oraz rozbudowy systemu ulg i zwolnień dla przedsiębiorców. W sołectwie Myscowa respondenci wskazali na potrzebę przeprowadzenia działań z zakresu rozwoju i wsparcia przedsiębiorczości, natomiast w sołectwie Polany na działania typowo społeczne, m. in.: organizację wydarzeń o charakterze kulturalnym i rekreacyjnym. 56 S t r o n a

57 Tabela 18. Działania rewitalizacyjne o charakterze priorytetowym w poszczególnych sołectwach gminy Krempna Świątkowa Świątkowa Grab Ożenna Wyszowatka Kotań Krempna Polany Myscowa Wielka Mała Realizacja projektów szkoleniowo-doradczych 9,09% 15,15% 16,16% 12,12% 8,08% 27,27% 64,65% 12,12% 12,12% Realizacja programów aktywizacji i integracji, programów aktywności lokalnej itp. 15,15% 22,22% 14,14% 9,09% 10,10% 29,29% 53,54% 7,07% 8,08% Organizacja większej liczby wydarzeń o charakterze kulturalnym, rekreacyjnym dla 13,19% 9,89% 17,58% 15,38% 8,79% 21,98% 67,03% 14,29% 5,49% mieszkańców Utworzenia miejsca spotkań integrujących mieszkańców 19,10% 13,48% 14,61% 14,61% 7,87% 15,73% 65,17% 14,61% 6,74% Poprawa dostępu do usług dla osób starszych i dla osób niepełnosprawnych 10,23% 11,36% 11,36% 13,64% 9,09% 20,45% 75,00% 11,36% 5,68% Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa (rozbudowa monitoringu, większa liczba patroli policji) 11,54% 16,67% 20,51% 15,38% 5,13% 15,38% 55,13% 7,69% 7,69% Rozbudowa systemu ulg i zwolnień dla podmiotów prywatnych generujących miejsca pracy i 9,48% 18,10% 12,07% 11,21% 10,34% 23,28% 61,21% 8,62% 7,76% inwestycje Promocja przedsiębiorczości, wsparcie dla osób zakładających działalność gospodarczą 6,42% 11,93% 9,17% 13,76% 9,17% 27,52% 67,89% 11,01% 7,34% Średnia wskazań dla działań 11,78% 14,85% 14,45% 13,15% 8,57% 22,61% 63,70% 10,85% 7,61% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania. 57 S t r o n a

58 Kolejne pytanie dotyczyło wskazania przez mieszkańców obszaru zdegradowanego w gminie, a następnie zaproponowania do niego konkretnego działania rewitalizacyjnego odnoszącego się do sfery społecznej. Respondenci najczęściej wskazywali na obszar sołectw: Krempna (35,00%), Kotań (15,00%), Wyszowatka (13,57%) oraz Ożenna (10,71%). W mniejszym stopniu wskazania dotyczyły sołectw: Grab (7,86%), Polany (6,43%), Świątkowa Mała (5,00%), Świątkowa Wielka (3,57%) oraz Myscowa (2,86%). W tabeli nr. 5 zostało zeprezentowane zestawienie zaproponowanych działań wraz z lokalizacją ich realizacji. Najczęściej wskazywanym przez respondentów działaniem było ograniczenie zjawiska patologii społecznej. Tabela 19. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery społecznej wraz z lokalizacją ich realizacji Grab Ożenna Wyszowatka Świątkowa Wielka Świątkowa Mała Kotań Krempna Polany Myscowa Ograniczenie zjawiska patologii społecznej Wsparcie osób i rodzin ubogich Ograniczenie ubóstwa Poprawa stanu technicznego budynków mieszkalnych Organizacja wydarzeń integracyjnych Rozwiązanie problemu alkoholizmu Rozwiązanie problemu bezrobocia Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania. W kolejnym pytaniu respondenci wskazali obszar zdegradowany w gminie, a następnie zaproponowali do niego konkretne działanie rewitalizacyjne dotyczące sfery gospodarczej. Osoby uczestniczące w badaniu najczęściej wskazywały na sołectwa: Krempna (45,38%) oraz Kotań (15,97%), jako obszary, na których należy 58 S t r o n a

59 przeprowadzić działania ze sfery gospodarczej. Najrzadziej wyznaczanymi przez respondentów obszarami w gminie były sołectwa: Myscowa (1,68%) i Świątkowa Wielka (4,20%). W tabeli nr. 6 zostało przedstawione zestawienie sołectw wraz z przypisanymi do nich działaniami rewitalizacyjnymi ze sfery gospodarczej. Respondenci najczęściej wskazywali na potrzebę podjęcia czynności zmniejszających skalę bezrobocia. Tabela 20. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery gospodarczej wraz z lokalizacją ich realizacji Grab Ożenna Wyszowatka Świątkowa Wielka Świątkowa Mała Kotań Krempna Polany Myscowa Zmniejszenie skali bezrobocia Zwiększenie bazy przedsiębiorstw Powstanie miejsc parkingowych Budowa dróg Zagospodarowanie zalewu Zagospodarowanie budynków po starych PGR ach Powstanie muzeum Zagospodarowanie strażnicy na cele turystyczne Powstanie bazy gastronomicznej Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania. Respondenci w kolejnym punkcie wskazywali obszar zdegradowany w sferze przestrzenno-infrastrukturalnej, a następnie definiowali konkretne działanie rewitalizacyjne odnoszące się do danego sołectwa. Analogicznie jak w przypadku działań w sferze gospodarczej, respondenci najczęściej wskazywali na sołectwa: Krempna (48,48%) i Kotań (17,17%), jako obszary, na których występuje potrzeba przeprowadzenia działań związanych z budową nowej bądź renowacją obecnej 59 S t r o n a

60 infrastruktury. Respondenci najrzadziej wskazywali na obszary sołectw: Grab (4,04%), Świątkowa Mała (4,04%) i Świątkowa Wielka (3,03%), jako miejsc wymagających przeprowadzenia działań ze sfery przestrzenno-infrastrukturalnej. W tabeli nr. 7 zostało zaprezentowane zestawienie zaproponowanych czynności rewitalizacyjnych wraz z ich miejscem realizacji. Osoby biorące udział w badaniu najczęściej wskazywały na potrzebę przeprowadzenia prac związanych z odnową elewacji budynków. Tabela 21. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery przestrzenno-infrastrukturalnej wraz z lokalizacją ich realizacji Grab Ożenna Wyszowatka Świątkowa Wielka Świątkowa Mała Kotań Krempna Polany Myscowa Odnowa elewacji budynków Poprawa stanu/powstanie parkingów Rozbudowa infrastruktury drogowej Zagospodarowanie zalewu Zagospodarowanie budynków po starych PGR ach Remont/powstanie chodników Dostosowanie ośrodka zdrowia do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych Inwestycje w infrastrukturę turystyczną Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania. W ostatnim pytaniu respondenci odpowiadali na pytanie dotyczące stanu zabytków w gminie Krempna. Ponad połowa z nich (53,46%) oceniła stan zabytków, jako dobry, natomiast co trzeci (32,28%), jako zadowalający. Jedynie co dziesiąty respondent (10,06%) oceniał stan zabytków, jako niezadowalający. 60 S t r o n a

61 Rysunek 20 Stan zabytków w gminie Krempna Niezadowalający 10% Bardzo dobry 4% Zadowalający 32% Dobry 54% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania Konsultacje społeczne Uzupełnieniem analizy wskaźnikowej oraz badań ilościowych na próbie losowej populacji mieszkańców Gminy Krempna było przeprowadzenie spotkań warsztatowych z mieszkańcami i interesariuszami Gminy Krempna. Podczas spotkań uczestnicy zwrócili uwagę na trzy ich zdaniem obszaru gminy, które w szczególności charakteryzują się występowaniem stanu kryzysowego w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Ponadto każda z lokalizacji uzupełniona została o charakterystykę lokalizacji występowania zjawisk kryzysowych. 61 S t r o n a

62 Rysunek 21 Obszary zdegradowane zdaniem uczestników spotkań warsztatowych Krempna Kotań Ożenna - niedziałająca restauracja, - brak publicznych toalet, - brak informacji dla turystów Krempnej (brak informacji turystycznej), - brak stołówki dla uczniów szkoły, - brak miejsc rekreacji (boisko, sala gimnastyczna w złym stanie technicznym, niezagospodarowany. zalew) - brak dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych budynku SPGOZ (brak windy) Źródło: opracowanie własne - brak terenów rekreacyjnych, - duża ilość niewykorzystanych budynków po dawnych PGR-ach. Miejsca związane z historią (zabytki). - brak reprezentatywności strefy przygranicznej (budynek byłej strażnicy). Jednym z celów spotkań konsultacyjnych było odpowiedź na pytanie jakie projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne należy prowadzić na terytorium Gminy Krempna w celu pobudzenia rozwoju społeczno-gospodarczego i minimalizowania skutków występowania stanu kryzysowego. Zdaniem mieszkańców i interesariuszy Gminy Krempna działania rewitalizacyjne powinny być skierowane w pierwszej kolejności do dzieci i młodzieży szkolnej, osób młodych w wieku produkcyjnym oraz seniorów. Natomiast uczestnicy przede wszystkim wskazywali projekty związane z: Zagospodarowaniem zalewu w Krempnej, Przywróceniem funkcji gastronomicznej byłemu budynkowi restauracji zlokalizowanym w centrum Krempnej, 62 S t r o n a

63 Poprawie infrastruktury drogowej, Działaniach mających na celu rozwój turystyki, Zwiększenie infrastruktury rekreacyjnej, Zwiększenie oferty turystycznej, Działaniach mających na celu przeciwdziałanie bezrobociu, Działaniach mających na celu promocję dziedzictwa kulturowego (zabytków), Rozwojem usług medycznych i rehabilitacyjnych. Dodatkowo uczestnicy aktywnie uczestniczący w konsultacjach społecznych wskazali na priorytetowe aspekty mające wpływ na jakość życia mieszkańców Gminy Krempna. Uczestnicy spotkania wskazali następujące aspekty: Turystyka, Przedsiębiorczość, Rynek pracy, Usługi medyczne, Oświata i edukacja. Jednakże dla uczestników spotkania najważniejszym aspektem jest turystyka i jej planowany rozwój. Analizując sytuację społeczno-gospodarczą Gminy Krempna w ujęciu wizji w roku 2023 r. uczestnicy w zakresie turystyki i rekreacji wskazywali przede wszystkim na; Zagospodarowany zalew w Krempnej, Odnowione centrum Krempnej (działające restauracja wraz z informacją turystyczną), Zwiększoną ofertę turystyczną i agroturystyczną, Zmodernizowaną infrastrukturą drogową, Zadbane obiekty dziedzictwa kulturowego, Bogatą ofertę rekreacyjną. 63 S t r o n a

64 Rysunek 22 Dokumentacja zdjęciowa dot. spotkań konsultacyjnych 64 S t r o n a

65 Źródło: opracowanie własne 65 S t r o n a

66 Analiza SWOT Celem analizy SWOT (strengths-weaknesses-opportunities-threats) jest identyfikacja i analiza czynników w kontekście ustalonego celu oraz wskazanie najlepszych rozwiązań, wytyczenie kierunków działania przy jednoczesnym wykorzystaniu szans i mocnych stron, a także minimalizacji zagrożeń i słabych stron analizowanego podmiotu. Przystępując do analizy SWOT należy wskazać czynniki, które mogą wpływać na funkcjonowanie analizowanego podmiotu. Następnie należy posegregować je w cztery grupy: grupa 1: mocne strony (strenghts, S ) - czynniki wewnętrzne, cechy, które stanowią atuty, zalety, przewagę analizowanego podmiotu grupa 2: słabe strony (weaknesses, W ) - czynniki wewnętrzne, cechy, które są słabszą stroną analizowanego podmiotu, bariery, wady grupa 3: szanse (opportunities, O ) - czynniki zewnętrzne, cechy otoczenia, które stwarzają szansę korzystnej zmiany analizowanego podmiotu grupa 4: zagrożenia (threats, T ) - czynniki zewnętrzne, cechy otoczenia, które stwarzają niebezpieczeństwo zmian niekorzystnych dla analizowanego podmiotu Analiza SWOT bazuje na identyfikacji poszczególnych czynników za pomocą kryterium czasu ich występowania (obecne/ przyszłe) i charakteru oddziaływania danego czynnika (pozytywne/ negatywne). Ze względu na zakres przedmiotowy i cel opracowania dokumentu zdecydowano się przyjąć założenia: mocne strony uznaje się wyłącznie te czynniki, które mają charakter wewnętrzny i pozytywny; słabe strony uznaje się wyłącznie te czynniki, które mają charakter wewnętrzny i negatywny; szanse uznaje się wyłącznie te czynniki, które mają charakter zewnętrzny i pozytywny; zagrożenia uznaje się wyłącznie te czynniki, które mają charakter zewnętrzny i negatywny. 66 S t r o n a

67 Tabela 22 Analiza SWOT Mocne strony Wysoka atrakcyjność turystyczna i rekreacyjna Beskidu Niskiego i Magurskiego Parku Narodowego. Silny poziom tożsamości lokalnej, tradycji kulturowych oraz bogactwo materialnego dziedzictwa kulturowego. Bioróżnorodność środowiska przyrodniczego i zasoby naturalne. Zasoby Ludzkie. Poprawiający się wizerunek regionu z jego walorami przyrodniczymi i dziedzictwem kulturowym. Korzystne warunki do pozyskiwania energii odnawialnej. Szanse Rozwój turystyki. Rozwój współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej. Stworzenie nowych miejsc pracy. Rozwój przemysłu rolnospożywczego i tworzenie grup producenckich zdrowej żywności. Promowanie produktu regionalnego. Zwiększenie dostępu do środków z funduszy unijnych. Odnawialne źródła energii. Położenie na terenie Magurskiego Parku Narodowego. Możliwość wykorzystania sąsiedztwa Słowacji i Ukrainy dla rozwoju handlu i współpracy gospodarczej. Źródło: opracowanie własne Słabe strony Brak stosownej promocji regionu. Niska podaż nowych miejsc pracy i odpływ ludzi młodych z subregionu. Niski standard techniczny dróg. Brak zainteresowania zewnętrznych inwestorów słabo rozwiniętym regionem. Słabo rozwinięta infrastruktura turystyczno-rekreacyjna subregionu. Rozdrobnione, mało wydajne i niskodochodowe rolnictwo. Słaby napływ turystów na obszar subregionu. Niski stan techniczny obiektów i urządzeń infrastruktury ochrony zdrowia oraz szkolnictwa. Luka infrastruktury w dziedzinie gospodarki wodno-ściekowej. Zagrożenia Bierność i stagnacja społeczeństwa. Odpływ młodych osób zagranicę i do dużych ośrodków miejskich. Niskie dofinansowanie regionu. Bliskie sąsiedztwo atrakcyjnych Bieszczadów. Brak skutecznej promocji regionu. 67 S t r o n a

68 5.1. Potencjały obszaru W związku z przeprowadzoną analizą SWOT do największych potencjałów Gminy Krempna zaliczyć można: Bliskie położenie względem granicy. Wysoka atrakcyjność turystyczna i rekreacyjna Beskidu Niskiego i Magurskiego Parku Narodowego. Silny poziom tożsamości lokalnej, tradycji kulturowych oraz bogactwo materialnego dziedzictwa kulturowego. Bioróżnorodność środowiska przyrodniczego i zasoby naturalne. Zasoby Ludzkie. Poprawiający się wizerunek regionu z jego walorami przyrodniczymi i dziedzictwem kulturowym. Korzystne warunki do pozyskiwania energii odnawialnej. Rozwój przemysłu rolno-spożywczego i tworzenie grup producenckich zdrowej żywności. Promowanie produktu regionalnego. Identyfikacja obszarów zdegradowanych na terenie Gminy Krempna Obszar zdegradowany stanowi obszar, na którym zidentyfikowany został stan kryzysowy (tj. stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych). Może być on podzielony na podobszary, w tym podobszary, które nie posiadają wspólnych granic (warunek występowanie sytuacji kryzysowej na każdym podobszarze). Zgodnie z Ustawą z dnia 9 października 2015r. o rewitalizacji, wyznaczenie obszaru zdegradowanego następuje na podstawie koncentracji na nim negatywnych zjawisk społecznych, przy jednoczesnym występowaniu co najmniej jednego z negatywnych 68 S t r o n a

69 zjawisk w sferze gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej bądź środowiskowej. Obszary kryzysowe w poszczególnych aspektach wyznaczono poprzez analizę porównawczą wartości poszczególnych wskaźników z wartościami średnimi dla całej Gminy oraz województwa podkarpackiego. Poszczególne wskaźniki przekraczające średnią dla województwa podkarpackiego oznaczają występowanie obszaru problemowego w danym sołectwie. W poniższych tabelach przedstawiono obszary kryzysowe w poszczególnych sferach w podziale na sołectwa: 69 S t r o n a

70 Tabela 23 Wskazanie degradacji w sferze społecznej w sołectwach Gminy Krempna Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 osób Ludność w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym Liczba długotrwale bezrobotnych w % bezrobotnych ogółem Wyniki egzaminów 6-klasisty Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób Suma obszarów kryzysowych Sołectwo Grab 4,92 0,00 13,04% 2,17% 100,00% 50,00% 3,28 3 Ożenna 17,95 2,56 20,00% 23,64% 84,62% 0,00 3 Wyszowatka 19,05 3,97 6,25% 25,00% 75,00% 80,00% 0,00 4 Świątkowa Wielka 12,67 1,81 15,69% 5,88% 55,56% 46,50% 0,00 2 Świątkowa Mała 10,53 2,63 19,74% 6,58% 40,00% 0,88 1 Kotań 13,48 2,51 15,32% 18,47% 73,17% 56,25% 0,31 4 Krempna 15,00 3,65 17,25% 15,79% 61,11% 67,00% 0,96 4 Polany 17,74 3,23 22,44% 12,82% 80,00% 0,40 4 Myscowa 13,25 2,81 27,33% 7,33% 100,00% 62,50% 0,80 3 Średnia dla Gminy Krempna 13,84 2,57 17,45% 13,08% 74,38% 60,38% 0,74 Średnia dla województwa podkarpackiego Źródło: Opracowanie własne 6,10 3,16 27,90% 10,20% 61,50% 67,70% 1,32 70 S t r o n a

71 Tabela 24 Wskazanie degradacji w sferach: gospodarczej, przestrzenno infrastrukturalnej, technicznej i środowiskowej w sołectwach Gminy Krempna Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej Odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej Suma obszarów kryzysowych Sołectwo Grab 88,24% 4,92 0,00 0,00% 0,00% 5 Ożenna 100,00% 3,85 0,00 0,00% 0,00% 5 Wyszowatka 100,00% 3,17 0,00 0,00% 0,00% 5 Świątkowa Wielka 94,12% 5,43 0,45 0,00% 0,00% 5 Świątkowa Mała 90,91% 2,63 0,00 0,00% 0,00% 5 Kotań 91,67% 2,19 0,00 0,00% 94,30% 4 Krempna 91,34% 4,04 0,38 0,00% 95,70% 4 Polany 91,30% 3,23 2,02 0,00% 0,00% 4 Myscowa 88,33% 2,01 0,40 0,00% 0,00% 5 Średnia dla Gminy Krempna 92,88% 3,50 0,36 0,00% 21,11% Średnia dla województwa podkarpackiego 76,36% 5,50 0,60 72,50% 68,70% Źródło: Opracowanie własne 71 S t r o n a

72 Obszary zdegradowane determinowane są łączną liczbą zdiagnozowanych problemów- na terenie 7 sołectw Gminy Krempna liczba ta jest równa bądź przekracza średnią dla Gminy (7,78). W poniższej tabeli zaprezentowano szczegółową liczbę obszarów problemowych na terenie sołectw, w których wykazano największą ich liczbę: Tabela 25 Podsumowanie analizy wskaźnikowej Sołectwo Liczba problemów społecznych Liczba pozostałych problemów Suma zjawisk kryzysowych Grab Ożenna Wyszowatka Świątkowa Wielka Świątkowa Mała Kotań Krempna Polany Myscowa Średnia 7,78 Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wskaźnikowej Wykres 1 Liczba zdiagnozowanych obszarów problemowych w podziale na sołectwa Średnia Wyszowatka Myscowa Polany Krempna Kotań Ożenna Grab Świątkowa Wielka Świątkowa Mała 6 7 7, Źródło: Opracowanie własne Uwzględniwszy powyższe informacje, jako obszar zdegradowany można zakwalifikować następujące sołectwa Gminy Krempna: 72 S t r o n a

73 Tabela 26 Obszary zdegradowane Gminy Krempna Liczba Sołectwo obszarów kryzysowych Powierzchnia (km 2 ) Mieszkańcy Grab 8 25,79 61 Ożenna 8 6,55 78 Wyszowatka 9 10, Kotań 8 6, Krempna 8 26, Polany 8 36, Myscowa 8 27, Suma 140, Gmina Krempna 203, Udział (%) 69% 83% Źródło: opracowanie własne Sołectwa te zajmują łączną powierzchnię równą 140,71 km 2, co stanowi 69% powierzchni Gminy Krempna. Teren ten zamieszkiwany jest przez łączną liczbę ludności wynoszącą 1 601, stanowiąc blisko 83% populacji gminy. Identyfikacja obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Krempna Obszar rewitalizacji stanowi teren obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się występowaniem zjawisk negatywnych oraz znaczeniem dla rozwoju lokalnego. Może być on podzielony na podobszary, które nie posiadają ze sobą wspólnych granic, jednak nie mogą obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez 30% jej mieszkańców. Obszar rewitalizacji na obszarze Gminy Krempna został wybrany na podstawie diagnozy społecznogospodarczej, jak również analizy wskaźnikowej w sferze społecznej, przestrzennofunkcjonalnej, gospodarczej oraz środowiskowej. Wyodrębniony obszar rewitalizacji charakteryzuje się największym natężeniem obszarów problemowych w wyżej wymienionych sferach. W związku z faktem, iż obszar zdegradowany przekracza wskaźniki ustawowe przewidziane dla obszaru rewitalizacji, 73 S t r o n a

74 obszary te zostały wyznaczone w sposób mający na celu uwzględnienie szczególnego znaczenia dla rozwoju lokalnego wybranego obszaru. Ponadto zgodnie z Wytycznymi Ministra Rozwoju wytypowane do rewitalizacji podobszary stanowią tereny istotne dla tworzenia wizerunku Gminy oraz pobudzenia społeczno-gospodarczego na całym terenie zdegradowanym. Tabela 27 Podobszary wyznaczone do rewitalizacji Gminy Krempna Obszary Powierzchnia Ludność problemowe (km 2 ) Krempna 8 26, Ożenna 8 6,55 78 Suma 33, Gmina Krempna 203, Udział (%) 16% 30% Źródło: opracowanie własne 7.1. Uzasadnienie wyboru obszaru rewitalizacji Obszar rewitalizacji Gminy Krempna wyznaczony został w oparciu o indywidualne kryteria dotyczące sytuacji społeczno ekonomicznej mieszkańców poszczególnych jednostek urbanistycznych Gminy, wraz z analizą funkcjonalności przestrzennej oraz infrastruktury technicznej i środowiskowej. Wytypowane na podstawie specyfiki Gminy Krempna indywidualne kryteria przyrównane zostały do wartości referencyjnych wskazanych przez IZ RPO (jako kwalifikujących obszar rewitalizacji do wsparcia w ramach RPO WP na najbardziej dotknięte problemami obszary województwa podkarpackiego. W związku z powyższym zgodnie z Instrukcją przygotowania programów rewitalizacji w zakresie wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata poniżej przedstawione zostało uzasadnienie wyboru obszaru rewitalizacji Gminy Krempna porównując wartości referencyjne wskaźników z sześcioma wskaźnikami wymienionymi w powyższym dokumencie, dla których wartości oszacowane dla OR są mniej korzystne niż wartości referencyjne dla województwa podkarpackiego. 74 S t r o n a

75 Tabela 28 Uzasadnienie wyboru wskaźników argumentujących wybór obszaru rewitalizacji Gminy Krempna na tle województwa podkarpackiego Kategoria Nazwa wskaźnika Uzasadnienie wyboru rynek pracy Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg miejsca zamieszkania pomoc społeczna Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Udział osób bezrobotnych zarejestrowanych w populacji osób w wieku produkcyjnym zamieszkujących analizowany obszar obrazuje stan lokalnego rynku pracy, a co za tym przedstawia pośrednio również konieczność interwencji i ze względu na wysoki stopień bezrobotnych generujących problemy takie jak: korzystanie z pomocy państwa i zasiłków pomocy społecznej, spadek siły nabywczej, problemy z utrzymaniem odpowiedniej jakości życia i dostępu do usług i infrastruktury kulturalnej sportowej i edukacyjnej. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej stanowi istotę lokalizacji ukierunkowania działań rewitalizacyjnych w granicach danej jednostki urbanistycznej. Przedmiotowy wskaźnik umożliwia zdiagnozowanie stanu kryzysowego ze względu na wysoki współczynnik osób, które charakteryzują się takimi problemami społecznymi jak: ubóstwo, bezrobocie, bezradność w aspekcie opiekuńczowychowawczym, niepełnosprawność, długotrwałej choroby, przemocy w rodzinie, alkoholizmu lub narkomanii czy sieroctwa. edukacja Wyniki egzaminów 6-klasisty Jakość edukacji, który obrazuje wskaźnik dotyczący wyników egzaminów 6-klasity kształtuje obraz poziomu nauczania, które utrzymywane na odpowiednio wysokim poziomie może stanowić bodziec motywujący dzieci do dalszej edukacji i w konsekwencji wpłynąć na rozwój psychospołeczny uczniów, odnalezienie się na lokalnym rynku pracy oraz przeciwdziałać patologiom i dziedziczeniu negatywnych postaw życiowych. podmioty gospodarcze uwarunkowania przestrzenne Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania obszar wiejski Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na liczbę mieszkańców świadczy o występowaniu na danym terenie problemów gospodarczych oraz klaruje poziom przedsiębiorczości lokalnej społeczności. Wskaźnik dotyczący relacji budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1989 rokiem, do wszystkich budynków mieszkalnych obrazuje potencjalny stan infrastruktury mieszkaniowej, technicznej oraz ewentualną konieczność interwencji związaną z remontami i stanem technicznym budynków, mającym wpływ na poziom życia mieszkańców. ochrona środowiska Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej Odsetek mieszkańców korzystających z sieci gazowej określa m.in. źródło problemów dotyczących emisji niskiej emisji, czy spalania śmieci itp. Ponadto dostęp do sieci gazowej bezpośrednio 75 S t r o n a

76 Źródło: opracowanie własne wpływa na jakość życia mieszkańców oraz codzienne funkcjonowanie. W poniższej tabeli przedstawiona została analiza porównawcza wartości referencyjne wskaźników argumentujących wybór granic obszaru rewitalizacji: Tabela 29 Analiza porównawcza wartości referencyjnych województwa podkarpackiego i obszaru rewitalizacji Gminy Krempna Wartość Jednostka referencyjna Źródło pozyskania Nazwa wskaźnika analityczna wskaźnika danych (2014 r.) rynek pracy Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg miejsca zamieszkania Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Wyniki egzaminów 6-klasisty Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania obszar wiejski Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Województwo podkarpackie 10,2% GUS - BDL OR Krempna 15,79% PUP w Jaśle OR - Ożenna 17,95% PUP w Jaśle pomoc społeczna Województwo podkarpackie 6,1 Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej/ Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Rzeszowie OR Krempna 15,00 GOPS w Krempnej OR - Ożenna 17,95 GOPS w Krempnej edukacja Województwo Okręgowa Komisja 67,7% podkarpackie Egzaminacyjna OR Krempna 67,0% Szkoły podstawowe OR - Ożenna - Szkoły podstawowe podmioty gospodarcze Województwo podkarpackie 5,5 GUS - BDL Ewidencja działalności OR Krempna 4,04 gospodarczych dane gminy Ewidencja działalności OR - Ożenna 3,85 gospodarczych dane gminy uwarunkowania przestrzenne Województwo podkarpackie OR Krempna 91,34% OR - Ożenna 100,00% 73,36% GUS - BDL Dane administracyjne gminy Dane administracyjne gminy 76 S t r o n a

77 Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej Źródło: opracowanie własne ochrona środowiska Województwo podkarpackie OR Krempna 0,00% OR - Ożenna 0,00% 80,2% GUS - BDL Dane administracyjne gminy Dane administracyjne gminy 77 S t r o n a

78 7.2. Zasięg przestrzenny obszaru rewitalizacji Krempna Rysunek 23 Zasięg przestrzenny OR Gminy Krempna - podobszar Krempna Źródło: opracowanie własne 78 S t r o n a

79 Ożenna Rysunek 24 Zasięg przestrzenny OR Gminy Krempna - podobszar Ożenna Źródło: opracowanie własne 79 S t r o n a

80 Wizja wyprowadzenia obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego (planowany efekt rewitalizacji) Wizja jest jednym z głównych elementów wpływających na kierunek procesu rewitalizacji. Nakreśla pożądany stan docelowy, do którego należy dążyć, podporządkowując mu jednocześnie wszystkie działania. Rewitalizacja obszarów kryzysowych przebiegać powinna w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju, zakładające równowagę pomiędzy: rozwojem społecznym którego przykładem może być aktywizacja i integracja lokalnej społeczności, w tym osób starszych i niepełnosprawnych, obniżenie poziomu przestępczości, zapobieganie wykluczeniom społecznym lub zwiększenie poziomu uczestnictwa w życiu publicznym; rozwojem gospodarczym na przykład aktywizacja zawodowa mieszkańców, tworzenie nowych miejsc pracy, uatrakcyjnienie obszaru dla potencjalnych przedsiębiorców i inwestorów lub zwiększenie atrakcyjności turystycznej; rozwojem infrastrukturalnym dla przykładu modernizacja zabudowy i infrastruktury drogowej, konserwacja zabytkowych obiektów, poprawa stanu środowiska. Wykreowany wizerunek rewitalizowanego obszaru sprawi, że Gmina Krempna stanie się także miejscem przyjaznym i atrakcyjnym dla mieszkańców i przedsiębiorców prowadzących na terenie wyznaczonym do rewitalizacji swoją działalność. Wsparcie i oferta społeczno-kulturalna kierowana będzie do wszystkich mieszkańców gminy zarówno do dzieci i osób młodych, osób starszych, jak i często pomijanych osób w wieku produkcyjnym. Szczególną opieką otoczone zostaną tereny obszaru rewitalizacji. Dzięki działaniom gminy oraz wsparciu interesariuszy, obszary rewitalizowane staną się miejscami atrakcyjnymi zarówno dla mieszkańców, jak i turystów i inwestorów. 80 S t r o n a

81 Proponowana wizja wyprowadzenia obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego brzmi: Obszar rewitalizacji Gminy Krempna jako miejsce potęgujące zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy całej gminy atrakcyjne dla mieszkańca, turysty i inwestora. Obszar objęty Lokalnym Programem Rewitalizacji charakteryzuje się zróżnicowaniem, funkcjonalnością i dostępnością przyjaznych miejsc spędzania czasu wolnego oraz przestrzeni publicznych dostępnych dla wszystkich mieszkańców obszaru rewitalizacji i turystów odwiedzających region. Misja natomiast, to ogólny kierunek działań rewitalizacyjnych w planowanym przedziale czasu. Istotne jest wskazanie obszarów najistotniejszych dla procesu rewitalizacji. Misja stanowi sposób osiągnięcia stanu docelowego - wyrażonego w wizji wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego. Misja usprawnia osiągnięcie wyznaczonego celu poprzez dobór i wykonanie poszczególnych działań. Rewitalizacja przestrzeni oraz aktywizacja społeczna i gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji Gminy Krempna w celu poprawy jakości życia mieszkańców, tworzenia szans i działań z zakresu rozwoju infrastrukturalnego oraz wykreowania bezpiecznych terenów publicznych przy jednoczesnym stworzenia wizerunku miejsca atrakcyjnego turystycznie. 81 S t r o n a

82 Cele rewitalizacji i kierunki interwencji Realizacja Programu Rewitalizacji Gminy Krempna opiera się na kompleksowym ujęciu procesu rewitalizacji, obejmującym działania wspomagające osoby potrzebujące, aktywizujące i integrujące społeczność lokalną oraz działania dotyczące modernizacji infrastruktury społecznej, technicznej i turystycznej. Gmina Krempna Gmina Krempna leży w Beskidzie Niskim, w górnym dorzeczu Wisłoki, nad granicą ze Słowacją. Posiada wyjątkowo bogatą, zróżnicowaną rzeźbę terenu. Tworzą ją przysadziste, porośnięte lasem wzniesienia Wielka Góra- 791 m n. p. m, Barania(728),Żydowska Góra (719), Góra Kamień (714), Nad Tysowym (713), rozcięte korytem Wisłoki oraz licznymi strumieniami i potokami( Ryjak, Krempna, Wilsznia, Rzeszówka, Świerżówka, Krokowy, Baranie), których doliny wrzynają się głęboko w skaliste podłoże, przydając urody Krajobrazowi. W dole rozciągają się piękne, śródgórskie łąki, a na pozbawionych lasu zboczach- rozległe pastwiska. Poszczególne wioski są, niekiedy, znacznie od siebie oddalone i jak przed wiekami, stanowią enklawy osadnicze pośród gór i lasów. Sielski, nieco jednak surowy pejzaż, wzbogacają twory ludzkiej działalności: zabytkowe, szlachetne w proporcjach, harmonijnie wkomponowane w naturalne otoczenie cerkwie, łemkowskie chaty, przydrożne kapliczki i krzyże. Mówią one o wielowiekowej historii tej ziemi, są niemymi świadkami zawieruch wojennych, ludzkich dramatów, przemocy i bólu, strażnikami pamięci. Klimat gminy wykazuje cechy klimatu górskiego, znacznie surowszego niż na Pogórzu. Zimy są tu mroźne i śnieżne, lata dość krótkie, z upalnymi dniami i chłodnymi nocami. Ciepłe i pogodne są jesienie, spóźnione w stosunku do terenów podgórskich wiosny. Średnia temperatura roczna wynosi około 6-7 o C, średnia lipca 17 o C, stycznia zaś -5 o C. Śnieg leży dni, a spadki temperatur dochodzą do -35 o C. Okres wegetacji trwa 82 S t r o n a

83 poniżej 200 dni i fakt ten jest niekorzystny dla rolnictwa. Występuje częsta zmienność warunków klimatycznych, zarówno latem jak też zimą. Cechy klimatu nie sprzyjające rolnictwu, są natomiast korzystne dla rozwoju turystyki. Gmina jest atrakcyjna o każdej porze roku. Zimą można tu uprawiać sporty narciarskie, latem korzystać z urlopów kąpieli i wędkowania, jesienią rozległe lasy oferują bogactwo grzybów, jeżyn i orzechów laskowych. Krempna Miejscowość jest siedzibą gminy Krempna, dyrekcji Magurskiego Parku Narodowego, oraz parafii św. Maksymiliana Kolbe, należącej do dekanatu Nowy Żmigród, diecezji rzeszowskiej. W sołectwie znajdują się: cerkiew drewniana z XVII w. Wielokrotnie przebudowywana. Ściany szalowane gontami. W trójdzielnej cerkwi znajduje się XIX wieczny ikonostas z 1835 roku pędzla Krasuckiego i rokokowy ołtarz główny. W roku 2007 został przeprowadzony gruntowny remont świątyni, dzięki któremu został przywrócony jej dawny blask. cmentarz z I wojny światowej. Zwieńczony wieńcem dębowym. Na murze ogrodzenia dwa betonowe krzyże. Nagrobne krzyże drewniane. W ostatnich latach poddany renowacji. Ożenna Ożenna leży w środkowej części Beskidu Niskiego. To miejscowość przygraniczna, położona na wschód od Grabia, po lewej stronie drogi wojewódzkiej nr 992 biegnącej z Jasła do granicy państwa. Wieś leży w górnym biegu potoku Ryjak dopływu Wisłoki. Odległość drogowa od siedziby gminy wynosi 17 km. W sołectwie Ożenna znajdują się: 83 S t r o n a

84 Cmentarz wojskowy Nr 3 w Ożennej z pierwszej wojny światowejmur z kamienia łamanego, drewniana furta, dwa pomniki w formie ścian szczytowych, drewniane krzyże nagrobne i kamienne tablice. Dwa groby masowe w Ożennej- grób Nr pochowanych i Nr pochowanych. Na terenie Gminy Krempna licznie występują zabytki małej architektury (krzyże, kapliczki przydrożne) jako pozostałości po dawnej ludności, głównie łemkowskiej, niegdyś zamieszkującej te tereny. Obiekty te datowane są na okres od końca XIX wieku do połowy XX. Realizację Programu Rewitalizacji Gminy Krempna zaplanowano w formie trzech kierunków interwencji (dziedzin strategicznych) określonych na podstawie analizy danych zastanych, diagnozy potrzeb i problemów rewitalizacyjnych. Dziedziny te odpowiadają na zidentyfikowane w ramach diagnozy zjawiska kryzysowe, realizując cel strategiczny Programu Rewitalizacyjnego, jakim jest: stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju Gminy oraz poprawy jakości życia mieszkańców poprzez wyprowadzenie obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego. Realizacja celu nadrzędnego LPR prowadzić będzie do zrównoważenia szans rozwojowych obszarów obecnie problemowych na terenie obszaru rewitalizacji oraz wyprowadzenia tych terenów ze stanu kryzysowego poprzez kreowanie i wdrażanie kluczowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych na obszarach problemowych przy pełnym zaangażowaniu i partycypacji interesariuszy Programu. Interesariusze to osoby, instytucje lub ich grupy, które są w strefie bezpośredniego lub pośredniego oddziaływania Lokalnego Programu Rewitalizacji oraz podmioty, które mogą uczestniczyć w realizacji Programu i wpływać (pozytywnie lub negatywnie) na jego rezultaty. Interesariuszami Programu Rewitalizacji mogą być zatem lokalne społeczności i poszczególne osoby oraz ich formalni i nieformalni przedstawiciele, władze samorządowe i krajowe, politycy, przywódcy religijni, organizacje 84 S t r o n a

85 społeczeństwa obywatelskiego, grupy specjalnych interesów, społeczności akademickie oraz przedstawiciele biznesu 1. Realizacja celu strategicznego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna prowadzić będzie do zwiększenia partycypacji społecznej oraz przede wszystkim wyprowadzenia zdiagnozowanego obszaru ze stanu kryzysowego i zwiększenia możliwości rozwojowych obszaru zdegradowanego. Dwa pierwsze kierunki interwencji stanowią podstawę efektywnej realizacji Programu Rewitalizacji Gminy Krempna, poprzez bezpośrednie oddziaływanie na mieszkańców terenów poddanych rewitalizacji w kwestiach o największym nasyceniu problemowym: 1. Kierunek interwencji (obszar problemowy): Sfera społeczna Cel strategiczny: Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez integrację oraz aktywizację społeczno kulturalną na terenie wyznaczonym do rewitalizacji. 2. Kierunek interwencji (obszar problemowy): Sfera gospodarcza Cel strategiczny: Zwiększenie poziomu aktywności zawodowej i gospodarczej oraz przeciwdziałanie marginalizacji ekonomicznej mieszkańców obszaru rewitalizacji. Trzeci kierunek interwencji, będący dopełnieniem rozwoju społeczno gospodarczego mieszkańców, stanowi odpowiedź na zdiagnozowane potrzeby rewitalizacyjne gminy Krempna. 3. Kierunek interwencji (obszar problemowy): Przestrzeń i infrastruktura Cel strategiczny: Poprawa dostępności, jakości i funkcjonalności obszaru rewitalizacji poprzez zwiększenie atrakcyjności turystycznej i osiedleńczej. 1 International Finance Corporation (2007). Stakeholder Engagement: A Good Practice Handbook for Companies Doing Business in Emerging Markets, World Bank Group. 85 S t r o n a

86 Dla każdego z kierunków interwencji (obszarów problemowych opracowano cele operacyjne, do których przyporządkowane zostały poszczególne działania rewitalizacyjne. 86 S t r o n a

87 Tabela 30 Matryca logiczna celów Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna Wizja Misja Cel strategiczny Obszary problemowe Cele strategiczne Społeczeństwo Gospodarka Przestrzeń i infrastruktura Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez integrację oraz aktywizację społeczno kulturalną na terenie wyznaczonym do rewitalizacji. Zwiększenie poziomu aktywności zawodowej i gospodarczej oraz przeciwdziałanie marginalizacji ekonomicznej mieszkańców obszaru rewitalizacji. Poprawa dostępności, jakości i funkcjonalności obszaru rewitalizacji poprzez estetyzację oraz zwiększenie atrakcyjności turystycznej i osiedleńczej obszaru rewitalizacji. Cele operacyjne Źródło: opracowanie własne Aktywizacja społeczna mieszkańców obszaru rewitalizacji zagrożonych wykluczeniem społecznym Zwiększenie dostępności do infrastruktury kulturalno rekreacyjnej służącej integracji lokalnej społeczności Zwiększenie poziomu tożsamości lokalnej oraz świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy Krempna Rozwój lokalnej przedsiębiorczości w oparciu o branże turystyczną i okołoturystyczną Przeciwdziałanie marginalizacji ekonomicznej byłych pracowników PGR oraz ich rodzin Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego do promocji obszaru rewitalizacji Zwiększenie atrakcyjności turystycznej w oparciu o walory środowiskowe i historyczne regionu Estetyzacja i modernizacja obszarów o szczególnym znaczeniu kulturowym i turystycznym Integracja przestrzennofunkcjonalna obszaru rewitalizacji 87 S t r o n a

88 Lista planowanych przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych Zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi zasad przygotowania lokalnych programów rewitalizacji (lub dokumentów równorzędnych) w perspektywie finansowej , projekty rewitalizacyjne zostały podzielone na projekty główne (podstawowe) oraz projekty pozostałe (komplementarne). W ramach całościowego procesu rewitalizacji obszarów zdegradowanych Gminy Krempna zaplanowano 4 projekty podstawowe, 6 projektów komplementarnych oraz listę potencjalnych działań, których doprecyzowanie jest nie możliwe na etapie opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata Projekty główne (podstawowe) Tabela 31 Projekt główny (podstawowy) nr 1 Projekt nr 1 Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce Lokalizacja Miejscowość: Krempna, Gmina Krempna projektu/miejsce przeprowadzenia przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Gmina Krempna projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji - projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego W latach siedemdziesiątych Powiatowa Rada Narodowa w Jaśle wybudowała w Krempnej zaporę do piętrzenia wody dla celów rekreacyjno-turystycznych. Zapora składa się z zapory ziemnej i betonowej o długości 60 m w tym część przelewowa 47 m. Wysokość filarów nad poziomem przelewów 2,5 m. W korpusie zapory 4 upusty płuczące. Czasza zbiornika to obszar o pow. około 4 ha, która w wyniku ulew i powodzi zostaje zamulana. Woda przy powodzi z dużą prędkością wpada do czaszy zbiornika wytrącając prędkość co powoduje osadzanie się namułu, ziemi, piasku i kruszywa. 88 S t r o n a

89 Cel projektu/ przedsięwzięcia Zakres realizowanych działań Planowane rozpoczęcie projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt Potencjalne źródła finansowania W ten sposób następuje stopniowe wypłycanie zbiornika wodnego do jego całkowitego zamulenia. Całkowite zamulenie uniemożliwia pływanie po zbiorniku sprzętem wodnym jak kajaki czy rowery wodne. Ponadto sam wygląd zamulonego zbiornika odstrasza turystów. Należy zaznaczyć, iż zbiornik ten był odmulany w latach 1987 i 2007 r. Wzrost atrakcyjności turystycznej miejscowości Krempna i Gminy Krempna. Zwiększenie dostępności turystycznej i rekreacyjnej. Zwiększenie dostępu dla młodzieży szkolnej i poza szkolnej osób w średnim i starszym wieku do kultury fizycznej czyli pływalni. Stymulowanie lokalnej przedsiębiorczości związanej z branżą turystyczną. Odmulenie zbiornika wodnego poprzez przemieszczenie namułu i usytuowanie nasypu wzdłuż lewej części brzegu zbiornika o szerokości około 35 m. Na utworzonym nasypie lokalizacja dwóch basenów o wymiarach 25 m x12,5 m oraz 12,5 x 5m. Nadmiar namułu oraz namuł w nasypie pod baseny zostanie wywieziony. Uszczelnione zostaną zasuwy w zaporze wodnej oraz odtworzone zostanie koryto rzeki Wisłoki. Baseny zostaną ogrodzone. Wybudowany zostanie budynek socjalno magazynowy, plac zabaw, skwer wypoczynkowy oraz oświetlenie obiektu. W maju 2017 r. rozpoczną się prace nad raportem oddziaływania na środowisko zgodnym z postanowieniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Aktualnie została opracowana wstępna koncepcja zagospodarowania zbiornika. W opracowaniu tym znajduje się koncepcja basenów. Harmonogram i kosztorys ,00 (słownie: dwa miliony osiemset tysięcy złotych 00/100). Środki własne Budżet Gminy RPO WP OŚ PRIORYTETOWA VI SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej PROW S t r o n a

90 Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich: Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury. Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER Prognozowane rezultaty Źródło danych Prognozowane Powierzchnia terenów zrewitalizowanych Dokumentacja rezultaty m2 techniczna Wzrost atrakcyjności terenu Ankietyzacja Dostępność do sportów wodnych Ankietyzacja Dostępność do kultury fizycznej sport pływacki Ankietyzacja Szczegółowy szacunkowy kosztorys Łącznie Ogólny koszt W tym: środki prywatne Fundusze europejskie (90%) Budżet gminy (10%) Inne Źródło: opracowanie własne Projekt wpisuje się w następujące cele szczegółowe Programu Rewitalizacji: 1.1. Aktywizacja społeczna mieszkańców obszaru rewitalizacji zagrożonych wykluczeniem społecznym; 1.2. Zwiększenie dostępności do infrastruktury kulturalno rekreacyjnej służącej integracji lokalnej społeczności; 1.3. Zwiększenie poziomu tożsamości lokalnej oraz świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy Krempna 2.1. Rozwój lokalnej przedsiębiorczości w oparciu o branże turystyczną i okołoturystyczną; 2.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego do promocji obszaru rewitalizacji 3.1. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej w oparciu o walory środowiskowe i historyczne regionu; 90 S t r o n a

91 3.2. Estetyzacja i modernizacja obszarów o szczególnym znaczeniu kulturowym i turystycznym; 3.3. Integracja przestrzenno-funkcjonalna obszaru rewitalizacji. Tabela 32 Projekt główny (podstawowy) nr 2 Projekt nr 2 Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno-sportowym Lokalizacja projektu/miejsce przeprowadzenia przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji projektu/przedsięwzięcia Ożenna, gmina Krempna, działka nr 51 o powierzchni 5238 m 2 Powiat Jasielski Magurski Park Narodowy z siedzibą w Krempnej Opis projektu Opis stanu istniejącego Obiekt po byłej strażnicy straży granicznej, aktualnie opuszczony i zdegradowany, zlokalizowany na obszarze zmarginalizowanym, położony w miejscu atrakcyjnym przyrodniczo i kulturowo, tj. na obrzeżach Magurskiego Parku Narodowego, gdzie jednak brak jest infrastruktury turystycznej. Pomimo dużego potencjału w zakresie turystyki (w tym ekologicznej), brak zaplecza turystycznego blokuje możliwość rozwoju w tym obszarze. Obecnie obiekt wymaga gruntownego remontu, obejmującego m.in. roboty termomodernizacyjne, takie jak ocieplenie ścian zewnętrznych, usuwanie wilgoci oraz ich przyczyn, docieplenie stropów, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, wymiana oświetlenia na energooszczędne, przebudowa instalacji c.o., zastosowanie rozwiązań OZE, modernizacja instalacji c.w.u., modernizacja instalacji wentylacji. Zachodzi konieczność dostosowania budynku do wymogów p.poż. Cel projektu/przedsięwzięcia wzrost atrakcyjności oraz zwiększenie dostępności turystycznej regionu; poszerzenie skierowanej do dzieci i młodzieży oferty w zakresie kształcenia i rozbudzania 91 S t r o n a

92 świadomości ekologicznej; poszerzenie bazy noclegowej w miejscu planowanego przedsięwzięcia; stymulowanie lokalnej przedsiębiorczości związanej z branżą turystyczną; budowanie świadomości ekologicznej lokalnej społeczności. Zakres realizowanych działań przebudowa budynku strażnicy w tym m.in. głęboka termomodernizacja, modernizacja instalacji c.o., wod.-kan., wentylacyjnej i elektrycznej, wymiana oświetlenia na energooszczędne; dostosowanie budynku (w tym zakup wyposażenia) do funkcji edukacyjno - szkoleniowych; nadanie części budynku głównego strażnicy" funkcji noclegowej (ok. 50 miejsc noclegowych); przebudowa budynku gospodarczo - garażowego na budynek umywalni i wc; budowa budynku administracyjnego (portiernia, sklepik z pamiątkami); budowa pola kampingowego i parkingu; budowa zaplecza rekreacyjno - sportowego; realizacja działań dydaktycznych, edukacyjnych, warsztatowych, konferencyjnych, seminaryjnych itp. Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2019 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt Potencjalne źródła finansowania Prognozowane rezultaty zł środki własne - budżet powiatu RPO WP OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3. Rewitalizacja przestrzeni regionalnej INTERREG Polska - Słowacja środki budżetu państwa Prognozowane rezultaty Źródło danych Powierzchnia terenów zrewitalizowanych m 2 Dokumentacja techniczna 92 S t r o n a

93 Ogólny koszt środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne Liczba nowopowstałych miejsc pracy - 50 Wzrost atrakcyjności terenu Wzrost świadomości ekologicznej uczestników projektu Szczegółowy szacunkowy kosztorys Dokumentacja techniczna Ankietyzacja Ankietyzacja Łącznie W tym: Projekt wpisuje się w następujące cele szczegółowe Programu Rewitalizacji: 1.1. Aktywizacja społeczna mieszkańców obszaru rewitalizacji zagrożonych wykluczeniem społecznym; 1.2. Zwiększenie dostępności do infrastruktury kulturalno rekreacyjnej służącej integracji lokalnej społeczności; 2.1. Przeciwdziałanie marginalizacji ekonomicznej byłych pracowników PGR oraz ich rodzin; 2.2. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego do promocji obszaru rewitalizacji; 3.1. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej w oparciu o walory środowiskowe i historyczne regionu; 3.2. Estetyzacja i modernizacja obszarów o szczególnym znaczeniu kulturowym i turystycznym; 3.3. Integracja przestrzenno-funkcjonalna obszaru rewitalizacji. 93 S t r o n a

94 Tabela 33 Projekt główny (podstawowy) nr 3 Projekt nr 3 Lokalizacja projektu/miejsce przeprowadzenia przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji projektu/przedsięwzięcia Opis stanu istniejącego Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką Szlak będzie prowadził od cerkwi w Krempnej (działka nr 131/2) do cerkwi w Kotani (działka nr 46), do cerkwi w Świątkowej Wielkiej (działka nr344/l) i do cerkwi w Świątkowej Małej (działka nr 86) Parafia Rzymskokatolicka p.w. Matki Bożej Niepokalanej w Desznicy Parafia Rzymskokatolicka p.w. św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej Opis projektu Na terenie gminy Krempna znajdują się w bliskiej odległości cztery połemkowskie drewniane cerkwie z XVIII wieku. Od wielu lat są systematycznie poddawane renowacji. W trzech prace remontowe zostały zakończone. W chwili obecnej konserwacji poddawana jest czwarta świątynia, w Świątkowej Wielkiej. Po jej zakończeniu gmina będzie mogła szczycić się unikalnym zespołem zabytkowej architektury sakralnej. Konieczne jest zatem utworzenie lokalnego szlaku łączącego cerkwie. Aby umożliwić wszystkim chętnym dotarcie do poszczególnych świątyń zostały zaplanowane dwie jego wersjekołowa i piesza. Cel projektu/przedsięwzięcia Utworzenie szlaku drewnianych cerkwi nad Wisłoką ma na celu popularyzację zabytków Łemkówszczyzny i kultury jej dawnych mieszkańców oraz podniesie atrakcyjność miejscowości leżących w sercu Beskidu Niskiego. Umożliwi zwiększenie dostępności tych obiektów sakralnych mieszkańcom i gościom z Polski oraz z zagranicy, co znacząco wpłynie na rozwój turystyki w regionie. Spowoduje to poprawę sytuacji materialnej miejscowej ludności, której znaczną część stanowią byli pracownicy zlikwidowanych PGR. Zakres realizowanych działań Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką zostanie wytyczony i oznakowany w dwóch wersjach- dla pojazdów kołowych i dla turystów pieszych. Wersja kołowa będzie poprowadzona istniejącymi drogami publicznymi, wersja piesza przez 94 S t r o n a

95 Planowane rozpoczęcie projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt Potencjalne źródła finansowania okoliczne lasy i łąki, z uwzględnieniem punktów widokowych. Przy świątyniach znajdą się ławki i stoły, kosze na śmieci oraz stojaki na rowery. Obok zostaną umieszczone tablice informacyjne i skrzynki z pamiątkowymi pieczątkami. Dostępne też będą foldery z opisami poszczególnych cerkwi oraz pocztówki z ich wizerunkami. Same zabytki zostaną też oświetlone z zewnątrz (wykonana zostanie odpowiednia instalacja], by możliwe było ich oglądanie po zmroku. Harmonogram i kosztorys zł Środki własne parafii RPO WP OŚ PRIORYTETOWA IV. OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO I DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Działanie 4.4 Kultura OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej PROW Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Program z zakresu dziedzictwa kulturowego Ochrona zabytków; Jako instytucja pośrednicząca dla VIII OSI PRIORYTETOWEJ POIiŚ Działanie 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów gminy PL-BY-UA Priorytet 1. Promocja kultury lokalnej i historii PROW Działanie podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich, Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury: Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER 95 S t r o n a

96 Prognozowane rezultaty Ogólny koszt Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków/ Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków Dotacje na prace remontowo-konserwatorskie przy zabytkach nieruchomych. Prognozowane rezultaty Źródło danych Powstanie na terenie gminy nowego szlaku Dokumentacja turystycznego Rozwój turystyki w gminie Przyrost wiedzy na temat zabytków gminy u mieszkańców i turystów Poprawa sytuacji materialnej mieszkańców Szczegółowy szacunkowy kosztorys techniczna Wpisy w księgach pamiątkowych w cerkwiach Wpisy w księgach pamiątkowych w cerkwiach GOPS Łącznie środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne (środki parafii) Źródło: opracowanie własne W tym: Projekt wpisuje się w następujące cele szczegółowe Programu Rewitalizacji: 1.2. Zwiększenie dostępności do infrastruktury kulturalno rekreacyjnej służącej integracji lokalnej społeczności; 1.3. Zwiększenie poziomu tożsamości lokalnej oraz świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy Krempna 2.1. Rozwój lokalnej przedsiębiorczości w oparciu o branże turystyczną i okołoturystyczną; 2.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego do promocji obszaru rewitalizacji; 96 S t r o n a

97 3.1. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej w oparciu o walory środowiskowe i historyczne regionu; 3.2. Estetyzacja i modernizacja obszarów o szczególnym znaczeniu kulturowym i turystycznym; 3.3. Integracja przestrzenno-funkcjonalna obszaru rewitalizacji. Tabela 34 Projekt główny (podstawowy) nr 4 Projekt nr 4 Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie Krempna Lokalizacja projektu/miejsce przeprowadzenia przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji projektu/przedsięwzięcia Opis stanu istniejącego Cel projektu/przedsięwzięcia Szlak łączący cmentarze wojenne: - Nr 1 i 2 w Ożennej - Nr 3 w Ożennej - Nr 4 w Grabiu - Nr 5 w Grabiu - Nr 6 w Krempnej Gmina Krempna - Opis projektu Wszystkie cmentarze wojenne na terenie gminy Krempna zostały w kilkunastu minionych latach odnowione. Są to wyjątkowe obiekty, zaprojektowane przez Słowaka Dusana Jurkovica w słowiańskim stylu, o założeniach architektonicznych nigdzie indziej nie spotykanych. Pochowani są na nich obok siebie polegli żołnierze z wałczących przeciwko sobie armii austrowęgierskiej i rosyjskiej. Dlatego warte są popularyzacji, zarówno wśród mieszkańców gminy, jak i przybywających gości. Zapoznanie z historią regionu, budzenie postaw antywojennych, kształtowanie szacunku dla osób poległych i miejsc ich pochówku. Zwiększenie liczby turystów odwiedzających gminę. Zakres realizowanych działań Projekt będzie polegał na wytyczeniu i oznakowaniu trasy szlaku, postawieniu przy cmentarzach ławek, stojaków na rowery, tablic informacyjnych oraz skrzynek z pamiątkowymi pieczątkami. Odbiorcą projektu będą mieszkańcy gminy i przybywający goście ze wszystkich grup wiekowych. 97 S t r o n a

98 Planowane rozpoczęcie projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt Potencjalne źródła finansowania Harmonogram i kosztorys ,00 zł Środki własne- Budżet Gminy RPO WP OŚ PRIORYTETOWA IV. OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO I DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Działanie 4.4 Kultura OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej PROW Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Program z zakresu dziedzictwa kulturowego Ochrona zabytków; Jako instytucja pośrednicząca dla VIII OSI PRIORYTETOWEJ POIiŚ Działanie 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów gminy PL-BY-UA Priorytet 1. Promocja kultury lokalnej i historii PROW Działanie podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich, Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury: Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków/ Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków Dotacje na prace remontowo-konserwatorskie przy zabytkach nieruchomych. 98 S t r o n a

99 Prognozowane rezultaty Źródło danych Prognozowane rezultaty Powstanie na terenie gminy nowego szlaku turystycznego Dokumentacja techniczna Rozwój turystyki w gminie Wpisy w księgach pamiątkowych w cerkwiach Przyrost wiedzy na temat zabytków gminy u mieszkańców i turystów Wpisy w księgach pamiątkowych w cerkwiach Poprawa sytuacji materialnej mieszkańców GOPS Szczegółowy szacunkowy kosztorys Łącznie Ogólny koszt środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne W tym: Projekt wpisuje się w następujące cele szczegółowe Programu Rewitalizacji: 1.2. Zwiększenie dostępności do infrastruktury kulturalno rekreacyjnej służącej integracji lokalnej społeczności; 1.3. Zwiększenie poziomu tożsamości lokalnej oraz świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy Krempna 2.1. Rozwój lokalnej przedsiębiorczości w oparciu o branże turystyczną i okołoturystyczną; 2.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego do promocji obszaru rewitalizacji; 3.1. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej w oparciu o walory środowiskowe i historyczne regionu; 3.2. Estetyzacja i modernizacja obszarów o szczególnym znaczeniu kulturowym i turystycznym; 3.3. Integracja przestrzenno-funkcjonalna obszaru rewitalizacji. 99 S t r o n a

100 10.2. Projekty pozostałe (komplementarne) Tabela 35 Projekt uzupełniający nr 1 Projekt nr 5 Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej Lokalizacja projektu/miejsce Zespół Szkół w Krempnej przeprowadzenia przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Gmina Krempna projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji Zespół Szkół w Krempnej projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego W Sali gimnastycznej Zespołu Szkół w Krempnej jest obecnie śliski parkiet, uniemożliwiający bezpieczne korzystanie przez użytkowników. Ściany i sufit wymagają malowania. Konieczna jest też wymiana oświetlenia. Obecnie na terenie Zespołu Szkół w Krempnej funkcjonuje boisko do piłki nożnej o nierównej nawierzchni trawiastej, które nie spełnia podstawowych wymogów zawodników. Cel projektu/przedsięwzięcia Udostępnienie sprawnego i bezpiecznego obiektu sportowego dla uczniów szkoły i lokalnej społeczności. Zakres realizowanych działań W Sali gimnastycznej położona będzie nowa, profesjonalna nawierzchnia sportowa. Będzie zakupione i zamontowane nowe oświetlenie sufitowe wraz z osłonami. Zostaną pomalowane ściany i sufit w Sali gimnastycznej. Na balkonie Sali zamontowane zostaną zakupione w ramach projektu krzesła stacjonarne (trybuny) dla kibiców. Na boisku sportowym położona zostanie nowa nawierzchnia wielofunkcyjna wraz z zapleczem sportowym (bramki, kosze do koszykówki, zestaw do siatkówki, tablica informacyjna i tablica wynikówjdo wykorzystania dla dzieci, młodzieży i dorosłych podczas uprawiania różnych sportów drużynowych. 100 S t r o n a

101 Planowane rozpoczęcie projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt Potencjalne źródła finansowania Ogólny koszt środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne Źródło: opracowanie własne Harmonogram i kosztorys ,00 zł RPO WP OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Ministerstwo Sportu i Turystyki Wkład własny budżet Gminy Szczegółowy szacunkowy kosztorys Łącznie ,00 W tym: Tabela 36 Projekt uzupełniający nr 2 Projekt nr 6 Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum miejscowości Krempna Lokalizacja projektu/miejsce Krempna działka nr ewid. 26/9 przeprowadzenia przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Danuta i Kazimierz Olchawa projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego Budynek powstał w latach 50, pełnił historyczną funkcje jako placówka gastronomiczna która przyciągała mieszkańców, pracowników a także rzesze turystów, gdyż mieści się w samym centrum miejscowości Krempna. Obecnie obiekt jest opuszczony, mocno zawilgocony i zniszczony, który 101 S t r o n a

102 ze względu na swój wygląd zniechęca turystów do odwiedzania tak pięknej i malowniczej miejscowości oraz terenów Beskidu Niskiego. Wymaga on wykonania następujących robót budowalnych: - kompleksowej termomodernizacja budynku ( uśniecie wilgoci, wymiana dachu stolarki okiennej i drzwiowej), - wykonania wszelkich instalacji (np.co, wod.kan, c.w.u., instalacji elektrycznej), -zagospodarowanie terenu wokół budynku. Cel projektu/przedsięwzięcia dostęp do jedynego punktu gastronomicznego, wzrost atrakcyjności turystycznej, wzrost zatrudnienia, wykorzystanie produktów lokalnych. Zakres realizowanych działań Remont budynku restauracji poprzez wykonanie kompleksowej termomodernizacji oraz wyposażenie, nadbudowa budynku pomieszczeń usługowych wraz z pokojami noclegowymi, Dostosowanie do funkcji gastronomicznej oraz barowej, zagospodarowanie terenu wokół budynku. Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2019 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt Potencjalne źródła finansowania Ogólny koszt środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne zł środki własne, RPO WP OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Szczegółowy szacunkowy kosztorys Łącznie , ,00 W tym: , , , , S t r o n a

103 Tabela 37 Projekt uzupełniający nr 3 Projekt nr 7 Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani Lokalizacja projektu/miejsce Kotań 34, Krempna przeprowadzenia przedsięwzięcia Działka nr 40/152, pow. 16ha (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji projektu/przedsięwzięcia Dariusz Mielczarek Gospodarstwo Agroturystyczne Stajnia Rumak - Opis projektu Opis stanu istniejącego Miejsce, w którym ma być realizowany projekt, jest częścią byłego Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Jest to zespół dwóch budynków gospodarskich, które powstały w latach (jeden z nich z wykorzystaniem rozbiórkowej cegły z poniemieckich zabudowań we Wrocławiu]. Po upadku PGRów obiekt ten wydzierżawiłem, a następnie kupiłem. Górny budynek (stajnia] został w 2004 roku poddany niewielkiemu remontowi i przystosowany do agroturystyki. W części socjalnej urządzono mieszkanie z pokojami dla gości, w części hodowlanej stanowiska dla koni. W dolnym budynku(obora)wykonywano jedynie bieżące naprawy. Służy on jako magazyn, głównie do przechowywania starych pojazdów konnych i sprzętów rolniczych. Obydwa budynki pokryte są eternitem. Więźby dachowe oraz drewniane stropy są w znacznym stopniu zniszczone przez owady. Cel projektu/przedsięwzięcia Celem projektu jest stworzenie placówki edukacyjnej w zachowywanym jednocześnie kompleksie zabudowań popegeerowskich. Będzie ona ukazywać znaczenie koni jako siły pociągowej i środka transportu w rolnictwie, leśnictwie i rzemiośle Beskidu Niskiego i Pogórza od XIX do końca XX wieku. Oprócz edukacji celem projektu jest wzbogacenie oferty turystycznej w gminie, co wpłynie na wzrost ruchu turystycznego, a w 103 S t r o n a

104 konsekwencji na poprawę sytuacji materialnej mieszkańców. Zakres realizowanych działań Projekt będzie polegał na urządzeniu ekspozycji maszyn rolniczych, pojazdów konnych oraz narzędzi używanych przez przedstawicieli zawodów związanych z wykorzystaniem koni (woźnica, kowal, rymarz, kołodziej). Zostanie wzbogacona fotogramami ukazującymi konie i ludzi przy pracy. Ekspozycja ta ma mieścić się w dwóch budynkach dawnego PGR-u, które również są świadkami minionych czasów. Dlatego pierwszym etapem prac będzie remont budynków z zachowaniem oryginalnych wnętrz i przystosowanie ich do zwiedzania. Następnie zostanie poddana zachowawczej konserwacji kolekcja sprzętów i pojazdów konnych, które od lat gromadzę. Zamierzam również powiększyć ją przez zakup innych eksponatów od okolicznych rolników. Dodatkowo z archiwalnych zdjęć powstaną fotogramy. Całość zostanie zaaranżowana w przygotowanych wcześniej pomieszczeniach. Ekspozycja ta będzie przeznaczona dla osób w każdym wieku, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży, dla których koń roboczy jest już reliktem przeszłości. Do gminy Krempna co roku przybywa wiele wycieczek szkolnych i przedszkolnych. Również całe rodziny przyjeżdżają na wypoczynek. Do nich właśnie zostanie skierowana ta oferta edukacyjna. Dodatkowa atrakcją będzie możliwość kontaktu z żywymi końmi w moim gospodarstwie oraz pokazy prac polowych (np. bronowania) Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2017 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2018 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt ,00 zł 104 S t r o n a

105 Potencjalne źródła finansowania RPO WP OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Środki własne Szczegółowy szacunkowy kosztorys Ogólny koszt środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne Łącznie , , , , , ,00 W tym: Tabela 38 Projekt uzupełniający nr 4 Projekt nr 8 Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna Lokalizacja projektu/miejsce przeprowadzenia Krempna 63 Nr ewidencyjny działki 339 przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Maria Lenicz (podmiot prywatny) projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji - projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego Stara chata Temkowska z Niezbędna jest wymiana uszkodzonej dachówki, z podłóg i zniszczonych przez robactwo belek stropowych. Cel projektu/przedsięwzięcia Rozwój turystki. Powiększanie bazy noclegowej w Gminie. Promocja zdrowych i regionalnych potraw i produktów w gospodarstwie związanym z hodowlą kóz i owiec. Zakres realizowanych działań Przeznaczenie jednego z pomieszczeń na izbę pamięci. Wymiana uszkodzonej dachówki oraz belek stropowych. Postawienie ścian działowych. 105 S t r o n a

106 Planowane rozpoczęcie projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2020 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt ,00 Potencjalne źródła finansowania Ogólny koszt środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne Zakup wyposażenia. Wylewka. Zakup przedmiotów do izby pamięci. Budowa pieca z susznią. Harmonogram i kosztorys 2018 środki własne ,00 RPO WP OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Szczegółowy szacunkowy kosztorys Łącznie W tym: Tabela 39 Projekt uzupełniający nr 5 Projekt nr 9 Kuchnia Regionalna Gospoda u Agnieszki Lokalizacja projektu/miejsce Polany 53, Krempna przeprowadzenia Nr ewidencyjny działki 299/1 przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Agnieszka Pawelska (podmiot prywatny) projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji projektu/przedsięwzięcia - Opis projektu Opis stanu istniejącego Aktualnie budynek nie spełnia norm do prowadzenia działalności gastronomicznej. Cel projektu/przedsięwzięcia Rozwój turystki. Stymulowanie przedsiębiorczości. Utworzenie nowych miejsc pracy. 106 S t r o n a

107 Zakres realizowanych działań Pełna modernizacja, adaptacja pomieszczeń, modernizacja instalacji hydraulicznej i elektrycznej. Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2020 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt ,00 Potencjalne źródła finansowania Ogólny koszt środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne środki własne RPO WP OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Szczegółowy szacunkowy kosztorys Łącznie W tym: Tabela 40 Projekt uzupełniający nr 6 Projekt nr 10 Usługi turystyczne domki Hobbita w miejscowości Polany Lokalizacja projektu/miejsce Polany 67, Krempna przeprowadzenia Nr ewidencyjny działki 340/2 przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Jacek Pawelski (podmiot prywatny) projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji - projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego Uzbrojona działka, na której zostaną wykonane i wyposażone domki Hobbita uatrakcyjniające ofertę turystyczną Gminy Krempna. Cel projektu/przedsięwzięcia Rozwój Turystyki. Stymulowanie przedsiębiorczości. Zakres realizowanych działań Rozbudowa istniejącej bazy turystycznej. Zakup materiałów budowlanych i wyposażenia. 107 S t r o n a

108 Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2020 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt ,00 Potencjalne źródła środki własne finansowania RPO WP OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Szczegółowy szacunkowy kosztorys Ogólny koszt środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne Łącznie W tym: Powstanie, dzięki realizacji projektów podstawowych, nowych obiektów i przestrzeni publicznych zwiększa dostęp do usług społecznych i możliwość realizacji projektów aktywizujących zawodowo i społecznie mieszkańców oraz budujących tożsamość z obszarem rewitalizacji i zwiększających poziom integracji, więzi międzypokoleniowych. Zgodnie z wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata oraz materiałem informacyjno-poradnikowym opracowanym we współpracy z zespołem ekspertów z Instytutu Rozwoju Miast 2 : Ze względu na pomocnicze znaczenie dla osiągnięcia celów programu rewitalizacji, typy uzupełniających przedsięwzięć rewitalizacyjnych mogą zostać scharakteryzowane w programie zbiorczo bez konieczności szczegółowych opisów poszczególnych projektów/przedsięwzięć. ( ) Charakterystyka pozostałych typów przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizujących S t r o n a

109 kierunki działań, mających na celu eliminację lub ograniczenia negatywnych zjawisk powodujących sytuację kryzysową powinna zawierać obszary tematyczne, zagadnienia istotne z punktu widzenia potrzeb obszaru rewitalizacji, a nie enumeratywnie przedsięwzięcia/projekty. W związku z powyższym, w zależności od możliwości finansowania i zainteresowania podmiotów przewiduje się realizuję następujących grup projektów, które obecnie ze względu na brak precyzyjnych ustaleń znajdują się w tej części opracowania. Wśród pozostałych projektów rewitalizacyjnych (stan na r.) wyszczególnić można takie, potencjalne działania jak: Modernizacja Starego domu P. Ignarskiej (Stara Karczma, MiniBar); Budowa automatycznego szaletu w miejscowości Krempna; Remont starych budynków mieszkalnych po byłych PGR-ach (docieplenie budynków, usunięcie eternitu falistego); Uporządkowanie otoczenia przedszkola oraz wykonanie parkingu; Budowa stołówki/ świetlicy w sąsiedztwie szkoły w miejscowości Krempna; Budowa windy w Ośrodku Zdrowia w Krempnej; Zakup autobusu szkolnego dla uczniów z terenu Gminy; Budowa chodnika na drodze Wojewódzkiej w miejscowości Krempna. Oraz, ponadto przedsięwzięcia takie jak: Inwestycje zwiększające dostępność komunikacyjną gminy; Inwestycje w infrastrukturę techniczną; Inwestycje w infrastrukturę drogową; Działania mające na celu ograniczenie niskiej emisji oraz wyrobów zawierających azbest; Działania zwiększające atrakcyjność turystyczną i agroturystyczną Gminy; Przedsięwzięcia zwiększające aktywność gospodarczą i liczbę miejsc pracy; Przedsięwzięcia wpływające na aktywność i zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży; Działania mające na celu przyciągnięcie nowych mieszkańców; Inwestycje w infrastrukturę sportową, rekreacyjną i kulturalną; 109 S t r o n a

110 10.3. Lokalizacja projektów na obszarze rewitalizacji Rysunek 25 Lokalizacja projektów rewitalizacyjnych na podobszarze Krempna Źródło: opracowanie własne 110 S t r o n a

111 Rysunek 26 Lokalizacja projektów rewitalizacyjnych na podobszarze Krempna Źródło: opracowanie własne 111 S t r o n a

112 Mechanizmy zapewnienia komplementarności rewitalizacji Kompleksowość Programu Wszystkie zadania, zawarte w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Krempna na lata zostały opracowane po wcześniejszym zapoznaniu się z wynikami diagnozy potrzeb i potencjałów rozwojowych Gminy oraz jej mieszkańców. Każde zaplanowane w ramach niniejszego dokumentu zadanie, pozwala na przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom, które zostały wcześniej przeanalizowane oraz powiązanie ich z zaplanowanymi celami. Planowane projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne uwzględniają aspekt społeczny, gospodarczy, środowiskowy, przesztrzenno-infrastrukturalny oraz techniczny w odniesieniu do obszaru rewitalizacji, jak również jego otoczenia. LPR zawiera działania, które mają bezpośredni wpływ lub są kooperują z innymi przedsięwzięciami w celu efektywnego i strukturalnego rozwiązania problemów zdiagnozowanych na etapie opracowania szczegółowej diagnozy. Aby przedstawić powiązania problemów z kierunkami interwencji posłużono się tabelą zamieszczoną poniżej. 112 S t r o n a

113 Tabela 41 Kompleksowość projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych w ramach PR Gminy Krempna Projekty Aspekt społeczny Aspekt gospodarczy Aspekt techniczny/ przestrzenny/ środowiskowy Projekty podstawowe Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjnosportowym Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie Krempna Projekty uzupełniające Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum miejscowości Krempna Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna Kuchnia Regionalna Gospoda u Agnieszki Usługi turystyczne domki Hobbita w miejscowości Polany Źródło: opracowanie własne 113 S t r o n a

114 Wymogiem koniecznym dla wspierania projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych jest konieczność zapewnienia ich komplementarności w szerokim spektrum funkcjonowania. Komplementarność może mieć charakter: przestrzenny, problemowy, proceduralno-instytucjonalny, międzyokresowy, finansowy Komplementarność przestrzenna Komplementarność przestrzenna oznacza zastosowanie przy określaniu projektów rewitalizacyjnych kryterium ciągłości przestrzeni i relacji przestrzennych łączących obszary rewitalizacji z pozostałymi częściami gminy. Gmina traktowana jest jako całościowa przestrzeń, bez punktowego nacechowania projektów. Efekty osiągnięte mogą również wpływać na otaczającą je przestrzeń i tam przynosić pośrednie rezultaty rewitalizacji. Mechanizm odpowiedzialny za komplementarność przestrzenną rewitalizacji powinien opierać się monitorowaniu zmian zagospodarowania przestrzennego obszaru rewitalizacji w skali całego obszaru gminy, nie tylko obszaru zdegradowanego. W związku z powyższym komplementarność przestrzenna uwzględnia na etapie opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna wzajemne powiązania pomiędzy poszczególnymi przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi. Wzajemne powiązania przestrzenne szczegółowo przedstawia poniższa tabela: 114 S t r o n a

115 Tabela 42 Komplementarność przestrzenna projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych Lp. Przedsięwzięcie Lokalizacja Komplementarność przestrzenna z projektami: Projekty podstawowe 1 Zagospodarowanie zbiornika wodnego Krempna 3,4,5,6,8 w Krempnej na rzece Wisłoce 2 Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze Ożenna 3,4 zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno-sportowym 3 Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką Krempna, Kotań, Świątkowa Mała, Świątkowa Wielka 1,2,4,5,6,7,8 4 Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie Krempna Krempna, Ożenna, Grab 1,2,3,4,5,6,8 Projekty uzupełniające 5 Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska Krempna 1,3,4,6,8 sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej 6 Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem Krempna 1,3,4,5,8 restauracji w centrum miejscowości Krempna 7 Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Kotań 3 Stajni Rumak w Kotani 8 Remont budynku na cele turystyczne na działce Krempna 1,3,4,5,6 numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna 9 Kuchnia Regionalna Gospoda u Agnieszki Polany Usługi turystyczne domki Hobbita Polany 9 w miejscowości Polany Źródło: opracowanie własne Komplementarność problemowa Komplementarność problemową charakteryzuje uwzględnienie w projektach rewitalizacyjnych wszystkich trzech wymiarów LPR. Projekty powinny wpływać na aspekt przestrzenny, społeczny i gospodarczy. W Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Krempna określono 4 główne projekty rewitalizacyjne oraz 3 projekty uzupełniające, których cechy i spodziewane efekty korelują z wyżej wymienionymi aspektami. Kompletność problemowa zapewnia zwiększoną efektywność procesu oraz zyskanie dodatkowej wartości niż rozwiązanie poszczególnych problemów. Dla zapewnienia komplementarności należy: wyznaczyć wskaźniki, które określać będą efekty końcowe projektów rewitalizacyjnych (Rozdział: System Monitoringu i oceny LPR); 115 S t r o n a

116 skorelować działania rewitalizacyjne z innymi działaniami podejmowanymi w ramach planowania strategicznego w Gminie w ramach pozostałych dokumentów dotyczących rozwoju obszaru rewitalizowanego itp. Analogicznie władze Gminy powinny rozpatrywać inne dziedziny z uwzględnieniem Programu Rewitalizacji i możliwie wspierać określone w nim działania. Komplementarność problemowa stanowi potwierdzenie efektu synergii poszczególnych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych przeciwdziałających określonym problemom w każdej ze sfer problemowych. Tabela 43 Komplementarność problemowa Projekty: Efekt synergii 1,2,3,4,5,7 Przeciwdziałanie patologiom i marginalizacji społecznej 1,2,3,4,6,7,8 Integracja oraz aktywizacja społeczna 1,2,6,7,8,9,10 Aktywizacja gospodarcza oraz stymulowanie przedsiębiorczości 1,2,3,4,6,7,8,9,10 Wzrost tożsamości lokalnej, zwiększenie atrakcyjności turystycznej Gminy Krempna 1,2,5,7 Przeciwdziałanie dziedziczeniu negatywnych postaw życiowych 3,4,9,10 Promocja gminy w oparciu o wartości historyczne i kulturowe Gminy Krempna 1,2,5,7,8 Kreowanie kapitału społecznego Gminy Krempna Źródło: opracowanie własne Komplementarność proceduralno instytucjonalna Realizacja wizji obszaru rewitalizacji Komplementarność proceduralno-instytucjonalna dotyczy aspektu zarządzania procesem rewitalizacji, którego powodzenie w znacznej mierze uzależnione jest od wykreowania odpowiedniego systemu zarządzania rewitalizacją (Rozdział: System wdrażania (realizacji) Programu Rewitalizacji. System ten określa m.in. sposób podejmowania decyzji, czy podmioty biorące udział w procesie rewitalizacyjnym. Dla zapewnienia sprawnego zarządzania procesem rewitalizacji utworzony został Zespół ds. Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna. 116 S t r o n a

117 11.5. Komplementarność międzyokresowa Zaplanowane przedsięwzięcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna są komplementarne z już zrealizowanymi projektami współfinansowanymi ze środków unijnych w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (m.in. Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego). Zrealizowane projekty były zarówno infrastrukturalne jak i projekty nieinwestycyjne tzw. miękkie. Wszystkie w sposób bezpośredni bądź pośredni dotyczyły poprawy integracji społeczeństwa oraz ich aktywizacji zawodowej i społecznej zwłaszcza osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Tabela 44 Komplementarność międzyokresowa Nazwa i lokalizacja projektu Nazwa funduszu Koszt realizacji Remont obiektów kulturalnych w Krempnej, Świątkowej Wielkiej, Polanach oraz świetlicy w Kotani Publikacja albumu Turystyka w Gminie Krempna Beskid Niski Remont budynku Domu Ludowego w Myscowej na potrzeby rozwoju kultury oraz zagospodarowanie działki nr ewidencyjny 520, 521 Święto tradycji w Gminie Krempna Zagospodarowanie Ośrodka Rekreacyjno- Sportowego w Kotani poprzez budowę szatni wraz z zagospodarowaniem terenu wokół boiska. Budowa placu zabaw jako miejsca rekreacji w Gminie Krempna Budowa małej infrastruktury rekreacyjnej w formie placów zabaw w Świątkowej Wielkiej i Polanach Gmina Krempna Remont budynku Domu Ludowego w Grabiu na potrzeby rozwoju kultury oraz zagospodarowanie działek nr ewid. 20/1 i 51/4 75% dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju obszarów wiejskich w ramach PROW Małe projekty Działanie 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju objętego PROW na lata Działanie 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Odnowa i Rozwój Wsi objętego PROW na lata Działanie 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Odnowa i Rozwój Wsi objętego PROW na lata % dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach PROW Program Osi 4 Leader Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju objętego PROW dla małych projektów Program Osi 4 Leader Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju objętego PROW dla małych projektów Działanie 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Odnowa i Rozwój Wsi objętego PROW na lata ,39 zł ,00 zł ,55 zł ,35 zł ,31 zł ,33 zł ,11 zł ,43 zł Okres realizacji Zakończenie r. Zakończenie r. Zakończenie r. Zakończenie: r. Zakończenie r. Zakończenie: r. Zakończenie: r. Zakończenie: r. 117 S t r o n a

118 Indywidualizacja nauczania w kl. I-III na terenie Gminy Krempna Punkt Przedszkolny w Gminie Krempna Budowa kotłowni biomasowej wraz z siecią przesyłową dla Gminy Krempna Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Krempna Program poprawy czystości zlewni rzeki Wisłoki /PL/16/C/PE/007/12 Inwestycje w zakresie gospodarki ściekowej w gminie Krempna Zadanie Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Krempna i Kotań. Zadanie Budowa oczyszczalni ścieków w m. Krempna - Zakończenie: r.,, Instalacja systemów energii odnawialnej na budynkach użyteczności publicznej oraz domach prywatnych na terenie gmin należących do Związku Gmin Dorzecza Wisłoki" nr projektu KIK/66 Czas na aktywność w Gminie Krempna realizowany przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krempnej 3 Program Operacyjny Kapitał Ludzki IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach 95 %+5 % wkład własny rzeczowy 85% dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach osi priorytetowej II-VII Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata PROW na lata Działanie 321: Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej wysokość dofinansowania ze środków Funduszu Spójności: tys. euro współfinansowanego ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy - 75% kosztów kwalifikowanych Projekt współfinansowany z EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet VII Promocja Integracji Społecznej Poddziałanie Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej ,00 zł ,92 zł ,00 zł ,64 zł Zakończenie: r. Zakończenie r.+2 lata utrzymania w ramach własnych środków tj. do roku r Zakończenie: r. Zakończenie: r euro zł Celem głównym projektu było zwiększanie aktywności społecznej i zawodowej osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, poprzez udzielanie wsparcia w pokonaniu barier, takich jak: brak motywacji do zmiany swojej sytuacji życiowej, niskie lub zdezaktualizowane kwalifikacje zawodowe. Rodzaje szkoleń - Warsztaty: poszukiwanie pracy, kompetencji i umiejętności społecznych, obsługa kas fiskalnych, samopomocowa grupa wsparcia r. Kucharz małej gastronomii, Operator koparko-spycharki r. Wikliniarstwo z bukieciarstwem użytkowym, Technolog robót budowlanych, Sprzedawca z obsługą kas fiskalnych r. Kucharz małej gastronomii r. Sprzedawca z obsługą kas fiskalnych. 118 S t r o n a

119 Plener malarski i ceramiczny dla młodzieży 3.000,00 zł Zorganizowanie i przeszkolenie młodzieżowej grupy OSP 5.000,00 zł Wycieczka krajoznawcza 3.000,00 zł Przegląd pieśni Łemkowskiej 8.000,00 zł Wyjazd studyjny (KGW) 3.500,00 zł Szkolenie Podkarpackie Targi Usług Społecznych 1.500,00 zł Utworzenie świetlicy w m. Świątkowa Wielka 4.000,00 zł Zajęcia muzyczno taneczne w Polanach 6.700,00 zł Zorganizowanie Święta Plonów ,00 zł Warsztaty rękodzieła artystycznego 5.000,00 zł Spotkanie opłatkowe 3.500,00 zł Źródło: Urząd Gminy Krempna Poakcesyjny Program Wsparcia Obszarów Wiejskich Integracja Społeczna skupiająca się na aktywizacji i integracji mieszkańców obszarów wiejskich ze środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym Komplementarność źródeł finansowania zł Program zakończył się r. Komplementarność źródeł finansowania, w kontekście polityki spójności , oznacza, że finansowanie projektów rewitalizacyjnych, wynikających z planu rewitalizacji opiera się na uzupełnianiu się i łączeniu wsparcia ze środków EFRR, EFS i FS z wykluczeniem ryzyka wystąpienia podwójnego dofinansowania. Mechanizm zapewnienia komplementarności źródeł finansowania opierać się będzie na silnej koordynacji i synergii projektów rewitalizacyjnych ze środkami polityk i instrumentów zarówno programów operacyjnych, jak i krajowych. Mechanizm zapewnienia komplementarności źródeł finansowania opierać się będzie na silnej koordynacji i synergii projektów rewitalizacyjnych ze środkami polityk i instrumentów zarówno programów operacyjnych, jak i krajowych oraz na łączeniu zróżnicowanych źródeł finansowania, takich jak: Budżet Gminy Krempna, RPO WP , INTERREG Polska Słowacja, Budżet Państwa, środki inwestorów prywatnych, środki Parafii Rzymskokatolickej p.w. św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej, środki Ministerstwa Sportu. 119 S t r o n a

120 Analiza projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych w zakresie kwalifikowalności do realizacji LPR W ramach realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata realizowane będą działania obejmujące kompleksową rewitalizację obszarów zdegradowanych, obejmujące przedsięwzięcia integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, lokalnej gospodarki oraz przestrzeni środowiska i infrastruktury, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany i spójny. Kompleksowa rewitalizacja obszarów zdegradowanych, na realizację której będzie można uzyskać wsparcie z RPO WP na lata , musi zatem pobudzać aktywność środowisk lokalnych i stymulować współpracę na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego, a także przeciwdziałać zjawisku wykluczenia na obszarach zagrożonych patologiami społecznymi. Podejmowane inicjatywy skierowane mają zostać na określony i zidentyfikowany dzięki diagnozie obszar rewitalizacji i mają mieć na celu poprawę jakości życia mieszkańców, w tym zwiększenie ich szans na zatrudnienie oraz ożywienie gospodarcze i społeczne danego obszaru (muszą być podporządkowane rozwiązywaniu problemów społecznych, współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej ze sfer tj. sferze gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej). Realizacja działań infrastrukturalnych ma być narzędziem niwelowania zjawisk związanych z problemami społecznymi dotyczącymi danego obszaru. Działania inwestycyjne powinny pozwolić na trwałą odnowę rewitalizowanego obszaru, poprawę ładu przestrzennego, stanu środowiska i zabudowy, poprzez zastosowanie wysokiej jakości rozwiązań architektonicznych i urbanistycznych, a także przyczynić się do powstania nowych miejsc pracy i nowych inwestycji, w tym nowych możliwości spędzania wolnego czasu. 4 4 INSTRUKCJA PRZYGOTOWANIA PROGRAMÓW REWITALIZACJI W ZAKRESIE WSPARCIA W RAMACH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA S t r o n a

121 Tabela 45 Analiza projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych w zakresie kwalifikowalności do realizacji LPR Projekt Komplementarność przestrzenna Komplementarność problemowa Komplementarność międzyokresowa Komplementarność źródeł finansowania Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjnosportowym Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie Krempna Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum' miejscowości Krempna Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna Kuchnia Regionalna Gospoda u Agnieszki Usługi turystyczne domki Hobbita w miejscowości Polany Źródło: opracowanie własne 121 S t r o n a

122 Ramowy harmonogram programu rewitalizacji Tabela 46 Szacunkowy czas realizacji poszczególnych projektów Lp. Nazwa projektu Szacunkowy czas realizacji projektu Projekty kluczowe 1 Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno-sportowym Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie Krempna Projekty uzupełniające 5 Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej 6 Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum miejscowości Krempna Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna Kuchnia Regionalna Gospoda u Agnieszki Usługi turystyczne domki Hobbita w miejscowości Polany Źródło: opracowanie własne 122 S t r o n a

123 Indykatywne ramy finansowe Tabela 47 Szacowana wartość poszczególnych projektów Tytuł projektu Suma Projekty podstawowe Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno-sportowym Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie Krempna Suma Projekty uzupełniające Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum miejscowości Krempna Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna Kuchnia Regionalna Gospoda u Agnieszki Usługi turystyczne domki Hobbita w miejscowości Polany Suma Źródło: opracowanie własne 123 S t r o n a

124 Lp. Tytuł projektu Szacunkowy koszt realizacji projektu (PLN) Projekty podstawowe Czy projekt będzie realizowany w razie niepozyskania planowanych środków zewnętrznych? Tak Inny termin lub zakres 1 Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce x 2 Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) x wraz z zapleczem rekreacyjno-sportowym 3 Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką x 4 Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie Krempna x Suma: Projekty komplementarne 5 Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej x 6 Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum miejscowości Krempna x 7 Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani x 8 Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna x 9 Kuchnia Regionalna Gospoda u Agnieszki x 10 Usługi turystyczne domki Hobbita w miejscowości Polany x Suma: Źródło: opracowanie własne Nie 124 S t r o n a

125 Mechanizmy partycypacji społecznej w procesie rewitalizacji Program Rewitalizacji wypracowany jest przez samorząd gminny i poddawany jest dyskusji w oparciu o diagnozę lokalnych problemów: społecznych, gospodarczych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych, środowiskowych. Przygotowanie oraz wdrażanie procesu rewitalizacji w Gminie Krempna opiera się na zasadach partnerstwa i partycypacji 5. Partycypacja społeczna wpisana jest w proces rewitalizacji, na każdym jego etapie: diagnozy, programowania, wdrażania i monitorowania. Współpraca z różnymi grupami interesariuszy, w szczególności ze społecznością obszaru rewitalizacji oraz innymi ich użytkownikami, takimi jak: przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, pozwoli na: wyznaczenie liderów społecznych z różnych środowisk, określenie obszarów problemowych, zdiagnozowanie potrzeb rewitalizacyjnych w gminie, wypracowanie społecznej akceptacji podejmowanych działań rewitalizacyjnych, pozyskanie, ze źródeł publicznych i prywatnych, środków na działania rewitalizacyjne, systematyczne i ciągłe monitorowanie postępów realizacji Programu Rewitalizacji oraz jego aktualizację. Przygotowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna, jego wdrażanie i monitorowanie opierają się na współpracy ze wszystkimi grupami interesariuszy, w tym przede wszystkim ze: 5 Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata , Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, s S t r o n a

126 społecznością obszaru rewitalizacji, użytkownikami obszaru rewitalizacji, lokalnymi przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi. Interesariusze to instytucje, osoby lub grupy osób, które znajdują się w strefie bezpośredniego lub pośredniego odziaływania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna oraz instytucje i osoby, które mogą mieć wpływ (pozytywny lub negatywny) na realizację Programu i jego rezultaty. Kompleksowość procesu rewitalizacji w Gminie Krempna zakładająca włączenie wielu grup interesariuszy, wymaga stworzenia struktury organizacyjnej oraz podziału kompetencji i obowiązków. Jednym z podstawowych założeń wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji jest aktywne włączenie społeczności lokalnej w proces wprowadzania zmian. Jednym ze sposobów takiej aktywizacji jest organizacja konsultacji społecznych. Są to spotkania, podczas których władze przedstawiają mieszkańcom swoje plany związane z przedsięwzięciami, które będą realizowane w ramach Programu Rewitalizacji, i które będą miały realny wpływ na ich jakość życia 6. Niezwykle istotnym elementem konsultacji jest możliwość wysłuchania opinii i propozycji mieszkańców - konsultacje społeczne maja bowiem charakter dyskusji, która moderowana jest przez wyznaczoną wcześniej osobę. Należy podkreślić, że ważnym elementem partycypacji społecznej jest efektywna, dwukierunkowa komunikacja z interesariuszami, tj. osobami, grupami osób, instytucjami, na które w pośredni lub bezpośredni sposób oddziałuje Program Rewitalizacji. Do interesariuszy programu zalicza się: mieszkańców obszaru rewitalizacji, właścicieli, użytkowników nieruchomości i podmioty zarządzające 6 polityka społ. stopień zaspokojenia potrzeb materialnych i niematerialnych spełniania standardów lub realizacji wartości: biologicznych, psychologicznych, duchowych, społecznych i politycznych, kulturalnych, ekonomicznych i ekologicznych jednostek, rodzin i zbiorowości; pojęcie stosowane w polityce społecznej, psychologii, medycynie, ekonomii i socjologii; (Encyklopedia PWN). 126 S t r o n a

127 nieruchomościami znajdującymi się na tym terenie. Również w skład wchodzą podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić działalność gospodarczą lub społeczną (w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne oraz organy władzy publicznej). W ramach prowadzonych prac nad Programem Rewitalizacji zapewniona została zarówno jednokierunkowa, jak i dwukierunkowa komunikacja z interesariuszami: Komunikacja jednostronna umieszczanie na stronie internetowej Urzędu Gminy informacji na temat planowanych działań. Komunikacja dwustronna spotkania konsultacyjne w formie warsztatów. Zapewnianie mechanizmów partycypacji społecznej niesie ze sobą wiele korzyści: Mieszkańcy znają i rozumieją intencje władz lokalnych, Następuje lepsze zdiagnozowanie potrzeb lokalnych, Usprawnia się komunikacja, Mieszkańcy angażują się zarówno w proces tworzenia rozwiązania/strategii jak również są też częścią rozwiązania, Zwiększa się zaufanie do władz lokalnych, Wykorzystuje się realne i potencjalne zasoby lokalne do rozwiązywania problemów - szerokie korzystanie z różnorodnych kompetencji, umiejętności ludzi i instytucji, Mieszkańcy nie są biernym odbiorcą usług, a aktywnym podmiotem zmiany, Tworzy się kultura dialogu i kreatywności, Zapobiega się potencjalnym konfliktom w przyszłości, w szczególności w sprawach drażliwych. Współpraca z różnymi grupami interesariuszy, w szczególności ze społecznością obszarów rewitalizacji i innymi ich użytkownikami, takimi jak przedsiębiorcy czy organizacje pozarządowe, pozwoli na: wyznaczenie liderów społecznych z różnych środowisk; 127 S t r o n a

128 określenie obszarów problemowych; zdiagnozowanie potrzeb rewitalizacyjnych w gminie; wypracowanie społecznej akceptacji podejmowanych działań rewitalizacyjnych; pozyskanie, ze źródeł publicznych i prywatnych, środków na działania rewitalizacyjne; systematyczne i ciągłe monitorowanie postępów realizacji Programu Rewitalizacji oraz jego aktualizację. W toku przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji dążyło się, aby działania, o których mowa, skutkowały wypowiedzeniem się przez wszystkich interesariuszy wymienionych powyżej oraz wszystkich interesariuszy prowadzących na obszarze rewitalizacji działalność. Ważnym jest, by działania partycypacyjne prowadzone były w sposób ciągły. Nie mogą zakończyć się one na procesie planowania, lecz dotyczyć muszą także realizacji projektów rewitalizacyjnych (upowszechniania informacji na temat PR, zasad uczestnictwa partnerów i beneficjentów, upublicznianie aktów prawnych i dokumentów, współpracy międzyinstytucjonalnej, udziału interesariuszy w inicjatywach lokalnych) oraz funkcjonowania po zakończeniu procesu rewitalizacji (upubliczniania monitoringu zmian z naciskiem na obszary rewitalizowane, publikowanie raportów i sprawozdań, badania na temat oceny procesów rewitalizacji, prezentacje efektów rewitalizacji). Partycypacja społeczna jest wpisana w proces rewitalizacji jako fundament działań na każdym etapie tego procesu (diagnozowanie, programowanie, wdrażanie, monitorowanie). Skonsolidowanie wysiłków różnych podmiotów na rzecz obszaru rewitalizacji jest warunkiem sukcesu. Poniżej przedstawione zostały wykorzystane formy partycypacji społecznej: Badanie ankietowe PAPI, n = 164; Spotkań z interesariuszami Lokalnego Programu Rewitalizacji. 128 S t r o n a

129 System wdrażania (realizacji) Programu Rewitalizacji System wdrażania Programu Rewitalizacji Gminy Krempna, zgodnie z Rozdziałem 2 Ustawy o rewitalizacji, oparty jest na zasadzie partnerstwa i partycypacji. Partycypacja społeczna na etapie wdrażania Programu (jako działania komplementarne do partycypacji na etapach diagnozy, programowania, czy monitorowania) umożliwi wypracowanie społecznej akceptacji dla podejmowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, pozyskanie środków na działania rewitalizacyjne ze źródeł publicznych oraz prywatnych oraz systematyczny monitoring postępów realizacji Programu Rewitalizacji Gminy Krempna oraz w razie konieczności (np. podczas wystąpienia istotnej zmiany warunków realizacji PR) jego aktualizację. Wdrażanie oraz monitorowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna bazują na współpracy i zaangażowaniu wszystkich grup interesariuszy, poprzez prowadzenie procesu dialogu społecznego pomiędzy zróżnicowanymi interesariuszami Programu Rewitalizacji. Formy partycypacji społecznej na etapie wdrażania i monitorowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna szczegółowo przedstawia poniższa tabela: 129 S t r o n a

130 Tabela 48 Formy partycypacji społecznej na etapie wdrażania i monitorowania System wdrażania (realizacji) Formy komunikacji jednokierunkowej, czyli informowania społeczności lokalnej, tj. informacje na stronie internetowej Urzędu Miasta, informacje w Biuletynie Informacji Publicznej, artykuły w lokalnych mediach i materiały drukowane w obiektach użyteczności publicznej. Formy komunikacji dwukierunkowej w postaci spotkań konsultacyjnych/ warsztatowych, których częstotliwość oraz szczegółowa forma zostaną zweryfikowane na etapie prac realizacyjnych. W spotkaniach uczestniczyć mogą m.in. przedstawiciele Komitetu Rewitalizacji, zespoły i osoby powiązane pośrednio i bezpośrednio z działaniami rewitalizacyjnymi, czy podmioty, na które działania rewitalizacyjne będą oddziaływały (np. mieszkańcy, przedsiębiorcy, liderzy społeczni, przedstawiciele Gminy, parafie). Źródło: opracowanie własne System monitoringu Formy komunikacji jednokierunkowej: upublicznianie raportów oraz analiz wskaźnikowych wszystkim interesariuszom Programu Rewitalizacji. Formy komunikacji dwukierunkowej: organizacja debat publicznych z władzami lokalnymi lub festynów na obszarze rewitalizacji z prezentacją efektów Programu Rewitalizacji. Włączenie lokalnych liderów społecznych do ciał monitorujących i oceniających zmiany na Obszarze Rewitalizacji. Na etapie wdrażania (realizacji) Lokalnego Programu Rewitalizacji: Komunikacja jednokierunkowa polegać będzie na informowaniu społeczności lokalnej oraz interesariuszy rewitalizacji o postępach, ewentualnych zmianach i aktualizacjach, konsultacjach społecznych programu za pomocą materiałów drukowanych, tj. plakatów umieszczanych w obiektach użyteczności publicznej, słupach i gablotach informacyjnych. Komunikacja dwukierunkowa w postaci spotkań konsultacyjnych mieszkańcami, interesariuszami, Zespołem ds. rewitalizacji (w zależności od potrzeb forma będzie weryfikowana bezpośrednio przed spotkaniem spośród takich form jak: warsztat, prelekcja, debata, spacery studyjne itp.) nastawiona będzie na wielowymiarowe rozwiązywanie problemów, poszukiwanie rozwiązań oraz aktualizację zapisów PR lub projektów rewitalizacyjnych przy uwzględnieniu opinii lokalnej społeczności i interesariuszy rewitalizacji. Na etapie wdrażania 130 S t r o n a

131 spotkania konsultacyjne organizowane będą wedle oczekiwań i potrzeb interesariuszy rewitalizacji oraz w ramach aktualizacji PR. Na etapie monitoringu Programu Rewitalizacji: Komunikacja jednokierunkowa polegać będzie na informowaniu społeczności lokalnej oraz interesariuszy rewitalizacji o postępach w procesie rewitalizacji w postaci publikowaniu raportów w formie sprawozdań (publikowanych raz na trzy lata) z realizacji celów, zawierających informację na temat podejmowanych działań, realizowanych przedsięwzięciach, stopnia ich realizacji oraz ich efektów końcowych. Formy komunikacji dwukierunkowej będą zbieżne w czasie z publikacją sprawozdań, a nastawione będą na upublicznienie i upowszechnienie ich w miejscu zamieszkania lokalnej społeczności obszaru rewitalizacji, w postaci: festynów, pikników, debat itp. na terenie wyznaczonym do rewitalizacji. Zarówno Ustawa o rewitalizacji, jak również analiza zakresu realizacji Programu, wskazuje, że największy ciężar organizacyjny, zarządczy i finansowy będzie udziałem samorządu lokalnego i jego jednostek podległych. Dla zapewnienia dobrego zarządzania procesem rewitalizacji, a tym samym komplementarności realizowanych działań istotne wydaje się być stworzenie lub dostosowanie istniejących struktur administracyjno-zarządczych do specyfiki i potrzeb realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji. 131 S t r o n a

132 Tabela 49 Wzajemne relacje i role komórek organizacyjnych Gminy, interesariuszy i beneficjentów zewnętrznych Poziom realizacji Poziom konsultacji i aktywnego uczestnictwa interesariuszy Wójt Gminy Krempna Urząd Gminy Krempna Interesariusze Komórki organizacyjne Urzędu Gminy (projekty gminne) Beneficjenci zewnętrzni (projekty zewnętrzne) Źródło: opracowanie własne Aktualizacja LPR Istotną kwestią przy tworzeniu Programu Rewitalizacji jest uwzględnienie jego procesu aktualizacji. Pozwoli to na wszelkie modyfikacje w dokumencie, które będą wynikać wyłącznie ze zmian w bieżącej sytuacji społeczno-gospodarczej gminy. Ponadto, wszystkie zaplanowane działania są określone na podstawie analizy potrzeb i zidentyfikowanych deficytów na obszarze wsparcia. Wpisują się one w zakres publicznych i niepublicznych zadań samorządu gminnego zgodnie z Ustawą z dnia 8 marca 1990r. o Samorządzie Gminnym uzupełnioną obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 2016 roku (Dz.U poz.446). Jednostką uzupełniającą proces rewitalizacji, będącą jednocześnie głosem społeczności lokalnej jest Rada Gminy Krempna. Kompetencje jednostki regulowane są za pomocą powszechnie obowiązujących aktów prawnych, aktów wykonawczych oraz Statutu Rady Gminy Krempna. Dodatkowo Program Rewitalizacji oraz każda jego aktualizacja wymaga przyjęcia stosownej uchwały Rady Gminy. Zgodnie z art. 22 ustawy o rewitalizacji W przypadku stwierdzenia, na etapie monitoringu, że program rewitalizacji wymaga zmiany, Wójt występuje do Rady Gminy z wnioskiem o jego zmianę. Do wniosku załącza się opinię, o której mowa w rozdziale 132 S t r o n a

133 System monitoringu i oceny skuteczności działań rewitalizacyjnych. W przypadku stwierdzenia, w wyniku przeprowadzonej oceny stopnia realizacji programu rewitalizacji, osiągnięcia celów rewitalizacji w nim zawartych, Rada uchyla uchwałę w sprawie programu rewitalizacji w całości albo w części, z własnej inicjatywy albo na wniosek Wójta. W zakresie propozycji nowych przedsięwzięć zgłaszanych do PR stosowana będzie następująca ścieżka postępowania: Rysunek 27 Aktualizacja Programu Rewitalizacji Podmioty zainteresowane realizacją projektów (zlokalizowanych na obszarze rewitalizacji) zgłaszają swoje propozycje do Urzędu Gminy Krempna Wójt Gminy Krempna opiniuje zgłoszone projekty z odpowiednimi referatami i jednostkami organizacyjnymi i Zespołem ds. Lokalnego Programu Rewitalizacji Następuje weryfikacja zgłaszanych propozycji i wydanie opinii przez jednostki organizacyjne UG, odnośnie do włączenia lub odmowy włączenia zgłoszonego przedsięwzięcia do LPR Wójt Gminy Krempna zwołuje posiedzenie i przekłada zgłoszoną propozycję przedsięwzięcia pod obrady Rady Gminy Po rozpatrzeniu złożonej propozycji wniosku, Rada Gminy wydaje opinię w zakresie jej włączenia lub odrzucenia Wojt Gminy podejmuje decyzję o wprowadzeniu zmian do LPR lub rozpoczęciu konsultacji społecznych (w przypadku wprowadzenia projektu na listę podstawowych projektów rewitalizacyjnych) Po sporządzeniu projektu LPR, Wójt Gminy przekłada dokument Radzie Gminy w celu podjęcia uchwały o przyjęciu zaktualizaowanego Programu Zgłoszenie do Urzędu Marszałkowskiego wniosku o usunięcie LPR wraz z wnioskiem o zaakceptowanie nowego programu Akceptacja Urzędu Marszałkowskiego i pojawienie się zaktualizowanego LPR na stronie Urzędu Gminy oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Źródło: opracowanie własne 133 S t r o n a

134 System monitoringu i ewaluacji LPR Monitoring Fundamentem systemu monitoringu Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna jest pozyskanie i zestawienie niezbędnych danych, w tym danych demograficznych oraz gromadzonych przez komórki organizacyjne Urzędu Gminy w Krempnej, zaangażowane w program rewitalizacji. Gromadzenie tych danych powinno odbywać się na poziomie adresowym, z możliwością agregacji dla obszaru rewitalizacji. System monitorowania Programu Rewitalizacji powinien zawierać dane dotyczące sfery społeczno ekonomicznej oraz przestrzenno technicznej. Dane zbierane w systemie powinny w sposób ciągły umożliwiać przeprowadzenie analizy i cyklicznego 7 raportu obrazującego postęp w realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna. Agregowane i analizowane dane posłużą do monitorowania LPR w odniesieniu do celów strategicznych, operacyjnych, kierunków interwencji oraz poszczególnych projektów rewitalizacyjnych. System monitoringu polegać będzie na analizie zmian zachodzących podczas realizacji Programu Rewitalizacji w ramach wypracowanych obszarów strategicznych. Monitoring powinien być prowadzony wielopłaszczyznowo (efekty społeczne, ekonomiczne oraz analiza zmian przestrzenno-funkcjonalnych) oraz dostarczać informacji na temat postępów w osiąganiu przyjętych celów. Monitoring Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna polegać będzie na dwóch etapach: 1. Cyklicznych raportach w formie sprawozdań z realizacji celów, zawierających informację na temat podejmowanych działań, realizowanych przedsięwzięciach, stopnia ich realizacji oraz ich efektów końcowych. 7 Opracowywanego raz na trzy lata 134 S t r o n a

135 2. Analizie wskaźnikowej, której celem będzie określenie poziomu korelacji podejmowanych projektów rewitalizacyjnych z procesami społeczno gospodarczymi w Gminie Krempna Ewaluacja Ewaluacja Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna opiera się na analizie wpływu przedsięwzięć rewitalizacyjnych na poszczególne aspekty funkcjonowania społeczno -gospodarczego interesariuszy gminy oraz dekoncentracji negatywnych zjawisk na obszarze wyznaczonym do rewitalizacji. Ewaluacja LPR prowadzona będzie etapowo: Rysunek 28 Etapy Programu Rewitalizacji i dopowiadające im rodzaje ewaluacji Diagnoza społecznogospodarcza Zakończenie realizacji Programu Rewitalizacji ewaluacja ex-post Tworzenie Programu Rewitalizacji ewaluacja ex-ante Wdrażanie Programu Rewitalizacji ewaluacja on-going Źródło: Opracowanie własne. 135 S t r o n a

136 Ewaluacja ex-ante jest istotna na etapie tworzenia Programu Rewitalizacji, ponieważ pomaga dokonać oceny zasadności poszczególnych działań i przedsięwzięć rewitalizacyjnych oraz ich wpływu na społeczność lokalną i obszary strategiczne. Podczas wdrażania Programu Rewitalizacji należy realizować ewaluację on-going, która skupia się na doraźnych problemach i barierach. Jej funkcją jest przede wszystkim stymulowanie usprawnień oraz poprawa jakości zarządzania Programem Rewitalizacji. Ten typ ewaluacji polega również na ocenianiu sprawności przepływu informacji, dokumentów oraz obserwowaniu warunków zewnętrznych. Ewaluację ex-post realizuje się na zakończenie wdrażania Programu Rewitalizacji i jest ona oceną przeprowadzonej interwencji w zakresie zaspokajania potrzeb, na które miała odpowiadać oraz badaniem wpływu i trwałości zrealizowanych przedsięwzięć na społeczność lokalną i poszczególne grupy Interesariuszy. Ocena procesu rewitalizacji będzie prowadzona na trzech poziomach: 1. Wskaźnikach produktu przypisanych do każdego projektu rewitalizacyjnego (rozdział Lista planowanych przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych), 2. Wskaźnikach rezultatu przypisanych do każdego projektu rewitalizacyjnego (rozdział Lista planowanych przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych), 3. Wskaźnikach oddziaływania, które szczegółowo przedstawia poniższa tabela: 136 S t r o n a

137 Tabela 50 Wskaźniki oddziaływania Programu Rewitalizacji na obszar rewitalizacji Gminy Krempna Wskaźniki oddziaływania Cel operacyjny Wskaźnik Tendencja Wartoś ć bazow a Cel strategiczny 1 Wartość docelowa Źródło danych Aktywizacja społeczna mieszkańców obszaru rewitalizacji zagrożonych wykluczeniem społecznym Zwiększenie dostępności do infrastruktury kulturalno rekreacyjnej służącej integracji lokalnej społeczności Zwiększenie poziomu tożsamości lokalnej oraz świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy Krempna Rozwój lokalnej przedsiębiorczości w oparciu o branże turystyczną i okołoturystyczną Przeciwdziałanie marginalizacji ekonomicznej byłych pracowników PGR oraz ich rodzin Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego do promocji obszaru rewitalizacji Liczba osób objętych pomocą GOPS malejąca 13,84 12,10 GOPS Liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej Liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne na dzieci Liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych Liczba osób korzystających z nowopowstałej infrastruktury społecznej Liczba osób korzystających z nowopowstałej infrastruktury spędzania czasu wolnego Liczba projektów mających na celu edukację mieszkańców Liczba projektów mających na celu promocję tożsamości lokalnej Cel strategiczny 2 Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób Liczba stałych miejsc pracy związanych z dziedzictwem kulturowym i historycznym obszaru Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym Liczba długotrwale bezrobotnych w % bezrobotnych ogółem Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Liczba projektów mających na celu aktywizację byłych pracowników PGR oraz ich rodzin malejąca GOPS malejąca GOPS malejąca GOPS rosnąca Badania ankietowe rosnąca Badania ankietowe rosnąca - 6 Dokumentacja techniczna rosnąca - 7 Dokumentacja technicza niemalejąca 3,50 3,50 Ewidencja działalności gospodarczych malejąca 0,36 0,5 Ewidencja działalności gospodarczych niemalejąca 0,73 0,73 Ewidencja NGO rosnąca wzrost o 5 Ewidencja działalności gospodarczych malejąca 13,8% 12,5% PUP malejąca 74,38% 70,0% PUP malejąca 0,74 0,67 KPP rosnąca - 8 Dokumentacja techniczna Liczba turystów odwiedzających Gminę rosnąca wzrost o 20% Badania ankietowe Cel strategiczny 3 Zwiększenie atrakcyjności turystycznej w oparciu o walory środowiskowe i historyczne regionu Liczba osób korzystających z nowopowstałej infrastruktury Liczba zrewitalizowanych obiektów publicznych o wysokim znaczeniu rosnąca Badania ankietowe rosnąca - 7 Dokumentacja techniczna 137 S t r o n a

138 Estetyzacja i modernizacja obszarów o szczególnym znaczeniu kulturowym i turystycznym Integracja przestrzennofunkcjonalna obszaru rewitalizacji Źródło: opracowanie własne turystycznym i historycznym Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej Odsetek ludności korzystający z sieci kanalizacyjnej Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych rosnąca 43,89% 50,00% Dokumentacja techniczna rosnąca 0,00% 5,0% Dokumentacja techniczna rosnąca 21,11% 25,0% Dokumentacja techniczna malejąca 92,88% 89,0% Urząd Gminy Krempna Załączniki 1. Diagnoza społeczno gospodarcza Gminy Krempna 2. Załącznik graficzny - mapa ewidencyjna w skali 1:5000 przedstawiająca obszar rewitalizacji w obrębie podobszaru Krempna 3. Załącznik graficzny - mapa ewidencyjna w skali 1:5000 przedstawiająca obszar rewitalizacji w obrębie podobszaru Ożenna 138 S t r o n a

139 Spis tabel i rysunków Tabela 1 Powiązania pomiędzy LPR i dokumentami na poziomie krajowym... 9 Tabela 2 Powiązania pomiędzy LPR i dokumentami na poziomie regionalnym Tabela 3 Powiązania pomiędzy PR i dokumentami na poziomie lokalnym Tabela 4 Ludność oraz powierzchnia sołectw Gminy Krempna Tabela 5 Zestawienie wskaźników wykorzystanych w diagnozie Tabela 6 Ludność w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym Tabela 7 Dane dotyczące rynku pracy Tabela 8 Dane dotyczące pomocy społecznej Tabela 9 Wyniki egzaminów 6-klasisty Tabela 10 Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Tabela 11 Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób Tabela 12 Dane dotyczące rynku pracy Tabela 13 Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Tabela 14 Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej Tabela 15 Dane dotyczące problemów środowiskowych Gminy Krempna Tabela 16. Ocena występowanie poszczególnych zjawisk na obszarze miejsca zamieszkania respondenta Tabela 17. Występowanie negatywnych zjawisk na terenie poszczególnych sołectw w gminie Krempna Tabela 18. Działania rewitalizacyjne o charakterze priorytetowym w poszczególnych sołectwach gminy Krempna Tabela 19. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery społecznej wraz z lokalizacją ich realizacji Tabela 20. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery gospodarczej wraz z lokalizacją ich realizacji S t r o n a

140 Tabela 21. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery przestrzenno-infrastrukturalnej wraz z lokalizacją ich realizacji Tabela 22 Analiza SWOT Tabela 23 Wskazanie degradacji w sferze społecznej w sołectwach Gminy Krempna Tabela 24 Wskazanie degradacji w sferach: gospodarczej, przestrzenno infrastrukturalnej, technicznej i środowiskowej w sołectwach Gminy Krempna Tabela 25 Podsumowanie analizy wskaźnikowej Tabela 26 Obszary zdegradowane Gminy Krempna Tabela 27 Podobszary wyznaczone do rewitalizacji Gminy Krempna Tabela 28 Uzasadnienie wyboru wskaźników argumentujących wybór obszaru rewitalizacji Gminy Krempna na tle województwa podkarpackiego Tabela 29 Analiza porównawcza wartości referencyjnych województwa podkarpackiego i obszaru rewitalizacji Gminy Krempna Tabela 30 Matryca logiczna celów Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna 87 Tabela 31 Projekt główny (podstawowy) nr Tabela 32 Projekt główny (podstawowy) nr Tabela 33 Projekt główny (podstawowy) nr Tabela 34 Projekt główny (podstawowy) nr Tabela 35 Projekt uzupełniający nr Tabela 36 Projekt uzupełniający nr Tabela 37 Projekt uzupełniający nr Tabela 38 Projekt uzupełniający nr Tabela 39 Projekt uzupełniający nr Tabela 40 Projekt uzupełniający nr Tabela 42 Kompleksowość projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych w ramach PR Gminy Krempna Tabela 43 Komplementarność przestrzenna projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych Tabela 44 Komplementarność problemowa S t r o n a

141 Tabela 45 Komplementarność międzyokresowa Tabela 46 Analiza projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych w zakresie kwalifikowalności do realizacji LPR Tabela 47 Szacunkowy czas realizacji poszczególnych projektów Tabela 48 Szacowana wartość poszczególnych projektów Tabela 49 Formy partycypacji społecznej na etapie wdrażania i monitorowania Tabela 50 Wzajemne relacje i role komórek organizacyjnych Gminy, interesariuszy i beneficjentów zewnętrznych Tabela 51 Wskaźniki oddziaływania Programu Rewitalizacji na obszar rewitalizacji Gminy Krempna Tabela 52 Powierzchnia gmin powiatu Jasielskiego Tabela 53 Zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Krempna w latach Rysunek 1 Podział Gminy Krempna na jednostki urbanistyczne Rysunek 2 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym Rysunek 3 Liczba długotrwale bezrobotnych w % bezrobotnych ogółem Rysunek 4 Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Rysunek 5 Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Rysunek 6 Wyniki egzaminów 6-klasisty Rysunek 7 Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Rysunek 8 Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób Rysunek 9 podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób - obszar wiejski Rysunek 10 Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców S t r o n a

142 Rysunek 11 Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Rysunek 12 Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej Rysunek 13 Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej Rysunek 14 Odsetek ludności korzystający z sieci kanalizacyjnej Rysunek 15 Płeć oraz wykształcenie respondentów Rysunek 16 Wiek respondentów Rysunek 17 Miejsce zamieszkania respondentów Rysunek 18 Ocena ogólnego stanu społeczno-gospodarczego gminy Krempna Rysunek 19 Docelowe grupy odbiorców działań rewitalizacyjnych Rysunek 20 Stan zabytków w gminie Krempna Rysunek 21 Obszary zdegradowane zdaniem uczestników spotkań warsztatowych Rysunek 22 Dokumentacja zdjęciowa dot. spotkań konsultacyjnych Rysunek 23 Zasięg przestrzenny OR Gminy Krempna - podobszar Krempna Rysunek 24 Zasięg przestrzenny OR Gminy Krempna - podobszar Ożenna Rysunek 25 Lokalizacja projektów rewitalizacyjnych na podobszarze Krempna Rysunek 26 Lokalizacja projektów rewitalizacyjnych na podobszarze Krempna Rysunek 27 Aktualizacja Programu Rewitalizacji Rysunek 28 Etapy Programu Rewitalizacji i dopowiadające im rodzaje ewaluacji Rysunek 29 Liczba mieszkańców Gminy Krempna Rysunek 30 ludność na 1 km Rysunek 31 Saldo migracji Rysunek 32 Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców Rysunek 33 Wskaźnik obciążenia demograficznego Rysunek 34 Struktura wieku mieszkańców gminy Rysunek 35 Przeciętna powierzchnia użytkowa w przeliczeniu na 1 osobę Rysunek 36 Dane statystyczne dotyczące mieszkań w Gminie Krempna Rysunek 37 Dane statystyczne dotyczące działalności Gminnego Ośrodka Kultury i Rekreacji w Krempnej Rysunek 38 Środowiskowa pomoc społeczna S t r o n a

143 Rysunek 39 Zasiłki rodzinne Rysunek 40 kwota świadczeń rodzinnych (tys. zł) Rysunek 41 Dodatki mieszkaniowe Rysunek 42 Współczynnik skolaryzacji Rysunek 43 Edukacja przedszkolna Rysunek 44 Podmioty w sektorze prywatnym wg form prawnych Rysunek 45 Liczba osób bezrobotnych w Gminie Krempna Rysunek 46 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg płci Rysunek 47 Poziom wynagrodzeń w powiecie jasielskim Rysunek 48 Budynki mieszkalne podłączone do infrastruktury technicznej - w % ogółu budynków mieszkalnych Rysunek 49 Korzystający z instalacji w % ogółu ludności S t r o n a

144 Załącznik 1 Diagnoza społeczno-gospodarcza Gminy Krempna Sfera przestrzenno-funkcjonalna Położenia administracyjne i geograficzne Gmina Krempna pełni status gminy wiejskiej. Zlokalizowana jest ona w południowej części powiatu jasielskiego oraz w zachodniej części województwa podkarpackiego. Od północy gmina graniczy z innymi gminami powiatu jasielskiego- Dębowcem, Osiekiem Jasielskim oraz Nowym Żmigrodem, od wschodu z Gminą Dukla, od zachodu zaś z województwem małopolskim, Gminą Sękowa powiatu gorlickiego. Gmina Krempna od strony południowej graniczy ze Słowacją. Na terenie gminy znajduje się dziewięć sołectw, są to: Grab, Kotań, Krempna, Myscowa, Os. Wrzosowa Polana, Ożenna, Polany, Świątkowa Mała, Świątkowa Wielka. Gmina zajmuje obszar równy ha. Pod względem powierzchni Gmina Krempna jest zdecydowanie największą jednostką terytorialną powiatu jasielskiego, stanowiąc niemal ¼ jego całkowitej powierzchni. 144 S t r o n a

145 Tabela 51 Powierzchnia gmin powiatu Jasielskiego Jednostka terytorialna Powierzchnia [ha] Powiat jasielski Gmina Krempna Gmina Nowy Żmigród Jasło (obszar wiejski) Gmina Dębowiec Gmina Skołyszyn Gmina Tarnowiec Gmina Osiek Jasielski Gmina Brzyska Jasło (obszar miejski) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Gmina charakteryzuje się znacznym poziomem zalesienia- użytki leśne stanowią aż 72% jej powierzchni, przy zaledwie dwudziestu pięciu procentach gruntów ornych. Na terenie gminy rozciągają się także liczne łąki oraz pastwiska. Gmina Krempna cechuje się zróżnicowaniem rzeźby terenu, tworzonym przez wzniesienia Wielka Góra (791 m n. p.m), Barania (728 m n.p.m.), Żydowska Góra (719 m n.p.m.), Góra Kamień (714 m n.p.m.), Nad Tysowym (713 m n.p.m.). Swój bieg na terenie tym ma rzeka Wisłoka oraz strumienie i potoki- Ryjak, Krempna, Wilsznia, Rzeszówka, Świerżówka, Krokowy, Baranie. Klimat gminy wykazuje cechy klimatu górskiego, znacznie surowszego niż na Pogórzu. Zimy są tu mroźne i śnieżne, lata dość krótkie, z upalnymi dniami i chłodnymi nocami. Ciepłe i pogodne są jesienie, spóźnione w stosunku do terenów podgórskich wiosny. Średnia temperatura roczna wynosi około 6-7 C, średnia lipca 17 C, stycznia zaś -5 C. Śnieg leży dni, a spadki temperatur dochodzą do -35 C. Okres wegetacji trwa poniżej 200 dni i fakt ten jest niekorzystny dla rolnictwa. Występuje częsta zmienność warunków klimatycznych, zarówno latem jak też zimą 8. 8 Źródło: S t r o n a

146 Zważywszy na liczne walory krajobrazowe i przyrodnicze, pobliże Magurskiego Parku Narodowego, klimat sprzyjający uprawianiu sportów zimowych i letniemu wypoczynkowi oraz obiekty zabytkowe, na terenie tym rozwinięta jest oferta turystyczno-wypoczynkowa. W gminie funkcjonują liczne gospodarstwa agroturystyczne oraz ośrodki wypoczynkowe, w większości skoncentrowane na wsi Krempna, a na jej terenie wytyczone zostały cztery trasy rowerowe, cztery szlaki turystyczne, szlak konny, Ścieżka Przyrodnicza oraz IV trasa Szlaku Architektury Drewnianej, jak również znajdują się wyciąg narciarski w Świątkowej Wielkiej oraz punkt widokowy Wysokie. Pośród zabytków gminy wymienić można liczne cerkwiedrewnianą cerkiew z figurą św. Mikołaja z roku 1782 w Krempnej, drewnianą cerkiew z XVIII wieku w Kotaniu, murowaną cerkiew grekokatolicką z 1796 roku w Myscowej, cerkiew grekokatolicką z 1894 roku w Polanach, drewnianą cerkiew grekokatolicką z 1762 roku w Świątkowie Małej, a także drewnianą cerkiew z 1757 roku w Świątkowie Wielkiej. Inne zabytki stanowią cmentarze oraz zabytki małej architektury, tj. przydrożne krzyże oraz kapliczki. Sfera społeczna Sytuacja demograficzna Poniższy wykres przedstawia liczbę mieszkańców Gminy Krempna w latach Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, iż na przestrzeni lat populacja gminy sukcesywnie malała z 2001 osób w 2012 roku do 1893 w roku S t r o n a

147 Rysunek 29 Liczba mieszkańców Gminy Krempna Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, w roku 2015 liczba ludności w Gminie Krempna wyniosła osób, stanowiąc 1,7% ludności powiatu jasielskiego, liczącego mieszkańców, i 0,1% ogólnej populacji województwa podkarpackiego. Dane dotyczące liczby ludności w podziale na płeć wskazują, że na przestrzeni analizowanych lat w każdym roku mężczyzn było więcej, niż kobietnajwiększą różnicę w strukturze płci zauważyć można w roku W 2015 roku zaś wśród mieszkańców Gminy Krempna 46,8% stanowiły kobiety, natomiast mężczyzn było 53,1%. Co więcej, zaobserwowano stały spadek liczby ludności na tym terenie. 147 S t r o n a

148 Wykres 2 Liczba ludności w Gminie Krempna w latach Mężczyźni Kobiety Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Analizując korelację pomiędzy powierzchnią Gminy Krempna oraz liczbą ludności należy zauważyć, że na 1 km 2 gminy od 2014 przypadało 9 mieszkańców, natomiast w latach mieszkańców. Rysunek 30 ludność na 1 km 2 10, ,8 9,6 9,4 9, ,8 8,6 8, Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Analizując strukturę demograficzną omawianej jednostki warto zwrócić uwagę na występujące na jej terenie saldo migracji, które stanowi różnicę pomiędzy napływem 148 S t r o n a

149 i odpływem mieszkańców na danym terenie, przy czym pod uwagę brane są zarówno migracje zagraniczne, jak i wewnętrzne. Saldo migracji wewnętrznych w ciągu badanego okresu wahało się, przyjmując ujemne wartości między -10 (2012 r.) a -24 (2015 r.). W przypadku salda migracji zagranicznych jego wartość na przestrzeni analizowanych lat oscylowało na poziomie bliskim zeru, przy czym najniższą osiągniętą wartością było wyrównanie się wskaźnika wartości na poziomie równej -4 (2012 r.). Rysunek 31 Saldo migracji saldo migracji wewnętrznych saldo migracji zagranicznych Suma saldo migracji wewnętrznych saldo migracji zagranicznych Suma Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców, na terenie gminy w przeciągu analizowanego okresu kształtował się natomiast na poziomie ujemnym, co oznacza, że liczba urodzeń żywych niższa była od liczby zgonów. Najwyższą wartość tego wskaźnika odnotowano w 2013 r. (2,5); najniższą zaś w roku 2016 (-3,1). 149 S t r o n a

150 Rysunek 32 Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców 3 2, ,5-1 -3,1-4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Struktura wieku mieszkańców Analiza struktury wieku mieszkańców gminy wykazała, że na przestrzeni analizowanego okresu progresywnie malał udział grupy wieku przedprodukcyjnego, rosła zaś liczebność osób w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym, choć ostatnia grupa w 2015 była wciąż najmniej liczebna. Dostrzegalne zmiany w strukturze demograficznej pod względem ekonomicznym będą odczuwalne przede wszystkim w przyszłości, gdy osoby będące obecnie w wieku produkcyjnym zaczną osiągać wiek poprodukcyjny, a w wiek produkcyjny zaczną wkraczać (mniej liczne względem lat poprzednich) roczniki osób będących obecnie w wieku przedprodukcyjnym. Konsekwencje tego trendu obserwować można także w skali kraju- prognozuje się, że rosnąca liczba ludzi starszych przy niewystarczającej dynamice wzrostu liczby osób młodych spowoduje duże obciążenie demograficzne związane z opieką nad osobami starszymi oraz ich utrzymaniem. 150 S t r o n a

151 Wykres 3 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % populacji gminy ,20% 67,10% 12,70% ,60% 67,40% 13,00% ,50% 67,90% 13,60% ,80% 68,00% 14,20% ,70% 68,40% 14,90% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Wskaźnik obciążenia demograficznego mówi o liczbie ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym. W Gminie Krempna najwyższy wskaźnik obciążenia demograficznego odnotowano w 2012 roku (48,3), natomiast najniższy w roku 2015 (46,2). Rysunek 33 Wskaźnik obciążenia demograficznego 48,5 48, , , ,6 46,5 46, , Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS 151 S t r o n a

152 Dane z roku 2015, dotyczące struktury ludności Gminy Krempna pod względem wieku i płci wykazują szczegółową dysproporcję pomiędzy liczbą kobiet i mężczyzn w poszczególnych przedziałach wiekowych. Zauważyć można, że w niektórych przedziałach wiekowych mężczyźni stanowili większość- osiągnęli oni liczebną przewagę w grupach wieku od 0 do 69lat włącznie (przy czym wyjątek stanowi grupy 5-9 lat oraz lat). Dysproporcja płci nie została zarejestrowana pośród osób w wieku lat. Największa liczebna przewaga mężczyzn nad kobietami zaobserwowana została w grupie wieku lat, kobiety natomiast zdecydowaną przewagę stanowiły w wieku lat. Rysunek 34 Struktura wieku mieszkańców gminy Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Sytuacja mieszkaniowa Gmina Krempna jest gminą wiejską, toteż dominującą na jej terenie zabudową jest budownictwo wolnostojące jednorodzinne oraz gospodarcze. Zauważyć należy, że 152 S t r o n a

153 komunalne budownictwo mieszkaniowe nie jest rozwinięte na terenie gminy, a niemal wszystkie lokale mieszkalne należą do podmiotów prywatnych, choć w roku 2015 było o dwa mieszkania socjalne więcej względem roku Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2015 roku na terenie gminy znajdowało się 579 mieszkań o łącznej liczbie izb równej Przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkania równa była m 2, stanowiąc wzrost o 645 m 2 względem roku Zdecydowana większość mieszkań (87%) na terenie gminy zaopatrzona jest w sieć wodociągową, łazienkę natomiast posiada mniejszy odsetek mieszkań, równy 77%. Jeszcze mniej jest mieszkań z centralnym ogrzewaniem- tylko połowa mieszkań na terenie gminy zaopatrzona jest w tę instalację. Zauważyć można, że w aspekcie zaopatrzenia mieszkań w instalacje nie zauważono znaczących zmian na przestrzeni lat Tabela 52 Zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Krempna w latach Liczba mieszkań Liczba izb Powierzchnia użytkowa mieszkań [m²] Budynki mieszkalne w gminie Zasoby komunalne Mieszkania socjalne Średnia powierzchnia użytkowa mieszkań [m 2 ] Mieszkania zaopatrzone w instalację (w % ogółu mieszkań) Wodociąg 86,8 86,8 86,8 86,8 86,8 87,0 Łazienka 78,2 78,2 78,2 78,3 78,3 78,6 Centralne ogrzewanie 54,9 54,9 54,9 55,0 55,1 55,4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS 153 S t r o n a

154 Przeciętne mieszkanie w Gminie Krempna, w 2015 roku miało powierzchnię równą 75,5m 2, natomiast na przestrzeni lat średnia powierzchnia użytkowa wzrastała w tempie 0,1m 2 / rok. Z kolei przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w latach r. na 1 osobę oscylowała pomiędzy 21,5m 2, a 22,8m 2. Rysunek 35 Przeciętna powierzchnia użytkowa w przeliczeniu na 1 osobę 80 75,1 75,2 75,3 75, ,5 21,8 22,5 22, przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Z kolei w przeciętnym mieszkaniu w Gminie Krempna znajdowało się 3,82 3,83 izb, które średnio zamieszkiwane były przez 0,91 0,86 osób. Natomiast przeciętna liczba osób w mieszkaniu zlokalizowanym na terenie gminy Krempna w latach kształtowała się na poziomie 3,82-3,83 osoby na 1 mieszkanie. 154 S t r o n a

155 Rysunek 36 Dane statystyczne dotyczące mieszkań w Gminie Krempna 4,5 4 3,82 3,82 3,82 3,83 3,49 3,45 3,35 3,5 3,31 3 2,5 2 1,5 1 0,91 0,9 0,88 0,86 0, przeciętna liczba osób na 1 mieszkanie przeciętna liczba izb w 1 mieszkaniu przeciętna liczba osób na 1 izbę Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Infrastruktura oświatowo edukacyjna Osoby objęte obowiązkiem szkolnym na terenie gminy wykształcenie mogą otrzymać w Zespole Szkół zlokalizowanym pod adresem Krempna 45, Krempna. W skład Zespołu wchodzą szkoła podstawowa oraz gimnazjalna, a na jego terenie uczniowie mogą korzystać ze świetlicy, stołówki oraz biblioteki. Zespół Szkół w Krempnej bierze udział w szeregu programów na rok szkolny 2016/2017, przykładem czego są takie programy jak Bieg po zdrowie, Lekki tornister, Mleko w szkole a także projekt Lepsza szkoła. Projekt pn. Poprawa jakości kształcenia ogólnego w mieście Jaśle oraz gminach Jasło, Dębowiec, Krempna, Nowy Żmigród i Osiek Jasielski realizowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata oś priorytetowa IX Jakość edukacji i kompetencji w regionie, działanie 9.2 Poprawa jakości kształcenia ogólnego, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa. 155 S t r o n a

156 Infrastruktura kultury sportu i rekreacji Na potrzeby mieszkańców w kontekście oferty kulturalnej odpowiadają instytucje, wśród których wymienić można Gminną Bibliotekę Publiczną w Krempnej oraz Gminny Ośrodek Kultury i Rekreacji w Krempnej. Jak wynika z informacji udostępnionych na portalu internetowym Gminy Krempna, GOKiR prowadzi działalność w zakresie upowszechniania kultury, rekreacji, sportu i turystyki na terenie Gminy Krempna organizując m.in. koncerty okolicznościowe, wycieczki krajoznawcze, zajęcia dla dzieci i młodzieży, turnieje sportowe, a także projekty międzynarodowe. Dla dzieci w wieku od 6 do 10 lat prowadzone są zajęcia z czytania w języku angielskim Od piosenki do literki. Oprócz zajęć umuzykalniających z rytmiki oferta Gminnego Ośrodka Kultury i Rekreacji obejmuje także naukę na takich instrumentach jak skrzypce, keyboard, akordeon, flet, saksofon oraz gitara. Na terenie Gminy Krempna funkcjonują grupy oraz stowarzyszenia. Poza realizacją zadań związanych z aktywnością fizyczną w szkołach, w gminie zrzeszony jest Klub Sportowy "Wrzos"-Krempna, pełniący istotną rolę w podnoszeniu aktywności społecznej mieszkańców. Na terenie tym funkcjonuje pięć Kół Gospodyń Wiejskich- w Krempnej, Polanach, Świątkowej Wielkiej i Małej oraz w Grabie. Grupami związanymi z działalnością kulturalną są dwa Zespoły Wokalne- "Świątkowianki", działający we wsi Światkowa Wielka i Mała, oraz "Wilsznia" (wieś Polany). Ponadto, w Gminie funkcjonują Stowarzyszenie Rozwoju na Rzecz Gminy Krempna i Klub Miłosników Krempnej i Okolic, w Grabiu natomiast zlokalizowane jest Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Przygranicznych. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego działalność Gminnego Ośrodka Kultury i Rekreacji w Krempnej w 2016 opierała się na: 8 zorganizowanych imprezach, w których udział wzięło 355 uczestników; Prowadzeniu 3 grup artystycznych, w których uczestniczyło 38 osób; Prowadzeniu 4 kół (klubów), w których uczestniczyło 60 osób. 156 S t r o n a

157 Szczegółowe informacje na temat imprez, kół i grup artystycznych przedstawia poniższy wykres: Rysunek 37 Dane statystyczne dotyczące działalności Gminnego Ośrodka Kultury i Rekreacji w Krempnej imprezy grupy artystyczne koła (kluby) uczestnicy imprez członkowie grup artystycznych członkowie kół (klubów) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Imprezy cykliczne Do najbardziej popularnych imprez cyklicznych w Gminie Krempna zaliczyć można takie wydarzenia odbywające się co roku jak: Ultramaraton Magurski (sierpień), Parada Historyczna (lipiec), Dożynki Gminne (sierpień) 9, Święto Ziemniaka (wrzesień/ październik) 9. Pomoc społeczna Organizacją, która udziela pomoce społeczne jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krempnej. GOPS w Krempnej działa jako jednostka budżetowa w celu realizacji zadań 9 Imprezy cykliczne: Dożynki Gminne oraz Święto Ziemniaka organizowane były w przeszłości i na wniosek mieszkańców Gminy Krempna, planowane jest wznowienie w przypadku pozyskania zewnętrznych źródeł dofinansowania. 157 S t r o n a

158 zleconych i własnych gminy z zakresu pomocy społecznej. Ośrodek jest jednostką budżetową i organizacyjną Urzędu Gminy Krempna. Do świadczeń rodzinnych zalicza się: zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego, jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka, świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna jako świadczenie będące realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2013 r. (sygn. akt TK akt K 27/130), świadczenie rodzicielskie. W latach najwięcej osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w Gminie Krempna odnotowano w 2015 r. 565 (167 rodzin), natomiast najmniejsza liczba osób korzystała ze środowiskowej pomocy społecznej w roku (155 rodzin). Rysunek 38 Środowiskowa pomoc społeczna Gospodarstwa domowe korzystające ze środowiskowej pomocy społecznej Osoby korzystające ze środowiskowej pomocy społecznej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Najwięcej rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne na dzieci zarejestrowano w 2012 roku (147) najmniej w 2014 r. (128). Analogicznie największa liczba dzieci, na które rodzice 158 S t r o n a

159 otrzymali zasiłek rodzinny przypadł na rok 2012 (296), z kolei najmniejszą liczbę dzieci odnotowano w roku Rysunek 39 Zasiłki rodzinne rodziny otrzymujące zasiłki rodzinne na dzieci dzieci, na które rodzice otrzymują zasiłek rodzinny - ogółem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Kwota świadczeń rodzinnych w Gminie Krempna, w latach kształtowała się na poziomie pomiędzy zł, a zł. Najniższą sumę przyznanych świadczeń rodzinnych odnotowano w 2014 r., natomiast najwyższą w roku Rysunek 40 kwota świadczeń rodzinnych (tys. zł) kwota świadczeń rodzinnych (tys. zł) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Kwota oraz liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych w latach zmniejszała się z roku na rok. W 2012 r. odnotowano 135 dodatków na łączną kwotę 159 S t r o n a

160 zł, natomiast 3 lata później wartość 111 dodatków mieszkaniowych wyniosła zł. Rysunek 41 Dodatki mieszkaniowe Liczba Kwota Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Edukacja Współczynnik skolaryzacji netto jest relacją liczby osób (w danej grupie wieku) uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia do liczby ludności (stan w dniu 31 XII) w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania 10, z kolei współczynnik skolaryzacji brutto to: relacja liczby osób uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (niezależnie od wieku) do liczby ludności (stan w dniu 31 XII) w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania 11. W 2016 r. na terenie Gminy Krempna w szkołach podstawowych uczyło się 88,06% mieszkańców w wieku 7-12 lat. Na poziomie gimnazjalnym edukację na terenie gminy podjęło 84,31% uczniów w wieku lat. 10 Współczynnik skolaryzacji netto np. dla poziomu szkoły podstawowej wyliczamy dzieląc liczbę uczniów szkół podstawowych w wieku 7-12 lat (wiek przypisany do tego poziomu) na początku danego roku szkolnego przez liczbę ludności w wieku 7-12 lat według stanu w dniu 31 XII tego samego roku; wynik podajemy w ujęciu procentowym. 11 Współczynnik skolaryzacji brutto np. dla poziomu szkoły podstawowej wyliczamy dzieląc liczbę wszystkich uczniów szkół podstawowych bez względu na wiek na początku danego roku szkolnego przez liczbę ludności w wieku 7-12 lat (wiek przypisany do tego poziomu) według stanu w dniu 31 XII tego samego roku; wynik podajemy w ujęciu procentowym. 160 S t r o n a

161 Wartość współczynnika skolaryzacji brutto dla szkół podstawowych i gimnazjalnych uległa zmianie względem roku Warto zauważyć, że na przestrzeni analizowanego okresu wskaźnik ten dla szkół podstawowych progresywnie rósł, w roku 2015 osiągając wartość niższą o ponad 1% niż wartość początkowa, podczas gdy nie odnotowano stałej relacji współczynnika skolaryzacji dla szkół gimnazjalnych- wskaźnik ten na końcu analizowanego okresu był o ok. 1% niższy względem roku Rysunek 42 Współczynnik skolaryzacji ,91 89,09 91,3 86,96 90,09 90,09 84,72 81,94 88,06 88, ,2 84,31 SP współczynnik skolaryzacji brutto Gimnazja współczynnik skolaryzacji brutto SP współczynnik skolaryzacji netto Gimnazja współczynnik skolaryzacji netto Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Analizie poddano także liczbę dzieci w oddziałach przedszkolnych przypadających na 1 tys. dzieci w wieku 3-5 lat. W 2014 r. odnotowano blisko dwukrotny wzrost wskaźnika z 295 (2013 r.) do 585, odnotowując nieznaczny spadek w roku kolejnym (571 w 2015 r.). Analizując dane Głównego Urzędu Statystycznego w latach spadła również liczba dzieci w wieku 3-5 lat przypadające na jedno miejsce w placówce wychowania przedszkolnego (2,83 2,43). 161 S t r o n a

162 Rysunek 43 Edukacja przedszkolna , , ,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego na 1 tys. dzieci w wieku 3-5 lat dzieci w wieku 3-5 lat przypadające na jedno miejsce w placówce wychowania przedszkolnego Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Sfera gospodarcza Przedsiębiorczość Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, na terenie gminy w 2015 roku zarejestrowano 10 nowych podmiotów gospodarczych, w 2016 roku zaś 15, co stanowi największą liczbę na przestrzeni analizowanych lat. Pośród 113 podmiotów gospodarki narodowej funkcjonujących w gminie w 2016 roku niemal wszystkie stanowiły mikro przedsiębiorstwa (109), na terenie Gminy Krempna odnotowano również 3 małe przedsiębiorstwa oraz 1 średnie. Zauważyć można, że wzrost liczebności funkcjonujących podmiotów gospodarczych na przestrzeni lat nastąpił wyłącznie w sektorze mikro przedsiębiorstw zatrudniających do 9 osób. 162 S t r o n a

163 Wykres 4 Liczba mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w gminie w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS W 2016 roku zdecydowaną większość na terenie Gminy Krempna stanowiły podmioty należące do sektora prywatnego. Spośród nich wiodącą rolę odgrywały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które stanowiły 82% wszystkich firm. W sektorze prywatnym odnotowano również działalność spółek handlowych (w tym z udziałem kapitału zagranicznego), fundacji oraz stowarzyszeń i organizacji społecznych. Warto zwrócić uwagę, że w 2016 roku odnotowano zwiększoną liczbę nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych względem podmiotów wyrejestrowanych (+1). Rysunek 44 Podmioty w sektorze prywatnym wg form prawnych Podmioty w sektorze prywatnym wg form prawnych Wpisane osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą spółki handlowe spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego spółdzielnie fundacje stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne Nowo osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą zarejestrowane spółki handlowe spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego spółdzielnie fundacje S t r o n a

164 stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne Wyrejestrowane osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą spółki handlowe spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego spółdzielnie fundacje stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Rynek pracy i bezrobocie Ludność w gminie jest zatrudniona głównie w miejscowych gospodarstwach rolnych, instytucjach użyteczności publicznej, zakładach pracy i zakładach usługowych, jak również dojeżdża do pracy do pobliskich miast. Struktura bezrobocia Gminy Krempna jest odzwierciedleniem tendencji zaobserwowanych w województwie i w kraju. Liczba osób pozostających bez pracy na terenie Gminy Krempna na przestrzeni analizowanego okresu sukcesywnie spadała. Między 2012 a 2016 r. liczba bezrobotnych zmniejszała się przyjmując wartości od 202 do 139 osób. W 2015 roku liczba bezrobotnych względem roku 2012 stanowiła spadek o 31%. Zauważyć należy znaczną przybliżoną liczbą bezrobotnych kobiet oraz mężczyzn. Największa różnica miała miejsce w 2016 roku, kiedy kobiety stanowiły 53% osób bezrobotnych. Liczba bezrobotnych mężczyzn na przestrzeni pięciu lat zmniejszyła się o 36%, natomiast kobiet o 27%. 164 S t r o n a

165 Rysunek 45 Liczba osób bezrobotnych w Gminie Krempna Mężczyźni Kobiety Ogółem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Poniższy wykres zawiera porównanie wskaźnika udziału bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w latach Do 2016 roku zaobserwować można było regularny spadek wskaźnika, by w ostatnim analizowanym roku spaść do najniższej wartości (10,8). Najniższy udział bezrobotnych odnotowano w 2015 r., wskaźnik osiągnął wartość 10,8%%. Z kolei, najwyższy wskaźnik udziału zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym na terenie Gminy był w 2012 roku i ukształtował się na poziomie 15%. 165 S t r o n a

166 Rysunek 46 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg płci , ,1 16,3 13,7 13,5 14,8 12,7 13,5 10,8 5 13,1 11,8 11,4 11,2 8, Mężczyźni Kobiety Ogółem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Poziom wynagrodzeń Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że przeciętny poziom wynagrodzeń wszystkich mieszkańców powiatu jasielskiego w 2015 roku kształtował się na poziomie 3 262,91 zł i zwiększył się w porównaniu do lat poprzednich (w stosunku do 2012 r. wzrósł o ponad 263 zł). Natomiast relacja przeciętnego wynagrodzenia w powiecie do średniej krajowej (Polska =100) w 2016 r. spadła względem roku 2012 (1,7 pp.). W latach relacja ta oscylowała na poziomie 78,4 78, S t r o n a

167 Rysunek 47 Poziom wynagrodzeń w powiecie jasielskim , , , , ,9 78, ,4 78, , , , ,5 Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w relacji do średniej krajowej (Polska=100) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Sfera techniczna i środowiskowa W 2015 roku na terenie Gminy Krempna blisko połowa (48,3%) budynków mieszkalnych była podłączona do wodociągów, natomiast do sieci kanalizacyjnej zaledwie 28,7% budynków mieszkalnych. Rysunek 48 Budynki mieszkalne podłączone do infrastruktury technicznej - w % ogółu budynków mieszkalnych , , Wodociągi Kanalizacja Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS 167 S t r o n a

168 W związku z powyższym udział mieszkańców korzystających z instalacji w populacji ogółem Gminy Krempna kształtował się na podobnym poziomie. W 2015 r. z wodociągów korzystało 56,8% ludności, z kanalizacji 39,4%, natomiast na terenie gminy brakuje sieci gazowej. Rysunek 49 Korzystający z instalacji w % ogółu ludności Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS 168 S t r o n a