Instytut Technologiczno-Przyrodniczy. Innowacyjne rozwiązania magazynowania i pobierania pasz objętościowych. mgr inż.

Transkrypt

1 Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Innowacyjne rozwiązania magazynowania i pobierania pasz objętościowych mgr inż. Marcin Majchrzak Warszawa

2 Plan prezentacji Wprowadzenie Cel prezentacji Rozwiązania w magazynowaniu pasz objętościowych Sposób pobierania i transportu pasz objętościowych Podsumowanie Literatura 2

3 Wprowadzenie Nieprawidłowe magazynowanie pasz objętościowych może prowadzić do znacznych strat, które mogą powstać w przypadku niewłaściwego wybierania i transportowania kiszonki. Istnieje wiele różnych sposobów wybierania i transportowania zmagazynowanej paszy objętościowej. W każdym przypadku wybieranie należy przeprowadzać ostrożnie, by zminimalizować ryzyko strat, a tym samym zapewnić lepsze wykorzystanie kiszonki w żywieniu bydła. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 marca 2013 r. Dz.U poz. 472 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie. Wszelkiego rodzaju magazyny pasz powinny znajdować się w odpowiedniej odległości od innych budowli ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa pożarowego oraz ochrony środowiska. 3

4 Cel prezentacji Celem prezentacji jest przedstawienie rozwiązań magazynowania, pobierania i transportu pasz objętościowych. 4

5 Płyta na kiszonkę - Wykonana jest z betonu zapewniającego wodoszczelność. - Powinna być tak skonstruowana, by poza powierzchnią magazynową pozostał obszar dla maszyn używanych przy jej napełnianiu i opróżnianiu. - Zaleca się pozostawienie ze wszystkich stron wolnej strefy brzegowej o szerokości, co najmniej 1 metra, co zapobiega zanieczyszczeniu materiału ziemią, a także umożliwia zbieranie wycieków z roślin. - Płytę należy wylewać ze spadkiem w kierunku odpływu na wycieki z kiszonki. - Na płycie wyposażonej w zbiornik na odciek można magazynować rośliny wydzielające soki. 5

6 Płyta na kiszonkę Silosy pryzmowe stosuje się tylko w razie konieczności lub do tymczasowego składowania kiszonki. Wynika to z dużych strat paszy (~30%). Pod warunkiem dobrego ubicia paszy mogą być stosowane do magazynowania siana, kiszonki z kukurydzy lub ziarna paszowego. W celu 6 zapewnienia należytego zagęszczenia można stosować ciągniki rolnicze.

7 Silos przejazdowy Korzyści: - W silosie przejazdowym można magazynować rośliny wydzielające soki dzięki możliwości zbierania wycieków do zbiornika; - ograniczenie dostępu powietrza do zakiszanej masy; - zmniejszenie strat (10-20%); - oszczędność materiałów okrywających kiszonkę lub sianokiszonkę; - łatwość zmechanizowania załadunku i ubijania masy w silosie; - mniejsze zanieczyszczenie masy paszy glebą. Wady: - Wysokie koszty wybudowania silosu. Źródło: Hanson silo 7

8 Silos przejazdowy z betonu monolitycznego Wymiary: Długość L = 18 m 36 m Szerokość B = 3 m 9 m Wysokość H = 2 m Szerokość ściany oporowej a = 15 cm 20 cm Silos składa się z następujących elementów: - płyty dennej, - ścian oporowych z betonu monolitycznego, - wjazdu, - studzienki odpływowej o poj m 3 8

9 Silos przejazdowy z betonowych prefabrykatów Wymiary: Długość L = 18 m 36 m Szerokość B = 3 m 9 m Wysokość H = 2 m Szerokość ściany oporowej a = 12 cm Silos składa się z następujących elementów: - płyty dennej, - ścian oporowych z betonowych prefabrykatów, - wjazdu, - studzienki odpływowej o poj m 3 9

10 Silos komorowy z betonu monolitycznego Wymiary: Długość L = 18 m 36 m Szerokość B = 3 m 9 m Wysokość H = 2 m Szerokość ściany oporowej a = cm Silos składa się z następujących elementów: - płyty dennej, - ścian oporowych z betonu monolitycznego, - wjazdu, - studzienki odpływowej o poj m 3 10

11 Silos z zadaszeniem Korzyści: - zapewnienia ochronę kiszonki przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi; - posiada wentylację naturalną, która jest konieczna podczas napełniania i opróżniania silosu; - jeśli znajduje się szczelny odciek można magazynować rośliny wydzielające soki. Wady: - Wysokość silosu zależy od wysokości układania zakiszanego materiału w silosie oraz od wysokości pojazdów stosowanych do ugniatania; - wysokie koszty budowy. 11

12 Silosy wieżowe - Kosztowna metoda magazynowania kiszonki zarówno na etapie inwestycji, jak i z punktu widzenia kosztów użytkowania. - Problem w napełnianiu i opróżnianiu silosu. - Mogą być wykonane ze stali, włókna szklanego oraz betonu. - W przypadku opróżniania silosu od dołu istnieje ryzyko przedostania się tlenu do wnętrza kiszonki, jeśli nie opada ona automatycznie, wypełniając pustą przestrzeń po wybranej porcji. - Zaleca się zakiszanie roślin o zawartości suchej masy na poziomie, co najmniej 35%. Źródło: Hanson silo 12

13 Silosy wieżowe Wysokość silosu: 15 30m Rozładunek: - poprzez obrotowy frez i centralnie umieszczoną rurę zsypową, - poprzez obciążnik śrubowy i boczny zsyp kiszonka wpada do rury wyładowczej. 13

14 Magazynowanie w belach Korzyści magazynowania paszy w belach: można je przemieszczać przy pomocy typowych ładowarek; możliwość formowania porcji paszy o wielkości dostosowanej do skarmiania w ciągu dnia; mniejsze straty podczas fermentacji (5 8% s.m.); ograniczenie ryzyka wycieku soków kiszonkowych; możliwość składowania i przechowywania w różnych miejscach. Wady zakiszania paszy w belach: łatwość uszkodzenia folii; problemy z zagospodarowaniem zużytej folii (jednorazowego użytku); wysokie koszty mechanizacji formowania i owijania bel z sianokiszonką. Źródło: Materiały Kuhn 14

15 Folia do magazynowania w belach Folia w kolorze białym zazwyczaj stosowana jest, gdy sianokiszonka sporządzana jest w okresie wiosny, lata i wczesnej jesieni. Uzasadnione jest to tym, iż kolor jasny odbija promienie słoneczne, co pozwala na utrzymanie optymalnej temperatury wewnątrz beli oraz sprzyja procesowi zakiszania. Folia w kolorze zielonym i czarnym stosowana jest wówczas, gdy sianokiszonka sporządzana jest w niskiej temperaturze otoczenia, która może mieć negatywny wpływ na proces zakiszania. Wówczas kolor ciemny folii pochłania duże ilości promieni słonecznych, powodując uzyskanie optymalnej temperatury materiału zakiszanego. Źródło: Materiały Firmy Neopak 15

16 Magazynowanie w rękawach foliowych Pakowana pasza o długości cięcia 10 mm powinna mieć wilgotność 60 70%, a zawartość suchej masy 15%. Zalety zakiszania pasz w rękawach foliowych: - możliwość dowolnego usytuowania rękawa, przestrzegając przepisów o odległości od innych budynków i urządzeń; - brak konieczności wstępnego ubijania masy (prasowanie przeprowadza specjalna prasa napełniająca rękaw); - równomierność układana zielonki w rękawie minimalizuje wytwarzanie się gazów i powietrza; - mały przekrój powierzchni wybierania powoduje niskie straty wtórne; - natychmiastowe odcięcie dostępu powietrza po ubiciu masy, ograniczające straty paszy; - relatywnie niskie nakłady w przeliczeniu na 1 tonę zakiszanej paszy. Wady: - problemy z zagospodarowaniem zużytej folii; - dysponowanie dużą ilością miejsca na złożenie rękawa; - wysokie koszty folii. 16

17 Magazynowanie w rękawach foliowych Źródło: Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2010 Kobielak S., Hutnik E., Mulica E. Charakterystyka: długość rękawa może wynosić od 30 do 150 m; średnica rękawa od 1,5 do 4,2 m; masa sianokiszonki w rękawie od 50 do 1000 t. Gazy wytworzone podczas fermentacji naprężają rękaw, który na ogół nie ulega uszkodzeniu. Zielonka powinna być równomiernie układana w rękawie w celu zminimalizowania wytworzonych gazów i powietrza. 17

18 Sposób pobierania i transportu pasz objętościowych Sprzęt do transportu pasz objętościowych - Czerpaki - należy stosować przede wszystkim do przenoszenia koncentratów i napełniania nimi urządzeń do zadawania paszy, jak np. wozy paszowe TMR. Po wybraniu kiszonki z pryzmy przy użyciu czerpaka pozostaje nierówna powierzchnia, gdyż czerpak nie wycina wybieranej porcji kiszonki z pryzmy, co prowadzi do znacznych strat. - Wybierak do kiszonki o regulowanej ramie górnej z zębami - używa się do przenoszenia wszystkich rodzajów kiszonki, słomy i głębokiej ściółki. Do sterowania wybierakiem ładowarka musi być wyposażona w trzecią funkcję (zamykanie i otwieranie chwytaka). Jego główną wadą jest pozostawienie nierównej powierzchni pryzmy kiszonkowej. 18

19 - Wycinak do kiszonki - ma dolną część wyposażoną w zęby oraz górną regulowaną z ostrzem tnącym. Nóż mocowany jest na ramie górnej. Jest urządzeniem dość ciężkim, konieczna jest zatem ładowarka o dużej nośności, mogąca unieść zarówno sam wycinak, jak i porcję kiszonki. Służy przede wszystkim do wycinania i przenoszenia kiszonki z pryzmy. Po wycięciu porcji kiszonki powierzchnia pryzmy pozostaje bardzo gładka. -Urządzenie wielofunkcyjne - jest połączeniem czerpaka zwykłej koparko ładowarki z wybierakiem do kiszonki. Dolna część przypomina łyżkę koparko ładowarki, górna zaś jest regulowana i wyposażona w zęby. Może służyć do przenoszenia zarówno kiszonki, jak i koncentratów. Zalety: - relatywnie niska cena, - duża wysokość pracy. Wady: - gorsza jakość pracy, 19 (wyszarpywanie sianokiszonki).

20 Wycinak bloków kiszonki - urządzenie mocowane jest na trzypunktowym układzie zawieszenia ciągnika, które może być dodatkowo wyposażone w rozrzutnik lub wysięgniku ładowacza czołowego. Blok odcinany jest za pomocą noża, a powierzchnia kiszonki w pryzmie po tej operacji pozostaje gładka i nienaruszona. Dzięki temu straty kiszonki są minimalne. Nóż może być pionowy (wówczas przesuwa się podczas wycinania bloku), albo też poziomy, który wycina cały blok podczas jednej operacji. Wycinaki bloków kiszonek instalowane na: trzypunktowym układzie zawieszenia (TUZ) wysięgniku ładowacza czołowego 20

21 Wybierak kiszonki z frezem - Mocuje się na wozie paszowym TMR, na ładowarce lub na trzypunktowym układzie zawieszenia ciągnika. - Frez ma kształt cylindra z szeregiem ostrzy. - Posiada dużą wydajność. - Po wycięciu kiszonki pozostawia po sobie gładką powierzchnię. Źródło: Materiały Agrolmet Źródło: Materiały Kuhn 21

22 Podsumowanie Najbardziej popularnym sposobem na magazynowanie kiszonki są silosy przejazdowe lub komorowe z betonu monolitycznego lub betonowych prefabrykatów. Zadaniem każdego silosu jest zapewnienie szczelności elementów konstrukcji z uwagi na przenikanie do gleby soków kiszonkowych lub gazów fermentacyjnych, a także trwałości i dużej odporności na korozję, niskich kosztów konserwacji i odporności na przemarzanie. Stosunkowo nowymi metodami magazynowania kiszonki są: silosy wieżowe, które dzięki swojej szczelności zabezpieczają pasze przed przemarzaniem; magazynowanie w belach owiniętych folią; metoda magazynowania w rękawach foliowych, co wiąże się z wysokimi kosztami folii oraz jej późniejszej utylizacji. 22

23 Bibliografia 1. Winnicki S., Domagalski Z., Pleskot R Technika w zakresie konserwacji, przechowywania i zadawania pasz dla bydła. IBMER. Poznań. 2. Magazynowanie pasz. Poradnik. Praca zbiorowa. Warszawa: Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa; Duńskie Służby Doradztwa Rolniczego; s. 3. Kobielak S., Hutnik E., Mulica E. Analiza rozwiązań poziomych silosów na kiszonki Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2. ss Sęk P Zespoły mieszające w wozach paszowych. Cz. 1. Zespoły mieszające poziome. Technika Rolnicza Ogrodnicza i Leśna, nr Sęk P Zespoły mieszające w wozach paszowych. Cz. 2. Zespoły mieszające pionowe i łopatowo-bębnowe. Technika Rolnicza Ogrodnicza i Leśna, nr Domagalski Z W stronę robotyzacji żywienia bydła. Bydło, nr Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej 1997, z dnia 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie Dz.U nr 132 poz. 877 z późn. zm. z dnia 22 czerwca 2009, Dz.U nr 108 poz Dwayne R. Buxton, Richard E. Muck and Joseph H. Harrison Silage Science and Technology. ss Kobielak S., Hutnik E., Mulica E Analiza rozwiązań poziomych silosów na kiszonki. Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2. ss

24 Dziękuję za uwagę 24