UCHWAŁA NR LX/702/2010 RADY MIEJSKIEJ W KOSZALINIE. z dnia 28 października 2010 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR LX/702/2010 RADY MIEJSKIEJ W KOSZALINIE z dnia 28 października 2010 r. w sprawie przyjęcia Koszalioskiego Programu Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków DROGOWSKAZ Na podstawie art. 17 ust.1 pkt 1 i art. 110 ust. 10 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, Nr 202, poz. 1551, Nr 219, poz. 1706, Nr 221, poz. 1738; z 2010 r. Nr 28, poz. 146, Nr 40, poz. 229, Nr 81, poz. 527, Nr 125, poz. 842) Rada Miejska w Koszalinie uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje do realizacji Koszalioski Program Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków DROGOWSKAZ, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Koszalina. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Miejskiej Tomasz Czuczak

2 Załącznik do Uchwały Nr LX/7O2/2O10 Rady Miejskiej w Koszalinie z dnia 28 października 2010 roku Koszaliński Program Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków DROGOWSKAZ" Koszalin 2010

3 SPIS TREŚCI I. UWAGI OGÓLNE 3 II. DEFINICJE POJĘĆ 3 III. DIAGNOZA SPOŁECZNA BEZDOMNOŚCI 8 IV. DIAGNOZA ZAGROŻENIA BEZDOMNOŚCIĄ 16 V. ADRESACI PROGRAMU 24 VI. ZASOBY INSTYTUCJONALNE MIASTA 24 VII. CELE, KIERUNKI DZIAŁAŃ I PRIORYTETY 27 VIII. HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ PROGRAMU 31 IX. REZULTATY I WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU 38 X. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU 40 XI. KOSZTY REALIZACJI PROGRAMU 40 XII. EWALUACJA PROGRAMU 46 XIII. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 47 XIV. INDEKS TABELI WYKRESÓW 48

4 I. UWAGI OGÓLNE Bezdomność ze względu na złożone przyczyny oraz skutki społeczne i ekonomiczne stanowi kwestię o szczególnym charakterze i znaczeniu. Wynika z szeregu regionalnych i lokalnych uwarunkowań, które stanowią podstawę do kreowania zmian i postępu w zakresie przeciwdziałania temu dotkliwemu problemowi społecznemu. Przeciwdziałanie problemowi bezdomności wymaga aktywnego, zintegrowanego i kompleksowego działania. Wykorzystanie istniejących zasobów środowiska i kreowanie warunków do wdrażania nowych form wsparcia na rzecz osób bezdomnych i ich integracji z otoczeniem stanowi podstawowy cel polityki społecznej na szczeblu lokalnym, odnoszącej się do grupy osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością. Złożoność pracy z osobami bezdomnymi i trudności w zakresie osiągania długofalowych rezultatów oferowanej pomocy są szczególnymi wyzwaniami w zakresie pomocy osobom wykluczonym społecznie. Kompleksowość realizowanych na poziomie gminy działań w obszarze polityki społecznej stanowi istotne ogniwo kreowania przyjaznych warunków społecznych dla mieszkańców Koszalina. Podstawę prawną do planowania konkretnych kierunków działań i ich realizacji stanowi szereg aktów prawnych, z których najistotniejsze to: - Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej {Tekst jednolity Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz z późn. zm.) - Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003r. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.) - Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2003r. Nr 122, poz z późn. zm.) II. DEFINICJE POJĘĆ Osoba bezdomna, zgodnie z art. 6 pkt. 8 Ustawy o pomocy społecznej to: osoba niezamieszkująco w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowana na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osoba niezamieszkująco w lokalu mieszkalnym i zameldowana na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania". Inną z definicji bezdomności sformułował A. Przymeński w swojej książce Bezdomność jako kwestia społeczna w Polsce współczesnej". Określił bezdomność jako: sytuację osób, które w danym czasie nie posiadają i własnym staraniem nie mogą zapewnić sobie takiego schronienia, które mogłyby uważać za swoje i które spełniałoby minimalne warunki, pozwalające uznać je za pomieszczenie mieszkalne". W 2004 roku eksperci Europejskiej Federacji Narodowych Organizacji Pozarządowych Pracujących na rzecz Bezdomnych (FEANTSA) opublikowali i poddali dyskusji Europejską Typologię Bezdomności i Wykluczenia Mieszkaniowego (ETHOS). Ideą stworzenia tej

5 typologii jest zharmonizowanie systemu zbierania oraz porównywania informacji dotyczących problemu bezdomności na różnych poziomach narodowych oraz na całym obszarze europejskim. W celu precyzyjnego ujęcia zjawiska bezdomności w odniesieniu do różnych krajów podkategorie operacyjne zostały dostosowane do warunków poszczególnych krajów UE. Definicja oraz sama typologia uwzględniając dynamiczny charakter bezdomności obejmuje grupy osób, które są, były lub mogą być zagrożone lub dotknięte bezdomnością oraz wykluczeniem mieszkaniowym. Definicja koncepcyjna stworzona przez FEANTSA opiera się na założeniu, że miejsce mieszkalne, dom" składa się z trzech głównych domen: fizycznej, społecznej i prawnej. Domena fizyczna, związana jest z ochroną człowieka oraz jego rodziny przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, domena społeczna odnosi się do możliwości zachowania prywatności, nawiązywania relacji i doświadczania życia społecznego np. małżeństwa, dzieciństwa, macierzyństwa. Trzecia domena, określana mianem prawnej, odnosi się do gwarancji ochrony prawa do zamieszkiwania w danym miejscu. Zgodnie z koncepcją ETHOS o bezdomności lub wykluczeniu mieszkaniowym mówimy wtedy, gdy człowiek znajduje się w sytuacji mieszkaniowej pozbawionej jednej lub kilku domen. W zależności od tego, jakiej domeny lub domen pozbawiona jest sytuacja mieszkaniowa, możemy wyróżnić siedem teoretycznych obszarów bezdomności zawartych w czterech kategoriach koncepcyjnych: bez dachu nad głową bez miejsca zamieszkania niezabezpieczone zakwaterowanie nieodpowiednie zakwaterowanie Tabela 1: Siedem teoretycznych obszarów bezdomności B 1 Brak dachu nad Brak lokum Brak tytułu prawnego Brak prywatnej e głową (dachu nad głową) do wyłączności na gwarantującej z zajmowanej bezpieczeństwo d powierzchni przestrzeni o pozwalającej na m realizację relacji n społecznych.

6 n 2 Bezdomność Posiadanie miejsca Brak tytułu prawnego Brak prywatnej o do życia do wyłączności na gwarantującej ś spełniającego zajmowanej bezpieczeństwo ć warunki mieszkalne powierzchni przestrzeni pozwalającej na realizację relacji społecznych. W 3 Niezabezpieczone i Posiadanie miejsca Brak zabezpieczenia Gwarantuje nieodpowiednie do życia najmu możliwość realizacji y zakwaterowanie (niezabezpieczonego relacji społecznych k i niespełniającego i u warunków mieszkalnych) c 4 Nieodpowiednie Nieodpowiednie Posiadanie tytułu Brak prywatnej z zakwaterowanie lokum prawnego i/lub gwarantującej e i brak (niespełniające zabezpieczenia najmu bezpieczeństwo n 'bezpieczeństwa warunków przestrzeni i społecznego' mieszkalnych) pozwalającej na e w legalnie realizację relacji zajmowanym lokum społecznych m 5 Nieodpowiednie Nieodpowiednie Posiadanie tytułu Gwarantuje i zamieszkanie lokum prawnego i/lub możliwość realizacji e (zabezpieczony (niespełniające zabezpieczenia najmu relacji społecznych s najem) warunków z mieszkalnych) k 6 Niezabezpieczone Posiadanie miejsca Brak zabezpieczenia Gwarantuje a zakwaterowanie do życia najmu możliwość realizacji n przy odpowiednich relacji społecznych i o warunkach mieszkalnych w 7 Brak Posiadanie miejsca Posiadanie tytułu Brak prywatnej e bezpieczeństwa do życia prawnego i/lub gwarantującej 'społecznego' w zabezpieczenia najmu bezpieczeństwo ramach zabezpieczonych i odpowiednich warunków mieszkaniowych przestrzeni pozwalającej na realizację relacji społecznych. Źródło: Europejska Federacja Narodowych Organizacji Pozarządowych Pracujących na rzecz Bezdomnych (FEANTSA);

7 Rysunek 1: Obszary bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego wykluczenie z obszaru fizycznego wykluczenie z obszaru prawnego wykluczenie z obszaru społecznego Typologia ETHOS oprócz podziału na cztery kategorie koncepcyjne dzieli się jeszcze na typy operacyjne określające rodzaje form pomocy dla osób bezdomnych lub określających sytuacje mieszkaniowe określone w definicji koncepcyjnej. W celu doprecyzowania typów operacyjnych oraz ułatwienia gromadzenia danych dla każdego typu określono również szczegółowe definicje operacyjne, czyli konkretne formy pomocy lub źródła danych do których można się odwołać w celu identyfikacji typu operacyjnego. Tabela 2: Typologia operacyjna bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego ETHOS '. ;.Vi : W!^!i^i's'/iin? Bez dachu nad głową 1 Mieszkanie w miejscach publicznych 'Spanie pod chmurką' Podopieczni streetworkerów

8 2 Przebywanie w noclegowni i/lub z koniecznością spędzenia kilku godzin w ciągu dnia w miejscach publicznych Placówki bezpośredniego dostępu np. garkuchnie, punkty pomocy medycznej Zaaranżowane na jedną lub kilka nocy (np. w tanim hotelu) Schronisko krótkiego pobytu Schroniska dla bezdomnych/ 3.2 Zakwaterowanie tymczasowe (bez określonego czasu pobytu) zakwaterowanie tymczasowe 3.3 Zakwaterowanie tymczasowe (z określonym czasem pobytu) 3.4 Zakwaterowanie tymczasowe (dłuższy pobyt) Bez miejsca zamieszkania Schronienie dla kobiet Zakwaterowanie dla uchodźców i imigrantów Opuszczający instytucje Zakwaterowanie w schronisku Wspierane mieszkalnictwo Ośrodki recepcyjne Zakwaterowanie dla repatriantów Zakwaterowanie dla migrujących pracowników Instytucje penitencjarne/karne Szpitale i instytucje opiekuńcze Wspierane mieszkania Specjalistyczne zakwaterowanie wspierane Wspierane mieszkania zbiorowe Foyer (ośrodki dla młodzieży) Zakwaterowanie dla nieletnich rodziców Zamieszkujący czasowo u rodziny lub przyjaciół (nie z wyboru) (dane dot. Niezabezpieczone zakwaterowanie 9 Bez umowy najmu Z nakazem eksmisji mieszkalnictwa i dane z instytucji pomocy społecznej) Zamieszkiwanie w pomieszczeniu z niestandardową umową najmu lub podnajmu (z wyłączeniem squattingu) Lokatorzy z nakazem eksmisji Lokatorzy z nakazem zwrotu mienia

9 E (U O > Mieszkający pod groźbą przemocy ze 0 Zagrożenie przemocą strony partnera lub członka rodziny (statystyki policji) Domy na kółkach/przyczepy 1 kempingowe (nie będące zakwaterowaniem wakacyjnym) i_ Konstrukcje tymczasowe 11.2 Nielegalne zajmowanie przestrzeni Q) ni M OJ iwiedn u a -o o OJ (np. Romowie, podróżnicy) 11.3 Nielegalne zajmowanie budynków czyli squatting Zamieszkane lokale nie nadające się 2 Mieszkania substandardowe do zamieszkania według ustawowego standardu krajowego Osoby zamieszkujące poniżej krajowej Z 3 Skrajne przeludnienie normy skrajnego przeludnienia Źródło: Europejska Federacja Narodowych Organizacji Pozarządowych Pracujących na rzecz Bezdomnych (FEANTSA); ETHOS jako klasyfikacja ludzi bezdomnych według ich sytuacji mieszkaniowej może być narzędziem badawczym dostarczającym danych według jednolitego podziału, które można wykorzystać do monitorowania problemu bezdomności oraz do opracowania rozwiązań zmierzających do jego rozwiązania lub złagodzenia. III. DIAGNOZA SPOŁECZNA BEZDOMNOŚCI Występowanie bezdomności uwarunkowane jest szeregiem różnorodnych przyczyn i może być spowodowane dwojakimi czynnikami: Czynniki instytucjonalne- związane z sytuacją ekonomiczno- legislacyjną Państwa np. brak dostatecznej ilości mieszkań; dekapitalizacja istniejących budynków i "wypadanie" z eksploatacji; brak zabezpieczeń osłonowych dla osób usamodzielniających się : wychowanków domów dziecka i rodzin zastępczych brak zabezpieczeń osłonowych dla osób opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze i penitencjarne;

10 brak miejsc w zakładach opiekuńczych, szpitalach, Domach Pomocy Społecznej; rozwiązania prawne zezwalające na eksmisję "donikąd"; całkowity brak lub znaczny niedobór lokali socjalnych; znacząca redukcja mieszkań zakładowych; Czynniki osobowe i społeczne - wynikające z przyczyn socjopsychologicznych bezrobocie; życie w ubóstwie, obniżenie się dochodów do poziomu uniemożliwiającego regulowanie należności czynszowych; wzrost kosztów utrzymania mieszkań; degradacja poczucia odpowiedzialności za własny byt związanego z polityką Państwa Opiekuńczego -nieumiejętność przystosowania się do zmieniających się warunków społecznych i ekonomicznych; duża dzietność rodzin ubogich powodująca gorszą pozycję startu w samodzielne życie tych dzieci; patologie społeczne: alkoholizm i narkomania, inne uzależnienia osłabienie i rozpad więzi rodzinnych; nieprzystosowanie do sytuacji obyczajowo-kulturowej; zakłócony proces socjalizacji ( złe przygotowanie do samodzielnego życia). Przyczyny bezdomności często łączą się ze sobą i wzajemnie przenikają. Jest to zjawisko bardzo dynamiczne, często trudno określić pierwotną przyczynę bezdomności. Wiele osób zostaje bezdomnymi w wyniku splotu zdarzeń, które występując po sobie i wzajemnie się wzmacniając doprowadzają do sytuacji, kiedy zwykły człowiek może stanąć w obliczu tego problemu. Choroba, utrata pracy, brak środków finansowych na zapewnienie sobie mieszkania mogą, choć nie muszą stać się przyczyną zagrożenia bezdomnością. Czynnikami zwiększającymi to zagrożenie jest z pewnością brak wsparcia, ze strony najbliższych, ucieczka w uzależnienia czy popadanie w konflikty z prawem. Te czynniki znacznie podwyższają ryzyko bezdomności i jeżeli nie są w porę zauważone to mogą do niej doprowadzić. Z uwagi na charakter zjawiska bezdomności dokonanie szczegółowej diagnozy środowiska lokalnego w tym zakresie jest szczególnie trudne, ponieważ część osób bezdomnych przebywających na terenie miasta Koszalina jest objęta wsparciem instytucjonalnym (m.in. przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej i organizacje pozarządowe) i niejednokrotnie korzysta z różnych form wsparcia kilku instytucji (niecelowe jest zatem sumowanie danych z różnych instytucji i organizacji wspierających, ponieważ dane byłyby niewiarygodne), a część osób systematycznie odmawia skorzystania z pomocy i

11 wsparcia, które są im oferowane przez Policję, Straż Miejską i pomoc społeczną, zwłaszcza w okresie zimowym. W kwietniu 2009 roku Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego podjął próbę liczebnego rozpoznania osób bezdomnych w województwie za rok 2008 za pomocą typologii operacyjnej ETHOS. Badanie oparte było na ankietach rozesłanych do 114 ośrodków pomocy społecznej w Województwie Zachodniopomorskim, w których poproszono o rozpoznanie liczby osób, których sytuacja mieszkaniowa odpowiada poszczególnym typom operacyjnym. Z uzyskanych danych wynika, że w województwie zachodniopomorskim bez dachu nad głową, mieszkając w przestrzeni publicznej pozostaje 592 osób, z czego 244 zakwaterowane są interwencyjnie. Równocześnie przeprowadzono szacowania ilości dostępnych lokali socjalnych na poziomie gminnym Województwa Zachodniopomorskiego. Wykres nr 1: Liczba lokali socjalnych na poziomie gminnym Województwo Zachodniopomorskie liczba lokali socjalnych liczba rodzin zajmujących lokale socjalne liczba osób zamieszkujących lokale liczba rodzin oczekujących na lokal socjalny województwo zachodniopomorskie Źródło : Mierzenie bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego w Województwie Zachodniopomorskim w oparciu o Europejską Typologię Bezdomności i wykluczenia Mieszkaniowego ETHOS, kwiecień 2009 ;Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego.

12 Specyfika bezdomności, jej przyczyn oraz czynników towarzyszących jest szczególnie trudna do zbadania. W związku z charakterem i trybem życia osób bezdomnych sporadycznie i wybiórczo korzystających z oferty MOPS Koszalin oraz Schroniska i Noclegowni nie jest możliwe zebranie kompleksowych i pełnych danych dotyczących, m.in. struktury wykształcenia i innych. W sytuacji kryzysowej udzielany jest im nocleg, jednak często zanim zostanie uzupełniona stosowna dokumentacja opuszczają placówkę i nie wracają do niej. Bardziej kompleksowe dane można uzyskać od osób zwracających się do MOPS po kompleksowe formy pomocy, z którymi można przeprowadzić pełny wywiad środowiskowy. Analiza sytuacji osób bezdomnych przedstawiona i omówiona poniżej w wykresach i tabelach została opracowana na podstawie wywiadów środowiskowych przeprowadzonych przez pracowników socjalnych MOPS Koszalin oraz innych ośrodków, których lokalizacja stanowiła centrum życiowe badanej grupy osób bezdomnych. Tabela nr 3: Przyczyny bezdomności wśród osób korzystających ze wsparcia MOPS Koszalin w formie udzielenia schronienia w Schronisku dla Bezdomnych w roku L.p Przyczyna bezdomności Liczba osób w 2009* ** 1. Rozpad rodziny Eksmisja (nakaz opuszczenia lokalu) Brak stałych dochodów, życie w ubóstwie i pozostawanie bez pracy 4. Przemoc w rodzinie Uzależnienia Opuszczenie placówek opiekuńczowychowawczych, szpitala psychiatrycznego itp. Źródło: dane własne MOPS Koszalin * dane MOPS Koszalin ** w przypadku występowania kilku przyczyn jednocześnie uwzględniono je wielokrotnie w kilku kategoriach 15 Dane dotyczące przyczyny bezdomności odnoszą się do grupy osób, które w roku 2009 skorzystały z pomocy MOPS i został z nimi przeprowadzony pełny wywiad środowiskowy umożliwiający zebranie i analizę danych.

13 Dane zebrane w roku 2009 wyraźnie pokazują liczbę osób dotkniętych problemem bezdomności oraz bardzo jasno wskazują ubóstwo i brak stałych dochodów jako główne przyczyny występowania bezdomności. Liczba osób bezdomnych korzystających z pomocy społecznej na terenie miasta Koszalina jest trudna do określenia z racji specyfiki badanego problemu. Osoby bezdomne korzystające sporadycznie z pomocy MOPS w Koszalinie w postaci schronienia czy noclegu niechętnie poddają się badaniom, trudno więc przeprowadzić z nimi pełen wywiad środowiskowy. Podopieczni pracowników socjalnych z poszczególnych rejonów pracy socjalnej dysponują informacjami na temat osób bezdomnych jednak dotyczy to osób, które deklarują chęć otrzymania pomocy i są klientami MOPS. Zebranie danych na temat pozostałych osób zarówno bezdomnych jak i zagrożonych bezdomnością pozostaje dużym problemem - brak jest jednolitego systemu zbierania i przetwarzania danych, podmioty gromadzące i przetwarzające dane na ten temat robią to najczęściej jednie na potrzeby własnej działalności w związku z tym trudno o wyniki odzwierciedlające rzeczywistą skalę problemu. Z danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej wynika, że w porównaniu z danymi z roku 2006 liczba osób korzystających ze schronienia w ostatnim roku wzrosła. Zdecydowanie najliczniejszą grupę korzystających ze schronienia stanowili mężczyźni. Wykres nr 2: Liczba osób korzystających ze schronienia (Schronisko i Noclegownia),dane porównawcze 2006 i kobiety mężczyźni dzieci łącznie 2006' 2009* Źródło: dane MOPS Koszalin * dane MOPS Koszalin - Ośrodek Wsparcia Schronisko dla Bezdomnych * * dane MOPS Koszalin Dane liczbowe uzyskane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie wskazują na tendencję zwyżkową w odniesieniu do problematyki bezdomności w Koszalinie. Należy nadmienić, że w okresie od roku Schronisko dla Bezdomnych nie funkcjonuje w strukturze MOPS w Koszalinie, lecz jest prowadzone przez Towarzystwo im

14 Św. Brata Alberta. W roku 2009 ze schronienia skorzystało 207 osób (Sprawozdanie MOPS za rok 2009). Pracownicy Schroniska oraz pracownicy socjalni MOPS podejmują działania zmierzające do usamodzielnienia się osób bezdomnych. W roku usamodzielniło się 7 podopiecznych: 3 wyprowadziło się na stancję, 1 osoba otrzymała mieszkanie, 3 mieszkanki z dziećmi otrzymały samodzielne mieszkania i opuściły Schronisko. W roku usamodzielniło się 15 osób: 7 podjęło pracę, 2 osoby podjęły naukę, 10 osób zdobyło dodatkowe kwalifikacje przydatne na rynku pracy, 12 osób uzależnionych od alkoholu żyje w abstynencji i kontynuuje udział w mityngach. Są to efekty działań aktywizujących podejmowanych przez pracowników socjalnych Miejskiego Ośrodka Pomocy społecznej w Koszalinie oraz pracowników Schroniska dla Bezdomnych. Formą wsparcia dla pełnoletnich usamodzielniających się wychowanków opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze lub rodziny zastępcze jest mieszkanie chronione. Mieszkanie chronione jest formą pomocy przygotowującą, pod opieką specjalistów do prowadzenia samodzielnego życia. Pobyt w mieszkaniu chronionym jest odpłatny i wynosi 15% dochodu osoby w nim zamieszkującej. Pobyt w mieszkaniu przyznaje się na podstawie decyzji administracyjnej. W Koszalinie funkcjonują 2 mieszkania chronione - przy ul. Piłsudskiego 25 dla 6 mężczyzn i przy ul. Wyspiańskiego 7 dla 10 kobiet. W okresie od 01 stycznia do 31 grudnia 2008 roku w mieszkaniu przy ul. Wyspiańskiego 7/8 zamieszkiwało 9 kobiet, a w mieszkaniu przy ul. Piłsudskiego 25/1 zamieszkiwało 4 mężczyzn. Od stycznia do grudnia 2009 w mieszkaniach zamieszkiwało 8 kobiet i 5 mężczyzn. Tabela nr 4: Działania aktywizujące osoby bezdomne prowadzone w MOPS Koszalin na rzecz osób korzystających ze wsparcia w Schronisku 1 2 źródło: Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej za 2008 rok źródło: Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej za 2009 rok

15 FORMA PRACY 1 Indywidualne Programy Wychodzenia z Bezdomności ilość/rodzaj udzielonego ilość/rodzaj udzielonego wsparcia 2008 wsparcia Kontrakt Socjalny Źródło: Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej za 2009 rok Z badań Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie wynika, że w grupie osób bezdomnych korzystających ze wsparcia pomocy społecznej, z którymi przeprowadzono pełny wywiad środowiskowy w latach 2008 i 2009, w zdecydowanej większości (odpowiednio 98% i 96%) prowadzi samodzielne, jednoosobowe gospodarstwa domowe. Osoby te nie mają zależnych od siebie członków rodziny (np. dzieci) z którymi gospodarują, dlatego też często styl życia jaki prowadzą jest samotniczy, a powrót do normalnego życia w społeczeństwie utrudniony. Wykres nr 3: Struktura prowadzenia gospodarstw domowych przez osoby bezdomne korzystające z pomocy MOPS w roku 2008 i 2009 (pełny wywiad środowiskowy) Struktura gospodarstw domowych 2008 jednoosobowe gospodastwa domowe rodziny niepełne rodziny pełne Struktura gospodarstw domowych 2009 jednoosobowe gospodastwa domowe rodziny niepełne rodziny pełne Wykres nr 4 : Czas pozostawania w bezdomności przez osoby korzystające z pomocy MOPS w roku 2008 i 2009 (pełny wywiad środowiskowy)

16 Źródło: dane MOPS Koszalin W badaniu problematyki bezdomności w społeczności lokalnej istotne jest sprawdzenie trwałości" problemu w badanej grupie. Z powyższych danych wynika, że w badanej grupie osób bezdomnych najliczniejszą stanowiły osoby bezdomne przez okres dłuższy niż 3 lata. Jest to grupa osób o najbardziej utrudnionym powrocie do społeczności. Długi okres pozostawania w bezdomności skutkuje bardzo często izolacją społeczną, długotrwałym bezrobociem, brakiem wiary w możliwość zmiany sytuacji życiowej, rozwiązaniem relacji rodzinnych, konfliktami z prawem itp. Dla rzetelnej oceny sytuacji osób bezdomnych w Koszalinie należy zwrócić uwagę na strukturę wykształcenia tych osób. Z poniższego wykresu wynika, że zdecydowanie najliczniejszą grupę wśród bezdomnych stanowią osoby z wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym. Osoby z wykształceniem podstawowym i bez wykształcenia mają niewielkie szanse na podjęcie zatrudnienia i wymagają wyposażenia w dodatkowe kwalifikacje, które ułatwiłyby im podjęcie pracy. Również osoby z wykształceniem gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym powinny zostać objęte działaniami edukacyjnymi umożliwiającymi im zdobycie zawodu lub przekwalifikowanie w celu podjęcia zatrudnienia. Mają zatem niewielkie szanse na podjęcie zatrudnienia i wymagają wyposażenia w dodatkowe kwalifikacje, które ułatwiłyby im podjęcie pracy. Wykres nr 5: Struktura wykształcenia osób bezdomnych korzystających z pomocy MOPS w roku 2008 i 2009 (pełny wywiad środowiskowy)

17 bez wykształcenia podstawowe gimnazjalne i ponadgimnazjalne pomaturalne wyższe Źródło: dane MOPS Koszalin * dane MOPS Koszalin Problematyka bezdomności jest kwestią nurtującą wiele społeczności lokalnych. Podmioty działające w obszarze pomocy społecznej oraz szeroko pojętej infrastruktury mieszkaniowej funkcjonujące na terenie całego kraju starają się dostosować swoją ofertę do potrzeb osób bezdomnych i zagrożonych tym problemem. W tym celu powstaje szereg placówek, ośrodków wsparcia oferujących zabezpieczenie schronienia osobom jego pozbawionym. IV.DIAGNOZA ZAGROŻENIA BEZDOMNOŚCIĄ 1. Analiza sytuacji mieszkaniowej osób korzystających z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie W związku z opracowywaniem Koszalińskiego Programu Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków na lata przeprowadzono Analizę sytuacji mieszkaniowej osób korzystających z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie. Badanie wykonano za pomocą ankiet diagnostycznych, które zostały przekazane do wszystkich Rejonów Pracy Socjalnej tutejszego Ośrodka w czerwcu bieżącego roku. Uzyskano w ten sposób dane liczbowe dotyczące ogólnej ilości środowisk aktywnych zagrożonych bezdomnością w roku 2009 oraz w pierwszym półroczu 2010 (stan na czerwiec 2010) wraz z informacją o liczbie osób wchodzących w skład wymienionych środowisk również w podziale na płeć. IC)

18 W badaniu wyszczególniono również ilość dzieci (za dzieci przyjęto osoby do 15-go roku życia). Badanie określiło ilość środowisk w podziale na sytuację mieszkaniową według następujących kategorii: 1. z wypowiedzeniem stosunku najmu - mieszkania spółdzielcze - dotyczy osób wynajmujących mieszkania należące do spółdzielni mieszkaniowych; 2. z wypowiedzeniem stosunku najmu - mieszkania prywatne - dotyczy osób wynajmujących pokoje oraz stancje od osób prywatnych; 3. z tytułem wykonawczym do opuszczenia lokalu-mieszkanie spółdzielcze - dotyczy osób, które otrzymały wyrok sądowy orzekający o eksmisji z lokalu należącego do spółdzielni mieszkaniowej; 4. z tytułem wykonawczym do opuszczenia lokalu bez prawa do lokalu socjalnego - mieszkania prywatne - wskazuje na liczbę osób, które realnie pozostają w zagrożeniu bezdomnością ze względu na fakt pozostawania bez prawa do lokalu socjalnego lub zastępczego po eksmisji z mieszkania prywatnego (należącego do osób prywatnych); 5. z tytułem wykonawczym do opuszczenia lokalu bez prawa do lokalu socjalnego - mieszkania spółdzielcze - wskazuje na liczbę osób, które realnie pozostają w zagrożeniu bezdomnością ze względu na fakt pozostawania bez prawa do lokalu socjalnego lub zastępczego po eksmisji z mieszkania należącego do spółdzielni lub wspólnoty mieszkaniowej; 6. osoby mieszkające w konstrukcjach tymczasowych lub warunkach niemieszkalnych - wskazuje na liczbę osób bezdomnych, przebywających w warunkach niemieszkalnych typu altany, działki, przyczepy itp.; 7. osoby mieszkające w lokalach socjalnych - dotyczy klientów MOPS w Koszalinie korzystających z lokali socjalnych Zarządu Budynków Mieszkalnych w Koszalinie. Do badania przyjęto formularze odesłane z Rejonów Pracy Socjalnej w ilości 4, co stanowi 100% obszaru objętego badaniem. W 2 formularzach ankietowych dodano informacje o ilości środowisk z tytułem wykonawczym do opuszczenia lokalu komunalnego oraz uwzględniono liczbę mieszkańców tego typu lokali bez prawa do mieszkania socjalnego.

19 Z analizy otrzymanych wyników wynika, iż: - liczba środowisk aktywnych w roku 2009 wobec których wypowiedziano stosunek najmu wyniosła ogółem 107 środowisk, daje łączną liczbę 126 osób; (dane: wykres nr 6); - liczba środowisk aktywnych w pierwszym półroczu 2010 roku, wobec których wypowiedziano stosunek najmu wyniosła ogółem 96 środowisk i daje łączną liczbę 178 osób; (dane: wykres nr 6); - liczba środowisk aktywnych w 2009 roku, które otrzymały tytuł wykonawczy do opuszczenia lokalu wyniosła ogółem 71 środowisk i daje łączną liczbę 145 osób (dane: wykres nr 10); - liczba środowisk aktywnych w I półroczu 2010 roku, które otrzymały tytuł wykonawczy do opuszczenia lokalu wyniosła ogółem 53 środowisk i daje łączną liczbę 118 osób; (dane: wykres nr 10). W roku 2009 wśród środowisk z tytułem wykonawczym do opuszczenia lokalu 58 pozostawało z prawem do lokalu socjalnego a 13 bez tego prawa ; (dane: wykres nr 10). W pierwszym półroczu 2010 roku 50 środowisk posiadało prawo do lokalu zastępczego a 3 środowiska pozostawały bez tego prawa; (dane: wykres nr 10). W roku 2009 wśród osób korzystających z pomocy MOPS w Koszalinie 198 środowisk zamieszkiwało lokale socjalne, co daje łączną liczbę 386 osób w tym: 122 dzieci, 149 kobiet i 115 mężczyzn; (dane: wykres nr 8) W pierwszym półroczu 2010 z lokali socjalnych korzystały 204 środowiska, co daje łączną liczbę 374 osoby w tym: 124 dzieci, 140 kobiet oraz 110 mężczyzn. Stanowi to ponad 96% liczby osób korzystających z lokali socjalnych w całym roku (dane: wykres nr 8) Wśród osób mieszkających w konstrukcjach tymczasowych takich jak altany działkowe, przyczepy i inne, w roku 2009 odnotowano 23 osoby w tym 17 mężczyzn i 6 kobiet. W pierwszym półroczu 2010 roku liczba ta zmniejszyła się do 22 osób ( 16 mężczyzn i 6 kobiet) - dane: wykres nr 9.

20 Dane dotyczące sytuacji mieszkaniowej osób korzystających z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie Badania przeprowadzono w MOPS Koszalin w roku 2010 za rok 2009 i I półrocze 2010 roku. Wykres nr 6: Liczba środowisk aktywnych w 2009 i w I półroczu 2010 roku z wypowiedzeniem stosunku najmu komunalne spółdzielcze prywatne prywatne spółdzielcze komunalne s ogółem środowiska 2010 ogółem środowiska Wykres nr 7: Liczba środowisk aktywnych ogółem z tytułem wykonawczym do opuszczenia lokalu w 2009 i I półroczu 2010 roku komunalne spółdzielcze prywatne prywatne spółdzielcze komunalne

21 Wykres nr 8: Osoby mieszkające w lokalach socjalnych w roku 2009 i I półroczu 2010 roku Wykres nr 9: Osoby mieszkające w konstrukcjach tymczasowych w roku 2009 i I półroczu 2010 roku

22 Wykres nr 10: Liczba osób ogółem w środowiskach z tytułem wykonawczym do opuszczenia lokalu z prawem i bez prawa do lokalu socjalnego (2009 i I półrocze 2010 roku) 2009 komunalne prywatne prywatne spółdzielcze komunalne z prawem do lokalu socjalnego bez prawa do lok. soc l-vi 2010 komunalne spółdzielcze prywatne prywatne spółdzielcze komunalne z prawem do lokalu socjalnego bez prawa do lokalu socjalnego Analiza sytuacji mieszkaniowej osób korzystających z lokali w zasobach koszalińskich spółdzielni mieszkaniowych oraz KTBS Analizę sytuacji mieszkaniowej osób korzystających z lokali będących w zasobach koszalińskich spółdzielni mieszkaniowych przeprowadzono w czerwcu 2010 roku, zgodnie ze stanem na czerwiec Badanie zostało przeprowadzone wśród 10 spółdzielni mieszkaniowych na terenie miasta Koszalina, z czego odpowiedzi udzieliło 8 poniżej wymienionych: 1. KSM PRZYLESIE 2. SM KOPERNIK 3. SM MIESZKO 4. KSM NASZ DOM 5. NSM OŚWIATA 6. KSM PRZY TORACH 7. KSM JANTAROWA 8. SM JASKÓŁKA

23 W celu zbadania zagrożenia bezdomnością wśród osób korzystających z lokali będących w zasobach w/w spółdzielni, zwrócono się do Zarządów Spółdzielni o wypełnienie ankiety diagnostycznej. Ankieta składała się z pola określającego badany czynnik oraz pola do uzupełnienia danych w postaci: 1. liczby mieszkań - gdzie należało podać całkowitą liczbę mieszkań zgodnie ze stanem na dzień wypełnienia ankiety 2. liczby mieszkańców- gdzie należało podać łączną liczbę lokatorów zajmujących lokale, których dotyczy pytanie zgodnie ze stanem na dzień wypełnienia ankiety. Pole badanego czynnika zawierało pytanie o: 1. lokale zagrożone wypowiedzeniem umowy - lokale, których najemcy zalegają w opłatach za czynsz w wysokości skutkującej zagrożeniem wypowiedzenia najmu zgodnie odpowiednimi rozporządzeniami wewnętrznymi spółdzielni; 2. lokale z wypowiedzianą umową najmu - lokale, których najemcy zostali poinformowani o wymówieniu umowy najmu w trybie zgodnym z ustaleniami wewnętrznymi spółdzielni; 3. lokale w toku eksmisji- dotyczy lokali wynajmowanych, nie będących przedmiotem odrębnej własności; 4. lokale zagrożone postępowaniem eksmisyjnym, wobec których skierowano powództwo o żądanie sprzedaży lokalu - dotyczy osób dysponujących prawem spółdzielczym lokatorskim lub własnościowym lokalu; 5. lokale w toku postępowania eksmisyjnego- dotyczy lokali, które były własnością członków spółdzielni. Z zebranych danych wynika, iż w czerwcu 2010 roku 15 lokali spółdzielczych i 9 lokali Koszalińskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego zagrożonych było wypowiedzeniem umowy najmu a kolejne 10 spółdzielczych i 11 należących do KTBS objętych jest już wypowiedzeniem umowy. W mieszkaniach tych zamieszkiwało odpowiednio: w lokalach spółdzielczych 42 osoby, w lokalach KTBS 30 osób. W toku eksmisji w czerwcu 2010 roku znajdowało się 8 lokali spółdzielczych oraz 3 będące w zasobach KTBS. Zamieszkiwało w nich odpowiednio: 16 mieszkańców w mieszkaniach spółdzielczych i 8 w mieszkaniach należących do KTBS (dane: wykres nr 11).

24 Wykres nr 11: Zagrożenie utratą lokum - Liczba mieszkańców w podziale na lokale spółdzielcze i KTBS (stan na czerwiec 2010 roku) zagrożone wypowiedzeniem umowy najmu z wypowiedzianą umowa najmu w toku eksmisji z powództwem o sprzedanie lokalu liczba mieszkańców - lokale spółdzielcze mieszkańcy KTBS wtoku postępowania eksmisyjnego 3.Analiza sytuacji mieszkaniowej- zasoby Zarządu Budynków Mieszkalnych w Koszalinie Wykres nr 12: Mieszkania zagrożone wypowiedzeniem stosunku najmu oraz w toku eksmisji (stan na czerwiec 2010 roku) 2009 I półrocze 2010 Z analizy danych dostarczonych przez Zarząd Budynków Mieszkalnych w Koszalinie wynika, iż w roku 2009 liczba mieszkań zagrożonych wypowiedzeniem stosunku najmu (posiadających zaległość w opłatach za użytkowanie lokalu w wysokości skutkującej wypowiedzeniem) wynosiła 887 lokali a w pierwszym półroczu 2010 wyniosła 990. Liczba lokali zagrożonych wypowiedzeniem w pierwszym tylko półroczu 2010 stanowi 111% liczby takich lokali w całym roku 2009, widać zatem wyraźny trend wzrostowy w tym obszarze. Mieszkania z wypowiedzianym stosunkiem najmu to odpowiednio: w roku lokali a w pierwszym półroczu lokale (70% wartości ogólnej z roku 2009). W toku eksmisji znajduje się obecnie (stan na sierpień 2010) 51 lokali. W roku 2009 w toku eksmisji znajdowało się 67 lokali.

25 V. ADRESACI PROGRAMU Program kierowany jest do osób bezdomnych, w rozumieniu przepisów ustawy o pomocy społecznej oraz osób tymczasowo pozbawionych schronienia, a także do rodzin i osób zagrożonych tym problemem. Ponadto, w obszarze oddziaływania Programu znajduje się lokalna infrastruktura instytucji i organizacji sektora pozarządowego, świadczących ofertę na rzecz tej grupy osób wykluczonych społecznie. VI. ZASOBY INSTYTUCJONALNE MIASTA Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt. 4 ustawy o pomocy społecznej, gmina ma obowiązek zapewnienia schronienia, posiłku i ubrania osobom tego pozbawionym, w tym osobom bezdomnym. Na terenie Koszalina funkcjonuje szereg instytucji i organizacji pozarządowych działających w obszarze problemowym Programu. Poniższa tabela określa zakres oferty poszczególnych instytucji/organizacji działających w Koszalinie na rzecz osób bezdomnych. Szczegółowy Informator dotyczący standardów i zakresu usług na rzecz osób bezdomnych w Koszalinie stanowi załącznik nr 1 do Programu. Tabela nr 5 - Zasoby Instytucjonalne Miasta Nazwa instytucji Rodzaj Wsparcie 1 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Rejony Pracy Socjalnej nr 1-4 OPS -wywiady środowiskowe, udzielanie pomocy społecznej - praca socjalna, - informowanie o miejscach noclegowych, - monitorowanie miejsc koczowania osób bezdomnych w ramach akcji sezonowych 2 Schronisko dla Osób Schronisko miejsca dla M Bezdomnych - Towarzystwo miejsca dla K Pomocy im. Św. Brata Alberta Noclegownia miejsca dla M ul. Mieszka 116 miejsca dla K Koszalin Izba chorych na oddziale dla M

26 Inne: - Indywidualne programy wychodzenia z bezdomności - kontrakty socjalne - sezonowe akcje wspierające osoby bezdomne 3 CARITAS Diecezji Jadłodajnia - wydawanie posiłków Koszalińsko-Kołobrzeskiej - wydawanie suchego Dom Samotnej Matki Dar prowiantu i odzieży Życia" ul. Biskupa Cz. Domina 8 Łaźnia - dostęp do pryszniców i Koszalin pralek automatycznych Ośrodek wsparcia - miejsca dla matek w okresie okołoporodowym i ich dzieci 4 CARITAS Diecezji Ośrodek Wsparcia miejsca dla kobiet z dziećmi Koszalińsko-Kołobrzeskiej Centrum Kryzysowe dla Kobiet z Dziećmi Nadzieja" im. Jana Pawła II ul. Harcerska Koszalin 5 PCK Biuro Zarządu Magazyn Żywności -pomoc żywnościowa w Rejonowego ramach Europejskiego ul. Grunwaldzka 20 Programu Pomocy Koszalin Najbardziej potrzebującym (PEAD) - wydawania pieczywa -wydawanie odzieży 6 Polski Komitet Pomocy Magazyn Odzieży -wydawanie posiłków Społecznej PKPS Zarząd -pomoc żywnościowa w Okręgowy Stołówka ramach Europejskiego ul. Jana Matejki 3 Programu Pomocy Koszalin Najbardziej potrzebującym (PEAD) 7 NSZOZANON Ośrodek Terapii - poradnictwo, informacja, ul. Monte Cassino 13 Uzależnienia od edukacja Koszalin Alkoholu i - leczenie uzależnień Współuzależnienia -treningi psychologiczne i psychoterapia 8 WUP Szczecin Oddział Instytucja rynku pracy indywidualne/grupowe Zamiejscowy Centrum poradnictwo zawodowe Planowania i Rozwoju Kariery -pośrednictwo pracy w Zawodowej kraju i za granicą EURES

27 ul. Słowiańska 15 a -pomoc w aktywnym Koszalin poszukiwaniu pracy 9 PUP w Koszalinie Instytucja rynku pracy - prace niesubsydiowane i ul. Racławicka 13 interwencyjne Koszalin - przygotowanie zawodowe -roboty publiczne - szkolenia - finansowanie kosztów przejazdu do pracodawcy -poradnictwo i informacja zawodowa - pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy 10 Ochotnicze Hufce Pracy Instytucja rynku pracy - aktywizacja społeczna i ul. Morska 43 Centrum Edukacji i zawodowa Koszalin Pracy Młodzieży w - szkolenia Koszalinie - doradztwo i informacja zawodowa - pośrednictwo pracy sezonowej 11 Zarząd Budynków Zasób mieszkaniowy -przyznawanie lokali Mieszkalnych (lokale socjalne) socjalnych ul. Połczyńska Koszalin 12 Wydział Gospodarki Plan Budownictwa Komunalnej i Ochrony Komunalnego i Socjalnego Środowiska UM 13 Komenda Miejska Policji Patrole, członkowie -działania prewencyjne, ul. Słowackiego 11 Zespołów akcje sezonowe Koszalin Interdyscyplinarnych systematyczne rozpoznawanie miejsc koczowania bezdomnych - legitymowanie i kierowanie do schronisk - prowadzenie rejestru bezdomnych - Karty rejestracji osoby bezdomnej" 14 Straż Miejska w Koszalinie Patrole, członkowie - akcje sezonowe ul. Mariańska 9 Zespołów - patrole miejsc koczowania Koszalin Interdyscyplinarnych - nadzór dworca PKP i PKS - współpraca ze Służbami Ochrony PKP

28 Schemat zakresu działań poszczególnych instytucji na rzecz osób bezdomnych przedstawia załącznik nr 2 do Programu. VII. CELE, KIERUNKI DZIAŁAŃ I PRIORYTETY. Głównym celem Programu jest udoskonalenie systemu pomocy osobom bezdomnym na terenie miasta Koszalina poprzez kompleksowe działania o charakterze profilaktycznym, aktywizującym i osłonowym, mające na celu zapewnienie osobom bezdomnym niezbędnych warunków i stworzenie szans na wyjście z bezdomności i powrót do życia w środowisku lokalnym. Kierunki działań w ramach Programu: 1. Profilaktyka bezdomności - zapobieganie utrwalaniu się zjawiska bezdomności i wzrostowi skali problemu w gminie. 2. Działania osłonowe dla osób dotkniętych problemem bezdomności - zapewnienie niezbędnego wsparcia i pomocy w postaci schronienia, opieki zdrowotnej, terapeutycznej, prania i higieny osobistej, posiłku i ubrania. 3. Aktywna integracja osób bezdomnych i zapobieganie wykluczeniu społecznemu - wdrażanie działań na rzecz powrotu osób bezdomnych do społeczności oraz zapobiegania wykluczeniu społecznemu. Cele i kierunki działań Koszalińskiego Programu Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków na lata DROGOWSKAZ" pozostają w zbieżności ze Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Koszalina na lata ", Strategią Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020" oraz priorytetami Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata Priorytetem Koszalińskiego Programu Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków na lata DROGOWSKAZ" jest systemowe wsparcie osób, rodzin i środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym w celu zapewnienia równowagi społecznej i rozwoju miasta Koszalina. Zgodność Programu z dokumentami strategicznymi i PO KL przedstawia Tabela nr 6.

29 realizacji Krooiemow ^poiecznycn Koszann na lata Kierunek 1: Profilaktyka bezdomności Cel strategiczny 1- Redukowanie zjawiska ubóstwa jako podstawowego ro1.1.3 czynnika przyczyniającego się do 'u marginalizacji społecznej: Cel Ul c o operacyjny 3 - Budowa E o zintegrowanego systemu TMJ przeciwdziałania bezdomności <u n JC igrożo c NI o T3 O i_ ro IM O c KUA ro O *r-i j 1.2 Zmiana wizerunku osoby bezdomnej w odbiorze społecznym 1.3 Zbudowanie modelu współpracy z osobami bezdomnymi Cel strategiczny 1- Redukowanie zjawiska ubóstwa jako podstawowego czynnika przyczyniającego się do marginalizacji społecznej: Cel operacyjny 3 - Budowa zintegrowanego systemu przeciwdziałania bezdomności, Cel Strategiczny 2- Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego : Cel operacyjny 2 Tworzenie optymalnych warunków rozwoju i zaspokajania potrzeb człowieka Cel strategiczny 5 Rozwój zintegrowanego systemu województwa Zachodniopomorskiego do 2020 Cel strategiczny 6 - Wzrost tożsamości i spójności społecznej regionu cele kierunkowe : 6.2 Wspieranie demokracji lokalnej i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego 6.3 Wzmocnienie więzi i warunków funkcjonowania rodziny 6.4 Zapewnienie bezpieczeństwa oraz porządku publicznego -zwiększenie poczucia bezpieczeństwa ludności 6. 9 Przeciwdziałanie procesom marginalizacji społecznej 6.10 Stworzenie systemu realizacji zadań polityki socjalnej Cel strategiczny 6 - Wzrost tożsamości i spójności społecznej regionu cele kierunkowe : 6.2 Wspieranie demokracji lokalnej i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego operacyjnego Kapitał Ludzki , \'&0tk; $ifa..-.-'i ^<~J^1^-.'iSI>:^tW'";-' -

30 VIII. HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ PROGRAMU Tabela nr 7: Kierunki działań programu i termin ich realizacji Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy Terminy realizacji 1.1. Diagnoza Stworzenie systemu przepływu informacji pomiędzy MOPS, ZBM, KTBS, środowisk Zarządem Budynków Mieszkalnych, Spółdzielniami Spółdzielnie zagrożonych Mieszkaniowymi, KTBS i Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej Mieszkaniowe, bezdomnością. w Koszalinie o osobach i rodzinach zagrożonych wypowiedzeniem Wydział Gospodarki umowy najmu oraz osobach i rodzinach, wobec których zapadł Komunalnej i Ochrony wyrok o eksmisji bez prawa do lokalu socjalnego. Środowiska UM Koszalin Współpraca Policji i Straży Miejskiej z podmiotami zajmującymi się pomocą osobom bezdomnym w zakresie KMP, Straż Miejska, diagnozy problemu bezdomności. MOPS, organizacje pozarządowe Bieżąca współpraca służb miejskich w zakresie opracowania mapy miejsc przebywania osób bezdomnych na terenie miasta KMP, Straż Miejska, Koszalina oraz informowania o ofercie pomocy. MOPS, organizacje pozarządowe, zakłady karne

31 1.2. Zmiana Przygotowanie i rozpowszechnienie bloku medialnego o Media koszalińskie wizerunku tematyce społecznej, dotyczącej problemu bezdomności. (radio, telewizja, osoby bezdomnej prasa) w odbiorze społecznym Zorganizowanie konferencji tematycznych dotyczących MOPS, organizacje realizacji programu. pozarządowe Realizacja Programów i Projektów Wychodzenia z MOPS, KMP, Straż Bezdomności oraz profilaktyka bezdomności poprzez współpracę Miejska, organizacje podmiotów zaangażowanych w realizację Koszalińskiego pozarządowe/wszystk Programu Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków. ie podmioty

32 1.3. Zbudowanie Wdrażanie standardów pracy z osobami bezdomnymi w MOPS ; PUP, WUP, modelu współpracy z zakresie wsparcia społecznego i aktywizacji zawodowej. OHP, KMP, Straż osobami Miejska, Ośrodek bezdomnymi. ANON, organizacje pozarządowe Wypracowanie i wdrożenie współpracy między instytucjami ZBM, Spółdzielnie w zakresie zasobów mieszkaniowych. Mieszkaniowe, MOPS, KTBS

33 MWUW > c^,<8)««>v/: ik-^^o^ ^ri^ll^y. ; ^m^al^r i^in^m^ 2.1. Zabezpieczenie schronienia i opieki zdrowotnej Zabezpieczenie schronienia w placówkach o różnym standardzie (schronisko, noclegownia, placówka dzienna) i opieki zdrowotnej oraz usług w zakresie prania i higieny osobistej. MOPS, organizacje pozarządowe, placówki służby zdrowia, ośrodki terapeutyczne, kluby abstynenta Zabezpieczenie odpowiedniej do potrzeb liczby mieszkań socjalnych. ZBM Zabezpieczenie mieszkań chronionych dla bezdomnych osób niepełnosprawnych, które nie są w stanie samodzielnie funkcjonować oraz dla wychowanków placówek opiekuńczowychowawczych i rodzin zastępczych zagrożonych bezdomnością. UM Koszalin, MOPS, organizacje pozarządowe Wspieranie lokalnych podmiotów (instytucje i organizacje pozarządowe) w zakresie pozyskiwania środków finansowych i bazy lokalowej do organizacji ogrzewalni na terenie miasta. UM Koszalin, organizacje pozarządowe

34 2.2. Zabezpieczenie gorącego posiłku Zabezpieczenie gorącego posiłku dla osób bezdomnych. MOPS, organizacje pozarządowe Wydawanie żywności z zapasów Unii Europejskiej w ramach Programu PEAD. MOPS, organizacje pozarządowe Zabezpieczenie odzieży i pomocy finansowej Zabezpieczenie niezbędnego ubrania i pomocy finansowej osobom bezdomnym. MOPS, organizacje pozarządowe Wspieranie lokalnych podmiotów (instytucje i organizacje pozarządowe) w zakresie pozyskiwania środków finansowych i bazy lokalowej do organizacji i prowadzenia punktów wydawania odzieży. UM Koszalin, MOPS

35 ym&is^-ł!^ -y->.<t 3.1. Aktywizacja Objęcie osób bezdomnych indywidualnymi programami MOPS, PUP, WUP zawodowa. aktywizacji zawodowej Realizacja indywidualnych programów wychodzenia z MOPS bezdomności i kontraktów socjalnych Udzielanie specjalistycznego doradztwa zawodowego dla MOPS, PUP, WUP, osób bezdomnych. OHP Realizacja oferty szkoleń zawodowych dla osób bezdomnych w celu podnoszenia ich kwalifikacji zawodowych PUP, OHP oraz organizacja reintegracji zawodowej u pracodawców.

36 3.2. Integracja zawodowa i społeczna osób bezdomnych Rozwój i upowszechnianie nowych form i metod wsparcia środowiskowego na rzecz integracji zawodowej i społecznej poprzez utworzenie, wspieranie i realizacją oferty Klubu Integracji Społecznej i/lub Centrum Integracji Społecznej oraz programy pomocowe. MOPS, PUP, WUP, Ośrodek ANON, organizacje pozarządowe Wspieranie sektora ekonomii społecznej poprzez animowanie zakładania przez osoby bezdomne form przedsiębiorczości społecznej (spółdzielnie socjalne, firmy społeczne i inne). MOPS, PUP, organizacje pozarządowe Aktywizacja zawodowa osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością poprzez rozwój form zatrudnienia i tworzenia miejsc pracy dla osób bezdomnych, realizacja otwartego pośrednictwa pracy, PUP, WUP organizacje pozarządowe

37 IX. REZULTATY I WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU ZE WSKAZANIEM POZIOMÓW DOCELOWYCH. REZULTATY: W zakresie realizacji kierunku 1: Profilaktyka bezdomności" planowane jest osiągnięcie następujących rezultatów: ograniczenie rozmiaru zjawiska bezdomności na terenie miasta Koszalina; zapobieganie bezdomności wśród osób zagrożonych tym problemem; opracowanie i wdrożenie zhierarchizowanego systemu pomocy instytucjonalnej dla osób bezdomnych i pozbawionych schronienia; zwiększenie wiedzy adresatów programu oraz osób zagrożonych bezdomnością o zakresie udzielanej pomocy i uprawnieniach; wypracowanie form współdziałania z ZBM w zakresie ograniczania eksmisji oraz pozyskiwania lokali dla osób wychodzących z bezdomności; wypracowanie form współdziałania z Powiatowym Urzędem Pracy w Koszalinie w zakresie rozwiązywania problemu bezrobocia wśród bezdomnych. W zakresie realizacji kierunku 2: Działania osłonowe dla osób dotkniętych problemem bezdomności" osiągnięte zostaną następujące rezultaty: ograniczenie konsekwencji degradacji biologicznej, społecznej i wtórnej patologizacji; zabezpieczenie pomocy osłonowej osobom bezdomnym i zagrożonym bezdomnością; łagodzenie skutków bezdomności - wsparcie osób w zakresie posiłku, schronienia, opieki zdrowotnej i ubrania. W zakresie realizacji kierunku 3: Aktywna integracja osób bezdomnych i zapobieganie wykluczeniu społecznemu" osiągnięte zostaną następujące rezultaty: powrót części osób bezdomnych do środowiska; zwiększenie bezpieczeństwa publicznego w Koszalinie; powołanie podmiotów integracji społecznej: Klubu Integracji Społecznej i/lub Centrum Integracji Społecznej i włączenie do ich działań oferty dla osób bezdomnych; stworzenie przyjaznych warunków i zabezpieczenie niezbędnego wsparcia do założenia przez osoby bezdomne form przedsiębiorczości społecznej.

38 WSKAŹNIKI REZULTATU: monitorowanie udzielonej pomocy - badanie w oparciu o wykazy ilości miejsc i udzielonego wsparcia w placówkach różnego typu; zorganizowanie kampanii informacyjnej o zakresie udzielanej pomocy i uprawnieniach (badanie pod kątem ilości publikacji, emisji itp.); wypracowanie i wdrożenie form współdziałania w ramach konsultacji między realizatorami; wymiana informacji o osobach bezdomnych między realizatorami programu; opracowanie mapy miejsc przebywania osób bezdomnych i coroczna jej aktualizacja na potrzeby kolejnych akcji sezonowych mających na celu pomoc osobom bezdomnym przebywającym w miejscach niemieszkalnych zwiększenie oferty dla osób bezdomnych poprzez KIS i/lub CIS (badanie pod kątem ilości osób objętych wsparciem KIS i/lub CIS); opracowanie i wdrażanie Indywidualnych Programów Wychodzenia z Bezdomności (badanie pod kątem ilości podpisanych i realizowanych Programów); poprawa warunków bezpieczeństwa mieszkańców. Tabela nr 8 - Wskaźniki ilościowe rezultatów. tvtu: j«).-y^*;tl7/:iii. t : di.*. t ru".i-i.1l):»,» «t'«<thi': «1 *} &V jt)!»ł^f;.h1t((*)'» 1. liczba osób, które zostaną wyprowadzone z bezdomności 2. liczba osób, które otrzymają mieszkanie socjalne 3. liczba osób, które powrócą do domu rodzinnego 4. liczba osób, które będą uczestniczyć w szkoleniach, warsztatach itp. 5. liczba osób, z którymi zostaną podpisane Indywidualne Programy Wychodzenia z Bezdomności i/lub kontrakty socjalne