Wszystkie prawa zastrzeżone. Zakaz publikowania bez zgody Wydawcy zarówno całości, jak i fragmentów bez względu na technikę reprodukcji.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wszystkie prawa zastrzeżone. Zakaz publikowania bez zgody Wydawcy zarówno całości, jak i fragmentów bez względu na technikę reprodukcji."

Transkrypt

1

2 Projekt okładki: Joanna Plakiewicz Redakcja: Barbara Gers Redaktor prowadzący: Stanisław Grzybek ISBN Wydawnictwo REA s.j., Warszawa 2005 Wydawnictwo REA s.j Warszawa, ul. Kolejowa 9/11 tel./fax: (22) , Wszystkie prawa zastrzeżone. Zakaz publikowania bez zgody Wydawcy zarówno całości, jak i fragmentów bez względu na technikę reprodukcji. 2

3 Spis treści Wstęp 5 CZĘŚĆ I PODRĘCZNIKA 7 I. Korzenie kultury Biblia i mitologia oraz współczesne aktualizacje 7 II. Literatura polska wielcy twórcy, kręgi, w których tworzą, tradycja Poszukiwanie sensu życia w twórczości Jana Kochanowskiego, nawiązania i kontynuacje Poeci różnych epok wobec świata i życia Ojczyzna i obowiązek ważne słowa Miłość niejedno ma imię Rozważania o pracy i jej wartości Alegoria i satyra Reportare znaczy odnosić Piórem felietonisty i recenzenta 111 CZĘŚĆ II PODRĘCZNIKA 113 I. O języku II. Twórcy o sobie, inni o twórcach 134 Sprawności i umiejętności nabyte przez ucznia w trakcie pracy z podręcznikiem i realizowania minimum programowego 141 3

4 WSTĘP Jest rzeczą oczywistą, że ten podręcznik nie ma być prostym rozpisaniem dwustu kilkudziesięciu lekcji, jakie polonista winien przeprowadzić w zsz w cyklu dwu- lub trzyletnim. Taki prosty zapis scenariuszy lekcji ułatwia być może pracę polonistom, ale stwarza sytuację, że każdy, powtarzam każdy bez względu na wykształcenie, jeśli tylko jest średnio inteligentny może przeprowadzić lekcję języka polskiego w szkole. Takie stawianie sprawy deprecjonuje rolę nauczyciela w ogóle. Zresztą, jest to zgodne z powszechną praktyką. Dzisiaj prawie każda gazeta kształci, podając uczniom wiedzę w postaci dodatków: płyt CD, opracowań itd. Tak więc nauczyciel przestaje być potrzebny. Być może nauka będzie w przyszłości miała jedynie charakter korespondencyjny. Ja jednak, jako autor głównej koncepcji podręcznika, adresuję go nie do wszystkich, ale do nauczycieli z prawdziwego zdarzenia. Nie będę dzielił lekcji na etapy metodyczne, bo każdy wie, z jakich etapów lekcja winna się składać, a poradnik dla nauczyciela nie może być przypominaczem. Wiadomo, że trzeba: przygotować wiedzy grunt, na którym ma być zasiana, podać ją w przejrzystej i poprawnej formie, utrwalić ją, przypominać, utrwalając ustawicznie przy okazji różnych lekcji, wyegzekwować poziom tej wiedzy w różnorodnej (zależnej od nauczyciela) formie sprawdzania wiedzy. Wiadomo, że obowiązkiem nauczyciela przy każdej okazji i na każdej lekcji jest dbałość o polszczyznę i jej poprawność. Wiadomo także, że przy każdej okazji i w każdym możliwym momencie kształcimy na lekcji sprawności, nie zaś przekazujemy samą wiedzę. Oczywiście, że to, co robimy, i teksty, jakie dobieramy, mają na celu kształtowanie odpowiednich, moralnych, społecznie pożądanych postaw i zachowań. Każdy wie także, że lekcja trwa jedynie 45 minut i, aby ją w tym trybie przeprowadzić, należy wcześniej tę lekcję odpowiednio zaplanować. Każdy dobry polonista wie również, że prowadzeniu lekcji musi towarzyszyć zasada ekonomiczności po to, aby na darmo nie tracić cennego czasu przeznaczonego na lekcję. Jeśli to wszystko jest oczywiste, to po co poloniście rozpisane do minuty plany zagadnieniowe lekcji i konspekty? 5

5 Nie wiem po co. Raczej podejrzewam, że potrzebne są one po to, aby bez większych wymagań wobec samego siebie mógł on w mechaniczny sposób przeprowadzić lekcje języka polskiego i zrealizować podstawy programowe. Może tak jest. Ale język polski to szczególny przedmiot. Nie da się go zaplanować do końca. Nagła dyskusja może zniweczyć plany komuś, kto ściśle będzie się trzymać wymogów konspektu. Odmienne od naszych wnioski młodzieży mogą pokazać bezradność mistrza wobec tych, którzy mają się od niego uczyć. Tam, gdzie czytamy, a przez to czytanie analizujemy, a przez tę analizę zapamiętujemy, a przez to zapamiętywanie nabieramy sprawności w następnych odczytaniach, a w trakcie dyskusji preferujemy pewne wzorce i uczymy zachowań tam nie ma rutyny. Rutyna może tylko zniweczyć nasze plany. Dlatego ten podręcznik nie jest abecadłem metodycznym. On jest po prostu własnym dzieleniem się spostrzeżeniami, dotyczącymi sposobu uczenia ukierunkowanego na sprawności i postawy. Nie uczy on warsztatu metodycznego, nie jest przypominaczem i ułatwieniem. Ma za zadanie zwracanie uwagi na pewne, szczególnie ważne kwestie, które przy okazji analiz warto poruszyć z uczniami na lekcji. Jeżeli ktoś chciałby w nim widzieć dokładnie rozpisane instrukcje metodycznego prowadzenia lekcji języka polskiego, na pewno ich tutaj nie znajdzie. Jeśli ktoś chce się tylko ograniczyć do tekstów z podręcznika, to co zrobi z pytaniami uczniów w stosunku do innych tekstów, do których traf ią? Chyba że nie chce, żeby traf iali. Chyba że wychowuje bierne, zapamiętujące automaty, godzące się na wszystko, co tylko zaproponuje nauczyciel. Ja tak nie uczę. Podręcznik Język polski. Przeczytać, zrozumieć, zastosować nie miał być podawaczem papki metodycznej. Miał i ma inspirować. Jeśli tak nie jest, źle go zrobiliśmy. Mirosław Sosnowski 6

6 CZĘŚĆ I PODRĘCZNIKA I. KORZENIE KULTURY BIBLIA I MITOLOGIA ORAZ WSPÓŁCZESNE AKTUALIZACJE Jak zacząć? Przygotować wiele tekstów źródłowych o tym, czym jest kultura. Nie zaczynać od tekstów z podręcznika. Położyć na stolikach uczniowskich encyklopedie, słowniki, wycinki z gazet, w których można znaleźć słowa: dziedzictwo kulturowe kultura ciągłość kulturowa Polecić uczniom znaleźć te fragmenty, które mówią o sprawach związanych z pojęciem kultury. Polecić uczniom (kiedy je już znaleźli) przeczytać ze zrozumieniem tak, aby inni mogli wynotować wszystko, co związane z pojęciem kultury. Zwrócić uwagę na czytanie z pewną intencją: czytać, aby zrozumieć, czytać, aby zrozumieli inni. Porównać różne sposoby czytania. Wyróżnić tych uczniów, którzy najlepiej oddają intencję tekstu i przemawiają do słuchających. Zwrócić uwagę, że czytanie to swoista interpretacja komunikatu, jakim jest tekst, z pomocą brzmieniowego ukształtowania mowy i odpowiednio narzuconej intonacji. 7

7 Nazwać czytającego n a d a w c ą, słuchającego o d b i o r c ą, a tekst czytany k o m u n i k a t e m. Pokazać, że czytanie i słuchanie jakiegoś tekstu to także a k t k o m u n i- k a c j i. Można zapisać ów akt na tablicy: AKT KOMUNIKACJI komunikat nadawca odbiorca Należy powiedzieć o różnorodnych możliwościach kodowania komunikatu (za pomocą dźwięków mowy, znaków graf icznych, obrazów). (Terminy, dotyczące aktu i istoty komunikacji, wyjaśnione zostały w II części podręcznika dla ucznia w rozdziale O języku.) Przekonywać, że aby akt komunikacji zaistniał, musi być nadawca, odbiorca i komunikat sformułowany w określonym kodzie znanym zarówno nadawcy, jak i odbiorcy (język jest znany zarówno nadawcy, jak i odbiorcy w określonej społeczności narodowej, etnicznej). Potem przedstawić uczniom kilka reprodukcji prac znanych malarzy z różnych epok. Spróbować je opisać i omówić. Znaleźć ukryty sens komunikatu, przesłania skierowanego do odbiorcy. Przekonać, że oglądanie dzieł dawnych mistrzów to także odczytywanie pewnego komunikatu. Odpowiadając na pytanie: dlaczego powinniśmy czytać, oglądać obrazy, podziwiać rzeźbę, architekturę, dojść wspólnie do wniosku, że: wytwory kultury informują nas o naszych korzeniach, o tym, jak rozwijał się człowiek, jak rozwijała się cywilizacja; powodują w nas pewne przeżycia estetyczne, bawią nas, drażnią, denerwują, uczą; człowiek, który nie zna własnej kultury, historii jest ubogi, jest znikąd. 8

8 W czasie lekcji możemy wspólnie robić notatkę na temat: Co to jest kultura i dlaczego powinniśmy ją poznawać? Możemy także zainicjować dyskusję nt.: Czy muzyka młodzieżowa jest częścią kultury? (Dajmy się wypowiedzieć uczniom. Pozwólmy im mówić, dbając jedynie o poprawność wypowiadania się, nie narzucając własnych sądów.) Pokażmy źródłosłów i zmiany zakresu znaczeniowego pojęcia k u l t u- r a i potoczne rozumienie tego słowa. KULTURA w zastosowaniach pierwotnych słowo cultura odnosiło się głównie do uprawy roli (stąd określenie kultura rolna ), dość wcześnie jednak zaczęło być stosowane metaforycznie do innych dziedzin, w których starania ludzkie prowadzą do poprawy stanu wyjściowego. Od XVIII w. był odnoszony zwłaszcza do moralnego i umysłowego doskonalenia się człowieka; szeroko zaczął być stosowany w XIX w., oznaczano nim całokształt tak duchowego, jak i materialnego dorobku społeczeństwa. KULTURA (pot.) w znaczeniu najszerszym kultura obejmuje to wszystko, co w zachowaniu i wyposażeniu członków społeczeństw ludzkich stanowi rezultat zbiorowej działalności. Mówi się też o kulturze jako czymś, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone w odróżnieniu od tego, co biologicznie odziedziczone. Niech uczniowie spróbują zdef iniować słowo k u l t u r a l n y. Niech użyją tego słowa, zarówno w znaczeniu ogólnym, jak i potocznym, w pięciu napisanych przez siebie zdaniach. Przeczytajmy wybrane recenzje teatralne, f ilmowe i inne. Pokażmy, że o kulturze można się wypowiadać i ją wartościować. Idźmy z uczniami do kina na f ilm wybrany przez nas i polećmy, by napisali recenzję z tego f ilmu. Przypomnijmy cechy wypowiedzi recenzenckiej: zgromadzenie jak największej ilości informacji o recenzowanym obiekcie, bardzo dobra znajomość treści, właściwości obiektu, o którym chcemy pisać, poddanie ocenie tego, o czym piszemy, subiektywna wizja obiektu. Możemy zapisać na tablicy cechy formalne tekstu recenzji, ze wskazaniem na jej trójdzielność kompozycyjną: 9

9 TYTUŁ Krótki wstęp, określający istotę pisanej recenzji CZĘŚĆ INFORMACYJNA CZĘŚĆ KOMENTUJĄCO-ARGUMENTACYJNA CZĘŚĆ OCENIAJĄCA KONKLUZJA. W trakcie jednej lub dwóch lekcji: 1. wykorzystaliśmy def iniowanie, szukanie w źródłach wiadomości potrzebnych do def iniowania, 2. ćwiczyliśmy sporządzanie notatki, 3. dbaliśmy o poprawność wypowiedzi ustnej, 4. dokonywaliśmy interpretacji malarstwa, 5. podkreślaliśmy rolę języka w procesie komunikacji, ale także rolę nadawcy w akcie komunikacji, 6. próbowaliśmy zaznajomić z recenzją i poleciliśmy ją napisać. Czytamy trudne teksty, staramy się je zrozumieć, znaleźć przesłanie nadawcy (pisarza)! Temat: O żywym kontakcie z dziedzictwem kultury (cykl lekcji) Wprowadzamy informację encyklopedyczną: informujemy uczniów, kim był Kazimierz Wyka. KAZIMIERZ WYKA ( ) historyk i krytyk literatury polskiej. Mistrz eseju, dociekliwy i oryginalny analityk współczesnych oraz historycznych zjawisk literackich (zwłaszcza okresu romantyzmu i Młodej Polski), akcentujący ich związki z podłożem społecznym i kulturowym oraz osobowością twórców, także pokrewieństwa i analogie z innymi zjawiskami artystycznymi (malarstwo, rzeźba). Czytamy tekst Kazimierza Wyki. Wypisujemy terminy mało znane lub nieznane: amf ilada, gablota, skażeni, miejsce węzłowe, proces. AMFILADA jednotraktowy układ wnętrz połączonych wejściami umieszczonymi na jednej osi i na tym samym poziomie, charakterystyczny dla architektury pałacowej baroku i klasycyzmu. 10

10 GABLOTA oszklona szafka albo oszklone pudło, służące do wystawiania różnego rodzaju eksponatów, wartościowych przedmiotów, zbiorów, towarów. Dziś również potocznie samochód osobowy. WĘZŁOWY PROBLEM, WĘZŁOWE ZAGADNIENIE najważniejsze, główne, organizujące pojęcia lub problemy. Zastanawiamy się nad cytatem z utworu Cypriana Kamila Norwida przytoczonym w tekście. Prosimy uczniów o chwilę namysłu i próbę pisemnej interpretacji słów Norwida. Najlepsze, najtrafniejsze interpretacje czytamy wspólnie i oceniamy. Z użyciem terminu: węzłowe, węzłowy układamy razem z uczniami pięć zdań. Sprawdzamy ich poprawność składniową i stylistyczną. Najtrafniejsze zdania uczniowie zapisują. Jeszcze raz przypominamy termin kultura. Dokąd, ale i skąd idziemy Polecamy uczniom, aby poszukali informacji w Internecie na temat Jana Zygmunta Jakubowskiego i zaprezentowali je na następnej lekcji. JAN ZYGMUNT JAKUBOWSKI ( ) historyk literatury polskiej; więzień obozów niemieckich; od 1954 profesor Uniwersytetu Warszawskiego; założyciel i red. od 1948 Polonistyki, od 1957 Przeglądu Humanistycznego, Poezji ; studia o Adolf ie Dygasińskim (Zapomniane ogniwo 1967), Stanisławie Wyspiańskim, Stefanie Żeromskim, edycje utworów, m.in. Dygasińskiego, Stanisława Brzozowskiego, Stanisława Witkiewicza; antologie; wybory pism krytycznoliterackich: Dokąd, ale i skąd idziemy (1977), Porozmawiajmy o poezji (1979). Czytamy tekst uważnie dwukrotnie. Wykorzystujemy polecenia, znajdujące się pod tekstem. Def iniujemy słowa z polecenia pod tekstem, a także szukamy przykładów wierności tradycji. Prosimy uczniów o wypisanie tego, co im się kojarzy ze ściśle polską tradycją. Wyjaśniamy, że czytając dwa teksty i próbując wychwycić w nich to, co wspólne, lub to, co je dzieli, sięgamy do metody analizy porównawczej. Porównywać można teksty, obiekty kultury, wytwory sztuki. Wyjaśniamy 11

11 także, że w trakcie analizy porównawczej możemy porównywać tylko przedmioty lub zjawiska z jednej klasy przedmiotów i zjawisk, np. tekst z tekstem, obraz z obrazem. Analiza ma bowiem służyć porównywaniu wspólności lub różnorodności. Nie można porównywać czołgu z obrazem róży, czy mrówki z telewizorem. Podkreślamy jednocześnie, że cechą wspólną obydwu tekstów jest to, że napisane zostały w tym samym języku. Język jest więc komunikatem, nośnikiem informacji, pozwala poznawać kulturę, porozumiewać się, gdy szukamy swoich korzeni. Pozwala na opanowanie wiedzy i jej wzbogacanie. Dlatego jest taki ważny. 12 Powołanie Zanim wykorzystamy polecenia zaznaczone na żółto, dotyczące tekstu Jana Parandowskiego, zgromadźmy pewną wiedzę, przewidując o co mogą zapytać uczniowie. W tekście pojawiają się konkretne terminy i nazwiska: PROROCY charyzmatyczni nauczyciele religijni uznani za duchowych przewodników powołanych przez Boga do głoszenia i interpretowania woli boskiej oraz przepowiadania przyszłości; często łączą w sobie cechy mistyka, cudotwórcy, moralisty, wieszcza i reformatora religijnego i polityczno-społecznego. W Starym Testamencie np. Izajasz, Daniel, Ozeasz, Ezechiel. HEZJOD (VII w. p.n.e.), poeta grecki; wieśniak z Askry w Beocji; twórca epickich poematów dydaktycznych; gł. dzieła: Prace i dnie, poetycki poradnik dla rolnika, o tendencjach moralizatorskich; Teogonia o pochodzeniu bogów i powstaniu świata (kosmogonia) najważniejsze, oprócz Iliady i Odysei, źródło poznania wierzeń greckich. HELIKON masyw górski w Grecji, nad Zat. Koryncką. PLUTON mit. gr. imię Hadesa jako opiekuna bogactwa. IZAJASZ (ok. 770 po 701 p.n.e.), wpływowy prorok judzki (Juda w starożytności małe państewko w Palestynie na północ od Izraela, z którego to się wyodrębniło), zaliczany do proroków większych. JEREMIASZ (ok. 650 po 586 p.n.e.), prorok judzki, zaliczany do proroków większych, wzywał do nawrócenia i reformy rel.; Księga Jeremiasza zawiera jego proroctwa głoszone od 626 p.n.e.; obejmują one: groźby skierowane do własnego ludu, zapowiedzi upadku państwa i niewoli, a następnie proroctwa głoszące oswobodzenie z niewoli i zbawienie.

12 ŚW. PAWEŁ, Paweł Apostoł, Paweł z Tarsu, święty (ok. 5 lub 10 r. między 64 a 67 r.), najważniejszy misjonarz i teolog wczesnego chrześcijaństwa, znany jako Apostoł Narodów; autor Listów świętego Pawła, główna postać Dziejów Apostolskich. Urodzony w Tarsie. KRNĄBRNY niedający sobą kierować, uparty, nieposłuszny; znamionujący upór, przekorę. ZGLISZCZA szczątki spalonego budynku, miasta, osiedla; miejsce po pożarze; pogorzelisko. ZDYMISJONOWANI zwolnieni z zajmowanego stanowiska, pełnionego urzędu. MĄŻ STANU wybitny polityk, dyplomata. BROSZURA druk o niewielkiej objętości, składający się z jednego lub kilku arkuszy, popularna lub propagandowa rozprawka wydana jako samodzielny druk. PAMF LET utwór publicystyczny lub literacki, często anonimowy, mający charakter demaskatorskiej i zwykle ośmieszającej krytyki określonej osoby, grupy społecznej, instytucji politycznej. Wypiszmy na tablicy znaczenia tych terminów. Nie polecajmy zapisywania ich w zeszytach, a raczej dajmy możliwość lepszego rozumienia tekstu w trakcie lektury. Przeczytajmy tekst Jana Parandowskiego dwa razy, sprawdźmy, jaki jest stan zrozumienia go przez uczniów. Możemy także uświadomić uczniom, jak wielcy ludzie byli współtwórcami kultury. Wyjaśnijmy, kim był Jan Parandowski, krótko omówmy jego dorobek twórczy. Bez zapisywania do zeszytu. Wyjaśnijmy, że nie jest on jedynym twórcą Mitologii, zwróćmy uwagę na fakt, że mitologicznych interpretacji jest więcej, podajmy przykłady. Można zaproponować lekturę: Wanda Markowska, Mity Greków i Rzymian, Warszawa Michał Pietrzykowski, Mitologia starożytnej Grecji, Warszawa Robert Graves, Mity greckie, Warszawa Zygmunt Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa

13 JAN PARANDOWSKI ( ), prozaik, eseista i tłumacz, z wykształcenia f ilolog klasyczny i archeolog. Miłośnik i znawca starożytnej kultury Greków i Rzymian, obrońca klasycznego kanonu myśli i stylu, poświęcił swą twórczość upowszechnianiu wartości i tradycji europejskiego humanizmu. W dorobku Parandowskiego dominują utwory z pogranicza eseju i prozy fabularnej, zwłaszcza o tematyce antycznej: Mitologia (1924), Dysk olimpijski (1933), zbiory Trzy znaki Zodiaku (1938), Godzina śródziemnomorska (1949), przekłady m.in. Odysei Homera (1953, prozą) i O wojnie domowej Cezara. Spróbujmy się zastanowić, jaki związek ma tekst Jana Parandowskiego z dwoma poprzednimi tekstami. Dlaczego go przeczytaliśmy? Wytłumaczmy, że w procesie powstawania kultury dużą rolę odgrywa człowiek, że on pełni funkcję kulturotwórczą. On maluje, rzeźbi, projektuje, pisze, komponuje, wykonuje. Spróbujmy wraz z uczniami zastosować w zdaniu wyraz k u l t u r o- t w ó r c z y. Wytłumaczmy sens słowa. KULTUROTWÓRCZY przyczyniający się do tworzenia, rozwoju kultury. 14 BIBLIA Noc Wisława Szymborska Zanim przystąpimy do czytania i interpretacji wiersza, spróbujmy przyjrzeć się Biblii. Omówmy krótko, czym jest Biblia, a także, z jakich części się składa. Powiedzmy o przekładach Biblii (nie zapomnijmy o przekładach na grekę Septuaginta, na łacinę przekład św. Hieronima, na polski Biblia Jakuba Wujka, o współczesnej Biblii Tysiąclecia), krótko o Starym i Nowym Testamencie. Wskażmy na literackie aspekty Biblii i jej wpływ na rozwój kultury. Przeczytajmy, jak każe polecenie, historię Izaaka. Opowiedzmy ją. Zapiszmy na tablicy i w zeszytach historię Izaaka w punktach. Przyjrzyjmy się obrazowi Of iara Abrahama. Wykorzystajmy polecenia znajdujące się z prawej strony reprodukcji. Przeczytajmy wiersz Wisławy Szymborskiej, porównajmy obraz i wiersz. Możemy uzmysłowić uczniom, że to dwa przekazy jeden poetycki, a drugi malarski odnoszące się do tego samego zagadnienia, problemu. Czym różnią się od siebie te przekazy? Jaka jest możliwość oddziaływania na odbiorcę tekstem poetyckim, a jaka obrazem malarskim?

14 Jaka jest różnica w interpretacji, w spojrzeniu na problem? Co jest zasadniczą różnicą przekazu w obu przypadkach? Przeniesienie problematyki Izaaka do współczesności przez Wisławę Szymborską. Próba odpowiedzi na pytania: 1. Dlaczego to zrobiła? 2. Jak uwspółcześniła dawne problemy? 3. Jakie są atrybuty tego uwspółcześnienia? Wymień te przedmioty i sytuacje, które świadczą, że problem Izaaka poruszany jest współcześnie? 4. Jaką rolę w wierszu Wisławy Szymborskiej pełni fragment Biblii zamieszczony na początku wiersza jako motto? Czy musi tam być, a może można by się bez niego obejść? 5. O czym to świadczy, że tak wielka poetka jak Wisława Szymborska posługuje się motywem biblijnym w stworzonym przez siebie wierszu? Próba określenia treści zawartej w wierszu. Budowa utworu: 1. tytuł, 2. rodzaj wiersza rymowany (posiadający rymy) czy biały (bezrymowy), 3. strof iczność lub stychiczność wiersza (regularny czy wolny), 4. charakter rymów (męskie, żeńskie, gramatyczne, niegramatyczne, zaznaczenie różnic, wypisanie par rymowych z tekstu w celu egzemplif ikacji). Określenie i scharakteryzowanie stylistycznych środków wyrazu artystycznego. Poszukiwanie struktur znaczeniowych zamkniętych w symbolice i metaforyce (należy zaznaczyć różnice między istotą metafory a istotą symbolu, metafora jest to przeniesienie znaczenia z jednego zjawiska, z jednej rzeczy na drugą rzecz, zjawisko, w celu wzmożenia ekspresji, symbol struktura wielowarstwowa, wieloznaczeniowa, nadająca się do różnorakiej interpretacji). Określenie głównej idei wiersza. Krótki zapis idei, jakie przyświecały autorce dotarcie do sensu utworu. Zapisanie wniosków interpretacyjnych. Praca domowa: Analiza i interpretacja wybranego wiersza, nawiązującego do problematyki biblijnej. Zainteresowanym można polecić dotarcie do książki Kazimierza Bukowskiego Biblia a literatura polska (Warszawa 1990); sami również możemy z niej skorzystać, planując rozpatrywanie w kontekście biblijnym wybranego przez siebie, a nie narzuconego przez podręcznik, utworu literackiego. 15

15 Of iara Abrahama ABRAHAM, Abram (XV? w. p.n.e.), wg bibl. Księgi Rodzaju patriarcha, praojciec narodów: Izraela, Edomitów i Arabów, ojciec Izaaka (z Sary) i Izmaela (z Hagar); na wezwanie Boga opuścił Ur lub Haran (Mezopotamia) i wraz ze swą rodziną przywędrował do Kanaanu; Bóg (Jahwe) zawarł z nim przymierze, którego znakiem było obrzezanie; za dochowanie wierności Jahwe obiecał Abrahamowi liczne potomstwo, które miało władać krainą Kanaan. IZAAK, postać bibl.; w Księdze Rodzaju syn Abrahama i Sary, mąż Rebeki, ojciec Jakuba i Ezawa; na żądanie Boga, który chciał wypróbować wierność i posłuszeństwo Abrahama, miał być złożony przez ojca w krwawej of ierze na górze Moria, lecz w ostatniej chwili anioł wysłany przez Boga uratował go przed śmiercią. Jako pogłębienie i uzupełnienie wiedzy o biblijnej historii. Dyskusja: 1. Która ze sztuk jest im (uczniom) bliższa i dlaczego? 2. Czy widzą przewagę malarstwa nad poezją w sensie bardziej dosłownego, unaocznionego przekazu, jakim jest obraz malarski? 3. Czy Of iara Abrahama tylko odtwarza treści biblijne, czy również je interpretuje? Można przy tej okazji posłużyć się albumami malarstwa biblijnego. Przyjrzeć się wraz z uczniami wybranym alegorycznym obrazom i odnieść ich treść do treści biblijnych. Praca domowa: Wolę malarstwo niż poezję. Ono bardziej do mnie przemawia w ukazywaniu treści biblijnych. Udowodnij swój sąd na przykładzie analizy jednego wybranego wiersza o tematyce biblijnej i jednego obrazu na podobny temat. Nie musimy ograniczać się jedynie do tekstów z podręcznika, aby pokazać doniosłość problematyki biblijnej w kulturze. Można skorzystać z Internetu. Wystarczy polecić uczniom dotarcie do możliwie największej liczby adresów internetowych, które dotyczą Biblii. Dopiero wtedy możemy zobaczyć, że Biblia jest nie tylko religijnym zabytkiem kultury śródziemnomorskiej, ale inspiracją dla poezji, prozy, dramatu, malarstwa itd. 16

16 Temat: Uwielbienie Boga w literackim przekładzie Psalmy PSALM liryczny utwór modlitewny, typ pieśni religijnej wywodzącej się z tradycji hebrajskiej; zachowany w Starym Testamencie zbiór 150 psalmów powstawał prawdopodobnie stopniowo XI III w. p.n.e.; obejmuje utwory o charakterze pochwalnym, dziękczynnym, błagalnym, pokutnym, żałobnym, proroczym, złożone z wersetów wiązanych zasadą paralelizmu; tradycja przypisuje autorstwo znacznej części Psalmów królowi Dawidowi. Psalmy, tłumaczone i parafrazowane w Europie od wczesnego średniowiecza (łac. przekład św. Hieronima), a zwłaszcza w okresie renesansu i reformacji, weszły do chrześcijańskiego obrządku kościelnego, odegrały też ważną rolę w historii liryki. W zasadzie wszystko, co dotyczy Psalmów, jest związane ze specyf icznym, bardzo uduchowionym kultem Boga w kulturze i literaturze. Tak więc, jeśli omawiamy wybrane Psalmy albo utwory nawiązujące do Psalmów, albo przekłady Psalmów dokonywane przez poetów, robimy to, aby: Uzmysłowić uczniowi, że ludzie od dawien dawna mieli potrzebę tworzenia utworów dziękczynnych dla Boga. Pokazać różne spojrzenia twórców na postać Boga w kulturze, a także zmiany, jakim te spojrzenia ulegały. Zaznajomić uczniów z formą psalmiczną i określić jej najogólniejsze cechy i charakter. Pokazać, że przekłady Psalmów mają nie tylko charakter ściśle religijny, ale także ogromne walory literackie. Literatura ma za zadanie uczłowieczanie idei, a więc przybliżanie wierzącym idei boskiej, przekładanie głębokich treści religijnych i f ilozof icznych na język prostego człowieka. Możemy czytać Psalmy i starać się równolegle powoływać na def inicję języka oraz zwrócić uwagę na zmiany, jakie w systemie językowym zachodzą. Wypisujemy archaizmy z Psalmu IX J. Kochanowskiego: wszytki wesół ogarniony fukliwe (słowa) chlubliwe (imiona) człowiecze 17

17 ufność w nim mają krwie upad zmocnić ogarni Przypominamy def inicję języka: Język to naturalny i otwarty system znaków konwencjonalnych służących do porozumiewania się. Formułujemy wnioski: archaizmy dowodzą naturalności i otwartości systemu językowego, słowa archaiczne zostały we współczesnym języku zastąpione innymi. Dopisujemy współczesne formy gramatyczne wyrazów do wypisanych archaizmów: wszystkie wesoły ogarnięty słowa przywołujące do porządku, karcące chlubne człowieku ufają mu krwi upadek wzmocnić ogarnij Możemy powiedzieć dodatkowo o utrzymujących się w języku polskim formach archaicznych, które chociaż rzadziej, ale jednak funkcjonują w niektórych frazeologizmach, np. Mądrej głowie dość dwie słowie, gdzie forma dwie słowie, zamiast formy dwa słowa, stanowi relikt dawnej liczby podwójnej, Psałterz Dawidów relikt odmiany przymiotnikowej. Temat: Co współcześni odnajdują w Biblii Kochanowskiego przekład Psalmów Jan Twardowski JAN TWARDOWSKI (ur. 1915), poeta, ksiądz; podczas okupacji niemieckiej żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego; we wczesnej poezji bliski wzorom Skamandra (Powrót Andersena, 1937); jeden z najwybitniejszych twórców współczesnej liryki religijnej, bliski postawie franciszkańskiej; osobisty przekaz wiary ujmuje w proste, niekiedy kolokwialne formy, liryzm łączy z humorem, obrazowy konkret (obserwacja przyrody) z ref leksją f ilozof iczną i etyczną wyrażoną w zwięzły, przystępny sposób; zbiory wierszy, m.in.: Znaki ufności (1970), Niebieskie okulary (1980), Na osiołku (1986), Sumienie ruszyło (1989), Stukam do nieba (1990), Krzyżyk na drogę (1993). 18

18 Kilkakrotnie czytamy wiersz Twardowskiego. Formułujemy wnioski: 1. Kochanowskiego przekład Psalmów stanowi dla ja lirycznego skarb, który uczył mądrości i moralności. 2. Jest o nim tylko wzmianka w 2 strof ie wiersza, ale ona ma swe umocowanie i potwierdzenie ważności w tytule. Po co bowiem poeta dawałby taki tytuł, gdyby jego treść nie była dla niego w tekście najważniejsza? 3. Jest to nawiązanie pośrednie, bo nie dotyczy bezpośrednio samego przekładu Psalmów, dokonanego przez Kochanowskiego, ale wskazania, że ten przekład stanowi dla poety jedną z wartości najistotniejszych w życiu. 4. Nawiązanie bezpośrednie to bezpośrednie wykorzystanie motywu dla pokazania jego ważności. 5. Nawiązanie pośrednie to zwrócenie uwagi na motyw, który pełni w utworze funkcję dopełniającą, uzupełniająca, dopowiadającą treść innego, ważnego wydarzenia czy zjawiska, o którym mowa. 6. Twardowski ukazuje w wierszu tęsknotę do tego co, choć minęło, jest piękne, co jest ważne i co zaważyło na życiu człowieka, kształtowało jego moralność, osobowość. 7. Ten typ nawiązania jest cenny dlatego, że nie każe zachwycać się przekładem Psalmów Kochanowskiego, ale zwraca uwagę na jego wartość, powoduje, że czytający może chcieć sięgnąć do tego przekładu, aby osobiście przekonać się, dlaczego poeta tak bardzo podkreśla jego znaczenie. 8. Szukamy w tekście tego, co świadczy o współczesności podmiotu lirycznego, o jego ścisłym związku z ziemskim realizmem: łyk gorzkiej herbaty w manierce, list umarłego ojca, sweter od siostry, serce matki, obraz spalonej ulicy Wilczej w czasie powstania warszawskiego, obrazy z dzieciństwa na ślizgawce. Ważność wspomnień, odruchów dzieciństwa, wojennej rzeczywistości podkreśla zakończenie wiersza. Autor życzy sobie, aby te wartości, o których mówił, w tym Kochanowskiego przekład Psalmów Dawida postawić mu na trumnie, po jego śmierci. Jest to zjawisko monumentalizacji, podkreślenia ważności pewnych wartości, nadania im szczególnej rangi. 19

19 Psalmy Czesław Miłosz CZESŁAW MIŁOSZ ( ), poeta, prozaik, eseista, tłumacz; przed 1939 w wileńskiej grupie Żagary; podczas okupacji niem. uczestnik podziemnego życia kult. w Warszawie. W poezji ewoluował od apokaliptycznej (zbiór Poemat o czasie zastygłym 1933) i symbolistyczno-estetycznej wizji świata (Trzy zimy 1936), przez ironiczno-tragiczny obraz losów ludzkich w czasach wojny (Ocalenie 1945) ku problematyce historiozof icznej i kulturowej, w której dominującym tematem jest konfrontacja uniwersalnych wartości moralnych i estetycznych z doświadczeniami historycznymi człowieka XX w.; w twórczości poetyckiej, programowo zintelektualizowanej, łączącej liryzm z klasycyzującą dyscypliną, patos z ironicznym dystansem. Traktat moralny, traktat poetycki, Zniewolony umysł, Rodzinna Europa, Dolina Issy. W 1980 otrzymał Nagrodę Nobla. Tekst Miłosza dotyczący Psalmów jest próbą syntetycznego wytłumaczenia ich wymowy Bóg jest wielki, a grzechy popełniane przez człowieka, choćby były najcięższe, zostają przez Boga wybaczone, jeśli tylko człowiek z ufnością i oddaniem odniesie się do Boga. Wskazuje też na różne oddziaływanie tekstu Psalmów na odbiorcę: jednym pomagają w modlitwie, innych odpychają. Psalm 23 pokazuje: 1. prozatorskie cechy przekładu Miłosza, 2. świadomą rezygnację z rytmiczności i rymów dla lepszego oddania intencji Psalmów, 3. podobne, jak u Kochanowskiego, całkowite zawierzenie i oddanie się Bogu, 4. świadomą rezygnację z archaiczności przekazu: skrótowość, w zasadzie niewiele jest archaizmów, takich jak: położył mnie na zielonych pastwiskach, posila duszę, 5. skrótowość i syntetyczność w prezentowaniu idei, 6. pokazuje także doniosłość i aktualność tekstów biblijnych, które w każdej epoce mogą być drogowskazem pomagającym człowiekowi w życiu, 7. Miłosz operuje zdaniami najczęściej pojedynczymi rozwiniętymi, tak jakby jego intencją była chęć dotarcia przekładem do wszystkich ludzi, a nie tylko elit intelektualnych, 8. rezygnuje z przesycenia tekstu stylistycznymi środkami wyrazu artystycznego. 20

20 Temat: Różne kultury pokazują, że człowiek jest zawsze ten sam. Potrzebuje wiary, miłości do Boga, moralnego wsparcia i pewności Gitanjali Pieśni of iarne Rabindranath Tagore Pieśń 56 RABINDRANATH TAGORE ( ), hinduski laureat literackiej Nagrody Nobla w 1912 roku. Nagrodę tę otrzymał za przekład z języka bengalskiego na angielski własnego cyklu pieśni do Boga nazwanych Gitanjali. Był pierwszym Hindusem, który otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Jego teorie wychowawcze, mówiące o wychowywaniu naturalnym, są podstawą wielu systemów wychowawczych. Uważał, że świat Zachodu i Wschodu łączy idea dobra, zrozumienia ludzi, wiary w bóstwa. Stanowczo przeciwstawiał się wojnom na tle religijnym, walczył o wolność Indii. Wpływy jego twórczości widoczne są między innymi w Księdze ubogich Jana Kasprowicza. Co łączy Psalm 23 Miłosza i Pieśń 56 z Gitanjali? 1. uwielbienie i szacunek dla Boga, dla jego wielkości, dobroci, 2. Gitanjali to także proza poetycka, bez wyraźnych rymów, pisana zdaniami prostymi, pojedynczymi, 3. widoczna jest także w nim uległość ja lirycznego wobec Boga i całkowite, bezgraniczne oddanie, 4. potrzeba wiary u ludzi Wschodu i Zachodu jest tak samo silna, 5. Bóg dla ludzi Wschodu i Zachodu jest najwyższą instancją i autorytetem, 6. Bóg daje dobro, szczęście, zasobność i dobrobyt, 7. Bóg świat stworzył dla człowieka i dlatego trzeba go wielbić. Z porównania dwóch tekstów wynika również, że: 1. są wartości, które pozwalają na wzajemne zrozumienie się ludzi Wschodu i Zachodu, różnice kulturowe nie zawsze i nie do końca muszą ludzi dzielić, 2. literatura narodowa, przekładana na inne języki, jest tym, co może w znakomity sposób ludzi łączyć, 3. człowiek, bez względu na rasę i kolor skóry, a także religię, jest zawsze człowiekiem, że ma te same potrzeby: miłości, uwielbienia, potrzebę odczuwania bezpieczeństwa, 4. wiara może być elementem spajającym kultury, nie zaś dzielącym je, 21

MATURA 2010/2011 TEMATY DO EGZAMINU USTNEGO I. LITERATURA

MATURA 2010/2011 TEMATY DO EGZAMINU USTNEGO I. LITERATURA MATURA 2010/2011 TEMATY DO EGZAMINU USTNEGO I. LITERATURA 1.Różne obrazy przyrody w literaturze. Omów sposoby ich kreowania w wybranych utworach 2.Metamorfoza bohatera literackiego i jej sens. Omów problem,

Bardziej szczegółowo

Tematy prezentacji na ustny egzamin maturalny. Matura 2014

Tematy prezentacji na ustny egzamin maturalny. Matura 2014 Tematy prezentacji na ustny egzamin maturalny. Matura 2014 1 Literatura 1. Alegoria jako sposób mówienia o rzeczywistości. Omów jej rolę, analizując wybrane 2. Apokaliptyczne wizje rzeczywistości. Przedstaw,

Bardziej szczegółowo

Ścieżka: Kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskich kl. I. Gimnazjum

Ścieżka: Kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskich kl. I. Gimnazjum Ścieżka: Kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskich kl. I. Gimnazjum Realizacje/Treści programowe. Planowane osiągnięcia Nauczyciel Realizato- -rzy Data Realizowane zagadnienia, Problemy treści

Bardziej szczegółowo

2. Zdefiniuj pojęcie mitu. Na wybranych przykładach omów jego znaczenie i funkcjonowanie w kulturze.

2. Zdefiniuj pojęcie mitu. Na wybranych przykładach omów jego znaczenie i funkcjonowanie w kulturze. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Dawne i współczesne wzorce rodziny. Omawiając zagadnienie, zinterpretuj sposoby przedstawienia tego tematu w dziełach literackich różnych epok oraz w wybranych

Bardziej szczegółowo

TEMATY Z JĘZYKA POLSKIEGO NA MATURĘ USTNĄ na rok 2010/ 2011 w ZSP im. Orląt Lwowskich w Stopnicy

TEMATY Z JĘZYKA POLSKIEGO NA MATURĘ USTNĄ na rok 2010/ 2011 w ZSP im. Orląt Lwowskich w Stopnicy TEMATY Z JĘZYKA POLSKIEGO NA MATURĘ USTNĄ na rok 2010/ 2011 w ZSP im. Orląt Lwowskich w Stopnicy LITERATURA 1. "Żyć życiem innym niż większość". Twoje rozważania o wybranych bohaterach literackich idących

Bardziej szczegółowo

LISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO JĘZYK POLSKI ROK SZKOLNY 2014/2015 LITERATURA:

LISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO JĘZYK POLSKI ROK SZKOLNY 2014/2015 LITERATURA: LISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO JĘZYK POLSKI ROK SZKOLNY 2014/2015 LITERATURA: 1. Omów sposób funkcjonowania motywu wędrówki w literaturze, odwołując się do 2. Odwołując się do wybranych

Bardziej szczegółowo

TEMATY DO CZĘŚCI WEWNĘTRZNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2008/2009

TEMATY DO CZĘŚCI WEWNĘTRZNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2008/2009 TEMATY DO CZĘŚCI WEWNĘTRZNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2008/2009 Literatura: 1. Literacki wizerunek dziecka. Przedstaw różne ujęcia tematu, analizując wybrane utwory. 2. Bohaterowie

Bardziej szczegółowo

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Biblia. Najważniejsze zagadnienia cz II

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Biblia. Najważniejsze zagadnienia cz II Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Biblia Najważniejsze zagadnienia cz II Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa

Bardziej szczegółowo

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Biblia. Najważniejsze zagadnienia cz I

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Biblia. Najważniejsze zagadnienia cz I Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Biblia Najważniejsze zagadnienia cz I Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa

Bardziej szczegółowo

Lista tematów z języka polskiego na egzamin wewnętrzny. rok szkolny 2012/2013

Lista tematów z języka polskiego na egzamin wewnętrzny. rok szkolny 2012/2013 Lista tematów z języka polskiego na egzamin wewnętrzny rok szkolny 2012/2013 Literatura 1. Kobiety irytujące i intrygujące w literaturze polskiej. Oceń postawy i zachowania wybranych bohaterek. 2. Poezja

Bardziej szczegółowo

4) praktyczne opanowanie umiejętności ogólnych i specjalistycznych, których wpojenie należy do celów nauczania przewidzianych programem nauczania,

4) praktyczne opanowanie umiejętności ogólnych i specjalistycznych, których wpojenie należy do celów nauczania przewidzianych programem nauczania, I. Przedmiotem oceny są: 1) wiadomości i umiejętności według programu nauczania z języka polskiego dla zasadniczej szkoły zawodowej w zakresie podstawowym, o programie nauczania z języka polskiego w danej

Bardziej szczegółowo

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Mitologia. Najważniejsze zagadnienia

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Mitologia. Najważniejsze zagadnienia Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Mitologia Najważniejsze zagadnienia Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) Ocena dopuszczająca: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone

Bardziej szczegółowo

Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014 I. LITERATURA

Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014 I. LITERATURA II Prywatne Liceum Ogólnokształcące w Kętrzynie Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014 I. LITERATURA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Bardziej szczegółowo

Lista tematów na wewnętrzny egzamin z języka polskiego w roku szkolnym 2015/2016 w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Świętochłowicach LITERATURA

Lista tematów na wewnętrzny egzamin z języka polskiego w roku szkolnym 2015/2016 w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Świętochłowicach LITERATURA Lista tematów na wewnętrzny egzamin z języka polskiego w roku szkolnym 2015/2016 w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Świętochłowicach LITERATURA 1. Konflikt pokoleń jako motyw literatury. Zanalizuj

Bardziej szczegółowo

LITERATURA tematu Temat

LITERATURA tematu Temat Nr tematu LITERATURA Temat 1 Literackie dialogi z Bogiem. Omów temat na podstawie analizy wybranych 2 Funkcjonowanie stereotypów w społeczeństwie polskim. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie

Bardziej szczegółowo

USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY: 2012/2013

USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY: 2012/2013 USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY: 2012/2013 I LITERATURA 1. Analizując wybrane przykłady, omów funkcjonowanie motywu snu w literaturze różnych epok. 2. Macierzyństwo w literaturze

Bardziej szczegółowo

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych. Minimum programowe nie uwzględnia podziału treści materiału

Bardziej szczegółowo

LISTA TEMATÓW W ZSP W RZESZOWIE NA USTNY EGZAMIN MATURALNY

LISTA TEMATÓW W ZSP W RZESZOWIE NA USTNY EGZAMIN MATURALNY LISTA TEMATÓW W ZSP W RZESZOWIE NA USTNY EGZAMIN MATURALNY 2014 Literatura: 1. Zainteresowanie wsią i ludowością. Omów zagadnienie, opierając się na wybranych utworach literatury polskiej. 2. Satyra i

Bardziej szczegółowo

GENERATOR MYŚLI HUMANISTYCZNEJ

GENERATOR MYŚLI HUMANISTYCZNEJ Autorka: Małgorzata Kacprzykowska ETYKA W GIMNAZJUM Temat (1): Czym jest etyka? Cele lekcji: - zapoznanie z przesłankami etycznego opisu rzeczywistości, - pobudzenie do refleksji etycznej. Normy wymagań

Bardziej szczegółowo

LITERATURA. Bohater z książką w ręku. Omów wpływ lektur na życie postaci literackich na podstawie analizy wybranych przykładów.

LITERATURA. Bohater z książką w ręku. Omów wpływ lektur na życie postaci literackich na podstawie analizy wybranych przykładów. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Pawła II Tematy na ustną część egzaminu maturalnego z języka polskiego stara formuła w roku szkolnym 2018/2019. LITERATURA 1 Nr Temat Uwagi Artysta jako bohater

Bardziej szczegółowo

SZKOLNA LISTA TEMATÓW 2013/2014

SZKOLNA LISTA TEMATÓW 2013/2014 SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA MATURĘ USTNĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO 2013/2014 LITERATURA 1. Jednostka wobec nieustannych wyborów moralnych. Omów problem, analizując zachowanie wybranych bohaterów literackich 2. Obrazy

Bardziej szczegółowo

LITERATURA. 2. Kresy wschodnie w literaturze polskiej. Omów na podstawie wybranych przykładów.

LITERATURA. 2. Kresy wschodnie w literaturze polskiej. Omów na podstawie wybranych przykładów. TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ZESPOLE SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. STANISŁAWA KOPYSTYŃSKIEGO WE WROCŁAWIU W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 LITERATURA 1. Analizując wybrane wiersze

Bardziej szczegółowo

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy

Bardziej szczegółowo

LISTA TEMATÓW NA EGZAMIN WEWNĘTRZNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKONYM 2014/2015 ZESPÓŁ SZKÓŁ ZAWODOWYCH IM. STANISŁAWA STASZICA

LISTA TEMATÓW NA EGZAMIN WEWNĘTRZNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKONYM 2014/2015 ZESPÓŁ SZKÓŁ ZAWODOWYCH IM. STANISŁAWA STASZICA LISTA TEMATÓW NA EGZAMIN WEWNĘTRZNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKONYM 2014/2015 ZESPÓŁ SZKÓŁ ZAWODOWYCH IM. STANISŁAWA STASZICA LITERATURA 1. Przedstaw motyw kariery w wybranych utworach literackich różnych

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania osiągnięć uczniów (wymagania konieczne wiadomości i umiejętności): Dostosowane dla wszystkich etapów kształcenia.

Kryteria oceniania osiągnięć uczniów (wymagania konieczne wiadomości i umiejętności): Dostosowane dla wszystkich etapów kształcenia. Kryteria oceniania osiągnięć uczniów (wymagania konieczne wiadomości i umiejętności): Dostosowane dla wszystkich etapów kształcenia. Ocena dopuszczająca: 1. Zna treść omawianych utworów ujętych w podstawie

Bardziej szczegółowo

Prezentacja przygotowana przez uczniów w uczęszczaj

Prezentacja przygotowana przez uczniów w uczęszczaj Prezentacja przygotowana przez uczniów w uczęszczaj szczającychcych na zajęcia realizowane w projekcie To Lubię...... w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój j Zasobów w Ludzkich 2004-2006 2006

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji w klasie I liceum język polski

Scenariusz lekcji w klasie I liceum język polski Scenariusz lekcji w klasie I liceum język polski Temat: Świat wartości człowieka wolnego, niezależnego w wierszu W. Szymborskiej Możliwości Utwór W. Szymborskiej analizowany na lekcji daje uczniom i nauczycielowi

Bardziej szczegółowo

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Jan Kochanowski. Utwory wybrane

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Jan Kochanowski. Utwory wybrane Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Jan Kochanowski Utwory wybrane Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.

Bardziej szczegółowo

LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2013/14 I. LITERATURA

LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2013/14 I. LITERATURA LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2013/14 I. LITERATURA 1. Bunt młodych w różnych epokach kulturowych. Omów jego przyczyny i konsekwencje, analizując wybrane przykłady

Bardziej szczegółowo

Propozycje tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w Technikum nr 4 im. Marii Skłodowskiej Curie w Bytomiu w roku szkolnym 2013/2014

Propozycje tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w Technikum nr 4 im. Marii Skłodowskiej Curie w Bytomiu w roku szkolnym 2013/2014 Propozycje tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w Technikum nr 4 im. Marii Skłodowskiej Curie w Bytomiu w roku szkolnym 2013/2014 Literatura 1. Literackie portrety ludzi szczęśliwych.

Bardziej szczegółowo

TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO

TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KRZESZOWICACH rok szkolny 2010/2011 I. LITERATURA 1. Przedstaw ideały rycerskie na wybranych tekstach literackich

Bardziej szczegółowo

Lista tematów na wewnętrzny egzamin maturalny z języka polskiego rok szkolny 2015/2016

Lista tematów na wewnętrzny egzamin maturalny z języka polskiego rok szkolny 2015/2016 Lista tematów na wewnętrzny egzamin maturalny z języka polskiego rok szkolny 2015/2016 Nr Literatura 1. Literackie wizje polskiego dworu. Omów temat w oparciu o wybrane utwory. 2. Polska, ale jaka? Przedstaw

Bardziej szczegółowo

Test kompetencji pisali uczniowie klas drugich. Obejmował zadania wielokrotnego wyboru, wymagające krótkiej odpowiedzi oraz rozszerzonej odpowiedzi.

Test kompetencji pisali uczniowie klas drugich. Obejmował zadania wielokrotnego wyboru, wymagające krótkiej odpowiedzi oraz rozszerzonej odpowiedzi. Analiza testu kompetencji z historii w klasach drugich za I półrocze szkolne 2016/2017 Test kompetencji pisali uczniowie klas drugich. Obejmował zadania wielokrotnego wyboru, wymagające krótkiej odpowiedzi

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy pierwszej technikum. I STAROŻYTNOŚĆ

Wymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy pierwszej technikum. I STAROŻYTNOŚĆ Wymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy pierwszej technikum. Wymagania na ocenę dopuszczającą. : I STAROŻYTNOŚĆ Sinusoidę Krzyżanowskiego: następstwo epok literackich i czas ich trwania. 1. Wybrane

Bardziej szczegółowo

ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KLESZCZOWIE. Liceum Ogólnokształcące Technikum Nowoczesnych Technologii PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ETYKA

ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KLESZCZOWIE. Liceum Ogólnokształcące Technikum Nowoczesnych Technologii PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ETYKA ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KLESZCZOWIE Liceum Ogólnokształcące Technikum Nowoczesnych Technologii PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ETYKA Realizowany przez nauczyciela etyki: Mgr Ewę Szczepaniak-Sieradzką

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA Z RELIGII. 1. Świadkowie Chrystusa

WYMAGANIA Z RELIGII. 1. Świadkowie Chrystusa WYMAGANIA Z RELIGII 1. Świadkowie Chrystusa często nie przynosi go na lekcje. definiuje, czym jest lęk; określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa. potrafi podać z nauczyciela zasady życia wspólnoty

Bardziej szczegółowo

LISTA TEMATÓW NA EGZAMIN WEWNĘTRZNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKONYM 2013/2014 ZESPÓŁ SZKÓŁ ZAWODOWYCH IM. STANISŁAWA STASZICA

LISTA TEMATÓW NA EGZAMIN WEWNĘTRZNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKONYM 2013/2014 ZESPÓŁ SZKÓŁ ZAWODOWYCH IM. STANISŁAWA STASZICA LISTA TEMATÓW NA EGZAMIN WEWNĘTRZNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKONYM 2013/2014 ZESPÓŁ SZKÓŁ ZAWODOWYCH IM. STANISŁAWA STASZICA LITERATURA 1. Przedstaw motyw kariery w wybranych utworach literackich różnych

Bardziej szczegółowo

Analizy i interpretacje wybranych wierszy

Analizy i interpretacje wybranych wierszy Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania - Kazimierz Przerwa Tetmajer Analizy i interpretacje wybranych wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE VI

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE VI WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE VI Uczniowie z obniżoną sprawnością intelektualną OCENA NIEDOSTATECZNA

Bardziej szczegółowo

Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach. Kościoła Zielonoświątkowego w RP

Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach. Kościoła Zielonoświątkowego w RP Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach nauczania biblijnego Kościoła Zielonoświątkowego w RP Podstawa Programowa katechezy zielonoświątkowej Za podstawowe źródło treści oraz główną przesłankę

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI NA POSZCZEGÓLNE OCENY I OKRES OCENA CELUJĄCA

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI NA POSZCZEGÓLNE OCENY I OKRES OCENA CELUJĄCA WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI NA POSZCZEGÓLNE OCENY I OKRES OCENA CELUJĄCA otrzymuje uczeń, którego wiadomości i umiejętności znacznie wykraczają poza program języka polskiego

Bardziej szczegółowo

LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2014 / 2015

LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2014 / 2015 LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2014 / 2015 I LITERATURA 1. Przedstaw funkcjonowanie motywów biblijnych i/lub antycznych w literaturze późniejszych epok. 2.

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLAS IV ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE IV i VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ.

KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLAS IV ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE IV i VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Polska Szkoła w Moss im. Jana Brzechwy KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLAS IV ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE IV i VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Nr dopuszczenia

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy I gimnazjum. z wykorzystaniem elementów oceniania kształtującego

Scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy I gimnazjum. z wykorzystaniem elementów oceniania kształtującego Scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy I gimnazjum z wykorzystaniem elementów oceniania kształtującego Temat: Jan z Czarnolasu jako ojciec pogrążony w żałobie poznajemy Tren V. Powiązanie z wcześniejszą

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z PLASTYKI W KLASIE IV

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z PLASTYKI W KLASIE IV WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z PLASTYKI W KLASIE IV Z pomocą nauczyciela uczeń: wymienia placówki działające na rzecz kultury, tłumaczy zasady

Bardziej szczegółowo

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Zbigniew Herbert. Wybór wierszy

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Zbigniew Herbert. Wybór wierszy Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Zbigniew Herbert Wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.

Bardziej szczegółowo

SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO 2012/2013

SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO 2012/2013 SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO 2012/2013 ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Rola karykatury w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Rozważ problem na wybranych

Bardziej szczegółowo

Konspekt lekcji języka polskiego w liceum Cierpienie HIoba

Konspekt lekcji języka polskiego w liceum Cierpienie HIoba Literka.pl Konspekt lekcji języka polskiego w liceum Cierpienie HIoba Data dodania: 2011-01-31 12:47:20 Autor: Iwona Bankiewicz- Zabielska Scenariusz jest propozycją lekcji do tematów dotyczących cierpienia

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału nauczania treści programowe dla klasy pierwszej gimnazjum

Rozkład materiału nauczania treści programowe dla klasy pierwszej gimnazjum Rozkład materiału nauczania treści programowe dla klasy pierwszej gimnazjum Rozkład materiału nauczania treści programowe dla klasy pierwszej gimnazjum Przedmiot: religia Klasa: pierwsza gimnazjum Tygodniowa

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z KRYTERIAMI OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY 3 GIMNAZJUM

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z KRYTERIAMI OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY 3 GIMNAZJUM WYMAGANIA EDUKACYJNE Z KRYTERIAMI OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY 3 GIMNAZJUM SPRAWNOŚCI WYMAGANIA KONIECZNE PODSTAWOWE ROZSZERZONE DOPEŁNIAJĄCE (ocena: (ocena: (ocena: dobry) (ocena: dopuszczający)

Bardziej szczegółowo

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANUSZA KORCZAKA W KLESZCZOWIE PROJEKT EDUKACYJNY Z

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANUSZA KORCZAKA W KLESZCZOWIE PROJEKT EDUKACYJNY Z SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANUSZA KORCZAKA W KLESZCZOWIE PROJEKT EDUKACYJNY Z wizytą na Olimpie Opracowały : Danuta Kuc Renata Frach Projekt mitologiczny. Cele projektu : 1. Dostarczenie uczniom wiedzy na

Bardziej szczegółowo

Tematy prezentacji maturalnych z języka polskiego MATURA 2011 JĘZYK

Tematy prezentacji maturalnych z języka polskiego MATURA 2011 JĘZYK y prezentacji maturalnych z języka polskiego MATURA 2011 JĘZYK 1. Język Twoich rówieśników. Scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego. 2. Stylizacja gwarowa. Przedstaw jej

Bardziej szczegółowo

TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KRZESZOWICACH

TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KRZESZOWICACH TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KRZESZOWICACH rok szkolny 2011/2012 I. LITERATURA 1. Przedstaw funkcjonowanie motywów biblijnych i antycznych

Bardziej szczegółowo

śledzi tok lekcji, zapamiętuje najważniejsze informacje;

śledzi tok lekcji, zapamiętuje najważniejsze informacje; SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE II w I okresie Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: opanował technikę czytania; śledzi tok lekcji, zapamiętuje najważniejsze informacje;

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OGÓLNE język polski klasa III. (ocena: dostateczny) UCZEŃ

KRYTERIA OGÓLNE język polski klasa III. (ocena: dostateczny) UCZEŃ 1 KRYTERIA OGÓLNE język polski klasa III SPRAWNOŚCI WYMAGANIA KONIECZNE PODSTAWOWE ROZSZERZONE DOPEŁNIAJĄCE (ocena: dopuszczający) (ocena: dostateczny) (ocena: dobry) (ocena: bardzo dobry) UCZEŃ SŁUCHANIE

Bardziej szczegółowo

LITERATURA. Lista tematów na egzamin wewnętrzny z... (przedmiot, poziom) Planowana liczba zdających w roku... Liczba przygotowanych tematów

LITERATURA. Lista tematów na egzamin wewnętrzny z... (przedmiot, poziom) Planowana liczba zdających w roku... Liczba przygotowanych tematów LITERATURA pieczęć szkoły Miejscowość... data... Lista ów na egzamin wewnętrzny z... (przedmiot, poziom) Planowana liczba zdających w roku... Liczba przygotowanych ów... podpis przewodniczącego szkolnego

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA Klasa III. (ocena: dostateczny)

KRYTERIA OCENIANIA Klasa III. (ocena: dostateczny) 1 SPRAWNOŚCI KRYTERIA OCENIANIA Klasa III WYMAGANIA KONIECZNE PODSTAWOWE ROZSZERZONE DOPEŁNIAJĄCE (ocena: dopuszczający) (ocena: dostateczny) (ocena: dobry) (ocena: bardzo dobry) UCZEŃ SŁUCHANIE MÓWIENIE

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI KLASA III GIMNAZJUM. (ocena: dostateczny)

WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI KLASA III GIMNAZJUM. (ocena: dostateczny) 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI KLASA III GIMNAZJUM SPRAWNOŚCI WYMAGANIA KONIECZNE PODSTAWOWE ROZSZERZONE DOPEŁNIAJĄCE (ocena: dopuszczający) (ocena: dostateczny) (ocena: dobry) (ocena: bardzo dobry)

Bardziej szczegółowo

PROPOZYCJE TEMATÓW NA EGZAMIN WEWNĘTRZNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2013/2014

PROPOZYCJE TEMATÓW NA EGZAMIN WEWNĘTRZNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2013/2014 LITERATURA PROPOZYCJE TEMATÓW NA EGZAMIN WEWNĘTRZNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2013/2014 1. Metaforyczny charakter motywu wędrówki w literaturze. Omów na wybranych 2. Dramat niespełnienia ludzkich

Bardziej szczegółowo

Centrum Nauki i Biznesu ŻAK w Stargardzie Szczecińskim

Centrum Nauki i Biznesu ŻAK w Stargardzie Szczecińskim LISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO NA EGZAMIN MATURALNY W ROKU 2014 I. LITERATURA 1. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Przedstaw temat w oparciu o wybrane przykłady.

Bardziej szczegółowo

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Motyw wsi. Na przykładzie wybranych utworów literackich

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Motyw wsi. Na przykładzie wybranych utworów literackich Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Motyw wsi Na przykładzie wybranych utworów literackich Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania osiągnięć ucznia z przedmiotu wiedza o kulturze. Klasa I. Wymagania przedmiotowo-programowe

Kryteria oceniania osiągnięć ucznia z przedmiotu wiedza o kulturze. Klasa I. Wymagania przedmiotowo-programowe Kryteria oceniania osiągnięć ucznia z przedmiotu wiedza o kulturze Klasa I Skala ocen celujący bardzo dobry Wymagania przedmiotowo-programowe - wykazuje zaangażowanie w realizację projektów związanych

Bardziej szczegółowo

Lista tematów na wewnętrzny egzamin maturalny z języka polskiego rok szkolny 2018/2019 / stara matura/

Lista tematów na wewnętrzny egzamin maturalny z języka polskiego rok szkolny 2018/2019 / stara matura/ Lista tematów na wewnętrzny egzamin maturalny z języka polskiego rok szkolny 2018/2019 / stara matura/ Nr Literatura 1. Literackie obrazy miłości. Omów temat w oparciu o wybrane utwory. 2. Polska w powstaniach.

Bardziej szczegółowo

wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją

wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją Charakterystyka trzech rodzajów literackich Cechy charakterystyczne epiki wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją chłodny dystans;

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe i kryteria oceniania - religia. Jest wzorem dla innych pod względem: pilności, odpowiedzialności, samodzielności.

Wymagania programowe i kryteria oceniania - religia. Jest wzorem dla innych pod względem: pilności, odpowiedzialności, samodzielności. Wymagania programowe i kryteria oceniania - religia I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Prowadzi zeszyt i odrabia zadania domowe. Jest wzorem dla innych pod względem: pilności, odpowiedzialności, samodzielności.

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z plastyki w klasie 1 gimnazjum

Wymagania edukacyjne z plastyki w klasie 1 gimnazjum Wymagania edukacyjne z plastyki w klasie 1 gimnazjum Zgodnie z Podstawą Programową jako priorytetowe przyjmuje się na lekcjach plastyki w gimnazjum wymagania ogólne: 1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie

Bardziej szczegółowo

Jak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte (YC 14-19)?

Jak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte (YC 14-19)? Jak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte (YC 14-19)? Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R. Brandstaetter,

Bardziej szczegółowo

I. LITERATURA. 5. Wina i kara w literaturze romantyzmu i innych epok, omów na wybranych przykładach.

I. LITERATURA. 5. Wina i kara w literaturze romantyzmu i innych epok, omów na wybranych przykładach. LISTA TEMATÓW DO CZĘŚĆI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 W CENTRUM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO W LEGNICY I. LITERATURA 1. Wizerunek diabła i złych mocy

Bardziej szczegółowo

Tematy prezentacji na ustny egzamin maturalny w Zespole Szkół Górniczych w Łęcznej Matura 2015

Tematy prezentacji na ustny egzamin maturalny w Zespole Szkół Górniczych w Łęcznej Matura 2015 Tematy prezentacji na ustny egzamin maturalny w Zespole Szkół Górniczych w Łęcznej Matura 2015 Nauczyciel języka polskiego: mgr Eliza Szymańska mgr Marzena Golan Łęczna, dnia 7 kwietnia 2014 r. str. 1

Bardziej szczegółowo

KULTUROTWÓRCZA ROLA BIBLII

KULTUROTWÓRCZA ROLA BIBLII Kierunek Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II rok akademicki 2012/2013 kulturoznawstwo stopień pierwszy studia stacjonarne Forma zajęć: KULTUROTWÓRCZA ROLA BIBLII wykład

Bardziej szczegółowo

Na zakończenie nauki w klasie IV uczeń potrafi:

Na zakończenie nauki w klasie IV uczeń potrafi: Na zakończenie nauki w klasie IV uczeń potrafi: - dostrzega działanie Boga w świecie - potrafi odczytać przesłanie dekalogu i poznanych tekstów biblijnych - rozwiązuje sytuacje konfliktowe w duchu przesłania

Bardziej szczegółowo

Marzenia uskrzydlają... Historia Dedala i Ikara

Marzenia uskrzydlają... Historia Dedala i Ikara Marzenia uskrzydlają... Historia Dedala i Ikara 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: zna treść lektury, zna zasady interpretacji mitu, wie, w jakim celu tworzono mity. b) Umiejętności Uczeń: potrafi wymienić

Bardziej szczegółowo

Lista tematów na egzamin wewnętrzny z języka polskiego w roku szk. 2012/2013 Liczba przygotowanych tematów: 80 LITERATURA

Lista tematów na egzamin wewnętrzny z języka polskiego w roku szk. 2012/2013 Liczba przygotowanych tematów: 80 LITERATURA Grodków, 10.04.2012 Lista tematów na egzamin wewnętrzny z języka polskiego w roku szk. 2012/2013 Liczba przygotowanych tematów: 80 LITERATURA 1. Odmienne obrazy miłości w literaturze romantyzmu i Młodej

Bardziej szczegółowo

Ks. Michał Bednarz ZANIM ZACZNIESZ CZYTAĆ PISMO ŚWIĘTE

Ks. Michał Bednarz ZANIM ZACZNIESZ CZYTAĆ PISMO ŚWIĘTE Ks. Michał Bednarz ZANIM ZACZNIESZ CZYTAĆ PISMO ŚWIĘTE 4 by Wydawnictw o BIBLOS, Tarnów 1997 ISBN 83-86889-36-5 SPIS TREŚCI Wstęp.................................. 9 :2 6.,H. 1998 Nihil obs tat Tarnów,

Bardziej szczegółowo

Kryteria ocen z religii kl. 4

Kryteria ocen z religii kl. 4 Kryteria ocen z religii kl. 4 Ocena celująca - spełnia wymagania w zakresie oceny bardzo dobrej - prezentuje treści wiadomości powiązane ze sobą w systematyczny układ - samodzielnie posługuje się wiedzą

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRODROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE VII

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRODROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE VII WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRODROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE VII Na daną ocenę obowiązują ucznia również wymagania na wszystkie oceny niższe oraz

Bardziej szczegółowo

SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2012/2013

SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 I. LITERATURA 1. Jaką postawę moralną musi prezentować twój autorytet? Odwołaj się do bohaterów 2.

Bardziej szczegółowo

Kartoteka testu Oblicza miłości

Kartoteka testu Oblicza miłości Kartoteka testu Oblicza miłości Nr zad.. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Nazwa sprawdzanej umiejętności (z numerem standardu) Uczeń I/ odczytuje teksty kultury na poziomie dosłownym. dostrzega w odczytywanych tekstach

Bardziej szczegółowo

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Skamandryci. Wiersze wybranych przedstawicieli grupy

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Skamandryci. Wiersze wybranych przedstawicieli grupy Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Skamandryci Wiersze wybranych przedstawicieli grupy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl

Bardziej szczegółowo

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Leopold Staff. Wybór wierszy - Część I

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Leopold Staff. Wybór wierszy - Część I Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Leopold Staff Wybór wierszy - Część I Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa

Bardziej szczegółowo

LISTA TEMATÓW NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO

LISTA TEMATÓW NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO LITERATURA LISTA TEMATÓW NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO 1. Na wybranych przykładach z różnych epok omów funkcję aluzji jako świadomego umieszczania tekstu w polu tradycji literackiej.

Bardziej szczegółowo

OCENĘ DOBRĄ OCENĘ DOSTATECZNĄ

OCENĘ DOBRĄ OCENĘ DOSTATECZNĄ Wymagania edukacyjne z języka polskiego dla kl. III niezbędne do uzyskania poszczególnych ocen klasyfikacyjnych śródrocznych (w wymaganiach rocznych mieszczą się wymagania śródroczne) OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje

Bardziej szczegółowo

Ludzkość w szponach zmysłów i szatana. Motyw grzesznego życia w literaturze i sztuce wieków średnich

Ludzkość w szponach zmysłów i szatana. Motyw grzesznego życia w literaturze i sztuce wieków średnich Ludzkość w szponach zmysłów i szatana. Motyw grzesznego życia w literaturze i sztuce wieków średnich 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: zna motyw grzesznego życia obecny w literaturze i sztuce średniowiecza,

Bardziej szczegółowo

ZESTAW TEMATÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO NA WEWNĘTRZNY EGZAMIN MATURALNY 2014

ZESTAW TEMATÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO NA WEWNĘTRZNY EGZAMIN MATURALNY 2014 Zespół Szkół Poligraficznych im. Marszałka Józefa Piłsudskiego ZESTAW TEMATÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO NA WEWNĘTRZNY EGZAMIN MATURALNY 2014 Strona 1 z 5 TEMATY LITERACKIE 1. Człowiek wobec losu. Omów różnorodność

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY dla uczniów klasy III Gimnazjum nr 47 sportowego w Krakowie opracowany: przez zespół polonistów gimnazjum

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY dla uczniów klasy III Gimnazjum nr 47 sportowego w Krakowie opracowany: przez zespół polonistów gimnazjum WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY dla uczniów klasy III Gimnazjum nr 47 sportowego w Krakowie opracowany: przez zespół polonistów gimnazjum CZYTANIE ZE ZROZUMIENIEM Obowiązuje znajomość lektur:

Bardziej szczegółowo

LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. JAROSŁAWA IWASZKIEWICZA

LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. JAROSŁAWA IWASZKIEWICZA Nasielsk, 5 kwietnia 2013 r. Lista tematów na część ustną egzaminu maturalnego z języka polskiego w sesji wiosennej 2014 w Liceum Ogólnokształcącym im. Jarosława Iwaszkiewicza w Nasielsku LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE

Bardziej szczegółowo

TEMATY NA EGZAMIN USTNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 LITERATURA

TEMATY NA EGZAMIN USTNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 LITERATURA TEMATY NA EGZAMIN USTNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 LITERATURA 1. Najwybitniejsi znawcy natury ludzkiej. Omów temat analizując przykładów zachowań wybranych postaci literackich. 2. Akceptowane

Bardziej szczegółowo

Program zajęć artystycznych w gimnazjum

Program zajęć artystycznych w gimnazjum Program zajęć artystycznych w gimnazjum Klasy II Beata Pryśko Cele kształcenia wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji percepcja sztuki. II. Tworzenie wypowiedzi

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI klasa pierwsza. XVIII Liceum Ogólnokształcące im. Prof. Akademii Krakowskiej. Św. Jana Kantego

WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI klasa pierwsza. XVIII Liceum Ogólnokształcące im. Prof. Akademii Krakowskiej. Św. Jana Kantego WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI klasa pierwsza XVIII Liceum Ogólnokształcące im. Prof. Akademii Krakowskiej Św. Jana Kantego I. Zasady oceniania i sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych Ocenianie

Bardziej szczegółowo

PISEMNY EGZAMIN DOJRZAŁOŚCI Z JĘZYKA ŁACIŃSKIEGO 2002/2003 OPIS WYMAGAŃ

PISEMNY EGZAMIN DOJRZAŁOŚCI Z JĘZYKA ŁACIŃSKIEGO 2002/2003 OPIS WYMAGAŃ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie: Al. F. Focha 39, 30 119 Kraków tel. (012) 427 27 20 fax (012) 427 28 45 e-mail: oke@oke.krakow.pl http://www.oke.krakow.pl PISEMNY EGZAMIN DOJRZAŁOŚCI Z JĘZYKA

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne język polski klasa 1gT ROK SZKOLNY 2017/2018 nauczyciel: mgr Agata Sekuła, mgr Urszula Dara

Wymagania edukacyjne język polski klasa 1gT ROK SZKOLNY 2017/2018 nauczyciel: mgr Agata Sekuła, mgr Urszula Dara Wymagania edukacyjne język polski klasa 1gT ROK SZKOLNY 2017/2018 nauczyciel: mgr Agata Sekuła, mgr Urszula Dara Uczeń celujący spełnia warunki na ocenę bardzo dobrą oraz: twórczo rozwija swoje zdolności,

Bardziej szczegółowo

List do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne

List do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne List do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne Zagadnienia programowe Lekcja organizacyjna Tematyka Cele i treści szczegółowe Liczba lekcji

Bardziej szczegółowo

Język polski wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne

Język polski wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne Język polski wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne CELUJĄCY Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia wszystkie wymagania jak na ocenę bardzo

Bardziej szczegółowo

-- prowadzi i dokumentuje działania związane z aktywnością kulturalną i samokształceniem

-- prowadzi i dokumentuje działania związane z aktywnością kulturalną i samokształceniem KRYTERIA OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 2 Z PRZEDMIOTU WIEDZA O KULTURZE (opracowane w oparciu o aktualną podstawę programową MEN oraz program nauczania i podręcznik Wydawnictwa Polskiego w Wołominie Wiedza

Bardziej szczegółowo

1. Czym są wiara, nadzieja i miłość według Czesława Miłosza?

1. Czym są wiara, nadzieja i miłość według Czesława Miłosza? 1. Czym są wiara, nadzieja i miłość według Czesława Miłosza? Uczeń: Uczeń: a. 1. Cele lekcji zna cechy wywiadu, i. a) Wiadomości rozumie pojęcie wartości uniwersalnych, rozumie rolę analizowanych wartości

Bardziej szczegółowo

KONSPEKT ZAJĘĆ LEKCYJNYCH DLA KLASY II GIMNAZJUM

KONSPEKT ZAJĘĆ LEKCYJNYCH DLA KLASY II GIMNAZJUM KONSPEKT ZAJĘĆ LEKCYJNYCH DLA KLASY II GIMNAZJUM 11. 10. 2005 Klasa II b Prowadzący: Katarzyna Listwan.. Temat: Każdy z nas jest Odysem, co wraca do swej Itaki (L. Staff) Koncepcja człowieka jako homo

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY ZESTAW TEMATÓW NA USTNĄ MATURĘ Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2011/2012

SZKOLNY ZESTAW TEMATÓW NA USTNĄ MATURĘ Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 SZKOLNY ZESTAW TEMATÓW NA USTNĄ MATURĘ Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 LITERATURA 1. Porównaj obrazy domu i rodziny w literaturze, analizując 2. Literackie portrety matek. Analizując celowo

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia egzaminacyjne z j. polskiego dla kl. 3f semestr letni 2014/ Ferdydurke W. Gombrowicza styl, język, pojęcie formy

Zagadnienia egzaminacyjne z j. polskiego dla kl. 3f semestr letni 2014/ Ferdydurke W. Gombrowicza styl, język, pojęcie formy Zagadnienia egzaminacyjne z j. polskiego dla kl. 3f semestr letni 2014/15 1. Ferdydurke W. Gombrowicza styl, język, pojęcie formy 2. Ferdydurke W. Gombrowicza jako powieść awangardowa 3. Granica jako powieść

Bardziej szczegółowo

LISTA TEMATÓW NA CZĘŚĆ USTNĄ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2009/2010 OPRACOWANA W REGIONALNYM CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W

LISTA TEMATÓW NA CZĘŚĆ USTNĄ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2009/2010 OPRACOWANA W REGIONALNYM CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W LISTA TEMATÓW NA CZĘŚĆ USTNĄ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2009/2010 OPRACOWANA W REGIONALNYM CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W LUBARTOWIE I. LITERATURA Numer Temat tematu 1 Inspiracje

Bardziej szczegółowo