WPŁYW ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM NA WZROST WIERZBY KRZEWIASTEJ (SALIX VIMINALIS L.)
|
|
- Wojciech Muszyński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Monika IGNATOWICZ, Leszek STYSZKO* wierzba, nawożenie azotem, biomasa, odnawialne źródła energii WPŁYW ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM NA WZROST WIERZBY KRZEWIASTEJ (SALIX VIMINALIS L.) W związku z koniecznością znacznego zwiększenia powierzchni upraw roślin energetycznych konieczne jest określenie optymalnych warunków uprawy tych roślin. W artykule zostały przedstawione dane literaturowe z badań dotyczących stosowania i wpływu zróżnicowanego nawożenia azotem na wzrost i plon wierzby krzewiastej. 1. WSTĘP Zwiększone zapotrzebowania na energię, typowe dla XX i XXI wieku, powoduje negatywne oddziaływanie na środowisko poprzez wzrost emisji do atmosfery CO 2 oraz innych gazów cieplarnianych [2]. Brak działań ograniczających emisję tych gazów może spowodować wzrost średniej rocznej temperatury na Ziemi o 2 0 C. Spowoduje to niekorzystne i nieodwracalne zmiany klimatu [4]. Troska o zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych sugeruje zastępowanie kopalnych źródeł energii źródłami odnawialnymi (OZE), wśród których biomasa lignino-celulozowa ma duże znaczenie[7]. Unia Europejska 23 kwietnia 2009 roku opracowała dyrektywę 2009/28/EC, w której ustalono, że do 2020 r. 20% energii elektrycznej powinno pochodzić z OZE, zaś w transporcie jej udział powinien wynosić 10%. Krajowy cel dla Polski został ustalony na 15%. Zobowiązanie krajów UE, do zwiększenia produkcji i zużycia OZE, wynika z postanowień paktu klimatyczno-energetycznego z 2008 roku, który obliguje kraje członkowskie do: redukcji emisji CO 2 o 20% w roku 2020 w porównaniu do 1990 roku, zwiększenie do 20% w 2020 r. udziału energii ze źródeł odnawialnych w całkowitej produkcji energii, * Politechnika Koszalińska, Wydział Inżynierii Lądowej, Środowiska i Geodezji, Katedra Biologii Środowiskowej, ul. Śniadeckich 2, Koszalin, ignatowicz.monika@wp.pl
2 204 M. IGNATOWICZ, L. STYSZKO zmniejszenie zużycia energii o 20% w stosunku do poziomów przewidywanych w 2020 r., poprzez znaczące zwiększenie efektywności energetycznej [34]. Wśród najważniejszych dokumentów regulujących wykorzystanie OZE w Polsce należy wymienić ustawę Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia, 1997 r., która zdefiniowała pojęcie odnawialnych źródeł energii, określiła warunki zrównoważonego rozwoju kraju, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego oraz oszczędnego i racjonalnego użytkowania paliw oraz energii. Dokumentami kierunkowymi są: Wieloletni program promocji biopaliw i innych paliw odnawialnych w transporcie na lata oraz Polityka energetyczna Polski do 2030 roku opracowana w 2009 roku. Przyjęto w niej, iż rozwój wykorzystania OZE stanowi jeden z sześciu podstawowych kierunków polskiej polityki energetycznej. Główne cele obejmują wzrost udziału OZE w finalnym zużyciu energii do poziomu 15% w 2020 r. oraz osiągnięcie w 2020 r. 10% udziału biopaliw w rynku transportowym, ochronę lasów przed nadmiernym eksploatowaniem oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych cele OZE [ 17]. Wśród odnawialnych źródeł energii w Polsce największe znaczenie ma biomasa [6, 18, 23]. Ze względu na pochodzenie biomasę możemy podzielić na: rolniczą, leśną i odpady organiczne. W zależności od stopnia przetworzenia biomasy można wyróżnić surowce energetyczne: pierwotne: drewno, słoma, rośliny energetyczne; wtórne: gnojowica, obornik, inne produkty dodatkowe i odpady organiczne, osady ściekowe; nośniki energii: biogaz, bioetanol, biometanol, biodiesel, biooleje,biobenzyna i inne pochodne np. wodór [7, 32]. Biomasę na cele energetyczne w Polsce pozyskuje się głównie z produktów ubocznych leśnictwa, rolnictwa i organicznych odpadów komunalnych. W przyszłości większa ilość biomasy będzie pochodzić z wieloletnich plantacji roślin energetycznych [13, 16] bowiem energetyka zawodowa potrzebuje stałych i stabilnych dostaw surowca [5]. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 2008 roku definiuje uprawy energetyczne, jako plantacje zakładane w celu wykorzystania pochodzącej z nich biomasy w procesie wytwarzania energii [36]. Za rośliny energetyczne uznawane są wszystkie rośliny przeznaczone do przetwarzania na produkty energetyczne [33]. Do uprawy roślin na plantacjach trwałych mogą być wykorzystywane takie rośliny jak: wierzba krzewiasta, ślazowiec pensylwański, mozga trzcinowata i in. [15]. Badania wskazują, że rośliny wieloletnie dające biomasę lignino-celulozową, takie jak np. wierzba, pozwalają osiągnąć wyższe plony na cele energetyczne niż z typowych upraw rolniczych [1]. Aby pokryć zapotrzebowanie na biomasę przeznaczoną na paliwa stałe konieczne należy założyć plantacje trwałe na powierzchni 660 tys. ha do 2020 roku [12, 15]. 2. WIERZBA, JAKO ROŚLINA ENERGETYCZNA Wieloletnie rośliny uprawiane na cele energetyczne powinny charakteryzować się: wysokim plonem biomasy, niskim nakładem na uprawę, prostą technologią zbioru,
3 Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem na wzrost wierzby krzewiastej (Salix viminalis L.) 205 łatwością magazynowania i niezawodnością w lokalnych warunkach uprawy [14]. Do produkcji biomasy z uprawy wierzby wykorzystywana jest energia słoneczna. Wartość energetyczna wierzby waha się w granicach 18,6 19,6 MJ kg -1. Stanowi równoważnik energetyczny około 0,70 wartości opałowej węgla kamiennego [20]. Na świecie występuje nawet do 500 gatunków wierzby w formie drzew, krzewów i krzewinek. Większość gatunków zasiedla miarkowane i chłodne tereny Europy, Azji i Ameryki Północnej [29, 31]. Tereny Polski są naturalnymi siedliskami występowania wierzby. Z opracowanej przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) komputerowej prognozy wzrostu i produktywności wierzby krzewiastej wynika, że w Polsce istnieją dogodniejsze warunki do produkcji drewna z Salix sp. niż np. w Szwecji [28]. Wierzba ma małe wymagania glebowe. Może być uprawiana na zróżnicowanych siedliskach: od mineralnych gleb bielicowych o niskim poziomie wód gruntowych do dobrze uwodnionych gleb organicznych [3]. Do uprawy wierzby mogą być wykorzystywane tereny o niskiej produktywności rolniczej i nieużytki [35]. Może być ona również uprawiana na glebach słabo zanieczyszczonych oraz gruntach rekultywowanych. Niektóre klony wierzby o relatywnie dużej tolerancji na zanieczyszczenie mogą być uprawiane na glebach średnio i silnie zanieczyszczonych metalami ciężkimi. Potwierdzona również została możliwość nawożenia plantacji roślin energetycznych osadami ściekowymi [9]. Do założenia plantacji wykorzystuje się zrzezy wierzbowe, które łatwo się ukorzeniają. Plantacja jest łatwa w utrzymaniu, a największy nakład pracy w pierwszym roku uprawy związany jest z odchwaszczaniem. W kolejnych latach uprawy bardziej pracochłonny i kosztowny jest zbiór wierzby. Stąd na dużych plantacjach powinien odbywać się mechanicznie z wykorzystaniem odpowiednich maszyn. Produktywność takiej plantacji może trwać lat [28]. 3. WPŁYW NAWOŻENIA AZOTEM NA WZROST WIERZBY Wierzbę krzewiastą można uprawiać na terenie całego kraju. Czynnikami ograniczającym jej uprawę są głównie niedobory wody i składników pokarmowych, głownie azotu. Optymalna dawka azotu wpływa korzystnie na plon biomasy oraz wartość energetyczną surowca. Nadmiar azotu może powodować nadmierne rozgałęzienie i łamliwość pędów, a niedobór - zahamowanie wzrostu i obniżenie plonu biomasy [19]. Nawożenie azotowe, oprócz wpływu na plon pędów, oddziałuje także na chemiczny skład biomasy, w tym na zawartość azotu [11] WPŁYW NAWOŻENIA AZOTEM NA GRUBOŚĆ, DŁUGOŚĆ I LICZBĘ PĘDÓW W KARPIE Z badań własnych autorów prowadzonych na plantacji wierzby energetycznej w Kościernicy pod Koszalinem wynika, że poziom nawożenia azotem ma wpływ na
4 206 M. IGNATOWICZ, L. STYSZKO grubość, długość i liczbę żywych pędów w karpie. W doświadczeniu tym zastosowano 4 poziomy nawożenia azotem: 0, 60, 120 i 180 N kg ha -1. Na obiektach z dawką 180 kg ha -1 N ilość pędów była o 20,2% mniejsza niż na obiektach bez nawożenia, a liczba pędów w karpie malała w kolejnych latach uprawy (tab. 1). Tabela 1. Wpływ interakcji lat odrastania pędów z dawkami azotu na liczbę pędów w karpie [8]. Lata odrastania pędów Dawki azotu [kg ha -1 ] Liczba żywych pędów w karpie [sztuk] 0 9, , , ,60 0 6, , , ,84 0 4, , , ,65 0 3, , , ,84 0 5,93 Przeciętnie 60 6, , ,73 Różne dawki azotu miały również istotny wpływ na grubość i długość pędów poszczególnych klonów wierzby. Z danych w tabeli 2, wynika, że wszystkie klony zareagowały wytworzeniem grubszych i dłuższych pędów w miarę intensyfikowania nawożenia. Największe przyrosty długości stwierdzono po zastosowaniu dawki 180 kg ha -1 N u odmian: 1047, Oloff i 1047D; natomiast największy przyrost grubości pędów zaobserwowano u odmian: Star i Ekotur, a najmniejszy u klonu Podobne wyniki uzyskano również w innych badaniach autorów [24, 27]. W badaniach prowadzonych przez Nowaka i in. [19] w 2003 roku w ZD-B Pawłowice k. Wrocławia, wykazano, że wzrost dawki azotu o 40 kg przy corocznym pozyskiwaniu biomasy, powodował przyrost długości pędów, a zwiększenie dawki do 80 kg spowodowało zmniejszenie długości pędów średnio o 30 cm. Przy zbiorze pędów, co dwa lata dawka azotu w ilości 80 kg powodowała zwiększenie długości pędów w stosunku do dawki 40 kg średnio o około 26 cm.
5 Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem na wzrost wierzby krzewiastej (Salix viminalis L.) 207 Tabela 2. Wpływ interakcji odmian wierzby z dawkami azotu na grubość i długość pędów [8]. Lata odrastania pędów D Start Sprint Turbo Ekotur Oloff Jorr Tordis Dawki azotu [kg ha -1 ] Grubość pędów [mm] Długość pędów [cm] 0 12,03 201, ,61 262, ,27 282, ,08 317,3 0 11,20 194, ,54 215, ,60 243, ,44 233,3 0 12,40 198, ,17 273, ,85 271, ,97 308,9 0 10,75 170, ,16 247, ,60 215, ,35 264,9 0 13,08 219, ,83 275, ,30 285, ,05 319,0 0 12,56 204, ,73 264, ,64 287, ,08 274,1 0 20,89 322, ,23 357, ,49 380, ,49 406,8 0 15,33 256, ,61 280, ,52 306, ,33 371,1 0 11,07 188, ,95 302, ,37 261, ,80 275,5 0 17,13 296, ,15 327, ,31 311, ,18 381,6
6 208 M. IGNATOWICZ, L. STYSZKO 3.2. WPŁYW NAWOŻENIA AZOTEM NA PLON BIOMASY WIERZBY Nowak i współpracownicy stwierdzili przy trzech poziomach nawożenia azotem (0, 40, 80 N kg ha -1 ), że plony suchej masy wierzby były istotnie zróżnicowane w zależności od częstotliwości zbioru i dawek azotu [19]. Wzrost dawki azotu z 40 do 80 N kg ha -1 przy zbiorze corocznym powodował zmniejszenie plonu suchej masy wszystkich klonów, a natomiast przy zbiorze, co dwa lata zaznaczyła się indywidualna reakcja poszczególnych klonów na zwiększoną dawkę azotu. Przyczyną słabej reakcji klonów w plonie na dawkę 80 N kg ha -1 było niedostateczne zaopatrzenie ich w wodę. Na plon biomasy wierzby energetycznej znaczący wpływ ma przebieg pogody, jakość gleby, zastosowane nawożenie oraz długość rotacji zbioru [30].Wszystkie rośliny energetyczne wymagają dużej ilości wody w glebie, a na przesuszenie gleby najsilniej reaguje wierzba. W latach o dużym niedoborze opadów w okresie wegetacji, wierzba z uprawa nawadnianych dawała wyższy plon biomasy o 41% niż z nienawadnianych [21]. Według Stolarskiego nawożenie mineralne powoduje różny wzrost produktywności wierzby krzewiastej w stosunku do obiektów nienawożonych w zależności od cyklu zbioru (tab.3) [22]. Tabela 3. Wpływ nawożenia mineralnego na plon biomasy wierzby [22] Wariant nawożenia Plon suchej masy w zależności od zbioru [t/ha] co rok co 2 lata co 3 lata Średni plon Bez nawożenia 9,76 12,90 14,45 12,37 Nawożenie NPK 12,33 16,17 18,37 15,62 Kalembasa i współpracownicy zastosowali nawożenie osadem ściekowym w dawce zawierającej: 100, 150, 200 N kg ha -1 oraz nawożenie mocznikiem w dawce 50 N kg ha -1 [10]. Największy plon uzyskano na obiekcie nawożonym osadem ściekowym zawierającym 200 kg ha -1 N, natomiast nie stwierdzono istotnego zróżnicowania plonu przy dawkach 100 i 150 kg ha -1 N. Na obiektach nawożonych mocznikiem w dawce 50 N kg ha -1, stwierdzono zmniejszenie plonu w stosunku do obiektów kontrolnych oraz z osadem ściekowym zawierającym 100 i 150 N kg ha -1 N. Przypuszczają oni, że dawka 50 kg ha -1 N jest zbyt niską, a azot w formie mocznika prawdopodobnie ulega sorpcji biologicznej w glebie. Z badań prowadzonych na doświadczeniach z wierzbą w Kościernicy w latach wynika, że kombinacje nawozowe wyraźnie różnicują przeciętne plony w latach uprawy wierzby, a różnice między nimi powiększały się w miarę upływu lat (tab. 4).
7 Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem na wzrost wierzby krzewiastej (Salix viminalis L.) 209 Tabela 4. Wpływ nawożenia na plony świeżej masy w kolejnych latach uprawy wierzby [26]. Rok uprawy Plon świeżej masy na obiektach z różnym nawożeniem [t/ha] a b c d 2 21,17 21,02 30,86 35, ,68 32,87 46,68 48, ,52 47,92 56,97 66,96 W doświadczeniu zastosowano cztery warianty nawożenia: a -obiekty bez nawożenia, b - obiekty nawożone kompostem 15 t ha -1, c - obiekty nawożone kompostem i nawozem Hydrofoska 16, który zawierał w czystym składniku: N-90 kg ha -1, i d - obiekty nawożone kompostem i nawozem Hydrofoska 16, który zawierał w czystym składniku: N-180 kg ha -1. Po drugim roku uprawy plony świeżej masy pędów na obiektach bez nawożenia (a) i nawożonych samym kompostem (b) nie różniły się istotnie, natomiast na obiektach (c) gdzie zastosowano oprócz kompostu nawożenie mineralne w dawce 90 kg ha -1 N, były większe o 45,8%, a na obiektach (d) z dodatkowym nawożeniem mineralnym w dawce 180 kg ha -1 N były większe o 69,3% niż na obiektach bez nawożenia. Podobnie zależności te kształtowały się po trzecim roku uprawy. Po czwartym roku uprawy plony świeżej masy na obiektach bez nawożenia (a) były istotnie mniejsze niż na nawożonych kompostem o 12,7%, na obiektach (c) z dodatkowym nawożeniem mineralnym w dawce 90 kg ha -1 N, były większe o 34,0%, a na obiektach (d) z dodatkowym nawożeniem mineralnym w dawce 180kg ha -1 N, były większe o 57,5 %. Zastosowanie kompostu nie zwiększyło plonu świeżej masy pędów, a dodatkowe nawożenie mineralne nawozem Hydrofoska 16 u 8 klonów, na 9 badanych istotnie zwiększyło ten plon (tab. 5). Tabela 5. Wpływ nawożenia na plony świeżej masy klonów wierzby przeciętnie z lat uprawy [26]. Klon wierzby Plon świeżej masy na obiektach z różnym nawożeniem [t/ha] a b c d ,82 36,10 47,49 61, ,57 32,17 37,03 53, ,24 35,40 59,26 50, ,24 38,02 49,16 44, ,36 26,29 36,38 55, D 31,22 29,93 48,69 52, ,07 39,42 42,56 35, ,56 32,05 43,88 52, ,01 36,03 39,05 47,61
8 210 M. IGNATOWICZ, L. STYSZKO Analiza plenności klonów w zależności od nawożenia kompostem oraz nawozem mineralnym- Hydrofoska 16, dowodzi możliwości uprawy wierzby na glebach lekkich, klasy IVb-V, o głębokim zaleganiu wód gruntowych, ale przy znacznych opadach w okresie wegetacji. Wskazuje również, że w takich warunkach należy dodatkowo zintensyfikować nawożenie, różnicując je dla poszczególnych klonów. 2. PODSUMOWANIE W 2010 roku w Polsce wieloletnie uprawy energetyczne zajmowały powierzchnię ha, co stanowi 0,05% użytków rolnych. Szacuje się, że powierzchnia plantacji towarowych wierzby w 2010 roku wyniosła 6160 ha. Wielkość plonu wierzby zależy od częstotliwości zbioru, obsady roślin na hektarze, przebiegu pogody, i zasobności gleby w składniki pokarmowe. Z badań własnych oraz z literatury wynika, że zróżnicowane nawożenie azotem ma wpływ na wzrost i plon biomasy wierzby krzewiastej. W celu określenia optymalnej dawki azotu, która będzie gwarantowała wysoki plon biomasy wierzby należy wziąć po uwagę rodzaj gleby, na której uprawiana jest wierzba, dostępność wody, a także wymagania nawozowe odmian, które mogą różnie reagować na określoną dawkę azotu. Do uprawy wierzby można zastosować oprócz nawożenia mineralnego, osady ściekowe, ścieki surowe oraz różne rodzaje kompostów, w tym również komposty z osadów komunalnych. Warunkiem stosowania tych nawozów jest niski poziom zanieczyszczenia ich metalami ciężkimi. LITERATURA [1] BORJESSON P.I., Energy analysis of biomass production and transportation, Biomass and Bioenergy, 1996, 11, [2] DROSIO A., KLIMKIEWICZ M., Efektywność i samowystarczalność energetyczna rolnictwa, [w] Ekonomiczne uwarunkowania stosowania odnawialnych źródeł energii pod red. B. Klepackiego, Wieś Jutra, Warszawa 2009, [3] DUBAS J. W., Wykorzystać odłogi, Agroenergetyka, 2006, nr 1(15), [4] FABER A. Podstawowe problemy produkcji roślin na cele energetyczne-szanse i zagrożenia, Wieś Jutra 2009, 8-9, [5] GAJEWSKI R., Biomasa paliwo lokalne, Infrastruktura: Ludzie Innowacje Technologie, 2012, nr 9, [6] GRZYBEK A., Ziemia, jako czynnik warunkujący produkcję biopaliw, Probl. Inż. Rol., 2008, 1, [7] GRZYBEK A. Zapotrzebowanie na biomasę i strategie jej energetycznego wykorzystania, Studia i Raporty IUNG BIP, 2008, zesz.11,9-23. [8] IGNATOWICZ M., STYSZKO L., Wpływ nawożenia azotem na wybrane cechy wierzby krzewiastej w czteroletnim cyklu uprawy, Rocznik Ochrony Środowiska, 2012, T-14,
9 Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem na wzrost wierzby krzewiastej (Salix viminalis L.) 211 [9] KABAŁA C., KARCZEWSKA A., KOZAK M., Przydatność roślin energetycznych do rekultywacji i zagospodarowania gleb zdegradowanych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, 2010, Nr. 576, [10] KALEMBASA D., SZCZUKOWSKI S., CICHUTA R., WYSOKIŃSKI A., Plon biomasy i zawartość azotu w wierzbie (Salix viminalis) przy zróżnicowanym nawożeniu azotem, Pamiętnik Puławski, 2006, zesz. 142, [11] KOPER J., LEMANOWICZ J., Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem mineralnym na zmiany zawartości fosforu w glebie i roślinie, Proccedings of ECOpole, 2007, Vol. 1,No.1/2, [12] KUŚ J., FABER A., Alternatywne kierunki produkcji rolniczej, Studia i Raporty IUNG-PIB, 2007,7, [13] KUŚ J., MATYKA M., Wydajność wybranych gatunków roślin uprawianych na cele energetyczne w zależności od jakości gleby, Fragm. Agron., 2009, 26(4), [14] MAJTKOWSKI W., Wieloletnie rośliny energetyczne (wierzba, miskantus, ślazowiec pensylwański). Agrotechnika i zagrożenie upraw. Produktywność, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji roślin. Ogród Botaniczny w Bydgoszczy, [15] MATYKA M., Rolnictwo polskie a produkcja roślin na cele energetyczne, Studia i Raporty IUNG PIB,2009, zesz. 14, [16] MATYKA M., KUŚ J., Ocena plonowania wybranych roślin uprawnych na cele energetyczne, Wieś Jutra, 2012, 7/8, 5-6. [17] NIEDZIÓŁKA D., Zielona energia w Polsce, CeDeWu Sp. z o.o, Warszawa [18] NIEDZIÓŁKA I., ZUCHNIARZ A., Analiza energetyczna wybranych rodzajów biomasy pochodzenia roślinnego, Motrol,2006, [19] NOWAK W., SOWIŃSKI J., JAMA A., Wpływ częstotliwości zbioru i zróżnicowanego nawożenia azotem na plonowanie wybranych klonów wierzby krzewiastej (SALIX VIMINALIS L.), Fragm. Agron., 2011, 28(2), [20] PŁOCKI K., Wierzba na topie, Agroenergetyka,2002, [21] PODLASKI S., CHOŁUJ D., WIŚNIEWSKI G., Kryteria wyboru roślin energetycznych do upraw w określonych warunkach przyrodniczych, Wieś Jutra, 2009,8-9, [22] STOLARSKI M., Produktywność i pozyskiwanie biomasy wierzby energetycznej, Czysta energia, 2004, 10, [23] STOLARSKI M., SZCZUKOWSKI S., TWORKOWSKI J., Efektywność energetyczna produkcji biomasy wierzby w systemie EKO-SALIX, Fragm. Agron. 2011, 28(1), [24] STYSZKO L., BORZYMOWSKA A., IGNATOWICZ M., Wpływ zagęszczenia krzaków wierzby na odrastanie pędów w trzyletnim cyklu jej uprawy, Rocznik Ochrony Środowiska, 2011, T-13. [25] STYSZKO L., FIJAŁKOWSKA D., SZTYMA M., IGNATOWICZ M., Wpływ warunków uprawy na pozyskanie biomasy wierzby energetycznej w czteroletnim cyklu, Rocznik Ochrony Środowiska 2010, Tom 12, [26] STYSZKO L., FIJAŁKOWSKA D., SZTYMA-HORWAT, M., IGNATOWICZ M., Ocena nawożenia wierzby kompostem z osadów komunalnych na plon biomasy, ciepło spalania oraz emisję tlenków azotu NO X podczas jej spalania, [w] Wykorzystanie biomasy w energetyce- aspekty ekonomiczne i ekologiczne, pod. red. M. Jasiulewicza, Koszalin 2011, [27] STYSZKO L., IGNATOWICZ M., BORZYMOWSKA A., Wpływ nawożenia azotem na odrastanie pędów wierzby w trzyletnim cyklu uprawy na glebie lekkiej, Zesz. Probl. Post. Nauk Rolniczych, 2011, 564. [28] SZCZUKOWSKI S., BUDNY J., Wierzba krzewiasta roślina energetyczna, [29] SZCZUKOWSKI S., TWORKOWSKI J., STOLARSKI M., Wiklina (Salix sp.). Uprawa i możliwości wykorzystania, Olsztyn 2002, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
10 212 M. IGNATOWICZ, L. STYSZKO [30] SZCZUKOWSKI S., TWORKOWSKI J., STOLARSKI M., PRZYBOROWSKI J., Plon biomasy wierzb krzewiastych pozyskiwanych z gruntów rolniczych w cyklach jednorocznych, Fragm. Agron., , [31] SZCZUKOWSKI S., Wierzba, Wieloletnie rośliny energetyczne, Monografia, red. Szczukowski S., 2012, [32] SZYSZLAK-BARGŁOWICZ J., PIEKARSKI W., Koncepcja wykorzystania biomasy, jako odnawialnego źródła energii, [w:] Konwersja odnawialnych źródeł energii, pod red. A. Lisowskiego, Wies Jutra 2009, [33] SZYSZLAK-BARGŁOWICZ J., ZAJĄC G., PIEKARSKI W., Rośliny energetyczne - charakterystyka wybranych gatunków, Wieś Jutra 2012, 7/8, 1-4. [34] TRZCIŃSKA B. Zielona energia w Polsce, pod red. D. Niedziółka, CeDeWu Sp. z o.o, Warszawa [35] ZABROCKI R., IGNACEK G., Wykorzystanie wierzby energetycznej w gospodarce rolnej, Roczniki Naukowe, Tom IX, zeszyt 3, 2007, [36] ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii. Dz. U INFLUENCE OF DIVERSIFIED FERTILIZATION WITH NITROGEN ON GROWTH OF SHRUBBY WILLOW (SALIX VIMINALIS L.) The article reviews literature on the subject concerning the obtaining of biomass of shrubby willow in Polish conditions. In connection with the need to increase the surface of cultivation of energy crops, it is necessary to determine the optimal conditions for the cultivation on soils excluded from food production. The article presents literature data concerning the effect of diversified nitrogen-fertilization on growth and yield of shrubby willow. The analysis of this data indicates the need to determine the optimal doses of nitrogen in the cultivation of energy willow in adaptation to variety, soil type, frequency of collection and water availability during the growing season.
Znaczenie biomasy leśnej w realizacji wymogów pakietu energetycznoklimatycznego
Znaczenie biomasy leśnej w realizacji wymogów pakietu energetycznoklimatycznego w Polsce. Ryszard Gajewski POLSKA IZBA BIOMASY www.biomasa.org.pl Łagów, 5 czerwca 2012 r. Wnioski zużycie energii finalnej
Bardziej szczegółowoPRODUKTYWNOŚĆ WIELOLETNICH PLANTACJI ENERGETYCZNYCH W POLSCE
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2008 Włodzimierz Majtkowski, Gabriela Majtkowska Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych Ogród Botaniczny w Bydgoszczy PRODUKTYWNOŚĆ
Bardziej szczegółowoWBPP NATURALNE ZASOBY ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII I SPOSOBY ICH WYKORZYSTANIA (BIOMASA, BIOPALIWA)
WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP KONFERENCJA DLA MŁODZIEŻY SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH GMIN STOWARZYSZONYCH W ZWIĄZKU MIAST I GMIN DORZECZA RZEKI SŁUPI I ŁUPAWY NATURALNE ZASOBY ODNAWIALNYCH
Bardziej szczegółowoUsytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej
Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię dla rozwijającej
Bardziej szczegółowoPlonowanie wybranych gatunków roślin uprawianych na cele energetyczne w polskich warunkach
Plonowanie wybranych gatunków roślin uprawianych na cele energetyczne w polskich warunkach Wybrane elementy agrotechniki Gatunek Obsada roślin [tys./ha] Nawożenie [kg/ha] N P 2 O 5 K 2 O Odchwaszczanie
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE. Tytuł referatu Bioenergia w Polsce. Uprawy energetyczne w Polsce stan obecny
SEMINARIUM UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE Tytuł referatu Bioenergia w Polsce. Uprawy energetyczne w Polsce stan obecny ITP. Oddz. Warszawa /POLBIOM Anna Grzybek 23.-24.04.2015 r.,
Bardziej szczegółowoWstęp. wialnych źródeł. gruntach ornych. w pozyskuje. chodzą z upraw. odmian wierzby. na w plonie znaczenie praktyczne. wierzby krzewiastej
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKAA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 14. Rok 20122 ISSN 1506-218X 370 379 Wpływ nawożeniaa azotem na wybrane cechy wierzby krzewiastej w czteroletnim
Bardziej szczegółowoUprawa roślin na potrzeby energetyki
INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Uprawa roślin na potrzeby energetyki Szczecin 3 grudnia 2009 Promocja rozwiązań sprzyjających produkcji energii niskoemisyjnej Polska
Bardziej szczegółowoPRODUKCJA BIOMASY ŚLAZOWCA PENSYLWAŃSKIEGO (SIDA HERMAPHRODITA RUSBY) JAKO KOSUBSTRATU DO BIOGAZOWNI ROLNICZEJ *
PRODUKCJA BIOMASY ŚLAZOWCA PENSYLWAŃSKIEGO (SIDA HERMAPHRODITA RUSBY) JAKO KOSUBSTRATU DO BIOGAZOWNI ROLNICZEJ * Jacek Kwiatkowski, Łukasz Graban, Waldemar Lajszner, Józef Tworkowski Katedra Hodowli Roślin
Bardziej szczegółowoGeoinformacja zasobów biomasy na cele energetyczne
Geoinformacja zasobów biomasy na cele energetyczne Anna Jędrejek Zakład Biogospodarki i Analiz Systemowych GEOINFORMACJA synonim informacji geograficznej; informacja uzyskiwana poprzez interpretację danych
Bardziej szczegółowoEfektywny rozwój rozproszonej energetyki odnawialnej w połączeniu z konwencjonalną w regionach Biomasa jako podstawowe źródło energii odnawialnej
Biomasa jako podstawowe źródło energii odnawialnej dr inż. Magdalena Król Spotkanie Regionalne- Warsztaty w projekcie Energyregion, Wrocław 18.02.2013 1-3 Biomasa- źródła i charakterystyka 4 Biomasa jako
Bardziej szczegółowoMikołajczak J. 1, Majtkowski W. 2,Topolińska P. 1, Marć- Pieńkowska J. 1
Mikołajczak J. 1, Majtkowski W. 2,Topolińska P. 1, Marć- Pieńkowska J. 1 1 Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, Katedra Żywienia i Gospodarki Paszowej
Bardziej szczegółowoWykorzystanie biomasy na cele energetyczne w UE i Polsce
Wykorzystanie biomasy na cele energetyczne w UE i Polsce dr Zuzanna Jarosz Biogospodarka w Rolnictwie Puławy, 21-22 czerwca 2016 r. Celem nadrzędnym wprowadzonej w 2012 r. strategii Innowacje w służbie
Bardziej szczegółowoROŚLINY WIELOLETNIE ŹRÓDŁEM BIOMASY NA CELE ENERGETYCZNE
ROŚLINY WIELOLETNIE ŹRÓDŁEM BIOMASY NA CELE ENERGETYCZNE dr inż. Mariusz Jerzy Stolarski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Centrum Badań Energii Odnawialnej Pl. Łódzki 3, 10-724 Olsztyn, tel (089)
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE PLONOWANIA DWÓCH KLONÓW WIERZBY KRZEWIASTEJ (SALIX VIMINALIS) PRZY ZRÓŻNICOWANYM POZIOMIE NAWOŻENIA KOMPOSTEM Z ODPADÓW ZIELENI MIEJSKIEJ
Henryk CZYŻ, Teodor KITCZAK ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH PORÓWNANIE PLONOWANIA DWÓCH KLONÓW WIERZBY KRZEWIASTEJ (SALIX VIMINALIS) PRZY ZRÓŻNICOWANYM POZIOMIE NAWOŻENIA KOMPOSTEM Z ODPADÓW
Bardziej szczegółowoOcena możliwości rozwoju upraw wieloletnich na cele energetyczne
Ocena możliwości rozwoju upraw wieloletnich na cele energetyczne dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Przeciwdziałanie zmianom
Bardziej szczegółowoZasoby biomasy w Polsce
Zasoby biomasy w Polsce Ryszard Gajewski Polska Izba Biomasy POWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH W UE W PRZELICZENIU NA JEDNEGO MIESZKAŃCA Źródło: ecbrec ieo DEFINICJA BIOMASY Biomasa stałe lub ciekłe substancje
Bardziej szczegółowoPOSSIBILITIES OF USING BIOMASS IN POLAND
POSSIBILITIES OF USING BIOMASS IN POLAND Ryszard Gajewski POLSKA IZBA BIOMASY www.biomasa.org.pl Miskolc, 28 kwietnia 2011 r. Powierzchnia użytków rolnych w UE w przeliczeniu na jednego mieszkańca Źródło:
Bardziej szczegółowoOCENA CYKLU ŻYCIA (LCA) JAKO NARZĘDZIE OKREŚLANIA WPŁYWU PRODUKCJI ROLNICZEJ NA ŚRODOWISKO
OCENA CYKLU ŻYCIA (LCA) JAKO NARZĘDZIE OKREŚLANIA WPŁYWU PRODUKCJI ROLNICZEJ NA ŚRODOWISKO Michał Krzyżaniak, Mariusz Jerzy Stolarski Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Bardziej szczegółowoWYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY. INSTYTUT BADAWCZO-WDROŻENIOWY MASZYN Sp. z o.o.
WYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY ZASOBY BIOMASY Rys.2. Zalesienie w państwach Unii Europejskiej Potencjał techniczny biopaliw stałych w Polsce oszacowano na ok. 407,5 PJ w skali roku. Składają się
Bardziej szczegółowoUprawa roślin energetycznych w Grupie Dalkia Polska. Krzysztof Buczek Dalkia Polska Piotr Legat Praterm
Uprawa roślin energetycznych w Grupie Dalkia Polska Krzysztof Buczek Dalkia Polska Piotr Legat Praterm Grupa Dalkia Polska Zainstalowana moc cieplna Zainstalowana moc elektryczna 4 980 MW 782 MW Produkcja
Bardziej szczegółowoBIOETANOL Z BIOMASY KONOPNEJ JAKO POLSKI DODATEK DO PALIW PŁYNNYCH
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA DLA POLSKIEGO ROLNICTWA Polskie rośliny włókniste i zielarskie dla innowacyjnej
Bardziej szczegółowoUPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE
UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE Bioenergia w krajach Europy Centralnej, uprawy energetyczne. Dr Hanna Bartoszewicz-Burczy, Instytut Energetyki 23 kwietnia 2015 r., SGGW 1. Źródła
Bardziej szczegółowoBiogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza
Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje
Bardziej szczegółowoZIEMIA JAKO CZYNNIK WARUNKUJĄCY PRODUKCJĘ BIOPALIW
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/28 Anna Grzybek Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie ZIEMIA JAKO CZYNNIK WARUNKUJĄCY PRODUKCJĘ BIOPALIW Streszczenie Przedstawiono
Bardziej szczegółowoOpracowanie indeksu gatunkowego i optymalizacja technologii produkcji wybranych roślin energetycznych. Akronim projektu IGRE
Opracowanie indeksu gatunkowego i optymalizacja technologii produkcji wybranych roślin energetycznych. Akronim projektu IGRE Agro-Centrum Innowacyjnych Technologii Unia Europejska zamierza do 2030 roku
Bardziej szczegółowoISSN X. cyklu uprawy. Wstęp. cie. śród pozyskanej. sce w 2010 roku. sadzenia zrzezów. odmian wierzby. zagęszczeniu.
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKAA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 14. Rok 20122 ISSN 1506-218X 481 490 Wpływ gęstości sadzenia na długość, grubość i liczbę w karpie wierzby w czteroletnim
Bardziej szczegółowoI: WARUNKI PRODUKCJI RO
SPIS TREŚCI Część I: WARUNKI PRODUKCJI ROŚLINNEJ Rozdział 1. Uwarunkowania produkcyjne XXI wieku 1.1. Potrzeby i ograniczenia technologii produkcji roślinnej 1.1.1. Nowe kierunki produkcji rolnej 1.1.2.
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA PRODUKCJI BIOMASY Z TRZYLETNIEJ WIERZBY
Inżynieria Rolnicza 5(123)/2010 EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA PRODUKCJI BIOMASY Z TRZYLETNIEJ WIERZBY Dariusz Kwaśniewski Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Streszczenie.
Bardziej szczegółowoSystem Certyfikacji OZE
System Certyfikacji OZE Mirosław Kaczmarek miroslaw.kaczmarek@ure.gov.pl III FORUM EKOENERGETYCZNE Fundacja Na Rzecz Rozwoju Ekoenergetyki Zielony Feniks Polkowice, 16-17 września 2011 r. PAKIET KLIMATYCZNO
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWOŻENIA NA ZAMIERANIE KARP WIERZBY ENERGETYCZNEJ PRZY UPRAWIE NA GLEBIE LEKKIEJ
CZASOPISMO INŻYNIERII LĄDOWEJ, ŚRODOWISKA I ARCHITEKTURY JOURNAL OF CIVIL ENGINEERING, ENVIRONMENT AND ARCHITECTURE JCEEA, t. XXX, z. 60 (3/13), lipiec-wrzesień 2013, s. 19-28 Leszek STYSZKO 1* Adam BOGUSKI
Bardziej szczegółowoStan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE
Stan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE Paweł Sulima Wydział Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament Rynków Rolnych XI Giełda kooperacyjna
Bardziej szczegółowoMikro przedsiębiorstwo AGRO Energetyczne
Mikro przedsiębiorstwo AGRO Energetyczne Założenia organizacyjne Romuald Bogusz Członek Zarządu Polska Izba Gospodarcza Ekorozwój www.pige.org.pl, Otoczenie prawno-rynkowe nowej działalności Dyrektywa
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM
DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZASOBÓW NATURALNYCH POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Anna Grapatyn-Korzeniowska Gdańsk, 16 marca 2010
Bardziej szczegółowoNowe wyzwania stojące przed Polską wobec konkluzji Rady UE 3 x 20%
Nowe wyzwania stojące przed Polską wobec konkluzji Rady UE 3 x 20% Zbigniew Kamieński Ministerstwo Gospodarki Poznań, 21 listopada 2007 Cele na rok 2020 3 x 20% Oszczędność energii Wzrost wykorzystania
Bardziej szczegółowoAktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych
Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych Katarzyna Szwed-Lipińska Radca Prawny Dyrektor Departamentu Źródeł Odnawialnych Urzędu Regulacji
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWOŻENIA AZOTEM I LICZBY LAT ODRASTANIA PĘDÓW NA PLON BIOMASY WIERZBY
Fragm. Agron. 34(2) 2017, 84 93 WPŁYW NAWOŻENIA AZOTEM I LICZBY LAT ODRASTANIA PĘDÓW NA PLON BIOMASY WIERZBY Leszek Styszko 1, Diana Fijałkowska 2, Monika Ignatowicz 3 1 Zespół Badawczo-Dydaktyczny Roślin
Bardziej szczegółowoRozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia,
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWOŻENIA MINERALNEGO I KOMPOSTU NA PLON I SKŁAD CHEMICZNY WIERZBY ENERGETYCZNEJ
I N Ż YNIERIA R OLNICZA A GRICULTURAL E NGINEERING 2012: Z. 4(139) T.1 S. 295-301 ISSN 1429-7264 Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej http://www.ptir.org WPŁYW NAWOŻENIA MINERALNEGO I KOMPOSTU NA PLON
Bardziej szczegółowo33 Wpływ zagęszczenia krzaków wierzby na odrastanie pędów w trzyletnim cyklu jej uprawy
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 13. Rok 2011 ISSN 1506-218X 541-556 33 Wpływ zagęszczenia krzaków wierzby na odrastanie pędów w trzyletnim cyklu
Bardziej szczegółowoBiomasa alternatywą dla węgla kamiennego
Nie truj powietrza miej wpływ na to czym oddychasz Biomasa alternatywą dla węgla kamiennego Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Szymona Szymonowica w Zamościu dr Bożena Niemczuk Lublin, 27 października
Bardziej szczegółowoROZMIESZCZENIE CYNKU, NIKLU I CHROMU W BIOMASIE WIERZBY PO NAWOŻENIU
Inżynieria Ekologiczna nr 36, luty 2014, s. 18 27 DOI: 10.12912/2081139X.02 ROZMIESZCZENIE CYNKU, NIKLU I CHROMU W BIOMASIE WIERZBY PO NAWOŻENIU Dorota Kalembasa 1, Elżbieta Malinowska, Andrzej Wysokiński
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ ENERGETYCZNY ROLNICTWA GMINY BEJSCE
POTENCJAŁ ENERGETYCZNY ROLNICTWA GMINY BEJSCE Andrzej Pacocha Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich i Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach ZASOBY GRUNTOWE CZYLI CZYM
Bardziej szczegółowo(Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu Art. 17 ust. 3)
Załącznik nr 9 Minimalne wymogi dotyczące nawozów i środków ochrony roślin 1. Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone - Wymóg 4 - dotyczy 8.2.10.5.1.4.1.2. Minimum requirements for fertilisers and pesticides
Bardziej szczegółowoZAŁOśENIA DO PROGRAMU WSPOMAGAJĄCEGO OBLICZANIE ZAPOTRZEBOWANIA NA BIOMASĘ DO CELÓW GRZEWCZYCH W GOSPODARSTWIE ROLNYM
InŜynieria Rolnicza 11/2006 Dariusz Kwaśniewski, Michał Cupiał Katedra InŜynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie ZAŁOśENIA DO PROGRAMU WSPOMAGAJĄCEGO OBLICZANIE ZAPOTRZEBOWANIA NA
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH BIOPALIW Z BIOMASY STAŁEJ
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2007 Mariusz Stolarski, Stefan Szczukowski, Józef Tworkowski Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH
Bardziej szczegółowoSprawa okazuje się jednak nieco bardziej skomplikowana, jeśli spojrzymy na biomasę i warunki jej przetwarzania z punktu widzenia polskiego prawa.
Czy biomasa jest odpadem? Łukasz Turowski Co to jest biomasa? W obliczu nałożonych na Polskę prawem Unii Europejskiej zobowiązań polegających na zwiększaniu udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych
Bardziej szczegółowoSzkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Przyrodnicze uwarunkowania do produkcji biomasy na cele energetyczne ze szczególnym uwzględnieniem produkcji biogazu rolniczego Dr inż. Magdalena Szymańska
Bardziej szczegółowoKrajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce
Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce 2 Regulacje Prawne 3 Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię
Bardziej szczegółowoWYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE TRZYLETNIEJ WIERZBY ENERGETYCZNEJ
Inżynieria Rolnicza 8(96)/2007 WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE TRZYLETNIEJ WIERZBY ENERGETYCZNEJ Dariusz Baran Katedra Techniki Rolno-Spożywczej, Akademia Rolnicza w Krakowie Dariusz Kwaśniewski Katedra Inżynierii
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA BIOMASY WIERZBY UPRAWIANEJ W SYSTEMIE EKO-SALIX W ASPEKCIE ENERGETYCZNYM 1
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/2010 Mariusz Stolarski, Stefan Szczukowski, Józef Tworkowski Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie CHARAKTERYSTYKA BIOMASY
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoSzkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 8
Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 8 opracowanie: Kierownik DAOR OSChR mgr inż. Krzysztof Skowronek Starszy Specjalista DAOR OSChR mgr inż.. Grażyna Sroka Program szkolenia Blok 8. Określanie
Bardziej szczegółowo33 Wpływ warunków uprawy na pozyskanie biomasy wierzby energetycznej w czteroletnim cyklu 1
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 12. Rok 2010 575-586 33 Wpływ warunków uprawy na pozyskanie biomasy wierzby energetycznej w czteroletnim cyklu 1
Bardziej szczegółowo- ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII
Poziom i struktura wykorzystania odnawialnych źródeł energii w Polsce i Unii Europejskiej z uwzględnieniem aspektów ekologicznych i ekonomicznych ogrzewania domu jednorodzinnego Prof. dr hab. inż. Mariusz
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r.
Ministerstwo Gospodarki Rzeczpospolita Polska Odnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r. Zbigniew Kamieński Dyrektor Departamentu Energetyki Poznań, 27 października
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W ASPEKCIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ENERGIA BIOMASY. 07.11.2013 r.
ZAGADNIENIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W ASPEKCIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ENERGIA BIOMASY 07.11.2013 r. Zamiast wprowadzenia podsumowanie OŹE Dlaczego? Przyczyny: filozoficzno etyczne naukowe
Bardziej szczegółowoWiosenne nawożenie użytków zielonych
Wiosenne nawożenie użytków zielonych Najważniejszą czynnością na użytkach zielonych w okresie wiosny jest nawożenie. Dostatek wody pozimowej w tym okresie powoduje, że ruń (trawy, motylkowe i zioła) intensywnie
Bardziej szczegółowoStan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej
Stan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej 2 Ramy prawne funkcjonowania sektora OZE Polityka energetyczna Polski
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI POZYSKANIA BIOMASY DRZEWNEJ DO CELÓW ENERGETYCZNYCH W SADOWNICTWIE I LEŚNICTWIE
MOŻLIWOŚCI POZYSKANIA BIOMASY DRZEWNEJ DO CELÓW ENERGETYCZNYCH W SADOWNICTWIE I LEŚNICTWIE Dr inż. Stanisław Parzych, Dr inż. Agnieszka Mandziuk Wydział Leśny SGGW w Warszawie Mgr inż. Sebastian Dawidowski
Bardziej szczegółowoProces Innowacji. Emilia den Boer Ryszard Szpadt Politechnika Wrocławska. Urząd Marszałkowski Dolnego Śląska. Wrocław, 23 listopad 2011
Proces Innowacji Emilia den Boer Ryszard Szpadt Politechnika Wrocławska Urząd Marszałkowski Dolnego Śląska Wrocław, 23 listopad 2011 Zakres Cel procesu innowacji na Dolnym Śląsku Przedstawienie scenariuszy
Bardziej szczegółowoPRODUKCJA BIOMASY A KOSZTY SUROWCOWO- -MATERIAŁOWE NA JEDNOROCZNYCH PLANTACJACH WIERZBY ENERGETYCZNEJ
Inżynieria Rolnicza 10(108)/2008 PRODUKCJA BIOMASY A KOSZTY SUROWCOWO- -MATERIAŁOWE NA JEDNOROCZNYCH PLANTACJACH WIERZBY ENERGETYCZNEJ Dariusz Kwaśniewski Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoNawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem!
https://www. Nawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem! Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 13 kwietnia 2018 Zwiększający się ciągle poziom intensywności uprawy zbóż prowadzi do stabilizacji
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWOŻENIA KOMPOSTEM Z OSADÓW KOMUNALNYCH NA WZROST WIERZBY ENERGETYCZNEJ W 3-LETNIM CYKLU UPRAWY NA GLEBIE LEKKIEJ NA POMORZU
WPŁYW NAWOŻENIA KOMPOSTEM Z OSADÓW KOMUNALNYCH NA WZROST WIERZBY ENERGETYCZNEJ W 3-LETNIM CYKLU UPRAWY NA GLEBIE LEKKIEJ NA POMORZU INFLUENCE OF FERTILIZATION WITH COMPOST FROM MUNICIPAL SEWAGE SLUDGE
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Aktualny stan produkcji i wykorzystania energii odnawialnej... 13. 2. Perspektywy rozwoju odnawialnych źródeł energii...
Przedmowa... 11 1. Aktualny stan produkcji i wykorzystania energii odnawialnej... 13 Wprowadzenie (Janusz Rakowski)... 13 1.1. Wykorzystanie energii odnawialnej w skali świata (Janusz Rakowski)... 18 1.1.1.
Bardziej szczegółowoDLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby
DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez
Bardziej szczegółowoReakcja w plonie biomasy wierzby krzewiastej na szkody łowieckie przy zróżnicowanym nawożeniu azotem
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
Bardziej szczegółowoSzkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5
Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5 opracowanie: Kierownik DAOR OSChR mgr inż. Krzysztof Skowronek Starszy Specjalista DAOR OSChR mgr inż.. Grażyna Sroka Program szkolenia Blok 5. Zasady stosowania
Bardziej szczegółowoWprowadzanie do obrotu nowych produktów powstałych z odpadów. Doświadczenia, wdrożenia dla gospodarki
Wprowadzanie do obrotu nowych produktów powstałych z odpadów. Doświadczenia, wdrożenia dla gospodarki Jacek Antonkiewicz 1, Marcin Pietrzykowski 2, Tomasz Czech 3 1Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej
Bardziej szczegółowoOcena potencjału biomasy stałej z rolnictwa
Ocena potencjału biomasy stałej z rolnictwa dr Zuzanna Jarosz Inżynieria rolnicza w ochronie i kształtowaniu środowiska Lublin, 23-24 września 2015 Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także Polski,
Bardziej szczegółowoWykorzystanie biomasy stałej w Europie
Wykorzystanie biomasy stałej w Europie Rafał Pudełko POLSKIE Wykorzystanie biomasy stałej w Europie PLAN PREZENTACJI: Aktualne dane statystyczne Pierwsze pomysły dot. energetycznego wykorzystania biomasy
Bardziej szczegółowoPotencjalna rola plantacji roślin energetycznych w Polsce.
Potencjalna rola plantacji roślin energetycznych w Polsce. Ryszard Gajewski POLSKA IZBA BIOMASY www.biomasa.org.pl Warszawa, 08 czerwca 2016 r. Biomasa jest typowo lokalnym paliwem ü Powinna być wykorzystywana
Bardziej szczegółowoOCENA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ORAZ POTENCJAŁU JEGO ZASPOKOJENIA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W LATACH
Prezentacja projektu współfinansowanego przez Komisję Europejską pn. Infrastruktura Elektroenergetyczna Program UE Inteligentna Energia dla Europy, umowa nr IEE/08/Agencies/431/S12.529246 OCENA ZAPOTRZEBOWANIA
Bardziej szczegółowoIstniejący potencjał produkcji biomasy z upraw energetycznych czy jest szansa na rozwój plantacji energetycznych? Prof. dr hab. inż.
Istniejący potencjał produkcji biomasy z upraw energetycznych czy jest szansa na rozwój plantacji energetycznych? Prof. dr hab. inż. Antoni Faber Forum Biomasy produkcja, kontraktowanie, logistyka Ostrołęka
Bardziej szczegółowoObserwacje rozwoju wierzby energetycznej w 2007 roku
28 Obserwacje rozwoju wierzby energetycznej w 2007 roku Leszek Styszko, Diana Fijałkowska, Monika Sztyma Politechnika Koszalińska 1. Wstęp Biomasa jest głównym potencjalnym źródłem energii odnawialnej.
Bardziej szczegółowoOcena możliwości rozwoju upraw wieloletnich na cele energetyczne z uwzględnieniem skutków środowiskowych i bezpieczeostwa żywnościowego Antoni Faber
Ocena możliwości rozwoju upraw wieloletnich na cele energetyczne z uwzględnieniem skutków środowiskowych i bezpieczeostwa żywnościowego Antoni Faber Warsztaty Ocena potencjału biomasy odpadowej i ubocznej
Bardziej szczegółowoSkutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji Katarzyna Mizak Instytut Uprawy Nawożenia
Bardziej szczegółowoKursy: 12 grup z zakresu:
SCHEMAT REALIZACJI USŁUG W RAMACH PROJEKTU EKO-TRENDY Kursy: 12 grup z zakresu: Szkolenia Instalator kolektorów słonecznych - 2 edycje szkoleń - 1 h/gr. 2. Szkolenia Nowoczesne trendy ekologiczne w budownictwie
Bardziej szczegółowoStan obecny i perspektywy rozwoju rynku biomasy w Polsce w kontekście OZE.
Stan obecny i perspektywy rozwoju rynku biomasy w Polsce w kontekście OZE. Ryszard Gajewski POLSKA IZBA BIOMASY www.biomasa.org.pl Warszawa, 28 stycznia 2015 r. Stan obecny biomasy i jej wykorzystanie
Bardziej szczegółowoOchrona roślinnych zasobów genowych - korzyści dla nowoczesnego rolnictwa
Ochrona roślinnych zasobów genowych - korzyści dla nowoczesnego rolnictwa Agnieszka I. Piotrowicz-Cieślak Łomża, 4 września 2016 r. Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych - funkcje ochrona zmienności
Bardziej szczegółowoWPŁYW WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA KOSZTY WYKONANIA PRAC NA PLANTACJACH WIERZBY ENERGETYCZNEJ
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2009 Jan Pawlak Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie WPŁYW WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA KOSZTY
Bardziej szczegółowoZakład Roślin Energetycznych, Politechnika Koszalińska, ul. Śniadeckich 2, 75-453 Koszalin WSTĘP
Fragm. Agron. 31(3) 2014, 41 49 WPŁYW LAT UPRAWY, KOMBINACJI NAWOŻENIA I KLONÓW NA CIEPŁO SPALANIA I WARTOŚĆ OPAŁOWĄ BIOMASY WIERZBY POZYSKANEJ W OKRESIE ZIMOWYM I PO KRÓTKOTRWAŁYM JEJ SEZONOWANIU* Diana
Bardziej szczegółowoWPŁYW CZĘSTOTLIWOŚCI ZBIORU I ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM NA PLONOWANIE WYBRANYCH KLONÓW WIERZBY KRZEWIASTEJ (SALIX VIMINALIS L.
Fragm. Agron. 28(2) 2011, 55 62 WPŁYW CZĘSTOTLIWOŚCI ZBIORU I ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM NA PLONOWANIE WYBRANYCH KLONÓW WIERZBY KRZEWIASTEJ (SALIX VIMINALIS L.) Władysław Nowak, Józef Sowiński, Anna
Bardziej szczegółowoWPŁYW ODMIAN I KLONÓW WIERZBY ORAZ GĘSTOŚCI SADZENIA NA PLON BIOMASY NA CELE ENERGETYCZNE W 8 ROKU UPRAWY
CZASOPISMO INŻYNIERII LĄDOWEJ, ŚRODOWISKA I ARCHITEKTURY JOURNAL OF CIVIL ENGINEERING, ENVIRONMENT AND ARCHITECTURE JCEEA, t. XXXIII, z. 63 (3/16), lipiec-wrzesień 2016, s. 461-468 Leszek STYSZKO 1 Diana
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ ENERGETYCZNY UPRAW WIERZBY NA GRUNTACH MARGINALNYCH W POLSCE
Dorota A. JANISZEWSKA ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH POTENCJAŁ ENERGETYCZNY UPRAW WIERZBY NA GRUNTACH MARGINALNYCH W POLSCE Zarys treści: Celem artykułu jest analiza potencjału energetycznego
Bardziej szczegółowoBiomasa jednorocznych roślin energetycznych źródłem biogazu
M o t t o: Jedyną pewną metodą istnienia porażek jest nie mieć żadnych nowych pomysłów A. Einstein BAŁTYCKIE FORUM BIOGAZU Gdańsk, 17-18 września 2012 r. Biomasa jednorocznych roślin energetycznych źródłem
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU RYNKU OZE W POLSCE DO ROKU 2020
F u n d a c ja n a r z e c z E n e r g e ty k i Z r ó w n o w a żo n e j PERSPEKTYWY ROZWOJU RYNKU OZE W POLSCE DO ROKU 2020 Cele Dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promocji wykorzystania energii z OZE Osiągnięcie
Bardziej szczegółowoDobór jednorocznych roślin uprawianych dla produkcji energii odnawialnej.
M o t t o: Jedyną pewną metodą istnienia porażek jest nie mieć żadnych nowych pomysłów A. Einstein Konferencja Naukowa IUNG-PIB Optymalne wykorzystanie ziemi do produkcji bioenergii bez narażania samowystarczalności
Bardziej szczegółowoWiosenne nawożenie użytków zielonych
Wiosenne nawożenie użytków zielonych Najważniejszą czynnością na użytkach zielonych w okresie wiosny jest nawożenie. Dostatek wody poziomowej w tym okresie powoduje, że ruń (trawy, motylkowe i zioła) intensywnie
Bardziej szczegółowoBiomasa z roślin jednorocznych dla energetyki zawodowej
Biomasa z roślin jednorocznych dla energetyki zawodowej Autor: prof. Henryk Burczyk, Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Poznań ( Czysta Energia nr 2/2012) Aby sprostać potrzebom energetyki
Bardziej szczegółowoAgroekologiczne i plonotwórcze działanie wapnowania gleb kwaśnych
Agroekologiczne i plonotwórcze działanie wapnowania gleb kwaśnych prof. dr hab. inż. Jan SIUTA Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy Puławy 26.11.2014 Wprowadzenie Gleby bardzo kwaśne
Bardziej szczegółowoNOWOCZESNA TECHNOLOGIA DLA GLEBY, ROŚLIN I ZWIERZĄT
NOWOCZESNA TECHNOLOGIA DLA GLEBY, ROŚLIN I ZWIERZĄT Prusice 25.06.2014r. Nowoczesna technologia dla gleby, roślin i zwierząt poprawa żyzności gleb i aktywizacja naturalnych procesów fizjologicznych uzdatnianie
Bardziej szczegółowoBiomasa uboczna z produkcji rolniczej
Biomasa uboczna z produkcji rolniczej dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także
Bardziej szczegółowoAlternatywne kierunki użytkowania roślin motylkowatych drobnonasiennych
Rośliny motylkowate : Dostarczają paszy o wysokiej zawartości białka i innych składników pokarmowych Podnoszą żyzność gleby dzięki wiązaniu N z atmosfery (Rhisobium) i uruchamianiu trudno rozpuszczalnych
Bardziej szczegółowoPrace nad rozporządzeniem określającym zasady zrównoważonego pozyskania biomasy oraz jej dokumentowania na potrzeby systemu wsparcia
Prace nad rozporządzeniem określającym zasady zrównoważonego pozyskania biomasy oraz jej dokumentowania na potrzeby systemu wsparcia Jarosław Wiśniewski Zastępca Dyrektora Departamentu Gospodarki Ziemią
Bardziej szczegółowoZałoŜenia strategii wykorzystania odnawialnych źródeł energii w województwie opolskim
ZałoŜenia strategii wykorzystania odnawialnych źródeł energii w województwie opolskim Marian Magdziarz WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE Powierzchnia 9.412 km² Ludność - 1.055,7 tys Stolica Opole ok. 130 tys. mieszkańców
Bardziej szczegółowoOCENA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ORAZ POTENCJAŁU JEGO ZASPOKOJENIA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W LATACH
Prezentacja projektu współfinansowanego przez Komisję Europejską pn. Infrastruktura Elektroenergetyczna Program UE Inteligentna Energia dla Europy, umowa nr IEE/08/Agencies/431/S12.529246 OCENA ZAPOTRZEBOWANIA
Bardziej szczegółowoNAWOZY STABILIZOWANE BADANIA W POLSCE
NAWOZY STABILIZOWANE BADANIA W POLSCE Jednym z palących zagadnień będących przedmiotem zainteresowania rolników i społeczeństwa jest zagadnienie jak produkować żywność po najniższych kosztach i minimalnym
Bardziej szczegółowoG S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoIDENTYFIKACJA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM
Ekonomia i Środowisko 1 (48) 2014 Bożena Nazaruk IDENTYFIKACJA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM Bożena Nazaruk, mgr inż. Politechnika Białostocka adres korespondencyjny: Wydział Budownictwa
Bardziej szczegółowo