Przyjaźni dla środowiska

Transkrypt

1

2 Przyjaźni dla środowiska Zrównoważone korzystanie ze środowiska naturalnego i troska o dobro lokalnych społeczności jest jednym z najważniejszych celów Misji Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN Spółka Akcyjna. Takie świadome i odpowiedzialne działanie wymaga prowadzenia działalności firmy w oparciu o najwyższe standardy środowiska, bezpieczeństwa i jakości produktów. Wszystkie podejmowane w 2005 roku działania umożliwiające funkcjonowanie Spółki były zgodne z obowiązującym prawem ekologicznym i przyjętą Polityką Środowiskową PKN ORLEN S.A.. Najważniejszym wydarzeniem 2005 roku było niewątpliwie uzyskanie pozwolenia zintegrowanego dla instalacji produkcyjnych kompleksu rafineryjno-petrochemicznego ORLENU w Płocku. Pozwolenie potwierdza stosowanie przez PKN ORLEN S.A. najlepszych dostępnych technik (BAT Best Available Techniques), jak również dotrzymywanie standardów środowiska poza terenami do których Spółka posiada tytuł prawny. Pozwolenie Wojewody Mazowieckiego zostało udzielone dla instalacji zakładu w Płocku: w przemyśle chemicznym: - Instalacja do rafinacji ropy naftowej - RAFINERIA - Instalacja do wytwarzania, przy zastosowaniu procesów chemicznych półproduktów i produktów chemii organicznej PETROCHEMIA w przemyśle energetycznym do spalania paliw o mocy nominalnej ponad 50 MWt: - Instalacja do spalania paliw ELEKTROCIEPŁOWNIA. Warty podkreślenia jest fakt, że pozwolenie wydane zostało z terminem obowiązywania do 31 grudnia 2010 roku, jednak realizacja nowych obiektów produkcyjnych lub istotna modernizacja istniejących każdorazowo wymagać będzie dokonania zmiany w wydanym pozwoleniu lub uzyskania nowego. Ustalone w pozwoleniu warunki funkcjonowania instalacji są bardzo dyscyplinujące. Na takie założenia wpływ miał fakt współoddziaływania wielu obiektów różnych operatorów zlokalizowanych na jednym terenie i likwidacja z końcem 2005 roku strefy ochronnej zakładu. Najistotniejsze warunki zawarte w pozwoleniu dotyczą: - dotrzymywania wyznaczonych w pozwoleniu emisji dopuszczalnych dla poszczególnych instalacji, źródeł i emitorów, - dotrzymywania dopuszczalnych norm hałasu na terenach podlegających ochronie wokół zakładu poprzez realizację prac wyciszających urządzenia o największej aktywności akustycznej oraz zainstalowania i uruchomienia trzech stacji ciągłego monitoringu hałasu, - kontynuowania rekultywacji środowiska gruntowo-wodnego terenu Zakładu, - monitorowania sposobu oddziaływania instalacji na środowisko. Dla obiektów magazynowo-dystrybucyjnych zlokalizowanych na terenie całego kraju nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia zintegrowanego. Ważnym wydarzeniem 2005 roku było również rozpoczęcie realizacji projektu kompensacji przyrodniczej polegającego na wykonaniu nasadzeń drzew wokół zakładu w Płocku. W obszarze dystrybucyjno-magazynowym Koncernu najważniejsze działania były prowadzone w ramach modernizacji baz i stacji paliw poprzez dostosowanie poszczególnych obiektów do wymogów technicznych zapewniających ograniczenie uciążliwości środowiskowych. W roku 2005 trzykrotnie wzrosły nakłady inwestycyjne na zadania związane z ochroną środowiska, które wyniosły łącznie prawie 180 mln zł. ORLEN odnotował jednocześnie spadek ponoszonych opłat ekologicznych, co potwierdza prawidłowy kierunek działań Koncernu w zakresie ochrony środowiska naturalnego.

3 Polityka środowiskowa Świadomi wpływu działalności Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. na środowisko deklarujemy systematyczne dostosowywanie metod planowania i prowadzenia procesów do wymogów zasady trwałego i zrównoważonego rozwoju, poprzez zintegrowane traktowanie procesu zapobiegania zanieczyszczaniu i ochrony środowiska. Celowi temu podporządkowujemy strategię Firmy przełożoną na istniejące i przyszłe programy rozwoju oraz na inne działania realizowane w oparciu o wdrożony w Zakładzie Produkcyjnym System Zarządzania Środowiskowego według wymagań normy PN EN ISO Zobowiązujemy się do jego rozszerzenia na pozostałe jednostki Koncernu na terenie kraju i zbudowanie zintegrowanego Systemu gwarantującego ciągłe pomniejszanie ujemnego wpływu na środowisko we wszystkich obszarach działalności naszej Firmy. Deklarujemy, że nasze wysiłki zmierzać będą w kierunku spełnienia następujących celów środowiskowych: 1. Zapewnienia zintegrowanego zapobiegania i monitorowania zanieczyszczeń emitowanych do powietrza, wody i ziemi oraz wytwarzanych odpadów, tak aby zagwarantować wysoki stopień ochrony środowiska jako całości, przy jednoczesnym zachowaniu zasady zrównoważonego rozwoju. 2. Osiągania stanu pełnej zgodności z obowiązującym prawem i normami ekologicznymi. 3. Stosowania najlepszych dostępnych technik (BAT) dla nowych oraz modernizowanych obiektów. 4. Podejmowania działań prewencyjnych w zakresie poważnych awarii przemysłowych. 5. Zapewnienia ochrony akustycznej terenów i obiektów wokół Zakładu Produkcyjnego w Płocku objętych taką ochroną. 6. Zmniejszania na terenie kraju emisji substancji szkodliwych z silników zasilanych paliwami płynnymi w drodze powiększania w ogólnej puli produktów udziału paliw proekologicznych, w tym niskosiarkowych i biopaliw. 7. Wykluczania ryzyka rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w glebie i ziemi oraz ich oddziaływania na zdrowie i życie ludzi. 8. Zapewnienia dostępu do informacji z zakresu wpływu Spółki na środowisko dla wszystkich zainteresowanych. 9. Podnoszenia środowiskowej świadomości załogi. 10. Kontynuowania programu Responsible Care. 11. Ciągłego doskonalenia Systemu Zarządzania Środowiskowego i jego zintegrowania z Systemem Zarządzania Jakością w celu stworzenia jednego efektywnego Systemu Zarządzania. Naszym celem jest osiągnięcie maksymalnie możliwej neutralności ekologicznej kompleksu produkcyjnego w Płocku oraz innych jednostek organizacyjnych Spółki na terenie kraju dla ich bezpośredniego otoczenia przy równoczesnej minimalizacji wpływu na środowisko wynikającego z użytkowania wytworzonych przez nas produktów.

4 Rysunek 1 Certyfikat Systemu Zarządzania Środowiskiem przyznany przez Biuro BVQI

5 Responsible Care Odpowiedzialność i Troska (Responsible Care) to międzynarodowy, prośrodowiskowy Program realizowany w Polsce od 1992 roku. Uczestnikami są przedsiębiorstwa przemysłu chemicznego z całego świata. W Europie Program realizowany jest praktycznie przez wszystkie liczące się firmy chemiczne i koncerny. W świecie ponad 85% produkcji chemicznej wytwarzana jest przez uczestników Programu. ORLEN przystąpił do Responsible Care w 1997 roku. Nasza Firma dobrowolnie zobowiązała się do ciągłego poprawiania swej działalności w ramach tzw. triady: ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska (HSE - Health, Safety, Environment). W ramach wypełnienia przyjętych zobowiązań Koncern w roku 2005 zdeklarował wykonanie 26 zadań, które przedstawiono w poniższej tabeli: Działania w zakresie ochrony środowiska Lp. Zadanie 1 Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi w obszarze ochrony środowiska, w tym z Regionalnym Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku i Radą Programu Restytucji Sokoła Wędrownego w Polsce 2 Udział w pracach grupy ekologicznej Forum dla Płocka, której celem jest opracowanie środowiskowych elementów strategii rozwoju miasta 3 Przygotowanie planu i wykonanie I etapu nasadzania drzew i krzewów w otoczeniu Zakładu 4 Zabudowa palników gazowych w kotłach OO-420 nr 6 oraz OO-420 nr 7 5 Modernizacja analizatorów gazowych i pyłomierzy optycznych w stacjach monitoringu emisji nr 2 i 3 w Zakładzie Elektrociepłowni 6 Budowa punktu rozładunku autocystern 7 Modernizacja zbiorników benzyny popirolitycznej i frakcji BTX 8 Hydroodsiarczanie benzyny krakingowej 9 Revamping instalacji Ekstrakcji Aromatów 10 Modernizacja kanalizacji magistralnych w Zakładzie PKN ORLEN w Płocku 11 Modernizacja Stacji Demineralizacji Wody i Uzdatniania Kondensatu 12 Modernizacja przepompowni ścieków na Działce 2B 13 Budowa węzła utylizacji osadów płynnych I Etap 14 Hydrorafinacja Oleju Napędowego z HOG 15 Dostosowanie instalacji HON VI do wymogów katalizatora nowej generacji 16 HON VII 17 Obniżenie zawartości siarki z 0,4% do 0,25% w paliwie do zasilania pieców technologicznych Działania w zakresie poprawy bezpieczeństwa procesowego i bezpieczeństwa pracy Lp. Zadanie 18 Prowadzenie działań dotyczących rozszerzenia procesu wdrażania Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy zgodnie z normą PN-N na kolejne komórki organizacyjne Zakładu w Płocku 19 Wydanie nowej Ogólnej instrukcji bhp oraz ppoż. dla kierowców pojazdów poruszających się po terenie Zakładu Produkcyjnego w Płocku PKN ORLEN S.A. 20 Zabudowa szafek do poboru prób oraz modernizacja odwodnienia zbiorników kulistych 21 Poprawa bezpieczeństwa technicznego węzła Rozładunku WNK

6 Działania w zakresie ochrony zdrowia i profilaktyki zdrowotnej 22 Programy profilaktyczne oparte o wczesne wykrywanie zagrożeń wynikających z tytułu wykonywanej pracy przez pracowników PKN ORLEN S.A. 23 Sezonowe szczepienia ochronne pracowników przeciwko grypie 24 Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B 25 Zapewnienie preferencyjnego dostępu pracownikom PKN ORLEN S.A. do badań koronografii Inne Lp. Zadanie 26 Bieżący nadzór merytoryczny nad elektroniczną wersją Poradnika ekologicznego pracownika Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. Program Responsible Care realizowany jest również przez spółki grupy kapitałowej ORLEN: ANWIL S.A., (w 2005 roku obchodził 10 lecie uczestnictwa w programie) Inowrocławskie Kopalnie Soli SOLINO S.A. Basell ORLEN Polyolefins Sp. z o. o. ORLEN Asfalt Sp. z o. o. ORLEN Eko Sp. z o. o.

7 ORLEN uczestniczy w restytucji sokoła wędrownego Bytowanie samca sokoła wędrownego w pobliżu kompleksu produkcyjnego ORLENU w Płocku zaobserwowano po raz pierwszy w roku Ponieważ obecność ptaka odnotowano także w kolejnych latach ORLEN już w 1999 roku przyłączył się do odbudowy krajowej populacji sokoła wędrownego na drodze osiedlania ptaków w środowisku stwarzającym dogodne warunki ich egzystencji. Rozpoczął wówczas współpracę z Radą Programu Restytucji Sokoła Wędrownego w Polsce - od 2002 roku Stowarzyszeniem na Rzecz Dzikich Zwierząt SOKÓŁ, którego program został zatwierdzony przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Jednym z celów Stowarzyszenia jest konsolidacja prac związanych z restytucją sokoła, a także rozwinięcie monitoringu na terenie kraju i wspomaganie rozwoju dzikiej populacji poprzez instalowanie dla ptaków sztucznych gniazd. Reintrodukcja sokoła wędrownego jest jednym z niewielu tego typu programem realizowanym w Polsce. Podstawową zasadą jest praca społeczna jego uczestników, w tym sokolników (ze wszystkich ośrodków hodowli sokoła wędrownego w Polsce), ornitologów myśliwych, leśników, przedstawicieli administracji państwowej, pracowników parków narodowych i krajobrazowych oraz licznych instytucji. Na świecie stosowane są trzy podstawowe metody reintrodukcji sokołów wędrownych: tzw. adopcja własna polegająca na dokładaniu do zasiedlonego przez dzikie sokoły gniazda wyhodowanych ptaków znajdujących się w podobnym wieku, co sokoły z lęgu, tzw. adopcja obca (z ang. cross fostering ) polegająca na wprowadzaniu sokołów do przyrody wykorzystując istniejące gniazda innych ptaków drapieżnych w przypadku braku naturalnych gniazd dzikich sokołów. W tej metodzie zabiera się wszystkie młode z gniazda innego ptaka drapieżnego, dokładając je do innych gniazd swego gatunku. W ich miejsce wkłada się wyhodowane sokoły, będące w podobnym wieku, co podebrane pisklęta - działanie to uniemożliwia przejęcie przez dorastające sokoły cech innego gatunku, tzw. oblot - sztuczne gniazdo (z ang. hacking ), najczęściej stosowana w Polsce i polegająca na umieszczeniu ptaków w odpowiednio zadaszonej klatce o konstrukcji odpowiadającej miejscu wypuszczenia wyhodowanych ptaków (skała, drzewo, budynek itp.). Reintrodukowane ptaki poddaje się obrączkowaniu. Kolor zakładanej obrączki uzależniony jest od miejsca wypuszczenia ptaka: na skałach - czerwony, na terenach miejskich (budynkach) - żółty, na terenach leśnych zielony. Popierając przyjęte przez Stowarzyszenie cele w ramach ich realizacji, i współpracy w 1999 roku w ORLENIE umieszczono dwie budki lęgowe na wysokich kominach: Zakładowej Elektrociepłowni i instalacji Clausa. Od tego czasu bardzo często obserwowano obecność ptaków w ich pobliżu, a w lutym 2001 roku stwierdzono, że para sokołów wędrownych ostatecznie zaakceptowała i zamieszkała w budce zainstalowanej na kominie Elektrociepłowni ORLENU w Płocku. Pierwszy lęg ptaków odnotowano w maju 2002 roku, a już w następnym roku para sokołów wydała na świat trzy młode, dwie samiczki i samca, w 2004 roku cztery samce (w budce lęgowej na kominie Elektrociepłowni), a w 2005 parkę (na kominie Clausa). Wszystkie wyklute w ORLENIE pisklęta sokoła wędrownego zostały zaobrączkowane żółtymi obrączkami ornitologicznymi i niebieskimi obrączkami obserwacyjnymi. Bytowanie sokołów w obrębie naszej firmy podlega całorocznej obserwacji polegającej na przeglądzie budek lęgowych, sporządzeniu dokumentacji filmowej i fotograficznej gniazdującego sokoła wędrownego oraz obrączkowaniu piskląt w ramach współpracy ze Stowarzyszeniem. W roku 2005 po okresie lęgowym obydwie budki lęgowe zostały zakonserwowane drewnochronem oraz wymieniono w nich podłoże. Z dumą możemy stwierdzić, że do chwili obecnej w ORLENIE urodziło się w sumie 11 sokołów wędrownych.

8 Zakładowa Inspekcja Ekologiczna ( Zielona Policja ) Inspekcja ekologiczna funkcjonuje w Polskim Koncernie Naftowym ORLEN S.A. od 1998 roku. Jej pierwowzorem była prowadzona w latach 80-tych akcja ALERT. W tym okresie ratownictwo chemiczne zakładu produkcyjnego w Płocku wykonywało pomiary stanu powietrza w kilkudziesięciu punktach, używając wprawdzie skomplikowanej, ale nie zawsze dokładnej aparatury. Obecnie Zakładowa Inspekcja Ekologiczna korzysta z nowoczesnych i precyzyjnych urządzeń, a uzyskane w ten sposób wyniki pomiarów są w pełni wiarygodne. W 2005 roku Zakładowa Inspekcja Ekologiczna - potocznie nazywana przez pracowników ORLENU Zieloną Policją - przyjęła 23 interwencje dotyczące okresowych uciążliwości. Każda interwencja zgłoszona czy przez pracowników ORLENU czy mieszkańców Płocka była w szczególny sposób rozpatrywana przez Zakładową Inspekcję Ekologiczną. W rejonie występowania uciążliwości wykonywane były pomiary stężeń zanieczyszczeń oraz podejmowane działania mające na celu identyfikację źródeł uciążliwości. Dokonywany był również przegląd sytuacji meteorologicznej oraz stężeń zanieczyszczeń w automatycznych stacjach monitoringu powietrza. W większości przypadków Zielona Policja ustaliła przyczynę zdarzeń i podejmowała działania minimalizujące występujące uciążliwości. W celu zmniejszenia uciążliwości zapachowej prowadzonych procesów w 2005 roku wymieniono katalizator na instalacjach Clausa oraz zastosowano środki antyodorowe podczas parowania instalacji i demontowania rurociągu w czasie przygotowania remontu Krakingu Katalitycznego II.

9 Ochrona powietrza Emisję charakterystycznych dla kompleksu rafineryjno-petrochemicznego ORLENU w Płocku zanieczyszczeń przedstawia poniższy wykres: Wykres 1 Emisja głównych zanieczyszczeń w zakładzie produkcyjnym w Płocku na przełomie lat W 2005 roku nastąpił około 4%-owy wzrost ilości niektórych substancji (będących produktami spalania paliw) wprowadzanych do powietrza. Jest on wynikiem: wzrostu ilości przerobionej w ubiegłym roku ropy (z tys. Mg w roku 2004 do tys. Mg w roku 2005); uruchomienia w IV kwartale nowych lub zintensyfikowanych instalacji: zintensyfikowanej (rozbudowa o 5 pieców) instalacji Olefin II, instalacji Polipropylen III i Polietylen III należących do spółki Basell ORLEN Polyolefins, których uruchomienie spowodowało zwiększenie poboru mediów energetycznych z Elektrociepłowni ORLE- NU, a przez to wzrost emisji z tego źródła.

10 Pobór wód i zrzut ścieków W roku 2005 nastąpił niewielki wzrost (ok. 1,5%) poboru wody z Wisły spowodowany większym zapotrzebowaniem na wodę zarówno przez instalacje zakładu produkcyjnego jak i Spółki Grupy ORLEN prowadzące swą działalność na terenie ogrodzonym zakładu w Płocku. Wykres 2 Ilość pobranej wody oraz ilość odprowadzonych ścieków z Wisły na tle przerobionej ropy naftowej na przełomie roku W wyniku wzrostu przerobu ropy oraz uruchomienia zintensyfikowanej Instalacji Olefin i nowych instalacji Basell ORLEN Polyolefins Sp. z o.o. nastąpił zwiększony napływ ścieków na Centralną Oczyszczalnię Ścieków, a tym samym zrzucanych ścieków do odbiornika Wisły. Godny podkreślenia jest fakt, że jakość ścieków odprowadzanych do Wisły w stosunku do lat ubiegłych ulega poprawie. Wykres 3 Ładunki zanieczyszczeń w oczyszczonych ściekach odprowadzanych do Wisły w latach

11 Przeprowadzone w 2005 r. przez Wojewódzką Inspekcję Ochrony Środowiska kontrole ścieków ORLENU odprowadzanych do Wisły nie wykazały naruszenia warunków pozwolenia wodnoprawnego.

12 Gospodarka odpadami Odnotowany w 2005 roku duży spadek ilości wytworzonych odpadów w stosunku do roku 2004 był wynikiem wydzielenia się spółki ORLEN Eko, tj. podmiotu który ze względu na specyfikę swojej działalności był wytwórcą znacznej ilości odpadów. Ponadto na uwagę i podkreślenie zasługuje fakt poddawania odzyskowi coraz większej ilości odpadów w stosunku do wytworzonych. Wykres 4 Ilość wytworzonych odpadów w latach

13 Gospodarka opakowaniami W 2005 roku ORLEN wprowadzał na terytorium kraju cztery rodzaje opakowań: z tworzyw sztucznych, z papieru i tektury, z materiałów naturalnych, ze stali (w tym z blachy stalowej) W porównaniu z rokiem 2004 masa wprowadzanych opakowań zwiększyła się o 34%. Wzrosła ilość opakowań z papieru i tektury oraz pojawiały się opakowania naturalne (z wyłączeniem palet). Zmiana ilości i obecność nowej grupy opakowań wynika z tego, że większość produktów wykorzystywanych na potrzeby ORLENU (importowanych i wewnątrzwspólnotowo nabytych) posiadała takie właśnie rodzaje opakowań, jak również z faktu dokonywania przez ORLEN zakupów importowych na potrzeby niektórych spółek Grupy ORLEN. ORLEN spełnił ustawowe i osiągnął wymagane poziomy recyklingu dla wszystkich grup opakowań: - dla tworzyw sztucznych 18% - dla papieru i tektury 42% - dla materiałów naturalnych 11% - dla stali w tym z blachy stalowej 14% Wykres 5 Porównanie masy opakowań poddanych recyklingowi w latach 2004 i 2005 (kg)

14 Hałas Kompleks rafineryjno-petrochemiczny ORLENU w Płocku jest źródłem emisji hałasu do środowiska. Z prowadzonych pomiarów poziomu dźwięku w środowisku, jak i obliczeń rozprzestrzeniania się hałasu powodowanego działalnością zakładu wykonanych za pomocą modelu matematycznego wynika, iż na terenach chronionych akustycznie występują okresowo podwyższone poziomy hałasu. Wynika to ze złożonego charakteru klimatu akustycznego w środowisku zewnętrznym, który kształtowany jest przez wiele źródeł należących do różnych podmiotów zlokalizowanych na jednym terenie. Uzyskanie przez ORLEN pozwolenia zintegrowanego spowodowało, iż przestała obowiązywać decyzja określająca dopuszczalny poziom dźwięku przenikający do środowiska obowiązująca od 1990 roku. Obecnie równoważny poziom dźwięku A przenikający do środowiska z terenu zakładu produkcyjnego na tereny podlegające ochronie akustycznej nie może przekraczać wartości: 55 db w porze dziennej w godzinach , 45 db w poprze nocnej w godzinach Dotrzymanie tych standardów wymagać będzie podejmowania kolejnych działań w tym obszarze. Najważniejsze z nich to: zainstalowania i uruchomienia trzech stacji ciągłego monitoringu hałasu, realizowania prac wyciszających urządzeń o największej aktywności akustycznej, podjęcia badań zmierzających do zmniejszenia mocy akustycznej pochodni.

15 Środowisko gruntowo-wodne Na terenie kompleksu rafineryjno-petrochemicznego w Płocku zlokalizowane są 4 plamy produktów naftowych pływające na zwierciadle wód gruntowych. W 2005 roku na terenie zakładu produkcyjnego w Płocku kontynuowano prace rekultywacyjne środowiska gruntowo-wodnego wraz z monitoringiem osłonowym wód gruntowych zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Płocka. Monitoring wód podziemnych potwierdził, że zanieczyszczenia nie wydostają się poza obszar, do którego Spółka posiada tytuł prawny. ORLEN opracował dla kompleksu rafineryjno-produkcyjnego strategię rekultywacji. We wszystkich rejonach skażeń wód gruntowych wolnymi węglowodorami, gdzie istnieje możliwość jego sczerpywania, takie działania są podejmowane. Wyniki prac rekultywacyjnych i monitoringowych prowadzonych na terenie kompleksu rafineryjno-petrochemicznego w Płocku potwierdzają, że istniejące zanieczyszczenie środowiska gruntowo-wodnego na terenie zakładu maleje, a wykonana Ocena Ryzyka wyklucza zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi. W trakcie prowadzenia prac modernizacyjnych na obiektach należących do ORLENU, tj. stacje paliw, bazy magazynowe w przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego wykonywana jest również kompleksowa rekultywacja.

16 Opłaty wnoszone przez ORLEN za korzystanie ze środowiska Opłaty wnoszone przez ORLEN za korzystanie ze środowiska w 2005 roku zmniejszyły się łącznie o 2,8%. Natomiast na stacjach paliw i bazach ORLENU na terenie Polski nastąpił spadek opłat o 10,8% w porównaniu z 2004 r. Wykres 6 Opłaty za korzystanie ze środowiska w Polskim Koncernie Naftowym ORLEN S.A. w latach Wykres 7 Opłaty za korzystanie ze środowiska w stacjach paliw i bazach magazynowych ORLENU w latach

17 Ochrona środowiska w działalności inwestycyjnej Nakłady inwestycyjne ORLENU na zadania związane z ochroną środowiska w kompleksie rafineryjno-petrochemicznym w Płocku w 2005 roku były trzykrotnie wyższe niż przed rokiem i wyniosły prawie 180 mln zł. Jednym z istotnych przedsięwzięć proekologicznym realizowanym od 2004 roku jest inwestycja hydroodsiarczania benzyny krakingowej. Konkretnym efektem ekologicznym tego zadania jest obniżenie zawartości siarki w benzynach. Inwestycja ta jest niezwykle korzystna dla środowiska w skali kraju. Odsiarczenie benzyny pozwoli na usunięcie ok ton siarki rocznie. To z kolei zmniejszy emisję do atmosfery dwutlenku siarki z silników samochodowych o ok ton rocznie. W 2005 roku w ORLENIE kontynuowano wiele inwestycji ograniczających wpływ zakładu na takie komponenty środowiska jak: emisję hałasu czy gospodarkę ściekową. Wśród najważniejszych należy wymienić: modernizację Ekstrakcji Aromatów której efektem jest m. in. obniżenie poziomu hałasu emitowanego z tej instalacji; modernizacje przepompowni ścieków (na działce 2B) ograniczającą ilość węglowodorów kierowanych do kanalizacji; modernizację kanalizacji magistralnych mającej na celu poprawę pewności działania i jej uszczelnienie; modernizacje Stacji Demineralizacji Wody i Uzdatniania Kondensatu zapewniającej uśrednienie stężeń ścieków; budowę węzła utylizacji osadów płynnych (I Etap) usprawniającą gospodarkę osadami z oczyszczania ścieków; dostosowanie instalacji HON VI do produkcji oleju napędowego o zawartości siarki poniżej 10 ppm. W 2005 roku w stacjach paliw, bazach magazynowych i zakładach odrębnych na terenie kraju wykonano łącznie 409 zadań środowiskowych i poniesiono łącznie nakłady w wysokości ponad 75 mln zł, w tym blisko 69 mln zł na inwestycje środowiskowe. W porównaniu do 2004 roku poniesiono o 54,7 % większe nakłady finansowe. Inwestycje na stacjach paliw i bazach ORLENU dotyczyły głównie dalszego dostosowywania stacji paliw

18 do obowiązujących przepisów oraz budowy nowych w pełni wyposażonych w urządzenia ekologiczne to znaczy: kanalizację, separatory i inne urządzenia oczyszczające ścieki, instalacje hermetyzacyjne, sondy pomiarowe lub dodatkowo piezometry oraz zabezpieczenia środowiska przed przenikaniem zanieczyszczeń (tj. uszczelnienia, zbiorniki dwupłaszczowe). Wykres 8 Nakłady ogółem na zadania środowiskowe w obiektach ORLENU zlokalizowanych na terenie kraju w 2005 roku

19 Proekologiczne efekty w zakresie produkcji paliw Benzyny silnikowe Benzyny silnikowe produkowane przez Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. to: Eurosuper 95 Super Plus 98 VERVA 98 Benzyna Eurosuper 95 jest mieszaniną węglowodorów otrzymywanych z procesów przeróbki ropy naftowej. Jest to podstawowy gatunek benzyny oferowanej na rynku krajowym. Obecność najszlachetniejszych komponentów takich jak eter, alkilat i izomeryzat gwarantuje wymaganą liczbę oktanową przy obniżonej zawartości węglowodorów aromatycznych, benzenu i siarki. Wszystkie gatunki benzyn produkowanych w Polskim Koncernie Naftowym ORLEN S.A. zawierają najwyższej jakości pakiet dodatków uszlachetniających, którego głównym składnikiem jest dodatek detergentowy gwarantujący spełnienie najwyższych kryteriów czystości zaworów silnika, określonych w Światowej Karcie Paliw. Super Plus 98 jest wysublimowaną mieszaniną węglowodorów otrzymywanych z procesów przeróbki ropy naftowej. Specyfika zastosowanych komponentów zapewnia wymaganą liczbę oktanową przy obniżonej zawartości węglowodorów aromatycznych, benzenu i siarki, której poziom często nie przekraczał nawet 10 ppm. VERVA 98 jest benzyną bezsiarkową, zapewniając wysoką skuteczność i trwałość katalizatora. Obniżenie zawartości siarki poniżej 10 mg/kg gwarantuje: zapewnienie znacznie mniej korozyjnego środowiska zarówno w układzie zasilania silnika jak i spalania benzyny oraz w układzie wylotowym spalin; przedłużenie żywotności katalizatora spalin; redukcję w spalinach zawartości węglowodorów. Proces spalania benzyny VERVA 98 w silniku, dodatkowo poprawiany jest poprzez zastosowanie specjalnie dobranego i optymalnie dozowanego pakietu dodatków. Pakiet zawiera dodatki o działaniu: myjącym (detergentowym), zapewniającym utrzymanie w czystości układu dolotowego a nawet gwarantującym wyeliminowanie osadów powstałych podczas stosowania paliwa nieznanego pochodzenia i nie zawierającego detergentów; przeciwkorozyjnym; przeciwutleniającym, chroniącym paliwo przed degradacją podczas przechowywania. Ustawa o biokomponentach stosowanych w paliwach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. Nr 199/2003, poz. 1934) zezwala na sprzedaż: paliw ciekłych - benzyn silnikowych zawierających 5% etanolu, 15% eteru, samochodowe oleje napędowe zawierające 5% estrów, biopaliw - paliw silnikowych zawierających >5% etanolu lub >15% eterów oraz samochodowe oleje napędowe zawierające > 5% estrów. ORLEN już od 2001 roku dodaje do paliw eter etylo-tert-butylowy (ETBE), który jest szlachetnym biokomponentem, uzyskiwanym z etanolu oraz frakcji C4. Paliwa z ETBE nie powodują żadnych trudności logistycznych zarówno w transporcie jak i składowaniu. Oleje napędowe W ORLENIE produkowane są następujące gatunki olejów napędowych o zawartości siarki poniżej 0,001%: Olej Napędowy Miejski Super i Ekodiesel Ultra. Olej napędowy miejski Super jest paliwem produkowanym tylko w nielicznych krajach europejskich pod nazwą City Diesel. Paliwo, w swojej pierwszej wersji zostało wprowadzone na rynek krajowy już w 1994

20 roku i do tej pory Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. jest jego jedynym producentem w Polsce. Produkt spełnia najwyższe wymogi jakościowe. Zawartość siarki jest obniżona do 10 ppm. Zawartość węglowodorów aromatycznych wielopierścieniowych do 5%m/m. W produkcie zastosowano pakiet dodatków uszlachetniających, który poprawia właściwości użytkowe paliwa, zapewniając mu odpowiednie właściwości myjące, przeciwkorozyjne, przeciwutleniające oraz dobre właściwości smarne. Olej napędowy miejski charakteryzuje się bardzo niską zawartością siarki, niską zawartością aromatów oraz bardzo dobrymi właściwościami niskotemperaturowymi. Podobnie jak inne oleje napędowe również paliwo chronione jest przed skażeniem mikrobiologicznym. Olej Napędowy Miejski Super stosowany jest w transporcie naziemnym, zwłaszcza w komunikacji masowej, w dużych aglomeracjach miejskich i strefach ekologicznie chronionych. Ekodiesel Ultra to najwyższej jakości paliwo spełniające najostrzejsze wymagania jakościowe i ekologiczne stawiane paliwom do silników wysokoprężnych w krajach Unii Europejskiej. Najważniejsze atuty paliwa w porównaniu do oleju napędowego produkowanego dotychczas to śladowa zawartość siarki (poniżej10 ppm dla gat. Ultra), obniżona zawartość węglowodorów aromatycznych, podwyższona z 49 do 51 wartość liczby cetanowej, lepsze właściwości eksploatacyjne w okresie zimowym i wysoki stopień czystości mikrobiologicznej. Tabela Jakość olejów napędowych Lp. Asortyment Zawartość siarki % wag Ekodiesel Plus 50 0,0024 0,002 0, Ekodiesel Ultra - 0,0006 0, ONM Standard 50 0, ONM Standard 25-0,0016 0, ONM Super - 0,0005 0,00045 Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. jest także producentem paliwa grzewczego - lekkiego oleju opałowego. Ekoterm Plus to nowoczesne i bezpieczne w eksploatacji źródło energii, które jest produktem najwyższej jakości, spełniającym normy światowe zarówno pod względem parametrów eksploatacyjnych jak i wymagań ochrony środowiska. Cechuje go niska zawartość siarki (0,10%), mała lepkość, niska temperatura płynięcia (poniżej 200C) i wysoka wartość opałowa. W 2005 roku ORLEN nie stosował biokomponentów do oleju napędowego i lekkiego oleju opałowego. W listopadzie 2004 roku w Rafinerii Trzebinia S.A. spółce Grupy ORLENU została uruchomiona instalacja do produkcji estrów metylowych wyższych kwasów tłuszczowych, czyli tzw. biodiesla (o wydajności 100 tyś. ton/rok), które mogą być wykorzystane jako biokomponent do oleju napędowego, lub stanowić samoistne paliwo.

21 Działania proekologiczne w spółkach z Grupy ORLEN w roku 2005 Spółki Grupy ORLEN w 2005 roku posiadały uregulowany stan formalno-prawny w zakresie ochrony środowiska. Raporty bezpieczeństwa Część spółek należących do Grupy ORLEN została zakwalifikowana jako zakłady o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej. Wszystkie te zakłady w roku 2005 opracowały i złożyły do właściwych miejscowo Komendantów Wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej oraz Wojewódzkich Inspektorów Ochrony Środowiska stosowne dokumenty wymagane dla danego rodzaju zakładu. Pozwolenia zintegrowane Rodzaje instalacji objęte obowiązkiem posiadania pozwolenia zintegrowanego zostały określone w Rozporządzeniu MŚ z 26 lipca 2002r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. 122, poz. 1055). Termin uzyskania powyższego pozwolenia upływa w 2007 roku. Zarówno zakład w Płocku PKN ORLEN S.A., jak i Spółki Grupy Kapitałowej przystąpiły do prac już w 2003 roku czego efektem jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego przez: 1. Zakład w Płocku PKN ORLEN S.A. 2. ORLEN OIL Sp. z o.o. 3. ORLEN Asfalt Sp. z o.o. 4. ORLEN Eko Sp. z o.o. 5. Basell ORLEN Polyolefins Sp. z o.o. 6. ANWIL S.A. 7. Rafineria Trzebinia S.A. 8. Rafineria Jedlicze S.A.

22 Zadania z zakresu ochrony środowiska i ich efekty w wybranych spółkach z Grupy ORLEN W Grupie ORLEN w 2005 roku zostały zrealizowane między innymi takie zadania jak: ANWIL S.A. w grudniu 2005 roku rozpoczął się proces uruchamiania zmodernizowanej Wytwórni Chloru i Ługu Sodowego. W dniu 16 stycznia 2006 instalacja po pozytywnym teście gwarancyjnym została przekazana do użytku. Modernizacja procesu wytwarzania chloru polegała na zastosowaniu najnowocześniejszej w skali światowej metody membranowej. Efektem tych prac poza wyeliminowaniem azbestu nastąpiło wyraźne zmniejszenie energochłonności procesu; w Kompleksie Polichlorku Winylu realizowano również zadanie polegające na wykorzystaniu ciepła gazów poreakcyjnych z pieców krakingowych poprzez budowę kotłów do produkcji pary. Przedsięwzięcie to podniesie efektywność energetyczną procesu produkcji chlorku winylu oraz produkcję pary wodnej wykorzystując ciepło produktów pokrakingowych. Pośrednim efektem będzie również ograniczenie ilości emitowanych spalin związanych emitowanych spalin związanych z produkcją energii w Elektrociepłowni ANWILU S.A. zakończono realizację rozbudowy istniejącego systemu oczyszczania ścieków polegającą na budowie biologicznego węzła oczyszczania współpracującego z mechaniczno-chemiczną oczyszczalnią ścieków przemysłowych. Powyższa inwestycja pozwoliła na uzyskanie wysokiego standardu oczyszczania ścieków w szczególności redukcję związków biogennych w ściekach odprowadzanych do odbiornika, co stanowi wypełnienie zaleceń Konwencji Helsińskiej o ochronie Morza Bałtyckiego oraz przyniosła istotne obniżenie kosztów; poprzez dostosowanie kolumny absorpcyjnej do wymywania amoniaku z gazów odlotowych uzyskano redukcję tlenków azotu odprowadzanych do atmosfery z Zakładu Amoniaku o 69%. RAFINERIA TRZEBINIA S.A. w 2005 roku zakończono budowę zbiornika retencyjnego o pojemności 5 000m3 na nadmiarowe wody opadowe. Efektem tego przedsięwzięcia jest ochrona środowiska gruntowo wodnego poprzez zwiększenie pojemności retencyjnej ścieków opadowych.; zakończono budowę instalacji biodiesla, której podstawowym produktem jest biodiesl (estry metylowe) oraz gliceryna farmaceutyczna o czystości powyżej 99,7%. Uzyskane produkty finalne spełniają wymagania najlepszej dostępnej techniki. Instalacja ta posiada minimalny (kontrolowany) wpływ na środowisko; zakończono budowę instalacji do hydrorafinacji parafin wykorzystując najlepsze dostępne techniki czego potwierdzeniem jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego. Podstawowym zadaniem jest produkcja parafin rafinowanych o najwyższej jakości; zakończono również prace związane z usuwaniem kwaśnych smół porafinacyjnych, osadów zaolejonych oraz rekultywacji terenu po zbiornikach. Efektem przeprowadzonych prac było całkowite usunięcie wytworzonych w przeszłości odpadów (smół porafinacyjnych i osadów zaolejonych) oraz możliwość gospodarczego wykorzystania terenu. RAFINERIA NAFTA JEDLICZE S.A. zakończono modernizację spalarni odpadów dostosowując do wymogów prawa ochrony środowiska; zakończono budowę instalacji hermetyzacji zbiorników zlokalizowanych na instalacji Destylacji Olejów, w wyniku czego wyeliminowano emisję aromatycznych oparów magazynowanych surowców z przerobu oleju przeprowadzonego; prowadzone były prace modernizacyjne związane z dostosowaniem zbiorników magazynowych paliw zgodnie z wytycznymi rozporządzenia Ministra Gospodarki.

23 Inowrocławski Kopalnie Soli Solino S.A. w trakcie realizacji III etap budowy Podziemnego Magazynu Ropy i Paliw w Górze. ORLEN Asfalt Sp. z o.o. zwiększano świadomość ekologiczną pracowników spółki poprzez szkolenia; realizowano zadania związane z obniżeniem ilości asfaltu odpadowego w Trzebini. Warto podkreślić, że realizatorami międzynarodowego Programu Odpowiedzialność i Troska obok PKN ORLEN S.A. zostały kolejne spółki z Grupy ORLEN: ORLEN Asfalt Sp. z o.o. - styczeń 2005 ORLEN Eko Sp. z o.o. październik 2005

24 Udział podmiotów grupy kapitałowej ORLEN w krajowym systemie handlu emisjami CO 2. Zgodnie z Ustawą z dnia 22 grudnia 2004 roku o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji, instalacjami objętymi systemem handlu emisją CO 2 są: PKN ORLEN S.A. - Elektrociepłownia - Rafineria ANWIL S.A. - Elektrociepłownia ORLEN Asfalt - Instalacja rafineryjna Rafineria Jedlicze S.A. - Instalacja rafineryjna Rafineria Trzebinia S.A. - Instalacja rafineryjna RAFENERGIA Sp. z o. o. - Jedlicze - Elektrociepłownia ENERGOMEDIA Sp. z o. o. - Trzebinia - Elektrociepłownia Dla wszystkich tych instalacji przygotowane zostały wnioski o wydanie zezwolenia na udział w systemie handlu uprawnieniami i złożone w Urzędach Wojewódzkich. Równocześnie trwały prace nad opracowaniem metodyki monitoringu emisji CO 2 i rozdziału puli krajowej na poszczególne instalacje. 27 grudnia 2005 roku ukazało się Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przyjęcia Krajowego Planu Rozdziału Uprawnień do emisji dwutlenku węgla na lata oraz wykazu instalacji czasowo wykluczonych ze wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji w okresie od dnia 1 stycznia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2007 r. Ilość uprawnień dla poszczególnych instalacji określona została w w/w Rozporządzeniu. Zezwolenia na 2005 rok nie zostały wydane ze względu na brak rozporządzeń wykonawczych do przedmiotowej ustawy, natomiast raporty za rok 2005 zastały przygotowane i zweryfikowane w marcu 2006 roku.

25 Nagrody, wyróżnienia, certyfikaty Spółka Basell ORLEN Polyolefins została laureatem VI Edycji Narodowego Konkursu Ekologicznego Przyjaźni Środowisku w kategorii Firma Przyjazna Środowisku pod honorowym patronatem Prezydenta RP. Spółka ta podejmuje liczne przedsięwzięcia mające na celu dbałość o środowisko naturalne oraz promuje nowatorskie i kompleksowe rozwiązania ekologiczne. W listopadzie 2005 roku auditorzy BVQI Polska Sp. z o.o. przeprowadzili w ORLEN Eko audyt Certyfikacyjny Systemu Zarządzania jakością, środowiskiem i bhp wg norm ISO 9001:2000, ISO 14001:2004, PN-N 18001:2004. Zakończyła się on rekomendacją auditorów BVQI do udzielenia spółce certyfikatu w zakresie gospodarowania odpadami.

26