Systemy taryfikacji rozmów dla elektronicznych central telefonicznych. Produkcja urzdze elektronicznych do przetwarzania informacji.

Transkrypt

1 Systemy taryfikacji rozmów dla elektronicznych central telefonicznych. Produkcja urzdze elektronicznych do przetwarzania informacji. Producent: MikEL s.c., skr. poczt. 28, Rybnik, tel (32) , fax (32) , fax G4 (32) , http:

2

3 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 1 SPIS TRECI 1. INFORMACJE OGÓLNE WYMAGANIA SYSTEMOWE INSTALACJA TARYFIKACJI OPIS OGÓLNY PROGRAMU UNITAR.EXE OBSŁUGA PROGRAMOWA URZDZENIA BUFORUJCEGO PROGRAMOWANIE ZEGARA CZASU RZECZYWISTEGO WYBÓR CENTRALI Programowanie linii wzorcowych Programowanie obwodów Modułu Czujników MC AKTUALIZACJA PROGRAMU ODBIÓR DANYCH Bieca obserwacja RUCH WYCHODZCY KONFIGURACJA OBLICZANIA KOSZTÓW Archiwum taryf Operatorzy alternatywni KONFIGURACJA STRUKTURY UYTKOWNIKÓW RAPORTY Raport biecy Raport czasowy Raport hotelowy ARCHIWIZACJA DANYCH FILTRY STATYSTYKA RUCH PRZYCHODZCY RAPORT BIECY ARCHIWIZACJA DANYCH FILTRY STATYSTYKA OPIS DZWONICEGO KONFIGURACJA OGÓLNA PROGRAMU TARYFIKACJA GRUPOWA KONFIGURACJA HASEŁ KONFIGURACJA DRUKARKI KONFIGURACJA MODEMU PLIK TEKSTOWY WYSTAWIANIE DOKUMENTÓW SPRZEDAY...49

4 Strona 2 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji 10. NARZDZIA POMOCNICZE KABEL ŁCZCY BUFOR Z CENTRAL OPIS TECHNICZNY URZDZE UNITAR UNITAR I Pami Port szeregowy COM Port szeregowy COM Port równoległy CENTRONICS (opcja) Sygnalizacja optyczna i akustyczna Zasilanie Zbiorcze dane techniczne urzdzenia UNITAR UNITAR II Port szeregowy COM Port szeregowy COM Sygnalizacja optyczna i akustyczna Zbiorcze dane techniczne urzdzenia UNITAR II MODUŁ CZUJNIKÓW ODWRÓCENIA PTLI I 16KHZ MODUŁ CZUJNIKÓW MODEL MC MODUŁ CZUJNIKÓW MODEL MC

5 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 3 1. INFORMACJE OGÓLNE. Do podstawowych zada systemu taryfikacji naley: odbieranie i archiwizowanie informacji wysyłanych przez abonenck central telefoniczn; obliczanie kosztów rozmów telefonicznych; przygotowanie raportów i ich drukowanie. Do realizacji powyszych zada system taryfikacji wyposaono w: mikroprocesorowe urzdzenie buforujce o nazwie UNITAR oraz opcjonalne urzdzenie MC (Moduł Czujników umoliwiajcy analiz odwrócenia ptli i odbiór impulsów 16 khz); komputerowe programy do obsługi tego urzdzenia i do przetwarzania danych. Urzdzenie UNITAR stanowi zewntrzny bufor centrali telefonicznej, spełniajcy nastpujce funkcje: odbieranie raportów wysyłanych przez central telefoniczn; weryfikacj odbieranych danych na podstawie analizy linii miejskich; przesyłanie zgromadzonych danych do komputera; bateryjne podtrzymywanie zgromadzonych danych w przypadku zaniku napicia zasilania. Oprogramowanie komputerowe ma za zadanie: zmian konfiguracji pracy bufora (programowanie urzdzenia pod ktem obsługi wybranej centrali abonenckiej); odbieranie i przetwarzanie danych zgromadzonych w pamici tego bufora; generowanie raportów czasowych z uwzgldnieniem struktury uytkowników i linii zewntrznych; analiz statystyczn połcze telefonicznych ruchu wychodzcego i przychodzcego; filtrowanie zgromadzonych danych; przegldanie i drukowanie przetworzonych danych; wystawianie dokumentów sprzeday za wykonane rozmowy i usługi; archiwizowanie danych; konfigurowanie parametrów majcych wpływ na obliczanie kosztów, kształtowanie struktury uytkowników, modyfikacj parametrów drukowania, ustalenie hierarchii haseł, itp.

6 Strona 4 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji 2. WYMAGANIA SYSTEMOWE. Główny program do obliczania kosztów rozmów UNITAR.EXE jest napisany za pomoc biblioteki Turbo Vision 7 firmy Borland oraz rozbudowanej przez firm MikEL biblioteki ProCLIP do obsługi baz danych. Kompilacja tego programu w tzw. trybie chronionym (DPMI) narzuca nastpujce minimalne wymagania na sprzt komputerowy: komputer klasy PC z procesorem 386, zainstalowany system operacyjny DOS w wersji 5.0, pami operacyjna RAM 4MB, 3MB wolnego miejsca na twardym dysku; zainstalowany port szeregowy do komunikacji z buforem. Dodatkowym wymogiem jest zapewnienie deklaracji zmiennej rodowiskowej FILES=60 (co najmniej) w pliku konfiguracyjnym CONFIG.SYS komputera. Program instalacyjny w razie koniecznoci dokonuje automatycznie odpowiedniego wpisu, informujc o tym poprzez zalecenie ponownego uruchomienia komputera. 3. INSTALACJA TARYFIKACJI. W skład systemu taryfikacji firmy MikEL wchodzi: mikroprocesorowe urzdzenie buforujce UNITAR, umieszczone w obudowie metalowej lub w obudowie z tworzywa sztucznego ABS. Wraz z nim dostarczany jest komplet kabli do połczenia z komputerem i central abonenck. program UNITAR.EXE umoliwiajcy obsług bufora za porednictwem portu szeregowego lub modemu, modułu MC oraz przetwarzanie odebranych danych. moduł czujników MC umieszczony w obudowie metalowej. Moduł ten stanowi wyposaenie opcjonalne, słuce do weryfikacji danych odbieranych z centrali abonenckiej na podstawie analizy odwrócenia ptli lub odbioru impulsów 16 khz. Konfigurowanie systemu taryfikacji jest zalene od nastpujcych czynników: spodziewanej iloci danych wysyłanych przez central. Ma to wpływ na dobór pojemnoci pamici bufora. moliwoci rozróniania przez central abonenck, które połczenia telefoniczne miały miejsce w rzeczywistoci. Mona w tym zakresie rozróni nastpujce sposoby: odbiór impulsów 16 khz (impulsy teletaksy) nadawanych przez central miejsk. Do odbioru tych impulsów mona zastosowa karty linii

7 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 5 miejskich centrali abonenckiej lub dostarczany przez firm MikEL Moduł Czujników MC wyposaony w odbiorniki impulsów 16 khz. Jeeli połczenie telefoniczne doszło do skutku, liczba odebranych impulsów teletaksy odpowiada liczbie impulsów zarejestrowanych przez central miejsk. odbiór informacji o koszcie faktycznego połczenia telefonicznego, moliwy na liniach cyfrowych ISDN. analiza momentu rozpoczcia rozmowy na podstawie zmiany kierunku prdu płyncego w linii miejskiej. Zmiana ta zwana potocznie odwróceniem ptli jest realizowana przez central miejsk, a czas rozpoczcia i trwania rozmowy musi by rejestrowany przez urzdzenie abonenckie. Urzdzeniem tym moe by karta linii miejskich zainstalowana w centrali abonenckiej lub dostarczany przez firm MikEL moduł o nazwie MC. W tym drugim przypadku centrala abonencka wysyła do bufora dane praktycznie o kadym zajciu linii miejskiej, niezalenie od tego czy w rzeczywistoci rozmowa si odbyła. Urzdzenie UNITAR na podstawie analizy stanów obwodów tego modułu decyduje, czy naley zapamita odebran informacj z centrali. W tym sposobie weryfikacji rozmów bardzo istotna jest prawidłowa konfiguracja wszystkich parametrów programu UNITAR.EXE, majcych wpływ na obliczenia kosztów rozmów. rejestracja czasowa wszystkich zdarze w ruchu wychodzcym centrali, stosowana w przypadku braku wyej wymienionych moliwoci. Umoliwia ledzenie rozmów wykonanych za porednictwem centrali abonenckiej, ale bez pewnoci czy dane połczenie miało miejsce w rzeczywistoci. sposobu połczenia bufora z komputerem. Mona je zrealizowa za pomoc: połczenia kablowego umoliwiajcego transmisj według standardu RS- 232 na maksymaln odległo 15 m; połczenia wykorzystujcego opracowany przez firm MikEL mechanizm separacji galwanicznej podłczanych urzdze z jednoczesn moliwoci oddalenia ich na odległo ok. 300 m (tylko bufor UNITAR I); połczenia wykorzystujcego standard RS-485, umoliwiajcego podłczenie komputera oddalonego do 1 km (tylko bufor UNITAR II); modemu podłczonego do bufora za pomoc kabla wykonanego według tabeli 12.6 oraz modemu podłczonego do komputera. Program taryfikacji jest dostarczany na dyskietce 3.5 wraz z programem instalacyjnym INSTALUJ.EXE. W celu uruchomienia instalacji naley uruchomi ten program np. za pomoc zlece: A: <Enter> instaluj <Enter>

8 Strona 6 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Po uruchomieniu tego programu naley dostosowa si do wymaga poszczególnych faz instalacji. Dodatkowym ułatwieniem jest podrczna pomoc uruchamiana klawiszem <F1>. Przyjto nastpujce załoenia instalacji programu taryfikacji: domylnym katalogiem do którego zostan zainstalowane programy taryfikacyjne jest katalog C:\ROZMOWY7; zawarto dyskietki (kopia bezpieczestwa) jest przenoszona np. do katalogu C:\ROZMOWY7.708, gdzie rozszerzenie nazwy katalogu jest zwizane z aktualnie instalowan wersj oprogramowania (np. wersja 7.08); nie mona wykona instalacji do istniejcego katalogu, w którym nie ma poprzedniej wersji tego programu; wartoci domylne podczas instalacji mog by zmieniane; aktualizacja oprogramowania w ramach wersji 7.x jest realizowana w nastpujcy sposób: jako katalog instalacji naley poda katalog z ju istniejc taryfikacj; przed właciw aktualizacj program instalacyjny kopiuje starsz wersj w niezmienionej postaci do katalogu o tej samej nazwie, ale z rozszerzeniem KOP, np. C:\ROZMOWY7.KOP; podczas instalacji mona wybra do skopiowania niektóre dane zawarte na dyskietce, np. w celu odtworzenia danych przygotowanych przez producenta taryfikacji. aktualizacja oprogramowania poprzednich wersji taryfikacji 5.x i 6.x do wersji 7.x: instalacja programu jw.; uruchomienie programu UNITAR.EXE w opcji URUCHOM -> KONWERSJA Z TARYFIKACJI 5.x i 6.x; przy aktualizacji z wersji 5.x s konwertowane dane z raportu biecego, hotelowego, struktura uytkowników, linie zewntrzne, kody ksigowe oraz ksika telefonów słubowych. Aktualizacja z wersji 6.x przenosi praktycznie wszystkie informacje zapamitane w tej wersji. Jeeli program instalacyjny dokonał zmian w pliku konfiguracyjnym komputera CONFIG.SYS, na zakoczenie informuje o tym poprzez podanie komunikatu o koniecznoci ponownego uruchomienia komputera. Program taryfikacji moe by uruchamiany w rodowisku Windows 3.1x oraz w systemach operacyjnych Windows 9x, Windows NT, Windows 2000 i Windows Millennium. W katalogu z zainstalowan taryfikacj dostpna jest ikona programu UNITAR.ICO oraz plik uruchomieniowy UNITAR.PIF. W przypadku stwierdzenia przez program instalacyjny istnienia katalogów Windows 9x i NT, jest umieszczony na PULPICIE skrót do programu taryfikacji.

9 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 7 Po zainstalowaniu czci sprztowej taryfikacji naley: Sprawdzi czy urzdzenie buforujce jest zaprogramowane do obsługi posiadanej centrali abonenckiej. W tym celu w opcji BUFOR -> PROGRAMOWANIE -> WYBÓR CENTRALI umoliwiono: wybór rodzaju centrali z listy przygotowanej przez producenta taryfikacji lub stworzenie własnej definicji, odpowiedniej do posiadanej centrali; modyfikacj sposobu pobierania i analizy danych odbieranych z centrali na podstawie tzw. programowanych linii wzorcowych. Linie wzorcowe umoliwiaj zdefiniowanie obsługi ruchu wychodzcego i przychodzcego centrali. w przypadku wykorzystywania modułu MC naley sprawdzi, czy linie miejskie podłczone fizycznie do zacisków tego modułu odpowiadaj konfiguracji w programie w opcji BUFOR -> PROGRAMOWANIE -> WYBÓR CENTRALI -> MODUŁ CZUJNIKÓW. Jest to bardzo wany element konfiguracji systemu taryfikacji, majcy wpływ na póniejsz analiz danych napływajcych z centrali abonenckiej. zmodyfikowa parametry konfiguracyjne programu UNITAR.EXE majce wpływ na obliczanie kosztów, dostpne w opcji RAPORTY -> RUCH WYCHODZ CY -> KONFIGURACJA -> TARYFY. Mona do nich zaliczy m.in.: koszt jednostki obliczeniowej (np. koszt impulsu TP S.A.); przypisanie właciwych grup taryfikacyjnych dla numerów kierunkowych specyficznych w danym regionie kraju; weryfikacj sposobu obliczania kosztów dla poszczególnych linii zewntrznych; czasami moe by konieczna modyfikacja tabel dni witecznych oraz kosztów dodatkowych, jakie program ma dolicza do kadego impulsu i rozmowy. Konfiguracja całego systemu taryfikacji winna by sprawdzona poprzez wykonanie przykładowych rozmów. Naley podkreli, e ewentualne niecisłoci w ustawieniach programu UNITAR.EXE mona zawsze zweryfikowa, np. przez wykonanie opcji RAPORTY -> RUCH WYCHODZ CY -> REKALKULACJA, ale błdne skonfigurowanie urzdzenia UNITAR moe doprowadzi do utraty danych wysłanych przez central abonenck. 4. OPIS OGÓLNY PROGRAMU UNITAR.EXE. Wszystkie opcje programu UNITAR.EXE maj przypisan pomoc podrczn, wywoływan klawiszem <F1>. Z tego powodu w niniejszej instrukcji zrezygnowano ze szczegółowego opisywania poszczególnych okien pojawiajcych si w tym programie.

10 Strona 8 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji W programie mona wyodrbni pewne grupy opcji tematycznie powizanych ze sob: obsługa urzdzenia buforujcego za pomoc opcji BUFOR: programowanie parametrów majcych wpływ na analiz i odbiór danych napływajcych z centrali, odbiór danych zgromadzonych w pamici bufora, testowanie portów szeregowych komputera. taryfikacja rozmów, czyli przetwarzanie danych w celu obliczenia kosztów rozmów, generowanie rónych zestawie (raportów) oraz ich wydrukowanie (opcja RAPORTY -> RUCH WYCHODZ CY); analiza informacji dotyczcych rozmów przychodzcych (opcja RAPORTY -> RUCH PRZYCHODZ CY); wystawianie dokumentów sprzeday (faktur i rachunków) ze szczególnym nastawieniem na wykorzystanie danych z taryfikacji rozmów (opcja FAKTURY); konfiguracja ogólna programu czyli moliwo zmiany w opcji OGÓLNE ustawie dotyczcych: uywanej drukarki; struktury haseł dostpu do poszczególnych opcji programu; wykorzystania modemu do komunikacji z buforem; obsługi co najmniej dwóch buforów (central) w tzw. taryfikacji grupowej; sposobu konwersji danych taryfikacyjnych do plików tekstowych. narzdzia pomocnicze umoliwiajce w opcji URUCHOM: uruchamianie innego, praktycznie dowolnego programu, zainstalowanego na danym komputerze; uruchamianie programu do serwisowania centrali abonenckiej z wykorzystaniem połczenia midzy komputerem a buforem; realizacj dokładnej kontroli (serwisu) plików bazowych wykorzystywanych przez program; obliczanie kosztów fikcyjnych rozmów (testowanie ustawie programu odpowiedzialnych za obliczanie kosztów); przegldanie plików tekstowych utworzonych podczas pracy programu; konwersj danych taryfikacyjnych zgromadzonych w raporcie biecym ruchu wychodzcego do pliku tekstowego. Program UNITAR.EXE ma wbudowan obsług polskich znaków na ekranie monitora w standardzie LATIN2. Znaki polskie mona wprowadza przez jednoczesne nacinicie klawisza <Ctrl> i odpowiedniej litery, np. <Ctrl><e> wprowadza znak "" (wyjtek stanowi nacinicie klawiszy <Ctr><x>, który generuje znak ""). Wprowadzenie duej polskiej litery naley poprzedzi przytrzymaniem klawisza <Shift> lub wciniciem klawisza <Caps Lock> (musi

11 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 9 wieci si lampka kontrolna na klawiaturze Caps Lock), a nastpnie wprowadzi polsk liter jak powyej. Podczas drukowania na drukark znaki ze standardu LATIN2 s konwertowane według ustawie konfiguracyjnych drukarki. Program UNITAR korzysta z własnych procedur obsługi dat i operacji na nich wykonywanych. Procedury te traktuj przestrze czasow jako funkcj liniow, co daje gwarancj poprawnych działa w zakresie od roku do Wybór poszczególnych opcji i funkcji programu jest moliwy za pomoc klawiatury (poruszanie si klawiszem <TAB> lub <Shift><TAB>) i myszki (musi by wczeniej zainstalowana). Nazwy opcji lub funkcji w których widnieje wyróniona litera mona uaktywni poprzez jednoczesne nacinicie klawisza <Alt> i wyrónionej litery lub poprzez nacinicie na klawiaturze bezporednio wyrónionej litery. Czynnoci te s zalene od aktualnego stanu obsługi programu. Kade okno przegldania baz danych charakteryzuje si: umieszczonym pod nim opisem o postaci np. POZ=> 1234/50. Oznacza to, e w przegldanej bazie s 1234 rekordy, a biece ustawienie dotyczy 50-tego rekordu; poprzeczk pionow, umoliwiajc przewijanie ekranu w gór w dół. Ułatwia ona poruszanie si w oknie bazowym przy duej iloci rekordów, poniewa jest ona "wyskalowana" proporcjonalnie do liczby rekordów przegldanej bazy. Np. przejcie do pozycji w okolicach połowy liczby rekordów moemy osign przez naprowadzenie kursora myszki na suwak poprzeczki, nacinicie i przytrzymanie lewego przycisku oraz przecignicie suwaka na dan pozycj. Takie pozycjonowanie bazy jest zdecydowanie szybsze od wielokrotnego naciskania klawisza <PageUp> lub <PageDown>; czasami pojawiajc si poprzeczk poziom, umoliwiajc przewijania ekranu w lewo prawo; domylnie ustawion liczb "zamroonych" kolumn, co ułatwia przewijanie ekranu w lewo - w prawo, nie tracc z oczu skrajnych lewych (waniejszych) kolumn. Moliwa jest tymczasowa (na czas otwarcia okna bazowego) zmiana liczby "zamroonych" kolumn w zakresie Dokonuje si tego poprzez naciskanie szarego klawisza <+>, co powoduje zwikszenie tej liczby o jeden. Jeeli w danym momencie cztery kolumny s nieruchome, to po naciniciu klawisza <+> wszystkie kolumny bd przesuwane, kolejne nacinicie to "zamroenie" jednej kolumny, itd. moliwoci zaznaczania poszczególnych rekordów, cho nie zawsze jest to wykorzystywane przez program. Zaznaczenia rekordu dokonuje si za pomoc klawiszy <Shift><Insert> lub <Enter>, co jest potwierdzane odpowiedni zmian koloru wybranego rekordu. Zaznaczenie ju wczeniej zaznaczonego rekordu powoduje przywrócenie go do normalnego wywietlania. Kasowanie wszystkich zaznacze mona dokona za pomoc

12 Strona 10 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji klawiszy <Shift><Delete>. Zaznaczanie rekordów mona równie zrealizowa po naciniciu klawiszy: <Ctrl><P> - biecy rekord ustawia na stan zaznaczenia przeciwny do aktualnego, jednoczenie zapamitujc pocztek bloku (obszaru) do zmiany zaznacze rekordów <Ctrl><K> - zamienia wszystkie zaznaczenia rekordów od biecego miejsca do rekordu oznaczonego wczeniej jako pocztek bloku. Aktualny stan zaznaczonych rekordów jest pamitany na dysku wraz z innymi danymi. Niektóre istotne zdarzenia zwizane z obsług i działaniem programu s zapisywane w pliku tekstowym SERWIS.TXT w podkatalogu \WYDRUKI. Rejestracja dotyczy: wykrycia uszkodzonych baz i plików indeksowych; uruchamiania opcji serwisu baz; uruchamiania wybranych opcji programu za pomoc haseł; konwersji baz z poprzedniej wersji taryfikacji (przegldanie wyników tej konwersji); zapisywania błdnych danych odebranych z bufora (przekłamania lub brak danych niezbdnych do prawidłowej taryfikacji rozmowy). Pliki tekstowe zapisywane przez program do podkatalogu \WYDRUKI (np. podczas drukowania do pliku ) mona przeglda za pomoc opcji URUCHOM -> PRZEGL DANIE PLIKÓW TEKSTOWYCH. Do jej realizacji wykorzystano dostarczany wraz z systemem operacyjnym DOS i WINDOWS program EDIT.COM. Utworzone pliki tekstowe mona wybra za pomoc opcji WIDOK tego programu (lub bezporednio za pomoc klawiszy <Alt><cyfra 0..9>). W przypadku stwierdzenia przez program uszkodzenia pliku bazowego, przyjto nastpujce kroki działa awaryjnych: ponowne indeksowanie bazy; skopiowanie poprzedniej wersji bazy z katalogu \KOPIE; utworzenie nowej pustej bazy, a uszkodzonej bazie zostaje nadana nowa nazwa *.da~ (np. uszkodzonej bazie 'swieta.dat' nadaje si nazw 'swieta.da~'). Podczas przegldania szczegółowych danych o połczeniach mog si zdarzy rekordy zaznaczone wyranie kontrastowym kolorem (standardowo ółte litery, czerwone tło). Sygnalizuje to, e program z powodu braku kompletnych danych (np. brak numeru kierunkowego) nie był w stanie poprawnie policzy kosztu rozmowy. Podczas przegldania zarejestrowanych połcze przyjto nastpujc posta zapisu czasu trwania rozmowy: d_gg:mm:ss lub d!gg:mm:ss

13 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 11 gdzie: d - liczba dni gg - liczba godzin mm - liczba minut ss - liczba sekund! - sygnalizacja, e czas rozmowy przekroczył 10 dni Podczas przegldania wszelkich podsumowa (np. w raporcie czasowym, statystykach), zapis łcznego czasu trwania rozmów przyjmuje posta: ddd_gg:mm:ss lub ddd!gg:mm:ss gdzie: ddd - liczba dni gg - liczba godzin mm - liczba minut ss - liczba sekund! - sygnalizacja, e łczny czas rozmów przekroczył 1000 dni Praktycznie kada opcja programu moe by zabezpieczona przed dostpem osób niepowołanych za pomoc rozbudowanego systemu haseł. Konfiguracja haseł umoliwia edycj 8 haseł, nadrzdnego hasła administratora oraz dowolne przypisanie tych haseł do wybranych opcji programu. Mona w ten sposób uzyska róne struktury uprawnie, np.: kilka osób majcych róne hasła moe mie dostp do tych samych opcji; kada opcja lub ich grupa moe by obsługiwana przez wybrane hasło, czyli jedn osob; struktura mieszana wynikajca z połczenia powyszych. Warunkiem zabezpieczenia danej opcji jest przypisanie jej co najmniej jednego z omiu haseł. Hasło administratora umoliwia niezaleny dostp do wszystkich zabezpieczonych opcji. Podczas normalnej pracy programu s wykonywane operacje kasowania rekordów (danych) w plikach bazowych. W praktyce polega to na zaznaczaniu tych rekordów jako skasowane. Rekord taki jest pomijany podczas przegldania rekordów, ale cigle zajmuje miejsce na dysku w ramach bazy. Kondensacja plików bazowych jest operacj fizycznego usunicia skasowanych rekordów, co szczególnie przy duych plikach dyskowych moe przyspieszy ich obsług. W programie wprowadzono kontrol iloci skasowanych rekordów w stosunku do całej bazy. Jeeli skasowane rekordy zajmuj co najmniej 30% całego pliku, pojawia si pytanie: Czy przeprowadzi teraz kondensacj bazy bbbbb? gdzie bbbbb jest nazw bazy aktualnie uywanej przez program. Zaleca si potwierdzenie wykonania tej funkcji, chocia nie jest to konieczne do dalszego działania programu.

14 Strona 12 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Program UNITAR moe by uruchamiany równie z dodatkowym parametrem, okrelajcym sposób uruchomienia tego programu. Realizuje si to według schematu: UNITAR [parametr] <Enter> Aktualne parametry uruchomieniowe programu UNITAR s wymienione w pomocy podrcznej tego programu, wywołanej klawiszem funkcyjnym <F1> zaraz po jego uruchomieniu. W wersji 7.x programu s dostpne nastpujce parametry: odb - odbiór danych z bufora i zakoczenie programu. Funkcja umoliwia automatyczny odbiór danych z bufora np. w momencie uruchomienia komputera. Jeeli jest aktywna obsługa kilku central (taryfikacja grupowa), to nastpuje odbiór danych z wszystkich zadeklarowanych buforów (równie poprzez modem). W celu automatycznego odbioru mona w pliku AUTOEXEC.BAT lub innym pliku wsadowym dopisa nastpujce zlecenia (po znakach // napisano komentarz):... //inne zlecenia C: CD C:\ROZMOWY7 //przejcie do katalogu z taryfikacj UNITAR.EXE odb CD.. //przejcie do katalogu głównego... //inne zlecenia ekr - uruchamia program w opcji odbioru danych i pozostaje w niej a do nacinicia klawisza <Esc>. Jednoczenie zostaje uaktywnione okno biecej obserwacji odbieranych danych. 5. OBSŁUGA PROGRAMOWA URZDZENIA BUFORUJCEGO. Zgromadzone dane w pamici bufora musz by co pewien czas odebrane i zapisane na dysku twardym komputera. W tym celu naley uruchomi opcj BUFOR -> ODBIÓR DANYCH lub bezporednio za pomoc klawisza <F5>. Czstotliwo uruchamiania tej opcji jest zalena od pojemnoci bufora i iloci danych wysyłanych przez central abonenck. Przyjto zasad, e jeeli pami bufora zostanie zapełniona, wszystkie nowe napływajce dane z centrali zostan zignorowane. Przepełnieniu pamici bufora mona zapobiec, wpisujc pewn sekwencj uruchomieniow do pliku AUTOXEC.BAT, jak to opisano w poprzednim rozdziale. Naley zaznaczy, e nie jest konieczne adne ustawianie parametrów transmisji szeregowej w komputerze program automatycznie nawizuje połczenie z buforem poprzez jeden z portów szeregowych COM1... COM4 lub poprzez modem (konfiguracja tego rodzaju połczenia dostpna w opcjach OGÓLNE -> MODEM i TARYFIKACJA GRUPOWA) Uruchomienie opcji BUFOR -> BIE CA KONFIGURACJA umoliwia szybki odczyt nastpujcych parametrów:

15 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 13 rodzaj biecego połczenia z buforem (poprzez port szeregowy komputera COM1... COM4 lub modem); prdko transmisji szeregowej tego połczenia; numer logiczny bufora w przypadku taryfikacji grupowej lub urzdzenie samodzielne w przypadku obsługi jednego urzdzenia. Numer logiczny podczas przetwarzania danych w ramach taryfikacji grupowej zostaje dopisany z lewej strony numeru wewntrznego (telefonu) i linii zewntrznej; wielko zainstalowanej pamici bufora w kb, procentow jej zajto i liczb zapamitanych rekordów z centrali; aktualny (w momencie uruchamiania omawianej opcji) czas w buforze; rodzaj biecego zasilania (220V lub bateria) oraz moment ostatniego jego załczenia; nazw centrali do obsługi której został zaprogramowany bufor; liczb kart modułu czujników MC, liczb obwodów do analizy odwrócenia ptli i liczb obwodów z moliwoci odbioru impulsów 16 khz. Jeeli moduł ten jest fizycznie podłczony do bufora, to pojawia si przycisk z funkcj KONFIGURACJA KART, umoliwiajcy szczegółow analiz podłczonego wyposaenia. Komunikacja z buforem odbywa si za porednictwem portu szeregowego komputera. W przypadku problemów z komunikacj moe by przydatna opcja BUFOR -> PORTY. Jest to narzdzie umoliwiajce: konfiguracj parametrów transmisji szeregowej dla testowanego portu szeregowego komputera; nadawanie i odbiór dowolnych znaków poprzez wybrany port szeregowy; testowanie portów szeregowych w komputerze. Szczególnie pomocna jest funkcja testowania portów szeregowych komputera jej wynik umoliwia szybkie okrelenie przyczyny braku komunikacji z buforem. Jeeli test portów jest negatywny, to przyczyn jest komputer, w przeciwnym wypadku moe to by bufor lub kable łczce go z komputerem. Najwaniejsze operacje dotyczce programowania bufora i odbioru danych zostały omówione w oddzielnych podrozdziałach Programowanie zegara czasu rzeczywistego. Dane odbierane z centrali telefonicznej s zapisywane do pamici bufora wraz z dokładn dat i czasem ich odbioru. Data i czas s odczytywane z zegara czasu rzeczywistego wbudowanego do bufora. Zegar ten, cho jest bardzo dokładny, jest porównywany z czasem komputerowym. Jeeli rónica czasów obu zegarów jest wiksza od parametru rónica czasów (ustalonego w opcji OGÓLNE), to na zakoczenie odbioru danych wywołana zostanie opcja BUFOR -> PROGRAMOWANIE -> ZEGAR CZASU RZECZYWISTEGO. Za pomoc tej opcji

16 Strona 14 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji naley zweryfikowa czasy w obu urzdzeniach. Operacj t mona podzieli na dwa etapy: zapisanie zmodyfikowanej daty i czasu w komputerze; na podstawie ustawie w komputerze programowanie daty i czasu w buforze. Zarejestrowane dane z centrali maj przypisany czas ich odbioru w buforze. Narzuca to programowi UNITAR konieczno obliczenia czasu rozpoczcia rozmowy jako rónicy czasu odebrania rekordu i czasu trwania rozmowy. Przyjte rozwizanie sprztowo programowe pozwoliło na zrezygnowanie z definicji pól czasu i daty w liniach wzorcowych, co zdecydowanie ułatwiło sposób analizy danych z centrali Wybór centrali. Poszczególne centrale abonenckie pod wzgldem taryfikacji rozmów do znacznie róni si midzy sob. Dane wysyłane do zewntrznych urzdze (np. drukarka, bufor) mog by wysyłane za pomoc transmisji szeregowej (o rónych parametrach) lub równoległej. Informacja o jednym połczeniu telefonicznym moe by zawarta w kilku rekordach, za szczegółowe dane zawarte w tych rekordach mog si róni postaci i pozycj wystpowania. Po zainstalowaniu systemu taryfikacji dostpne s definicje obsługi central abonenckich, znanych firmie MikEL w momencie sprzeday systemu. Za pomoc opcji BUFOR -> PROGRAMOWANIE -> WYBÓR CENTRALI moemy zaprogramowa bufor do obsługi ju przygotowanych central lub zdefiniowa obsług nowej. Etap przygotowania obsługi nowej centrali (lub modyfikacji istniejcej) mona podzieli na trzy etapy: 1) Przygotowanie ogólnych załoe obsługi centrali abonenckiej: a) nadanie dowolnej nazwy centrali, ale nie powtarzajcej si z ju istniejcymi; b) w przypadku fizycznego podłczenia modułu czujników MC okrelenie, czy bufor ma analizowa dane odbierane z centrali na podstawie działania tego modułu. Domylnie brak obsługi tego modułu; c) czy dane z centrali bd odbierane za pomoc transmisji szeregowej czy równoległej. Domylnie transmisja szeregowa; d) co ma zrobi urzdzenie buforujce z danymi, które nie s informacjami ani o ruchu wychodzcym ani o ruchu przychodzcym (inne dane). Domylnie nie s pamitane w pamici bufora; e) okrelenie znaku koczcego rekord z centrali. Jest to znak informujcy bufor, e koczy si nadawanie pełnego rekordu z centrali i naley przystpi do analizy jego zawartoci. Najczciej jest to znak CR, ale s wyjtki;

17 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 15 f) ustalenie parametrów transmisji szeregowej, tzn. prdkoci i kontrol parzystoci. Bufor zawsze przyjmuje 8 bitów danych i jeden bit stopu. Dlatego do obsługi tych central, które nadaj według 7 bitów danych z kontrol parzystoci, naley ustawi parametry według 8 bitów danych bez kontroli parzystoci. 2) Szczegółowe zdefiniowanie obsługi danych wysyłanych przez central za pomoc tzw. linii wzorcowych. Szczegółowo opisano to w podrozdziale ) Przypisanie linii zewntrznych do obwodów Modułu Czujników MC jak to opisano w podrozdziale 5.2.2, moliwe tylko w przypadku podłczenia tego modułu do bufora Programowanie linii wzorcowych. Centrale abonenckie wysyłaj informacje o połczeniach telefonicznych w postaci znaków alfanumerycznych zakoczonych cile okrelonym znakiem koca wiersza (najczciej jest znak CR bajt o kodzie 13). Taka informacja, nazywana dalej rekordem, moe zawiera wszystkie dane dotyczce przeprowadzonej rozmowy telefonicznej, niezbdne do obliczenia kosztu tego połczenia. Jednak s równie takie typy central abonenckich, które informacje o jednym połczeniu telefonicznym wysyłaj w kilku rekordach. Dopiero odbiór wszystkich składowych rekordów umoliwia ich analiz. W celu obsługi rónorodnych sposobów nadawania informacji przez centrale, wprowadzono w programie nastpujce narzdzia: linia wzorcowa cig umownych znaków, zdefiniowanych na potrzeby programu, umoliwiajcych pobranie danych (np. numeru telefonu, numeru wybranego, linii zewntrznej, itd.) z jednego rekordu centrali; linia wzorcowa niezalena linia wzorcowa umoliwiajca analiz połczenia telefonicznego na podstawie jednego rekordu wysłanego przez central. Na przykład w ruchu wychodzcym musi zawiera definicje wszystkich pól, które s niezbdne do obliczania kosztów, tzn. numer telefonu, czas trwania rozmowy, numer linii zewntrznej i numer wybrany; linia wzorcowa zalena linia wzorcowa umoliwiajca pobieranie danych z tych central, które informacj o jednym połczeniu przesyłaj w kilku rekordach. Zaleno wynika z tego, e dopiero odbiór wszystkich zdefiniowanych rekordów daje podstaw do analizy połczenia telefonicznego. Funkcja edycji linii wzorcowych jest dostpna za pomoc przycisków ZMIE lub DODAJ w opcji BUFOR -> PROGRAMOWANIE -> WYBÓR CENTRALI. Aby zmodyfikowa lub zdefiniowa now lini wzorcow naley: 1) do pliku tekstowego WIERSZE.TXT skopiowa oryginalne dane z centrali abonenckiej. Poszczególne wiersze tego pliku s widoczne w oknie edycji linii wzorcowej w górnej czci ekranu. Duym ułatwieniem w zdobyciu oryginalnych danych mog by funkcje przycisków START i STOP. Odpowiednio ustawiaj one bufor w stan przezroczystoci i kocz ten stan. Ten rodzaj pracy wykorzystuje fakt fizycznego wyposaenia bufora w dwa

18 Strona 16 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji niezalene porty szeregowe - jeden do odbioru danych z centrali, drugi do komunikacji z komputerem. Wszystkie znaki wysyłane przez central s programowo przekazywane do komputera. Rekordy wysłane z centrali s zapisywane do wspomnianego pliku tekstowego. Ich przegldanie umoliwiaj klawisze strzałek góra dół. Obecno na ekranie monitora oryginalnego rekordu z centrali zdecydowanie ułatwia definiowanie linii wzorcowej. Obecno ta jest równie niezbdna podczas okrelania pozycji znaków wyróników poszczególnych linii wzorcowych (opis poniej). 2) ustali rodzaj definiowanego ruchu telefonicznego wychodzcy lub przychodzcy. W zalenoci od jego wyboru s udostpniane przyciski funkcyjne, umoliwiajce zdefiniowanie pól danych, specyficznych dla danego ruchu (np. dla ruchu wychodzcego moe by przydatne pole kodu ksigowego, za dla ruchu przychodzcego pole czasu trwania dzwonienia). 3) w zalenoci od sposobu wysyłania informacji przez central, trzeba zdefiniowa rodzaj linii wzorcowej zalena lub niezalena. 4) ustali numery linii wzorcowych w ramach danego ruchu telefonicznego. W tym celu wprowadzono parametry: a) numer wzorca który słuy do numerowania wzorców niezalenych lub poszczególnych wzorców w ramach typu wzorca zalenego; b) numer typu wzorca umoliwiajcy numerowanie wzorców zalenych. Przykłady numeracji: RUCH NUMER NUMER TELEFONICZNY WZORCA TYPU WZORCA KOMENTARZ wychodzcy 1 brak 1-y wzorzec niezaleny jw. 2 brak 2-gi wzorzec niezaleny przychodzcy 1 brak 1-y wzorzec niezaleny jw. 2 brak 2-gi wzorzec niezaleny wychodzcy y wzorzec w ramach 1-ego wzorca zalenego gi wzorzec w ramach 1-ego wzorca zalenego Wprowadzone numery decyduj o kolejnoci ich zaprogramowania w buforze. Mona w ten sposób uporzdkowa linie wzorcowe w zalenoci od prawdopodobiestwa wystpowania zdefiniowanych przez nie zdarze. Maksymalnie mona zdefiniowa 10 linii wzorcowych, łcznie dla ruchu wychodzcego i przychodzcego. 5) zdefiniowa dla kadej linii wzorcowej pola danych taryfikacyjnych. I tak dla ruchu wychodzcego musz by okrelone pola: a) numeru telefonu b) linii zewntrznej c) czasu trwania rozmowy d) numeru wybranego oraz opcjonalnie pola:

19 a) kodu ksigowego b) impulsów 16 khz c) kosztu rozmowy d) dowolnych znaków. INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 17 Dla ruchu przychodzcego trzeba okreli pola: a) numeru telefonu b) linii zewntrznej oraz opcjonalnie pola: a) numeru dzwonicego b) czasu trwania rozmowy c) dowolnych znaków. Jeeli dodatkowo zostanie zdefiniowana wizka linii zewntrznych, to znaki linii zewntrznej zostan ustalone według schematu: linia zewn. = wizka + linia zewn. Jeeli zostan dodatkowo zdefiniowane pola czasu zakoczenia rozmowy, to znaki z pól czas trwania rozmowy bd automatycznie traktowane jako znaki czasu rozpoczcia rozmowy. W takim przypadku czas trwania rozmowy zostanie obliczony jako rónica midzy podanymi czasami (czas zak. rozm. czas rozp. rozm.). Zdefiniowanie pól dowolnych znaków umoliwia pobranie dowolnych znaków alfanumerycznych z rekordu centrali. Zawarto ta moe by jednym z parametrów filtrowania danych zarówno w ruchu wychodzcym i przychodzcym. 6) zdefiniowa pola pozwalajce jednoznacznie zidentyfikowa dany rekord z centrali. Słuy do tego celu wyrónik wzorca i negacja wyrónika. Wyrónik wzorca oznacza, e w pozycji jego wystpowania w rekordzie z centrali musi znajdowa si taki sam zdefiniowany znak. Negacja wyrónika oznacza, e dany rekord z centrali jest wtedy poprawny, jeeli w danej pozycji znajduj si znaki róne od zdefiniowanego. W celu prawidłowego okrelenia znaków wyróników konieczne jest, aby w oknie edycji linii wzorcowej znajdował si oryginalny rekord z centrali, zawierajcy odpowiednie do tego informacje. Rekord z centrali uwaa si za poprawny, jeeli wszystkie wyróniki s zgodne. Jeeli dana pozycja w rekordzie nie jest ani wyrónikiem, ani informacj do pobrania, to mona j zdefiniowa jako pole ignoruj. Program automatycznie kontroluje składni definiowanej linii wzorcowej. Jeeli jest ona wzorcem niezalenym, to sprawdzana jest w momencie tworzenia. Jeeli jest wzorcem zalenym jej kontrola nastpuje w momencie programowania bufora do obsługi danej centrali Programowanie obwodów Modułu Czujników MC. Moment rozpoczcia rozmowy moe by wykryty przez urzdzenia abonenckie na podstawie:

20 Strona 18 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji zmiany kierunku prdu płyncego w linii miejskiej (zwane równie odwróceniem ptli ); odebrania impulsów 16kHz. Jeeli wymienione sposoby nie mog by zrealizowane przez central abonenck, to mona zainstalowa dostarczany przez firm MikEL Moduł Czujników o nazwie MC. W takim przypadku centrala abonencka wysyła do bufora dane praktycznie o kadym zajciu linii miejskiej, niezalenie od tego czy w rzeczywistoci rozmowa si odbyła. Urzdzenie UNITAR na podstawie analizy stanów obwodów modułu MC decyduje, czy naley zapamita odebran informacj z centrali. Bardzo wanym elementem programowania bufora i modułu MC jest właciwe przypisanie linii zewntrznych do obwodów modułu MC. Linia zewntrzna jest podłczana do centrali abonenckiej, przez co uzyskuje pewien numer logiczny wynikajcy z numeracji obwodów tej centrali. Numer ten bdzie pojawiał si w raportach wysyłanych do bufora jako informacja, na jakiej linii odbyło si dane połczenie. Zainstalowanie modułu MC wymaga, aby ta linia (para drutów) została równie do niego podłczona. Punkty podłczenia do MC (nazywane równie obwodami) zostały ponumerowane od 00 do maksymalnie 47. Za pomoc programu UNITAR.EXE mona zapisa w buforze, jakie linie miejskie zostały podłczone do poszczególnych obwodów MC. W momencie odbioru informacji z centrali, bufor odczytuje zawarty w niej numer logiczny linii miejskiej i odszukuje go w zaprogramowanej tablicy przypisa numerów linii do obwodów. Na podstawie tej tablicy odczytuje numer obwodu modułu MC do którego jest podłczona dana linia. Historia zdarze danego obwodu pozwala jednoznacznie okreli czas trwania i(lub) liczb odebranych impulsów rzeczywistej rozmowy. Jeeli adne z kryterium nie zostało spełnione odebrana informacja z centrali zostanie zignorowana. UWAGA: Błdne przypisanie numerów logicznych linii miejskich do poszczególnych obwodów modułu MC moe spowodowa: Brak rejestracji połcze telefonicznych; Rejestracj połcze, które w rzeczywistoci nie miały miejsca; Rejestracj połcze, które faktycznie si odbyły, ale czas ich trwania nie bdzie odpowiadał rzeczywistemu. Domylnie przyjmuje si, e bufor nie obsługuje modułu MC. Jeeli do urzdzenia buforujcego jest podłczony co najmniej jeden Moduł Czujników MC, to mona w opcji BUFOR -> PROGRAMOWANIE -> WYBÓR CENTRALI podczas edycji nazwy centrali uaktywni obsług tego modułu. W konsekwencji pozwala to na ustalenie dla poszczególnych obwodów: Numeru linii zewntrznej, który musi dokładnie odpowiada fizycznie podłczonej linii do danego obwodu (czyli numerowi logicznemu pod jakim centrala abonencka widzi dan par drutów). Zgodno tych numerów jest koniecznym i niezbdnym warunkiem poprawnego działania taryfikacji, niezalenie od tego, czy analizowane jest tzw. odwrócenie ptli czy odbierane s impulsy 16 khz;

21 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 19 Aktywnoci obwodu, która umoliwia wyłczenie analizy stanów linii (np. w przypadku jego uszkodzenia) lub włczenie tej analizy. Jeeli analiza jest aktywna, to bufor automatycznie decyduje o pocztku rozmowy na podstawie albo odwrócenia ptli albo na podstawie odebrania pierwszego impulsu 16 khz; Widoczne na ekranie parametry poszczególnych obwodów musz zosta zapisane do bufora. Po zaprogramowaniu moliwy jest test obwodów (a cilej linii do niego podłczonych), podczas którego mog pojawi si nastpujce komunikaty o stanach: Wolna - na danej linii nie jest prowadzona adna rozmowa; Zajta - w ruchu wychodzcym trwa wybieranie numeru pocztowego lub trwa rozmowa w ruchu przychodzcym; Rozmowa (OP) - w ruchu wychodzcym rozpoczcie rozmowy stwierdzone na podstawie odwrócenia ptli ; Rozmowa (IMP) - w ruchu wychodzcym rozpoczcie rozmowy stwierdzone na podstawie odebranego impulsu 16 khz. W niektórych sytuacjach moe przyda si funkcja odtwarzania ostatnio zapisanej do bufora konfiguracji modułu Aktualizacja programu. Głównym elementem bufora jest mikroprocesor, który realizuje zadania okrelone w mikroprogramie. Oprogramowanie to najczciej jest zapisywane w pamiciach stałych typu EPROM, reprogramowalnych typu EEPROM lub we fragmencie pamici statycznej typu RAM. W omawianym buforze mona wyróni dwa rodzaje oprogramowania: 1) aplikacja program znajdujcy si w pamici RAM (UNITAR I) lub Flash (UNITAR II), zajmujcy si funkcjami zwizanymi z taryfikacj rozmów. Moe by łatwo wymieniany za pomoc transmisji szeregowej z komputera, równie przez modem (tylko UNITAR I). Zdecydowanie ułatwia to serwis urzdzenia lub poprawki w oprogramowaniu. Kod ródłowy znajduje si w katalogu instalacji taryfikacji w pliku UNITAR.HEX (UNITAR I) oraz w pliku UNITAR2.HEX (UNITAR II). W celu wymiany oprogramowania aplikacji naley: zapewni komunikacj z buforem uruchomi opcj BUFOR -> PROGRAMOWANIE -> AKTUALIZACJA PROGRAMU. Wymiana tego programu jest realizowana w nastpujcych fazach: automatyczne nawizanie komunikacji z aplikacj lub loaderem, przełczenie obsługi bufora do programu loader, wysłanie programu z pliku UNITAR(2).HEX do bufora, przełczenie do zaktualizowanego programu aplikacji.

22 Strona 20 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Jeeli podczas transmisji bd sygnalizowane powtarzajce si błdy, naley skontaktowa si z producentem taryfikacji. 2) loader program znajdujcy si w pamici EPROM, zajmujcy si funkcjami cile zwizanymi z diagnostyk i analiz układów elektronicznych bufora (spełnia rol podobn do BIOS-u komputerów PC). Podczas restartu urzdzenia s sprawdzane: układ UART odpowiedzialny za transmisj szeregow RS232, pami RAM w której zapisana jest aplikacja oraz RAM przeznaczony do zapisu danych z centrali (tylko UNITAR I), zegar czasu rzeczywistego, pami EEPROM (256 bajtów wykorzystywanych do potrzeb konfiguracyjnych), wiarygodno programu aplikacji, co jest podstaw do dalszego przełczenia si pracy bufora na program aplikacji. W przypadku wystpienia błdów nastpuje sygnalizacja akustyczna i wietlna oraz zatrzymanie pracy bufora na poziomie loadera Odbiór danych. Odbiór danych z bufora jest najczciej wykonywan operacj w programie taryfikacji, dlatego mona j zrealizowa: po uruchomieniu opcji BUFOR -> ODBIÓR DANYCH; bezporednio za pomoc klawisza funkcyjnego <F5>; poprzez uruchomienie programu z parametrem (UNITAR.EXE parametr): odb powoduje odebranie danych z bufora lub z wszystkich buforów (dotyczy połcze automatycznych w ramach taryfikacji grupowej), a nastpnie zakoczenie działania programu; ekr powoduje uruchomienie programu w opcji odbioru danych, automatyczne uaktywnienie okna podgldu odbieranych danych (biecej obserwacji) i pozostanie w tym stanie, a do nacinicia klawisza <Esc> przez uytkownika. Podczas odbioru danych na bieco otrzymujemy informacje o liczbie: wszystkich rekordów do odbioru; aktualnie odebranych rekordów, dodatkowo wspomaganej za pomoc graficznego wykresu postpu odbioru danych; połcze w ruchu wychodzcym; połcze w ruchu przychodzcym; rekordów zawierajcych inne dane, czyli nie dotyczcych ani rozmów wychodzcych, ani przychodzcych;

23 błdnych rekordów. INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 21 Analizujc proces odbierania danych naley pamita o nastpujcych zasadach: po zakoczeniu odbioru przetworzone dane s od razu dostpne w odpowiednich raportach biecych (osobno dla ruchu wychodzcego i przychodzcego); brak odbioru danych o połczeniach w ruchu wychodzcym i przychodzcym moe wynika z: błdnie zdefiniowanych linii wzorcowych do obsługi danej centrali abonenckiej; braku nadawania informacji z centrali lub ich nadawania na innej prdkoci transmisji szeregowej; błdnie wykonanych kabli połczeniowych midzy buforem z central; uszkodzenia portu szeregowego w buforze. liczba odebranych rekordów z bufora na zakoczenie transmisji moe by wiksza od liczby rekordów do odbioru, wskazywanej na pocztku transmisji. Wynika to z tego, e w czasie odbioru mog zosta dopisane do bufora dalsze informacje z centrali; jeeli do zdefiniowania danej centrali uyto wzorców zalenych (kilka linii wzorcowych do opisu jednego połczenia), to suma odebranych rozmów wychodzcych i przychodzcych bdzie si róniła od liczby rekordów odebranych; czasami centrale abonenckie wysyłaj przez ten sam port szeregowy nie tylko dane taryfikacyjne, ale te inne informacje np. o stanie podłczonych aparatów czy o stanie własnej pracy. Aby otrzyma te informacje, naley w definicji obsługi danej centrali (opcja BUFOR -> PROGRAMOWANIE -> WYBÓR CENTRALI) uaktywni parametr pamitanie innych danych. Wszystkie informacje nie pasujce do wzorca ruchu wychodzcego i przychodzcego zostaj zapisane do pliku tekstowego INNE.TXT (podkatalog \WYDRUKI); rekordy oznaczone jako błdne s zapisywane do pliku tekstowego SERWIS.TXT (w podkatalogu \WYDRUKI) z odpowiednim komentarzem przyczyny odrzucenia rekordu. Przyczyn powstawania takich informacji moe by: rozpoznanie rekordu z centrali według jednej z linii wzorcowych, gdy jedna z wartoci jest nieprawidłowa (np. brak numeru wybranego, zerowy czas trwania rozmowy); błdna transmisja danych spowodowana przekłamaniem nadawanych znaków z bufora.

24 Strona 22 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Bieca obserwacja. W oknie odbioru danych s dostpne dodatkowe funkcje przypisane do przycisków: KONFIGURACJA moliwo ustalenia: jakie numery telefonów maj by pokazywane w oknie biecej obserwacji, np. w hotelach moe by sensowne obserwowanie tylko kilku telefonów (recepcja, kabiny) w celu przejrzystego podgldu kwot do zapłaty; czy maj by dodatkowo wywietlane raporty z ruchu przychodzcego; czy okno obserwacji ma zawsze by uaktywniane wraz uruchomieniem odbioru danych z bufora; czy ma by uaktywnione specjalne okno podgldu danych, które umoliwia dodatkowo ledzenie połcze przychodzcych nieodebranych, filtrowanie i usuwanie zarejestrowanych w tym okienku połcze oraz zaznaczanie wybranych rekordów do celów specjalnych; czy dane maj by wysyłane jednoczenie na drukark. USU ZAZNACZONE podczas aktywnego specjalnego okna biecej obserwacji, informacje odebrane z bufora s magazynowane w pliku bazowym. Sukcesywne dopisywanie nowych danych powoduje konieczno usuwania rekordów ju niepotrzebnych. Kasowanie to nie usuwa danych z raportów biecych ruchu wychodzcego i przychodzcego. WZNÓW TRANSMISJ przycisk widoczny tylko po zatrzymaniu trwajcej transmisji danych z bufora za pomoc klawisza <Esc>. Umoliwia on dokoczenie transmisji, a powtórne nacinicie klawisza <Esc> koczy opcj odbioru danych. W oknie biecej obserwacji połcze przyjto nastpujcy format prezentacji danych: 1) ruch wychodzcy: data i godzina czas rozpoczcia rozmowy tel. numer wybrany rozmowy koszt :12: :05: zł

25 2) ruch przychodzcy: INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji Strona 23 data i godzina czas rozpoczcia rozmowy tel. numer dzwonicy rozmowy :12: :05: :12:24 19 MikEL s.c., fax...00:05: :12:24 19 MikEL s.c., fax...nieodebrana :12:24 19 przychodzca...00:12:09 Interpretacja zawartoci kolumny numer dzwonicy : napis przychodzca rozpoznana informacja o połczeniu w której brakuje identyfikatora osoby dzwonicej (CLIP); opis dzwonicego rozpoznana informacja ruchu przychodzcego w której numer CLIP został zastpiony opisem z bazy modyfikowanej w opcji RAPORTY -> RUCH PRZYCHODZ CY -> OPIS DZWONI CEGO -> KONFIGURACJA; numer dzwonicego rozpoznana informacja ruchu przychodzcego, dla której brak opisu jw. Interpretacja zawartoci kolumny czas rozmowy : typowa posta czasu rozmowa przychodzca odebrana, trwajca według pokazanego czasu; napis nieodebrana czas trwania rozmowy przychodzcej równy zero (tzn. 00:00:00) został potraktowany w programie jako rozmowa nieodebrana. Jeeli specjalne okno podgldu jest aktywne, odbierane dane mog by przegldane i modyfikowane tak, jak w innych okienkach bazowych. Ten sposób odbierania danych został poszerzony o obsług połcze przychodzcych nieodebranych. Połczenie zostanie uznane za nieodebrane, jeeli podczas przetwarzania danych zostanie stwierdzone: połczenie przychodzce; zerowy czas trwania rozmowy lub brak telefonu odbierajcego. Poszczególne kolumny okienka podgldu zawieraj: 'pocztek rozmowy' - czas rozpoczcia rozmowy wychodzcej lub przychodzcej; 'nr wybrany lub CLIP' - numer telefoniczny wybierany w ruchu wychodzcym lub identyfikacja telefonu dzwonicego (zaley od moliwoci technicznych centrali abonenckiej). Brak numeru CLIP powoduje wywietlenie komentarza 'przychodzca'; 'O' - stan obsługi połczenia, gdzie przyjto nastpujce oznaczenia: litera N - połczenie przychodzce nieodebrane;

26 Strona 24 INSTRUKCJA OBSŁUGI systemu taryfikacji litera T - połczenie przychodzce nieodebrane, ale ju obsłuone przez uytkownika taryfikacji (np. oddzwoniono do klienta, który si poprzednio nie dodzwonił); puste miejsce - dla połcze wychodzcych. 'opis dzwonicego' - podpowied ułatwiajca analiz połczenia, gdzie przyjto nastpujce zasady opisu: dowolny tekst - opis jaki został ju wprowadzony w bazie opisów dzwonicych (opcja RAPORTY -> RUCH PRZYCHODZ CY -> OPIS DZWONI CEGO -> KONFIGURACJA); numer dzwonicego - pojawia si przy braku jego opisu w bazie j.w.; tekst 'brak numeru' - sygnalizacja braku numeru w bazie j.w.; brak tekstu - dla połcze wychodzcych. 'tel.' - numer wewntrzny centrali, który wykonał połczenie wychodzce, odebrał rozmow lub na który było skierowane dzwonienie rozmowy przychodzcej. Niektóre centrale abonenckie przez brak numeru telefonu sygnalizuj połczenia przychodzce nieodebrane; 'koszt' - kwota obliczona za połczenie wychodzce lub tekst '--' w przypadku połczenia przychodzcego; 'czas' - czas trwania połczenia wychodzcego lub przychodzcego. Czas równy 0 sekund dla połcze wychodzcych jest uwaany za błd i takie informacje s zapisywane do pliku serwisowego. Czas równy 0 sekund dla połcze przychodzcych jest traktowany jako połczenie nieodebrane (w kolumnie pojawia si tekst 'nieodebrane'). Specjalne okienko obserwacji połcze posiada moliwo filtrowania aktualnie przegldanych danych. Za pomoc kolejnego naciskania klawisza funkcyjnego <F9> mona ustawia przegldanie: wszystkich połcze; połcze nieodebranych wymagajcych obsługi uytkownika taryfikacji (np. oddzwonienia do klienta). Po wykonaniu stosownych działa mona dane połczenie zaznaczy jako obsłuone poprzez jednoczesne nacinicie klawiszy <Ctrl><Enter>; połcze ju obsłuonych. 6. RUCH WYCHODZCY. Ruch wychodzcy to wszystkie połczenia abonentów centrali zrealizowane do okrelonego operatora telekomunikacyjnego, poprzez linie zewntrzne podłczone do centrali miejskiej. Wie si on cile z taryfikacj rozmów, która jest najobszerniejszym składnikiem programu UNITAR.EXE. W niniejszym rozdziale zostały omówione zasady, jakimi kierowano si przy konstrukcji