RZEŹBOTWÓRCZA DZIAŁALNOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH ZJAWISKA KRASOWE

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "RZEŹBOTWÓRCZA DZIAŁALNOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH ZJAWISKA KRASOWE"

Transkrypt

1 RZEŹBOTWÓRCZA DZIAŁALNOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH ZJAWISKA KRASOWE Termin "kras" oznacza procesy polegające na rozpuszczaniu niektórych skał przez wody opadowe przy udziale dwutlenku węgla. Do skał rozpuszczalnych przez wody opadowe należą: wapienie, marmury, dolomity, gipsy i sole. W budowie skorupy ziemskiej dominującą rolę odgrywają skały węglanowe, dlatego też zjawiska krasowe najczęściej opisywane są właśnie na obszarach ich występowania. Zawarty w wodzie deszczowej CO 2 pochodzi z atmosfery. Jeżeli woda penetruje w głąb skał, przesączając się przez warstwy glebowe zawierające substancje humusowe, dodatkowo wzrasta w niej ilość CO 2. Rozpuszczanie wapienia noszące nazwę korozji krasowej przebiega według następującej reakcji chemicznej: CaCO 3 + CO 2 + H 2 O = Ca(HCO 3 ) 2 Reakcja ta jest odwracalna, a powstający w jej wyniku kwaśny węglan wapnia jest związkiem łatwo rozpuszczalnym w wodzie i odprowadzanym w postaci roztworu. Kiedy zawartość rozpuszczonego w wodzie CO 2 jest wyższa, reakcja przebiega intensywniej więcej wapienia może ulec rozpuszczeniu. Ilość CO 2 zależy między innymi od temperatury wody (w wodzie chłodnej rozpuści się go więcej niż w ciepłej) i jego zawartości w atmosferze. Na rozwój rzeźby krasowej wpływają następujące czynniki: Spękanie skał Uszczelinienie skał Wysokość (im wyżej tym lepiej) Ukształtowanie terenu (najlepiej rozwijają się na terenach płaskich o niewielkim nachyleniu Ilość wody i ilość rozpuszczonego w niej CO 2 Temperatura (najlepiej kras rozwija się przy niskich temperaturach) Cechą charakterystyczną obszarów krasowych jest prawie całkowity brak wód na powierzchni terenu i jej obfitość pod ziemią, ponieważ cały opad atmosferyczny dostaje się szczelinami w głąb ziemi. Sieć dolin jest bardzo słabo rozwinięta, występuje bardzo duża liczba form wklęsłych, nie mających odpływu powierzchniowego. Formy utworzone wskutek rozpuszczającej działalności wód powierzchniowych kras powierzchniowy: 1. lejki krasowe 2. leje krasowe 3. uwały 4. polja 5. mogoty 6. żłobki i żebra krasowe 7. wywierzyska 1

2 8. ponory Lejki niewielkie zagłębienia terenu o owalnym kształcie, których dno jest często wyściełane gliną z rozpuszczenia skały wapiennej. Często powstają w nich jeziorka krasowe np. Jezioro Uściwierz na Pojezierzu Włodawsko Łęczyńskim Leje krasowe powstają z połączenia lejków krasowych Uwały to zagłębienia bezodpływowe powstające poprzez połączenie kilku lejów krasowych oraz zniszczenie dzielących je grzęd. Polja to duże zagłębienia terenu o wyrównanym dnie, ograniczone ze wszystkich stron wyraźnymi zboczami. Polja mają dno płaskie, wyścielone namułami rzecznymi o bardzo dużej urodzajności. Namuły te są osadem wód zalewających okresowo znaczne powierzchnie polji, co ma miejsce przeważnie po roztopach. Woda dostaje się do polja jednymi otworami (dostarczającymi wodę - wywierzyskami), a odpływa innymi - ponorami. W Polsce kotliny krasowe typu polji spotykamy jedynie w obszarach gipsowych Niecki Nidziańskiej. Wywierzysko Ponor Mogoty to pagóry krasowe mające do 300 m wysokości. Ich stoki są strome, bardzo często skaliste, ponacinane żłobkami krasowymi. Są zbudowane z najbardziej odpornych skał, które nie chcą ulec rozpuszczaniu. Najpiękniejsze występują w Chinach w prowincji Quailin a w Polsce ich przykładem może być Maczuga Herkulesa w Ojcowskim Parku Narodowym Rzeka Li Prowincja Quailin Maczuga Herkulesa w Ojcowskim Parku Narodowym Żłobki krasowe są dziełem wody deszczowej spływającej po powierzchniach skalnych o nachyleniu do 40. Woda deszczowa, spływając drobnymi strugami po nachylonej płaszczyźnie wapiennej, rozpuszcza podłoże skalne i w ten sposób tworzy bruzdy i zagłębienia o przebiegu równoległym i zgodnym ze spadkiem powierzchni. Pomiędzy żłobkami krasowymi wznoszą się podłużne żebra krasowe o formach ostrych, zaokrąglonych lub płaskich. 2

3 Formy utworzone wskutek rozpuszczającej działalności wód podziemnych kras podziemny: 1. kominy krasowe 2. studnie krasowe 3. kotły i leje zapadliskowe (werteby) 4. korytarze 5. sale 6. szata naciekowa Komin krasowy - powstają dzięki poszerzeniu szczelin pionowych przez wody opadowe spływające nimi w głąb i rozmywające ściany owych szczelin. Zarys otworu studni krasowej jest zazwyczaj regularny, kolisty, o średnicy od kilkunastu centymetrów do kilku metrów. Kominy krasowe różnią się od studni krasowych tym, że mają otwór o zarysie mniej regularnym, a ich szerokość wzrasta z głębokością Studnia krasowa powstaje przez poszerzenie komina krasowego. Głębokość studni krasowej o pionowych ścianach wynosi od kilku do kilkuset metrów.. Kotły i leje zapadliskowe (werteby) mają przeważnie zarys kolisty, średnicę do 120 metrów, a głębokość do kilkudziesięciu metrów. Kotły stanowią stadium wcześniejsze w stosunku do lejów zapadliskowych. Powstają wskutek zapadania się stropów płytko położonych pieczar, głównie na obszarach zbudowanych z gipsów. Zbocza w ich stadium początkowym są urwiste 3

4 i skaliste, a na dnie leżą zwały gruzu pochodzącego z rozkruszenia zapadniętego stropu. W pobliżu dna kotła znajdują się otwory prowadzące do podziemnych pieczar i korytarzy. Kotły i leje zapadliskowe często powodują znaczne szkody na powierzchni ziemi. Korytarze - powstają z poszerzenia szczelin poziomych Sale duże pustki skalne (pieczary), które powstają często na skrzyżowaniu szczelin pionowych i poziomych Jaskinie krasowe -.Przebieg jaskiń w rzucie poziomym jest przeważnie bardzo kręty i nawiązuje do kierunku spękań. W przekroju pionowym zaznacza się często piętrowość, a więc pieczary i korytarze znajdują się na różnej wysokości. Najwyższe piętra korytarzy są najstarsze a najniższe najmłodsze to tutaj zachodzi współcześnie krasowienie.w rozwoju jaskiń bierze udział woda nie tylko przeciekająca, lecz również płynąca w postaci potoków i rzek podziemnych. Woda nie tylko rozmywa i rozpuszcza skały wapienne, lecz również intensywnie je żłobi. Najdłuższym ciągiem jaskiń jest Jaskinia Mammoth Cave w USA ma ponad 530 km długości 4

5 Szata naciekowa powstaje i rozrasta się w obrębie jaskiń u wylotu szczelin doprowadzających wodę opadową. Nacieki powstają następująco: woda opadowa, spływając szczeliną w głąb, rozpuszcza skały wapienne, więc w roztworze wodnym zawarty jest węglan wapnia. W chwili, gdy płynąca w szczelinie pod ciśnieniem woda znajdzie się u wylotu szczeliny, następuje wskutek dużej zmiany ciśnienia uwolnienie rozpuszczonego CO 2 oraz strącenie dużej ilości węglanu wapnia (kalcytu) z roztworu wodnego. W ten sposób powstaje i narasta stalaktyt. Reszta węglanu wapnia wraz z kroplą wody odrywa się od stalaktytu i spada na dno jaskini, gdzie po wyparowaniu wody rośnie zbudowany z kalcytu stalagmit. W ten sposób od góry z prędkością około 1 mm/rok rośnie stalaktyt, a od dołu znacznie wolniej stalagmit, aż do połączenia się i utworzenia kolumny zwanej stalagnatem. Inne formy naciekowe to draperie stalaktytowe, rurki, grzybki, heliptyty, perły jaskiniowe. 5

6 Źródło: Cartablanca Zjawiska krasowe występują na całym świecie. W Polsce możemy je znaleźć na Polesiu Lubelskim (występują tu jedyne w Polsce jeziora krasowe np. Krasne), na Wyżynie Kielecko- Sandomierskiej i Górach Świętokrzyskich (jaskinia Raj), w dolinie Prądnika = Ojcowski Park Narodowy, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, w Masywie Śnieżnika (Jaskinia Niedźwiedzia), w Tatrach Zachodnich 6

Procesy krasowe czyli jak powstały jaskinie

Procesy krasowe czyli jak powstały jaskinie Procesy krasowe czyli jak powstały jaskinie y s e c Pro e w o s kra czyli y ł a t s w o p k ja e i n i k s ja Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Bardziej szczegółowo

Konspekt lekcji przyrody dla kl. V Temat: Krajobraz Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej Hasło: Krajobraz Wyżyn Czas: Dwie godziny lekcyjne Zakres

Konspekt lekcji przyrody dla kl. V Temat: Krajobraz Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej Hasło: Krajobraz Wyżyn Czas: Dwie godziny lekcyjne Zakres Konspekt lekcji przyrody dla kl. V Temat: Krajobraz Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej Hasło: Krajobraz Wyżyn Czas: Dwie godziny lekcyjne Zakres materiału: Elementy naturalnego krajobrazu: skały, rzeźba

Bardziej szczegółowo

Procesy krasowe czyli jak powstały jaskinie. Procesy krasowe. czyli jak powstały jaskinie

Procesy krasowe czyli jak powstały jaskinie. Procesy krasowe. czyli jak powstały jaskinie Procesy krasowe czyli jak powstały jaskinie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego za pośrednictwem Euroregionu Tatry w ramach Programu Współpracy

Bardziej szczegółowo

Rodzaje erozji lodowcowej. Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i kontynentalnych. Wygłady i rysy lodowcowe. Wygłady i rysy lodowcowe

Rodzaje erozji lodowcowej. Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i kontynentalnych. Wygłady i rysy lodowcowe. Wygłady i rysy lodowcowe Rodzaje erozji lodowcowej Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i kontynentalnych DETRAKCJA wyrywanie z podłoża dużych okruchów i bloków skalnych EGZARACJA żłobienie podłoża w wyniku zdzieranie materiału

Bardziej szczegółowo

Zapis zmian hydrologicznych i klimatycznych w obszarach krasowych polski południowej na podstawie badań izotopowych

Zapis zmian hydrologicznych i klimatycznych w obszarach krasowych polski południowej na podstawie badań izotopowych Zapis zmian hydrologicznych i klimatycznych w obszarach krasowych polski południowej na podstawie badań izotopowych Piotr Bałdys Fizyka techniczna sem. IX Plan seminarium Wstęp Skład izotopowy węgla w

Bardziej szczegółowo

Artur Ponikiewski Agnieszka Markowiak SZKOLENIE ORGANIZATORÓW IMPREZ TURYSTYKI JASKINIOWEJ

Artur Ponikiewski Agnieszka Markowiak SZKOLENIE ORGANIZATORÓW IMPREZ TURYSTYKI JASKINIOWEJ Artur Ponikiewski Agnieszka Markowiak SZKOLENIE ORGANIZATORÓW IMPREZ TURYSTYKI JASKINIOWEJ Warszawa 2006 WSTĘP Turystyka jaskiniowa jest formą turystyki kwalifikowanej, z uprawianiem, której wiążą się

Bardziej szczegółowo

Test przekrojowy dla klasy II liceum ogólnokształcącego w zakresie rozszerzonym

Test przekrojowy dla klasy II liceum ogólnokształcącego w zakresie rozszerzonym Test przekrojowy dla klasy II liceum ogólnokształcącego w zakresie rozszerzonym 1. Na rysunku zaznaczono główne kierunki napływu mas powietrza, które kształtują pogodę w Polsce. Zanalizuj sytuację w styczniu

Bardziej szczegółowo

Co to jezioro? Powstawanie jezior zależy od: - procesów rzeźbiących powierzchnię Ziemi - warunków klimatycznych - rodzaju skał

Co to jezioro? Powstawanie jezior zależy od: - procesów rzeźbiących powierzchnię Ziemi - warunków klimatycznych - rodzaju skał Jeziora Co to jezioro? Jeziora- to naturalne zagłębienie terenu wypełnione wodą, które nie mają bezpośredniego połączenia z morzem. Różnią się one miedzy innymi genezą misy jeziornej. Powstawanie jezior

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka zlewni

Charakterystyka zlewni Charakterystyka zlewni Zlewnia, dorzecze, bifurkacja Występujące na powierzchni lądów wody powierzchniowe: źródła, cieki, zbiorniki wodne, bagna stanowią siec wodną. Siec ta tworzy system wodny, ujęty

Bardziej szczegółowo

Pochodzenie wód podziemnych

Pochodzenie wód podziemnych Wody podziemne Woda podziemna - to woda zmagazynowana w wolnych przestrzeniach skał zalegających poniżej powierzchni Ziemi. Stanowią jeden z bardzo istotnych elementów obiegu wody w przyrodzie. Pochodzenie

Bardziej szczegółowo

w Kielcach, 2005 w Kielcach, 2005 Kras gipsowy a chemizm wód rezerwatu,,skorocice

w Kielcach, 2005 w Kielcach, 2005 Kras gipsowy a chemizm wód rezerwatu,,skorocice Zeszyty Studenckiego Ruchu Materiały 14 Sesji Studenckich Naukowego Akademii Kół Naukowych Akademii Świętokrzyskiej Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, 2005 w Kielcach,

Bardziej szczegółowo

Zlodowacenia w Polsce oraz formy polodowcowe

Zlodowacenia w Polsce oraz formy polodowcowe Zlodowacenia w Polsce oraz formy polodowcowe Polskie zlodowacenia Rozpoczęcie zlodowaceń - około 2,5 mln lat temu. Po falach ochłodzeń (glacjałach) następowały fale ociepleń (interglacjały), Lądolód skandynawski

Bardziej szczegółowo

Grawitacyjne ruchy masowe

Grawitacyjne ruchy masowe Grawitacyjne ruchy masowe RUCHY MASOWE polegają na przemieszczaniu pokryw zwietrzelinowych, a także powierzchniowych skał luźnych i zwięzłych wskutek działania siły ciężkości w obrębie stoków. Czynniki

Bardziej szczegółowo

Rezerwat Węże. Rezerwat Węże

Rezerwat Węże. Rezerwat Węże Rezerwat Węże Rezerwat Węże Rezerwat geologiczny "Węże Rezerwat Węże jest najciekawszym pod względem zjawisk krasowych miejscem w północnej części Jury Krakowsko Wieluńskiej. Rezerwat położony jest na

Bardziej szczegółowo

2. Na poniższej mapie zaznacz wymienione obszary a następnie określ dominujący typ wietrzenia na tych terenach.

2. Na poniższej mapie zaznacz wymienione obszary a następnie określ dominujący typ wietrzenia na tych terenach. Materiały szkoleniowe Czynniki egzogeniczne 1. Z podanych procesów podkreśl te, które są wywołane czynnikami zewnętrznymi a następnie wyjaśnij, co to są czynniki egzogeniczne. powstanie pokryw lessowych,

Bardziej szczegółowo

RZEŹBA KRASOWA. Szymon Bijak

RZEŹBA KRASOWA. Szymon Bijak Szymon Bijak RZEŹBA KRASOWA Wapienne skałki o fantastycznych kształtach, niekończące się korytarze jaskiń oraz wielkie podziemne sale z przepięknymi naciekami to wszystko jest efektem działania procesów

Bardziej szczegółowo

WIETRZENIE. Rozpuszczanie polega na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu. Tego typu wietrzeniu ulegają głównie sole.

WIETRZENIE. Rozpuszczanie polega na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu. Tego typu wietrzeniu ulegają głównie sole. WIETRZENIE Wietrzenie to proces prowadzący do rozpadu lub rozkładu skały RODZAJE WIETRZENIA WIETRZENIE FIZYCZNE = MECHANICZNE v INSOLACJA v ZAMRÓZ (MROZOWE) v SKAŁ ILASTYCH v SOLNE WIETRZENIE CHEMICZNE

Bardziej szczegółowo

Plener zorganizowany Kadzielnia - Dwa Światy

Plener zorganizowany Kadzielnia - Dwa Światy Kwartalnik Internetowy CKfoto.pl ISSN 2080-6353 Nr CK 7/2011 (I-III 2011) ckfoto@ckfoto.pl 30 stycznia 2011r. Plener zorganizowany Kadzielnia - Dwa Światy Anna Benicewicz-Miazga, Patryk Ptak, Michał Poros

Bardziej szczegółowo

GLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i

GLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i GLEBY GLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i nieorganiczne, zdolna do produkcji roślin Funkcja i miejsce

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD NIEKTÓRYCH POTOKÓW I ŹRÓDEŁ TATR ZACHODNICH

PRZEGLĄD NIEKTÓRYCH POTOKÓW I ŹRÓDEŁ TATR ZACHODNICH PRZEGLĄD NIEKTÓRYCH POTOKÓW I ŹRÓDEŁ TATR ZACHODNICH POTOK Potok niewielki ciek o wartkim nurcie, płynący w terenie o znacznych deniwelacjach. Należy do wód płynących w korycie, które zwykle wyerodowanym

Bardziej szczegółowo

Procesy biologiczne i biochemiczne

Procesy biologiczne i biochemiczne Procesy biologiczne i biochemiczne Organizmy szkieletowe Ślady działalno alności organizmów w bentonicznych Zakwity organizmów w planktonicznych Organizmy samożywne struktury i budowle bakteryjne oraz

Bardziej szczegółowo

Kartkówka powtórzeniowa nr 3

Kartkówka powtórzeniowa nr 3 Kartkówka powtórzeniowa nr 3 Zagadnienia: 1. Procesy wewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi 2. Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi 3. Klimat i klimat ogramy Ad. 1 Procesy wewnętrzne

Bardziej szczegółowo

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna.

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna. Doświadczenie 1 Tytuł: Badanie właściwości sodu Odczynnik: Sód metaliczny Szkiełko zegarkowe Metal lekki o srebrzystej barwie Ma metaliczny połysk Jest bardzo miękki, można kroić go nożem Inne właściwości

Bardziej szczegółowo

Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m

Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m Ruchy wód morskich Falowanie Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m wysokości i 50-100 m długości.

Bardziej szczegółowo

ROLA WODY W ZRÓWNOWAŻONYM ZAGOSPODAROWANIU MIASTA KRAKOWA - PROPOZYCJE KOMPLEKSOWYCH ROZWIĄZAŃ

ROLA WODY W ZRÓWNOWAŻONYM ZAGOSPODAROWANIU MIASTA KRAKOWA - PROPOZYCJE KOMPLEKSOWYCH ROZWIĄZAŃ ROLA WODY W ZRÓWNOWAŻONYM ZAGOSPODAROWANIU MIASTA KRAKOWA - PROPOZYCJE KOMPLEKSOWYCH ROZWIĄZAŃ Mariusz CZOP Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej WODA W MIASTACH WODY PODZIEMNE występują poniżej

Bardziej szczegółowo

Planowanie i tworzenie prezentacji multimedialnej

Planowanie i tworzenie prezentacji multimedialnej Karta pracy ucznia do zajęd z informatyki: Planowanie i tworzenie prezentacji multimedialnej Zadanie 1 Zaplanuj prezentację na temat wybranego: Parki Narodowe w Polsce złożoną z minimum dziesięciu slajdów.

Bardziej szczegółowo

Rzeki. Zlewisko M. Bałtyckiego. Zlewisko M. Północnego. Zlewisko M. Czarnego. Dorzecze Wisły

Rzeki. Zlewisko M. Bałtyckiego. Zlewisko M. Północnego. Zlewisko M. Czarnego. Dorzecze Wisły Wody powierzchniowe Obecność wód powierzchniowych na danym obszarze uzależniona jest od: Warunków klimatycznych Rzeźby terenu Wielkości opadów atmosferycznych Temperatury powietrza Do wód powierzchniowych

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA RZECZNA Konspekt wykładu

INŻYNIERIA RZECZNA Konspekt wykładu INŻYNIERIA RZECZNA Konspekt wykładu Wykład 2 Charakterystyka morfologiczna koryt rzecznych 1. Procesy fluwialne 2. Cechy morfologiczne koryta rzecznego 3. Klasyfikacja koryt rzecznych 4. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

ETAP GMINNY KONKURSU POZNAJEMY PARKI KRAJOBRAZOWE POLSKI XVI EDYCJA 2016/2017 WYPEŁNIA UCZESTNIK KONKURSU: IMIĘ i NAZWISKO:. KLASA:. SZKOŁA:...

ETAP GMINNY KONKURSU POZNAJEMY PARKI KRAJOBRAZOWE POLSKI XVI EDYCJA 2016/2017 WYPEŁNIA UCZESTNIK KONKURSU: IMIĘ i NAZWISKO:. KLASA:. SZKOŁA:... ETAP GMINNY KONKURSU POZNAJEMY PARKI KRAJOBRAZOWE POLSKI XVI EDYCJA 2016/2017 WYPEŁNIA UCZESTNIK KONKURSU: IMIĘ i NAZWISKO:. KLASA:. SZKOŁA:..... INSTRUKCJA Witamy Ciebie na Ogólnopolskim Konkursie Poznajemy

Bardziej szczegółowo

Karta rejestracyjna terenu zagrożonego ruchami masowymi Ziemi

Karta rejestracyjna terenu zagrożonego ruchami masowymi Ziemi 1. Numer identyfikacyjny: 2 6 0 4 1 2 2 0 0 0 0 0 1 Nachylenie, wysokość i ekspozycja zboczy/stoków. Ukształtowanie powierzchni zboczy/stoków. Działalność naturalnych procesów geologicznych (erozja rzeczna).

Bardziej szczegółowo

Podstawy nauk o Ziemi

Podstawy nauk o Ziemi Podstawy nauk o Ziemi Zależność rzeźby od budowy geologicznej mgr inż. Renata Różycka-Czas Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Wąwóz drogowy w Dankowicach

Wąwóz drogowy w Dankowicach OPIS GEOSTANOWISKA Filip Duszyński Informacje ogólne Nr obiektu 107 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Wąwóz drogowy w Dankowicach Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 17.0104

Bardziej szczegółowo

200 m 150 m NIEDŹWIEDŹ JASKINIOWY. Epoka kamienia łupanego

200 m 150 m NIEDŹWIEDŹ JASKINIOWY. Epoka kamienia łupanego 1. JSKINIOWY QUIZ W pewien piękny słoneczny wrześniowy dzień przyjechali na praktyki terenowe w Góry Świętokrzyskie uczniowie Krakowskiego Technikum Geologicznego. Mieli do skartografowania teren wzgórza

Bardziej szczegółowo

2. Podstawowe wiadomości z hydrologii

2. Podstawowe wiadomości z hydrologii 2. Podstawowe wiadomości z hydrologii W celu zrozumienia zależności hydrgeomorfologicznych potoku górskiego koniecznym jest poznanie podstawowych wiadomości z hydrologii. W rozdziale przedstawiono podstawowe

Bardziej szczegółowo

Gleboznawstwo i geomorfologia

Gleboznawstwo i geomorfologia Gleboznawstwo i geomorfologia Wykład dla studentów ochrony środowiska I rok...nie ma życia bez gleby, ani gleby bez życia Stanisław Miklaszewski (1907) Gleboznawstwo i geomorfologia WYKŁAD 4: OBSZARY GÓRSKIE

Bardziej szczegółowo

Plutonizmem (nazwa od Plutona - boga podziemi z mitologii greckiej) nazywamy zjawiska związane:

Plutonizmem (nazwa od Plutona - boga podziemi z mitologii greckiej) nazywamy zjawiska związane: 7a. Plutonizm Plutonizmem (nazwa od Plutona - boga podziemi z mitologii greckiej) nazywamy zjawiska związane: z lokalnym upłynnieniem skał w głębi litosfery (powstawaniem ognisk magmowych), wnikaniem,

Bardziej szczegółowo

JAK KLIMAT WPŁYWA NA ROŚLINNOŚĆ I GLEBY NA ZIEMI?... 5 JAK ZEWNĘTRZNE SIŁY PRZYRODY ZMIENIAJĄ POWIERZCHNIĘ ZIEMI?... 69

JAK KLIMAT WPŁYWA NA ROŚLINNOŚĆ I GLEBY NA ZIEMI?... 5 JAK ZEWNĘTRZNE SIŁY PRZYRODY ZMIENIAJĄ POWIERZCHNIĘ ZIEMI?... 69 Spis treści 1. 2. 3. 4. JAK KLIMAT WPŁYWA NA ROŚLINNOŚĆ I GLEBY NA ZIEMI?........ 5 Krajobrazy strefy równikowej................................... 5 Krajobrazy strefy zwrotnikowejj.................................

Bardziej szczegółowo

KONKURS GEOGRAFICZNY ZAWODY SZKOLNE Listopad 2009

KONKURS GEOGRAFICZNY ZAWODY SZKOLNE Listopad 2009 Na rozwiązanie zadań masz 60 minut. Czytaj uważnie polecenia, pisz czytelnie. Powodzenia! KONKURS GEOGRAFICZNY ZAWODY SZKOLNE Listopad 2009 Zadanie 1. (0-2) Dopisz nazwę nauki geograficznej do opisu, wybierając

Bardziej szczegółowo

OCENA WARUNKÓW GRUNTOWO WODNYCH DLA PROJEKTOWANEJ KANALIZACJI W PRĄDNIKU KORZKIEWSKIM GMINA WIELKA WIEŚ POWIAT KRAKÓW

OCENA WARUNKÓW GRUNTOWO WODNYCH DLA PROJEKTOWANEJ KANALIZACJI W PRĄDNIKU KORZKIEWSKIM GMINA WIELKA WIEŚ POWIAT KRAKÓW OCENA WARUNKÓW GRUNTOWO WODNYCH DLA PROJEKTOWANEJ KANALIZACJI W PRĄDNIKU KORZKIEWSKIM GMINA WIELKA WIEŚ POWIAT KRAKÓW OPRACOWAŁ: mgr Kazimierz Milanowski inż. Przemysław Milanowski Kraków grudzień 2010

Bardziej szczegółowo

Dział I - ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI

Dział I - ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI semestr 6 Dział I - ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI POŁOŻENIE POLSKI NA ŚWIECIE I W EUROPIE położenie Polski w Europie i na świecie na podstawie mapy; cechy położenia Polski; obszar i granice Polski na

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 FORMUŁA DO 2014 ( STARA MATURA ) GEOGRAFIA POZIOM PODSTAWOWY ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ MGE-P1 MAJ 2015 Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi

Bardziej szczegółowo

UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI POLSKI

UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI POLSKI UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI POLSKI Polska jest krajem zdecydowanie nizinnym. Obszary położone do wysokości 300 m n.p.m. zajmują aż 91,3% powierzchni naszego kraju, a średnia wysokość to tylko 173 m n.p.m.

Bardziej szczegółowo

Minerały. Autorstwo: Jackowiak Maciej Kamiński Kamil Wróblewska Natalia

Minerały. Autorstwo: Jackowiak Maciej Kamiński Kamil Wróblewska Natalia Minerały Autorstwo: Jackowiak Maciej Kamiński Kamil Wróblewska Natalia Klasyfikacja minerałów ze względu na skałę macierzystą Minerały skał magmowych Minerały skał osadowych Minerały skał metamorficznych

Bardziej szczegółowo

W latach miejscowość była siedzibą gminy Tatrzańskiej.

W latach miejscowość była siedzibą gminy Tatrzańskiej. Zakopane miasto i gmina w województwie małopolskim, siedziba powiatu tatrzańskiego. Według danych z 31 grudnia 2009 r. miasto miało 26 737 mieszkańców i było drugim co do wielkości po Nowym Targu miastem

Bardziej szczegółowo

Bilansowanie zasobów wodnych

Bilansowanie zasobów wodnych 1 Bilansowanie zasobów wodnych Definicje: 1. Zasoby wodne są to wszelkie wody znajdujące się na danym obszarze stale lub występujące na nim czasowo (Dębski). 2. Przepływ średni roczny Q śr -jest to średnia

Bardziej szczegółowo

Co to jest ustrój rzeczny?

Co to jest ustrój rzeczny? Co to jest ustrój rzeczny? Ustrój (reżim) rzeczny jest to ustalany na podstawie wieloletnich obserwacji rytm wahań przepływów rzeki oraz stanów wody, związany z rodzajem zasilania i zlodzeniem. Każda rzeka

Bardziej szczegółowo

Szkolny konkurs chemiczny Grupa B. Czas pracy 80 minut

Szkolny konkurs chemiczny Grupa B. Czas pracy 80 minut Szkolny konkurs chemiczny Grupa B Czas pracy 80 minut Piła 1 czerwca 2017 1 Zadanie 1. (0 3) Z konfiguracji elektronowej atomu (w stanie podstawowym) pierwiastka X wynika, że w tym atomie: elektrony rozmieszczone

Bardziej szczegółowo

Kartografia - wykład

Kartografia - wykład Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz KATEDRA ANALIZ ŚRODOWISKA, KARTOGRAFII I GEOLOGII GOSPODARCZEJ Kartografia - wykład Neotektonika i jej analiza na mapach geologicznych FAZA TEKTONICZNA okres wzmożonej

Bardziej szczegółowo

ELEKTROWNIE WODNE ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: Skrypt do obliczeń hydrologicznych. Kraków, Elektrownie wodne

ELEKTROWNIE WODNE ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: Skrypt do obliczeń hydrologicznych. Kraków, Elektrownie wodne ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: ELEKTROWNIE WODNE Skrypt do obliczeń hydrologicznych Kraków, 2016. str. 1- MarT OBLICZENIE PRZEPŁYWÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH FORMUŁA OPADOWA [na podstawie materiałów SHP dla zlewni

Bardziej szczegółowo

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2012 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja A

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2012 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja A Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2012 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja A kod ucznia... Zadanie 1 (0,5 pkt) Bryza w Polsce występuje w najcieplejszej porze roku.

Bardziej szczegółowo

Temat: Czym zajmuje się ekologia?

Temat: Czym zajmuje się ekologia? Temat: Czym zajmuje się ekologia? Z czym kojarzy Ci się pojęcie ekologia? Termin ekologia pochodzi z języka greckiego i utworzono go z dwóch wyrazów: oikos oznacza dom, środowisko lub miejsce życia; lógos

Bardziej szczegółowo

Olimpiada o DIAMENTOWY INDEKS AGH 2011/2012 Geografia z elementami geologii

Olimpiada o DIAMENTOWY INDEKS AGH 2011/2012 Geografia z elementami geologii 1. Do podanych definicji dopisać odpowiadające im pojęcia (0-8 pkt). Rozpuszczanie pierwotnych minerałów i tworzenie na ich miejsce nowych Intruzja magmowa o niewielkich stosunkowo rozmiarach w kształcie

Bardziej szczegółowo

GLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach

GLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach GLEBY GLEBA - biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa litosfery, powstała ze skał pod wpływem abiotycznych i biotycznych czynników środowiska, zdolna zapewnić roślinom wyższym warunki wzrostu i rozwoju.

Bardziej szczegółowo

Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego. WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego. WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Hydrologia inżynierska - laboratorium Podstawy hydrologii

Bardziej szczegółowo

Aby pozbyć się nadmiaru CO2 z atmosfery należy go... Czerwiec Skompresować Wychwycić W jaki sposób przebiega technologia CCS? Dwutlenek węgla przeznaczony do geologicznego składowania pochodzi z obiektów

Bardziej szczegółowo

CZYTANIE MAPY TOPOGRAFICZNEJ

CZYTANIE MAPY TOPOGRAFICZNEJ CZYTANIE MAPY TOPOGRAFICZNEJ WYSOKOŚĆ WZGLĘDNA BEZWZGLĘDNA Wysokość względna to wysokość liczona od podstawy formy terenu podawana w metrach. Wysokość bezwzględna jest wysokością liczoną od poziomu morza

Bardziej szczegółowo

podstawie mapy podaje cechy położenia Polski opisuje obszar i granice Polski na podstawie danych statystycznych

podstawie mapy podaje cechy położenia Polski opisuje obszar i granice Polski na podstawie danych statystycznych Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu geografia w zakresie rozszerzonym do podręcznika autorstwa Zbigniewa Zaniewicza dla szkoły ponadgimnazjalnej GEOGRAFIA 3 cz.1 Wymagania edukacyjne zostały

Bardziej szczegółowo

Ryc.1 Zasoby wodne hydrosfery 1

Ryc.1 Zasoby wodne hydrosfery 1 Ryc.1 Zasoby wodne hydrosfery 1 Ryc.2 Cykl hydrologiczny. Źródło: USGS (INTERNET) 1 Makowska D.: Ziemia, WSiP, Warszawa 1998 1 Ryc.3 Granice oceanów 2 Ryc.4. Rozkład temp. Wraz z głębokością 3 ryc.5. Sole

Bardziej szczegółowo

CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego

CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego 16 SOLE KWASU WĘGLOWEGO CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego Zakres obowiązującego materiału Węgiel i pierwiastki 14 grupy układu okresowego, ich związki

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PODŁOŻA GEOLOGICZNEGO RZEK OJCOWSKIEGO PARKU NARODOWEGO NA ICH WYBRANE PARAMETRY CHEMICZNE, PORÓWNANIE Z WODAMI DUNAJCA.

WPŁYW PODŁOŻA GEOLOGICZNEGO RZEK OJCOWSKIEGO PARKU NARODOWEGO NA ICH WYBRANE PARAMETRY CHEMICZNE, PORÓWNANIE Z WODAMI DUNAJCA. Analit 1 (2016) 48-55 WPŁYW PODŁOŻA GEOLOGICZNEGO RZEK OJCOWSKIEGO PARKU NARODOWEGO NA ICH WYBRANE PARAMETRY CHEMICZNE, PORÓWNANIE Z WODAMI DUNAJCA. THE INFLUENCE OF THE GEOLOGICAL BASE ON OJCOW NATIONAL

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA PROGRAMOWE PÓŁROCZNE I ROCZNE Z PRZEDMIOTU GEOGRAFIA DLA KLAS 5

WYMAGANIA PROGRAMOWE PÓŁROCZNE I ROCZNE Z PRZEDMIOTU GEOGRAFIA DLA KLAS 5 WYMAGANIA PROGRAMOWE PÓŁROCZNE I ROCZNE Z PRZEDMIOTU GEOGRAFIA DLA KLAS 5 Podstawa programowa www.men.gov.pl Po I półroczu nauki w klasie piątej uczeń potrafi: Geografia jako nauka Wyjaśnia znaczenie terminu

Bardziej szczegółowo

ZLEWNIE RZEK BUGU I NARWI

ZLEWNIE RZEK BUGU I NARWI ZLEWNIE RZEK BUGU I NARWI ZASOBY WODNE I PRZYRODNICZE MONOGRAFIA pod redakcją Jana Dojlido i Bohdana Wieprzkowicza WARSZAWA 2007 SPIS TREŚCI WSTĘP 7 1. ZASOBY WODNE 9 1.1. EWOLUCJA POGLĄDÓW NA GOSPODARKĘ

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS GEOGRAFICZNY

WOJEWÓDZKI KONKURS GEOGRAFICZNY Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 06.03.2019 R. 1. Test konkursowy zawiera 25 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte.

Bardziej szczegółowo

Grupa 1 1.1). Obliczyć średnicę zastępczą przewodu o przekroju prostokątnym o długości boków A i B=2A wypełnionego wodą w 75%. Przewód ułożony jest w

Grupa 1 1.1). Obliczyć średnicę zastępczą przewodu o przekroju prostokątnym o długości boków A i B=2A wypełnionego wodą w 75%. Przewód ułożony jest w Grupa 1 1.1). Obliczyć średnicę zastępczą przewodu o przekroju prostokątnym o długości boków A i B=2A wypełnionego wodą w 75%. Przewód ułożony jest w taki sposób, że dłuższy bok przekroju znajduje się

Bardziej szczegółowo

Nazwa inwestycji: Przebudowa drogi gminnej nr R w km ul. Kossaka w Kolbuszowej

Nazwa inwestycji: Przebudowa drogi gminnej nr R w km ul. Kossaka w Kolbuszowej Inwestor: GMINA KOLBUSZOWA ul. Obrońców Pokoju 21, 36-100 Kolbuszowa MATERIAŁY DO ZGŁOSZENIA Nazwa inwestycji: Przebudowa drogi gminnej nr 104008R w km 0+000 0+199 ul. Kossaka w Kolbuszowej Na działkach:

Bardziej szczegółowo

ELEKTROWNIE WODNE ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: Temat: Projekt małej elektrowni wodnej. Skrypt do obliczeń hydrologicznych. Kraków, 2015.

ELEKTROWNIE WODNE ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: Temat: Projekt małej elektrowni wodnej. Skrypt do obliczeń hydrologicznych. Kraków, 2015. ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: ELEKTROWNIE WODNE Temat: Skrypt do obliczeń hydrologicznych Kraków, 2015. str. 1- MarT OBLICZENIE PRZEPŁYWÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH FORMUŁA OPADOWA Dla obliczenia przepływów o określonym

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (21) Numer zgłoszenia: 293378 (2)Data zgłoszenia: 03.02.1992 (61) Patent dodatkowy do patentu: 167066 28.01.1991

Bardziej szczegółowo

Śnieżka najwyższy szczyt Karkonoszy (1602 m n.p.m.)

Śnieżka najwyższy szczyt Karkonoszy (1602 m n.p.m.) 7b. Metamorfizm Metamorfizm jest procesem endogenicznym, zmieniającym powierzchnię Ziemi. W wyniku jego działania skały skorupy ziemskiej ulegają przemianie pod wpływem wysokiej temperatury i wysokiego

Bardziej szczegółowo

KARTA DOKUMENTACYJNA NATURALNEGO ZAGROŻENIA GEOLOGICZNEGO: OBIEKT OSUWISKO

KARTA DOKUMENTACYJNA NATURALNEGO ZAGROŻENIA GEOLOGICZNEGO: OBIEKT OSUWISKO KARTA DOKUMENTACYJNA NATURALNEGO ZAGROŻENIA GEOLOGICZNEGO: OBIEKT OSUWISKO 1. Nr ewidencyjny 2. Lokalizacja 4 2.1 Miejscowość 2.2 Właściciel terenu 2.3 Gmina 2.4 Powiat 2.5 Województwo 2.6 Oznaczenie mapy

Bardziej szczegółowo

Rozdział 18 - Okazy pojedyncze

Rozdział 18 - Okazy pojedyncze Rozdział 18 - Okazy pojedyncze Okaz 1 - MCh/P/11437 - Osad wewnętrzny - 3-4-7: Próbka z I horyzontu rudnego, Cezarówka Górna, rejon Góry Łazy, rdzeń wiertniczy. Osad wewnętrzny - wypełnienie kawerny laminowanym

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Od autora Wprowadzenie Droga w planie... 31

Spis treści. Od autora Wprowadzenie Droga w planie... 31 Spis treści Od autora.... 11 1. Wprowadzenie.... 13 1.1. Pojęcia podstawowe... 13 1.2. Ruch drogowy 16 1.3. Klasyfikacja dróg..... 18 1.3.1. Klasyfikacja funkcjonalna dróg......... 18 1.3.2. Klasyfikacja

Bardziej szczegółowo

Karta rejestracyjna terenu zagrożonego ruchami masowymi Ziemi

Karta rejestracyjna terenu zagrożonego ruchami masowymi Ziemi 1. Numer identyfikacyjny: 2 6 0 4 0 6 2 0 0 0 0 0 1 Teren to długa, wysoka na kilkanaście metrów skarpa ponad współczesną doliną Lubrzanki stanowiąca dolny odcinek stoku na którym leżą Podmąchocice. Skarpa

Bardziej szczegółowo

1. 2. A. B. C. D. 3. A. B. C. D. 4. A. B. C. D. 5. A. B. C. D.

1. 2. A. B. C. D. 3. A. B. C. D. 4. A. B. C. D. 5. A. B. C. D. 1. Bliski Wschód to jeden z najbardziej niespokojnych regionów świata ze względu na rozgrywające się tam od wielu lat konflikty zbrojne. PoniŜej podano miejsca wojen toczących się na świecie. Który punkt

Bardziej szczegółowo

Piaskownia w Żeleźniku

Piaskownia w Żeleźniku OPIS GEOSTANOWISKA Filip Duszyński Informacje ogólne Nr obiektu 97 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Piaskownia w Żeleźniku Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 17.1753 E Szerokość:

Bardziej szczegółowo

Rzeźba na mapach. m n.p.m

Rzeźba na mapach. m n.p.m Rzeźba na mapach Rzeźbę terenu przedstawia się obecnie najczęściej za pomocą poziomic. Poziomice (izohipsy) są to linie na mapie łączące punkty o jednakowej wysokości. Mapa poziomicowa (hipsometryczna)

Bardziej szczegółowo

POWIATOWY KONKURS PRZYRODNICZY

POWIATOWY KONKURS PRZYRODNICZY POWIATOWY KONKURS PRZYRODNICZY DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH NAZWISKO I IMIĘ : 19 KWIETNIA 2011... KLASA:... SZKOŁA :... Instrukcja dla uczestników konkursu: 1. Czas pracy 45 minut. 2. Dokładnie zapoznaj się

Bardziej szczegółowo

Źródła w wybranych zlewniach Kotliny Kłodzkiej

Źródła w wybranych zlewniach Kotliny Kłodzkiej Kleśnica (zasilanie al/ogeniczne). Wody autigeniczne infiltrują w pokrywy stokowe, a następnie pokonują, poprzez sieć szczelin krasowych, strefę wadozową o miąższości 30,70 m., deponując na swej drodze

Bardziej szczegółowo

Fundamentowanie. Odwodnienie wykopu fundamentowego. Ćwiczenie 1: Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego

Fundamentowanie. Odwodnienie wykopu fundamentowego. Ćwiczenie 1: Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego WYDZIAŁ NAUK TECHNICZNYCH Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Fundamentowanie Ćwiczenie 1: Odwodnienie wykopu fundamentowego Przyjęcie i odprowadzenie wód gruntowych

Bardziej szczegółowo

Działalnośd mórz Wybrzeża wynurzone Wybrzeża zanurzone

Działalnośd mórz Wybrzeża wynurzone Wybrzeża zanurzone Działalnośd mórz Działalnośd mórz zachodzi na wybrzeżu, które wyznacza zasięg działalności fal, prądów i pływów morskich. Możemy wyróżnid: Wybrzeża wynurzone, które powstają w czasie regresji morza, na

Bardziej szczegółowo

Wiatry OKRESOWE ZMIENNE NISZCZĄCE STAŁE. (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym)

Wiatry OKRESOWE ZMIENNE NISZCZĄCE STAŁE. (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym) Wiatry Co to jest wiatr? Wiatr to poziomy ruch powietrza w troposferze z wyżu barycznego do niżu barycznego. Prędkość wiatru wzrasta wraz z różnicą ciśnienia atmosferycznego. W N Wiatry STAŁE (niezmieniające

Bardziej szczegółowo

Wąwóz drogowy koło Kazanowa

Wąwóz drogowy koło Kazanowa OPIS GEOSTANOWISKA Filip Duszyński Informacje ogólne Nr obiektu 106 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Wąwóz drogowy koło Kazanowa Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 17.0235

Bardziej szczegółowo

PROCESY EGZOGENICZNE ZADANIA

PROCESY EGZOGENICZNE ZADANIA PROCESY EGZOGENICZNE ZADANIA 1. Uzupełnij tabelę: Nazwa wydmy Kształt wydmy Kierunek wiatru Klimat, w jakim powstała wydma Pokrycie wydmy roślinnością 2. Narysuj obok i nazwij formę, która powstanie w

Bardziej szczegółowo

Obieg materii w skali zlewni rzecznej

Obieg materii w skali zlewni rzecznej WODY PODZIEMNE Wody podziemne stanowią nie tylko formę retencji wody w zlewni, ale równocześnie uczestniczą w procesach przemieszczania rozpuszczonej materii w zlewni. W ramach ZMŚP na Stacjach Bazowych

Bardziej szczegółowo

XVII Wojewódzki Konkurs Geograficzny dla uczniów szkół gimnazjalnych województwa opolskiego 2016/2017

XVII Wojewódzki Konkurs Geograficzny dla uczniów szkół gimnazjalnych województwa opolskiego 2016/2017 XVII Wojewódzki Konkurs Geograficzny dla uczniów szkół gimnazjalnych województwa opolskiego 2016/2017 Eliminacje wojewódzkie 08 marca 2017 r., godz. 10.00 Czas rozwiązywania 60 minut Kod ucznia (wypełnia

Bardziej szczegółowo

Jaskinia Gombasecka. Dodatkowe Wejście *4 Jaskinia Gombasecka 5,00 2,50 4,00 7,00 30,00. Studenci, emeryci *2

Jaskinia Gombasecka. Dodatkowe Wejście *4 Jaskinia Gombasecka 5,00 2,50 4,00 7,00 30,00. Studenci, emeryci *2 Źródło http://www.ssj.sk/pl/jaskyna/9-jaskinia-gombasecka Jaskinia Gombasecka Z kanionu Slanej do podziemia Płaskowyżu Silickiego Jaskinia Gombasecka należy do najbardziej znaczących jaskiń Parku Narodowego

Bardziej szczegółowo

1-DNIOWE WYCIECZKI PO ZIEMII ŚWIĘTOKRZYSKIEJ

1-DNIOWE WYCIECZKI PO ZIEMII ŚWIĘTOKRZYSKIEJ 1-DNIOWE WYCIECZKI PO ZIEMII ŚWIĘTOKRZYSKIEJ Wielka Sobota Jaskinia Raj i Chęciny Cena od osoby dorosłej: 140 zł/os Cena od dziecka: 100 zł/os Ramowy program wycieczki: 14.00 wyjazd z Hotelu 14.30 16.00

Bardziej szczegółowo

Wizytacja stacji hydrogeologicznych sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych 22-24 kwietnia 2015 r.

Wizytacja stacji hydrogeologicznych sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych 22-24 kwietnia 2015 r. Program Infrastruktura Monitoringu Wód Podziemnych ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa tel. 22 45 92 441, fax. 22 45 92 441 Sieć obserwacyjno-badawcza wód podziemnych na obszarze działania Oddziału Świętokrzyskiego

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Od autora Wprowadzenie Droga w planie... 31

Spis treści. Od autora Wprowadzenie Droga w planie... 31 Spis treści Od autora.... 11 1. Wprowadzenie.... 13 1.1. Pojęcia podstawowe... 13 1.2. Ruch drogowy 16 1.3. Klasyfikacja dróg..... 17 1.3.1. Klasyfikacja funkcjonalna dróg......... 18 1.3.2. Klasyfikacja

Bardziej szczegółowo

580,10 581,42 581,42 581,70 Węgiel humusowy. Bardzo liczne siarczki żelaza w różnych formach.

580,10 581,42 581,42 581,70 Węgiel humusowy. Bardzo liczne siarczki żelaza w różnych formach. 1 2 4 3 Zdj.28. Pokład węgla humusowego nr205/1 (579,10-580,10m) -1, następnie iłowiec (580,10-581,42m) -2; pokład węgla humusowego nr205/2 (581,42-581,70m) -3 oraz mułowiec (581,70-587,15m) -4. Zdj.29.

Bardziej szczegółowo

Typowe konstrukcje kotłów parowych. Maszyny i urządzenia Klasa II TD

Typowe konstrukcje kotłów parowych. Maszyny i urządzenia Klasa II TD Typowe konstrukcje kotłów parowych Maszyny i urządzenia Klasa II TD 1 Walczak podstawowy element typowych konstrukcji kotłów parowych zbudowany z kilku pierścieniowych członów z blachy stalowej, zakończony

Bardziej szczegółowo

V Konkurs Internetowy Regiony Polski - Małopolska >>>> ETAP I - gim <<<<

V Konkurs Internetowy Regiony Polski - Małopolska >>>> ETAP I - gim <<<< Zestaw pytań nr 3 ETAP I!!!! UWAGA!!!! UWAGA!!!! UWAGA!!!! UWAGA!!!! UWAGA!!!! Poniżej znajduje się zestaw 10 pytań, na które należy odpowiedzieć wybierając jedną z dwóch możliwości: - w postaci cyfrowej

Bardziej szczegółowo

7.2 Opis oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne w fazie budowy i eksploatacji

7.2 Opis oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne w fazie budowy i eksploatacji 7.2 Opis oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne w fazie budowy i eksploatacji 7.2.1 Zapotrzebowanie wody Etap realizacji przedsięwzięcia Na etapie realizacji inwestycji wystąpi zapotrzebowanie

Bardziej szczegółowo

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne

Bardziej szczegółowo

Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli.

Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli. Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli. Zadanie 1. (0.1) Które zdanie jest prawdziwe? A. W 100 g wody morskiej znajduje się 3,5 g soli. B. W 103,5 g wody morskiej znajduje się

Bardziej szczegółowo

MIEJSKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE PRZYRODA ROK SZKOLNY 2008/2009 EDYCJA IV. Woda w przyrodzie

MIEJSKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE PRZYRODA ROK SZKOLNY 2008/2009 EDYCJA IV. Woda w przyrodzie MIEJKIE KOKURY PRZEDMIOTOWE PRZYROD ROK ZKOLY 28/29 EDYCJ IV Woda w przyrodzie. Uważnie przeczytaj pytania i zastanów się nad odpowiedzią 2. taraj się pisać czytelnie 3. Masz 6 minut na odpowiedzi, wykorzystaj

Bardziej szczegółowo

Plan scenariusza zajęć. Różnorodność środowiska przyrodniczego Tatrzańskiego Parku Narodowego

Plan scenariusza zajęć. Różnorodność środowiska przyrodniczego Tatrzańskiego Parku Narodowego Akademia EduGIS Technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) oraz geoinformacyjne (GIS) w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych w gimnazjum i liceum oraz w edukacji środowiskowej. Plan scenariusza zajęć

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z chemii Klasa II WODOROTLENKI A ZASADY

Wymagania edukacyjne z chemii Klasa II WODOROTLENKI A ZASADY Wymagania edukacyjne z chemii Klasa II WODOROTLENKI A ZASADY Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą wymienia rodzaje wskaźników; sprawdza doświadczalnie działanie podaje przykłady

Bardziej szczegółowo

Geomorfologia poziom rozszerzony

Geomorfologia poziom rozszerzony Geomorfologia poziom rozszerzony Zadanie 1. (3 pkt) ą ę ą Źródło: CKE 2005 (PR), zad. 46....... ł ś ś ż Zadanie 2. (3 pkt) ą ż ż Źródło: CKE 2005 (PR), zad. 47. Ź ł ą Ś ę ż 1 Zadanie 3. (5 pkt) Źródło:

Bardziej szczegółowo

W kręgu naszych zainteresowań jest:

W kręgu naszych zainteresowań jest: DOLNE ŹRÓDŁA CIEPŁA W kręgu naszych zainteresowań jest: pozyskiwanie ciepła z gruntu, pozyskiwanie ciepła z powietrza zewnętrznego, pozyskiwanie ciepła z wód podziemnych, pozyskiwanie ciepła z wód powierzchniowych.

Bardziej szczegółowo

Stateczność zbocza skalnego ściana skalna

Stateczność zbocza skalnego ściana skalna Przewodnik Inżyniera Nr 29 Aktualizacja: 06/2017 Stateczność zbocza skalnego ściana skalna Program: Stateczność zbocza skalnego Plik powiązany: Demo_manual_29.gsk Niniejszy Przewodnik Inżyniera przedstawia

Bardziej szczegółowo