W dniach sierpnia 2011 r. obchodzony jest,,światowy Tydzień Wody. Akcja

Transkrypt

1 W dniach sierpnia 2011 r. obchodzony jest,,światowy Tydzień Wody. Akcja organizowana jest od 1991 r. pod patronatem Stockholm International Water Institute (SIWI). Tegorocznym tematem przewodnim jest: W reakcji na globalne zmiany: woda w urbanizującym się świecie. Szczegółowe informacje o przebiegu akcji dostępne są na stronie Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Wody pod adresem: Powierzchnia globu ziemskiego w około 75% pokryta jest przez morza i oceany. Ogólną objętość wody na Ziemi szacuje się na około m 3, z czego 1, m 3 to wody mórz i oceanów, a zaledwie 0,025%, to jest km 3, to wody słodkie (podziemne i powierzchniowe). Woda stanowi jeden z podstawowych elementów kształtujących środowisko życia i warunkujących działalność człowieka. Jest ona zarówno artykułem pierwszej potrzeby, jak i środkiem utrzymania higieny, surowcem i środkiem produkcji przemysłowej oraz źródłem energii. Bez wody niemożliwa jest produkcja roślinna i zwierzęca. Woda jest substancją niezbędną do życia, a jej jakość z uwagi na wpływ na zdrowie ludzi należy do priorytetowych zagadnień Inspekcji Sanitarnej. W życiu człowieka pełni następujące funkcje:

2 a) jest prawie idealnym rozpuszczalnikiem dzięki czemu stanowi środowisko dla wszystkich procesów życiowych, które przebiegają w organizmie. b) jest niezbędna do procesów przemiany materii, bierze udział jako substrat lub katalizator, c ) reguluje ciepłotę ciała, d) usuwa z organizmu produkty toksyczne, e) jest czynnikiem zmniejszającym tarcie (na przykład w stawach, jelitach), f) pełni rolę środka transportu, rozprowadza składniki organiczne i nieorganiczne po całym organizmie. Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Nadzór sanitarny prowadzony jest na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tj. Dz. U. z 2006r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.) i ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.). Jakość wody przeznaczonej do spożycia powinna odpowiadać wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Zadaniem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego jest ocena jakości wody i poinformowanie o niej władz gminy i konsumentów, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń zdrowotnych wynikających z występujących w niej zanieczyszczeń oraz udzielanie ludności porad dotyczących zminimalizowania negatywnych skutków nieodpowiedniej jakości wody. Jakość wody do picia zależy w dużym stopniu od jakości wód ujmowanych.o jakości wody decydują wskaźniki mikrobiologiczne oraz fizykochemiczne. Wskaźniki mikrobiologiczne mówią o bezpieczeństwie sanitarnym. Woda jest bezpieczna dla zdrowia ludzkiego, jeżeli jest pozbawiona mikroorganizmów chorobotwórczych. Wymagania mikrobiologiczne, jakim powinna odpowiadać woda do spożycia mówią, że w 100 ml próbki wody nie może być j.t.k. bakterii coli, Escherichia coli, enterokoków, a ogólna liczba mikroorganizmów w 22±2 o C po 72h ma być bez nieprawidłowych zmian. W przypadku skażenia wody ściekami, występują w niej drobnoustroje chorobotwórcze, które są potencjalnym źródłem zakażenia ludzi. Bakteriologiczna analiza sanitarna

3 wody ma na celu głównie wykrycie bakterii, które wskazują na skażenie wody fekaliami. Nie bada się wszystkich potencjalnych drobnoustrojów chorobotwórczych, tylko wykrywa się tzw. bakterie wskaźnikowe. W powiecie wieruszowskim źródłem wody dla wszystkich wodociągów są wody podziemne. Wody podziemne charakteryzują się stałym składem fizyczno-chemicznym. Ich skład kształtują procesy hydrogeochemiczne oraz procesy fizyczne i biologiczne. Z jonów podstawowych obecnych w tych wodach w największych ilościach należy wymienić kationy: wapnia, magnezu, sodu, potasu, a spośród anionów głównie wodorowęglany oraz w niewielkich ilościach chlorki i siarczany. Typowymi domieszkami wód podziemnych pochodzenia naturalnego są sole żelaza i manganu. Obecność związków żelaza w wodach podziemnych jest powszechna i jest skutkiem wietrzenia zasadowych skał magmowych i osadowych posiadających minerały zawierające żelazo oraz utleniania i hydrolizy skał siarczkowych. Razem z żelazem zazwyczaj występuje także mangan, ale w znacznie mniejszych ilościach. Mangan występuje w wodzach podziemnych od ilości śladowych do kilku gmn/m 3, a jego stężenie wzrasta wraz z mineralizacją wody. Oba te metale są niepożądane w wodzie do picia i na cele gospodarcze. Powodują one zarastanie sieci wodociągowej i instalacji domowych oraz armatur, powodują także barwne plamy na urządzeniach sanitarnych i pranych ubraniach. Pogarszają także właściwości organoleptyczne wody, gdyż podwyższają barwę i mętność, a przy wyższych stężeniach zmieniają także smak. Przy podwyższonych stężeniach jonom żelaza i manganu towarzyszy niekiedy azot amonowy od kilku do kilkunastu mgn/dm 3. Azot amonowy w płytkich wodach pochodzi z procesów biochemicznych, a w wodach głębinowych z procesów geochemicznych. Azot amonowy jest niepożądany, gdyż komplikuje procesy odżelaziania i odmanganiania wody oraz utrudnia dezynfekcję. Dominującą formą azotu występującego w wodach są azotany. Są one obecne w wodach podziemnych w wyniku zachodzących procesów mineralizacji materii organicznej oraz procesów nitryfikacji. W warunkach beztlenowych są substratem procesu denitryfikacji. Azotyny zwykle występują razem z azotanami, ale w śladowych ilościach. Występowanie azotu w ilościach większych jest sygnałem zanieczyszczenia wody. Obecne w wodach substancje organiczne są pochodzenia naturalnego oraz coraz częściej antropogenicznego. Spośród naturalnych najczęściej występują związki humusowe,

4 produkty przemiany materii organizmów żywych oraz związki pochodzące z rozkładu obumarłych organizmów. Do grupy związków pochodzenia antropogenicznego należą: fenole, chlorowane związki organiczne (ChZO), wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), oraz substancje powierzchniowo czynne (SPC). Osobnym problemem jest legionella pneumophila. Występuje w wodzie ciepłej. Obecnie uważa się bakterię Legionella za potencjalnie jedno z najgroźniejszych źródeł zakażeń chorobotwórczych ze strony systemów zaopatrzenia w wodę. Stąd tak ważne przeciwdziałanie ich nadmiernemu rozwojowi i namnażaniu w instalacjach. Źródłem zakażenia bakterią Legionella jest zakażony aerozol, wdychany do płuc, względnie zachłyśnięcie się zakażoną wodą. Bakterie wnikają do pęcherzyków płucnych, powodując rozwój choroby. Bardzo ważna w zapobieganiu rozwoju bakterii Legionella, ale nie tylko, jest eksploatacja, w tym przestrzeganie następujących zaleceń: utrzymanie temperatury wody zimnej poniżej 20 st. C, a w instalacji wody gorącej powyżej 55 st. C, izolowanie rur wody ciepłej i zimnej od siebie!!!, co nie zawsze jest respektowane przy projektowaniu instalacji, a jednocześnie może powodować podgrzewanie wody zimnej i prowadzić do rozwoju bakterii, unikanie tworzenia zastoin wody, likwidacja ślepych odcinków instalacji zasilających, zapobieganie procesom korozji i tworzenia złogów w instalacjach, zapobieganie powstawaniu mikroaerozoli o średnicy kropel 2,0 5,0 mm, utrzymanie instalacji w czystości. Obecnie na terenie powiatu wieruszowskiego pracuje 27 wodociągów, które zaopatrywane są w wodę z 25 Stacji Uzdatniania Wody i 2 hydrofornii. Wszystkie funkcjonujące na terenie powiatu wieruszowskiego stacje wodociągowe były objęte konsekwentnym nadzorem sanitarnym (ogółem w 2010 roku przeprowadzono w nich 64 kontrole wodne). Stan sanitarno-techniczny pomieszczeń większości Stacji Uzdatniania Wody i hydroforni na poszczególnych wodociągach utrzymywał się na stałym poziomie i nie budził zastrzeżeń.

5 Opracowanie: Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Wieruszowie Higiena Komunalna