na finansowanie inwestycji rzeczowych

Transkrypt

1 Akademii Ekonomicznej w 2001 Stanisław Belniak Katedra Eko.. ontlkl NIeruchomości I Procesu InwestycyJnego Leszek Kałkowski Katedra Ekonomiki Nieruchomości I Procesu InwestycYlnego Stanisław Maciejowski Katedra Ekonomiki Nieruchomości I Procesu InwestycYlnego Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych a emisje papierów wartościowych przeznaczonych na finansowanie inwestycji rzeczowych 1. Wstęp Polska gospodarka stoi nadal przed koniecznością sprywatyzowania znacznej liczby przedsiębiorstw państwowych o dużej wartości. Realizacja tego zadania uzależniona jest w znacznym stopniu od wystąpienia dostatecznego popytu rynkowego na akcje prywatyzowanych przedsiębiorstw. Określenie rozmiarów tego popytu wymaga szczegółowych analiz i symulacji wpływu - przynajmniej najważniejszych - czynników kształtujących skłonność do zakupu tych akcji przez podmioty fizyczne i prawne. Obok oszacowania aktywnych źródeł tego popytu, opartego na prognozach wzrostu produktu krajowego brutto, dochodów podmiotów gospodarczych, lokat oszczędnościowych gospodarstw domowych czy portfelowych inwestycji zagranicznych, istotnym zagadnieniem staje się obecnie uwzględnienie okoliczności ograniczających popyt na akcje prywatyzowanych przedsiębiorstw. Określenia wymaga więc wartość środków pieniężnych kierowanych na cele konkurencyjne względem zakupu akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw.

2 Stanisław Be/niak, Leszek Ka/kawski, Stanisław Maciejawski Ważnym. bo mogącym zaabsorbować istotną część wolnych kapitałów pieniężnych. czynnikiem ograniczającym popyt na akcje prywatyzowanych przedsiębiorstw stają się w coraz większym zakresie inwestycje rzeczowe podmiotów gospodarczych. w szczególności realizowane poprzez: - emisje kolejnych serii akcji już istniejących spółek akcyjnych. - zacią ganie kredytów bankowych. - emisje obligacji przeds ięb iorstw i instytucji samorządowych. - zakup nieruchomości od Skarbu Państw a i gmin. Przedsiębiorstwa i gminy. dbające o swój rozwój. będą pozyskiwać środki na finansowanie inwestycji rzeczowych oprócz tradycyjnych źródel również poprzez emisje akcji lub obligacji oraz zaciąganie po życzek i kredytów. Znaczny zasób nieruchomości. pozostający we w ładaniu Skarbu Państwa i gmin jest już obecnie i będ zie w przyszłości prywatyzowany. co także zwiąże znaczne kwoty zasobów pieniężnych ludności i przedsiębiorstw. Oznacza to nie tylko pojawienie się na rynku kapitałowym nowych papierów wartościowych. konkurencyjnych dla akcji prywatyzowanych przed s iębiorstw. ale tak że zmniejszenie dopływu wolnych ś rodków na ten rynek. 2. Inwestycie rzeczowe podmiotów gospodarczych Nakłady inwestycyjne na zwięks zenie zasobu majątku trwałego wydatkowane były dotychczas przez sektory instytucjonalne gospodarki w proporcjach przedstawionych w tabeli l. Tabela I. Struktura nakladów inwestycyj nych na z większe nie zasobów majątku trwalego w Polsce (w %) Wyszczególnienie t99t Przcdsięt:J:iorstwn Instytucje rządowe i samorządowe Gospodarstwa domowe Instytucje finhnsowe i ubezpieczenin Razem Wartość (w mln zl) 16, Z,ódlo: Rocznik Statystyczny GUS, Warszawa 1997,2000. W 1995 l'. sektor prywatny zrealizowai44.2% ogólnej wartości inwestycji w gospodarce. zaś sektor publiczny %. Nakłady inwestycyjne kierowane były przede wszystkim do przemysłu (42.8%). Blisko polowę nakładów (47.9%) pochłonęły budynki i budowle. drugie tyle - maszyny. urządzenia i środki transportowe. W śró d inwestorów-przedsiębiorstw prawie polowę

3 nakładów inwestycyjnych poniosły spółki akcyjne, które wydatkowały 14,1 młd zł, tj. 30% ogółu nakładów inwestycyjnych w kraju. Podstawowe wielkości charakteryzujące procesy inwestycyjne w Polsce w latach oraz ich hipotezę docelową do 2005 l'. zaprezentowano w tabeli 2 oraz na rys tródła finansowania potrzeb InwestycyJnych W każdym z wymienionych poprzednio sektorów instytucjonalnych występują różne źródła finansowania nakładów inwestycyjnych, zarówno jeśli chodzi o finansowanie ze środków własnych, jak i finansowanie obce. Najogólniej do źródeł finansowania ze środków wlasnych zalicza Sięl: - finansowanie w formie wkladów (gotówkowych i rzeczowych), - finansowanie w formie udziałów i akcji, - tjnansowanie z zysków zatrzymanych. Finansowanie obce to: pożyczki, kredyty (bankowe, dostawców, odbiorców), obligacje, leasing. W dalszych rozważaniach skoncentrujemy się najpierw na określeniu tej części środków własnych, która mogłaby pochodzić z emisji akcji przedsiębiorstw i która służyłaby finansowaniu przedsięwz i ęć inwestycyjnych emitentów. Nie pominiemy także takiego źródła finansowania obcego, jakim byłyby emisje obligacji przedsiębiorstw i obligacji komunalnych. Takie bowiem działania emisyjne oznaczają podaż na rodzimym lynku kapitałowym nowych papierów wartościowych, konkurującą z równoległą podażą akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw. Analizie poddana zostanie także kwestia finansowania inwestycji rzeczowych z kredytu bankowego. Jego spłaty, podobnie jak zakupy"nieruchomości od skarbu państwa i gmin, będą ograniczać dopływ pieniądza na rynek kapitałowy, a więc na zakup akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw. W celu określenia poszukiwanych wartości emisji akcji i obligacji dokonano analizy rozmiarów nakładów inwestycyjnych w przeszłości oraz dokonano prognozy ich wielkości do 2005 l'. Punktem wyjścia była wartość produktu krajowego brutto (PKB) oraz relacja do niej wartości nakładów inwestycyjnych. Określono także udział inwestycji sektora przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem udziału w nich środków własnych przedsiębiorstw, przeznaczonych na sfinansowanie inwestycji rzeczowych. Założono, że istotną częścią środków własnych będą wpływy z emisji akcji przedsiębiorstw, a także środki ze sprzedaży emitowanych przez nie obligacji. Całość rachunków symulacyjnych dła lat 2000 i 2005 przeprowadzono w dwóch wariantach: minimalnym (A) i maksymalnym (B) spodziewanych wartości. Obliczone wartości przedstawiono w tabeli 2. l Projekty inwestycyjne, pod red, T, Oostkowskiej-Drzewickiej, OdiDK sp. z 0.0., Gdańsk 1997.

4 Stanisław Belniak, Leszek Ka łkowsk i, Sta nisław Tabela 2. Charakteryslyka procesów inwestycyjnych w lalach wraz z progno z ą na lala 2000 i 2005 Jedno- Wyszcze- Wn- Lp. sika gólnicnic miary riant I Produkl krajowy brutto ml d l i 86,5 11 4,9 155,8 210,4 286,0 364,0 730, w lym: n Nakłady inwesty- % A l 19,5 17,5 15,9 16,1 16,5 18,1 cyjne na środk i mld l i A l 16,9 20,2 24,7 33,9 47,1 65,8 t r wałe % B I mld l i B I III In weslycje pned- % A i,i 62,4 56,7 53,8 56,7 66,S 65,0 s ięb iorst w mld li Al,1 10,5 11,4 13,3 19,2 31,4 42,8 % AI,2 mld l i AI,2 % BI,I mld l i Bl.1 % BI,2 mld l i Bl, IV Inwestycje przed- % AI,I,I 50,0 52,6 s ię b iors t w ze mld zl AI,I,I 5,2 6,0 ś ro d ków wln- % Al,2,2 snych mld zl Al,2,2 % BI,I,I mldzl BI,I,I % B 1,2,2 mld l i B I,2, V Emisje akcji % 1,4 0,4 (w % inwestycji mld zl AI,I 0,1 0,1 p rze d s ięb iors t w) mld zl AI,2 mld zl B I,I mld zl B I, VI Emisje obligacji % 0,0 0,0 przed s ięb iorst w mld zl A I,I (w % inwestycji mld zl AI,2 pl7.cd s ię bi ors t w) mld zl Bl,1 mld zl BI,2 A - wa riant minimalny, fi - wariant maksymalny. Źródł o: opracowanie wł a s ne na podstawie danych GUS , ,4 59,9 61,2 60,0 7,9 11, ,3 9,9 4,5 2,8 0,3 1,9 1,4 1, ,0 0,0 0,0 0,0 20,0 25,0 146,0 317,0 24,0 30,0 175,2 380, ,0 60,0 92,0 190,0 65,0 65,0 95,0 206,0 63,0 60,0 110,4 228,0 65,0 65,0 11 3,8 247,3 60,0 60,0 55,2 11 4,0 60,0 60,0 57,0 123,0 56,0 50,0 6 1,8 11 4,0 56,0 50,0 63,7 123, ,0 6,0 3,7 11,4 3,8 12,4 4,4 13,7 4,6 14, ,0 5,0 1,8 9,5 1,9 10,3 2,2 11,4 2,3 12,4 Produkt krajowy brutto w 1996 r. - wedlug danych GUS - wyniósl 364 mld zl i we dłu g p rzyj ę t ej prognozy wyniesie w 2000 l'. ok. 730 mld z ł, a w docelowym 2005 r. - ok mld z ł. Udzial nakład ów inwestycyjnych na środki trwał e w przeszłości ( r.) wah a ł s ię od 19,5% do 18,1 % PKB. W prz yszło ś ci n ależy lic zy ć s ię ze stopniowym wzrostem tego ud z i a łu, uza-

5 Prywatyzacja przedsiębiorstw mln zl (100%) Instytucje finansowe i ubezpieczenia 4,6% (2,2 mld) Gospodarstwa domowe 12,5% (5,8 mld) Instytucje rządowe i samorządowe 16,4% (7,8 mld) Sektor przedsiębiorstw 66,5% (31,4 mld) Rys. l. Nakłady inwestycyjne w Polsce według sektorów w 1995 r. Źródło: dane GUS, Ogółem 47,1 mld zł (100%) Instytucje i osoby prywatne 40% (18,6 mld zł) Podmioty gospodarcze 60% (28,5 mld zł) z tego: Inne Nakłady nie sfinansowane Środki zagraniczne Kredyt bankowy 7% (1,9 mld) 9% (2,5 mld) 6% (1,6 mld) 12,8 (3,6 mld) Środki własne inwestora 65,2% (18,9 mld) Rys. 2. Źródła finansowania inwestycji w Polsce w 1995 r. Źródło: dane GUS, 1997.

6 I Stallislaw Belniak, Leszek Kalkowski, Stanisław Maciejowski Przemysi Sektor 42,8% publiczny (20,2 mld zl) 55,8% Naklady (26,3 mld zł) inwestycyjne Inne sektory i sekcje 47,1 mld (100%) r-- 40% Seklor Obsluga prywatny nieruchomości 44,2% 12,9% (20,8 mld zl) (6,1 mld zl) BlIdOWniCI\ 4,5% (2,1 mld zł) Rys. 3. Slruktura nakładów inwestycyjnych w Polsce w 1995 r. Żródlo: dane GUS, sadnionym zarówno spodziewanym rozwojem gospodarczym kraju, jak i koniecznością uzup e łniania zużywających się składników majątku narodowego. W wariancie minimalnym założono zatem wzrost udziału inwestycji w PKB w 2005 r. do 25%, zaś w wariancie maksymalnym - do 30%. Oznacza la, że slrumiel\ nakladów inwestycyjnych z wyjściowego poziomu 65,8 mld zl w 1996 r. wzrósłby docelowo do 317 lub 380 mld z ł. W ogólnej kwocie nakładów inwestycyjnych ud zi ał sektora przedsiębiorstw wykazywał w przeszłości systematyczny wzrost - do 65% w ł996 r. W prognozach na przyszłość rozważono dwa warianty: w pierwszym założono spadek udziału przedsiębiorstw do 60%, gdyż należy liczyć się z ożywieniem działalności gospodarczej, w tym inwestycyjnej, innych sektorów, przede wszystkim instytucji rządowych, samorządowych, a takie gospodarstw domowych. W drugim wariancie przyjęto jednak niezmienny udział sektora przedsiębiorstw w inwestycjach ogólnokrajowych - tj. w wysokości 65%. Przy takich założeniach rozpiętość kwot nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw pomiędzy rozpatrywanymi wariantami zamknie się w 2005 r. w granicach od 190 mld zł (wariant A1.l) do 247 mld zł (wariant B 1.2).

7 - - Inni inwestorzy Odsetki od kredytów 22,0% 5,6% (10,4 mld zł) (1,7 mld zl) Państ WQWC jednostki organizacyjne 6% Srodki transportu (2,7 mld zl) 9,5% ,7 mld (4,5 mld zł) Spóldzielnie ,9 mld 6% (2,8 mld zł) ,1 mld (100%) M.szyny Samorz.1d terytorialny i urządzenia 8,1% (3,8 mld zl) 37,0% Przedsiębiorstwa (17,4 miel zł) Budynki i budowle 47,9% państwowe 11,7% (5.s mld zl) Spólki z ,2% (7,6 mld zl) Spójki akcyjne 30,0% (14,1 mld zł) Rys. 4. Struktura techniczna i instytucjonalna inwestycji w 1995 l'. Żródlo: dane GUS, Samofinansowanie Inwestycll przedsiębiorstw na drodze emlsll akcll W latach udzial środków własnych przedsiębiorstw w finansowaniu inwestycji kształtował s i ę na poziomie 50-60%, wykazując tendencję do systematycznego wzrostu. W prognozie na 2005 r. założono udział środków własnych dla wariantu minimalistycznego (AI.l i A1.2) w wysokości 60% oraz dla wariantu maksymalnego (Bl.! i B 1.2) w wysokości 50%, Można bowiem spodziewać się uruchomienia w najbliższych 8 latach innych, obcych źródeł finansowania, takich jak: korzystniejszy kredyt bankowy, emisje obligacji i inne. Przy tych założeniach prawdopodobna kwota nakladów inwestycyjnych realizowanych ze środków własnych przedsiębiorstw wyniesie w 2005 l'. - w zależności od wariantu - od 114 mld zł do niespełna 124 mld zł, wobec kwoty 26 mld zł rejestrowanej przez GUS w 1996 r. W tych kwotach mieszczą się poszukiwane przez nas środki pochodzące z emisji własnych akcji pr zedsiębiorstw-inwestorów.

8 Stanisław Betniak, Leszek KatkOlvski, Stanisław W latach wartość nowych emisji akcji spólekjuż notowanych na warszawskiej Gieldzie Papierów Wartościowych wzrastala stopniowo od 0,1 do 1,2 mld zl. W 1996 r. odpowiadała ona poziomowi 2,8% nakładów inwestycyjnych przedsiębiors tw. Z braku możliwości szczegółowego zbadania przeznaczenia uzyskanych tą drogą środków założyliśmy, iż zostały one w całości skierowane na inwestycje rozwojowe emitentów. W prognozie do 2005 r. przyjęto szacunkowo dalszy umiarkowany wzrost udziału tego źródła w finansowaniu inwestycji przedsiębiorstw. Określono go na poziomie 4% w 2000 r. i 6% w 2005 r., co oznaczałoby uzyskanie z emisji akcji kwot 11,4 do 14,8 mld zł, w zaleźności od przyjętego wariantu inwestycyjnego. Reasumując, w 2005 r. ze środków własnych przedsiębiorstw zrealizowane zostałyby inwestycje o wartości mld zl, w tym z emisji akcji - 11,4-14,8 mld zł. Udział emisji akcji w środkach własnych wyniósłby 10-12%. Dynamikę prognozowanych wartości ilustruje rys. 5. Rozmiary przewidywanych dla realizacji inwestycji rzeczowych emisji akcji przedsiębiorstw wydają się realne. Akcje te - jako pochodzące od znanych już na rynku emitentów - powinny łatwo znaleźć nabywców. W znaczący sposób wspomogą one finansowanie inwestycji emitentów ze środków wlasnych. Zarazem emisje te stanowić będą dodatkową podaż walorów na rynku kapitalowym i stanowić będą znaczącą konkurencję dla równolegle wprowadzanych na giełdę emisji akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw. 5. Finansowanie Inwestycji r:zeczowych :ze źródeł obcych Drugim - po środkach własnych - źródłem finansowania inwestycji rzeczowych jest kredyt bankowy. Jego atrakcyjność uzależniona jest od ceny, tj. od stopy oprocentowania. Ta zaś w całym okresie transformacji kształtuje się na wysokim poziomie, nie skłaniając inwestorów do zadłużania się w bankach, lecz raczej do wykorzystywania głównie środków własnych. Informacja statystyczna o wysokości kredytów inwestycyjnych w ostatnich latach jest ograniczona do większych przedsiębiorstw (zatrudn iaj ących powyżej 20 osób). Zaangażowanie kredytów bankowych w realizację inwestycji w przeszłości oraz jego progno zę na lata 2000 i 2005 zawiera tabela 3. Założono wzrost udziału kredytów bankowych w finansowaniu inwestycji przedsiębiorstw do 20% w 2000 l'. i do 30% w 2005 r. Upoważnia do tego zmniejszająca się stopa inflacji, a w ślad za tym - stopa oprocentowania kredytów. Z prognozy wynika, ż e kredyt bankowy będ zie źródłem finansowania inwestycji o wartości 19 mld zł w 2000 l'. i 66 mld zł w 2005 r. Zauważmy, że spłaty kredytów w szacowanych wielkościach zaangażują poważne środki, które w innych warunkach mogłyby być wykorzystane na zakup akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw.

9 N = 200 E O lowestycje w środk i trwałe OgÓ ' Je ," _ , ' J inwesrycje przedsiębiorstw._!?:.../ ' im ----9'2 j-t::..'"'' 57.' BI Al AI,2 Al,l Al,l,2 Al,l,l ze środków własnych J_.:. rl.l,l ::t. 34 "6 w rym: z emisji akcji *..j,. 2.4J::_ ---f f=-... F':.':.':.':.':.3=:;';.':.:.':.:r-- 11, I Lata "" \':.,' '" " " g. ",' "" o'., " " 'g. ".. Rys. 5. Prognoza podaży akcji przedsiębiorstwa na inwestycje w środki trwale Źródło: Prywatyzacja a rynek kapitalowy w Polsce, pod red. J. Czekaja i S. Owsiaka, PWN, Warszawa 1999, tab. 3.21, s ":.t,

10 Stanislaw Belniak, Leszek Kulkowski, Stanisław Maciejowski Tabela 3, Źródla finansowania inwestycji przedsiębiorstw Wyszczególnienie Jednostka miary Nakłady inwestycyjne większych mld zl 12,5 18,4 28,5 94,0 222,0 I)rzcd siębiorstw - w tym sfinansowane z kredytów mld zl 1,1 1,9 3,7 19,0 66,0 bankowych - odsetek inwestycji % 8,8 10,3 12,9 20,0 30,0 Emisje obligacji mlnzl ,8-2,3 9,5-12,4 - odsetek krcdyhl % Źródlo: opracowanie własne na podstawie danych GUS. Finansowanie inwestycji przedsiębiorstw wymagać będzie sięga nia także do innych źródeł - poza kredytem bankowym i emisją akcji. Jednym z nich może i powinien być dług obligatoryjny przedsiębiorstw, W latach emisja długu obligatoryjnego wyst ępowała w ilościach śladowych i pochodziła z kilku zaledwie przedsiębiorstw, Miała ona najczęściej charakter długu królkotenninowego, o stosunkowo niewielkich kwotach i adresowanego do wąskiego grona obłigatariuszy, Ponieważ emisja długu jest korzystniejsza od kosztownego kredytu bankowego, powinna stać się bardziej znaczącym źródlem środków na rozwój przedsiębiorstw, Oszacowano, że w '. przy udziale emisji obligacji w wartości nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw w wysokości 2% uzyskać będzie można z tego źródła - w zależności od rozpatrywanego wariantu - od 1,8 do 2,3 mld zł. W 2005 l'. natomiast, przy podwyższonym, bo udziale w inwestycjach w wysokości 5%, emisja obligacji mogłaby przynieść od 9,5 do 12,4 mld z ł. Byłyby to kwoty niewiele niższe od prognozowanej wartości emisji akcji prze dsiębiorstw na cele inwestycyjne, Mogłyby one wydatnie zmniejszyć zapotrzebowanie inwestorów na droższy od długu obligacyjnego kredyt bankowy, Z szacunków wynika bowiem, że prognozowana wielkość emisji obligacji stanowiłaby 10-19% prognozowanej wartości kredytów bankowych, Poza instytucjonalnym sektorem przedsiębiorstw poważnym inwestorem są instytucje rządowe i samorządowe, Ich udział w ogólnych inwestycjach w kraju wynosił w 1996 r, ponad 16% i wyrażał się kwotą blisko 8 mld zł. W przy szłości ud z iał ten z pewnością ułegnie powiększeniu, W odróżnieniu od przedsiębiorstw, w ostatnich latach kilkanaście gmin przejawiało inicjatywy emisyjne obligacji komunalnych, szacowanych na łączną kwotę ok, 0,2 mld zł. Przyjmując, że trend pozyskiwania środków drogą emisji obligacji komunalnych ulegnie w najbliższej przyszłości wzmocnieniu i stanowić one będą 30-50% ogólu zobowi ązat\ gmin, należałoby liczyć się w 2000 r, z emisją o wartości 1,2-2,0 mld zł, a w 2005 l'. odpowiednio 3-5 mld zl. Szacunki te w świet le prognozowanych wcześniej wartości emisji obligacji przedsiębiorstw wydają się realne,

11 Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych... I Pojawienie się na rynku kapitałowym ofert przedsiębiorstw i organizacji rządowych i samorządowych pragnących zaciągnąć dług obligacyjny - aczkolwiek dotyczy to częściowo odmiennego kręgu potencjalnych nabywców niż w przypadku akcji - może stanowić pewną konkurencję w stosunku do oferowanych równolegle akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw, wiążąc na tym docelowo większe kwoty pieniężne. 6. Zmiany własnościowe Mienie Skarbu Państwa i gmin podlega systematycznej prywatyzacji drogą sprzedaży lub oddawania w wieczyste użytkowanie gruntów rolnych, a także działek budowlanych, mieszkań i innych obiektów, głównie w miastach. Dzięki informacji notarialnej można dość dokładnie określić ogólną liczbę dokonywanych transakcji, w których podaż tworzą Skarb Pmlstwa i gminy, wycenić je można jednak tylko szacunkowo. Odpowiednie wielkości w tym zakresie prezentuje tabela 4. Tabela 4. Transakcje nieruchomościowe z udziałem Skarbu Pmistwa i gmin Wyszczególnienie Jednostka miary Trallsakc je nieruchomości w kraju ogółem tys. szt. 403,8 408,8 504, ,6 646, ,0 Transakcje rynkowe w kraju ogólem tys. szt. 206,4 248, , ,7 525,0 630,0 w Transakcje rynkowe Z udzia tys. szt. 63, , , ,0 lem skarbu państwa i gmin Udział w transakcjach % 30,8 34, , ,0 32,0 rynkowych ogólem Szacowana średnia wartość l tranasakcji tys. zl Szacowana wartość trans mldzl 3.8 4,0 6,4 w akcji rynkowych z udziałem 10.0 skarbu pajlstwa i gmin Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS. Podaż nieruchomości z omawianych źródeł jest poważna, gdyż w ostatnich latach stanowiła ona ponad 1/3 ogółu transakcji nieruchomościowych w kraju. Określając szacunkowo wartość jednej transakcji tego typu w latach na kwoty w granicach 22 tys. do 50 tys. zl, można w przybliżeniu oszacować wartość ogólną mienia nieruchom ego zbywanego przez Skarb Państwa i gminy. Wynosiła ona 3,8 mld zł w 1995 r., zaś w 2005 l'. szacuje sięją na sumę 10mld zl. Ta ostatnia kwota będzie w przybliżeniu równa 1/3 łącznej

12 Stanisław Betniak, Leszek Ka/kowski, Stanisław MaciejalVski wartości emisji akcji i obligacji przedsiębiors tw oraz komunalnych. O taką kwotę zmniejszy s ię potencjalna możliwość nabycia akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw. 7. Podsumowanie Przedstawione czynniki wyznaczające podaż nowych akcji, a także obligacji przedsiębiorstw i obligacji komunalnych, wywołane przede wszystkim działalnością inwestycyjną, wraz z możliwościami zakupu nieruchomości od Skarbu Pm\stwa i gmin stanowią ofertę kapitałową, adresowaną do osób fizycznych i podmiotów gospodarczych. Celem tych rozważań było oszacowanie prawdopodobnych kwot pieniężnych, jakie związane zostaną przez opisane czynniki i nie będą przeznaczone na zakup akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych. Rozmiary tej oferty przedstawiono w tabeli 5. Tabela 5. Srodki finansowe wiązane ofertą kapitałową Oferta Jednostka miary Zakup akcji przedsiębiorstw (nie pry mldzl 1,4 \, ,6 11,4-14,8 watyzowanych) Zakup dlugu obligacyjnego przedsi ę- mldzl - - 1,8-2,3 9,5-12,4 biostw Zakup dlugu obligacyjnego gmin mldzl 0,1 0,1 1,2-2,0 3,0-5,0 Zakup nieruchomości od skarbu państwa i gmin mld zl 3,8 4,0 6,4 10,0 Razem x 5,3 5,3 13,1-15,3 33,9-42,2 - uzial w PKB % 1,9 1,5 1,7-2,1 2,7-3,3 - udział w nakładac h inwestycyjnych % 1\,3 8,1 8,9-10,5 10,7-13,3 kraju - na jednego micszkal\ca zl Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, Szacowane "zamrożenie" środków finansowych jest dość znaczne, skoro w docelowym 2005 r. może osiągnąć kwolę ponad 40 mld zl, tj. ponad 3 % planowanego PKB lub ponad 13% prognozowanego strumienia nakladów inwestycyjnych na środki trwałe. Wielkości te należy uwzględnić w procesie przygotowywania oferty prywatyzacyjnej w najbliższych latacll.

13 Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych... I The Privalisalion of Slale Enlerprises and Share Issues for Financing Malerial Inveslmenls In this artiele, the authors diseuss the faetors affeeting Ihe supply of new shares and bonds issued by enterprises, gminas and government and Iocal government organisations, and generatecl above ali by investment activity, including the purchase of rea1 estate from the Stałe Treasury and gminas, The aim of this study is to estimate the sum of cash which will be assigned to investments other than the purchase or shares in privatised state enterprises uutil the year 2005.