nr 3/2014 Redakcja Artykuł wstępny Nowości w bibliotece kwartalnik dla dzieci i młodzieży (w wieku lat) Nowohuckiej Biblioteki Publicznej

Transkrypt

1 nr 3/2014 kwartalnik Nowohuckiej Biblioteki Publicznej dla dzieci i młodzieży (w wieku lat) Artykuł wstępny Pamiętajcie o ogrodach Biegłam z zakupami przez os. Szklane Domy i nagle zwolniłam. Znalazłam się w ogrodzie, hałas dobiegający z ulicy jakby przycichł, ludzie poruszali się wolniej, wyraźnie było słychać szelest liści i poćwierkiwania ptaków. Idąc wolnym krokiem przyglądałam się rosnącym wokół starym drzewom i krzewom, nowo posadzonym roślinom i ludziom, którzy odpoczywali w cieniu. To wspaniałe, że w centrum miasta można znaleźć takie miejsca, enklawy zieleni i ciszy. Miejsca, gdzie można ze spokojem poczytać książkę, porozmawiać z przyjaciółką, pojeździć na rolkach lub po prostu powłóczyć się bez celu zajętym tylko własnymi myślami. Pamiętajmy o ogrodach, skwerach, parkach. Dbajmy o nie, bo przecież jak pisał Jonasz Kofta : Bluszczem ku oknom Kwiatem w samotność Poszumem traw Drzewem co stoi Uspokojeniem Wśród tylu spraw Możecie zacząć od własnego balkonu lub roślinki na domowym czy szkolnym parapecie. I.R.B. Redakcja Izabela Ronkiewicz-Brągiel Magdalena Jakóbczak Beata Szydłowska Paulina Knapik Projekt graficzny- Beata Ozga Opracowanie graficzne - Aneta Habas Adres redakcji: nhbp.regalik@interia.pl Nowości w bibliotece do czytania Przewodnik prawdziwych tropicieli. Jesień" Agora SA, 2011 Na tropie, czyli jesień pełna przygód. Piękne widoki, pogodne niebo, dalekie podróże, przygoda i beztroska. Ach, jakże piękne są wakacje! Tylko czy wraz z ich końcem musi kończyć się to wszystko? Adam Wajrak - nałogowy podglądacz przyrody, stanowczo zaprzecza tej tezie. Na dowód tego wydał serię książek Przewodnik prawdziwych tropicieli, w której opisuje, jak przygotować się do obserwacji natury, gdzie się wybrać w plener i na co zwrócić szczególną uwagę i to w ciągu całego roku - nie tylko latem. Mnie, z racji obecnego sezonu, zainteresowała część o jesieni, w której autor pisze: Dla prawdziwych tropicieli jesień to cała masa atrakcji : czas obżarstwa zbierania zapasów, a nawet zakochania. Tak! Bo gody kozic, żubrów, jeleni, czy nietoperzy odbywają się właśnie w tej porze roku. Poza tym żaden inny sezon nie jest tak barwny i kolorowy. cd. str. 2

2 P.K. Regalik nr 3/2014 1/2012 strona 2 Jesienią, według Wajraka, warto wybrać się w Tatry, by wytropić niedźwiedzia, w Bieszczady by usłyszeć dziki ryk jelenia lub do Puszczy Białowieskiej na spotkanie z żubrem. A jeśli wyjazd w te miejsca nie jest aktualnie możliwy, zawsze można się wybrać na wycieczkę na pobliską łąkę lub wrzosowisko, a nawet podglądnąć przyrodę w mieście. Na przykład miłośnicy horrorów z pewnością będą zainteresowani czarnymi ptaszydłami, stadnie przesiadującymi na drzewach wronami, krukami, gawronami i kawkami. W książce znajdzie się również propozycja dla leniwych bez wychodzenia z domu. Okazuje się bowiem, artykuł że w naszych wstępny domostwach zimuje wiele gatunków zwierząt, na przykład myszy, łasice czy złotooki. A jeśli nie wiecie co to takiego, zajrzyjcie do książki Adama Wajraka jest dostępna we wszystkich wypożyczalniach Nowohuckiej Biblioteki. fot. M.Jakóbczak Kuba Czak do słuchania Saga prastarej puszczy Bożena i Jan Walencki Przyrodniczy serial fabularny Saga prastarej puszczy to dziesięć 52-minutowych odcinków, których autorami są Bożena i Jan Walencki. Muzykę napisał Michał Lorenc. Jest to godna polecenia seria o sercu polskiej przyrody Puszczy Białowieskiej. Jej tematem są losy 10 zwierząt: wilka, mrówki, kruka, żubra, żuka, dzika, nornicy, bobra, sóweczki i rysia, Każda część Sagi zbudowana jest według reguł dramaturgii trójaktowej, czyli tak, jak opowiada się o losach człowieka na srebrnym ekranie z introdukcją, zawiązaniem akcji, rozwinięciem, kulminacją i finałem. Autorzy pokazali przyrodę, w sposób zmuszający widza do obserwowania jej z pokorą i empatią. Dzięki filmowi widz uzmysławia sobie, że obok świata doskonale znanego człowiekowi, są inne światy, blisko, na wyciągnięcie ręki. Serial nie daje żadnych gotowych recept, skłania do refleksji i pokazuje jak ludzie niewiele wiedzą o zwierzętach. Obserwujemy zwierzęta, które się boją, zdobywają jedzenie, walczą o swoje miejsce na ziemi. Kiedy cierpią, kochają i czują, zachowują się często zupełnie jak ludzie. Ten serial to również niezwykłej urody zdjęcia, zaskakujący montaż, głęboko emocjonalny obraz. Warto to zobaczyć. Zapraszamy do wspólnego oglądania w Oddziale dla Dzieci Filii 4. Pierwszy odcinek zaprezentowano 16 września, kolejny 14 października. Biblioteka posiada również kolekcję filmów o tematyce ekologicznej oraz edukacyjne gry komputerowe o tematyce przyrodniczej. Zapraszamy! B.SZ.

3 1/2012 strona 3 Widziane zza Regału ZA KULISAMI... - rozmowa z Tadeuszem Łomnickim Kilka tygodni temu zauważyliście pewnie, że na większości ulic można było spotkać osoby czytające Trylogię Henryka Sienkiewicza. Nie było to przypadkowe. Odbyła się wtedy kolejna edycja Narodowego Czytania. My również artykuł wstępny włączyliśmy się w akcję, a wspierali nas aktorzy krakowskich teatrów oraz osoby zaprzyjaźnione z Biblioteką. Wśród zaproszonych gości znalazł się Pan Tadeusz Łomnicki - aktor Teatru Ludowego, mieszkaniec Nowej Huty i przyjaciel NhBP. Postanowiłam porozmawiać z aktorem, by dowiedzieć się, co nieco o jego obecności w Nowej Hucie oraz ulubionych książkach. Paulina Knapik: Urodził się Pan w Krynicy. Skąd pomysł, by się przeprowadzić do Krakowa - Nowej Huty? Tadeusz Łomnicki: Czasem bywa tak, że życie trochę za nas podejmuje decyzje, albo ułatwia je podjąć. W Krakowie pojawiłem się w 1988 roku i uległem trochę takim stereotypom krakowskim, że Nowa Huta to w ogóle jakieś takie miejsce wyklęte przez Boga i ludzi. Nie zaglądałem tutaj. Pamiętam raz na studiach pojechaliśmy na jakąś imprezę, która się przeciągnęła długo w noc i później, jak wracałem, wsiadłem do tramwaju i myśląc, że jadę do centrum Krakowa, wysiadłem na pętli. Już nie pamiętam, ale musiała to być 15, bo mnie wywiozło gdzieś daleko, daleko.jak już przestałem widzieć bloki, to się zacząłem zastanawiać, dokąd jadę. I tak dla mnie Huta stała się przyjazna, przejrzysta. Jak szedłem pierwszy raz, to nie wiedziałem, czy trzeba iść w prawo, czy w lewo, jakiś kosmos totalny. Kończąc studia zacząłem pracę i szukałem jakiegoś samodzielnego mieszkania do wynajęcia. Mój ówczesny przyjaciel miał kawalerkę w Nowej Hucie. Powiedział, że mi wynajmie i tak wylądowałem na osiedlu Kolorowym. Mój obrazy Huty zaczął się od tej pory zmieniać. Zacząłem pracować w Teatrze Ludowym i to jeszcze bardziej połączyło mnie z tym miejscem. Mieszkanie tutaj było tym bardziej celowe. Potem były kolejne historie życiowe, dzieci itd. Każde następne mieszkanie, które wynajmowaliśmy było już świadomą decyzją zamieszkania w Nowej Hucie. Najpierw kupiliśmy mieszkanie na Zielonym, potem wynajmowaliśmy na Centrum A, kolejne na Teatralnym. Teraz mieszkam na Bohaterów Września. Po zamieszkaniu w Nowej Hucie okazało się, że to nie jest jakiś moloch, gdzie są skini, czy jakieś grupy, tylko, że jest to skromne, zielone miasto, które od żłobka, przedszkola, szkoły, szpitala, kościoła ma wszystko pod ręką. Przejechać z Nowej Huty do centrum Krakowa jest czasem łatwiejsze, niż z bliższej centrum dzielnicy. Zacząłem więc spostrzegać coraz więcej plusów. Szczególna była ta przestrzeń, zieleń, parki. To mi się spodobało. Odkryłem Dworek Matejki oraz to, że Kraków był wybudowany przy Mogile, a nie odwrotnie. Historia zaczęła mi się odkłamywać. Przytoczę jedną sytuację sprzed 10 lat. Mieszkałem na Centrum A, proszę sobie wyobrazić wieczorem, ktoś puka do drzwi. Otwieram i stoi dwóch młodzieńców pod dwadzieścia lat, z grubymi karkami i ogolonymi głowami i mówią: Przepraszamy bardzo, czy ten biały samochód na dole jest Pana?. odpowiadam: Tak mój. Na co oni: To proszę sobie zamknąć szybę, bo deszcz pada. Jak mnie wmurowało. Zapytałem: Panowie chcecie jabłko?, odpowiedzieli: Tak. To była sytuacja, która obaliła kolejny mit o Nowej Hucie, że tutaj nie da się żyć.,. P.K. To są właśnie uprzedzenia i stereotypy o Nowej Hucie. T.Ł. Tak, powoli rozmywał się obraz Huty. Teraz myślę, że już coraz więcej jest rzeczy na plus np. ostatnie liczne inicjatywy. Bardzo kibicuję Nowej Hucie i miastu jako całości. Najbardziej mnie boli również fizycznie zanieczyszczenie krakowskie. Kibicuję, żeby to miasto się rozwijało, było większe, mocniejsze, stabilniejsze, a Nowa Huta była bardziej zadbana. To tak, jak my w Europie, Nowa Huta ma szansę przyspieszać. Efekty już są widoczne. Najbardziej mnie smuci los Kina Świt, być może dlatego, że miały tam miejsce jedne z pierwszych moich wizyt w Nowej Hucie. Teraz odremontowane, ale jak widzę Tesco, to robi mi się trochę smutno. Gdyby tam był ośrodek kultury, czy jakaś instytucja kultury, ale widać tak to się toczy. Dobrze, że w ogóle coś się dzieje. P.K. Czy korzystał Pan po przybyciu do Nowej Huty z bibliotek nowohuckich? T.Ł. Jak zacząłem tu mieszkać to tak. Natomiast wcześniej przez 5-6 lat to przede wszystkim biblioteki studenckie. Od połowy lat 90. wyłącznie biblioteki w Nowej Hucie. Chociaż myślę, że teraz więcej się pożycza. Ja zawsze wolałem kupić książkę, teraz nagromadziło mi się tyle tych książek, że nie mam, co z nimi robić. Rozdaję, bo wyrzucić szkoda. Książki nie były wtedy takie drogie, a ja też miałem jakiś głód książki, również wizualny. Cieszyło mnie kupowanie, wolałem kupić niż pożyczyć. Często było też tak, że te pozycje, które mnie interesowały były wypożyczone. P.K. Jakie zmiany w nowohuckich bibliotekach spodobały się Panu najbardziej? T.Ł. Teraz najczęściej korzystam z Filii nr 8. Został klimat. Jak się wchodzi, to tak, jakby się weszło do studia, do lasu. I ta cisza. Aż się nie chce głośno gadać. Jakoś tak miękko wchodzi ta cisza w uszy. Natomiast bibliotekarki, bo bibliotekarza nie spotkałem żadnego w życiu, są milsze. Ma się poczucie, że nie pracują tam za karę, tylko, że jest to jakaś pasja, czy przyjemność.coś, co powoduje, że jest się na swoim miejscu. Widać też postęp techniczny, który bardzo ułatwia życie, ale jest on dyskretny. Nie są na pierwszym planie monitory, tylko książki.

4 1/2012 strona 4 Natomiast komunikacja jest dużo sprawniejsza, łatwiejsza. Myślę, że są to, jak najbardziej trafione rzeczy. Nawet, jak się człowiek spóźni z książką, to nie ma bicia po rękach. Myślę, że skończyły się te czasy, że ktoś robi to z wyrachowania. P.K. Czasem są też stereotypy, że bibliotekarz ma grube, duże okulary, nosi sweter, siedzi za dużym b i u r k i e m, a w s z ę d z i e p a n u j e c i e m n o ś ć... T.Ł. To się absolutnie zmieniło. Ma się poczucie, że klimat został, ale jest nowocześnie. Te wszystkie urocze panie artykuł wstępny intelektualnie zostają w książkach, ale mentalnie w XXI wieku. P.K. Bardzo nas cieszy taka opinia. Jakie są Pana ulubione książki? Czy jest jakaś ulubiona tematyka? Czy to się zmienia? T.Ł. Zawsze mnie interesowały książki przygodowe. Teraz było czytanie Sienkiewicza. Pamiętam, jak miałem 15 lat i Trylogię przeczytałem w tydzień. Siedziałem i czytałem. To był taki pierwszy kontakt z poważną książką. Później były lektury, a potem pozycje, które warto lub powinno się przeczytać. Z niektórymi się mierzyłem, przez Czarodziejską Górę przebrnąłem, ale Ulissesa już nie. Obecnie - powiem szczerze - zagubiłem się w tej ilości tytułów i bardziej korzystam z podpowiedzi. Ostatnimi czasy interesują mnie książki biograficzne. Zaczęło się od Mrożka, trochę Baltazara. Są też książki, do których wcześniej nie sięgałem, związane z tematyką religijną, ale bardziej w takim sensie poznawczym, jak np. książka Hołowni, w której znalazłem dużo ciekawych rzeczy ze świata. Chociaż przyznam, że nie łyknąłem jej jednym tchem. Raczej etapami. Założyłem, że przeczytam ją we wakacje i zrobiłem to. Co do zapamiętywania tytułów to od szkoły podstawowej była to moja pięta Achillesa. P.K. Czy jest, jeżeli tak, to jaka różnica między czytaniem do poduszki, a czytaniem utworu, który ma być wystawiony na scenie? T.Ł. Oczywiście, że tak. Przygotowując tekst aktorsko to trzeba się wczuć. Człowiek inaczej do tego podchodzi, zastanawia się, jak to przełożyć. Robią się z tego dwie noce na myśleniu. Tak często bywa z dramatami, które ktoś podrzuca. Często patrzę, co mogę z tego zrobić, zaczynają się skojarzenia ze sceną, postacią itd. To dzieje się automatycznie.nie jest to już takie frywolne obcowanie w świecie, tylko pragmatyczne podejście do tekstu. Czytam kolejny raz to samo, żeby pewne rzeczy lepiej zrozumieć. Tak jest szczególnie z poezją. Mnie bardzo trudno jest powiedzieć, czy wiersz jest dobry, czy nie. Jeżeli mam go potraktować na poważnie, to muszę go po prostu poczytać, wtedy to dopiero zaczyna rozkwitać. Dla mnie czytanie hurtowe poezji jest męczące. Jestem wrażliwy na emocje i są wiersze, może niedoskonałe technicznie, ale mające duży pokład emocji. Mówią o świecie, który znam. Wiem też, że taką poezję będzie się bardzo dobrze mówiło. P.K. Pana dzieci również korzystają z naszych bibliotek. Czy czytając im utwory wraca Pan do lektur z młodości, czy są to już zupełnie inne książki? T.Ł. Nie, w ogóle nie podejmuję trudu bycia takim przewodnikiem, czy mentorem. Po pierwsze, Ada pochłania książki. Jej lektury są już zupełnie inne. Jej pasją jest muzyka, więc czasem podrzucam jej jakiś kawałek. Ona tego nie odrzuca, nawet się chwilę zatrzymuje nad tym, ale to nie są jej rejony, więc na siłę nie będę jej narzucał, bo to nie ma sensu. Tak samo jest z książkami. Nawet jakbym jej coś zasugerował, to dobrze, ale i tak ma swoje zdanie. Lubi literaturę młodzieżową, romantyczną na swój sposób, więc nie ma takiej możliwości, żebym jej coś tam polecił. Pamiętam, jak mój ojciec, zachęcał mnie do przeczytania przygód Tomka Wilmowskiego, bohatera książek Alfreda Szklarskiego. Dostałem jedną z pierwszych części. Nie wiem, ile miałem wtedy lat, ale była to wczesna podstawówka. Książkę przeczytałem jednak dopiero w szkole średniej, ponieważ te małe literki i historie nie wciągały mnie. Zdecydowanie wolałem Sienkiewicza niż Szklarskiego. I uświadomiłem sobie, że nie da się na siłę narzucać lektur. Natomiast Maciek - mój syn - jest sportowcem. On nie jest takim pochłaniaczem książek, jak Ada. U niego książki na półce to biografie Ronaldo, Zidane, dlatego kupuje mu takie książki, które faktycznie przeczyta. Inne, jak są obowiązkowe przeczyta, ale ani więcej, ani mniej. On, jak ma lekturę, to siada i czyta, dokąd jej nie skończy. Jest zły na cały świat, jak mu się to nie podoba, ale nie odpuści. Muszę powiedzieć, że w wakacje średnią statystyczną naszej rodziny, jeśli chodzi o przeczytane książki, zawyża żeńska część. Z racji obowiązków zawodowych częściej czytam coś, co będzie mi potrzebne w pracy, rzadziej mam czas na własne lektury dla przyjemności. P.K. Cieszy mnie, że młode pokolenie szuka swoich ulubionych książek, a nie jest tylko zapatrzone w gry komputerowe i nowoczesne media. Na koniec mam jeszcze pytanie, czy woli Pan książki w tradycyjnej postaci, czy może audiobooki? T.Ł. Myślę, że książka tradycyjna. Wiem, że te wszystkie nowinki technologiczne są pomocne. Tak jesteśmy skonstruowani, że lubimy chodzić na skróty. Audiobook jest nowy, więc jest popularny. Nie korzystam z tego nagminnie. Do tej pory skorzystałem z dwóch audiobooków. Jeździłem dość dużo samochodem i to była pożyteczna forma do przypomnienia, odświeżenia sobie literatury. Jednak nie wciąga mnie to, tzn. na początku, jako aktor nie mogłem przyzwyczaić się do tego, że ktoś narzuca mi swoją interpretację.

5 strona 5 Te dwa audiobooki były akurat przyzwoicie czytane, spodobały mi się. Gdybym jednak miał wybierać wolałbym czytać książkę, ponieważ nie wyobrażam sobie, żeby usiąść w domu, zamknąć oczy i słuchać. To nie. Myślę, że książka ma i zawsze będzie miała niewyobrażalną przewagę. Jest to pewna forma medytacji, przeniesienia się w świat, który jest nakreślony, sytuacje są przez autorów wykreowane, ale postrzegam to trochę tak, jak świat rzeczywisty. Jak jest książka, to jest nasza. Możemy sobie coś wyobrazić inaczej niż lektor, możemy wrócić do pewnych fragmentów. Czytając fajną powieść czujemy się, jak Alicja w Krainie Czarów, że wszystko może się wydarzyć. Dla mnie audiobook jest uzupełnieniem książki. Jesteśmy stworzeni z ducha i ciała, dlatego nigdy tego ducha nie wyręczymy, to się musi uzupełniać. Myślę, że książka jako sama w sobie nie zginie, no chyba, że wymyślą taką formę bardziej, jak telepatia. P. K. Nowohucki Lans Park Ratuszowy w Nowej Hucie Wielu z Was pomyśli, że to jakaś pomyłka. Park Ratuszowy? W Nowej Hucie? Ratusz w Krakowie jest tylko jeden, stoi na krakowskim Rynku. Już z daleka można podziwiać zachowaną do dziś wieżę. Otóż nie nastąpiła żadna pomyłka. W pierwotnych planach budowy Nowej Huty, miasta położonego koło Krakowa, wśród reprezentacyjnych gmachów publicznych miał stanąć 1 okazały ratusz. Tu miało bić serce Nowej Huty. Budowę planowano na przedłużeniu alei Róż, na północ od Placu Centralnego. Plany jednak zmieniono, plac został częściowo zabudowany, a pozostały teren zamieniono na park. Autorem projektu parku jest Bronisław Szulewski. Oficjalną nazwę miejsce to otrzymało w 2003 roku, chociaż istniało już wcześniej nazywane przez okolicznych mieszkańców "Parkiem ZUS'u" lub "Parkiem Emerytów i Rencistów". W okolicach parku Ratuszowego na os. Szklane Domy 1 znajduje się tzw. blok szwedzki, na os. Zgody 7 Biblioteka, której wnętrza projektował znany artysta plastyk Janusz Trzebiatowski. W lokalu dawnej Składnicy Harcerskiej na os. Słonecznym 16 działa obecnie jeden z oddziałów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa Dzieje Nowej Huty. W parku organizowane są Targi Śniadaniowe, impreza cykliczna przyciągająca nie tylko łakomczuchów. I.R.B. fot. Paulina Knapik 1.Spacerownik Krakowski (Biblioteka Gazety Wyborczej). Warszawa: Agora, 2013 s. 205 fot.i. Ronkiewicz-Brągiel