ZIELONE ZAMÓWIENIA PUBLICZNE W BRANŻY MARKETINGU przetargi na kampanie społeczne i informacyjne, w tym na produkcję spotów, tworzenie publikacji,

Transkrypt

1 ZIELONE ZAMÓWIENIA PUBLICZNE W BRANŻY MARKETINGU przetargi na kampanie społeczne i informacyjne, w tym na produkcję spotów, tworzenie publikacji, produkcję i zakup gadżetów oraz organizację eventów.

2 SPIS TREŚCI _00 _01 _02 _03 _04 _05 Wprowadzenie Definicje Obszary działań i przykłady postanowień dokumentacji przetargowych Dobre praktyki Korzyści Eksperci str str str str str str. 22

3 _00 WPROWADZENIE

4 _wprowadzenie Zielone zamówienia publiczne w branży marketingu społecznego są publikacją poświęconą możliwościom stosowania proekologicznych zasad organizując przetargi publiczne. Dokument zawiera: _01 Definicje _02 Obszary działań i przykłady zapisów _03 Dobre praktyki _04 Korzyści _05 Opinie Ekspertów Celem publikacji jest pokazanie możliwości dbania o ekologię w pozornie nie zagrażającym środowisku projektom oraz zachęcenie do używania zielonych zamówień publicznych w miarę możliwości, w każdym realizowanym przetargu. 04

5 _01 DEFINICJE

6 _branżowe 1/2 Marketing społeczny - polega na zastosowaniu technik marketingu komercyjnego do analizy, planowania, realizacji i oceny programów oddziałujących na intencjonalne zachowania wybranych grup odbiorców, w celu poprawy dobrostanu jednostek oraz kondycji społeczeństwa. Marketing społeczny wykorzystuje proces planowania i stosuje zasady oraz techniki tradycyjnego marketingu, koncentruje się na zmianie zachowania i jest przeznaczony do dostarczania korzyści społeczeństwu. Pojęcie marketing społeczny obejmuje reklamę społeczną, oraz inne, poza reklamowe sposoby oddziaływania. Zadaniem reklamy społecznej jest przekonanie bądź zniechęcenie odbiorców do konkretnej idei bądź zachowania. Pozostałe działania mają na celu ułatwienie wprowadzenia w życie nowych postaw i zachowań przez adresata. Kampania społeczna - to zaplanowane w czasie działania z wykorzystaniem narzędzi marketingu w szczególności reklamy i Public Relations, które wpływają na zmianę postaw oraz sposobu myślenia. To z kolei prowadzi do rozwiązania problemów społecznych blokujących osiągnięcie dobra wspólnego zdefiniowanego jako cel marketingowy. 06

7 _branżowe 2/2 Reklama społeczna - to reklama będąca narzędziem kampanii społecznej i realizująca jej założenia. Marketing zaangażowany społecznie (ang. Cause Related Marketing CRM) - to połączenie celów ekonomicznych przedsiębiorstwa z celami społecznymi w ramach danego przedsięwzięcia, najczęściej realizowanego we współpracy z organizacją społeczną. CRM jest wszechstronną metodą pozwalającą na projektowanie programów powstałych na bazie potrzeb i zainteresowań przedsiębiorstwa, rozwiązując równocześnie problemy społeczne wynikające ze strategii CSR. Społeczna odpowiedzialność biznesu (ang. Corporate Social Responsibility CSR) - to odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji oraz działań na społeczeństwo i środowisko. Jest strategią, która przyczynia się do zrównoważonego rozwoju, zdrowia i dobrobytu społeczeństwa, bierze pod uwagę oczekiwania interesariuszy oraz jest zgodna z obowiązującym prawem i spójna z międzynarodowymi normami zachowania. 07

8 _zielone zamówienia 1/2 Zielone Zamówienia Publiczne (ang. green public procurement) - to polityka, w ramach której podmioty publiczne, do procedur udzielania zamówień publicznych, włączają kryteria lub wymagania ekologiczne i poszukują rozwiązań ograniczających negatywny wpływ produktów/usług na środowisko. Zamawiający starają się też uwzględniać koszt całego cyklu życia produktów i wpływać na rozwój i upowszechnienie technologii środowiskowych. Celem Zielonych Zamówień Publicznych jest osiągnięcie możliwie najszerszego poziomu uwzględniania kwestii środowiskowych w procedurach przetargowych. Ze względu na konsekwencje finansowe i środowiskowe zielone zakupy możemy podzielić na dwie grupy: zakupy prowadzące zarówno do poprawy jakości środowiska naturalnego, jak i efektywności finansowej zamawiającego produkt lub usługę (ang. win-win effect ); zakupy prowadzące do poprawy jakości środowiska naturalnego przy zwiększonych kosztach poniesionych przez zamawiającego produkt lub w tym punkcie adresat może zastanawiać się czym jest produkt nieekologiczny (ang. win-lose effect ). 08

9 _zielone zamówienia 2/2 Zasada zrównoważonego rozwoju jest oparta na założeniu, że polityka i działania w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego powinny być prowadzone w taki sposób, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, niedoznające uszczerbku możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia; istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych oraz ekologicznych. Zasada prewencji polega na zapobieganiu wyrządzania szkód w środowisku. Nie naprawia tych już wyrządzonych. a nie naprawiania tych już wyrządzonych. Zasada przezorności mówiąca o tym, że gdy tylko pojawia się uzasadnione prawdopodobieństwo, iż dana forma aktywności może wywrzeć negatywne skutki na środowisko, należy podejmować stosowne działania zapobiegawcze, nawet, jeżeli nie ma co do tego pewności ani dowodów naukowych; Zasada likwidacji zanieczyszczeń u źródła, według której minimalizowanie szkody w środowisku należy wprowadzać na jak najwcześniejszym etapie danej aktywności; Zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej oznacza potrzebę minimalizacji nakładów inwestycyjnych na jednostki uzyskanego efektu ekologicznego przy wyborze planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska. 09

10 _02 OBSZARY DZIAŁAŃ i PRZYKŁADY POSTANOWIEŃ DOKUMENTACJI PRZETARGOWYCH

11 _publikacje oraz produkcja innych materiałów z wykorzystaniem papieru 1/2 Publikacje oraz produkcja innych materiałów z wykorzystaniem papieru - możliwe wymogi zarówno na poziomie składania oferty jaki i realizacji projektu: Korzystanie wyłączenie z papieru pochodzące z recyklingu lub posiadającego proekologiczne certyfikaty FSC, PEFC, Błękitny Anioł (Der Blaue Angel), Łabędź (Svanen), Europejski Znak Ekologiczny, znak Produkcji Ekologicznej. Drukowanie dwustronne materiałów. Drukowanie w ekologicznych drukarniach używających technologii przyjaznej dla środowiska naturalnego, które korzystają z farb które nie zawierają trujących związków metali ciężkich np. ołowiu, kadmu, rtęci czy chromu. 11

12 _publikacje oraz produkcja innych materiałów z wykorzystaniem papieru 2/2 Warto również zwrócić uwagę na: Formaty publikacji powinny efektywnie wykorzystywać arkusze papieru, oraz resztek drukarskich. Wydruki powinny nadawać się do recyklingu - niezafoliowane, bez użycia papieru kredowego. Należy unikać lakierowania UV, foliowania, laminowania, metalizowania, złocenia oraz innych uszlachetnień stanowiących dodatkowe obciążenie dla środowiska. Przykładowy zapis: Zamawiający rekomenduje, aby składane przez wykonawców oferty, wnioski oraz oświadczenia w przypadku wydruków... Składane przez wykonawców oferty, są zadrukowane dwustronnie i w formie broszury, po dwa slajdy na stronę (wyjątkiem mogą być jedynie slajdy, których czytelność w tej formie uniemożliwiłaby odbiór przekazu). 12

13 _produkcja gadżetów Produkcja gadżetów: Korzystanie z produkcji gadżetów ekologicznych, tworzonych z materiałów pochodzących z recyklingu oraz nadających się do ponownej utylizacji (np. długopisy, galanteria papiernicza, nośniki pamięci (pendrive), torby, smycze). Produkcja trwałych i praktycznych gadżetów nadających się do wielokrotnego użytku (np. kubki). Produkcja gadżetów w Polsce, z lokalnych materiałów ograniczenie transportu. Warto również zwrócić uwagę na: Uniwersalną treść gadżetów do wielokrotnego użytku (także przy innych wydarzeniach). Ograniczenia opakowania do minimum oraz wykorzystanie opakowań z naturalnych materiałów; nadających się do recyklingu. Przykładowy fragment opisu przedmiotu zamówienia: Będące przedmiotem zamówienia długopisy powinny być wykonane z materiałów biodegradowalnych, uzyskanych z recyklingu. 13

14 _organizacja eventów i planów filmowych 1/2 Organizacja eventów i planów filmowych: Korzystanie z obiektów posiadających certyfikat energetyczny, energooszczędne oświetlenie, sprzęt IT i AV (audio-video) oraz ogrzewanie. Korzystanie w dużej mierze ze światła naturalnego/dziennego. Wybór miejsca z łatwym dojazdem, przy użyciu transportu publicznego. Ergonomiczny transport zapewnienie transportu zbiorowego dla większej ilości uczestników. Wybór miejsca posiadającego parking rowerwy oraz dla osób niepełnosprawnych. Catering zamówiony u lokalnych dostawców odpowiedzialnych ekologicznie. Korzystanie z naczyń, sztućców, obrusów wielorazowego użytku lub wykonanych z surowców odnawialnych ulegających biodegradacji. Dostępne produkty typu cukier, mleczko do kawy, masło oraz napoje dostarczone w dużych opakowaniach, nadających się do recyklingu. 14

15 _organizacja eventów i planów filmowych 2/2 Organizacja eventów i planów filmowych: Zapewnienie zbilansowanej diety: dania wegetariańskie w menu, owoce obok słodyczy, produkty niemodyfikowane genetycznie (unikać GMO). Jeśli w menu są dania rybne, ryby pochodzą ze zrównoważonych hodowli oraz nie są zagrożone wyginięciem (ryby zagrożone: halibut atlantycki, karmazyn, łosoś bałtycki, rekin, płaszczka, sola, tuńczyk błękitnopłetwy, węgorz). Segregowanie odpadów - zapewnienie dobrze oznakowanych i łatwo dostępnych dla uczestników pojemników do segregacji. Przykładowe zapisy postanowienia w zakresie opisu przedmiotu zamówienia: Podczas organizowanych w ramach zamówienia konferencji, sympozjów czy spotkań, wykonawca zapewnia ekologiczne naczynia bądź naczynia wielokrotnego użytku. Jeżeli podczas realizacji zamówienia konieczne jest zorganizowanie wyjazdu, wykonawca zapewnia wspólny środek transportu dla wszystkich uczestników. Plany zdjęciowe realizowanych produkcji filmowych (jeśli mają miejsce) organizowane są tylko w miejscach niezagrażających środowisku. 15

16 _obieg dokumentów Obieg dokumentów: używanie skanów lub dokumentów PDF w przypadku braku wymogu formy papierowej; używanie elektronicznych podpisów pod dokumentami; wykorzystanie kurierów rowerowych w przypadku doręczania korespondencji, zaproszeń, przesyłek na terenie tego samego miasta; przekazywanie zaproszeń na event poprzez lub elektroniczne formularze zgłoszeniowe. Przykładowy zapis wymagania w zakresie opisu sposobu realizacji zamówienia zapis: Obieg dokumentów pomiędzy wykonawcą, a zamawiającym, odbywa się drogą elektroniczną. 16

17 _03 DOBRE PRAKTYKI

18 _dobre praktyki 1/2 Dobre praktyki: kupowanie produktów wielorazowego użytku: trwałych, modyfikowalnych, możliwych do naprawienia. Ograniczy to potrzebę wymiany, koszty zakupu i utylizacji; racjonalne gospodarowanie zapasami: pozwoli ograniczyć ilość produktów, które się zestarzały oraz,co się z tym wiąże, koszty transportu transportu, dystrybucji i administracji; kupowanie jednorazowo dużych ilości artykułów, co ograniczy zużycie opakowań zabezpieczających towar podczas transportu, a także zmniejszy koszty związane z ich pakowaniem i transportem oraz odroczy w czasie potrzebę ponownych zakupów; kupowanie produktów zastąpić korzystaniem z usług leasingowych lub wypożyczalni: dotyczy to zwłaszcza rzeczy rzadko używanych lub bardzo trwałych (np. meble, środki transportu, maszyny); optymalizowanie wartości zakupów poprzez wykorzystywanie dotychczasowego sprzętu przez możliwie wydłużony czas. 18

19 _dobre praktyki 2/2 Szkolenia dla pracowników na temat efektywnego wykorzystywania urządzeń (np. korzystanie z energooszczędnych funkcji). Zagwarantowanie uzyskania możliwie największej wartości produktu po zakończeniu jego użytkowania: poprzez efektywny recycling, który pozwoli odzyskać ze zużytego urządzenia części lub surowce, bądź - dzięki renowacji- zupełnie nową wartość. Zatrudniani w ramach realizacji zamówienia podwykonawcy powinni posiadać wdrożoną politykę proekologiczną. Zakup energooszczędnego sprzętu posiadającego ekologiczne oznaczenia (Błękitny Anioł, Ecolabel, Ekoprojekt CE, Carbon Reduction Label) lub Europejską Etykietę Energetyczną (A do A+++). Produkcja gadżetów przez podmioty ekonomii społecznej w Polsce. 19

20 _04 KORZYŚCI

21 _korzyści 2/2 Dokonując zamówień można określić, jakie produkty czy usługi są najbardziej odpowiednie ze względu na ich minimalny wpływ na środowisko. Zminimalizowanie wpływu na środowisko naturalne można uzyskać dzięki: przyjaznemu składowi produktu, dzięki czemu ani w trakcie, ani po zakończeniu jego użytkowania produkt nie będzie stanowił nadmiernego zagrożenia dla otoczenia; wydajności użytkowej i trwałości produktu, dzięki czemu unikniemy szybkiego zużycia lub zniszczenia produktu i w konsekwencji konieczności dokonania ponownego zakupu (w ten sposób chronimy zasoby naturalne oraz unikamy produkcji nadmiernej ilości odpadów); zdatności do unowocześnienia, dzięki czemu zamiast nabywać nowy produkt, możemy w odpowiedni sposób zmodyfikować już posiadany (w ten sposób chronimy zasoby naturalne i unikamy produkcji odpadów); efektywności energetycznej, dzięki czemu przyczynimy się nie tylko do realizacji zrównoważonej polityki energetycznej oraz oszczędności zasobów energetycznych, ale także do zmniejszenia emisji CO2 i przeciwdziałania zmianom klimatycznym; zdatności produktu do poddania procesowi odzysku, dzięki czemu chronimy zarówno zasoby naturalne jak i unikamy produkcji odpadów. 21

22 _05 EKSPERCI

23 _eksperci W przetargach dotyczących kampanii reklamowych, informacyjnych czy społecznych nie ma wielu obszarów, w których faktycznie brak dbałości o środowisko może spowodować niepotrzebne zanieczyszczenie czy nadużycie zasobów naturalnych (jak np. w budownictwie czy transporcie). Jednak wszystkich powinno dotyczyć dbanie o środowisko zarówno w małej jak i dużej skali. Oszczędzanie papieru w jednej instytucji wpływa na poziom zapotrzebowania na ten materiał globalnie. Jeśli każdy, na co dzień będzie myślał o proekologicznych działania, to zwyczajnie będzie lepiej i zdrowiej się żyło. Nie ma znaczenia czy chodzi o niepotrzebne zużycie 1000 kartek czy budowanie mostu tak aby nie zanieczyścić rzeki. Ekspert ds. CSR, Przemysław Oczyp W mojej ocenie promowanie rozwiązań proekologicznych może być realizowane bez względu na wartość przedmiotu zamówień. Świadomość możliwości dokonywania zamówień publicznych z poszanowaniem idei ochrony środowiska naturalnego winna charakteryzować tak etap samego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jak również etap realizacji umowy o zamówienie publiczne. Upowszechnianie zachowań proekologicznych jest możliwe w odniesieniu do praktycznie każdego przedmiotu zamówienia. Społecznie użyteczne zamówienia publiczne, zważywszy na skale wartości krajowego rynku zamówień, mogą stanowić dobry impuls dla rozwoju i promocji działań przyjaznych środowisku naturalnemu. Ekspert ds. zamówień publicznych mecenas Artur Wawryło W ciągu czterech lat obsługi przetargów w branży reklamowej, zauważyłam sporo niepotrzebnych nadużyć. Dotyczą one zawłaszcza obiegu dokumentów, a co za tym idzie zużycia papieru. Często przez zapis w SIWZ (Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia), zamawiający jest zobowiązany do wysłania np. 50 stronicowej dokumentacji zarówno faxem jak i pocztą, a przy ewentualnej zmianie w dokumentacji, działanie powtórzyć. Można tego uniknąć stosując zapis o elektronicznym obiegu dokumentów i wysłaniu ich w formacie PDF na adres poczty internetowej. Ekspert ds. zamówień publicznych Paulina Cieślikiewicz 23

24 Bibligrafia Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, Forum odpowiedzialnego biznesu, Warszawa 2004 Andreasen, A.R. (1995). Marketing social change. San Francisco: Jossey-Bass, s.7. PN-ISO 26000: 2012 Więcej niż zysk, czyli odpowiedzialny biznes. Programy, strategie, standardy, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa 2001 Zielone zamówienia publiczne. Zbiór dobrych praktyk na zlecenie Komisji Europejskiej Fundacja Komunikacji Społecznej Akademia Komunikacji Społecznej Zielone zamówienia publiczne II Podręcznik, Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2012 GPP Zielone Zarównia publiczne. Zbiór dobrych praktyk, Urząd Zamówień Publicznych, 2013 Wspólna odpowiedzialność. Rola dostaw i zakupów, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa 2011 Jak organizować wydarzenia w zielonym standardzie, Fundacja AERIS FUTURO, 2012 Krajowy Plan Działań w zakresie zrównoważonych zamówień publicznych na lata , Urząd Zamówień Publicznych

25 Dziękujemy za uwagę. Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach Szwajcarskiego Programu współpracy z nowymi członkami Unii Europejskiej. Konsultacja: Przemysław Oczyp - ekspert ds. CSR. Redakcja: Aleksandra Postek Skład i grafika: Mariusz Szewczuk Wydawca: Fabryka Komunikacji Społecznej ul. Filtrowa 75/ Warszawa tel. +48 (22) (22) (22) fabryka@fks.com.pl