Biuletyn Informacyjny

Transkrypt

1 Spis treści rocznika 2005 II 1 Biuletyn Informacyjny styczeń 2007 Nr 1 (187)

2 2 II Rocznik 2005 Biuletyn Informacyjny ISSN nakład 6800 egz. Wydawca: Agencja Rynku Rolnego Zespół redakcyjny: Stanisław Mariusz Potyra (redaktor naczelny) Anna Balicka Aleksander Bystrzycki (sekretarz redakcji) Adres redakcji: ul. Nowy Świat 6/12, Warszawa tel. (0~22) fax (0~22) Redakcja wyraża zgodę na przedruk materiałów z podaniem źródła Rada Programowa: dr Jerzy Głuszyński, prof. dr hab. Eugeniusz Gorzelak prof. dr hab. Andrzej Kowalski (przewodniczący), prof. dr hab. Jan Małkowski, Waldemar Sochaczewski, prof. dr hab. Stanisław Stańko, Janusz Turski Projekt okładki: Andrzej Kalinowski Skład i druk: Żak sp. z o.o. ul. Okólnik 11, Warszawa tel. (0~22)

3 Spis treści II 3 Agencja Rynku Rolnego Szanse rozwoju krajowego rynku wołowiny Jolanta Kossakowska, Radosław Lewandowski 4 Nadwyżki żywności dla najuboższej ludności UE Ewa Narewska 10 Refundacje wywozowe do produktów dodanych do przetworów owocowych i warzywnych Paweł Smoliński 16 Unia Europejska W skrócie 24 Promocja produktów rolnych Rynek produktów regionalnych i tradycyjnych Jakub Jasiński, Michał Rzytki 33 Prawo W skrócie 46 Analizy i prognozy Rynek wieprzowiny w Danii Jolanta Kossakowska, Kamil Ochmański 48 Prognoza cen podstawowych produktów rolniczych Contents 53 70

4 4 II ARR Szanse rozwoju krajowego rynku wołowiny Jolanta Kossakowska, Radosław Lewandowski Biuro Analiz i Programowania ARR Produkcja Począwszy od połowy lat 70. ubiegłego wieku, pogłowie bydła ogółem w Polsce systematycznie malało z blisko 13,3 mln sztuk w 1975 roku do 5,3 mln sztuk w czerwcu roku 2004, co plasowało nas na siódmym miejscu pośród 25 krajów Wspólnoty (m.in. po Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii). Spadek liczebności pogłowia wynikał z malejącej opłacalności odchowu bydła przy rosnącej jednocześnie mleczności krów. Struktura stada w Polsce w tym czasie niewiele się zmieniła i jednoznacznie wskazuje na mleczny charakter produkcji krowy dojone stanowią połowę ogółu pogłowia, podczas gdy w UE-15 jest to 24%, a w UE-25 27%. W kraju dominują dwie rasy (mięsno-mleczne): czarno-biała i czerwono-biała. W 2005 roku czystorasowa populacja żeńska bydła mięsnego oceniana była na 15,1 tys. szt. (ok. 0,5% pogłowia krów); w tej ilości ok. 43% stanowiła francuska rasa Limousine, ok. 21% brytyjska Hereford i blisko 18,5% francuska Charolaise. Tusze bydła ras mięsnych w ocenie poubojowej plasują się w najlepszych klasach klasyfikacji S-EUROP. Blisko 500 tys. krów mlecznych (17% pogłowia krów) w roku 2005 unasieniono nasieniem buhajów ras mięsnych, głównie rasy Limousine (w 40%) i Simentaler (35%). Konkurencyjność cenowa polskiego mleka i jego przetworów oraz wołowiny i cielęciny po wstąpieniu do Unii Europejskiej spowodowała dynamiczny wzrost wywozu tych produktów oraz przyczyniła się do zwiększenia pogłowia w kraju do ok. 5,6 mln sztuk w czerwcu 2006 roku o 5,7% w odniesieniu do czerwca roku Szacuje się, że produkcja wołowiny wzrosła od 2003 roku o 12% i w 2006 roku wyniosła 345 tys. ton, a łącznie z cielęciną ok. 400 tys. t.

5 Szanse rynku wołowiny II 5 Handel zagraniczny Wywóz wołowiny w przeliczeniu na mięso (łącznie bydło, mięso wołowe i cielęce oraz przetwory) w 2003 roku wyniósł 92,5 tys. ton i stanowił prawie 27% krajowej produkcji wołowiny. Po akcesji Polski do UE wywóz ten zwiększył się o blisko 28%, a w 2005 roku o kolejne prawie 48%, osiągając poziom 174 tys. ton. Również w 2006 roku eksport wykazywał tendencję wzrostową. W ciągu dziesięciu miesięcy ub.r. wywieziono z kraju 170 tys. ton wołowiny, o 22% więcej niż rok wcześniej i 2,3-krotnie więcej niż w tym samym okresie 2003 roku. Ocenia się, że w całym 2006 roku wywóz wołowiny i cielęciny stanowił 53% jej produkcji. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB szacuje, że wartość polskiego wywozu bydła, mięsa, przetworów oraz podrobów wołowych i cielęcych ogółem w 2006 roku wyniosła ok. 600 mln euro, wobec 472 mln euro w roku 2005 i 282 mln euro w roku W 2006 roku ponad 90% całego wywozu polskiego bydła oraz mięsa wołowego i cielęcego trafiło na rynek unijny (wobec 77% w 2004 roku). Spośród krajów trzecich największym odbiorcą mięsa w tym czasie były Macedonia i Kazachstan, bydła zaś Chorwacja. Cielęta o wadze do 80 kg stanowiły ok. 80% ogółu wywożonego bydła, a miejscem ich przeznaczenia były głównie Włochy. Polscy przedsiębiorcy, rezygnując z odchowu nie tworzą stada podstawowego, ograniczając swoje przyszłe możliwości produkcji wołowiny. Jest to skutkiem poziomu cen skupu cieląt, które w pierwszym półroczu 2006 roku wynosiły blisko 11 zł/kg wagi żywej i były 2,5-krotnie wyższe niż ceny młodego bydła rzeźnego. W eksporcie za wywożone cielęta można było uzyskać cenę o ok. 30% wyższą od krajowej. W ostatnich latach import nie miał większego wpływu na krajowy bilans wołowiny. Rocznie, w przeliczeniu na ekwiwalent mięsa, przywożone jest do Polski 5-10 tys. ton żywca, mięsa, przetworów i podrobów wołowych. Szacuje się, że w 2006 roku sprowadzono ok. 9 tys. t wołowiny. Wartość przywozu bydła oraz mięsa wołowego i cielęcego zrealizowanego w okresie styczeń-październik 2006 roku ogółem wyniosła ok. 23 mln euro i była ponad 2-krotnie większa niż w porównywalnym okresie 2004 roku, choć o ok. 13% mniejsza niż w roku Bydło było sprowadzane wyłącznie z krajów Unii, głównie z Niemiec. Ponad 90% przywozu bydła stanowiły zwierzęta czystej krwi o wartości ok. 8 mln euro. Mimo że cena referencyjna wołowiny w Polsce w grudniu 2006 roku była o ok.

6 6 II ARR 46% wyższa niż w maju 2004 roku i kształtowała się na poziomie 238,50 euro/100 kg (wagi bitej schłodzonej kl. R3), nadal jest znacznie niższa od średniej unijnej wynoszącej 315,26 euro/100 kg (wzrost o 16%). Możliwości wsparcia rozwoju rynku wołowiny i cielęciny w Polsce Wraz z akcesją Polski do UE przyjęliśmy uproszczony system wsparcia w postaci Jednolitej Płatności na Gospodarstwo. Nie zastosowano u nas limitowania produkcji wołowiny, ale i nie wprowadzono unijnego systemu dopłat dla producentów (do krów mamek, buhajów, wolców). Przyznane premie wliczono do puli dopłat obszarowych i stosuje się jako dopłaty uzupełniające do użytków zielonych. W Programie Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w latach przewidziano, że rolnicy utrzymujący przeżuwacze uzyskają uzupełniające płatności do hektara powierzchni paszowej. Brak zróżnicowania dopłat w zależności od kierunku chowu bydła nie zachęca do zmiany profilu jego użytkowania z mlecznego na mięsny. W związku z limitowaniem produkcji mleka przy wzroście wydajności mlecznej krów oraz restrykcyjnymi wymaganiami odnośnie do standardów sanitarnych, część gospodarstw musi zrezygnować z jego wytwarzania. Istniejąca w tych gospodarstwach infrastruktura, zasoby pracy (ok. 18% zatrudnionych w rolnictwie, wobec 5% w UE-25) i ziemi (12,2 mln ha gruntów ornych podobnie jak w Hiszpanii czy w Niemczech; 3,4 mln ha łąk i pastwisk wielkość zbliżona do irlandzkiej) predestynują je do rozwijania chowu bydła mięsnego. Jednocześnie utrzymanie bądź nawet zwiększenie jego pogłowia pozwoliłoby na realizację idei rolnictwa zrównoważonego, polegającą na różnicowaniu źródeł dochodów przy jednoczesnym zachowaniu tożsamości kulturowej i krajobrazu naturalnego na obszarach wiejskich. Z uwagi jednak na mniejszą, przy tej samej wielkości stada, opłacalność produkcji żywca niż mleka należy wszelkimi dostępnymi w ramach WPR środkami wspierać rozwój tego sektora. Przy dużym rozdrobnieniu polskich gospodarstw i nadmiarze siły roboczej część z nich mogłaby rozwijać produkcję wołowiny i cielęciny metodami tradycyjnymi lub ekologicznymi. Należy jednak wskazać potencjalnym producentom, w jaki sposób mogliby oni wykorzystać programy wspierające rozwój takiej produkcji. Przyspieszenie rozwoju produkcji wołowiny i cielęciny w Polsce wymaga podjęcia działań w celu poprawy organizacji i jakości produkcji. Powinny one dotyczyć m.in. promowania krzyżowania bydła krajowego z rasami mięsnymi, jak

7 Szanse rynku wołowiny II 7 również chowu i hodowli ras mięsnych. Krzyżówki te charakteryzują się szybszymi przyrostami, lepszym umięśnieniem i jakością mięsa. Wskazane byłoby wyszukanie możliwości dofinansowania zmiany kierunku produkcji na mięsny lub podjęcia tego kierunku i upowszechnienie tej wiedzy wśród rolników. Niezbędne jest przeprowadzenie akcji informacyjnej o możliwościach i korzyściach chowu bydła mięsnego (lub krzyżówek wypierających). Powinna ona zawierać również szkolenia z optymalizacji produkcji, technologii opasu, zagadnień dotyczących norm weterynaryjnych, w tym również transportu bydła. W celu uzyskania dobrego produktu należy poddać właściwej obróbce odpowiedni surowiec, dlatego też akcją powinny zostać objęte również szkolenia dotyczące pozyskiwania i przygotowywania mięsa dla pracowników i właścicieli zakładów mięsnych. Umiejętność postępowania z mięsem wysokiej jakości może się przyczynić do uzyskiwania przez dostawców odpowiedniej ceny zróżnicowanej w zależności od klasyfikacji EUROP. Ze względu na subiektywny charakter oceny tusz wołowych, powinna być ona prowadzona przez niezależnych, dobrze przeszkolonych klasyfikatorów. Analiza kształtowania się cen zakupu młodych buhajów w wybranych krajach Unii Europejskiej wskazuje, że wycena wg EUROP nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na poziom cen otrzymywanych przez producenta mięsa. W związku z tym należy przeprowadzić odpowiednie badania preferencji konsumentów w docelowych krajach zbytu rodzimego mięsa. Integracja (grupy producenckie, spółki, lub inne formy kooperacji) pozwala na zmniejszanie kosztów jednostkowych, lepsze wykorzystanie posiadanego potencjału wytwórczego i zasobów pracy. Zastosowanie tej samej technologii produkcji we wszystkich zrzeszonych gospodarstwach umożliwia wyprodukowanie większej ilości jednolitego towaru niż w przypadku pojedynczego gospodarstwa. Większa skala produkcji pozwala na bardziej rytmiczne dostawy do zakładu mięsnego oraz efektywniejsze wykorzystanie transportu lub pominięcie pośredników i przejęcie ich marży. Możliwość dostarczenia dużych partii standardowej jakości produktu daje sprzedającemu również przewagę negocjacyjną. Ściślejsza współpraca producent przetwórca umożliwia dostosowanie wielkości produkcji do aktualnych i przyszłych możliwości zbytu oraz jakości oferowanego surowca do potrzeb rynku. Powiązanie to jest możliwe np. poprzez kontraktację bądź na zasadzie spółki. W przypadku kontraktacji umowy muszą być tak skonstruowane, żeby zabezpieczyć interesy obu stron i rozłożyć ryzy-

8 8 II ARR ko handlowe. Wskazane byłoby opracowanie wzoru umowy przez prawników opłaconych z budżetu państwa lub związków branżowych producentów i przetwórców. Przykładem bardzo silnej integracji sektora, choć dotyczy wieprzowiny, jest np. sposób organizacji rynku w Danii (zob. publikację J. Kossakowskiej i K. Ochmańskiego w niniejszym wydaniu Biuletynu Informacyjnego ARR ). Integracja branży zwiększa również efektywność promocji i reklamy. Wypracowanie jednej, wspólnej marki rozpoznawalnej przez konsumentów pozwoliłoby na promowanie polskiej wołowiny i może być kluczem do utrzymania rynku unijnego. Sytuacja na rynku wołowiny w Polsce w latach * szacunek ** prognoza *** wg stanu na koniec roku Znacznym wsparciem dla branży będzie utworzenie funduszu promocji mięsa, którego środki można wykorzystać na kampanie promujące spożycie mięsa, wystawy, badania rynkowe i naukowe, szkolenia oraz udział polskich przedstawicieli w organizacjach międzynarodowych. Fundusz będzie w 80% dofinansowywany ze środków unijnych. Warto również rozpatrzyć możliwość wprowadzenia wspomnianego zróżnicowania dopłat w zależności od kierunku użytkowania bydła. Mogłoby to po części rekompensować mniejszą opłacalność produkcji wołowiny i cielęciny w Polsce.

9 Szanse rynku wołowiny II 9 Podjęcie wymienionych wyżej działań, zmierzających do zwiększenia zainteresowania chowem żywca wołowego i cielęcego, może przyczynić się do wzrostu pogłowia bydła rzeźnego w typie mięsnym, a w następstwie wzrostu produkcji mięsa dobrej jakości. Produkcja ta będzie trafiała głównie na rynek krajów UE- -15, gdyż z powodu wysokich w porównaniu do wieprzowiny i drobiu cen wołowiny w najbliższym czasie nie przewiduje się znacznego wzrostu popytu krajowego. Jednak poprawa jakości mogłaby zachęcić również krajowych zamożniejszych konsumentów do zwiększenia spożycia wołowiny. Ceny referencyjne wołowiny (klasa R3) w wybranych krajach Unii Europejskiej w (euro/100 kg) w okresie maj 2004-grudzień 2006

10 10 II ARR Nadwyżki żywności dla najuboższej ludności UE Ewa Narewska Biuro Promocji i Pomocy Żywnościowej ARR Budżet unijny przeznacza corocznie środki finansowe na pomoc dla najuboższych obywateli Wspólnoty. Od roku 2004 korzysta z niej także Polska, uczestnicząc w mechanizmie Wspólnej Polityki Rolnej Dostarczanie nadwyżek żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej. W latach łączna pula środków finansowych zaabsorbowanych przez nasz kraj wyniosła 102,8 mln euro (435,6 mln zł), za które dostarczono najuboższym 143,6 tys. ton gotowych artykułów spożywczych (por. załączone zestawienie). Także w roku bieżącym Polska będzie korzystała z funduszy unijnych finansujących pomoc dla najuboższych obywateli UE. Wielkość tych środków określa rozporządzenie Komisji (WE) nr 1539/2006 z 13 października 2006 roku. Przyjmuje ono plan podziału pomiędzy państwa członkowskie środków budżetowych w 2007 roku, przeznaczonych na dostawy żywności z zapasów interwencyjnych dla osób najbardziej poszkodowanych we Wspólnocie. Na podstawie liczby państw, które zgłosiły deklaracje uczestnictwa w programie, informacje otrzymanych od tych krajów o liczbie osób najuboższych oraz wnioskowanej wielkości pomocy, Komisja Europejska, określając pulę środków finansowych do wykorzystania na realizację programu w danym państwie członkowskim wskazuje na rodzaj i ilości poszczególnych towarów żywnościowych znajdujących się w zapasach interwencyjnych, które mogą być dostarczane poprzez organizacje charytatywne do osób najuboższych. W przyznanej przez Komisję puli środków finansowych określona została również kwota środków przeznaczona na zwrot kosztów administracyjnych ponoszonych przez organizacje charytatywne, jak też kwota finansowych umożliwiająca zwrot kosztów transportu ponoszonych przez przedsiębiorców, realizujących dostawy gotowych artykułów spożywczych do magazynów organizacji charytatywnych.

11 Żywność dla najuboższych II 11 Rodzaj oraz ilości towarów żywnościowych Program 2004 Program 2005 Program 2006 Rodzaj oraz ilości uzyskanych gotowych artykułów spożywczych Rodzaj oraz ilości towarów żywnościowych Rodzaj oraz ilości uzyskanych gotowych artykułów spożywczych Rodzaj oraz ilości towarów żywnościowych Rodzaj oraz ilości uzyskanych gotowych artykułów 25,5 tys. t ryżu niełuskanego 4,2 tys. t ryżu białego ekstra długiego, 12, 00 tys. t żyta 1,3 tys. t makaronu wyborowego świderki 4,3 tys. t masła 4,5 tys. t odtłuszczonego mleka w proszku. 26,8 tys. t ryżu niełuskanego 11,3 tys. t ryżu białego długoziarnistego 17,8 tys. t zbóża 1,9 tys. t makaronu wyborowego świderki 4,5 tys. t mąki pszennej 35,2 mln litrów mleka UHT 5,7 tys. t masła 0,9 tys. t serów podpuszczkowych dojrzewających 20,0 tys. t ryżu niełuskanego 1,02 tys.t masła 7,2 tys. t masła oraz 1,1 tys. t odtłuszczonego mleka w proszku 0,6 tys. t serów podpuszczkowych dojrzewających 7,9 tys. t ryżu białego długoziarnistego 85,6 tys. t zboża 9,3 tys. t makaronu świderki, 15,4 tys. t mąki pszennej, 4,7 tys. t kaszy jęczmiennej 4,8 tys. t cukru 4,2 tys. t cukru białego, 6 mln euro na zakup artykułów mleczarskich na rynku 31 mln litrów mleka UHT, 2,8 tys. t serów podpuszczkowych dojrzewających, 2,7 tys. t odtłuszczonego mleka w proszku 2,1 tys. t serów topionych 1,8 tys. t serów topionych 41,8 tys t. 10,0 tys t. 55,12 tys t. 56,5 tys t. 117,6 tys t., 6 mln euro 77,1 tys t.

12 12 II ARR Polska znalazła się w grupie 17 państw członkowskich, którym przyznano środki finansowe na realizację programu na rok Komisja Europejska przydzieliła Polsce ponad 41 mln euro. Pozwoliło to na rozpoczęcie działań dotyczących uruchomienia procedur związanych z jednej strony z przeprowadzeniem przez Agencję postępowania przetargowego, a z drugiej z podjęciem przez organizacje charytatywne przygotowania odpowiedniej powierzchni magazynowej do właściwego przechowywania gotowych artykułów spożywczych. Tabela 1. Dostarczanie żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej finansowanie mechanizmu Państwo członkowskie Środki finansowe (w euro) Belgia Czechy Dania Estonia Grecja Hiszpania Francja Irlandia Włochy Łotwa Litwa Luksemburg Węgry Malta Polska Portugalia Słowenia Finlandia Razem

13 Żywność dla najuboższych II 13 W tabeli nr 1 przedstawione zostały wielkości środków finansowych przeznaczonych dla poszczególnych państw członkowskich na realizację programu Dostarczanie żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej w roku 2007 oraz, dla porównania, wielkości środków finansowych przyznanych w latach poprzednich. Zarówno w 2006, jak i w roku 2007, pod względem wielkości otrzymanej puli środków finansowych przez poszczególne państwa członkowskie biorące udział w programie, Polska plasuje się na 4. miejscu, zaś niewielka obniżka kwoty środków w porównaniu do roku ubiegłego wynika ze zmniejszenia ogólnej puli środków oraz z faktu przystapienia do programu Czech i Estonii. Wielkość pomocy, zarówno w porównaniu do lat ubiegłych, jak i na tle innych krajów członkowskich, daje podstawę do stwierdzenia, iż Komisja Europejska pozytywnie ocenia przejęte przez Polskę mechanizmy działania dla realizacji programu. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej 1 przyjmującym plan podziału pomiędzy państwa członkowskie zasobów w roku budżetowym 2007, przygotowana została dokumentacja przetargowa, która została oparta na następujących założeniach: łączna wartość programu realizowanego w roku 2007 wynosi ,05 euro (ok. 164 mln zł), osobom najuboższym w Polsce, poprzez organizacje charytatywne, zostaną przekazane: makaron świderki, mąka pszenna, kasza jęczmienna wiejska, kasza jęczmienna mazurska, płatki kukurydziane, cukier biały, sery podpuszczkowe dojrzewające, sery topione, mleko UHT, artykuły spożywcze będą dostarczane do magazynów organizacji charytatywnych przez wybranych w drodze przetargu przedsiębiorców, którzy jako zapłatę otrzymają odpowiednie nieprzetworzone towary żywnościowe pochodzące z zapasów interwencyjnych wskazanych przez Komisję Europejską państw członkowskich lub gotówkę (w przypadku części dostaw serów podpuszczkowych dojrzewających oraz wszystkich dostaw mleka UHT), 1 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1539/2006 z 13 października 2006 r. przyjmujące plan podziału pomiędzy państwa członkowskie zasobów zapisanych na rok budżetowy 2007, przeznaczonych na dostawy żywności z zapasów interwencyjnych do wykorzystania przez osoby najbardziej poszkodowane we Wspólnocie.

14 14 II ARR w ramach przetargu ARR wybierze przedsiębiorców, którzy w ramach jednej umowy będą zobowiązani do odbioru nieprzetworzonych towarów żywnościowych oraz dostarczenia do organizacji charytatywnych gotowych, konfekcjonowanych artykułów spożywczych. Na podstawie wydanego przez KE rozporządzenia, ARR 23 października 2006 roku ogłosiła rozstrzygnięty w grudniu ub.r., przetarg na dostarczenie organizacjom charytatywnym gotowych artykułów spożywczych. Z przedsiębiorcami, którzy złożyli najkorzystniejsze oferty zostały podpisane umowy na dostawy gotowych artykułów spożywczych do magazynów poszczególnych organizacji charytatywnych. Na podstawie tych umów, w ramach realizacji programu w 2007 roku do magazynów organizacji charytatywnych zostanie dostarczone ,620 ton gotowych artykułów spożywczych. Rodzaj oraz ilości poszczególnych artykułów spożywczych zawarte zostały w tabeli nr 2. Tabela 2. Artykuły spożywcze dostarczane do magazynów organizacji charytatywnych w roku 2007 L.p. Rodzaj artykułu spożywczego Ilości w tonach 1 makaron świderki ,320 2 mąka pszenna ,000 3 kasza jęczmienna wiejska 5 161,950 4 kasza jęczmienna mazurska 5 188,950 5 płatki kukurydziane 1 681,270 6 cukier biały 7 787,660 7 ser podpuszczkowy dojrzewający 1 612,830 8 ser topiony 1 973,530 9 mleko UHT ,110 Razem ,620 Podkreślenia wymaga fakt, iż przy zmniejszonej puli środków finansowych w roku 2007 (41,3 mln euro) w porównaniu z rokiem ubiegłym (43,4 mln euro),

15 Żywność dla najuboższych II 15 do magazynów organizacji charytatywnych zostanie dostarczone prawie o 22 tys. ton więcej gotowych artykułów spożywczych niż w roku Ponadto zdywersyfikowaniu uległ asortyment towarów dostarczanych do najuboższych o płatki kukurydziane, kaszę jęczmienną wiejską oraz kaszę jęczmienną mazurską. Począwszy od połowy stycznia 2007, roku przedsiębiorcy rozpoczną realizacje dostaw gotowych artykułów spożywczych do wskazanych przez organizacje charytatywne magazynów. Stąd żywność dystrybuowana będzie do lokalnych organizacji społecznych zajmujących się osobami ubogimi, niedożywionymi, a także do placówek oświatowych, jadłodajni i do bezpośrednio zgłaszających się osób najuboższych. * * * W realizacji programu uczestniczyć mogą organizacje charytatywne wskazane w obwieszczeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 28 kwietnia 2004 roku Federacja Polskich Banków Żywności z siedzibą w Warszawie, Caritas Polska z siedzibą w Warszawie, Polski Czerwony Krzyż z siedzibą w Warszawie oraz Polski Komitet Pomocy Społecznej z siedzibą w Warszawie. Organizacje te dysponują w br. na terenie całego kraju 147 magazynami spełniającymi wymagania do przechowywania artykułów sypkich, jak również przechowywania w warunkach chłodniczych. Gotowe artykuły spożywcze dostarczone do organizacji charytatywnych będą bezpośrednio dystrybuowane do osób najuboższych oraz przekazywane do dalszej dystrybucji za pośrednictwem innych organizacji charytatywnych. Corocznie wzrasta również liczba osób objętych pomocą. W roku 2006 program pomocy żywnościowej objął blisko 4,0 mln potrzebujących Polaków. Biorąc pod uwagę skalę pomocy w ramach obecnie realizowanego programu należy przypuszczać, iż organizacje społeczne dotrą do jeszcze większej grupy potrzebujących.

16 16 II ARR Refundacje wywozowe do produktów dodanych do przetworów owocowych i warzywnych Paweł Smoliński Biuro Administrowania Obrotem Towarowym z Zagranicą ARR Agencja Rynku Rolnego, administrując obrotem z zagranicą produktami rolno-spożywczymi, wypłaca refundacje wywozowe do produktów objętych regulacjami rynków zbóż i cukru, dodanych do przetworów owocowych i warzywnych. Ceny produktów sektorów zbóż i cukru na rynku wewnętrznym UE kształtują się na poziomie wyższym niż ceny światowe. Refundacje wywozowe są formą dopłaty pokrywającej różnicę między tymi cenami, pozwalają również na zapewnienie konkurencyjności cenowej produktów przeznaczonych na wywóz. Refundacje wywozowe są stosowane do glukozy i syropu glukozowego (o kodach Nomenklatury Scalonej CN , , , , ) objętych wspólną organizacją rynku zbóż, a także do cukru (CN , , , , ), syropu cukrowego (CN ) i izoglukozy (CN , , ) objętych regulacjami rynku cukru zużytych w produkcji przetworów owocowych i warzywnych wymienionych w art. 1 ust. 2 lit. b rozporządzenia Komisji (WE) nr 2201/1996. Wysokość stawek refundacji wywozowych Wysokość stawek refundacji wywozowych (podana w euro) jest publikowana w Dzienniku Urzędowym UE. Do wyliczenia kwoty refundacji stosuje się stawki obowiązujące w dniu złożenia wniosku o pozwolenie, a gdy pozwolenie nie jest wymagane stawki obowiązujące w dniu przyjęcia zgłoszenia wywozowego. Do przeliczenia refundacji na złote stosowany jest kurs wymiany walut Europejskiego Banku Centralnego (EBC) obowiązujący w dniu przyjęcia zgłoszenia wywozowego.

17 Refundacje wywozowe II 17 Wnioskowanie o refundację Aby uzyskać refundację należy, zgłaszając produkt do odprawy celnej, przedstawić służbie celnej wniosek o refundację wywozową WPR1 i kartę kontrolną T5, wraz z dokumentami określonymi przez przepisy celne i ważnym pozwoleniem na wywóz (jeżeli jest wymagane). W przypadku wywozu cukru i syropów cukrowych można używać dla tego samego wniosku o refundację nie więcej niż jednego pozwolenia wydanego na ilość nie przekraczającą 10 ton. We wniosku o refundację, w polach 33. i 38. należy podać odpowiednio kod CN i masę netto wywożonego przetworu. W polu 47. należy zamieścić kod Nomenklatury Refundacji Wywozowych ERN 1 i masę netto produktu zużytego w procesie produkcji przetworu, zaś w polu C 49 odpowiednie deklaracje uzupełniające (tabela 1), które zawierają szczegółowe informacje o parametrach dodanego produktu, niezbędnych do ustalenia należnej kwoty refundacji wywozowej. Ponadto przedsiębiorca musi zadeklarować, że dany przetwór spełnia warunki określone w art. 1 ust. 2 lit. b rozporządzenia Komisji (WE) nr 2201/1996. Służba celna posiada uprawnienia do kontroli fizycznej przetworów oraz pobierania ich reprezentatywnych próbek do badań laboratoryjnych. Uzyskanie prawa do refundacji zależy m.in. od pozytywnych wyników kontroli i badań potwierdzających zgodność wywożonego przetworu z zadeklarowanym przez przedsiębiorcę. Służba celna jest też odpowiedzialna za przekazanie do ARR potwierdzonego wniosku o refundację wywozową. Wnioskowanie o wypłatę refundacji wywozowej do produktu dodanego do przetworu owocowego lub warzywnego uniemożliwia przyznanie refundacji do tego samego przetworu stanowionej na podstawie odrębnych przepisów dotyczących wspólnej organizacji rynku przetworzonych owoców i warzyw. Procedury wypłaty refundacji Wypłata refundacji do produktów dodanych do przetworów owocowych i warzywnych odbywa się zgodnie z procedurą standardową lub zaliczkową. W ramach procedury standardowej refundacja jest wypłacana przez ARR po otrzymaniu wszystkich wymaganych dokumentów oraz po uzyskaniu pozytywnych wyników kontroli fizycznej i laboratoryjnej. 1 Kody ERN zawiera załącznik I rozporządzenia Komisji (EWG) nr 3846/1987.

18 18 II ARR Tabela 1. Kod ERN Jednostka miary refundacji Rodzaj deklaracji uzupełniającej euro/100 kg Wydajność cukru euro/100 kg Wydajność cukru euro/1% sacharozy x 100 kg produktu netto euro/1% sacharozy x 100 kg produktu netto Zawartość sacharozy Zawartość sacharozy euro/t Zawartość suchej masy euro/t Zawartość suchej masy euro/100 kg suchej masy Zawartość suchej masy euro/t Zawartość suchej masy euro/100 kg suchej masy Zawartość suchej masy euro/100 kg suchej masy Zawartość suchej masy euro/1% sacharozy x 100 kg produktu netto Zawartość sacharozy Czystość Zawartość suchej masy W ramach procedury zaliczkowej przedsiębiorca może uzyskać zaliczkę refundacji wywozowej w momencie wpływu do ARR wniosku o wypłatę refundacji przed uzyskaniem przez ARR pozostałych dokumentów i informacji niezbędnych przy procedurze standardowej. W celu uzyskania zaliczki przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć w ARR zabezpieczenie w wysokości równej 110% kwoty wnioskowanej zaliczki refundacji wywozowej. Zabezpieczenie jest zwalniane po otrzymaniu przez ARR wszystkich pozostałych dokumentów wymaganych przy procedurze standardowej oraz po uzyskaniu pozytywnych wyników kontroli fizycznej i laboratoryjnej. 2 Parametry powinny być podane w procentach z dokładnością do dwóch miejsc dziesiętnych.

19 Refundacje wywozowe II 19 Zróżnicowanie refundacji w zależności od kraju przeznaczenia produktu Dla produktów rynku zbóż obowiązują jednolite stawki refundacji wywozowych do wszystkich miejsc przeznaczenia 3, zaś dla produktów rynku cukru refundacje są stosowane do wszystkich miejsc przeznaczenia, z wyjątkiem Serbii i Czarnogóry, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Macedonii, Albanii, Szwajcarii i Lichtensteinu. Pozwolenia na wywóz Składanie wniosków o wydanie pozwolenia W przypadku wywozu z refundacją produktów dodanych do przetworów owocowych i warzywnych obowiązek posiadania pozwolenia dotyczy ilości powyżej 500 kg produktów rynku zbóż oraz ilości przekraczających 2000 kg produktów rynku cukru. Refundacje mogą być wypłacane także przy dostawach do tzw. specjalnych miejsc przeznaczenia w obrębie UE (dostawy nie wymagają posiadania pozwolenia na wywóz). Wnioski o wydanie pozwolenia na wywóz należy dostarczyć do Centrali ARR w formie pisemnej: osobiście, pocztą lub faksem. Mogą być one składane od poniedziałku do piątku. Wnioski dostarczone po godzinie 13:00 uznaje się za złożone następnego dnia roboczego. W przypadku produktów rynku zbóż przedsiębiorca jest zobowiązany dodatkowo zamieścić w polu 20. wniosku następującą adnotację: Glukoza zastosowana w jednym lub więcej produktach wymienionych w art. 1 ust. 1 lit. b rozporządzenia Komisji (WE) nr 426/1986. W przypadku wywozu cukru (z wyjątkiem cukru kandyzowanego oraz cukru zawierającego dodatki aromatyzujące lub barwiące) przedsiębiorca może złożyć w danym dniu w ARR tylko jeden wniosek o wydanie pozwolenia na ilość nie przekraczającą 10 ton. Dla wniosków o wydanie pozwolenia na ilość większą niż 10 ton nie ma żadnych ograniczeń co do liczby wniosków złożonych przez przedsiębiorcę w danym dniu. W przypadku produktów rynku cukru przedsiębiorca zobowiązany jest dodatkowo zamieścić w polu 20. wniosku następującą adnotację: Cukier zastosowany w jednym lub więcej produktach wymienionych w art. 1 ust. 1 lit. b rozporządzenia Komisji (WE) nr 426/ Komisja Europejska ustanowiła 9 listopada 2006 r. stawki refundacji wywozowych do glukozy i syropu glukozowego w wysokości 0,00 euro/t.

20 20 II ARR Zabezpieczenie Wraz z wnioskiem o wydanie pozwolenia należy złożyć zabezpieczenie, które jest gwarancją wypełnienia zobowiązań wynikających z pozwolenia. Stawka zabezpieczenia jest określona dla 100 kg dodanej izoglukozy wyrażonej w suchej substancji netto oraz 100 kg netto w przypadku pozostałych produktów. Wysokość stawek zabezpieczenia kształtuje się na następującym poziomie: glukoza i syrop glukozowy 2,00 euro/100 kg, cukier 11,00 euro/100 kg, syrop cukrowy, izoglukoza 4,20 euro/100 kg. Do przeliczenia stawki zabezpieczenia na złote stosowany jest kurs wymiany walut EBC obowiązujący w dniu złożenia wniosku o wydanie pozwolenia. Rozpatrywanie wniosków przez Komisję Europejską Komisja Europejska rozpatruje wszystkie wnioski o wydanie pozwolenia na wywóz glukozy i syropu glukozowego oraz wnioski o wydanie pozwolenia na wywóz cukru (z wyjątkiem cukru kandyzowanego oraz cukru zawierającego dodatki aromatyzujące lub barwiące) w ilości powyżej 10 ton. KE może przyjąć lub odrzucić wnioski, zredukować ilość produktów objętych wnioskami poprzez zastosowanie procentowego współczynnika akceptacji lub zawiesić ich przyjmowanie. Jeśli Komisja zredukuje ilości w przypadku wywozu glukozy i syropu glukozowego, to przedsiębiorca ma prawo wycofać wniosek o wydanie pozwolenia na wywóz w ciągu 2 dni roboczych od publikacji decyzji KE w Dzienniku Urzędowym UE. Jeżeli zaś w przypadku wywozu cukru KE ustali procentowy współczynnik akceptacji wnioskowanych ilości na poziomie mniejszym niż 80%, wówczas przedsiębiorcy przysługuje prawo do wycofania wniosku w ciągu 10 dni roboczych od opublikowania decyzji KE. Wydawanie pozwoleń Pozwolenia na wywóz glukozy i syropu glukozowego są wydawane trzeciego dnia roboczego po dniu złożenia wniosku. Są one ważne od dnia wydania do końca czwartego miesiąca następującego po miesiącu złożenia wniosku. Powyższa zasada nie ma zastosowania w przypadku wniosków złożonych między 1 marca a 30 września. Termin ważności pozwoleń (wydawanych na podstawie wniosków składanych od 1 marca do 25 czerwca) upływa 30 czerwca. Z kolei pozwolenia, do których wnioski zostały złożone w okresie od 26 czerwca do 30 wrze-

21 Refundacje wywozowe II 21 śnia są ważne do trzydziestego dnia następującego po dniu złożenia wniosku. Praw do pozwoleń na wywóz produktów rynku zbóż nie można przenosić. Pozwolenia na wywóz cukru w przypadku wniosków rozpatrywanych przez KE są wydawane piątego dnia roboczego po dniu złożenia wniosku. W pozostałych przypadkach pozwolenia na wywóz produktów rynku cukru są wydawane niezwłocznie. Pozwolenia na wywóz cukru i syropów cukrowych w ilości nie przekraczającej 10 ton oraz na wywóz izoglukozy są ważne od dnia ich wydania do końca czwartego miesiąca następującego po miesiącu złożenia wniosku. Pozwolenia na wywóz cukru i syropów cukrowych w ilości powyżej 10 ton są ważne od dnia wydania do końca czwartego miesiąca następującego po miesiącu ich wydania. Prawa do pozwoleń na wywóz produktów rynku cukru mogą zostać przeniesione. Przedsiębiorca uprawniony jest do wnioskowania o refundację do wywozu cukru i zbóż do 105% ilości objętej pozwoleniem. Karta kontrolna T5 Przy przekraczaniu granicy UE służby celne państw członkowskich zatrzymują kartę kontrolną T5 i przekazują ją do ARR. Karta ta jest uważana za dowód wywozu przetworu owocowego lub warzywnego, gdyż widnieje na niej data opuszczenia przez ten towar obszaru celnego UE. Dokumenty wymagane do wypłaty refundacji W celu wypłaty refundacji ARR musi otrzymać: wniosek o refundację wywozową, kartę kontrolną T5, pozwolenie na wywóz z adnotacjami służby celnej (jeżeli jest wymagane) oraz w przypadku zróżnicowanych stawek refundacji dokumenty transportowe i dowód zakończenia przywozowych formalności celnych w kraju przeznaczenia przetworu. ARR może żądać tak że dodatkowych dokumentów. Jeżeli jednak wnioskowana kwota refundacji nie przekracza 2400 euro przy wywozie do niektórych krajów trzecich 4 lub euro przy wywozie do pozostałych krajów trzecich, wówczas przepisy UE umożliwiają ARR (w określonych przypadkach) zwolnienie przedsiębiorcy z obowiązku przedstawienia dowodu zakończenia przywozowych formalności celnych w kraju przeznaczenia przetworu. 4 Islandia, Norwegia, Szwajcaria, Lichtenstein, Wyspa Helgoland, Andora, Gibraltar, Ceuta i Melilla, Watykan, Maroko, Turcja, Albania, Ukraina, Białoruś, Mołdawia, Rosja, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Serbia i Czarnogóra, Macedonia.t.

22 22 II ARR Wypłata refundacji Refundacja jest wypłacana przez ARR do ilości produktu dodanego do przetworu owocowego lub warzywnego, która opuściła obszar celny UE lub jeśli istnieje wymóg okazania dowodu zakończenia przywozowych formalności celnych która faktycznie została dopuszczona do swobodnego obrotu w kraju przeznaczenia. Na podstawie deklaracji uzupełniających ARR wylicza należną kwotę refundacji. W przypadku glukozy i syropu glukozowego o kodach ERN , i KE określa stawki refundacji stosowane w odniesieniu do produktów o zawartości suchej masy nie mniejszej niż 78%. Gdy zawartość suchej substancji jest mniejsza niż 78%, stawka refundacji jest obliczana przez pomnożenie stawki refundacji stosowanej przy zawartości suchej masy 78% przez współczynnik korygujący, uzyskany w wyniku podzielenia rzeczywistej zawartości suchej substancji przez 78. Dla pozostałych produktów rynku zbóż (ERN , ) refundacje nie są uzależnione od zawartości suchej masy. W przypadku cukru surowego (ERN , , , ) KE określa stawki refundacji stosowane dla cukru surowego standardowej jakości, czyli cukru o wydajności 92%. Gdy wydajność dodanego cukru surowego jest inna, wówczas stawka refundacji jest obliczana przez pomnożenie stawki refundacji stosowanej dla cukru surowego o wydajności 92% przez współczynnik korygujący, uzyskany w wyniku podzielenia rzeczywistej wydajności dodanego cukru surowego 5 przez 92. W przypadku cukru białego (ERN , , ) refundacje są niezależne od zawartości sacharozy. Dla pozostałych cukrów (ERN i ) refundacje są wyliczane na podstawie faktycznej zawartości sacharozy. W przypadku dodanego syropu cukrowego o czystości wynoszącej przynajmniej 94,5% refundacja jest oparta na rzeczywistej zawartości sacharozy powiększonej w odpowiednim przypadku o zawartość innych cukrów obliczonych jako sacharoza. Przy czystości syropu cukrowego wynoszącej przynajmniej 85% i mniejszej niż 94,5% do wyliczeń refundacji przyjmuje się zawartość sacharozy i innych cukrów obliczonych jako sacharoza na stałym poziomie 73% w suchej substancji. Przy czystości syropu cukrowego mniejszej niż 85% refundacja nie przysługuje. Ponadto refundacje 5 Wydajność cukru surowego trzcinowego jest obliczana poprzez odjęcie liczby 100 od stopnia polaryzacji takiego cukru pomnożonej przez dwa. Wydajność cukru surowego buraczanego jest obliczana poprzez odjęcie od stopnia polaryzacji takiego cukru jego procentowej zawartości popiołu pomnożonej przez cztery, procentowej zawartości cukru inwertowego pomnożonej przez dwa i cyfry jeden.

23 Refundacje wywozowe II 23 nie są stosowane do syropu cukrowego będącego cukrem inwertowanym, bezbarwnym, przezroczystym, słodkim bez wyczuwalnego smaku owoców o następujących właściwościach analitycznych: ekstrakt wagowy wyznaczony w temperaturze 20 o C metodą refraktometryczną 67,0%, niewykrywalna sacharoza, zawartość glukozy 48,0% w suchej substancji, zawartość fruktozy 48,8% w suchej substancji, zawartość wagowa popiołu mniej niż 0,01% oraz zawartość wagowa kwasów dających się miareczkować przy ph 7,0 wyrażonych w kwasie winowym 0,11%. W przypadku dodanej izoglukozy refundacja jest wyliczana na podstawie zawartości suchej masy. Refundacje wywozowe do izoglukozy mogą być przyznane wyłącznie do produktów otrzymanych bezpośrednio poprzez izomeryzację glukozy, zawierających wagowo w stanie suchym co najmniej 41% fruktozy, których całkowita zawartość wagowa w stanie suchym wielocukrów i oligosacharydów, włącznie z zawartością disacharydów i trisacharydów, nie jest większa niż 8,5%. Refundacja jest wypłacana w ciągu trzech miesięcy od dnia, w którym ARR dysponuje kompletem dokumentów oraz informacjami potrzebnymi do jej wypłaty. Dane zawarte we wnioskach o refundację wywozową kod ERN i masa netto produktu zużytego w procesie produkcji przetworu oraz deklaracje uzupełniające mogą być przedmiotem kontroli służby celnej, polegających na sprawdzeniu dokumentacji prowadzonej przez producenta przetworów. Ponadto deklaracje zawarte we wnioskach o refundację wywozową mogą być przedmiotem popłatnościowych kontroli służby celnej. Przedsiębiorca jest zobowiązany przechowywać dokumentację handlową i produkcyjną potwierdzającą deklarowane zużycie produktów w przetworach oraz parametry produktów wymagane do wypłaty refundacji. Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi system refundacji wywozowych do produktów dodanych do przetworów owocowych i warzywnych są rozporządzenia UE nr: 2201/1996, 1591/1995, 1342/2003, 2315/1995, 318/2006, 951/2006 oraz 800/1999, 3846/1987 i 1291/2000.

24 24 II Unia Europejska Unia Europejska w skrócie 1 Polityka rolna Budżet rolniczy w Holandii Na wydatki związane z rolnictwem w Holandii w 2007 roku przewidziano 2,252 mld euro, z czego 105 mln euro na innowacje związane z oszczędnością energii w produkcji szklarniowej, a 15 mln euro na ulepszenie szczepionek przeciwko ptasiej grypie. O 25% mają być ograniczone wydatki na biurokrację. Pomoc dla austriackich hodowców drobiu Austriaccy hodowcy drobiu otrzymają 2 mln euro rekompensaty za straty spowodowane ptasią grypą. Choroba ta w Austrii nie wystąpiła, ale sprzedaż mięsa drobiu spadła o 5-15%, a w niektórych gałęziach sektora drobiarskiego (np. wylęgarnie) produkcję trzeba było ograniczyć o 50%. Holandia wzrost koncentracji intensywnego chowu zwierząt Liczba gospodarstw rolnych w Holandii zmniejszyła się od 1990 roku o ponad 1/3. W 2005 roku spadek ten wyniósł 2,5%. Spadła liczebność małych i średnich farm, ale nie zmieniła się liczba dużych. Potroiła się natomiast liczba największych gospodarstw. W ciągu ostatnich 5 lat liczba gospodarstw specjalizujących się w intensywnym chowie zwierząt zmniejszała się szybko o 5% rocznie. Było to wynikiem działań rządu zmierzających do ograniczenia produkcji odchodów zwierząt. W efekcie tworzone były coraz większe gospodarstwa. W 1980 roku na fermie świń utrzymywano średnio 540 zwierząt. W roku 2005 liczba ta wzrosła do Stado brojlerów liczy obecnie średnio 80 tys. ptaków, podczas gdy 10 lat wcześniej liczyło 46 tys. Koncentracja produkcji trzody chlewnej w Danii W 2005 roku w Danii zamknięto 1700 ferm trzody chlewnej, a nowych tego rodzaju gospodarstw powstało tylko 400. Liczba ferm spadła z 10 tys. do 1 Wykorzystujemy informacje opublikowane w nr 17 Elektronicznego Biuletynu Rolniczego wydawanego przez Centralną Bibliotekę Rolniczą w Warszawie.

25 W skrócie II 25 8,7 tys. o 13%. Liczebność stada na fermie wzrosła średnio o 11% i osiągnęła 2450 sztuk. Spośród ferm zamkniętych, w 2005 roku 80% należało do grupy gospodarstw mniejszych, liczących poniżej 2000 sztuk. Wzrost kwoty importu mięsa z USA do Unii Europejskiej Od początku sierpnia 2006 roku obowiązują zwiększone kwoty importu mięsa drobiu i wieprzowiny z USA do Unii Europejskiej. Kwota importu wieprzowiny została zwiększona o 1430 ton, tuszek kurcząt o 49 ton, porcjowanego mięsa kurcząt o 4070 ton, mięsa indyków o 201 ton, a porcjowanego mięsa pozostałego drobiu o 1605 ton. Rynki Wzrost importu drobiu do krajów Unii Europejskiej Światowa Organizacja Handlu (WTO) uznała, że wprowadzone przez Unię Europejską ograniczenia importu drobiu są nieuzasadnione. W związku z tym Brazylia i Tajlandia mogą wznowić eksport taniego mięsa drobiu do krajów Wspólnoty. Ocenia się, że efektem tego był wzrost importu drobiu w 2006 roku o 15%. Pod koniec ub.r. wyniósł on 600 tys. ton (w 2005 roku 522 tys. t), a w 2007 roku osiągnie 645 tys. ton. Produkcja rolnicza w Belgii Według wyników spisu rolnego przeprowadzonego w maju 2006 roku, areał uprawy roślin przemysłowych w Belgii był o 7,9% mniejszy niż rok wcześniej. Spadek ten był efektem zmniejszenia się powierzchni uprawy buraków cukrowych o 3,3%, cykorii o 43,4% i lnu o 18,2%. Jednocześnie, na skutek wzrostu zapotrzebowania na biopaliwa, areał uprawy rzepaku wzrósł o 70,7%. Łączna powierzchnia uprawy zbóż wzrosła nieznacznie (o 1,3%). Areał uprawy pszenicy jarej zwiększył się o 9,6%, jęczmienia ozimego o 27,4% i kukurydzy na ziarno o 5%. Zmniejszyła się natomiast powierzchnia uprawy pszenicy orkisz (o 4,7%), pszenicy ozimej (o 3,1%), jęczmienia jarego (o 6%), owsa (o 8,8%) i pszenżyta (o 3%). Powierzchnia uprawy ziemniaków zwiększyła się o 2,9%, a warzyw polowych o 2,1%. Zmniejszył się areał uprawy roślin paszowych (o 1,3%) i użytków zielonych (o 1,7%). Pogłowie bydła w maju 2006 roku było o 2,2% mniejsze niż rok wcześniej. W tym samym czasie liczba gospodarstw, w których utrzymuje się bydło, zmniejszyła się o 4,9%. Liczebność krów mlecznych spadła o 3,7%, pogłowie trzody chlewnej zmniejszyło się o 1,4%, a liczba

26 26 II Unia Europejska gospodarstw, gdzie utrzymywano świnie o 5,8%. Gwałtownie spadło pogłowie drobiu o 10,2%, w tym niosek o 8,6% i brojlerów o 10,2%. Liczebność owiec nie zmieniła się, a kóz i koni wzrosła odpowiednio o 10,4 i 2,5%. Ogółem liczba gospodarstw rolnych zmniejszyła się o 4,3%, a zatrudnienie w rolnictwie spadło o 4%. Areał upraw w Niemczech W 2006 roku zbiory rzepaku w Niemczech były wyjątkowo wysokie. Było to wynikiem wzrostu areału jego uprawy o 6,1%. Landami wiodącymi w uprawie rzepaku były: Meklemburgia-Pomorze Przednie, Bawaria i Saksonia-Anhalt. Zmniejszył się areał zbóż ozimych, z wyjątkiem jęczmienia ozimego (wzrost o 10,3%). Zasiewy żyta zmniejszyły się o 1,7%, a pszenżyta o 15,3%. O 14,1% spadła powierzchnia uprawy buraków cukrowych. Przewidywany wzrost cen żywca wieprzowego w Unii Europejskiej Szacuje się, że pod koniec 2006 roku ceny żywca wieprzowego w Unii Europejskiej były średnio o 0,01 euro wyższe niż w tym samym okresie poprzedniego roku, kiedy wyniosły 138,6 euro za 100 kg. W południowej Europie, w krajach takich jak Hiszpania, Włochy, Portugalia i Grecja, wzrost cen był największy wzrosły one o 0,10 euro. W Niemczech, Francji, Holandii i Danii wzrost ten wyniósł 0,03-0,05 euro. Niewielki spadek cen wystąpił w Finlandii, Wielkiej Brytanii i Czechach. W Polsce natomiast ceny zmniejszyły się o 10%. Analitycy szacują, że ogółem w Unii produkcja wieprzowiny była o 1% większa niż w poprzednim roku. Jednak w wyniku wzrostu eksportu o 2% i spożycia o 0,6% zapasy tego mięsa nie zwiększyły się. W Niemczech i Hiszpanii produkcja wieprzowiny wzrosła o 2%, a w Holandii i we Włoszech o blisko 1%. W Danii i Francji produkcja utrzymała się na dotychczasowym poziomie. Wzrost importu mleka do Słowenii Import mleka i produktów mleczarskich do Słowenii w 2005 roku osiągnął ton był trzykrotnie większy niż w roku Większość importowanych produktów pochodziła z krajów Unii Europejskiej. Zwiększył się import wszystkich grup artykułów mleczarskich, z wyjątkiem śmietany. W największym stopniu wzrósł import mleka. Znacznie zwiększył się też eksport

27 W skrócie II 27 mleka i jego przetworów (o 53%). Wzrosła sprzedaż słoweńskiego mleka na rynkach państw należących do Unii Europejskiej, a spadła w krajach byłej Jugosławii (o 42%). Wzrost eksportu wieprzowiny z Niemiec W 2006 roku eksport wieprzowiny z Niemiec był większy niż import. Osiągnął on 1,2 mln ton, podczas gdy import 1,15 mln ton. Stale rośnie ilość wieprzowiny eksportowanej do Europy Wschodniej. Niemieccy eksporterzy korzystają z braku konkurencji ze strony wieprzowiny brazylijskiej jej importu zakazano ze względu na przypadki pryszczycy występujące w tym kraju. W pierwszej połowie 2006 roku z Niemiec eksportowano 600 tys. ton wieprzowiny o 13% więcej niż w tym samym okresie poprzedniego roku. Produkcja wieprzowiny w 2006 roku wzrosła o około 2,5% i osiągnęła 4,6 mln ton, podczas gdy popyt na to mięso szacowany jest na 4,5 mln ton. W bieżącym roku produkcja będzie rosła w dalszym ciągu i wyniesie najprawdopodobniej 4,7 mln ton. Popyt będzie rósł coraz wolniej. Spożycie w przeliczeniu na osobę utrzyma się na poziomie 39,0 kg. Od początku 2006 roku ceny wieprzowiny w Niemczech rosły i pod koniec sierpnia osiągnęły 1,76 euro za 1 kg masy poubojowej. Podobnie wysoką cenę zanotowano ostatnio w Niemczech w 2001 roku. Wzrost cen nastąpił na skutek wzrostu popytu w czasie mistrzostw świata w piłce nożnej i obaw przed spożywaniem mięsa drobiowego związanych z ptasią grypą. Wzrost duńskiego eksportu produktów rolniczych W ciągu pierwszych czterech miesięcy 2006 roku wartość eksportu produktów rolniczych z Danii była o 13% większa niż w tym samym okresie roku poprzedniego. Osiągnęła ona 2,68 mld euro. Wzrost ten byłby większy, gdyby nie zmniejszenie o 44% unijnych subsydiów eksportowych. W znacznym stopniu, bo o 15%, zwiększyła się wartość eksportu wieprzowiny. Wzrosła jej sprzedaż na rynkach krajów Unii. Wartość eksportu wieprzowiny do Rosji zwiększyła się pięciokrotnie. Spadła natomiast sprzedaż tego mięsa do Japonii. Eksport przetworów mięsnych, w tym bekonu, wzrósł o 17% (do Wielkiej Brytanii o 30%). Eksport mięsa drobiu ucierpiał wiosną na skutek ptasiej grypy. Ogółem eksport tego mięsa w pierwszym kwartale zmniejszył się o 25%.

28 28 II Unia Europejska Eksport produktów mleczarskich zmienił się tylko nieznacznie. Zanotowano wzrost o 2%. Głównym produktem eksportowym były sery. O 183% zwiększył się eksport zbóż; wzrost dotyczył głównie sprzedaży do Hiszpanii. Eksport cukru niemal się podwoił. Zbiory zbóż na Węgrzech Szacuje się, że zbiory zbóż na Węgrzech w 2006 roku wyniosły 14 mln ton. Była to ilość wyższa od średniej wieloletniej, ale niższa od rekordowych zbiorów w ciągu poprzednich dwu lat (16 mln ton). Ze względu na wyższe niż rok wcześniej rynkowe ceny zbóż, skup interwencyjny jest bardzo niewielki. Nie pojawią się problemy z przechowywaniem ziarna, ponieważ wybudowane zostały nowe silosy o pojemności 3,5 mln ton. Węgierski minister rolnictwa twierdzi, ze obecnie wykorzystuje się tylko 60% krajowej rolniczej zdolności produkcyjnej. Zbiory zbóż w Danii Zbiory zbóż w Danii w 2006 roku wyniosły 8,4 mln ton. Jest to ilość o 8% mniejsza od średniej z ostatnich 10 lat. Na obniżenie zbiorów wpłynęło opóźnienie siewów, następnie obfite deszcze w maju i najgorsza od wielu lat susza latem. W największym stopniu susza wpłynęła na zbiory jęczmienia jarego. Plony zbóż wyniosły średnio 4,36 t z 1 ha. Były one o 15% mniejsze niż normalnie. Ochrona środowiska Rosnąca produkcja biopaliw na Węgrzech Węgry są krajem coraz bardziej cenionym przez zagraniczne firmy zamierzające inwestować w produkcję biopaliw. Szwajcarska firma United Biofuels planuje wybudowanie na południu Węgier (za 70 mln euro) zakładu wytwarzającego bioetanol. Produkcja ma się rozpocząć w 2007 roku. Zakład będzie rocznie przetwarzać 300 tys. ton kukurydzy, wytwarzając 100 tys. bioetanolu. Z kolei szwedzki koncern SEKAB zamierza zainwestować 380 mln euro w budowę trzech zakładów w Gyony, Marcali i Kaba. Ma powstać też czwarty zakład, ale jego lokalizacja nie jest jeszcze ustalona. Szwedzi zamierzają przetwarzać 1,5 mln ton ziarna (kukurydzy i pszenicy). Węgierska firma Bio Tech Enenrgy planuje wspólnie z amerykańska firmą zbudować zakład przetwarzający około 1 mln ton ziarna. Są też inne firmy planujące produkcję biopaliw. Ocenia się, że w przyszłym roku produkcja biopaliw na Węgrzech podwoi się, a za 2-3 lata osiągnie tys. ton.