Test 8 pługów 4-skibowych

Transkrypt

1 Technika Test 8 pługów 4-skibowych Orka poplonu gorczycy to główne zadanie jakiemu musiało sprostać osiem czteroskibowych pługów rywalizujących w naszym porównaniu. Sprawdziliśmy także jak radzą sobie one na ściernisku po kukurydzy zebranej na ziarno. 140

2 Agro-Masz P04 Gregoire-Besson RY47 4/160/100 Kuhn Multi-Master 123 4E NSH 75/102 Maschio Siro S 3+1 Överum CX 41080H Pöttinger Servo 35 Nova Rabe Albatros HA 120 IV/80 Unia Ibis XLS

3 Technika O rka to podstawowy zabieg uprawowy w większości gospodarstw. Jest najbardziej czasochłonnym i kosztownym zabiegiem, dlatego warto dołożyć starań, aby wykonać ją jak najlepiej. Aby ułatwić Państwu podjęcie decyzji o wyborze pługa, redakcja top agrar Polska wykonała minionej jesieni test porównawczy czteroskibowych, zawieszanych pługów obracalnych. Partnerem naszej akcji był Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych (PIMR) z Poznania, który wykonał szczegółowe pomiary polowe. W czasie testu korzystaliśmy z dwóch identycznych ciągników Case IH Puma CVX 145. Sprawdziliśmy, jak pługi radzą sobie podczas orki poplonu gorczycy oraz pola, z którego zebrano kukurydzę na ziarno. Do rywalizacji zaprosiliśmy czołowych producentów tego sprzętu. Ostatecznie w szranki naszego testu stanęło 8 firm dwie krajowe i sześć zagranicznych. Orka poplonu gorczycy na głębokość 30 cm po ziemniaki to wyzwanie jakiemu musiały stawić czoła 8 osiem testowanych pługów. Wyraźne różnice: W tak licznej gru- pie wyraźnie były widoczne różnice pomiędzy testowanym sprzętem. Wystarczy spojrzeć na ceny: najtańszy pług z naszego porównania kosztuje nieco ponad 20 tys. zł netto, a za najdroższy trzeba zapłacić ponad 80 tys. zł. Oczywiście, ostateczna cena zależy od wyposażenia, aktualnego kursu euro, który ostatnio ze względu na sytuację na Wschodzie i taniejącą ropę nie jest stabilny. Trzeba też zaznaczyć, że ceny podane w tabeli są wartościami sugerowanymi, od których dilerzy mogą udzielać rabatu. Test odbył się na przełomie października i listopada w Pierzchnie koło Kórnika w Wielkopolsce, w gospodarstwie Jagrol. Do dyspozycji mieliśmy dwa pola. Chodziło nam o to, aby warunki, którym musiały sprostać pługi podczas naszego testu były ekstremalne. W przeciwnym razie trudno byłoby wychwycić różnice pracy między poszczególnymi modelami. Na pierwszym polu, na którym dokonywaliśmy wszystkich pomiarów i oceny jakości orki ośmiu testowanych pługów rósł dorodny poplon gorczycy (58 83 cm). Uzupełniającym poligonem naszego testu było pole po zbiorze kukurydzy na ziarno. Duża ilość resztek pożniwnych była nie lada wyzwaniem dla ośmiu pługów. Każdy z nich w lepiej lub gorzej poradził sobie z dużą masą resztek roślinnych na obu polach. Szczegóło- 142 Uzupełnieniem testu była orka na polu po kukurydzy zebranej na ziarno. Na polach z dużą ilością resztek pożniwnych dobrze spisywały się pługi z przedpłużkami. we wyniki pomiarów prezentujemy w tab. 2. na str. 14 Pomiarów na potrzeby naszego testu dokonywali eksperci z PIMR pod przewodnictwem Włodzimierza Talarczyka. Równe warunki dla wszystkich: Płu- gi musiały sprostać orce przedzimowej (pod ziemniaki) na głębokość 30 cm. Szerokość robocza na korpus miała wynosić 45 cm, a prędkość orki 8 km/h. Bezpośrednio przed przejazdami testowymi serwisanci fabryczni każdego producenta wykonywali ustawienia pługa na próbnym zagonie. Przed rozpoczęciem testu zespół testujący przygotowywał sprzęt do pracy. Kilka pługów było fabrycznie nowych, w których konieczne było wytarcie elementów robo-

4 Na czas testu mieliśmy do dyspozycji dwa ciągniki Case IH Puma CVX 145. Miały one identyczne wyposażenie z oponami i obciąznikami na przednim TUZ włącznie. Znajdował się on tuż obok pola testowego, więc próby i test odbywały się w niemal identycznych warunkach. Dzięki temu specjaliści firmowi mieli okazję przygotować pługi do ciężkich warunków testowych i obserwować efekty precyzyjnych zabiegów regulacyjnych. Do dyspozycji mieliśmy dwa identyczne ciągniki Case IH Puma CVX 145, co pozwoliło na sprawne przeprowadzenie testu. Ocenialiśmy wiele parametrów, w tym: zachowanie nastawionej głębokości orki, jej szerokości, przykrycie resztek pożniwnych, zbrylenie powierzchni zaoranego pola oraz nierówności na powierzchni skib. Wszystkie pomiary wykonywano podczas orki oddzielnie dla lewych i prawych korpusów. Pomiary takie pokazują jakość pracy, na którą duży wpływ ma regulacja pługa. Nie limitowaliśmy specjalnie czasu Tab. 1. Dane techniczne i wartości zmierzone testowanych pługów Agro-Masz Gregoire Besson Kuhn Maschio Överum Pöttinger Rabe Unia PO4 RY47 4/160/100 Multi-Master 123 4E NSH Siro S 3+1 CX H Servo 35 Nova Albatros HA 120 IV/80 Ibis XLS /140/XX rama 4 120/120/XX rama 4 120/120/10 rama /120/XX rama /150/XX rama 4 120/120/XX rama /120/XX rama /120/XX rama 3+1 Model Rama (mm)/typ Zabezpieczenie kołek hydrauliczne hydrauliczne hydrauliczne hydrauliczne hydrauliczne hydrauliczne Szerokości robocza [cm] 38, 42, 46, 50 30, 35, 40, 45, 50 Prześwit pod ramą [mm] Rozstaw korpusów [mm] Wyposażenie Szerokość lemiesza [mm] 35, 40, 45 30, 35, 40, resor 35, 40, 45 32, 38, 43, 48, 54 35, 40, 45, 50 40, 47, listwa ścinająca listwa ścinająca przedpłużki przedpłużki przedpłużki listwa ścinająca przedpłużki przedpłużki listwa listwa (180 nakładka na 4 korp.) 120 (120 nakładki na wszystkich) (150 nakładka na 4 korp.) 140 (240 nakładka na 4 korp.) 120 (100 nakładka na 4 korp.) 100 (225 nakładka na 4 korp.) 10.0/ / /60 R12 200/ /7515,3 X Umiejscowienie koła na końcu ramy na końcu ramy przy 3 korpusie na końcu ramy na końcu ramy przy 3 korpusie przy 3 korpusie na końcu ramy Min. zapotrzebowanie mocy KM KM KM KM KM KM KM KM Głowica mm Siłownik wspomagający obrót tak tak tak brak brak brak brak tak Liczba przewodów hydr Długość odkładnicy [mm] Szerokość płozy [mm] Rozmiar koła Kat. zawieszenia Masa kg Cena w wyp. testowym zł netto II III III II III III II III XX * XX * - cena w euro, 143

5 Technika W grupie pługów rywalizujących w teście znalazł się sprzęt z przedpłużkami i listwami ścinającymi. W czasie orki poplonu wyraźnie było widać, że pługi z zamontowanymi przedpłuzkami znacznie lepiej kryły łodygi dorodnej gorczycy. na regulację pługów przez firmy. Niektóre z nich, zanim wjechały na pole testowe, regulowały swoje pługi nawet 3 4 godziny. Orka przed testem: Zanim pługi trafiły na pole testowe, pracowaliśmy nimi na zagonach po kukurydzy i gorczycy. Celem tego było wytarcie elementów roboczych. Wszystkie pługi dostarczone do testu wyprodukowano w 2014 r. Niektóre stanowiły tzw. maszyny pokazowe, więc nie trzeba było nimi orać długo przed testem. Kilka pługów było fabrycznie nowych, więc wymagały dłuższego orania, aby wyczyścić elementy robocze. Firma Case IH udostępniła nam dwa identyczne, fabrycznie nowe ciągniki Puma CVX 145. Były one wyposażone w ogumienie o rozmiarze 540/65 R 28 z przodu i 650/65 R38 z tyłu. Poza tym diler marki Case IH na Wielkopolskę udostępnił nam dwa identyczne obciążniki na przedni TUZ. Każdy z nich ważył X. Masa ciągnika gotowego do orki z zatankowanym do połowy zbiornikiem ON wynosiła 7640 kg. Przed rozpoczęciem testu wyregulowaliśmy ciśnienie w oponach obu traktorów. W przednim ogumieniu wynosiło ono 1,6 bara, a w tylnym 1,3 bara. Ciągniki wyposażone były w przekładnie bezstopniowe. Podczas testu pracowaliśmy zawsze w trybie Auto, z nastawioną prędkością 8 km/h. Dzięki temu prędkość była równa, a zmiana oporów, jakie gleba stawiała pługowi wyczuwalna była wzrostem lub spadkiem prędkości obrotowej silnika. Serwisanci firmowi odpowiadali za ustawienie pługa przed rozpoczęciem testu. Zanim sprzęt wyjechał na pole musieli nastawić pożądaną szerokość orki tj. 45 cm na korpus. Wyposażenie pługów: Organizując test nie narzucaliśmy firmom wymagań odnośnie wyposażenia pługa. Każda z firm wraz z zaproszeniem do testu otrzymała informację o tym, że test będzie przeprowadzany na polu, na którym rośnie poplon gorczycy. Dlatego do naszego porównania stanęły pługi wyposażone w ścinacze i przedpłużki. Listwy ścinające miały pługi Agro-Masz, Maschio i Överum. Pozostałe miały zamontowane przedpłużki. Trzeba powiedzieć, że miało to duży wpływ na jakość orki. Test pokazał, że w trudnych warunkach podczas przyorywania wysokiego poplonu gorczycy lepiej radziły sobie pługi z przedpłużkami niż listwami ścinającymi. Kolejna znaczna różnica w ocenianych pługach to rodzaj zabezpieczenia korpusów. Do naszego testu stanęły pługi z zabezpieczeniem śrubowym i non stop. Z 8 pługów tylko w sprzęcie Agro-Masz korpusy były zabezpieczone na kołek ścinany. W opcji non stop przeważały wersje hydrauliczne, tylko pług z Unii miał resor. Siłownik wspomagający obrót to wyposażenie stosowane zazwyczaj w większych pługach, ale do poprawy komfortu pracy stosuje się je także w wersjach z 4 korpusami. W naszej grupie cztery z nich, tj. Agro-Masz, Gregoire Besson, Kuhn i Unia były wyposażone w układ liniowania ramy do obrotu. Dzięki takiemu wyposażeniu elementy podnośnika ciągnika narażone są na mniejsze obciążenia w czasie obrotu. Odkładnice: Wszystkie pługi wyposażone były w odkładnice pełne, w teście nie mieliśmy żadnego pługa z odkładnicami ażurowymi. Bardzo ważnym parametrem decydującym o przykryciu resztek i poprawnym odwróceniu gleby jest wyprofilowanie odkładnicy. Można ją ocenić wzrokowo, ale najlepszym dowodem poprawnego wyprofilowania jest równomierne wycieranie odkładnicy podczas orki. Pług powinien dobrze orać przy różnej szerokości skib. W dużej mierze decyduje o tym długość odkładnicy. Krótkie będą niezawodne podczas orki w wąską skibę, jednak po zwiększeniu szerokości roboczej, zwłaszcza powyżej 45 cm na korpus, mogą okazać się zawodne. Dlatego długość odkładnicy od górnej części piersi do końca skrzydła powinna wynosić co najmniej

6 Tab. 2. Wyniki zmierzone na polu testowym Producent Agro-Masz Gregoire Besson Kuhn Maschio Överum Pöttinger Rabe Unia Model PO4 RY47 4/160/100 Multi-Master 123 4E NSH Siro S 3+1 CX H Servo 35 Nova Albatros HA 120 IV/80 Ibis XLS 3+1 Nastawiona szerokość orki [m] 1,84 (4 0,46) 1,8 (4 0,45) 1,8 (4 0,45) 1,8 (4 0,45) 1,8 (4 0,45) 1,72 (4 0,43) 1,8 (4 0,45) 1,88 (4 0,47) Szerokość orki w prawo/lewo [m] 1,99/1,91 1,85/1,85 1,82/1,86 1,91/1,92 1,69/1,71 1,76/1,73 1,81/1,85 1,85/1,86 Wskaźnik nierównomierności szerokości orki w prawo/lewo 0,30/0,23 0,22/0,22 0,26/0,33 0,26/0,20 0,43/0,43 0,23/0,31 0,26/0,18 0,26/0,31 Głębokość orki w prawo/lewo [cm] 29,5/29,5 30,0/30,1 30,4/30,8 30,3/31,5 30,3/31,3 30,7/30,4 29,7/29,5 30,9/29,0 Wskaźnik nierównomierności głębokości orki w prawo/lewo 0,89/1,06 0,66/0,80 0,54/0,63 1,07/0,84 1,02/1,01 0,85/1,02 0,63/0,82 0,85 Wskaźnik przykrycia poplonu [%] 92,1 98,4 98,6 95,1 94,3 97,5 99,8 97,2 Zbrylenie powierzchni [%] 18,7 10,9 8,4 13,3 14,2 12,9 7,6 12,0 Maksymalne nierówności na powierzchni skib [cm] 6,4 3,6 3,4 5,1 4,9 4,6 2,8 4,2 Szerokość dna bruzdy [cm] 30,6 36,8 37,6 36,9 40,4 34,1 33,9 35,6 cm. W grupie testowanych pługów najkrótsze odkładnice 88,5 cm miał pług Överum, a najdłuższe Ibis z Unii 108 cm. Reszta uplasowała się z wynikiem od 99,5 do 104 cm. Na poprawne dokładanie skib mają wpływ także listwy dokładające. Przy właściwym wyregulowaniu mogą w niewielkim stopniu wpływać na jakość orki. W grupie testowanych pługów tylko Maschio i Pöttinger miały listwy dokładające. Jeśli chodzi o liczbę przewodów hydraulicznych, jakie trzeba podłączyć do ciągnika to najmniejszą, czyli 2 szt. miał pług Agro-Maszu, Gregoire Besson i Unii. Najwięcej, bo 4 szt. miał Maschio. W przypadku pozostałych pługów podczas zaczepiania trzeba podłączyć 3 przewody. Wyniki pomiarów Podczas orki na polu testowym zestaw ciągnik + pług prowadzony był zawsze przez tego samego członka zespołu testującego z redakcji top agrar Polska. Każdy pług wykonał 6 przejazdów (3 z odkładaniem skiby w prawo i 3 z odkładaniem w lewo) zaorując około 0,5 ha. Pomiary jakości orki dokonywane były wyłącznie w środ- Eksperci z PIMR dokonywali na bieżąco pomiarów na polu testowym. Zbierali wyniki z pola zaoranego przez lewe i prawe korpusy. Pole testowe Na potrzeby naszego testu do dyspozycji mieliśmy działkę o powierzchni niemal 50 ha. Klasa bonitacyjna na tym kompleksie wahała się w przedziale od III b do IV a. Na polu sporadycznie występowały większe kamienie. Gleba z podłożem piaszczystym była dobrze przepuszczalna, a jej wierzchnia warstwa miała dobrą kulturę z dużą zawartością materii organicznej. Przedplonem na polu testowym była pszenica ozima. W sierpniu po jej zbiorach rozrzucono obornik, a ściernisko uprawiono płytko broną talerzową. Po dwóch tygodniach wykonano głębszą uprawę czterobelkowym kultywatorem na głębokość 20 cm. Podczas tego zabiegu wysiano poplon gorczycy w dawce ok. 15 kg/ha. W czasie testu gorczyca miała wysokość od 58 do 83 cm. Pomiary zostały przeprowadzone na fragmencie pola, gdzie wysokość poplonu była wyrównana i wynosiła ok. 80 cm. W takich warunkach masa nadziemnych części poplonu wynosiła 1,7 kg/m² co w przeliczeniu daje 17 ton zielonego nawozu na 1 ha. Drugie pole testowe gdzie przedplonem była kukurydza miało powierzchnię 10 ha. Warunki glebowe tj. bonitacja i zakamienienie były zbliżone. 145

7 Technika kowych przejazdach, tzn. ciągnik musiał poruszać się w bruździe wyoranej przez oceniany pług. Parametry orki oceniano na odcinkach pomiarowych obejmujących poprzeczne pasy o porównywalnych warunkach pod względem zwięzłości gleby i porostu polonu. Podczas testu oceniano: głębokość i szerokość orki, zbrylenie gleby na powierzchni skib, przykrycie przyorywanego poplonu, szerokość dna bruzdy i nierówność na powierzchni zaoranego pola. Na podstawie serii pomiarów głębokości i szerokości orki obliczono wskaźniki nierównomierności tych parametrów, natomiast na podstawie serii próbek poplonu zebranego z 1 m² powierzchni pola przed i po orce obliczono wskaźnik przykrycia. Najlepszy wynik uzyskany w teście 99,8% przykrycia oznacza, że na powierzchni orki praktycznie nie ma części zielonych poplonu. Najgorszy wynik 92,1% przykrycia oznacza, że na powierzchni pola testowego pozostało niemal 1350 kg nieprzykrytego poplonu na każdym hektarze. Zbrylenie gleby określono procentowo jako powierzchnię zajmowaną przez bryły gleby większe od 30 mm, zebrane w kilku powtórzeniach z powierzchni 1 m². Nierówności na powierzchni zaoranego pola mierzono pod listwą o długości 2,5 m, a więc większej od szerokości pasa zaoranego podczas jednego przejazdu roboczego. Przykrycie poplonu: Z obserwacji i szczegółowych pomiarów wynika, że najlepiej pod względem przykrycia resztek pożniwnych spisywały się pługi Rabe (99,8%), Kuhn( 98,6%) i Gregoire Besson 98,4%. Tuż za nimi upla- Sprzet z Agro-Maszu jako jedyny w teście wyposażony był w koło transportowo-robocze, które odciąża podnośniok podczas jazdy na pole. sowały się Pöttinger (97,5%) i Unia (97,2%). Wszystkie wymienione pługi wyposażone były w przedpłużki, które wyraźnie lepiej poradziły sobie z przykryciem poplonu. Z grona pługów z listwami ścinającymi najsłabiej w tym zakresie wypadł Agro-Masz (92,1%), lepiej spisały się Överum (94,3%) i Maschio (95,1%). Wyniki naszego testu w ekstremalnych warunkach wskazują, że listwy ścinające nie zapewniają dobrego zgarnięcia polonu przed odkładnicami. Żaden z pługów nie pozostawiał na powierzchni całych roślin, lecz tylko ich wierzchołki, które wystawały na styku odkładanych skib. Z obserwacji wynika, że najlepsze przykrycie zapewniał zawsze czwarty korpus przyorujący poplon w większości przygnieciony kołami ciągnika poruszającymi się po caliźnie. Podczas orki wszystkimi pługami nie wystąpiły zapchania poplonu, które wymagałyby przerywania pracy. Istotny wpływ na jakość przyorywania poplonu ma zawieszanie się łodyg poplonu powyżej odkładnic, a przedpłużki w dużej mierze to ograniczają. Należy zauważyć, że pługi pracowały bez zapchań, niezależnie od prześwitu pod ramą i rozstawu korpusów, pomimo że wysokość poplonu była większa od prześwitów pod ramą pomniejszonych o głębokość orki. Dobra jakość orki: Wszystkie pługi zapewniły dobre pokruszenie skib, spełniające wymagania dla orki przedzimowej. Najmniejsze zbrylenie (7,6%) występowało na powierzchni pola zaoranego przez Rabe. Największe zbrylenie (18,7%) można było zaobserwować po przejeździe pługa Agro-Masz. Wyniki te w bezpośredni sposób przekładały się na nierówności na zaoranej Różnice pomiędzy testowanymi pługami dotyczyły także połączenia obrotnicy z ramą. W przypadku połączenia na równoległoboku konieczne jest zastosowanie dodatkowego wrzeciona do regulcji szerokości orki pierwszej skiby (zdjęcie z lewej). 146

8 Koła podporowe Trzy z ośmiu testowanych pługów miały koła podporowe przy 3 korpusie, pozstałe na końcu ramy. Koło w środku znacznie mniej wystaje poza powierzchnię oranego pola. powierzchni. Najniższy średni wynik 28 mm występował po pługu Rabe, a największy 64 mm po Agro-Masz. W przypadku najlepszego pod tym względem pługa Rabe trudno było znaleźć na powierzchni zaoranego pola ślady dokładania kolejnych skib i połączenia kolejnych przejazdów roboczych, co świadczy o bardzo dobrej pracy odkładnic korpusów. Wygląd zaoranego pola po pługach Kuhn i Gregoire Besson niewiele ustępował Rabe. Pod względem kruszenia i dokładania kolejnych skib, podobnie jak w przypadku przykrycia poplonu, lepiej spisywały się pługi z przedpłużkami. Wszystkie pługi wykazały się bardzo dobrą stabilnością roboczą, o czym świadczą niskie wskaźniki nierównomierności głębokości i szerokości orki. Największy wskaźnik nierównomierności głębokości orki wynosił zaledwie 1,07 (Maschio), a maksymalna różnica pomiędzy najmniejszą i największą głębokością zmierzoną podczas badań wynosiła u niego 4 cm. W przypadku pługa Överum uzyskano także nie najlepsze wyniki tj. 1,02. Pomiary wykazały, że pozostałe pługi, niezależnie od miejsca zamontowania koła kopiującego bardzo dobrze utrzymywały nastawioną głębokość orki. Największy wskaźnik nierównomierności szerokości orki 0,43% stwierdzono przy pługu Överum, który pozostawiał najbardziej oberwaną ściankę ostatniej bruzdy. Natomiast maksymalna różnica pomiędzy najmniejszą i największą szerokością zmierzoną na odcinkach pomiarowych wynosiła 12 cm (Överum). Niewielkie różnice pomiędzy zmierzoną szerokością orki, a szerokością wynikającą z nastawionej szerokości skib są oczywiste, gdyż wynikają z innej szerokości pierwszej skiby, która powinna dobrze zasypywać bruzdę za kołem ciągnika. W przypadku pługów Överum, Maschio i Agro-Masz zmierzona szerokość różniła się jednak ponad 10 cm od nastawionej szerokości skib. Może to wskazywać na nieprawidłowości w ustawieniu pługa lub różnice pomiędzy deklarowanymi a rzeczywistymi szerokościami skib. Szerokość bruzdy: Stan bruzdy wyoranej przez ostatni korpus, w której poruszają się koła ciągnika, był w przypadku większości pługów dobry. Stwierdzone przypadki lekkiego oberwania ścianki bruzdowej w górnej części nie miały większego znaczenia dla końcowej jakości orki. Osunięte w bruzdę łodygi poplonu były łatwiejsze do przyorania. Najczystsze dno bruzdy stwierdzono dla pługów Rabe i Pöttinger, w których czwarta skiba odcinana była w śladzie koła kopiującego. Szerokość podcięcia skiby lemieszem i wynikająca z niej szerokość bruzdy była we wszystkich pługach mniejsza od nastawionej szerokości skib oraz szerokości kół ciągnika. Częściowe ugniecenie skarpy ostatniej skiby kołami traktora nie ma jednak istotnego wpływu na jakość orki. Na przykładzie pługa Rabe z najwęższym w teście podcięciem skiby lemieszem (360 mm) i małą szerokością dna bruzdy (33,9 cm) widać, że jakość dokładania skib przy ich niepełnym podcięciu jest bardzo dobra. Koło, na którym reguluje się głębokość orki może być zamontowane w pługach zawieszanych na końcu ramy lub w jej środku. Z grona testowanych przez nas pługów tylko Kuhn, Pöttinger i Rabe miały koło zamontowane w środku ramy przy trzecim korpusie. Przy czym u sprzęcie Kuhn koło wysunięte jest na długim wsporniku znacznie do tyłu. Panuje opinia, że dokładniejsze utrzymanie głębokości orki zapewnia koło zamontowane na końcu ramy. Jednak tej tezy nie potwierdzają w pełni nasze wyniki. Zaletą pługów z kołem przesuniętym do środka ramy jest, że wystaje ono w mniejszym zakresie poza pas zaoranego pola. To z kolei ułatwia odoranie od miedzy, co może być kłopotliwe, gdy koło znacznie wystaje poza obszar oranego pola. To samo dotyczy pracy przy słupach i drzewach. Zmiana głębokości: Zaletą koła zamontowanego w środku jest łatwiejsza regulacja głębokości orki. Z reguły zmienia się ją jednocześnie dla orki lewymi i prawymi korpusami (u Kuhna niezależnie). W przypadku koła na końcu ramy głębokość trzeba zmieniać niezależnie dla lewych i prawych korpusów, co przy pomyłce może skutkować nierówną głębokością orki. Duże znaczenie ma rozmiar koła. Im jest ono szersze i większej średnicy, tym lepiej. Potwierdzeniem tej tezy w naszym teście jest pług Maschio z najwęższym kołem. Pług uzyskał najwyższy współczynnik nierównomierności głębokości orki z powodu zagłębiania się koła w glebie. Takie koło będzie utrudniać pracę zwłaszcza na lżejszych stanowiskach i podczas orki wilgotnej gleby. Nie najlepsze wyniki pod względem współczynnika nierównomierności głębokości orki uzyskał także plug Överum, w którym koło jest znacznie szersze. Przyczyną problemów z utrzymaniem głębokości jest zbyt bliskie umiejscowienie koła od ścianki bruzdy wyoranej przez ostatni korpus (160 mm), co powoduje obrywanie ścianki bruzdowej i zwiększenie głębokości orki. Poza tym zbyt bliskie umiejscowienie od ostatniego korpusu może w skrajnych przypadkach powodować zapychanie się resztkami roślinnymi. Taka sytuacja nie miała miejsca pod- 147

9 Technika czas naszego testu. Odległość koła od bruzdy ostatniego korpusu nie powinna być mniejsza niż 250 mm. Różnice w konstrukcji W tak obszernej grupie testowanych pługów naturalne, że są znaczne różnice w rozwiązaniach konstrukcyjnych. Rozpocznijmy od ramy pługa. Większa część ocenianego przez nas sprzętu miała ramę o przekroju 120/120 mm. Jedynie Agro-Masz i Överum stosują masywniejszą konstrukcję. W przypadku polskiej firmy przekrój ramy wynosił 140/140 mm, a szwedzki produkt miał solidną ramę 150/150 mm. Różnice dotyczyły także typu ramy, tzn. możliwości przykręcenia do niej kolejnego korpusu. Trzy z ośmiu pługów, tj. Agro-Masz, Gregoire Besson i Överum mają ramę bez możliwości zastosowania dodatkowego korpusu. Pługi Maschio i Unia miały konstrukcję 3+, do których dołączono jeden korpus. Sprzęt marki Kuhn, Pöttinger i Rabe miały wersję 4+, która umożliwia dołączenie piątego korpusu. Płynna praca: Na płynną pracę bez blokowania przepływu dużej ilości resztek pożniwnych ma wpływ także odległość pomiędzy korpusami i prześwit pod ramą pługa. Najbardziej zwartą konstrukcją był pług Maschio, w którym odległość między korpusami wynosiła 950 mm. Pod tym względem najlepiej wypadły pługi Kuhn i Pöttinger, w których korpusy oddalone są o 1020 mm. W pozostałym sprzęcie odległość ta wynosiła 1000 mm. Tylko jeden pług (Agro-Masz) był wyposażony w zabezpieczenie korpusów z kołkiem ścinanym. Sprzęt pozostałych producentów miał zabezpieczenie typu non stop. Przeważały wersje hydrauliczne, tylko Ibis z Unii Group miał resor z siedmioma piórami. Największym prześwitem 800 mm mogą pochwalić się pługi Överum, Pöttinger i Rabe. Najniższą wartość odnotowaliśmy w sprzęcie Gregoire Besson 720 mm i Maschio 730 mm. Jednak prześwit nie ma aż tak dużego znaczenia. Przykład Gregoire Besson pokazuje, pług bardzo dobrze radził sobie z przykryciem poplonu, co jest zasługą dobrych przedpłużków i korpusów płużnych. Wymiary profilu ramy, rodzaj zabezpieczenia korpusów, przedpłużki oraz inne elementy wyposażenia wpływają w znacznej mierze ma masę pługa. Dlatego zwarzyliśmy wszystkich Paliwo do testu Nie trzeba nikogo przekonywać, że orka to najbardziej paliwożerny zabieg uprawowy. Na potrzeby testu, zużyliśmy kilkaset lirów ON, który jesienią na stacjach kosztował jeszcze nieco ponad 5zł brutto. Podczas wielodniowego testu wykorzystywaliśmy wyłącznie olej napędowy ze stacji Orlen. Dzięki życzliwości PKN Orlen i programu Flota tankowaliśmy ON do zbiorników obu ciągników Case IH bez obawy o koszty. Wszystkim osobom z ramienia PKN Orlen zaangażowanym w pomoc organizację naszego przedsięwzięcia serdecznie dziękujemy. 148 uczestników naszego testu na wadze przejazdowej. Uzyskane wyniki potwierdziły nasze wrażenia wzrokowe. Na pierwszy rzut oka najbardziej masywne wydawały się pługi Gregoire Besson i Kuhn. Ich masa wynosi odpowiednio 1880 i 1860 kg. Pługi Maschio, Pöttinger i Rabe sprawiały wrażenie lekkich konstrukcji. W przypadku Rabe pierwsza ocena okazała się mylna, wynik 1780 kg nie jest o wiele niższy od najcięższych maszyn. Najlżejszy jest sprzęt z Agro-Maszu. Jego waga 1320 kg jest niższa o 560 kg od najcięższego pługa. Wynika to przede wszystkim z zabezpieczenia korpusów płużnych śrubami ścinanymi i wyposażenia w listwy ścinające, a nie w przedpłużki. Kategoria zawieszenia: Do ciągni- ka jakiej mocy przeznaczony jest dany pług, zdradza od razu kategoria zwieszenia. Sprzęt z Agro-Maszu, Maschio i Rabe mają II kat., w przypadku pozostałych pługów wymagana jest III, masywniejsza kategoria. W grupie testowanych pługów mieliśmy sprzęt z różnymi połączeniami obrotnicy i ramy pługa co warunkuje sposób regulacji szerokości orki

10 Producenci stosują różne rozwiązania w hydraulicznych układach zabezpieczenia korpusów tj. z centralnym akumulatorem lub pojedynczymi do każdego korpusu. Wszystkie pługi wyposażone były w skokową, mechanicznie regulowaną szerokość orki. W najszerszym zakresie można orać pługiem Pöttinger od 32 do 54 cm na każdy korpus. W tym przedziale jest 5 pozycji odpowiednio 32, 38, 43, 48 i 54 cm na korpus. Pług Gregoire Besson ma także 5 możliwości regulacji szerokości orki. Sprzęt Agro-Masz, Maschio i Rabe mogą orać na 4 szerokościach, a Kuhn, Överum i Unia na 3 szerokościach. Podczas zmiany szerokości orki należy pamiętać także o zmianie kąta mocowania koła podporowego pługa. Niektóre z pługów miały dodatkową regulację korpusów, a mianowicie zmianę kąta natarcia lemiesza. Może okazać się to przydatne podczas orki na bardzo suchych i twardych stanowiskach, wtedy lemiesz będzie zagłębiał się lepiej. Można jej dokonać w sprzęcie marki: Agro-Masz, Gregoire Besson, Kuhn, Rabe i Unii za pomocą połączenia śrubowego pomiędzy grządzielą i słupicą na każdym korpusie. pierwszej skiby. Rozwiązanie na suwaku zastosowano w sprzęcie Maschio, Överum, Rabe i Unii. W pozostałych pługach wykorzystano połączenie na równoległobokach co wymusza zastosowanie dodatkowego wrzeciona do regulacji szerokości orki pierwszego korpusu. Dawid Konieczka - top agrar Polska Włodzimierz Talarczyk - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych Szczegółową ocenę indywidualną każdego z testowanych pługów zamieścimy w kolejnym wydaniu top agrar Polska 3/