Lokalne instrumenty polityki mieszkaniowej na potrzeby rewitalizacji obszarów kryzysowych

Transkrypt

1 Lokalne instrumenty polityki mieszkaniowej na potrzeby rewitalizacji obszarów kryzysowych dr Alina Muzioł-Węcławowicz Politechnika Warszawska III KONGRS RWITALIZACJI MIAST KRAKÓW 4-6 czerwca 2014

2

3 Projekty mieszkaniowe w rewitalizacji UROPA Prymat działań mieszkaniowych /od wyburzeń po projekty partnerskie/ Docenienie roli przemieszania społecznego i wartości zabudowy historycznej Działania społeczne wokół zamieszkiwania POLSKA Znaczące potrzeby remontowe Brak dedykowanych instrumentów RPO : działania rozproszone, ograniczony zestaw interwencji Nieliczne działania społeczne wokół zamieszkiwania

4 POLITYKA MISZKANIOWA W POLSC bardzo niski priorytet w krajowej polityce rozwoju brak systemowego podejścia do zagadnienia modernizacji zasobów mieszkaniowych i rozwoju funkcji mieszkaniowych w rewitalizacji przerzucenie obowiązków państwa opiekuńczego na gminy bez wsparcia finansowego, przy ułomnych regulacjach prawnych minimalny udział rządowych programów polityki mieszkaniowej w projektach rewitalizacji ograniczone możliwości tworzenia programów samorządowych na rzecz mieszkaniowych projektów rewitalizacji ograniczone wykorzystanie w Polsce FRR na rzecz mieszkaniowych projektów rewitalizacji / / indywidualizacja działań i programów gmin i OPP

5 LOKALN INSTRUMNTY - PRAKTYKA Realizacja gminnych programów remontów i modernizacji zasobów mieszkaniowych Dotacje konserwatorskie Pożyczki z budżetu gminy Instrumenty podatkowe /podatki lokalne/ Niestandardowe wykorzystanie programów rządowych mieszkania wspomagane Aktywne działania podmiotów gospodarki mieszkaniowej TBS jako operatorzy projektów rewitalizacji, SM jako beneficjenci projektów termomodernizacyjnych

6 LOKALN INSTRUMNTY - PROPOZYCJ Społeczna Agencja Najmu /SAN/ CL: wzrost dostępności mieszkań dla zagrożonych wykluczeniem mieszkaniowym poprzez pośredniczenie między wynajmującymi (podmiotami prywatnymi) a najemcami reprezentującymi sferę najemców społecznych /socjalnych Instytucja non-profit /powołana przez samorząd lokalny lub OPP/ Pośrednik między prywatnym właścicielem a najemcą socjalnym, działa w formule: najem podnajem mediatora kojarzącego strony umowy

7 LOKALN INSTRUMNTY - PROPOZYCJ Społeczna Agencja Najmu /SAN/ cd Oferuje gwarancje finansowe: poręcza dochody z najmu i rekompensuje ewentualne straty w przychodach finansuje różnice między stawką czynszu wynajmującego a stawką czynszu socjalnego Szkoli przyszłych najemców i opiekuje się nimi W krajach o rozwiniętych rynkach najmu, wysokiej aktywności społecznej, przestrzegających prawo SAN-y działają w oparciu o wolontariat profesjonalistów, działania pracowników opieki społecznej, przy poparciu władz lokalnych.

8 LOKALN INSTRUMNTY - PROPOZYCJ Społeczna Agencja Najmu /SAN/ cd Możliwe dodatkowe funkcje SAN w lokalnych programach rewitalizacji: informacje i poradnictwo w zakresie rozwiązywania problemów mieszkaniowych wsparcie procesu czasowych wyprowadzek w związku z remontami i modernizacją współkształtowanie pożądanych postaw społecznych humanizacja relacji wynajmujący najemca

9 Specjalne Strefy Mieszkaniowe /SSM/ 1 CL: wprowadzenie na szerszą skalę /osiedle, kwartał, zespół zabudowy/ programów modernizacji i poprawy zabudowy mieszkaniowej i przestrzeni publicznych SSM to strefa o funkcjach mieszkaniowych /głównie/, gdzie prywatni właściciele nieruchomości wspólnie działają na rzecz stabilizacji i poprawy swojej dzielnicy. Typowe aktywności SSM: LOKALN INSTRUMNTY - PROPOZYCJ Inwestycje w poprawę stanu mieszkań, przestrzeni publicznych Dostarczanie usług w rodzaju dodatkowych systemów bezpieczeństwa, marketingu miejsca 1/ Neighbourhood Improvement District-NID, Housing Improvement District-HID

10 LOKALN INSTRUMNTY - PROPOZYCJ Specjalne Strefy Mieszkaniowe /SSM/ Inicjatywa: prywatna na rzecz rozwoju wewnątrzmiejskiego zgodna z polityką miasta łącząca biznesowy cel inwestowania w nieruchomości z wizją mieszkania jako dobra społecznego i prawem ludzi do godnych warunków zamieszkiwania reprezentowana przez komitet sterujący, który określa cele, środki i strategie finansowania oraz negocjuje projekt z władzami miasta powoływana oddolnie, obligatoryjna dla właścicieli nieruchomości po jej przegłosowaniu /w Hamburgu min. 30% za lub przeciw wg liczby i powierzchni właścicieli/

11 LOKALN INSTRUMNTY - PROPOZYCJ Specjalne Strefy Mieszkaniowe /SSM/ Inicjatywa /cd/: akceptowana uchwałą Rady Miasta realizowana przez profesjonalnego zarządcę w sferze działań inwestycyjnych i organizacyjnych finansowana z opłat właścicieli /optymalne podejście dodatkowy podatek od wartości nieruchomości powoływana na określony czas /np. do 5 lat/ może uzyskiwać wsparcie finansowe ze środków publicznych

12 LOKALN INSTRUMNTY - PROPOZYCJ Przydatność Specjalnych Stref Mieszkaniowych dla rewitalizacji w Polsce: /SSM/ inicjatywa i oddolna i prywatna adresowana do ważnego i problemowego zakresu merytorycznego kontrolowalna przez władze miast finansowana głównie ze środków prywatnych wykorzystująca doświadczenia wspólnot mieszkaniowych

13 LOKALN INSTRUMNTY - PROPOZYCJ Mieszkaniowe Fundusze Pożyczkowe /MFP/ CL: umożliwienie dostępu do taniego współfinansowania remontów i modernizacji zasobów mieszkaniowych, wypełnienie luki finansowej w programach remontowych i modernizacyjnych wykorzystanie doświadczeń lokalnych i regionalnych funduszy pożyczkowych obsługujących sektor MSP umożliwienie intensyfikacji działań remontowych, z możliwością wskazywania priorytetów lokalnych /energooszczędność, kompleksowość/ aktywizacja wspólnot mieszkaniowych wykorzystanie walorów instrumentów zwrotnych /kontrola wykonalności i wielokrotne wykorzystanie zaangażowanych środków/

14 WNIOSKI Potrzeba zmiany prawa i postaw wobec mieszkalnictwa społecznego Potrzeba działań w formule pilotażu Potrzeba zmian w zakresie dodatków mieszkaniowych pod względem źródła finansowania i zasad dostępu Czynniki rozwoju innowacyjnych inicjatyw mieszkaniowych: 1. Kryzys mieszkaniowy 2. Aktywizacja społeczna wokół mieszkalnictwa 3. Zmiany /rozwój/ opieki społecznej L. Notredame, 1994 Dziękuję za uwagę