Szkolenie Najlepsze praktyki w zakresie ochrony żubrów

Transkrypt

1 Szkolenie Najlepsze praktyki w zakresie ochrony żubrów Część maja 2014 r. Hotel Perła Bieszczadów w Czarnej Prowadzący: Wanda Olech - SGGW w Warszawie

2 Najważniejsze zagrożenia dla występowania żubrów w Polsce i na świecie Najgroźniejsze i najpospolitsze choroby żubrów, występujące w poszczególnych stadach. Monitoring zdrowotny i profilaktyka weterynaryjna.

3 Zagrożenia: fot. P.Duell Fot. T.Budziński

4 Zagrożenia: Niewielka liczebność, fragmentacja Brak możliwości swobodnego rozprzestrzenienia Wśród wolnych i półwolnych stad jest tylko 17 o liczebności większej niż 50 osobników fot. P.Duell Fot. T.Budziński

5 Wielkość stad w niewoli

6 Zagrożenia: Ograniczona pula genowa i negatywne skutki inbredu fot. P.Duell Fot. T.Budziński

7 Założyciele współczesnej populacji żubra

8 LB LC 15 Bismarck 16 Plavia 147 Begrunder 87 Bill 89 Bilma 42 Planta 45 Plebejer 100 Kaukasus 96 Gatczyna 46 Placida 95 Garde, 35 Plewna LC LB Założyciele współczesnej populacji żubra Protoplastami wszystkich żyjących obecnie na świecie żubrów było zaledwie 12 osobników, w tym tylko 7 stało się przodkami linii nizinnej. Sytuacja ta spędza sen z powiek wszystkim strategom restytucji żubra, ale w świetle nauki pula genowa żubra jest zamknięta i obecnie możemy zadbać jedynie o to, aby wykorzystać efektywnie ten materiał hodowlany, jaki posiadamy. (Księga Rodowodowa Żubrów Historia i Współczesność, Białowieża 2009).

9 contribution Zmiany udziału założycieli 52,82 20,11 17,77 36,17 12,76 51,06 7,24 3,44 89,3 27,56 19, ,36 40, Kaukasus and other 2000 Plavia year and others Bilma+Bill Planta+Plebejer Plavia and others year Bilma+Bill Planta+Plebejer

10 Współczynnik inbredu 0,6 0,5 LB line LC line 0,4 0,3 0,2 0,1 0,

11 Potomstwo Kaukasusa i 4 samic

12 contribution Porównanie udziału założycieli w populacji na wolności i w niewoli linii LC captive free founder

13 Rozkład linii męskich (chromosom Y) 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 Linia nizinna Y87 Y147 Y15 Y45 0, ,0 0,8 0,6 0,4 0,2 Linia białowiesko-kaukaska Y147 Y15 Y45 Y100 0,

14 Zagrożenia: Choroby i pasożyty Żubr jest bardzo wrażliwy i mało odporny fot. P.Duell Fot. T.Budziński

15 Najgroźniejsze choroby zakaźne żubrów Żubr jest gatunkiem bardzo podatnym na choroby. Źródłem zakażenia mogą tu być inne pokrewne gatunki (jak np. bydło domowe), a transmisja choroby odbywać się może poprzez bezpośredni kontakt, korzystanie z tego samego pastwiska lub też być przenoszona przez owady/pajęczaki krwiopijne. Przebieg chorób zakaźnych u żubra jest z reguły groźniejszy niż u innych gatunków - w przeszłości kilkakrotnie miały miejsce zachorowania żubrów, które kończyły się likwidacją całych stad bądź znacznej ich części: gruźlica w Bieszczadach pryszczyca w Pszczynie choroba błękitnego języka w Niemczech Oprócz tych chorób groźna dla żubrów może być bruceloza, wirusowa biegunka, wąglik, paratuberkuloza.

16 Choroby pasożytnicze U żubrów stwierdza się powszechnie obecność fauny pasożytniczej charakterystycznej zarówno dla jeleniowatych jak i dla bydła i owiec. Pasożyty zarówno mechanicznie uszkadzają tkanki i narządy jak i poprzez toksyczne produkty swojej przemiany materii powodują zatrucia organizmu. I tak np. zarażenie: motylicą wątrobową powoduje mechaniczne uszkodzenia miąższu wątroby połączone z rozrostem tkanki łącznej oraz pojawianie się zwapnień w przewodach żółciowych. nicieniami płucnymi prowadzi do zapalenia płuc i zmian w tym narządzie. nicieniami krwiopijnymi, jak np. Astworthius sidemi przywleczony z jeleniem sika jest obecnie stwierdzany u 100% badanych żubrów w Puszczy Białowieskiej (w bardzo krótkim czasie opanowały całe populacje żubra)

17 Nekrotyczne zapalenie napletka NZN- nekrotyczne zapalenie napletka (łac. posthitis)- schorzenie narządów moczowo- płciowych samców żubra o nieznanej jak dotąd etiologii. W początkowej fazie choroby może występować zaledwie jedno ognisko martwicowo-ropne na krawędzi napletka, (towarzyszy mu cuchnąca śluzoworopna wydzielina na włosach pędzla napletka). W kolejnych etapach choroby dochodzi do: owrzodzenia, ubytków ściany napletka, zmian zapalnomartwicowych prącia, a nawet jego autoamputacji, zarośnięcia otworu napletkowego i tworzenia się przetok moczowych. Fot. M. Krzysiak Fot. Z. Krasiński Fot. M. Krzysiak

18 W wolnej populacji żubrów we wschodniej części Puszczy Białowieskiej pierwsze przypadki tego schorzenia odnotowano pod koniec lat 70-tych. W polskiej części Puszczy Białowieskiej pierwsze przypadki samców z objawami NZN zaobserwowano w 1980 roku. W latach w wolnej populacji w Puszczy Białowieskiej posthitis stwierdzono łącznie u 167 samców (147 odstrzelonych, 20 padłych). Badania chorobowo zmienionych tkanek wykazały obecność różnych bakterii (z rodzaju Corynebacterium sp., Bacillus sp., Staphylococcus, Pseudomonas a., i inne), jednak jak dotąd nie ujawniono jednoznacznego czynnika patogennego tej choroby, ani określić źródła zakażenia. Fot. M. Krzysiak

19 Zagrożenia: Niewłaściwe metody utrzymania: (żywienia, opieki, transportu) fot. P.Duell Fot. T.Budziński

20

21 Zagrożenia: Krzyżowanie z bizonem fot. P.Duell Fot. T.Budziński

22 Bizony w Polsce

23 Duży problem