Logistyka i Spedycja Portowo-Morska wykład 3 (Czym zajmuje się logistyka i spedycja portowo-morska?)

Transkrypt

1 Logistyka i Spedycja Portowo-Morska wykład 3 (Czym zajmuje się logistyka i spedycja portowo-morska?) dr Adam Salomon Katedra Transportu i Logistyki Wydział Nawigacyjny Akademia Morska w Gdyni

2 LiSPM Podstawowy podręcznik do wykładu 3. A. Salomon, Spedycja - teoria, przykłady, ćwiczenia, Wyd. AM, Gdynia 2011 LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 2

3 Logistyka i spedycja portowo-morska (przypomnienie) Logistyka i spedycja portowo-morska obejmuje działania spedytora przesłania przesyłki frachtem morskim, wszelkimi jego formami jak i dostępnymi sposobami. Logistyka i spedycja portowo-morska umożliwia obsługę przesyłek na zasadzie drzwi-drzwi. LiSPM też służyć jako uzupełnienie lub część składowa większych projektów logistycznych. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 3

4 LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 4

5 Charakterystyka podstawowych pojęć w morskich przewozach konwencjonalnych (1) Termin Fracht (freight) Załadunek i rozładunek (quay, loading, pier handling etc.). THC port nadania; THC port przeznaczenia. Dowóz do portu nadania; Dostawa z portu przeznaczenia. Opis Liczony najczęściej w jednostkach w/m, nie obejmuje ŻADNEJ innej czynności spedytora. Załadunek na statek, liczony w zależności od rodzaju towaru i jego ilości, standardem jest naliczanie opłat tylko za wagę brutto, bez dodatków objętościowych (dotyczy przesyłek o standardowych rozmiarach). THC czyli opłaty jakie może pobierać port za pośrednictwem spedytora za obsługę przesyłki. Dla przesyłek konwencjonalnych opłaty te przeważnie są naliczane wg w/m. W zależności od rodzaju przesyłanego towaru jak i rodzaju transportu stawki i ich konstrukcja mogą się różnić od siebie. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 5

6 Przesyłki konwencjonalne w TM (definicja THC) THC (ang.) Terminal Handling Charges, opłaty portowe, którymi port obciąża spedytora za obsługę przesyłki wewnątrz portu. THC naliczane jest zarówno dla przesyłek importowych i eksportowych, konwencjonalnych jak i kontenerowych (pełnokontenerowych FCL i drobnicy kontenerowej LCL). LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 6

7 Charakterystyka podstawowych pojęć w morskich przewozach konwencjonalnych (2) Termin Odprawy celne; Zezwolenia na transport, import, eksport; Dokumenty dopuszczające do obrotu handlowego. Wystawienie B/L (B/L fee) Opis Do uzgodnienia, choć doskonała większość tych stawek opłat jest naliczana jednorazowo za całą przesyłkę, dokument lub czynność spedytora. Istotne jest, że aby uzyskać niektóre zezwolenia spedytor musi dysponować czasem niezbędnym do ich załatwienia. Także niektóre zezwolenia wymagają dosyć specyficznej aranżacji (próbki do analizy, długotrwałe procedury w odpowiednich urzędach administracji państwowej). Może okazać się, że załatwienie danej sprawy w urzędach jest długotrwałe, kłopotliwe i stresujące. Spedytor nie rozwiąże tego problemu. Spedytor co najwyżej ograniczy kontakty z urzędnikami do minimum, ale nie zmieni obowiązującego prawa i biurokracji. Stawka za sporządzenie dokumentu, standardowo za Express B/L. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 7

8 Przesyłki skonteneryzowane zalety 1. mobilność kontenerów kontener może być przewożony w głąb lądu bez konieczności przeładunku w porcie, co zmniejsza ryzyko uszkodzeń; 2. elastyczność w transporcie dzięki stosowaniu kontenerów specjalistycznych; 3. mniejszy koszt frachtu efekt skali, konkurencja wielu przewoźników na tych samych trasach; 4. przewidywalności kosztów frachtu wszelkie stawki są ważne przez okres średnio około 3 miesięcy); 5. wygoda rozwiązania dla klienta załadunek bezpośrednio w magazynach dostawcy i odbiorcy; 6. łatwość gromadzenia kontenerów w portach. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 8

9 Przesyłki skonteneryzowane nisze rynkowe Kontenery praktycznie już wyparły z rynku stare, poczciwe frachtowce. Jest co prawda kilka nisz rynkowych (przewozy czarterowe, np. ropy naftowej), do których kontenery jeszcze nie są stosowane, ale i tak nie zmienia to faktu w skali światowej. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 9

10 Przeładunki w polskich portach morskich w mln ton LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 10

11 Dane eksploatacyjno-inwestycyjne polskich portów morskich LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 11

12 Przeładunki kontenerów (w TEU) w porcie gdyńskim i gdańskim LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 12

13 Rodzaje kontenerów w pracy spedytora portowo-morskiego Lista ta nie obejmuje wszystkich dostępnych na rynku rodzajów kontenerów, ale pokazuje różnorodność typów i wielość ich zastosowań w LiSP-M. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 13

14 20 Dry Freight Container LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 14

15 40 Dry Freight Container LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 15

16 40 High Cube Dry Container LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 16

17 45 High Cube Dry Container LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 17

18 20 Flat Rack Container LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 18

19 40 Flat Rack Container LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 19

20 20 Refrigerated Container LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 20

21 40 HC Refrigerated Container LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 21

22 40 Artifical Tweendeck (1) Artificial Tweendeck to po prostu podłoga kontenera. Jest modułowa, tzn., że istnieje możliwość łączenia kilku podłóg na pokładzie kontenerowca dla przewozu dużych części (przekraczających obrys podłogi jednego lub kilku kontenerów). Jest to jedna z bardziej zaawansowanych technologicznie nowinek w przewozach skonteneryzowanych. Pozwala na przewóz nietypowych gabarytowo przesyłek na sztucznie utworzonym pokładzie. Dzięki temu możliwe jest wykorzystanie kontenerów do przewozu drobnicy ponadgabarytowej. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 22

23 40 Artifical Tweendeck (2) Wymaga to bardzo szczegółowych ustaleń ze spedytorem, spośród których najczęściej spotykane to: 1. konieczność przedstawienia dokładnych rysunków technicznych; 2. zapewnienie nadzoru i dokładnych instrukcji do za- i rozładunku towaru; 3. serię dodatkowych ubezpieczeń na przeładunki, transport itp.; 4. dowóz przesyłki z miejsca odbioru do portu i z portu przeznaczenia do właściwego miejsca przeznaczenia w głębi lądu; 5. wielu innych, wynikających choćby z nacisku na metr kwadratowy, wysoko położony środek ciężkości pojedynczej sztuki przewozowej i inne szczególne własności towaru mające wpływ na proces obsługi przez spedytora. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 23

24 Przesyłki pełnokontenerowe (Full Container Load czyli F.C.L.) Podstawowym, wręcz flagowym produktem każdego logistyka/spedytora jest tzw. FCL, czyli przewozy całych kontenerów. Pomimo możliwych kombinacji warunków odbioru i dostawy oraz różnych umów z armatorami i portami jest to najprostsza operacja, jaką wykonuje logistyk/spedytor portowo-morski. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 24

25 Charakterystyka najczęściej spotykanych rodzajów stawek w morskich przewozach pełnokontenerowych (FCL) (1) Termin Fracht (freight). Opis Liczony najczęściej w jednostkach kontenerowych, nie obejmuje ŻADNEJ innej czynności spedytora, jeśli nie jest to wyraźnie wskazane w ofercie. Stawki frachtu podawane są za jednostkę 20 stopową i oddzielnie 40 stopową (lub 45 stopową). Stawki dla kontenerów specjalistycznych (chłodni, tank-kontenerów, izoterm itp.) obejmują dodatkowe opłaty, najczęściej liczone za dobę użytkowania kontenera. Dodatkowe warunki (jak np. LIFO) opisują zachowania spedytora typowe dla danego regionu geograficznego (w tym przypadku Morze Śródziemne). Konkretnie LIFO oznacza, że w stawce nie jest ujęty koszt za- lub rozładunku w porcie śródziemnomorskim. Klient musi bardzo dokładnie czytać tę część oferty i w razie jakichkolwiek wątpliwości uzyskać pisemne wyjaśnienia od spedytora czego dane warunki dotyczą i jaki mają wpływ na wysokość faktury. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 25

26 Charakterystyka najczęściej spotykanych rodzajów stawek w morskich przewozach pełnokontenerowych (FCL) (2) Termin THC port nadania; THC port przeznaczenia. Opis THC czyli opłaty jakie może pobierać port za obsługę kontenera. Dla przesyłek kontenerowych opłaty te przeważnie są naliczane za jednostkę, przy czym podstawą obciążenia THC jest wielkość kontenera. THC różni się dla różnych portów morskich, częstokroć różnice są zauważalne pomiędzy krajami nadania lub przeznaczenia. Dobrym zwyczajem klienta znającego realia frachtu morskiego jest żądanie podania THC jako oddzielnego czynnika kosztu, ponieważ może okazać się, że niektórzy spedytorzy oferują, czasami znaczne zniżki tych opłat. Nadając przesyłkę z Polski do np. USA musimy brać pod uwagę fakt, że THC będzie naliczone wielokrotnie, tzn. co najmniej w polskim porcie i porcie amerykańskim. Dlatego negocjując przejęcie gestii transportowej należy zwrócić szczególną uwagę na ten prosty fakt. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 26

27 Charakterystyka najczęściej spotykanych rodzajów stawek w morskich przewozach pełnokontenerowych (FCL) (3) Termin Dodatki do frachtu: BAF; CAF; Inne. Opis Jeśli w ofercie występują jakiekolwiek dodatki do frachtu, najprostszą drogą ich pozbycia się i uproszczenia całej oferty jest odpowiednia instrukcja do oferującego spedytora. Najlepszym rozwiązaniem polegającym na pozbyciu się śmierdzącego jajka" jakim dla normalnego klienta jest dodatek do frachtu jest żądanie od spedytora oferty bez jakichkolwiek dodatków, z ceną podaną w uproszczonej konstrukcji: koszt odbioru THC fracht koszt dostawy jako całkowicie wystarczającej do dokładnej oceny oferty spedytora. Najlepszym materiałem porównawczym jest stawka ALL-IN", ale często ze względu na warunki dostawy nie jest możliwe przeprowadzenie analizy porównawczej na bazie tej stawki. Dodatki te są pozostałościami okresu, w którym stawki frachtu obowiązywały wiele lat. Różnice polegały właśnie na CAF (Currency Adjustment Factor) i BAF (Bunker Adjustment Factor dry & Reefer), które to były zmiennymi warunkującymi wielkość bezwzględną stawki. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 27

28 Charakterystyka najczęściej spotykanych rodzajów stawek w morskich przewozach pełnokontenerowych (FCL) (4) Termin Załadunek i rozładunek kontenera w porcie (container stuffing) Opis Stawki te zależą od rodzaju towaru, jego ilości, wagi jednostkowej opakowania i wielu innych czynności. Należy bardzo dokładnie sprawdzić czy dana stawka nie ulegnie zmianie (w Polsce kontenery przeważnie ładują i rozładowują porty, choć wiele jest firm stafujących posiadających własne magazyny) zależnie od wielu szczególnych własności towaru. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 28

29 Charakterystyka najczęściej spotykanych rodzajów stawek w morskich przewozach pełnokontenerowych (FCL) (5) Termin Dowóz do portu nadania; Dostawa z portu przeznaczenia. Opis W zależności od rodzaju przesyłanego kontenera jak i samego towaru stawki mogą się różnić. Zwyczajowo podaje się stawki według wielkości kontenera, czasem jego wagi (jeśli przekracza wagę dopuszczalną). Zawsze istnieje możliwość przewiezienia towaru bezpośrednio do portu (lub do firmy stafującej) tak, aby towar został załadowany w porcie. Ale wówczas oprócz kosztów dowozu towaru do portu należy uwzględnić: 1. koszty załadunku kontenera; 2. często niepełne wypełnienie kontenera towarem (ryzyko poniesienia dodatkowych opłat dla przesłania tej samej ilości towaru); 3. możliwe rabaty udzielane przez spedytora przy często powtarzających się przedsięwzięciach. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 29

30 Charakterystyka najczęściej spotykanych rodzajów stawek w morskich przewozach pełnokontenerowych (FCL) (6) Termin Opis Odprawy celne; Stawka za dokument, standardowo za Express B/L. Zezwolenia na transport/import/ eksport; Dokumenty dopuszczające do obrotu handlowego. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 30

31 Drobnica kontenerowa (Less than Container Load czyli L.C.L.) (1) Jeżeli spedytor sam organizuje drobnicę kontenerową oznacza to, że jest już odpowiednio rozwiniętym operatorem frachtu morskiego. Drobnica kontenerowa oznacza, że w jednym kontenerze są konsolidowane przesyłki wielu firm (bądź jednej firmy) dla wielu odbiorców. Przesyłki są konsolidowane w magazynach w pobliżu lub na terenie portów lub terminali towarowych, gdzie następuje ich załadunek do kontenera i przesłanie do kooperującego spedytora w porcie przeznaczenia, który następnie na podstawie załączonej dokumentacji dokonuje rozformowania kontenera i dystrybuuje przesyłki do finalnych odbiorców. Mechanizm ten działa identycznie w przypadku importu do Polski. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 31

32 Drobnica kontenerowa (Less than Container Load czyli L.C.L.) (2) Podstawową zaletą jest fakt, że spedytorzy obciążają klienta za w/m", a nie cały kontener. Pozwala to w tani i pewny sposób przesyłać niewielkie przesyłki na duże odległości. Drobnica kontenerowa jest jedną z tańszych form przesyłania towaru, jeśli nie najtańszą. Ale korzystając z tej formy frachtu morskiego należy uzbroić się w cierpliwość, ponieważ przesyłanie towaru za pośrednictwem LCL jest bardzo czasochłonne. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 32

33 Drobnica kontenerowa (Less than Container Load czyli L.C.L.) (4) Serwis LCL jest oferowany przez spedytorów dużych ponadnarodowych, a standardowa konstrukcja oferty jest skomplikowana. W doskonałej większości konstrukcja stawek jest ustalana przez samego spedytora. Choć większość spedytorów stosuje się do kilku podstawowych zasad uznawanych za rynkowe klient może otrzymać ofertę odbiegającą od uznanych standardów Podawanie cen w coraz to innych ciasteczkach jest techniką marketingową znaną również specjalistom od spedycji. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 33

34 Czartery statków (1) Czarterowaniem statków zajmują się wyspecjalizowane firmy bądź też oddziały firm spedycyjnych. Tylko niewielki odsetek przesyłek jest aranżowanych przez średniego rozmiaru firmy spedycyjne, a spośród tych większość aranżacji czarterów polega na znajomościach i podobnych zależnościach. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 34

35 Czartery statków (2) Aby wyczarterować statek należy sprecyzować wymagania spedycyjne, przy czym szczególnie trzeba mieć na uwadze: 1. Właściwości towaru, tak jak wpływ warunków przewozu na sam towar jak też, co jest rzadziej brane pod uwagę, wpływ samego towaru na statek i jego dalsze użytkowanie; bardzo często właściwości towaru przesądzają o cenie czarteru; 2. Wymagany sposób wydania towaru odbiorcy pod kątem uzyskania zapłaty w umówionym terminie; 3. Rejon geograficzny w którym towar będzie przewożony (a w szczególności warunki pogodowe i klimatyczne, bezpieczeństwo danego regionu i inne warunki geopolityczne); 4. Dostępność środków finansowych, którymi klient zapłaci za czarter (przed, w trakcie czy po fakcie dostawy ewentualnie odbioru towaru) i jej ewentualny wpływ na cenę czarteru. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 35

36 Czartery statków (3) Jeśli klient zgromadzi wyżej wymienione informacje może skontaktować się ze spedytorami i rozpocząć konkurs ofert. Wszelkie inne ustalenia są specyficzne i zależą od właścicieli statku i spedytora. LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 36

37 BIMCO wzory umów ( %B3w.html) Wzory formularzy charterpartii BIMCO w wersji.pdf LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 37

38 LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 38

39 LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 39

40 LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 40

41 LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 41

42 LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 42

43 LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 43

44 LiSPM dla III sem. MSTiL Koniec wykładu 3. Dziękuję za uwagę i zapraszam na kolejne wykłady i ćwiczenia LiSPM dr Adam Salomon, KTiL 44