Informacja o stanie realizacji zadań oświatowych w m. st. Warszawie w roku szkolnym

Transkrypt

1

2 2

3 Spis treści WPROWADZENIE...7 Rok 2008/2009 w Warszawie...7 O Informacji...8 I. OŚWIATA W LICZBACH STAN I ZMIANA...9 A. DEMOGRAFIA M. ST. WARSZAWY...9 B. INFORMACJE WG TYPÓW JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH SYSTEMU OŚWIATY Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego (zadanie gminy zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty)...15 a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki b) Dane statystyczne c) Kadra d) Demografia przedszkolna e) Geografia przedszkolna f) Sześciolatki g) Baza lokalowa i wyposaŝenie placówek h) Stopień zaspokojenia potrzeb i) Inne formy opieki przedszkolnej j) Opieka wakacyjna k) Wydatki l) Rekrutacja i elektroniczny system ewidencji wniosków do przedszkoli Szkoły podstawowe (zadanie gminy zgodnie z art. 2 pkt 2.a ustawy o systemie oświaty)...23 a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki b) Dane statystyczne c) Kadra d) Demografia szkół podstawowych e) Geografia szkół podstawowych f) Realizacja obowiązku szkolnego g) Baza lokalowa i wyposaŝenie placówek h) Stopień zaspokojenia potrzeb i) Wydatki j) Wyniki sprawdzianu Gimnazja (zadanie gminy zgodnie z art. 2 pkt 2.b ustawy o systemie oświaty)...30 a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki b) Dane statystyczne c) Kadra d) Demografia gimnazjalna e) Geografia gimnazjalna f) Realizacja obowiązku szkolnego g) Baza lokalowa i wyposaŝenie placówek h) Stopień zaspokojenia potrzeb i) Wydatki Dane finansowe podano łącznie ze szkołami dla dorosłych j) Wyniki egzaminu gimnazjalnego Licea ogólnokształcące (zadanie powiatu zgodnie z art. 2 pkt 2.c ustawy o systemie oświaty)...38 a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki b) Dane statystyczne c) Kadra d) Geografia licealna e) Baza lokalowa f) Stopień zaspokojenia potrzeb g) Wydatki h) Wyniki rekrutacji i) Wyniki matury Szkoły zawodowe dla młodzieŝy (zadanie powiatu zgodnie z art. 2 pkt 2.c ustawy o systemie oświaty) w tym: licea profilowane, technika, zasadnicze szkoły zawodowe...46 a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki b) Dane statystyczne c) Kadra d) Geografia szkół zawodowych e) Baza lokalowa f) Stopień zaspokojenia potrzeb

4 g) Wydatki Dane finansowe łącznie ze szkołami dla dorosłych...52 h) Wyniki rekrutacji...52 i) Wyniki matury i egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe Szkoły dla dorosłych a) Wprowadzenie. Definicje typów jednostek...62 b) Dane statystyczne...62 (1) Gimnazja dla dorosłych...62 (2) Licea ogólnokształcące dla dorosłych...63 (3) Technika dla dorosłych...63 (4) Uzupełniające licea ogólnokształcące...63 (5) Technika uzupełniające...64 (6) Szkoły policealne...64 c) Kadra...65 d) Wyniki egzaminu gimnazjalnego, matury i egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe w Warszawie w szkołach dla dorosłych...66 (1) Wyniki egzaminu gimnazjalnego...66 (2) Wyniki egzaminu maturalnego...66 (3) Wyniki egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w Warszawie Szkoły i placówki specjalne dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych (w podziale na typy niepełnosprawności) (zadanie gminy i powiatu zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy o systemie oświaty) a) Wprowadzenie. Definicje typów jednostek...69 b) Dane statystyczne...71 c) Kadra...80 d) Baza lokalowa...81 e) Stopień zaspokojenia potrzeb...83 f) Wydatki...83 g) Wyniki sprawdzianu po szóstej klasie, egzaminu gimnazjalnego, matury i egzaminów zawodowych...85 (1) Wyniki sprawdzianu...86 (2) Wyniki egzaminu gimnazjalnego...86 (3) Wyniki egzaminu maturalnego...87 (4) Wyniki egzaminu zawodowego Placówki pozaszkolne (zadanie powiatu zgodnie z art. 2 pkt 3 ustawy o systemie oświaty) a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki...89 b) Dane statystyczne...92 c) Kadra...92 d) Baza lokalowa...92 e) Stopień zaspokojenia potrzeb...93 f) Wydatki Zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli (zadanie powiatu oraz zadania zlecone przez MEN zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy o systemie oświaty) a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki...94 b) Dane statystyczne...94 c) Kadra...94 d) Baza lokalowa...94 e) Stopień zaspokojenia potrzeb...95 f) Wydatki Poradnie psychologiczno-pedagogiczne (zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o systemie oświaty) 97 a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki...97 b) Dane statystyczne...97 c) Kadra...97 d) Baza lokalowa...99 e) Stopień zaspokojenia potrzeb...99 f) Wydatki Bursy a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki b) Dane statystyczne c) Wydatki d) Baza lokalowa e) Stopień zaspokojenia potrzeb C. KADRA a) Nauczyciele b) Pracownicy administracji i obsługi D. FINANSE I KOSZTY

5 a) Zasady finansowania edukacji b) Standardy finansowe na ucznia c) Wydatki E. INFRASTRUKTURA Placówki nadzorowane przez Biuro Edukacji a) Lokalizacja placówek edukacyjnych b) Struktura wiekowa c) Obiekty zabytkowe d) Lokale mieszkalne w substancji edukacyjnej e) Realizacja remontów f) Realizacja inwestycji Placówki nadzorowane przez dzielnice a) Realizacja remontów b) Realizacja inwestycji F. PLACÓWKI PROWADZONE PRZEZ INNE PODMIOTY, W TYM PLACÓWKI NIEPUBLICZNE II. REALIZACJA POLITYKI EDUKACYJNEJ M. ST. WARSZAWY W LATACH W ROKU SZKOLNYM 2008/ A. PRIORYTETY EDUKACYJNE, EFEKTY KLUCZOWE I WAśNE WYDARZENIA W ROKU SZKOLNYM 2008/ B. INFORMACJA O WYBRANYCH WAśNYCH DZIAŁANIACH W ROKU SZKOLNYM 2008/ Wychowanie przedszkolne wybrane projekty Organizacja oddziałów dla dzieci sześcioletnich w szkołach podstawowych Rozwijanie szkolnictwa zawodowego i doradztwa zawodowego Działania na rzecz szkolnictwa niepublicznego Programy dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych Programy dla uczniów zdolnych Współpraca z organizacjami pozarządowymi Projekty Warszawskich Inicjatyw Edukacyjnych Projekty unijne i międzynarodowe Doskonalenie zawodowe nauczycieli i kadry kierowniczej szkół i placówek Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń Warszawskie Forum Rodziców i Rad Rodziców Programy Lato w mieście, Zima w mieście, Lato poza miastem, Zima poza miastem Programy z zakresu bezpieczeństwa Programy z zakresu edukacji zdrowotnej Współpraca z uczelniami Pomoc materialna dla uczniów C. REALIZACJA PROGRAMÓW STRATEGICZNYCH POLITYKI EDUKACYJNEJ M. ST. WARSZAWY W LATACH III. INFORMACJE DZIELNICOWE NA PŁYCIE CD - Na CD znajdują się wszystkie opracowania dzielnicowe (18) wraz z dokumentem podpisanym przez burmistrza dzielnicy zamieszczone w katalogach zatytułowanych nazwa dzielnicy ZAŁĄCZNIK I INFORMACJE OKRĘGOWEJ KOMISJI EGZAMINACYJNEJ W WARSZAWIE 1. BEMOWO - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 2. BIAŁOŁĘKA - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 3. BIELANY - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 4. MOKOTÓW - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 5. OCHOTA - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej 5

6 - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 6. PRAGA POŁUDNIE - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 7. PRAGA PÓŁNOC - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 8. REMBERTÓW - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 9. ŚRÓDMIEŚCIE - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 10. TARGÓWEK - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 11. URSUS - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 12. URSYNÓW - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 13. WAWER - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 14. WESOŁA - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 15. WILANÓW - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 16. WŁOCHY - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 17. WOLA - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego 18. śoliborz - wyniki sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej - wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki egzaminu gimnazjalnego część z języka obcego ZAŁĄCZNIK II ANKIETY OTRZYMANE OD PLACÓWEK PROWADZONYCH PRZEZ PODMIOTY INNE NIś SAMORZĄD NA PŁYCIE CD - Na płycie znajduje się 95 przysłanych ankiet ZAŁĄCZNIK III SPIS JEDNOSTEK OŚWIATY NADZOROWANYCH BEZPOŚREDNIO PRZEZ BIURO EDUKACJI ZAŁACZNIK NR IV JEDNOSTKI OŚWIATY DLA UCZNIÓW O SPECJALNYCH POTRZEBACH EDUKACYJNYCH NA PŁYCIE CD 6

7 Wprowadzenie Przed 230 laty przewodniczący Komisji Edukacji Narodowej biskup Michał Jerzy Poniatowski sporządził mapę rozmieszczenia zarządzanych przez nią szkół w województwach krakowskim, sandomierskim, płockim i mazowieckim. W tym czasie w Warszawie była jedna szkoła. W roku szkolnym 2008/2009 m.st. Warszawa prowadziło ponad 1130 jednostek oświatowych. Rok 2008/2009 w Warszawie W roku szkolnym 2008/2009 na realizację zadań oświatowych m.st. Warszawy istotny wpływ miały wydarzenia i działania, które bezpośrednio nie wiązały się z realizacją poszczególnych zadań oświatowych. NaleŜały do nich: Uchwała kompetencyjna. 18 grudnia 2008 Rada Warszawy przyjęła uchwałę nr XLVI/1422/2008 w sprawie przekazania dzielnicom m.st. Warszawy do wykonywania niektórych zadań i kompetencji m.st. Warszawy. Uchwała ta znacząco rozszerzyła autonomię dzielnic w zakresie zarządzania oświatą. Pierwsze półrocze 2009 było okresem docierania się nowych zasad współpracy dzielnic i Biura Edukacji, ale juŝ w tym okresie ujawniły się róŝnice priorytetów i stylów zarządzania. Dla przykładu niektóre dzielnice w pełni zrezygnowały z utrzymywania oddziałów dla sześciolatków w przedszkolach, choć nie były do tego zmuszone potrzebami demograficznymi, a inne wolały odłoŝyć tę decyzję na później mimo niedostatku miejsc w przedszkolach dla najmłodszych roczników. Zmiany w ustawie o systemie oświaty. Jednym z efektów tych zmian jest powstanie niniejszej Informacji, ale znacznie powaŝniejsze skutki dla oświaty miało rozpoczęcie procesu obniŝania wieku szkolnego. W Warszawie dało to impuls do przyspieszenia trwającego juŝ od kilku lat procesu rezygnowania z prowadzenia oddziałów dla sześciolatków w przedszkolach i otwierania oddziałów przedszkolnych w szkołach. Nowa podstawa programowa. Zmiana ta wiąŝe się ze zmianami ustawowymi, ale została wprowadzona przed ich uchwaleniem w trybie zmiany rozporządzenia MEN. Zmiana podstawy spowodowało konieczność przeszkolenia nauczycieli i dyrektorów szkół. 7

8 Zmiany w ustawie Karta Nauczyciela. Dodanie do pensum nauczycielskiego dodatkowej godziny równieŝ wpłynęło na sposób realizacji zadań oświatowych. WdroŜenie nowych systemów informatycznych do zarządzania oświatą. Systemy takie jak internetowe repozytorium arkuszy organizacyjnych, hurtownia danych organizacyjnych Sigma, system rozliczeń dotacji dla szkół niepublicznych ODPN, system ewidencji podań do przedszkoli lub Bank Rezerw Kadrowych znacząco usprawniły obieg informacji i pozwoliły rozpocząć proces zmiany roli Biura Edukacji z ośrodka bezpośredniego zarządzania oświatą na centrum wymiany i analizy informacji. Kryzys ekonomiczny. W roku 2008/2009 władze Warszawy zmuszone zostały do powaŝnych oszczędności, ale nie szukano ich w oświacie. O Informacji Informacja Prezydenta m.st. Warszawy o stanie realizacji zadań oświatowych w r. szk. 2008/2009 jest przedstawiana Radzie Miasta po raz pierwszy na podstawie znowelizowanej w marcu 2009 r. ustawy o systemie oświaty. W poprzednich latach informacje o stanie oświaty publikował GUS, m.in. w cyklu Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2007/2008 oraz kurator mazowiecki w formie opracowanej w 2008 r. informacji Oświata mazowiecka mocne i słabe strony. Informacje te miały szerszy, odpowiednio ogólnopolski lub wojewódzki zasięg, i nie obejmowały danych związanych z zakresem zadań organu prowadzącego dla jednostek systemu oświaty. Niniejsze opracowanie zawiera treści wynikające z obowiązków nałoŝonych na samorząd pełniący rolę organu prowadzącego dla wielu jednostek systemu oświaty. Układ opracowania Pracę nad treścią opracowania rozpoczęto od określenia klucza doboru danych do Informacji. Celem było, aby powstał dokument przydatny dla wszystkich zainteresowanych, a zarazem na tyle syntetyczny, by moŝliwe było jego wykonanie juŝ po zakończeniu omawianego roku szkolnego. Ustawa nakazuje Informację składać corocznie, a więc dla porównywalności danych jej podstawowy układ powinien być moŝliwie stabilny. Za jego podstawę przyjęliśmy typy jednostek systemu oświaty, których prowadzenie, zgodnie z ustawą, jest zadaniem gminy i powiatu. Równolegle ustawa nakłada na samorząd gminny i powiatowy wiele innych zadań, które omawiamy w opracowaniu. Informacja, a nie raport lub analiza Sejm wprowadzając nowy obowiązek ustawowy uŝył określenia Informacja. Takie sformułowanie wskazuje na rodzaj treści, na jakim materiał ten powinien się koncentrować. Z pewnością stanie się on podstawą do wielu szczegółowych raportów, analiz oraz sprawozdań, ale jego bezpośrednim zadaniem jest moŝliwie pełna i dokładna informacja o tym, w jaki sposób m.st. Warszawa realizowało swoje zadanie oświatowe w roku szkolnym, którego Informacja dotyczy. Realizacja polityki edukacyjnej m.st. Warszawy Osobną część opracowania poświęciliśmy omówieniu działań, które m.st. Warszawa podejmuje dla realizacji uchwalonej przez Radę Warszawy w marcu 2008 r. Polityki edukacyjnej m.st. Warszawy na lata Działania te częściowo są realizacją zadań nakładanych na samorząd warszawski przez ustawę, ale w znacznej części są ukierunkowane na dodatkowe cele, jakie Warszawa postawiła sobie w swojej Polityce edukacyjnej. Forma opracowania W skład opracowania wchodzi część pierwsza, w której znajdują się informacje o poszczególnych typach szkół i wybranych zagadnieniach przekrojowych oraz część druga omawiająca realizację priorytetów Polityki edukacyjnej m.st. Warszawy oraz kalendarium działań podejmowanych w omawianym roku. Uzupełnieniem opracowania jest 18 Informacji dzielnicowych, które umieszczone zostały na dołączonej płytce CD. Materiałami towarzyszącymi opracowaniu są informacje Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie oraz ankiety informacyjne przysłane przez jednostki prowadzone przez inne podmioty, niŝ samorząd. 8

9 I. Oświata w liczbach stan i zmiana A. Demografia m. st. Warszawy W ciągu ostatnich czterech lat Warszawa stała się stolicą najmłodszych. Wśród polskich miast jest liderem pod względem poziomu i tempa wzrostu dzietności kobiet oraz udziału najmłodszych wśród ogółu dzieci i młodzieŝy. Najmłodsze dzieci w wieku od 0 do 4 lat stanowią 4,74% mieszkańców i 28,6% ogółu dzieci i młodzieŝy. Tabela 1: Liczebność grup wiekowych w Warszawie Źródło: Opracowanie własne na podstawie publikacji GUS Ludność, stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2008 r. tabela 17 grupa wiekowa liczba osób rozkład grup wiekowych w Warszawie ,43% ,14% ,04% ,41% ,68% ,23% ,10% 70 lat i więcej ,97% W sumie ,00% 9

10 Wykres 1: Liczebność grup wiekowych w Warszawie Źródło: dane zawarte w tabeli 1 Liczebność grup wiekowych Liczebność grup wiekowych w Warszawie 70 lat i więcej Grupa wiekowa Liczba osób w tysiącach Wykres 2: Rozkład grup wiekowych w Warszawie Źródło: dane zawarte w tabela 1 Liczebność grup wiekowych Rozkład grup wiekowych w Warszawie % 70 lat i więcej 13% 0 9 8% % % % % % 10

11 Tabela 2: Liczebność roczników dzieci i młodzieŝy w Warszawie Źródło: publikacja GUS Ludność, stan i struktura w przekroju terytorialnym Stan w dniu 31 XII 2008 r. tabela 17 stan na 31 grudnia 2008 Wszystkich mieszkańców Warszawy ,00% urodzeni w roku wiek liczba osób rozkład wieku w Warszawie ,08% ,00% ,96% ,88% ,82% ,76% ,72% ,75% ,76% ,72% ,71% ,70% ,74% ,76% ,79% ,80% ,85% ,88% ,93% ,98% ,06% ,10% ,23% ,35% ,44% ,53% ,67% ,78% ,92% ,97% grupa wiekowa liczba osób rozkład grup wiekowych w Warszawie ,04% ,18% ,13% ,44% ,79% 11

12 Wykres 3: Liczebność roczników dzieci i młodzieŝy w Warszawie Źródło: Tabela 2 Liczebność roczników dzieci i młodzieŝy Liczebność roczników młodzieŝy w Warszawie Wiek Warszawa miastem najmłodszych Liczba osób w tysiącach Udział dzieci i młodzieŝy w wieku do 19 lat w ogólnej liczbie ludności w Warszawie (16,57%) jest niŝszy niŝ średnia obliczona dla 17 polskich miast liczących ponad 200 tys. mieszkańców (17,82%), a w szczególności niŝszy niŝ w Radomiu (21,42%) i Białymstoku (20,19%). Równocześnie jednak Warszawa jest jedynym duŝym miastem, w którym z końcem 2008 roku było więcej dzieci w wieku 0-4 lat ( najmłodszych dzieci z roczników ) niŝ w wieku lat ( młodzieŝy z roczników ) i róŝnica między liczebnością tych grup sięgnęła 6,9%. Dla porównania w następnym pod tym względem Poznaniu liczebność roczników najmłodszych jest aŝ o 12,3% mniejsza niŝ roczników nastolatków. Skalę zjawiska i związanych z nim problemów widać jeszcze wyraźniej po uwzględnieniu róŝnic w sytuacji demograficznej poszczególnych dzielnic: na Białołęce udział najmłodszej grupy wiekowej (0-4 lat) w ogólnej liczbie ludności wynosi 7,83% przy średniej dla polskich wielkich miast równej 4,46%. Gdyby liczącą prawie 90 tysięcy mieszkańców Białołękę porównać do ogółu polskich miast na prawach powiatów, to następne z nich (Radom) ma o ponad 1/3 mniejszą względną liczebność grupy najmłodszych. Dane te pozwalają przypuszczać, Ŝe tak, jak dwadzieścia pięć lat temu gwałtowny spadek dzietności kobiet w Warszawie wyprzedzał o kilka lat podobną przemianę w całym kraju, tak obecnie większa niŝ kilka lat temu przewidywano liczebność najmłodszych roczników warszawiaków równieŝ wyprzedza powolną odbudowę potencjału ludnościowego kraju. W szczególności w 1985 r. Warszawa miała najniŝszy współczynnik dzietności kobiet w grupie największych polskich miast; w 2007 r. osiągnęła 12

13 najwyŝszy i zarazem najszybciej rosnący w okresie między rokiem 2000 i 2007 (dane za 2008 r. jeszcze nie są dostępne). Pokazuje to porównanie dzietności kobiet w pięciu największych miastach. Tabela 3: Dzietność kobiet w największych Polskich miastach Źródło: dane z lat 1985, 2000 i 2006 na podstawie publikacji Urzędu Statystycznego w Łodzi Ludność Łodzi i innych wielkich miast w Polsce w latach ; dane z roku 2007 wg Rocznika Demograficznego GUS Dzietność kobiet w duŝych miastach 2007 Poznań; 1,14 Wrocław; 1,07 Łódź; 1,05 Kraków; 1,08 Warszawa; 1, Poznań; 1,15 Wrocław; 1,05 Łódź; 1,03 Kraków; 1,08 Warszawa; 1,13 Poznań; 0,97 Wrocław; 0,89 Łódź; 0,98 Kraków; 1,01 Warszawa; 0,96 Poznań; 1,98 Wrocław; 1,8 Łódź; 1,7 Kraków; 1,93 Warszawa; 1,65 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2 1,4 1,6 1,8 2 Wspomniane wyŝej przewidywania to opublikowana w 2004 r. prognoza demograficzna GUS na lata Zgodnie z tą prognozą w 2008 roku zaledwie 4 lata po opublikowaniu prognozy w Warszawie miało się urodzić dzieci, a faktycznie urodziło się ich , czyli o 20% więcej! Prognoza ta do 2006 roku była podstawą planowania przestrzennego w Warszawie, a w 2007 r. była m.in. cytowana w Polityce Edukacyjnej m. st. Warszawy, choć juŝ wówczas z zastrzeŝeniem, Ŝe nie wydaje się ona trafna. Wyzwaniem jest zapewnienie miejsc w przedszkolach Zjawisko szybkiego wzrostu liczby urodzeń ma dla warszawskiej oświaty kluczowe znaczenie. Warszawa od lat ma najwyŝszy z polskich miast zasięg opieki przedszkolnej - liczba dzieci w wieku 3-6 lat uczęszczających do przedszkoli i szkół przekracza 96%. Zapełniają się szkoły podstawowe Roczniki, które aktualnie uczęszczają do szkół podstawowych, są relatywnie mniej liczne. Nie oznacza to, Ŝe w szkołach tych Warszawa ma nadmiar miejsc. W roku szkolnym 2008/2009 Sejm uchwalił reformę oświaty, zgodnie z którą w najbliŝszych latach w szkołach podstawowych uczyło się będzie siedem roczników: do oddziałów przedszkolnych w szkołach oraz do klas pierwszych trafiać będą sześciolatki, natomiast szkołę kończyć będą roczniki, które rozpoczęły naukę w wieku siedmiu lat. 1 Dane GUS z roku 2008 w chwili pisania raportu nie były dostępne 13

14 Równocześnie Warszawa wprowadziła dla sześciolatków w szkołach standard równy lub wyŝszy od standardu opieki przedszkolnej, obejmujący m.in. prawo do całodziennej opieki. UniemoŜliwia to powrót do sytuacji sprzed 20 lat, gdy w tych samych obiektach uczyło się znacznie więcej dzieci, ale kosztem rozpoczynania nauki w późnych godzinach popołudniowych przez znaczną ich część. Wkrótce zapełnią się gimnazja Okres przejściowego spadku liczby uczniów przeŝywają gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne. W gimnazjach jest to zjawisko relatywnie krótkotrwałe, poniewaŝ gdy reforma oświaty dojdzie do tego szczebla, do gimnazjów przez trzy lata będą musiały uczęszczać cztery roczniki, a później trafią do nich coraz liczniejsze roczniki dzisiejszych przedszkolaków. Szkoły ponadgimnazjalne wypełnione są dojeŝdŝającymi Szkoły ponadgimnazjalne natomiast jeszcze przez około 10 lat będą musiały szukać swego miejsca na edukacyjnej mapie stolicy w warunkach stale spadającej liczby kandydatów. Problem ten obecnie łagodzą dojazdy młodzieŝy z okolicznych powiatów młodzieŝ zamieszkała poza Warszawą to obecnie ponad 1/3 uczniów warszawskich szkół ponadgimnazjalnych. W ten sposób Warszawa zapewnia sobie przyszłe wykwalifikowane kadry oraz umoŝliwia utrzymanie wielu szkół, w tym szkół zawodowych o względnie wąskich specjalnościach, ale równocześnie ponosi znaczące koszty kształcenia tej młodzieŝy, tylko częściowo pokrywane przez przypadającą na tę grupę kwotę subwencji oświatowej. ZróŜnicowanie międzydzielnicowe PowyŜsza analiza dotyczyła sytuacji demograficznej Warszawy jako całości. Warszawska oświata jest jednak zarządzana przez burmistrzów 18 dzielnic i róŝnice między ich sytuacją demograficzną są znacznie większe niŝ między najbardziej róŝniącymi się pod tym względem miastami w Polsce. Szczegółowe informacje o sytuacji demograficznej kaŝdej z dzielnic znajdują się w osobnych informacjach dzielnicowych, w tym miejscu omówimy tylko problemy i zjawiska najbardziej wpływające na sytuację miasta. Pod względem sytuacji oświaty w Warszawie moŝna wyróŝnić kilka stref o podobnej charakterystyce: Stare dzielnice centralne (Śródmieście, Ochota, Wola, śoliborz, większość Mokotowa, Praga Północ, znaczna część Pragi Południe). Na tych obszarach jest relatywnie duŝo obiektów oświatowych, ale są one w większości dość stare i tylko część z nich została zmodernizowana w ostatnich latach. Równocześnie w dzielnicach tych jest relatywnie niewiele młodzieŝy. Wewnętrzne miasto, czyli zaniedbane społecznie obszary starej, zniszczonej zabudowy to w tej chwili w Warszawie głównie fragmenty starej Pragi. Wymagają one szczególnej troski oświatowej nie tyle ze względu na strukturę wieku ludności, co jej sytuację społeczną i specyficzne postrzeganie potrzeb kulturowych i edukacyjnych. Dojrzałe obszary wysokiej zabudowy mieszkaniowej (większość Bemowa, Bielan, Ursynowa, Targówka, znaczne obszary Mokotowa i Wilanowa, gocławska część Pragi Południe). Na tych obszarach dominują obiekty oświatowe budowane przed laty. Bardzo liczne są tam roczniki starszej młodzieŝy, natomiast liczebność grupy dzieci najmłodszych jest bliska średniej liczebności w polskich miastach. Nowe osiedla i osiedla deweloperskie (Białołęka, znaczna część Ursusa, fragmenty Bemowa, Włoch i Wesołej). W tych dzielnicach liczba obiektów edukacyjnych z trudem pozwala na zaspokojenie potrzeb, a równocześnie bariery komunikacyjne utrudniają dojazdy do szkół połoŝonych w dzielnicach centralnych. Budowa nowych obiektów jest często utrudniona ze względu na brak rezerwy terenu na ten cel. Równocześnie w tych dzielnicach udział dzieci najmłodszych w ogólnej liczbie mieszkańców bije krajowe rekordy. Zielone dzielnice (Rembertów, Wawer, znaczne obszary Bemowa, Białołęki, Bielan, Targówka, Ursusa, Ursynowa, Wesołej, Wilanowa i Włoch). W tych dzielnicach problemem bywa odległość i moŝliwość dotarcia z domu do placówki oświatowej. Względnie niewielkie placówki muszą być utrzymywane, aby zapewnić dzieciom moŝliwości realizacji obowiązku szkolnego, a równocześnie po wybudowaniu w okolicy nawet niewielkiego osiedla deweloperskiego okazują się zbyt małe. Właśnie w wyniku masowego pojawiania się nowych, niewielkich, ale licznych obiektów mieszkalnych demografię tych obszarów moŝna określić jako niestabilną i podatną na nieoczekiwane pojawianie się trudnych do rozwiązania problemów. 14

15 B. Informacje wg typów jednostek organizacyjnych systemu oświaty 1. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego (zadanie gminy zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty) W tej części pominięto przedszkola specjalne, poniewaŝ wychowanie i kształcenie dzieci niepełnosprawnych umieszczono w rozdziale Szkoły i placówki specjalne dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. W tym rozdziale omówiono jedynie jednostki ogólnodostępne. a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki Wychowanie przedszkolne moŝe być realizowane w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w przypadku dzieci 3-5 letnich takŝe w innych formach wychowania przedszkolnego. Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci w wieku 3-6 lat. W szczególnie uzasadnionych przypadkach moŝe zostać przyjęte dziecko, które ukończyło 2,5 roku. W przypadku dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wychowaniem przedszkolnym moŝe być objęte dziecko w wieku powyŝej 6 lat, nie dłuŝej jednak niŝ do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 10 lat. Przedszkola publiczne (samorządowe i prowadzone przez inne podmioty) oraz oddziały przedszkolne przy szkołach publicznych (samorządowych i prowadzonych przez inne podmioty) zapewniają bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie podstawy programowej wychowania przedszkolnego prowadzone przez nauczycieli posiadających odpowiednie kwalifikacje, a takŝe przeprowadzają rekrutację dzieci zgodnie z zasadą powszechnej dostępności. Kształcenie i wychowanie w oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej jest zorganizowane na zasadach odnoszących się do oddziałów w przedszkolach, a więc odmiennie niŝ w oddziałach szkolnych. b) Dane statystyczne Do 322 przedszkoli samorządowych w roku szkolnym 2008/2009 uczęszczało dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Wśród przedszkolaków trzylatki stanowiły 26% dzieci uczęszczających do przedszkoli samorządowych, czterolatki 28,5%, pięciolatki 27,8% a sześciolatki i dzieci starsze z odroczonym obowiązkiem szkolnym 17,7% ogółu dzieci w przedszkolu. W tej liczbie jednostek w 29 publicznych przedszkolach integracyjnych i z oddziałami integracyjnymi zorganizowano 104 oddziały integracyjne, do których uczęszczało 499 dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. W 137 szkołach podstawowych utworzono 239 oddziałów przedszkolnych dla dzieci sześcioletnich, do których zapisano sześciolatków. 15

16 Tabela 4: Przedszkola liczba jednostek opieki przedszkolnej, oddziałów i dzieci Źródło: opracowanie własne na podstawie *monitoringu wolnych miejsc prowadzonego przez Biuro Edukacji, ** danych z ODPN 2 Typ jednostki opieki przedszkolnej Liczba placówek Liczba oddziałów Liczba dzieci Przedszkola, w tym: publiczne samorządowe* publiczne prowadzone przez inne organy** niepubliczne** Oddziały przedszkolne przy szkołach, w tym przy: przy szkołach publicznych samorządowych* przy szkołach publicznych prowadzonych przez inne organy** przy szkołach niepublicznych** Inne formy wychowania przedszkolnego, w tym: publiczne prowadzone przez samorząd* publiczne prowadzone przez inne organy** niepubliczne** Razem Tabela 5: Przedszkola liczba dzieci w jednostkach opieki przedszkolnej wg roku urodzenia Źródło: Opracowanie własne na podstawie *monitoringu wolnych miejsc prowadzonego przez Biuro Edukacji, ** danych z ODPN Urodzeni w latach: dzieci w roku Ŝycia (w dniu rozpoczęcia roku szkolnego) 2001 i wcześniej i więcej Przedszkola, w tym: publiczne samorządowe* publiczne prowadzone przez inne organy** niepubliczne** Oddziały przedszkolne przy szkołach, w tym: przy szkołach publicznych samorządowych* przy szkołach publicznych prowadzonych przez inne organy** przy szkołach niepublicznych** ODPN system obsługi dotacji dla placówek niepublicznych 16

17 c) Kadra Tabela 6: Przedszkola liczba nauczycieli w etatach przeliczeniowych według poziomu kwalifikacji Źródło: opracowanie własne na podstawie SIO 3 Rodzaj kwalifikacji Stopnie awansu zawodowego StaŜysta Kontraktowy Mianowany Dyplomowany Razem Tytuł zawodowy magistra z przygotowaniem pedagogicznym 156,11 622, ,11 752, ,87 Tytuł zawodowy magistra bez przygotowania pedagogicznego, tytuł zawodowy licencjata / inŝyniera z przygotowaniem pedagogicznym Tytuł zawodowy licencjata / inŝyniera bez przygotowania pedagogicznego, dyplom ukończenia kolegium nauczycielskiego, nauczycielskiego kolegium języków obcych 60,27 104,47 288,68 75,84 529,26 6,00 5,23 22,10 0,00 33,33 Pozostałe kwalifikacje 5,85 9,88 119,92 3,02 138,67 Razem 228,23 742, ,81 831, ,13 Tabela 7: Przedszkola liczba nauczycieli specjalistów w etatach przeliczeniowych Źródło: opracowanie własne na podstawie SIO Łączna liczba etatów nauczycieli specjalistów (pełnozatrudnieni + niepełnozatrudnieni), w tym: 243,70 Pedagodzy 6,90 Psycholodzy 22,70 Logopedzi 195,00 Inni (socjoterapeuci, rehabilitanci) 19,10 Tabela 8: Przedszkola liczba pracowników niepedagogicznych w etatach przeliczeniowych Źródło: opracowanie własne na podstawie SIO Łączna liczba etatów niepedagogicznych (pełnozatrudnieni + niepełnozatrudnieni), w tym: 4 084,65 Pracownicy administracji 479,85 Pracownicy obsługi 3 604,80 3 SIO = System Informacji Oświatowej 17

18 d) Demografia przedszkolna Prognozy demograficzne wskazują, Ŝe w Warszawie liczba dzieci w wieku przedszkolnym będzie rosła co najmniej do 2015 roku. PoniŜszy wykres przedstawia wzrost liczby warszawskich dzieci w wieku 3-5 lat w okresie do roku szkolnego 2011/2012, a więc z uwzględnieniem juŝ narodzonych roczników. Wykres 4: Wzrost liczby warszawskich dzieci w wieku 3-5 lat w okresie do r. szk. 2011/2012. Źródło: Informacja Prezydenta m.st. Warszawy o stanie przygotowania szkół do przyjęcia sześciolatków, wrzesień 2009 Liczba dzieci w wieku 3-5 lat tysiące ,7 7,5 6, ,3 37,9 38,0 38,0 39,2 42,0 45,5 48,6 52, / / / / / / / / /12 Lata Wykres ten pokazuje, Ŝe stale rośnie zarówno liczba dzieci w wieku 3-5 lat, jak i tempo tego przyrostu. W okresie trzech lat szkolnych (od 2003/2004 do 2006/2007) liczba ta wzrosła jedynie o 700 dzieci, w ciągu następnych trzech lat szkolnych (od 2006/2007 do 2009/2010) przybyło dzieci, natomiast w kolejnych dwóch latach szkolnych (od 2009/2010 do 2011/2012) przybędzie dzieci w wieku przedszkolnym. Spowoduje to zwiększenie zapotrzebowania na miejsca w przedszkolach i konieczność intensywnej rozbudowy sieci placówek przedszkolnych. e) Geografia przedszkolna Miasto stołeczne Warszawa jest organem prowadzącym dla 322 przedszkoli. Najwięcej przedszkoli znajduje się w dzielnicach: Mokotów (47), Śródmieście (39), Praga Południe (38). Najmniej przedszkoli samorządowych działa w dzielnicy Białołęka, Bemowo, Ursus. Tabela 9: Liczba przedszkoli ogólnodostępnych w dzielnicach m.st. Warszawy Źródło: Opracowanie własne L.p. Dzielnica Liczba przedszkoli ogólnodostępnych ogółem w tym integracyjnych i z oddziałami integracyjnymi 1. Bemowo Białołęka Bielany Mokotów Ochota Praga Południe

19 7. Praga Północ Rembertów Śródmieście Targówek Ursus Ursynów Wawer Wesoła Wilanów Włochy Wola śoliborz 11 2 Razem Warszawa f) Sześciolatki Dziecko w wieku 6 lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej. Zapewnienie warunków do realizacji obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego oraz ustalenie sieci przedszkoli i oddziałów przedszkolnych naleŝy do zadań samorządu. Decyzję o organizacji tych oddziałów, zgodnie z lokalnymi potrzebami, warunkami i moŝliwościami podejmowali burmistrzowie dzielnic. Zgodnie z ustawowym obowiązkiem, wszystkim dzieciom sześcioletnim umoŝliwiono realizację obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego. W m.st. Warszawie od 2004 roku sukcesywnie rośnie liczba oddziałów przedszkolnych funkcjonujących w szkołach. W roku szkolnym 2004/2005 uruchomiono takich oddziałów 168, w 2005/ , 2006/ , 2007/ , zaś w roku 2008/ , a ponadto w przedszkolach utworzono 324 grupy dla sześciolatków. Oddział 0, który funkcjonuje w szkole jest w dalszym ciągu oddziałem przedszkolnym. W oddziale tym, tak jak w przedszkolu, nauczyciel realizuje program wychowania przedszkolnego dostosowany do wieku dzieci. DąŜąc do stworzenia porównywalnych warunków funkcjonowania oddziałów przedszkolnych dla dzieci sześcioletnich w szkołach podstawowych i przedszkolach, w zasadach organizacji roku szkolnego 2008/2009 opracowano standard organizacyjny oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole, który zapewnia dzieciom sześcioletnim: salę dydaktyczną dostosowaną do potrzeb oddziału przedszkolnego, w miarę moŝliwości w wydzielonej części budynku, wyŝywienie (odpłatnie) - obiady oraz (na Ŝyczenie rodziców) śniadania lub/i podwieczorki, zorganizowany plac zabaw, 1 godzinę przeznaczoną na organizację zajęć dodatkowych, pomoc psychologa, pedagoga, reedukatora, zatrudnionych w szkole, zajęcia logopedyczne wg potrzeb, zajęcia rewalidacyjne w przypadku dziecka z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego zgodnie z zaleceniami zawartymi w orzeczeniu, opiekę pielęgniarską. We wszystkich warszawskich szkołach oddziały dla dzieci sześcioletnich zostały zorganizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i przyjętym w Warszawie standardem organizacyjnym. WyposaŜenie placów zabaw i pomieszczeń dla sześciolatków dostosowano do wieku i potrzeb dzieci. Stworzono warunki umoŝliwiające dzieciom przebywanie w jednej sali, skorzystanie z obiadu oraz w uzgodnieniu z rodzicami z innych posiłków. Szkoły zapewniały sześciolatkom całodzienną opiekę wykwalifikowanej kadry pedagogicznej, a po skończonych zajęciach edukacyjnych zajęcia opiekuńcze 19

20 w grupie rówieśników. Szkoły oferowały równieŝ zajęcia dodatkowe oraz zgodnie z potrzebami dzieci opiekę specjalistów (pedagoga, psychologa, logopedy i reedukatora). g) Baza lokalowa i wyposaŝenie placówek W roku szkolnym 2008/2009 uruchomiono Przedszkole nr 412 (Ursynów ul. Pála Telekiego), do którego przyjęto 205 dzieci. Remonty przeprowadzono w 195 przedszkolach. h) Stopień zaspokojenia potrzeb W roku szkolnym 2008/2009 do przedszkoli uczęszczało 83,5% zameldowanych w Warszawie trzylatków (rocznik 2005), 95,2% czterolatków, ponad 99,5% pięciolatków oraz wszystkie sześciolatki. Łącznie do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach uczęszczało dzieci, co stanowi ponad 96% ogólnej liczby zamieszkałych w Warszawie dzieci w wieku 3-6 lat. Upowszechnienie opieki przedszkolnej w Warszawie jest więc znacznie wyŝsze od przeciętnej dla miast wojewódzkich równej 84%. Wśród duŝych polskich miast jedynie Poznań ma zbliŝony zasięg opieki przedszkolnej 94%. Pozostałe duŝe miasta nie przekraczają granicy 90%. Przedszkola prowadzone przez m.st. Warszawa opiekują się dziećmi od godziny 6 00 do godziny Czas pracy poszczególnych przedszkoli został dostosowany do potrzeb rodziców dzieci zapisanych do przedszkola. i) Inne formy opieki przedszkolnej Wychowanie przedszkolne oprócz przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych moŝe być realizowane w innych formach wychowania przedszkolnego tzn. w punktach przedszkolnych lub zespołach wychowania przedszkolnego. Zajęcia w punktach i zespołach mogą być prowadzone w grupach liczących od 3 do 25 dzieci w wieku od 3 do 5 lat. Minimalny tygodniowy wymiar godzin prowadzonych zajęć zaleŝy od liczebności grupy i wynosi od 12 do 20 godzin. Zajęcia w innych formach wychowania przedszkolnego prowadzą nauczyciele posiadający kwalifikacje wymagane od nauczycieli przedszkoli. Nauczyciel prowadzący zajęcia realizuje program wychowania przedszkolnego. W zajęciach mogą uczestniczyć rodzice (prawni opiekunowie) dzieci uczęszczających na zajęcia lub inni pełnoletni członkowie ich rodzin upowaŝnieni przez rodziców (prawnych opiekunów). W roku szkolnym 2008/2009 na terenie m. st. Warszawy działało 16 niepublicznych punktów przedszkolnych i zespołów wychowania przedszkolnego i 2 publiczne punkty przedszkolne prowadzone przez inne podmioty, niŝ m. st. Warszawa. j) Opieka wakacyjna Zgodnie z 10 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ramowego statutu publicznego przedszkola, stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, przedszkole funkcjonuje przez cały rok szkolny, z wyjątkiem przerw ustalonych przez organ prowadzący. Ze względu na mniejsze zainteresowanie opieką przedszkolną w okresie wakacyjnym, corocznie przygotowywana jest lista przedszkoli dyŝurujących w dzielnicy. Liczba miejsc w przedszkolach funkcjonujących w miesiącach wakacyjnych dostosowana jest do potrzeb rodziców dzieci zamieszkałych na terenie dzielnicy. W lipcu i sierpniu 2009 roku we wszystkich dzielnicach m.st. Warszawy uruchomiono łącznie 125 dyŝurujących przedszkoli, w których przygotowano prawie 13 tys. miejsc tj. o blisko 700 miejsc więcej niŝ w roku poprzednim. 20

21 W 121 przedszkolach zorganizowano dwutygodniowe dyŝury wakacyjne, a w 4 przedszkolach czterotygodniowe. W pozostałych placówkach w okresie wakacyjnym prowadzono, zaplanowane wcześniej, prace modernizacyjne i remontowe. k) Wydatki Tabela 10: Przedszkola z zerówkami wydatki w roku szkolnym 2008/2009 w przeliczeniu na jednego ucznia Źródło: sprawozdania z wykonania wydatków w roku 2008 i 2009 Rodzaj jednostki oświatowej Liczba uczniów Kwota w zł Jednostki m.st. Warszawy (wydatki bieŝące i inwestycje) Jednostki m.st. Warszawy - wydatki bieŝące zł zł Jednostki nieprowadzone przez m.st. Warszawę (dotacje) zł Wydatki związane z finansowaniem przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego w roku szkolnym 2008/2009, zarówno samorządowych, jaki teŝ prowadzonych przez inne podmioty, wyniosły ogółem ,45 zł, w tym na wydatki bieŝące ,77 zł oraz na inwestycje ,68 zł. Wykres 5: Struktura wydatków dotyczących przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego Źródło: sprawozdania z wykonania wydatków w roku 2008 i 2009 Wynagrodzenia i pochodne ,70 56,4% Inwestycje ,68 9,3% Remonty ,10 5,4% Wydatki rzeczowe ,52 12,8% Dotacje dla innych organów ,45 16,1% l) Rekrutacja i elektroniczny system ewidencji wniosków do przedszkoli Zapisy dzieci urodzonych w 2004 i 2005 roku do przedszkoli prowadzonych przez m.st. Warszawę na rok szkolny 2008/2009 prowadzone były z wykorzystaniem elektronicznego systemu ewidencji podań i wspomagania zapisu do przedszkoli. Ofertę edukacyjną w systemie zaprezentowały 322 przedszkola. 21

22 Ze względu na ogromne zainteresowanie rodziców zapisem dziecka do przedszkola burmistrzowie dzielnic Bemowo, Bielany, Mokotów, Praga Południe, Targówek, Wola, Wilanów podjęli decyzję o utworzeniu dodatkowych, nie przewidzianych w ogłoszonych planach naboru, oddziałów dla trzy i czterolatków. We wrześniu 2008 roku łączna liczba nowoprzyjętych dzieci wynosiła , a przedszkola nadal dysponowały 279 wolnymi miejscami. Na stronie internetowej, w serwisie Biura Edukacji, co miesiąc publikowana jest aktualna informacja o wolnych miejscach w przedszkolach samorządowych. Wprowadzenie elektronicznego systemu pozwoliło ujednolicić kryteria zapisu, sprawnie przeprowadzić nabór, optymalnie wykorzystać miejsca w przedszkolach, zlikwidowało problem blokowania miejsc oraz dostarczyło informacji o rzeczywistych potrzebach w tym zakresie. 22

23 2. Szkoły podstawowe (zadanie gminy zgodnie z art. 2 pkt 2.a ustawy o systemie oświaty) W tej części pominięto szkoły podstawowe specjalne, poniewaŝ wychowanie i kształcenie dzieci niepełnosprawnych umieszczono w rozdziale Szkoły i placówki specjalne dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. W tym rozdziale omówiono jedynie szkoły ogólnodostępne. a) Wprowadzenie. Definicja typu jednostki W szkole podstawowej nauka trwa 6 lat i jest obowiązkowa. Uczęszczają do niej dzieci w wieku 7 13 lat. Czas nauki jest podzielony na dwa etapy: w klasach I-III prowadzone jest kształcenie zintegrowane, w klasach IV-VI wprowadza się przedmioty i ścieŝki edukacyjne. Uczniowie klas szóstych obowiązkowo przystępują do ogólnopolskiego sprawdzianu zewnętrznego organizowanego przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Na tym poziomie kształcenia mogą funkcjonować szkoły specjalne, integracyjne i sportowe oraz szkoły z oddziałami integracyjnymi i sportowymi. W szkołach i oddziałach integracyjnych uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego uczą się i wychowują razem z pozostałymi uczniami. W szkołach i oddziałach sportowych prowadzone są zajęcia obejmujące szkolenie sportowe w jednej lub kilku dyscyplinach sportu. Szkoły podstawowe (oprócz szkół specjalnych, integracyjnych i sportowych) mają określony zasięg terytorialny, a dyrektorzy szkół kontrolują spełnianie obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkałe w ich obwodach. b) Dane statystyczne W roku szkolnym 2008/2009 w 172 szkołach podstawowych prowadzonych przez m.st. Warszawę uczyło się uczniów (3 081 oddziałów). 25 szkół podstawowych funkcjonowało w zespołach szkół z gimnazjami, 3 w zespołach szkolno-przedszkolnych. Wśród 172 szkół podstawowych funkcjonowały: 3 szkoły integracyjne 774 uczniów (41 oddziałów), 2 szkoły sportowe 342 uczniów (17 oddziałów), 1 ogólnokształcąca szkoła muzyczna I stopnia 88 uczniów (6 oddziałów). W wielu szkołach zorganizowano oddziały sportowe, integracyjne i terapeutyczne: 127 oddziałów sportowych, do których uczęszczało 3049 uczniów (w 34 szkołach), 226 oddziałów integracyjnych uczniów (w 33 szkołach), 9 oddziałów terapeutycznych 130 uczniów (w 4 szkołach). Tabela 11: Szkoły podstawowe jednostki, oddziały i uczniowie Źródło: opracowanie własne na podstawie *arkuszy organizacyjnych, ** danych z ODPN Szkoły podstawowe Liczba placówek Liczba oddziałów Liczba uczniów Szkoły podstawowe publiczne samorządowe * Szkoły podstawowe publiczne prowadzone przez inne organy** Szkoły podstawowe niepubliczne ** Razem

24 Tabela 12: Szkoły podstawowe przekrój wieloletni Źródło: opracowanie własne na podstawie *arkuszy organizacyjnych, ** danych z ODPN Liczba dzieci Liczba oddziałów Szkoły podstawowe publiczne samorządowe* Szkoły podstawowe publiczne prowadzone przez inne organy** rok szk. 2006/7 2007/8 2008/9 2009/ /7 2007/8 2008/9 2009/ Szkoły podstawowe niepubliczne** Razem c) Kadra Tabela 13: Szkoły podstawowe liczba nauczycieli w etatach przeliczeniowych według poziomu kwalifikacji Źródło: opracowanie własne na podstawie arkuszy organizacyjnych Rodzaj kwalifikacji Stopnie awansu zawodowego StaŜysta Kontraktowy Mianowany Dyplomowany Razem Tytuł zawodowy magistra z przygotowaniem pedagogicznym 305, , , , ,03 Tytuł zawodowy magistra bez przygotowania pedagogicznego, tytuł zawodowy licencjata / inŝyniera z przygotowaniem pedagogicznym Tytuł zawodowy licencjata / inŝyniera bez przygotowania pedagogicznego, dyplom ukończenia kolegium nauczycielskiego, nauczycielskiego kolegium języków obcych 96,20 175,33 192,42 40,21 504,16 1,00 4,53 7,52 0,00 13,05 Pozostałe kwalifikacje 8,88 5,72 88,23 2,72 105,55 Razem 411, , , , ,78 24

25 Tabela 14: Szkoły podstawowe liczba nauczycieli specjalistów w etatach przeliczeniowych Źródło: opracowanie własne na podstawie arkuszy organizacyjnych Łączna liczba etatów nauczycieli specjalistów (pełnozatrudnieni + niepełnozatrudnieni), w tym: 2 221,16 Pedagodzy 220,44 Psycholodzy 82,55 Reedukatorzy 104,18 Logopedzi 111,25 Wychowawcy świetlicy 1 102,08 Nauczyciele o specjalnym przygotowaniu pedagogicznym, tzw. Nauczyciele wspomagający Bibliotekarze 214,02 267,01 Inni 119,63 d) Demografia szkół podstawowych W szkołach podstawowych liczba dzieci w poszczególnych rocznikach kształtowała się na podobnym poziomie. Analiza sytuacji demograficznej wykazuje wzrost liczby dzieci w wieku przedszkolnym, tj. urodzonych w kolejnych latach ( dzieci urodzonych w 2004 r., r.), który w przyszłości przełoŝy się na wzrost liczebności dzieci w wieku szkolnym. Sytuacja demograficzna jest zróŝnicowana w poszczególnych dzielnicach. W dzielnicach o silnie rozwijającym się budownictwie mieszkaniowym moŝe w sposób istotny zwiększyć się obciąŝenie szkół w przyszłości, zwłaszcza Ŝe od roku szkolnego 2012/2013 w szkołach podstawowych uczyć się będzie 7 kolejnych i to coraz liczniejszych roczników, w tym sześciolatki, którym miasto zapewnia warunki całodziennej opieki wychowawczej. e) Geografia szkół podstawowych Sieć publicznych szkół podstawowych i granic ich obwodów ustaliła Rada m.st. Warszawy z uwzględnieniem zasady, aby droga dziecka z domu do szkoły nie przekracza 3 km w przypadku uczniów klas I-IV oraz 4 km w przypadku uczniów klas V i VI. Tylko w sporadycznych wypadkach niektóre dzielnice refundują koszt zakupu biletów miesięcznych (np. Białołęka). Lokalizacja szkół zapewnia bezpieczną drogę dzieci do szkoły. W przypadku konieczności przejścia przez ruchliwe ulice, w szkołach zatrudniano kontrolera ruchu (35,5 etatów w Warszawie). f) Realizacja obowiązku szkolnego Obowiązek szkolny rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat. Obowiązek ten spełnia się poprzez uczęszczanie do szkoły publicznej lub niepublicznej. Szkoły podstawowe prowadzone przez m. st. Warszawa mają określone obwody, co oznacza, Ŝe uczęszczają do nich dzieci zamieszkałe na terenie wyznaczonym granicami obwodu. Zdarza się, Ŝe na wniosek rodziców dzieci uczęszczają do innych szkół w swojej dzielnicy lub poza dzielnicą. Dzieje się tak przewaŝnie z powodu zmiany miejsca zamieszkania po rozpoczęciu nauki w szkole podstawowej, czy teŝ ze względu na miejsce pracy rodziców. g) Baza lokalowa i wyposaŝenie placówek W celu poprawy warunków lokalowych w 91 szkołach podstawowych przeprowadzono remonty o wartości 37,2 mln zł (łącznie z konserwacjami). 25

26 W ramach rozwoju bazy sportowej zrealizowano budowę boisk (4 szkoły podstawowe) i sal gimnastycznych (2 szkoły) oraz modernizację boisk (3 szkoły). W szkołach prowadzących oddziały przedszkolne dla dzieci sześcioletnich przygotowano odpowiednie warunki lokalowe. Prace remontowe objęły przede wszystkim dostosowanie sal dydaktycznych, placów zabaw i toalet do wyznaczonego standardu. Szkoły przygotowywały wydzieloną część budynku dla sześciolatków lub dla sześciolatków i uczniów klas I-III oraz plac zabaw i łazienki wydzielone dla najmłodszych uczniów. h) Stopień zaspokojenia potrzeb Sieć szkół podstawowych zaspokaja potrzeby w zakresie spełniania obowiązku szkolnego. Wszystkie dzieci objęte są pomocą psychologiczno-pedagogiczną, której udzielają zatrudnieni w szkołach pedagodzy, psycholodzy, reedukatorzy, logopedzi i inni specjaliści zatrudniani w miarę potrzeb przez dyrektorów szkół. PoniewaŜ przepisy prawa oświatowego nie określają standardów zatrudnienia specjalistów, pozostawiając dyrektorom i organom prowadzącym dowolność w tym zakresie, w zasadach organizacji roku szkolnego ustalono wskaźnik liczby godzin wspomagania dydaktyki (liczba uczniów w szkole pomnoŝona przez 0,23) oraz 2 godziny tygodniowo dla kaŝdego dziecka z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Ponadto przyznano tzw. godziny miejskie (3 godziny tygodniowo na kaŝdy oddział) z przeznaczeniem na przygotowanie do sprawdzianu w klasie VI, zwiększenie liczby obowiązkowych zajęć edukacyjnych, zajęcia pozalekcyjne, zwiększenie liczby godzin wspomagania dydaktyki. W 104 szkołach podstawowych uczy się dzieci posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Od września 2008 roku w Warszawie powstaje w dzielnicach system wsparcia dziecka z orzeczeniem i jego rodziny pod nazwą Dzielnicowe Centra ds. Integracji. W kaŝdej szkole zorganizowana jest biblioteka i świetlica szkolna. Godziny pracy świetlicy w wielu szkołach wydłuŝone są do godziny 18 00, dyrektorzy szkół ustalają je w uzgodnieniu z rodzicami. Z opieki w świetlicach szkolnych korzystało ponad 37 tysięcy uczniów. Uczniowie mogą korzystać ze szkolnych obiadów. Stołówki szkolne zorganizowane są we wszystkich szkołach. W szkołach podstawowych zorganizowano 239 oddziałów przedszkolnych, do których uczęszczało dzieci. Dla dzieci z oddziału przedszkolnego organizowane były zajęcia świetlicowe, uwzględniające potrzeby i bezpieczeństwo małego dziecka. Dzieci mogły korzystać z 3 posiłków dziennie. Dla dzieci róŝnych wyznań zorganizowano naukę religii w punktach katechetycznych w 11 szkołach podstawowych (84 grupy, 168 godzin tygodniowo). Dzieci cudzoziemców podlegające obowiązkowi szkolnemu oraz dzieci repatriantów, które nie znały języka polskiego na poziomie komunikacyjnym uczestniczyły w zajęciach z języka polskiego w wymiarze 2 godzin tygodniowo. Łącznie zorganizowano naukę języka polskiego dla 74 uczniów szkół podstawowych (60 grup, 120 godzin tygodniowo). Dla uczniów naleŝących do mniejszości narodowych i grup etnicznych zorganizowano nauczanie języka ojczystego, historii i kultury kraju pochodzenia 27 godzin tygodniowo. 26