AUTOREFERAT. Informujący o osiągnięciach w działalności naukowo-badawczej, dydaktycznej, inżynierskiej oraz organizacyjnej

Transkrypt

1 AUTOREFERAT Informujący o osiągnięciach w działalności naukowo-badawczej, dydaktycznej, inżynierskiej oraz organizacyjnej dr inż. Mirosław Broniewicz Katedra Konstrukcji Budowlanych Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechnika Białostocka Białystok

2 I. Życiorys naukowy Mirosław Broniewicz Wykształcenie: - wykształcenie na poziomie średnim technik budownictwa, - wykształcenie na poziomie wyższym magister inżynier budownictwa. Stopień naukowy doktora nauk technicznych: Politechnika Białostocka, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska. Specjalność: konstrukcje budowlane 1996 r. Praca doktorska: Podatność węzłów typu T ram ze stalowych rur prostokątnych. Promotor: prof. dr hab. inż. Czesław Bramski, Recenzenci: prof. zw. dr inż. Jan Bródka, prof. zw. dr hab. inż. Jerzy Ziółko. Zatrudnienie: inżynier budowy w Podlaskim Przedsiębiorstwie Budowlanym, asystent w Katedrze Konstrukcji Stalowych, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Politechnika Białostocka, adiunkt w Katedrze Konstrukcji Stalowych, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Politechnika Białostocka, projektant w Kolejowych Zakładach Konstrukcji Stalowych, Starosielce, Białystok, adiunkt na Wydziale Nauk Technicznych, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku. Uprawnienia zawodowe: Uprawniony projektant w dziedzinie konstrukcyjno-budowlanej - od 2004 r. Członek Podlaskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa od 2006 r. Zainteresowania: Działalność sportowa od od Prezes Klubu Uczelnianego AZS Politechniki Białostockiej, Prezes Organizacji Środowiskowej AZS woj. podlaskiego. 2

3 II. Podsumowanie osiągnięć naukowych i zawodowych (szczegółowy spis publikacji zamieszczono w Wykazie prac naukowych i dydaktycznych ) Nagrody naukowe: 1. Nagroda Ministra Infrastruktury za najlepszą publikację z dziedziny Budownictwo w roku Nagroda Ministra Infrastruktury za najlepszą publikację z dziedziny Budownictwo w roku Nagroda Ministra Infrastruktury za najlepszą publikację z dziedziny Budownictwo w roku Nagrody dydaktyczne: 1. Nagroda zespołowa I stopnia Rektora Politechniki Warszawskiej za osiągnięcia dydaktyczne w roku Nagroda Rektora Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku za osiągnięcia w pracy dydaktycznej w roku Monografie: 1. Konstrukcje stalowe z rur (współautor Jan Bródka), Arkady, 2001, Warszawa, 383 s. (publikacja nagrodzona nagrodą za najlepszą publikację z dziedziny Budownictwo przez Ministra Infrastruktury w roku 2002). 2. Projektowanie konstrukcji stalowych zgodnie z Eurokodem wraz z przykładami obliczeń (współautor Jan Bródka), Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok, 2002, 722 s. (publikacja nagrodzona nagrodą za najlepszą publikację z dziedziny Budownictwo przez Ministra Infrastruktury w roku 2003). 3. Kształtowniki o przekrojach zamkniętych: poradnik dla projektantów i konstruktorów, Cz. 1 i 2 (współautor Jan Bródka), Wyd. KönigStahl, Warszawa, , (139 s., 111 s.). 4. Kształtowniki gięte. Poradnik projektanta: (współautor: Jan Bródka, Marian Giżejowski), Polskie Wydawnictwo Techniczne, Rzeszów, 2006, 414 s. (publikacja nagrodzona nagrodą za najlepszą publikację z dziedziny Budownictwo przez Ministra Infrastruktury, 2007). 5. Projektowanie konstrukcji stalowych według Eurokodów. Materiały szkoleniowe (współautor Jan Bródka). Polskie Wydawnictwo Techniczne, Rzeszów, 2010, 537 s. 6. Projektowanie konstrukcji stalowych według Eurokodów. Podręcznik inżyniera (współautor Jan Bródka), Polskie Wydawnictwo Techniczne, Rzeszów, 2012, 703 s. 3

4 7. Tablice nośności kształtowników zamkniętych według Eurokodów. Poradnik projektanta Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, 2014, 653 s. 8. Weld design for hollow section trusses LAMBERT Academic Publishing, 2014, s Tablice nośności profili dwuteowych według Eurokodów. Poradnik projektanta Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, 2014, 338 s. Rozdziały w monografiach: 1. Stal, jej właściwości i wyroby (współ. Jan Bródka). Warsztat pracy projektanta Konstrukcji. Nowoczesne rozwiązania konstrukcyjno-materiałowo-technologiczne. Konstrukcje metalowe, tom I, Szczyrk 2012, s Projektowanie i obliczanie konstrukcji z kształtowników zamkniętych (współ. Jan Bródka). Warsztat pracy projektanta konstrukcji. Nowoczesne rozwiązania konstrukcyjnomateriałowo-technologiczne. Konstrukcje metalowe, tom II, Szczyrk 2012, s Projektowanie oparte na zrównoważonym rozwoju. Problemy Naukowo-Badawcze Budownictwa. Krynica 2008, s Metody konstruowania i łączenia elementów stalowych. Rozwój historyczny i analiza krytyczna (współ. Jan Bródka). Warsztat pracy projektanta konstrukcji: Naprawy i wzmocnienia konstrukcji budowlanych. Szczyrk 2008, s Aspekty środowiskowe budownictwa stalowego. Problemy Naukowo-Badawcze Budownictwa, LIII Konferencja Naukowa KILiW PAN i Komitetu Nauki PZITB, Krynica 2007, s Współczesne projektowanie konstrukcji stalowych z rur (współ. Jan Bródka). Nowe rozwiązania konstrukcyjno-materiałowo-technologiczne: Budownictwo metalowe, drewniane, lekka obudowa i posadzki przemysłowe. T.1 Gliwice 2004, s Publikacje w czasopismach o zasięgu międzynarodowym: 1. Calculation of welding trusses overlap joints made of rectangular hollow sections (współ. Jan Bródka). Archives of Civil Engineering, nr s Environmental expenditures of households. Sustainability of Constructions. University of Innsbruck. Austria 2011, s Sustainability Survey of Some Existing Steel Office Buildings (współ. Yesim Kamile Aktuglu). Sustainability of constructions. Integrated approach to life-time structural engineering. Editura Orizonturi Universitare, Timisoara 2009, s

5 4. Survey of sustainable approaches in Poland. Sustainability of Constructions. Integrated Approach to Lifetime Engineering, Lisbona 2008, s Prediction of the non-linear behaviour of beam-to-column connections with rectangular hollow section (współ. Jerzy Szlendak)]. Tubular structures VII, Proceedings of the Seventh International Symposium, Rotterdam A. A. Balkema, 1996, s Modeling of beam-to-column RHS frame connections. Modern building materials structures and techniques. Vol. 2, Vilnius Gediminas Technical University, 1997, s Ocena dokonań według Google Scholar: Liczba cytowań 33, H - indeks 4, i10 indeks 1. Skrypty uczelniane: 1. Wstęp do projektowania konstrukcji metalowych wg PN-90/B Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok, 1993, 276 s. 2. Obliczanie konstrukcji stalowych wg normy PN-90/B (współautor: Cz. Bramski, W. Cwalina) Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok, 1993, 223 s. 3. Wstęp do projektowania konstrukcji metalowych wg normy PN-90/B Wyd. 2 popr. i uzup. Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok, 1995, 113 s. Redaktorstwo monografii: Współredaktor 6 monografii naukowych. Artykuły i referaty: Autor lub współautor 25 artykułów w czasopismach naukowych (13 z listy B MNiSW) oraz 6 referatów na konferencje naukowe. Raporty naukowe: 1. Data Bank of Connections, Chapter I Beam to column welded T connections. Part 1. Column RHS, Beam RHS (współautor Jerzy Szlendak), Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok, 2000, s Zdolność do obrotu węzłów z rur prostokątnych. Opracowanie wyników badań doświadczalnych spawanych węzłów typu T z rur prostokątnych. Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok, 1998, s Europejskie Programy Badawcze: 5

6 Europejski Projekt Badawczy COST C25, Sustainability in Construction, Staże i misje naukowe: Norwegian Research Council, Oslo, Norway, , University of Minho, Lisbon, Portugal, , University of Belgrade, Serbia, , MCE Conference Center, Brussels, Belgium, , Aristotle University of Thessaloniki Thessaloniki Greece, May 2009, Yamazaki Mazak Minokamo Corporation, Japan, , University of Naples, Italy, , Dokuz Eylul Universitesi Rektorlugu, Turkey, Projekty badawcze własne finansowane prze Komitet Badań Naukowych: 1996 Prognozowanie krzywych M- węzłów typu T z rur prostokątnych, 1999 Podatność węzłów wykonanych z rur prostokątnych, 2001 Określenie zdolności do obrotu węzłów z rur, 2005 Bezpieczeństwo wielokondygnacyjnych ram stalowych z połączeniami podatnymi, 2006 Nieliniowa analiza ram z połączeniami podatnymi, 2009 Zrównoważone konstrukcje stalowe. Uczestnictwo w stowarzyszeniach naukowych: Członek Sekcji Konstrukcji Stalowych Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej, Wydziału Nauk Technicznych, Polskiej Akademii Nauk w latach Członek The Steel Construction Institute w Wielkiej Brytanii w latach Prace naukowo-wdrożeniowe: Autor 17 prac naukowo-wdrożeniowych wykonanych na zlecenie firm przemysłowych. Opinie i ekspertyzy: Wykonawca 3 opinii sądowych oraz 36 ekspertyz technicznych. 6

7 II. Charakterystyka osiągnięć badawczych 2.1. Główny obszar działalności naukowej Głównym obszarem mojej działalności są badania dotyczące konstrukcji stalowych o węzłach podatnych wykonywanych z kształtowników o przekrojach zamkniętych. Jako osiągnięcie naukowe wynikające z art. 16 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65 poz. 595 ze zm.), w brzmieniu zmienionym zgodnie z art. 2 pkt. 12 z dnia 18 marca 2011 r. przedstawiam dzieło opisane tematem: Nośność połączeń spawanych węzłów konstrukcji stalowych z rur w postaci monotematycznego cyklu publikacji: Lp. Tytuł Współautor Rodzaj Wydawnictwo Poz. 1 Obliczanie połączeń spawanych Konstrukcje Stalowe, nr 4, węzłów kratownic z rur Jan Bródka artykuł 2002, s prostokątnych Poz. 2 Ocena nośności połączeń ze spoinami układanymi przy Konstrukcje Stalowe, nr 3, zaokrąglonych narożach Jan Bródka artykuł 2004, s kształtowników giętych z blach cienkich Poz. 3 Poz. 4 Poz. 5 Poz. 6 Poz. 7 Poz. 8 Ocena nośności połączeń spawanych z rur według EN :2005 Obliczanie połączeń spawanych węzłów typu N o nakrywających się prętach skratowania, wykonanych z zamkniętych kształtowników prostokątnych Calculation of welding trusses overlap joints made of rectangular hollow sections Spawane połączenia węzłów podatnych w kratownicach o prętach skratowania z kształtowników zamkniętych i pasach z dwuteownika Weld design for hollow section trusses Design of hollow section overlap joints with the reinforcing rib plate. Welded connection resistance Jan Bródka artykuł - artykuł Jan Bródka rozdział - artykuł - monografia Jan Bródka artykuł Konstrukcje Stalowe, nr 1, 2007, s Przegląd Spawalnictwa, nr 7, 2013, s Archives of Civil Engineering, nr 4, 2013 s Inżynieria i Budownictwo, nr 12/2014, s LAMBERT Academic Publishing 2014, s. 79. II Międzynarodowa Polsko- Ukraińska Konferencja Naukowo Techniczna, Gdańsk, 2014, s

8 2.2. Tematyka zrealizowanych prac badawczych Konstrukcje stalowe z rur wykazują wiele zalet, które przyczyniły się do rozwinięcia produkcji i zastosowań tych elementów w budownictwie. Mimo powszechnej dostępności rur o przekrojach zarówno kołowych jak i prostokątnych stosowanie ich na elementy konstrukcyjne napotykało na znaczne trudności głównie ze względu na brak opracowań teoretycznych i eksperymentalnych dotyczących nośności i sztywności samych węzłów oraz połączeń spawanych między elementami rurowymi w węzłach. Zasady konstruowania i obliczania węzłów z rur zostały w ostatnich kilkunastu latach przedstawione w wielu publikacjach typu normalizacyjnego oraz monograficznego. Natomiast wyznaczanie nośności spoin w węzłach podatnych z rur nie doczekało się jak dotąd całościowego opracowania. W autoreferacie przedstawiono dokonania habilitanta w dziedzinie projektowania spoin w konstrukcjach stalowych z rur, które rozwijają i uzupełniają tą dziedzinę wiedzy w zakresie projektowania konstrukcji stalowych. 1. Ocena nośności połączeń spawanych w węzłach typu K oraz N kratownic z rur prostokątnych ukształtowanych z odstępem między prętami skratowania (Poz. 1) Nieliniowy charakter zachowania się spoin spowodowany głównie małą grubością ścianki czołowej pasa przenoszącej obciążenie od prętów skratowania oraz różnym kształtem przekroju poprzecznego połączeń spawanych utrudniały prostą ocenę ich nośności oraz sztywności. Zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w normie EN spoiny łączące pręty skratowania z pasem należy projektować tak, aby miały wystarczającą nośność i zdolność do odkształceń. Nośność spoiny na jednostkę długości powinna wynosić nie mniej niż nośność obliczeniowa przekroju poprzecznego pręta na jednostkę długości obwodu. Aby spełnić to wymaganie w przypadku połączenia na spoiny pachwinowe lub kombinowane należy projektować ich grubości o wartości znacznie przekraczającej grubość cieńszego z łączonych elementów. Prawidłowe projektowanie spoin w węzłach kratownic z rur, które są z reguły węzłami podatnymi, wymaga określenia efektywności spoin w przenoszeniu sił rozpatrując postacie plastycznego zniszczenia ścianek oraz ich wyboczenie miejscowe. Podstawy zasad kształtowania i obliczania połączeń spawanych węzłów z rur prostokątnych z odstępem między prętami skratowania przedstawiono w Poz. 1. Przy opracowaniu metody obliczeniowej oparto się na wynikach badan doświadczalnych przeprowadzonych na Uniwersytecie w Toronto, w których stwierdzono, że w węzłach typu K oraz N w pełni współpracujące są odcinki spoin podłużnych oraz te spoiny poprzeczne, które znajdują się pomiędzy prętami skratowania. Natomiast odcinki spoin porzecznych na 8

9 zewnątrz prętów skratowania nie biorą pełnego udziału przy przenoszeniu obciążeń. Na przykładzie połączenia krzyżulca z pasem w węźle typu K z odstępem między prętami skratowania zaproponowano metodę oceny skuteczności spoin w przenoszeniu obciążeń dla tego typu węzła oraz przedstawiono procedurę wyznaczania składowych naprężeń w spoinach pachwinowych poprzecznych i podłużnych przy kątach nachylenia prętów skratowania w stosunku do pasa > 50 o oraz 50 o. Wywód teoretyczny zobrazowano przykładem obliczeniowym. Przedstawiony tam sposób obliczeń może być łatwo dostosowany do oceny spoin pachwinowych w węzłach typu T lub Y. 2. Obliczanie nośności spoin układanych w zaokrąglonych narożach rur prostokątnych (Poz. 2) W pierwszym kwartale 2003 roku PKN przystąpił do rozpowszechniania normy PN-B , dotyczącej projektowania i wykonania stalowych konstrukcji budowlanych z kształtowników profilowanych na zimno. Ta norma nie zawierała zaleceń do projektowania, obliczania i wykonania połączeń spawanych w wypadkach, gdy spoiny zbliżone swoim wyglądem do spoin pachwinowych są układane w miejscach zaokrąglonych naroży wzajemnie przylegających do siebie rur prostokątnych. W takich przypadkach stosowano przybliżoną oceną nośności poprzez analogię do spoin pachwinowych pomimo faktu, że biorąc pod uwagę warunki wykonania takich spoin, należą one bardziej do spoin czołowych, gdyż są układane w rowkach, których kształt jest zbliżony do ukosowanych brzegów materiału. W Poz. 2 przedstawiono metodę sprawdzanie nośności tego rodzaju połączeń, wprowadzając poprawkę do wzoru (142) w PN-B zaczerpniętego z prenormy europejskiej Eurokodu z roku 1996 oraz uzupełnienie w postaci wzoru służącego do oceny nośności spoin pachwinowych w złączach kształtowników profilowanych na zimno. Aby wskazać, że zaproponowana postać wzoru przedstawia bardziej prawidłowe wyniki przy ocenie bezpieczeństwa połączeń kształtowników zimnogiętych na spoiny pachwinowe w stosunku do wzoru utrzymanego w końcowym dokumencie normy europejskiej EN (Eurocode 3-1-3) z sierpnia 2003 roku, sporządzono wykresy nośności spoin podłużnych i porzecznych. Na ich podstawie oszacowano, że ocena nośności spoin podłużnych w zaproponowanej wersji jest bardziej dokładna w odniesieniu do kształtowników wykonanych ze stali S355 o małej grubości ścianek. W wypadku kształtowników ze stali S235 różnica w ocenie nośności spoin staje się jeszcze większa. W artykule zaproponowano także postać wyrażenia na określenie nośności spoiny podłużnej przy braku spoiny poprzecznej, uzależniając nośność spoiny podłużnej od jej długości efektywnej. 9

10 3. Obliczanie nośności spoin pachwinowych w węzłach kratownic wykonanych z rur okrągłych (Poz. 3) W normie europejskiej EN a także w poradnikach CIDECT oraz wytycznych IIW podano tylko bardzo ogólne zalecenia dotyczące oceny nośności połączeń spawanych z kształtowników zamkniętych o przekroju prostokątnym nie wskazując przy tym żadnych szczegółowych procedur obliczeniowych. Podstawowe z nich nakazywały, aby nośność spoiny na jednostkę długości obwodu pręta była nie mniejsza niż nośność obliczeniowa przekroju poprzecznego tego pręta na jednostkę długości obwodu oraz, że w uzasadnionych przypadkach można stosować mniejszą grubość spoiny biorąc pod uwagę, że tylko jej część jest współpracująca. Nie odniesiono się natomiast w ogóle do sposobu sprawdzania nośności spoin w węzłach z rur okrągłych W artykule opublikowanym w Konstrukcjach Stalowych (Poz. 3) przedstawiono uproszczoną procedurę sprawdzania nośności spoin pachwinowych w węzłach typu T, Y, X kratownic z rur okrągłych, opartą o metodę długości współpracujących spoin. W przypadku zastosowania rur okrągłych przyjęto, że spoinę kombinowaną na obwodzie pręta skratowania tworzy się w ten sposób, że na odcinkach w granicach zbliżonych do położenia poziomego układa się spoinę pachwinową, natomiast na odcinkach zbliżonych do położenia pionowego spoinę czołową. Na krótkich odcinkach przejściowych wykonuje się spoinę czołową z powiększonym nadlewem, który upodabnia ją do spoiny pachwinowej. Aby zapewnić prawidłowe warunki układania spoin (lub ich warstw) oraz dobrą nośność połączenia, pokazano prawidłowe cięcie prętów skratowania na ich końcach oraz właściwe ukosowanie brzegów ścianek rur. Przedstawiono także sposób wyznaczania długości współpracujących spoin w węzłach złożonych z rur okrągłych typu K i N ukształtowanych z odstępem prętów skratowania, przy kącie nachylenia krzyżulców względem pasa > 50 o oraz 50 o. Wywód zilustrowano przykładem obliczeniowym. 4. Obliczanie nośności spoin pachwinowych w węzłach typu N z rur prostokątnych ukształtowanych z nachodzeniem prętów skratowania na siebie (Poz. 4) Projektowanie i obliczanie nośności węzłów typu N o wzajemnie nakrywających się prętach skratowania, wykonanych z zamkniętych kształtowników prostokątnych jest ujęte w PN-EN i omówione w wielu publikacjach międzynarodowych. Jednak dokumenty typu normalizującego opracowane przez Międzynarodowy Instytut Spawalnictwa, czy też przygotowany na ich podstawie projekt normy ISO tego typu węzła nie ujmują swoimi zaleceniami. Dzieje się tak dlatego, że posługiwanie się wskaźnikiem nachodzenia w wypadku węzła typu N z nachodzeniem (zakładką według PN-EN ) jest niesłuszne. 10

11 Dlatego zalecenia w PN-EN odnoszące się do oceny bezpieczeństwa węzłów typu N z zakładką są co najmniej nieprecyzyjne, a poprawka wprowadzona mówiąca o sprawdzaniu na ścinanie połączenia w płaszczyźnie styku z pasami, jest niemożliwa do poprawnego przeprowadzenia w wielu sytuacjach projektowych. Wynika to z faktu, że ocena = 50% oraz = 80% mogą być wadliwie ustalone, gdy nachylenie krzyżulca jest w granicach. Na podstawie przeprowadzonych prac badawczych stwierdzono, że wyrażenie na określenie ilorazu określającego stopień nachodzenia prętów na siebie jest całkowicie nieprzydatne do oceny stopnia nakrywania się prętów skratowania w wypadku węzła typu N. Jeżeli przyjąć pełne nachodzenie słupka na krzyżulec to uzyskuje się w wypadku węzłów wykonanych z kształtowników kwadratowych o takich samych wymiarach przekroju poprzecznego stopień nachodzenia znacznie mniejszy niż wartość 100%. Wobec powyższego posługiwanie się w PN-EN w wypadku projektowania węzłów typu N wskaźnikiem nachodzenia jest nieuprawnione i prowadzi do błędnego oszacowania nośności węzła. W artykule przedstawionym, jako Poz. 4 omówiono powyższe zagadnienia oraz podano właściwą procedurę sprawdzania nośności spoin w węzłach typu N kratownic o pasach i prętach skratowania wykonanych z rur prostokątnych częściowo lub całkowicie nachodzących na siebie w węźle. Zaproponowano układy spoin pachwinowych, określono ich grubości oraz długości efektywne i obliczono naprężenia w spoinach dla różnych wartości nachodzenia węzła oraz w różnych stanach obciążenia. 5. Obliczanie nośności spoin pachwinowych w węzłach typu K z rur prostokątnych z wzajemnym nachodzeniem prętów skratowania na siebie (Poz. 5) Pozycja 5 została poświęcona omówieniu metody wymiarowaniu spoin pachwinowych w węzłach typu K z wzajemnym nachodzeniem prętów skratowania. W sprawie obliczania nośności tego rodzaju połączeń spawanych elementów z rur prostokątnych norma europejska zawiera bardzo ogólnikowe zalecenia bez wskazania szczegółowych procedur obliczeniowych, którymi projektant mógłby się posługiwać w swojej pracy. W publikacji kanadyjskiej Packera i Hendersona (również w jej pierwszym wydaniu z roku 1992) zamieszczono raczej wyrywkowe informacje, odnoszące się ponadto tylko do węzłów typu T, Y, X oraz K i N z odstępami. Natomiast połączenia typu K wówczas, gdy ich ukształtowanie dokonuje się przez częściowe nachodzenie się prętów skratowania nie doczekało się wskazań w sprawie oceny nośności spoin w połączeniu tych prętów z pasem kratownicy, jak również między nakładającymi się prętami skratowania. PKN wzorując się na Europejskim Komitecie 11

12 Normalizacyjnym (CEN) wprowadził do PN-EN wiele drobnych poprawek, aby usunąć błędy, które wydarzyły się autorom tego dokumentu normalizacyjnego oraz istotną zmianę, odnoszącą się do sprawdzania nośności połączenia w płaszczyźnie styku między prętami skratowania a pasem w węzłach typu K z ich wzajemnym nachodzeniem. Ta zmiana pozostaje jednak nadal jako formalna, gdyż zapomniano podać procedury obliczeniowej. Dość proste postępowanie, chociaż nadal charakteru niepełnego, zostało zaproponowane dopiero w dokumencie Komisji XV Międzynarodowego Instytutu Spawalnictwa (IIW) w roku 2009 oraz ponowione w projekcie normy ISO. W Poz. 5 opierając się na cytowanych dokumentach i źródłach, zaproponowano właściwą ocenę nośności połączenia spawanego w węzłach typu K o wzajemnie nakrywających się prętach, wykonanych z kształtowników zamkniętych o przekrojach prostokątnych (kwadratowych), rozszerzając w ten sposób zastosowanie sposobu obliczania przedstawionego we wcześniejszych publikacjach. W artykule zaprezentowano metodę określenia długości współpracujących spoin łączących pręty skratowania z pasem dla trzech przypadków wzajemnego ukształtowania prętów węźle: (1) przy częściowym nachodzeniu gdy 25% ov<80% oraz w styku prętów skratowania z pasem są ułożone wszystkie odcinki spoin (także w części zakrytej), (2) przy częściowym nachodzeniu gdy 25% ov 80% oraz w styku prętów skratowania z pasem nie jest wykonywany odcinek spoiny w miejscu zakrywanym, (3) przy pełnym nachodzeniu prętów skratowania gdy ov > 80%. Przedstawiono sposób określania wartości sił przenoszonych przez poszczególne odcinki spoin oraz metodę wyznaczania naprężeń głównych. 6. Obliczanie nośności spoin pachwinowych w węzłach typu K kratownic o prętach skratowania wykonanych z kształtowników zamkniętych i pasach z dwuteownika (Poz. 6) W Poz. 6 przedstawiono sposób oceny nośności spoin w węzłach o prętach skratowania wykonanych z kształtowników zamkniętych i pasach wykonanych z dwuteowników. Procedura oceny nośności spoin jest taka sama jak w wypadku pasów wykonanych z kształtowników zamkniętych, występują jednak różnice w wyznaczaniu szerokości współpracujących spoin, wynikające z innej podatności ścianek pasa. W przypadku węzłów K i N ukształtowanych z odstępem, o pasach z kształtowników prostokątnych przyjmuje się, że spoiny podłużne względem osi pasa są w pełni skuteczne, natomiast spoiny poprzeczne nie w pełni współpracują przy przekazywaniu sił. Z kolei w przypadku tych węzłów o pasach z dwuteowników jest przeciwnie, gdyż prawie całe odcinki spoin poprzecznych są skuteczne, a spoiny podłużne mogą brać nieznaczny udział w przenoszeniu obciążeń. Podobna sytuacja występuje w przypadku węzłów o pasach z dwuteowników przy nachodzących się prętach 12

13 skratowania. Sposób oceny długości współpracujących spoin łączących pręty skratowania z pasami wykonanymi z dwuteowników jest nieco inny niż sposób oceny nośności spoin w takich węzłach o pasach wykonanych z kształtowników zamkniętych. W pracy (Poz. 6) przedstawiono sposób wyznaczenia długości współpracujących spoin w połączeniu prętów skratowania ze stopką dwuteownika oraz prętów skratowania bezpośrednio miedzy sobą w dwóch przypadkach: częściowego i całkowitego nachodzenia prętów skratowania. Pokazano także sposób określenia sił składowych przekazywanych częściowo z jednego krzyżulca na drugi bezpośrednio przez połączenie między tymi prętami skratowania, a częściowo przez odcinki spoin w styku z pasem z dwuteownika. 7. Obliczanie nośności spoin pachwinowych ułożonych bezpośrednio między prętami skratowania w węzłach typu N (Poz. 7) Ocena nośności połączeń spawanych w węzłach typu N z zakładką jest zagadnieniem złożonym, gdyż wymaga ustalenia długości współpracujących spoin, ich rozmieszczenia w układzie ścianek o różnej podatności i podziału sił składowych od obciążenia, działających w węźle na poszczególne odcinki spoin w różnych strefach podatności. W publikacjach naukowych nie rozpatrywano w ogóle bezpośredniego połączenia między nachodzącymi się prętami skratowania w węzłach typu N i K. W przewodniku CIDECT podano, że w węzłach o prętach skratowania wykonanych z rur przy nachodzeniu 25% 0v 80% długości współpracujące spoin krzyżulca nakrywającego można uważać za w pełni skuteczne podczas przenoszenia obciążeń. Jednak w Wytycznych IIW oraz w projekcie normy ISO przyjęto bardziej ostrożne ustalenie, gdyż wskazano, że w takim przypadku należy przyjąć długość współpracującą spoiny. W Poz. 7 została wyjaśniona sprzeczność między informacjami podawanymi w piśmiennictwie, a postanowieniami ustalonymi w dokumentach typu normalizującego. Zaproponowano metodę określania długości współpracujących spoin ułożonych bezpośrednio między prętami skratowania w węzłach z zakładką i na jej podstawie obliczania naprężeń składowych w przekrojach spoin. Metodę tą przedstawiono na tle całość zagadnień związanych z obliczaniem nośności spoin w węzłach układów kratowych o prętach skratowania wykonanych z kształtowników zamkniętych oraz pasach wykonanych z kształtowników o przekrojach zamkniętych a także pasach wykonanych z dwuteowników i ceowników. Wiadomości teoretyczne zobrazowano przykładami obliczeń węzłów kratownic wykonywanych z rur o przekroju prostokątnym oraz kołowym. 13

14 8. Obliczanie nośności spoin pachwinowych w węzłach typu K z żebrem czołowym między prętami skratowania (Poz. 8) Węzły kratownic z żebrem czołowym między prętami skratowania nie zostały obszernie zbadane w ramach CIDECT, czy też w ramach IIW jako elementy spawane o standardowych kształtach. Brakuje podstawowych informacji o ich kształtowaniu czy nośności w PN-EN czy też w Wytycznych IIW lub w poradnikach CIDECT. Takie węzły cechuje prostota kształtów, a w wielu sytuacjach projektowych ich zastosowanie jest po prostu niezbędne. Przydatność ich stosowania ujawnia się zwłaszcza wtedy, gdy występuje niewielkie nakrywanie się prętów skratowania, co jest niezalecane w PN-EN lub gdy nośność spoin pachwinowych układanych bezpośrednio między prętami skratowania jest niewystarczająca. Ocena nośności spoin w węzłach typu K wzmocnionych żebrem czołowym różni się w sposób zasadniczy od oceny nośności spoin pachwinowych układanych w połączeniach typu K bez żeber, gdyż cięcie końców łączonych kształtowników jest inne, a więc odmienne są długości współpracujące, a często inne ukształtowanie przekrojów spoin. Do oceny nośności węzłów z żebrem czołowym można stosować wzory podane w PN-EN odnoszące się do węzłów z wzajemnym nakrywaniem się prętów skratowania w połączeniu z pasem. W wypadku oceny nośności spoin warunek normowy, aby nośność obliczeniowa spoiny pachwinowej na jednostkę długości obwodu nie była mniejsza od nośności obliczeniowej ścianki nie zawsze jest w wypadku takich węzłów możliwy do spełnienia. Na pewnych odcinkach obwodu należy ułożyć spoiny pachwinowe, a na pozostałych niepełne spoiny czołowe, które ze względu na rozlany kształt ich powierzchni traktuje się jako szerokobruzdowe. Z powodu nietypowego przekroju poprzecznego takich spoin ocena ich grubości wymaga odrębnych obliczeń. Metodę pozwalającą na określenie nośności spoin pachwinowych układanych w węzłach typu K wzmocnionych żebrem czołowym przedstawiono w Poz. 8. W metodzie tej długości odcinków spoin ustala się sposobem analitycznym bądź na podstawie rysunku węzła sporządzonego w takiej skali, aby pomiar był wystarczająco dokładny. W wypadku węzłów z rur okrągłych z żebrem czołowym zaproponowano linearyzację odcinków krzywej przestrzennej traktując słabo zakrzywione odcinki spoin jako odcinki liniowo-płaskie. Natomiast w połączeniu krzyżulców z żebrem przyjęto odcinki półeliptyczne. Po określeniu długości efektywnych spoin dalsza procedura związana z ustaleniem ich nośności jest analogiczna jak w przypadku innych węzłów z kształtowników zamkniętych. 14

15 2.3. Oryginalne osiągnięcia naukowe prowadzonych prac badawczych W sprawie obliczania nośności połączeń spawanych węzłów z kształtowników zamkniętych norma PN-EN zawiera bardzo ogólnikowe zalecenia bez wskazania szczegółowych procedur obliczeniowych. Postanowienia tej normy nakazują jedynie projektowanie spoin wokół całego obwodu pręta skratowania o nośności obliczeniowej na jednostkę długości, która jest nie mniejsza niż nośność obliczeniowa przekroju poprzecznego pręta na jednostkę długości jego obwodu. W drugiej edycji publikacji CIDECT z 2009 roku dotyczącej projektowania połączeń z rur prostokątnych autorzy tylko stwierdzają, że spoiny należy projektować w zależności od sił występujących w elemencie oraz, że projektant powinien być świadomy, iż nie cała długość spoiny może być efektywna w przenoszeniu naprężeń. Jedynie Packer i Frater w raporcie z badań dotyczących nośności spoin w węzłach kratownic z rur prostokątnych w roku 1990 podali wyrażenia na długości współpracujące pojedynczych spoin w wypadku węzłów typu N i K ukształtowanych z odstępem pomiędzy prętami skratowania stwierdzając jednocześnie, że można je stosować także w odniesieniu do węzłów typu T i Y. Natomiast w wypadku projektowania węzłów z rur kwadratowych z nachodzeniem prętów skratowania na siebie oraz w wypadku węzłów z rur okrągłych nie przedstawiono dotychczas żadnych wskazań w sprawie oceny nośności spoin. W ramach prowadzonych od roku 2002 prac badawczych we współpracy z prof. J. Bródką opracowałem oryginalną procedurę oceny nośności połączeń spawanych węzłów typów T, Y, X oraz K i N z odstępami wykonywanych z rur prostokątnych. W następnej kolejności została opracowana metoda obliczania nośności spoin układanych w zaokrąglonych narożach rur prostokątnych, nieprzedstawiona dotychczas w żadnym z dokumentów typu normalizacyjnego lub monograficznego. W ramach prac wprowadzono poprawkę do wzoru (142) normy PN-B oraz uzupełnienie do normy w postaci wzoru służącego do oceny nośności spoin pachwinowych w złączach kształtowników zamkniętych o przekroju prostokątnym profilowanych na zimno. Ponadto, opierając się na wytycznych AISI, została sformułowana metoda sprawdzenia nośności spoin w złączu blachy płaskiej z zaokrąglonym narożem kształtownika prostokątnego. W dalszym cyklu badań procedura dotycząca sprawdzania nośności spoin w węzłach z odstępem wykonywanych z kształtowników zamkniętych o przekroju prostokątnym została rozszerzona na węzły typu T, Y, K i N wykonywane z rur okrągłych. Dalsze studia dotyczyły spoin w węzłach ukształtowanych z nachodzeniem prętów skratowania na siebie. Przedstawiłem metodę obliczania połączeń spawanych w węzłach typu N i K ukształtowanych z wzajemnym nakrywaniem się prętów skratowania w odniesieniu do kształtowników o przekrojach 15

16 prostokątnych, która następnie została rozszerzona na tego typu węzły wykonywane z kształtowników zamkniętych o przekroju kołowym. Zaprezentowałem również sposób wymiarowania spoin w węzłach kratownic o prętach skratowania wykonanych z kształtowników zamkniętych i pasach wykonanych z dwuteowników. Ostatnie badania dotyczyły określania długości współpracujących spoin ułożonych bezpośrednio między prętami skratowania w węzłach z pełnym nachodzeniem wykonanych z rur okrągłych i kwadratowych i na tej podstawie sprawdzania ich nośności, a także metody obliczania nośności spoin pachwinowych układanych w węzłach typu K wzmocnionych żebrem czołowym. Wszystkie powyższe dokonania były oryginalnymi osiągnięciami badawczymi w przedmiocie projektowania spoin w węzłach kratownic z rur Pozostałe obszary działalności badawczej Konstrukcje budowlane z kształtowników cienkościennych profilowanych na zimno Lp. Tytuł Współautor Rodzaj Wydawnictwo 1. Badania sztywności hali stalowej bez obudowy i z lekką obudową Jerzy Szlendak Wanda Nazarko artykuł Konstrukcje Stalowe, 2003, nr 5, s Kształtowniki gięte. Poradnik projektanta. Jan Bródka Marian Giżejowski monografia Polskie Wydawnictwo Techniczne, Rzeszów, 2006, s Konstrukcje ze stalowych kształtowników giętych, profilowane z blach o grubości do 4 mm mają we współczesnym budownictwie szeroki zakres zastosowania, co wynika przede wszystkim z ich zalet, do których należą mały ciężar oraz łatwy montaż. Rozwinęły się systemy konstrukcyjne (przekryć, fasad), które obejmują zbiór wytwarzanych warsztatowo elementów i określone sposoby ich łączenia, a także materiały wspomagania procesu projektowania (katalogi, programy komputerowe). Jednym z podjętych tematów badań naukowych w tym obszarze było określenie sztywności obudowy na rozkład sił wewnętrznych. W przypadku hal pokrytych obudową z płyt warstwowych lub blachą fałdową wpływ sztywności obudowy na rozkład sił i przemieszczeń konstrukcji może być znaczny. Podjęte prace badawcze skupiły się na badaniach doświadczalnych parterowej hali magazynowej o słupach i ryglach blachownicowych w dwóch fazach, nieobudowanej oraz obudowanej płytą warstwową. Podczas badań dokonywano pomiarów ugięć poziomych i pionowych głównych elementów konstrukcyjnych, które następnie porównano z wartościami otrzymanymi w sposób teoretyczny. Zaproponowano uproszczony model zastępczy ramy 16

17 stężonej pokryciem w postaci belki bezprzekątniowej, natomiast sztywność przepony dachu na ścinanie odwzorowano za pomocą zastępczych krzyżulców. Sprawdzono skuteczność tego modelu poprzez porównanie otrzymanych wyników z wartościami pomierzonymi. Prace badawcze przedstawiono na tle kompleksowych zagadnień projektowania, wytwarzania i realizacji konstrukcji z kształtowników giętych oraz blach profilowanych na zimno, w publikacji uwzględniającej ustanowione normy projektowania, wytwarzania i wykonawstwa, przeznaczonej dla projektantów i konstruktorów. Materiał zawarty w poradniku dotyczy praktycznych zasad projektowania konstrukcji z kształtowników giętych, ich wytwarzania i realizacji Rozwój zrównoważony w budownictwie stalowym Lp. Tytuł Współautor Rodzaj Wydawnictwo 1. Gospodarowanie stalą w warunkach zrównoważonego rozwoju 2. Zrównoważony rozwój w budownictwie stalowym 3. Ekologiczne budownictwo stalowe 4. Budownictwo stalowe 5. Zrównoważony rozwój w sektorze przemysłu metalowego 6. Zrównoważony rozwój w sektorze konstrukcji metalowych 7. Elementy analizy cyklu życia konstrukcji stalowych Elżbieta Broniewicz rozdział Od integracji systemów zarządzania do TQM, Poznań, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, 2003, s artykuł Integracja problemów środowiskowych i teorii zrównoważonego rozwoju w systemie zarządzania przedsiębiorstwem. Materiały konferencyjne II Międzynarodowej Konferencji Naukowej, Politechnika Białostocka, 2005, s rozdział Zrównoważony rozwój w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu. pod red. Andrzeja Wasiaka, Wyd. Politechniki Białostockiej, 2005, s artykuł Builder, 2006, s artykuł Builder, 2006, s rozdział Stan i perspektywy rozwoju zrównoważonego, Wydaw. Politechniki Białostockiej, 2006, s rozdział Zrównoważony rozwój i ochrona środowiska w gospodarce, Wydaw. Wyższej Szkoły Ekonomicznej, 2007, s Aspekty środowiskowe budownictwa rozdział Problemy Naukowo-Badawcze Budownictwa, Krynica 2007, T , s

18 stalowego 9. Projektowanie oparte na zrównoważonym rozwoju 10. Survey of sustainable approaches in Poland 11, Budownictwo stalowe a środowisko 12. Zrównoważony rozwój w budownictwie stalowym 13. Sustainability survey of some existing steel office buildings 14. Ocena cyklu życia obiektu budowlanego 15. Environmental expenditures of households Yesim Kamile Aktuglu Yesim Kamile Aktuglu rozdział Problemy Naukowo-Badawcze Budownictwa, Krynica 2008, T. 1, 2008, s artykuł Sustainably of constructions, Lisbon 6, 7 October 2008, s artykuł Builder, 2009, s artykuł Builder, 2009, s referat Sustainability of constructions. Editura Orizonturi Universitare, Timisoara, 2009, s artykuł Ekonomia i Środowisko 2011, nr 1 s referat Sustainability of constructions. Innsbruck, Kolejnym istotnym obszarem mojej działalności naukowej są zagadnienia związane z rozwojem zrównoważonym w budownictwie stalowym. Budownictwo jest elementem środowiska, którego głównym zadaniem jest zapewnienie odizolowanej od warunków zewnętrznych przestrzeni, służącej zaspokojeniu wszelkich potrzeb związanych z funkcjonowaniem naszego społeczeństwa. Jednakże, koszt realizacji tego zadania związany jest z niezwykle dużą konsumpcją nieodnawialnych zasobów środowiska podczas realizacji i eksploatacji obiektów budowlanych oraz generowaniem dużej ilości zanieczyszczeń. Zużycie energii przez sektor budowlany powoduje konsumpcję nieodnawialnych zasobów naturalnych oraz emisję gazów cieplarnianych do atmosfery wywołując globalne ocieplenie klimatu. Jest to bardzo niepokojące zjawisko, nie tylko ze względu na zagrożenie środowiska, lecz także ze względu na coraz większe uzależnienie się od importu surowców energetycznych Celem przeprowadzenia badań było dokonanie analizy cyklu życia w warunkach polskich typowego obiektu o konstrukcji stalowej, określenie materiałów i procesów najniekorzystniej wpływających na otoczenie, wyciągnięcie wniosków dotyczących 18

19 poszczególnych etapów produkcji i eksploatacji obiektu. W tym celu przeprowadzono analizę cyklu życia hali przemysłowej obejmującą procesy wykonania, transportu i montażu głównych elementów konstrukcyjnych i osłonowych (płatwie, dźwigary, słupy, płyty pokrycia), a także oceniono wpływ na środowisko zużycia energii elektrycznej w fazie eksploatacji obiektu. Stwierdzono, że procesem w największym stopniu wpływającym na otoczenie jest produkcja energii elektrycznej, której zaangażowanie wynosi 56,4% ogólnego wpływu konstrukcji na środowisko, podczas gdy produkcja elementów konstrukcyjnych stanowi 43,6% wpływów. Dokonano także ilościowej oceny wpływu obiektu na poszczególne aspekty badawcze: środowiskowy, społeczny i ekonomiczny. Oszacowano wartości wszystkich wskaźników w danym aspekcie oddziaływania obiektu i określenie sumaryczne wartości aspektów badawczych. Ostatnim etapem oszacowania poziomu zrównoważonego rozwoju obiektu budowlanego było obliczenie globalnego wyznacznika poziomu zrównoważonego SS (sustainable score). Wartość ta jest ostatecznym wyznacznikiem ekologiczności obiektu budowlanego. Im wartość ta jest bliższa jedności tym przyjęte rozwiązanie bardziej spełnia zasady zrównoważonego rozwoju. Ponieważ głównym celem zrównoważonego rozwoju jest zachowanie równowagi między aspektem środowiskowym, społecznym i ekonomicznym współczynnik wagowy każdego z tych aspektów powinien być jednakowy ( w środ w społ w ekon ), chociaż projektanci mogą przyjmować inne wartości w zależności od priorytetów lokalnych. Wyniki prac badawczych zaprezentowano m.in. na spotkaniach sesyjnych w ramach Europejskiego Projektu Badawczego COST C Podsumowanie osiągnięć wydawniczych 1. Monografia Konstrukcje stalowe z rur. Warszawa, Arkady, 2001, 383 s. (współautor Jan Bródka). W pozycji tej na tle wiedzy światowej w dziedzinie projektowania konstrukcji stalowych z kształtowników zamkniętych zawarto podsumowanie badań prowadzonych przez autorów oraz przedstawiono ogólne zagadnienia dotyczące projektowania konstrukcji stalowych z rur obejmujące omówienie materiałów i wyrobów, obliczanie połączeń i elementów oraz projektowania konstrukcji z kształtowników zamkniętych. Całość zagadnień została zobrazowana przykładami obliczeniowymi. 19

20 2. Monografia Projektowanie konstrukcji stalowych zgodnie z Eurokodem wraz z przykładami obliczeń. Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, 2002, 722 s., (współautor Jan Bródka). Jest to pozycja kompleksowo przedstawiająca projektowanie konstrukcji stalowych według norm europejskich. Omawia ona gatunki stali i wyroby stalowe, bezpieczeństwo konstrukcji stalowych, obliczanie połączeń oraz wymiarowanie przekrojów. Przedstawia również zasady projektowania podstawowych elementów w konstrukcjach stalowych, tj. belek, słupów, kratownic, wymiarowanie konstrukcji na zmęczenie oraz wytwarzanie, montaż i ochronę konstrukcji stalowych. Całość zagadnień została zobrazowana 15 przykładami obliczeniowymi. 3. Poradniki projektanta Kształtowniki o przekrojach zamkniętych: Poradnik dla projektantów i konstruktorów. Cz. 1 i Cz. 2. Wyd. KönigStahl, Austria, 2004 r. s. 139 oraz 2005 r. s. 111 (współautor Jan Bródka). Wraz z rozwojem zastosowania konstrukcji stalowych z kształtowników zamkniętych powstała potrzeba wydania dla projektantów, konstruktorów i specjalistów poradnika będącego kompendium wiedzy na temat projektowania oraz stosowania konstrukcji z rur. W tej dwuczęściowej publikacji zawarto wszystkie informacje dotyczące specyfiki stosowania tego rodzaju kształtowników oraz podstawową wiedzę techniczną z dziedziny budownictwa stalowego z kształtowników o przekrojach zamkniętych, ułatwiającą pracę architektom, konstruktorom oraz wykonawcom. 4. Monografia Kształtowniki gięte. Poradnik projektanta, Polskie Wydawnictwo Techniczne, Rzeszów, 2006, 414 s. (współautorzy Jan Bródka i Marian Giżejowski). Materiał zawarty w poradniku dotyczy praktycznych zasad projektowania konstrukcji z kształtowników giętych, ich wytwarzania i realizacji. Podanie zasad projektowania uzupełniono wyjaśnieniem zjawisk towarzyszących zachowaniu się elementów konstrukcyjnych pod obciążeniem i opisem form ujawnienia się ich stanu granicznego, a także opisem sposobów modelowania, które przyjęto w normalizacji. Przyjęto zasadę szerokiego odwoływania się do literatury naukowo-technicznej i norm zagranicznych tak, aby czytelnicy zainteresowani rozszerzeniem wiedzy teoretycznej (w szczególności pracownicy i studenci wyższych uczelni) mogli znaleźć praktyczne wskazówki i odsyłacze do odpowiednich pozycji piśmiennictwa naukowo-technicznego, ze szczególnym uwzględnieniem najnowszych badań. Zgromadzono prawie 400 pozycji literatury krajowej i zagranicznej. 5. Monografia Projektowanie konstrukcji stalowych według Eurokodów. Materiały szkoleniowe. Wyd. Polskie Wydawnictwo Techniczne, Rzeszów, 2010, 537 s. (współautor Jan Bródka). Publikacja ta obejmuje pełny zakres wiadomości związanych z projektowaniem 20

21 konstrukcji stalowych według Eurokodów, przygotowany po wydaniu przez CEN norm obowiązujących w Unii europejskiej, a także w Polsce po ich ustanowieniu. Na tle wiedzy stworzonej przez minione pokolenia, po jej selekcji, w publikacji umieszczono zagadnienia zawarte w aktualnie obowiązujących normach. Dotychczasowa wiedza i ostatnia norma narodowa PN-90/B są tłem do przedstawienia reguł zawartych w Eurokodzie. 6. Monografia Projektowanie konstrukcji stalowych według Eurokodów. Podręcznik inżyniera. Wyd. Polskie Wydawnictwo Techniczne, Rzeszów, 2012, 703 s. (współautor Jan Bródka). Zmiany wprowadzone w normalizacji europejskiej po roku 2010 spowodowały konieczność ich uwzględnienia i przedstawienia polskiemu czytelnikowi zaktualizowanej publikacji dotyczącej projektowania konstrukcji stalowych. W monografii przygotowanej na bazie poradnika projektowego uwzględniono zaktualizowane wersje norm europejskich, przedstawiono dodatkowe informacje poświęcone zmęczeniu konstrukcji oraz jej wytwarzaniu i ochronie oraz zawarto przykłady obliczeniowe dotyczące projektowania istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa konstrukcji elementów i połączeń. 7. Poradnik Tablice nośności kształtowników zamkniętych według Eurokodów. Poradnik projektanta. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, 2014, s Publikacja zawiera tablice parametrów geometrycznych oraz nośności przekrojów i elementów wykonanych z wszystkich dostępnych na rynku polskim kształtowników o przekrojach zamkniętych walcowanych na gorąco i profilowanych na zimno. Tabele nośności przekrojów zawierają obliczeniowe nośności na rozciąganie, ściskanie i zginanie dla dwóch gatunków stali S275 oraz S355, natomiast tablice nośności elementów opracowane dla dwóch gatunków stali i sześciu zakresów rozpiętości z uwzględnieniem zwichrzenia i wyboczenia pozwalają na bezpośrednie odczytanie nośności elementów zginanych lub ściskanych wykonanych z rur. Przedstawiono sposób korzystania z tablic w postaci nomogramów projektowych oraz opracowano przykłady obliczeniowe wskazujące na zgodność obliczeń z wynikami odczytywanymi na podstawie tablic. 8. Monografia Weld design for hollow section trusses. Wydawnictwo LAMBERT academic Publishing 2014, s. 68. Monografia przedstawia całość zagadnień związanych z obliczaniem nośności spoin w węzłach układów kratowych o prętach skratowania wykonanych z kształtowników zamkniętych o przekrojach okrągłym i prostokątnym oraz pasach wykonanych z kształtowników o przekrojach zamkniętych oraz dwuteowników i ceowników. Rozważania teoretyczne zobrazowano przykładami obliczeniowymi. 9. Poradnik projektant Tablice nośności profili dwuteowych według Eurokodów. Poradnik projektanta. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, 2014, s W książce 21

22 przedstawiono zagadnienia projektowania i obliczania elementów stalowych wykonywanych z dwuteowników. Podano podstawy teoretyczne bezpieczeństwa elementów, wykonywanych z profili dwuteowych, wyjaśniono wymagania i zalecenia normowe jak również wskazano procedury projektowe poparte przykładami obliczeniowymi. Główną część poradnika stanowią tablice nośności profili dwuteowych dostępnych na rynku polskim, w których zostały podane ich wymiary (długość, szerokość, grubość środnika i pasa oraz promienie zaokrąglenia naroży), parametry geometryczne charakteryzujące przekrój (pole przekroju, momenty bezwładności, wskaźniki wytrzymałości przy zginaniu, promienie bezwładności, czynne pole przekroju przy ścinaniu). Ponadto tablice zawierają nośności elementów z uwzględnieniem wyboczenia i zwichrzenia oraz plastyczną nośność na ścinanie przy długości elementów od 2 do 14 m, dla stali gatunków S235 i S 355. Zaprezentowano nomogramy obrazujące projektowania elementów stalowych na podstawie tablic projektowych oraz przedstawiono przykłady obliczania elementów stalowych wykonane w oparciu o normy projektowe oraz z wykorzystaniem tablic. 22