W serii Biblioteka Biznesmena ukazały si :
|
|
- Szymon Brzeziński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 W serii Biblioteka Biznesmena ukazały si : 1. Analiza i prognozowanie szeregów czasowych (program komputerowy) Karol i Maria Kolenda 2. Clienting Jedyne, co przeszkadza, to klient Edgar Geffroy 3. Controlling - Planowanie, kontrola, kierowanie prof. H. J. Vollmuth 4. Controlling od A do Z prof. H. J. Vollmuth 5. Cybernetyka w zarz dzaniu prof. Zdzisław Gomółka 6. Encyklopedia marketingu prof. Tadeusz Sztucki 7. Innowacje i zmiany w firmie prof. Józef Penc 8. Inteligencja stosunków mi dzyludzkich S. Gross 9. In ynieria finansowa prof. US. W. Tarczy ski, dr. M. Zwolankowski 10. In ynieria zarz dzania Cz. I prof. Ireneusz Durlik 11. In ynieria zarz dzania Cz. II prof. Ireneusz Durlik 12. Kompetencje przedsi biorstwa prof. Mariusz Bratnicki 13. Kreatywne kierowanie prof. Józef Penc 14. Kreowanie zachowa w organizacji prof. Józef Penc 15. Leksykon biznesu prof. Józef Penc 16. Marketing przedsi biorcy i mened era prof. Tadeusz Sztucki 17. Marketing w pytaniach i odpowiedziach prof. Tadeusz Sztucki 18. Matematyka finansowa - przykłady, zadania dr Mieczysław Sobczyk 19. Metody sprawnego zarz dzania red. prof. Henryk Bieniok 20. Motywowanie w przedsi biorstwie red. prof. Zdzisław Jasi ski 21. Prognozowanie gospodarcze red. prof. Edward Nowak 22. Promocja sztuka pozyskiwania nabywców prof. Tadeusz Sztucki 23. Przełamywanie szoku kulturowego Elisabeth Marx 24. Public Relations T. I prof. Krystyna Wojcik 25. Public Relations T. II prof. Krystyna Wojcik 26. Rachunkowo ć zarz dcza dla niewtajemniczonych prof. Leslie Chadwick 27. Restrukturyzacja procesów gospodarczych prof. Ireneusz Durlik 28. Rynki kapitałowe Cz. I (analizy giełdowe) prof. US. Waldemar Tarczy ski 29. Rynki kapitałowe Cz. II (analizy giełdowe) prof. US. Waldemar Tarczy ski 30. Strategia zarz dzania dystrybucj prof. Martin Christopher 31. Strategia zarz dzania zaopatrzeniem dr Zdzisław Sarjusz-Wolski 32. Strategie zarz dzania Cz. I prof. Józef Penc 33. Strategie zarz dzania Cz. II prof. Józef Penc 34. Systemy informacyjne biznesu prof. Jerzy Kisielnicki, prof. Henryk Sroka 35. Szczupłe organizacje Uwe Müller 36. Total Quality Management Hans Steinbeck 37. Zarz dzanie czasem prof. Lothar Seiwert 38. Zarz dzanie nieruchomo ciami prof. UW. Artur liwi ski 39. Zarz dzanie prac red. prof. Zdzisław Jasi ski 40. Zarz dzanie projektami informatycznymi dr Zdzisław Szyjewski 41. Zarz dzanie przedsi biorstwem przyszło ci red. prof. Kazimierz Perechuda 42. Zmiana warty w zarz dzaniu Uwe Müller
3 Projekt okładki: Leszek Mirek Redakcja: Joanna Stryjczyk Copyright by Agencja Wydawnicza PLACET 2000 Wydanie ebook Wydawca: Wydawnictwo ul. Mickiewicza 18a/1 Warszawa tel.: (22) fax (22) Wszelkie prawa zastrze one. Publikacja ani jej cz ci nie mog być w adnej formie i za pomoc jakichkolwiek rodków technicznych reprodukowane bez zgody wła ciciela copyright. ISBN Skład i łamanie: PLACET Druk i oprawa: ebook
4
5 Spis tre ci Wprowadzenie Problematyka zarz dzania projektami informatycznymi Co to jest projekt? Cele projektu Cykl ycia i unikalno ć projektu Co to jest zarz dzanie projektem? Organizacja projektu Metodyka tworzenia systemów informatycznych In ynieria oprogramowania Modele tworzenia systemów informatycznych Kaskadowy model realizacji projektów informatycznych Identyfikacja projektu Definicja projektu Realizacja projektu Uko czenie projektu Procesy zarz dzania projektem Czynniki krytyczne sukcesu Strategia informatyzacji firmy Identyfikacja projektu Rozpoznanie zagro e realizacji Przykłady obszarów oddziaływania Znaczenie czynników krytycznych sukcesu Zarz dzanie zakresem projektu Planowanie prac projektowych Elementy planu projektu Struktura prac w projekcie Definiowanie zakresu projektu Plan punktów w złowych Wymiarowanie projektów informatycznych Estymacja parametrów projektu Miary stosowane w projektach informatycznych Techniki szacowania Metoda punktów funkcyjnych Inne problemy zwi zane z szacowaniem projektów
6 6 Wprowadzenie 6. Zarz dzanie czasem w projekcie Wyznaczanie terminu realizacji projektu Jednostki czasu w projekcie Technika harmonogramów Gantta Techniki sieciowe harmonogramowania Wymiarowanie sieci Zarz dzanie zasobami projektu Szacowanie bud etu projektu Sposoby ponoszenia kosztów Monitorowanie kosztów projektu Analiza zasobowa harmonogramów Zarz dzanie komunikacj w projekcie Istota komunikacji Raporty i przegl dy Organizacja zebra Dokumentacja projektu Zarz dzanie ryzykiem w projekcie Ryzyko w projektach informatycznych Identyfikacja ryzyka Ocena ryzyka Zapobieganie ryzyku Monitorowanie ryzyka Zarz dzanie zmianami w projekcie Zmiany w projekcie Proces zarz dzania zmianami Kierownik projektu Zadania kierownika projektu Kwalifikacje i umiej tno ci kierownika Wydajno ć zespołu projektowego Podstawowe wymagania stawiane kierownikowi projektu Bibliografia
7 Wprowadzenie 7 Wprowadzenie Codzienne do wiadczenia wskazuj na to, e jedyn pewna rzecz jest zmiana. Zmienia si wszystko wokół nas, a jedna zmiana powoduje pojawienie si nast pnych. Ci gła zmienno ć jest szczególnie istotna w gospodarce konkurencyjnej. Łatwo ć adaptowania si do zmian stanowi bowiem o pozycji firmy na rynku. Jak twierdzi dyrektor generalny firmy ubezpieczeniowej Aetna Life and Casualty, Ronald E. Compton, Zmiana to nie jest co, co si zdarza. To sposób na ycie. To proces, to warto ć. To nie jest co, co robisz, to ci zewsz d otacza. [70] Aby wprowadzić zmiany w jakiej instytucji, ustanawiany jest projekt 1. Pod poj ciem projektu mo emy rozumieć tworzenie nowych obiektów, wprowadzanie zmian organizacyjnych, modernizacj istniej cych obiektów czy te promowanie nowej usługi lub produktu. Projektem jest wi c lot człowieka na Ksi yc, budowa nowego mostu, wprowadzenie nowej usługi bankowej, a równie na przykład wojna w Zatoce Perskiej. Ró norodno ć projektów, a szczególnie obszarów wprowadzania zmian, wpływa na specyfik konkretnej strategii, chocia pewne elementy s uniwersalne i maj zastosowanie w wi kszo ci nowych przedsi wzi ć. Podstawowym celem ustanowienia projektu jest szybkie i bezkonfliktowe wprowadzenie zmiany. Nale y d yć do osi gni cia celów zmiany bez zakłócania normalnego funkcjonowania organizacji. Systemy informatyczne stanowi szczególn klas projektów. Zło ono ć systemu informatycznego oraz jego ró norodne oddziaływanie stanowi powa n trudno ć we wdro eniu zmian wynikaj cych z jego stosowania. Liczba zako czonych niepowodzeniem du ych projektów informatycznych potwierdza t tez. Niepowodzenia du ych projektów informatycznych z pewno ci nie s polsk specyfik, podobnie jest w innych krajach. Przyczyny s bardzo ró ne i w celu ich wyeliminowania podejmowane s prace nad doskonaleniem procesu prowadzenia projektu. 1 Projekt jest prostym tłumaczeniem angielskiego słowa project. Lepszym tłumaczeniem jest polskie okre lenie przedsi wzi cie, które oddaje zło ono ć ró norodnych działa podejmowanych dla wprowadzania zmian, jednak nie przyj ło si i w praktyce cz ciej spotykamy okre lenie projekt. W dalszej cz ci ksi ki b dziemy stosowali słowo projekt w rozumieniu wszelkich działa maj cych na celu wprowadzanie zmian.
8 8 Wprowadzenie Zarz dzanie projektami staje si dziedzin wiedzy wzbudzaj du e zainteresowanie. Powstaj du e mi dzynarodowe stowarzyszenia, których misj jest rozwój i wspieranie zarz dzania projektami [96]. Stowarzyszenie Project Management Institute grupuje członków z wielu krajów wiata, gromadz c ich wiedz i do wiadczenia z obszaru prowadzenia przedsi wzi ć. Wiedza ta jest stale uaktualniana i rozpowszechniana w postaci publikacji, konferencji, seminariów. Członkami stowarzyszenia s indywidualni projektanci oraz firmy zainteresowane prowadzeniem projektów. Stowarzyszenie opracowało i wprowadziło w ycie procedur nadawania stopni certyfikuj cych umiej tno ciom w zarz dzaniu projektami. Certyfikaty te maj wysok rang zawodow. Wiedza dotycz ca zarz dzania projektami jest bardzo obszerna i trudno w jednej ksi ce zawrzeć wszystkie informacje, jakie s niezb dne przy wprowadzaniu zmian. Wiedzy tej nie mo na przedstawić w formie prostego przewodnika czy uniwersalnego przepisu na sukces. Poj cie sukcesu nie jest jednoznaczne z uwagi na udział w procesie projektowym wielu uczestników o ró nych celach. W ksi ce tej koncentrujemy si na odpowiedzi na pytanie, CO nale y zrobić w poprawnie realizowanym procesie projektowania, nie daj c wyczerpuj cej odpowiedzi na pytanie JAK te prace maj być wykonane. Taki układ wynika z uniwersalno ci procedur zarz dzania projektami, mo liwych do wykorzystania w ró nych obszarach działalno ci. Szczególn uwag po wi cimy projektom informatycznym. Działania zwi zane z zarz dzaniem projektem informatycznym s niezale ne od metodyki tworzenia systemu informatycznego wybierzemy, czy od metod projektowania lub programowania stosowanych w procesie wykonawczym. Poniewa tematyka zarz dzania projektami jest obszerna, tu poruszone zostan najwa niejsze tematy, które powinny zainteresować osoby kieruj ce projektami. Poszczególne rozdziały ksi ki zawieraj podstawowe informacje dotycz ce poszczególnych zagadnie, niezb dne dla poprawnego przeprowadzenia realnych projektów. Pierwszy rozdział zawiera ogólne informacje na temat problemów, jakie wyst puj w zarz dzaniu projektami. Ka dy projekt ustanawiany jest w celu wprowadzenia zmiany. Ró ne s przyczyny i uwarunkowania wprowadzania zmian i dlatego ró nie definiowane s cele projektów. Projekty maj własny
9 Wprowadzenie 9 cykl ycia, który zaczyna si od jego ustanowienia a ko czy w chwili wprowadzenia wytworzonego produktu do u ytkowania. W procesie realizacji projektu prowadzone s ró ne działania zmierzaj ce do wdro enia zmiany. Projekt ma standardow struktur organizacyjn, która okre la powi zani zespołów uczestnicz cych w jego realizacji oraz typowe role. Podej cie do procesu realizacji projektu wymaga uporz dkowania działa oraz zastosowania sprawdzonych procedur. W przypadku systemów informatycznych wykorzystuje si ró ne metodyki post powania. W praktyce najcz ciej stosuje si model kaskadowy, który zakłada okre lon sekwencj działa zmierzaj cych od ustanowienia projektu przez kolejne fazy realizacji. W takim cyklu ycia projektu konieczne jest opisanie poszczególnych prac. Zmiany s najcz ciej wprowadzane w organizacjach, realizuj cych okre lone cele i maj cych wytyczon strategi działania. Dlatego przy wdra- aniu systemów informatycznych, które szczególnie mocno ingeruj w struktur i funkcjonowanie firmy, trzeba uwzgl dniać uwarunkowania realizacyjne. Wprowadzanie zmian zwi zane jest z wieloma czynnikami, które mog stanowić zagro enie dla procesu wykonawczego. Wczesna identyfikacja czynników krytycznych sukcesu projektu pozwala na lepsze przygotowanie si do ewentualnego negatywnego oddziaływania otoczenia i niespodziewanych zdarze, które mog zakłócać sprawn realizacj projektu. Zdefiniowane cele projektu wyznaczaj zakres zada do wykonania. Sporz dzanie listy prac do wykonania i odpowiednie zaplanowanie działa realizacyjnych to podstawowe prace przygotowawcze w przypadku ka dego projektu. Najcz ciej podczas projektowania stosowana jest hierarchiczna struktura prac, która nie tylko zawiera kompletn list zada do wykonania, ale te okre la zwi zki pomi dzy poszczególnymi zadaniami. W celach organizacyjnych wyznaczane s zadania kluczowe, które podlegaj specjalnej procedurze monitorowania i najcz ciej s elementami po rednich odbiorów. Zadania te, zwane punktami w złowymi lub kamieniami milowymi, stanowi cz stkowe etapy prac projektowych. Projekty informatyczne dotycz rozmaitych obszarów działalno ci firm, dlatego s ró norodne i trudne w porównywaniu. W przypadku syste-
10 Wprowadzenie mów informatycznych trudna do zmierzenia jest ich wielko ć i zło ono ć. Problemy mierzalno ci projektów informatycznych, a w szczególno ci kluczowych prac programistycznych, s przedmiotem bada in ynierii oprogramowania. Na wst pnych etapach prac projektowych zachodzi konieczno ć oszacowania wielu parametrów. Opisana w tej ksi ce metoda punktów funkcyjnych pozwala na oszacowanie systemu informatycznego wła nie na wst pnym etapie prac. Ponadto dyskusji poddane s równie inne miary wykorzystywane w projektach informatycznych. Problemy szacowania i stosowane techniki stanowi jeden z istotnych problemów zarz dzania projektami. Oprócz zakresu prac projektowych jednym z najistotniejszych problemów zarz dzania projektami jest zarz dzanie czasem. Wyznaczenie terminu realizacji projektu jest trudne z uwagi na zło ono ć prac w zestawieniu z potrzeb szybkiego wdro enia zmiany. Przy wyznaczaniu terminu zako czenia prac projektowych nale y uwzgl dnić wiele skomplikowanych zwi zków przyczynowo-skutkowych zachodz cych mi dzy zadaniami projektowymi. Dlatego w praktyce cz sto mamy do czynienia z niedotrzymywaniem terminów uko czenia projektu. Budowa i analiza sieci zale no ci oraz ich prezentacja graficzna w postaci wykresów Gantta czy sieci CPM i PERT to podstawowe techniki stosowane w zarz dzaniu projektami. Czas wykonania zada zale y od powi za z innymi pracami, uwarunkowa realizacyjnych i dost pnych zasobów. Zarz dzanie zasobami w projektach polega nie tylko na odpowiednim wykorzystaniu zespołów ludzkich, ale równie na umiej tnym wykorzystaniu bud etu i sprz tu dost pnego w procesie realizacyjnym. Szacowanie warto ci prac, okre lenie sposobu ponoszenia kosztów, monitorowanie kosztów to umiej tno ci konieczne w prowadzeniu projektu. Projekty realizowane s w zespołach, które wykonuj ró ne specjalistyczne prace składaj ce si w jedn cało ć. Poprawnemu wykonaniu wszystkich prac słu y jest sprawny i skuteczny system komunikowania. Sporz dzanie raportów, organizowanie przegl dów, zebrania zespołu to techniki zbierania i przekazywania informacji o post pach prac projektowych, zadaniach do wykonania, oraz zagro eniach w osi ganiu celów. Zebrania, konieczne dla realizacji projektu, nie powoduj wykonania zada
11 Wprowadzenie projektowych, stanowi wi c strat cennego czasu i st d konieczno ć ich dobrego przygotowania i sprawnego przeprowadzenia. Wprowadzanie zmian zawsze zwi zane jest z niepewno ci co do ich poprawno ci i skuteczno ci. Mimo sporz dzania precyzyjnych planów nie jeste my w stanie unikn ć niespodzianek, które stanowi istotne zagro enie dla celów projektu lub czynno ci realizacyjnych. Zarz dzanie ryzykiem w projekcie polega na rozpoznaniu zagro e, oceny ich wpływu na projekt, podj ciu działa zapobiegawczych oraz stałym monitorowaniu ryzyka. Działania zwi zane z zarz dzaniem ryzykiem powinny być dokumentowane i uzgodnione ze wszystkimi uczestnikami procesu projektowego. Ponoszenie ryzyka powinno być poprzedzone jego poprawn ocen dokonan w aspekcie prawdopodobie stwa wyst pienia rozpoznanego zagro enia oraz potencjalnych strat powstałych w wyniku jego wyst pienia. Realizacja projektu jest rozci gni ta w czasie, przez co powoduje zmiany w otoczeniu oraz stwarza konieczno ć modyfikacji celów i okre lenia ich w innych warunkach. W praktyce oznacza to nacisk zleceniodawcy na wprowadzanie zmian do projektu w trakcie jego realizacji, co komplikuje proces wykonawczy. Poprawny proces zarz dzania zmianami polega na formalnym przyj ciu zgłoszenia propozycji zmiany oraz na ocenie wpływu zmiany na projekt i jego realizacj. Dopiero wtedy mo na podj ć decyzj o wprowadzeniu, odrzuceniu lub odło eniu zmiany. Sprawny system zarz dzania zmianami cz sto warunkuje sukces projektu. Kluczow osob w ka dym projekcie jest kierownik projektu. Kierownik projektu ponosi pełn odpowiedzialno ć za wszystko, co si dzieje w trakcie realizacji. Zadania, jakie s stawiane kierownikowi, jego rola, wymaga ró norodnych umiej tno ci. Kierownik projektu obok wiedzy merytorycznej, powinien umieć rozwi zywać konflikty, prowadzić negocjacje i mieć wiele innych umiej tno ci o charakterze uniwersalnym. Kierownik projektu to funkcja zwi zana z konkretnym zadaniem. Jednak wiele koniecznych cech ma charakter uniwersalny a umiej tno ci zdobyte przy realizacji jednego projektu mog być wykorzystane przy innym, zupełnie odmiennym tematycznie zadaniu. Tematy poszczególnych rozdziałów stanowi jedynie wprowadzenie w ró norodne problemy, jakie nale y rozwi zywać w procesie projektowym.
12 Wprowadzenie W literaturze mo na znale ć wiele pozycji opisuj cych szczegółowo poszczególne zagadnienia. Zestawiono je w jednym opracowaniu, aby zwrócić uwag na zło ono ć procesu i ró norodno ć umiej tno ci koniecznych przy zarz dzaniu projektami. Ksi ka ta mo e stanowić lektur uzupełniaj c dla do wiadczonych kierowników projektów, którzy mog porównać swoje dotychczasowe do- wiadczenia z jej tre ci. Układ tre ci i zawarte w kolejnych rozdziałach informacje pozwalaj mniej do wiadczonym kierownikom projektów wykorzystać ksi k jako praktyczny poradnik prowadzenia projektów informatycznych. Ponadto mo e być ona wykorzystana jako podr cznik w procesie uczenia zarz dzania projektami. Wprowadza ona studentów wy szych uczelni w wiat realnych problemów zwi zanych z zarz dzaniem projektami informatycznymi. Jest ona oparta na do wiadczeniach autora zdobytych w trakcie prowadzenia wielu ró nych projektów, głównie informatycznych. Do wiadczenia te s zestawione z badaniami teoretycznymi i skonfrontowane z do wiadczeniami innych kierowników projektów, których autor poznał podczas prowadzenia wielu szkole. Znaczna cz ć materiału jest wykorzystywana na szkoleniach prowadzonych przez autora podczas kursów zarz dzania projektami organizowanych przez IBM Polska. Chciałbym gor co podzi kować doktorowi Markowi Miłoszowi z Politechniki Lubelskiej, doktorowi Marianowi Kurasiowi z Akademii Ekonomicznej w Krakowie oraz kolegom Andrzejowi Bylickiemu i Andrzejowi Wojewodzie z IBM Polska za wspólne dyskusje dotycz ce wielu problemów omówionych w ksi ce.
13 Rozdział 1 Problematyka zarz dzania projektami informatycznymi 1.1. Co to jest projekt? Prawidłowe wprowadzenie zmian wymaga odpowiedniego przygotowania i przeprowadzenia procesu przeprowadzenia modyfikacji. Wi ksze zmiany wprowadzane w zło onych organizacjach s bardzo skomplikowane i trudno jest je zrealizować bez wywoływania zakłóce w pracy tej organizacji. W celu wprowadzania zmian ustanawiany jest projekt. Powstaje zatem pytanie: co to jest projekt? W organizacjach realizowane s ró ne prace, których celem jest wykonanie jakiego zadania. Prace te składaj si z operacji cz stkowych, które, wykonane w odpowiedniej kolejno ci, składaj si na konkretny produkt. Mo na wyró nić wspólne aspekty tych działa : działania wykonywane s przez ludzi, dysponujemy ograniczonymi zasobami, przeprowadzamy planowanie, realizacj i kontrol. Taka charakterystyka nie wyczerpuje wszystkich problemów zwi zanych z aktywno ci ludzk maj c na celu wprowadzenie uzasadnionej zmiany. Istotnymi elementami jest te kilka innych zagadnie zwi zanych z realizacj. Dla potrzeb tej pracy scharakteryzujemy poj cia proces i projekt, wskazuj c na ró nice mi dzy nimi. Działania procesowe maj sprzyjać stabilizacji, natomiast wła- ciwo ci projektu jest ukierunkowanie na zmiany. Wprowadzanie nowo ci, zmiana stanu obecnego jest podstawow cech ka dego projektu. Wybudowanie nowego mostu, budynku, wprowadzenie nowej usługi, nowa organizacja pracy i inne zmiany w normalnej działalno ci to domena projektów. Powtarzalne wykonywanie czynno ci,
14 Zarz dzanie projektami informatycznymi które maj okre lon technologi, a ich rezultatem jest jasno zdefiniowany produkt, to klasyczne działania procesowe. Produkcja kolejnego samochodu, krzesła, szklanki, obsługa kolejnego klienta przy kasie banku, obsługa operacji bankomatowej i inne tego typu czynno ci to realizowane powtarzalnie procesy. Procesowo obsługujemy sytuacje rutynowe, zdarzaj ce si wielokrotnie. Projekty to zupełnie nowe sytuacje, niepowtarzalne, chocia czasami podobne. Realizacja rutynowego procesu ma ci le zdefiniowan technologi okre laj c wykonanie ci gu czynno ci i ci gle sprawdzan w codziennej praktyce. Z kolei projekt to nowa, nierutynowa sytuacja, która wymaga nowego podej cia i specyficznego rozwi zywania problemów, z którymi spotykamy si pierwszy raz, przy czym bardzo cz sto nie mo emy oprzeć si na do wiadczeniu ani na historycznych sposobach post powania. Organizacja działalno ci procesowej jest zdefiniowana i sprawdzona w wielu konkretnych realizacjach. Znane i okre lone s problemy zarz dzania zespołami wykonawców i dobrze opisany jest ci g działa składaj cych si na realizacj całego procesu. Projekt wymaga specyficznego, niepowtarzalnego podej cia do organizacji projektu i do zarz dzania procesem realizacji. Konkretny projekt stwarza konieczno ć opracowania nowatorskich rozwi za, nie maj cych odpowiednika w dotychczasowej działalno ci. Zarówno działania procesowe, jak i działania projektowe ulegaj modyfikacji w czasie. Zmiany w technologii realizacji działa procesowych s wprowadzane ewolucyjnie, powoli, cz sto wi si z do- wiadczeniem wykonywania codziennych operacji, innym razem wynikaj ze zmian technologii. Najcz ciej s to zmiany relatywnie niewielkie i wprowadzane sukcesywnie w długim okresie. Mo e to być inna kolejno ć operacji cz stkowych, odmienna organizacja pracy na konkretnym stanowisku czy te zastosowanie bardziej wydajnych narz dzi. W przypadku projektu mamy do czynienia z zupełnie inn skal zmian, maj one zupełnie inny wymiar, najcz ciej s to zmiany gruntowne, rewolucyjne. Wprowadzanie takich zmian wi e si z du niepewno ci, jak powoduje nowatorski charakter modyfikacji.
15 Problematyka zarz dzania projektami informatycznymi Zupełnie inna jest rola kierownictwa w realizacji działa procesowych i działa projektowych. Kierownictwo ma incydentalny udział w działalno ci procesowej, reaguje sporadycznie wówczas, gdy nast puje zakłócenie realizacji procesu. Na przykład kierownictwo w zakładzie produkcyjnym ingeruje w proces produkcyjny tylko wtedy, gdy wyst puje wyra ne odchylenie od standardu, czyli pojawiaj si braki wynikaj ce z wadliwie funkcjonuj cego procesu produkcyjnego. Analogicznie kierownictwo banku jest anga owane w proces obsługi kasowej tylko w przypadku nietypowym, na przykład gdy pojawia si sfałszowany czek czy wyst puje inne odchylenie od standardowej procedury. W przypadku projektu wszystkie działania s nietypowe, nowatorskie i udział kierownictwa jest wskazany w całym okresie realizacji projektu. Udział ten powinien być aktywny, je li nie w samym procesie realizacji, to zawsze w trakcie kontroli post pu prac i podczas badania zgodno ci realizacji celów. Ró ne charakterystyki działalno ci procesowej i projektowej powoduj, e w gospodarce wyst puj organizacje ukierunkowane na działalno ć projektow lub procesow. Organizacje ukierunkowane na procesy to wi kszo ć firm produkcyjnych, banki czy biura. Z kolei organizacje ukierunkowane na projekty to na przykład firmy budowlane (dla których ka da budowa, mimo podobie stwa, to inny projekt), zakłady badawczo-rozwojowe czy firmy doradcze. Orientacja firmy na działalno ć procesow lub projektow nie oznacza, e w danej organizacji wyst puj zawsze czyste sytuacje. W firmach ukierunkowanych na procesy wyst puje czasowo działalno ć projektowa, na przykład gdy wprowadzamy nowy produkt na ta m produkcyjn czy now usług. Równie w firmach ukierunkowanych na projekty niektóre czynno ci maj charakter procesowy. Ksi gowo ć, która wyst puje w ka dej firmie zorientowanej na projekty, działa procesowo. Najcz - ciej mamy do czynienia z organizacjami mieszanymi z przewag jednej z aktywno ci. Ró ne charakterystyki działa procesowych i projektowych wymuszaj odpowiedni dla konkretnego przypadku organizacj firmy i jej funkcjonowania. Wprowadzanie projektu w organizacji ukierun-
16 Zarz dzanie projektami informatycznymi kowanej na procesy powoduje zakłócenia jej normalnego funkcjonowania. Konflikt z codziennym procesowym działaniem organizacji jest dodatkowym utrudnieniem i nale y brać to pod uwag w przygotowaniu działa projektowych. Powy sze ró nice pomi dzy działaniami procesowymi a projektowymi nie wyczerpuj listy problemów zwi zanych z wprowadzeniem projektu. Co jest charakterystyczne dla działa projektowych? Według jednej z definicji [22, s. 4] projekt jest czasowym wysiłkiem, przedsi wzi ciem maj cym na celu stworzenie unikalnego produktu lub usługi. W definicji tej okre lenie czasowy oznacza, e ka dy projekt ma zdefiniowany czas rozpocz cia i zako czenia. Wydzielenie okresu realizacji projektu jest wa nym wyró nikiem. Jedn z istotnych wła ciwo ci ka dego projektu jest jego pocz tek i koniec i wszystko co si wi e z okre leniem tych stanów. Unikalny z kolei oznacza, e wprowadzany produkt lub usługa ró ni si pod wieloma istotnymi wzgl dami od podobnych produktów lub usług, lub te jest nowatorska i nie ma odpowiednika w ród dotychczasowych produktów czy usług. Inaczej projekt mo na zdefiniować jako niepowtarzalny, nierutynowy proces realizacji okre lonych celów, w okre lonym czasie i za pomoc okre lonych rodków. Ka dy projekt jest wi c zdefiniowany przez: 1. produkt ko cowy (zakres), 2. czas realizacji ( terminy), 3. koszty realizacji (bud et). Obrazowo przedstawia to rysunek 1. Projekt jest wi c realizacj okre lonego celu, który jest wypadkow zdefiniowanego zakresu, czasu realizacji i kosztów 2. 2 Niektóre definicje projektu wyró niaj czwarty parametr jako ć. Problem jako ci w systemach informatycznych jest szczególnie wa ny, ale na potrzeby tej pracy problemy jako ci b dziemy rozpatrywać pod k tem projektu. Istnieje mo liwo ć odpowiedniego zdefiniowania zakresu projektu, umo liwiaj cego osi gni cie wymaganych cech jako ciowych.
W serii Biblioteka Biznesmena ukazały się:
W serii Biblioteka Biznesmena ukazały się: 1. Analiza i prognozowanie szeregów czasowych (program komputerowy) Karol i Maria Kolenda 2. Clienting Jedyne, co przeszkadza, to klient Edgar Geffroy 3. Controlling
Bardziej szczegółowoHarmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu
Bardziej szczegółowoZarz dzanie Projektami Informatycznymi
K.Pieńkosz Zarządzanie Projektami Informatycznymi Wprowadzenie 1 Zarz dzanie Projektami Informatycznymi dr in. Krzysztof Pie kosz Instytut Automatyki i Informatyki Stosowanej Politechniki Warszawskiej
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do zarządzania procesami biznesowymi czym są procesy biznesowe: Part 1
Wprowadzenie do zarządzania procesami biznesowymi czym są procesy biznesowe: Part 1 Listopad 2012 Organizacja funkcjonalna Dotychczas na organizację patrzono z perspektywy realizowanych funkcji. Zarząd
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne
Załącznik Nr 1 do Zarządzenie Nr4/2011 Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tolkmicku z dnia 20 maja 2011r. REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ
Bardziej szczegółowoW serii Biblioteka Biznesmena ukazały się:
W serii Biblioteka Biznesmena ukazały się: 1. Analiza i prognozowanie szeregów czasowych (program komputerowy) Karol i Maria Kolenda 2. Clienting Jedyne, co przeszkadza, to klient Edgar Geffroy 3. Controlling
Bardziej szczegółowoEdycja geometrii w Solid Edge ST
Edycja geometrii w Solid Edge ST Artykuł pt.: " Czym jest Technologia Synchroniczna a czym nie jest?" zwracał kilkukrotnie uwagę na fakt, że nie należy mylić pojęć modelowania bezpośredniego i edycji bezpośredniej.
Bardziej szczegółowoPROJEKTOWANIE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH
PROJEKTOWANIE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH Do celów projektowania naleŝy ustalić model procesu wytwórczego: Zakłócenia i warunki otoczenia Wpływ na otoczenie WEJŚCIE materiały i półprodukty wyposaŝenie produkcyjne
Bardziej szczegółowoKontrakt Terytorialny
Kontrakt Terytorialny Monika Piotrowska Departament Koordynacji i WdraŜania Programów Regionalnych Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, 26 pażdziernika 2012 r. HISTORIA Kontrakty wojewódzkie 2001
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z przedmiotu wiedza o społeczeństwie Publicznego Gimnazjum Sióstr Urszulanek UR we Wrocławiu w roku szkolnym 2015/2016
Przedmiotowy system oceniania z przedmiotu wiedza o społeczeństwie Publicznego Gimnazjum Sióstr Urszulanek UR we Wrocławiu w roku szkolnym 2015/2016 KRYTERIA OGÓLNE 1. Wszystkie oceny są jawne. 2. Uczennica/uczeń
Bardziej szczegółowoNadzór nad systemami zarządzania w transporcie kolejowym
Nadzór nad systemami zarządzania w transporcie kolejowym W ciągu ostatnich lat Prezes Urzędu Transportu Kolejowego zintensyfikował działania nadzorcze w zakresie bezpieczeństwa ruchu kolejowego w Polsce,
Bardziej szczegółowo1. Planowanie strategiczne. 4. Monitorowanie i ewaluacja. 3. Wdrażanie polityk. 2. Tworzenie polityk. Wybrane dziedziny. Ochrona klimatu i atmosfery
Usprawnienie: Wprowadzenie Procedury planowania i raportowania strategicznego i operacyjnego w resortach Usprawnienie w cyklu polityk publicznych 4. Monitorowanie i ewaluacja 1. Planowanie strategiczne
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPEWNIENIA I POPRAWY JAKOŚCI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr 103/2012 Burmistrza Miasta i Gminy Skawina z dnia 19 czerwca 2012 r. PROGRAM ZAPEWNIENIA I POPRAWY JAKOŚCI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO MÓDL SIĘ TAK, JAKBY WSZYSTKO ZALEśAŁO OD
Bardziej szczegółowoNazwa kierunku Gospodarka przestrzenna
Nazwa kierunku Gospodarka przestrzenna Tryb studiów stacjonarne Profil studiów ogólnoakademicki Wydział Wydział Nauk o Ziemi Opis kierunku Studia drugiego stopnia na kierunku Gospodarka przestrzenna trwają
Bardziej szczegółowoKwestionariusz Samooceny Kontroli Zarządczej
Załącznik nr 3 do zarządzenia Nr 38 MKiDN z dnia 27. 07. 2011 r. Kwestionariusz Samooceny Kontroli Zarządczej.... (nazwa jednostki/komórki organizacyjnej) 1 2 3 4 Elementy Odpowiedzi kontroli zarządczej
Bardziej szczegółowoPROGRAM NR 2(4)/T/2014 WSPIERANIE AKTYWNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ
PROGRAM NR 2(4)/T/2014 WSPIERANIE AKTYWNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ IMiT 2014 1 1. CELE PROGRAMU Program ma na celu podnoszenie kwalifikacji zawodowych artystów tańca oraz doskonalenie kadry pedagogicznej i badawczo-naukowej
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).
Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki
Bardziej szczegółowoREGULAMIN BIURA KARIER EUROPEJSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY PRAWA I ADMINISTRACJI
REGULAMIN BIURA KARIER EUROPEJSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY PRAWA I ADMINISTRACJI I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Biuro Karier Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Warszawie, zwane dalej BK EWSPA to
Bardziej szczegółowoPROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów
I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie
Bardziej szczegółowoSzkolenie instruktorów nauki jazdy Postanowienia wstępne
Załącznik nr 6 do 217 str. 1/5 Brzmienia załącznika: 2009-06-09 Dz.U. 2009, Nr 78, poz. 653 1 2006-01-10 Załącznik 6. Program szkolenia kandydatów na instruktorów i instruktorów nauki jazdy 1 1. Szkolenie
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PRZEPROWADZANIA OCEN OKRESOWYCH PRACOWNIKÓW NIEBĘDĄCYCH NAUCZYCIELAMI AKADEMICKIMI SZKOŁY GŁÓWNEJ HANDLOWEJ W WARSZAWIE
Załącznik do zarządzenia Rektora nr 36 z dnia 28 czerwca 2013 r. REGULAMIN PRZEPROWADZANIA OCEN OKRESOWYCH PRACOWNIKÓW NIEBĘDĄCYCH NAUCZYCIELAMI AKADEMICKIMI SZKOŁY GŁÓWNEJ HANDLOWEJ W WARSZAWIE 1 Zasady
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 11/2012 Wójta Gminy Rychliki. z dnia 30 stycznia 2012 r. w sprawie wdrożenia procedur zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Rychliki
ZARZĄDZENIE NR 11/2012 Wójta Gminy Rychliki z dnia 30 stycznia 2012 r. w sprawie wdrożenia procedur zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Rychliki Na podstawie art. 69 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 68
Bardziej szczegółowoGeneralny Dyrektor Ochrony rodowiska. Art.32 ust. 1. Art. 35 ust. 5. Art. 38. Art. 26. Art 27 ust. 3. Art. 27a
Najwa niejsze kompetencje organów, które odpowiadaj za powo anie i funkcjonowanie sieci obszarów Natura 2000 w Polsce oraz ustalaj ce te kompetencje artyku y ustawy o ochronie przyrody Organ Generalny
Bardziej szczegółowoWsparcie w realizacji projektów. Podział projektów. Potrzeby, a rodzaje programów
Wsparcie w realizacji projektów Narzędzia informatyczne wspomagające zarządzanie projektami mgr Marcin Darecki mgr Magdalena Marczewska TiMO(Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoPostanowienia ogólne. Usługodawcy oraz prawa do Witryn internetowych lub Aplikacji internetowych
Wyciąg z Uchwały Rady Badania nr 455 z 21 listopada 2012 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Uchwała o poszerzeniu możliwości
Bardziej szczegółowoSergiusz Sawin Innovatika
Podsumowanie cyklu infoseminariów regionalnych: Siedlce, 16 lutego 2011 Płock, 18 lutego 2011 Ostrołęka, 21 lutego 2011 Ciechanów, 23 lutego 2011 Radom, 25 lutego 2011 Sergiusz Sawin Innovatika Projekt
Bardziej szczegółowoFUNDACJA EUROPEJSKI INSTYTUT INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ
FUNDACJA EUROPEJSKI INSTYTUT INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ (fragment statutu) Celem Fundacji jest: a) tworzenie efektu synergii pomiędzy projektami realizowanymi na poziomie krajowym i w innych regionach; b)
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 9 kwietnia 2013 r. Poz. 1988 UCHWAŁA NR XXV/143/13 RADY GMINY RAWA MAZOWIECKA z dnia 27 lutego 2013 r. w sprawie określenia zasad udzielania, trybu postępowania
Bardziej szczegółowoPolitechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa
Zamawiający: Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75 Przedmiot zamówienia: Produkcja Interaktywnej gry matematycznej Nr postępowania: WMiNI-39/44/AM/13
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPEWNIENIA I POPRAWY JAKOŚCI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO
Załącznik Nr 3 do Zarządzenia Nr 59/2012 Starosty Lipnowskiego z dnia 31 grudnia 2012 r. PROGRAM ZAPEWNIENIA I POPRAWY JAKOŚCI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO PROWADZONEGO W STAROSTWIE POWIATOWYM W LIPNIE I JEDNOSTKACH
Bardziej szczegółowo2) Drugim Roku Programu rozumie się przez to okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku.
REGULAMIN PROGRAMU OPCJI MENEDŻERSKICH W SPÓŁCE POD FIRMĄ 4FUN MEDIA SPÓŁKA AKCYJNA Z SIEDZIBĄ W WARSZAWIE W LATACH 2016-2018 1. Ilekroć w niniejszym Regulaminie mowa o: 1) Akcjach rozumie się przez to
Bardziej szczegółowoOferta Usługa szkoleniowo doradcza z zakresu zarządzania przez kompetencje w MSP
Usługa szkoleniowo doradcza z zakresu zarządzania przez Szanowni Państwo, Mamy przyjemność zaprosić Państwa firmę do udziału w usłudze szkoleniowodoradczej z zakresu zarządzania kompetencjami w MSP, realizowanej
Bardziej szczegółowoWprowadzam w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego Kartę Audytu Wewnętrznego, stanowiącą załącznik do niniejszego Zarządzenia.
ZARZĄDZENIE Nr 44 /05 MARSZAŁKA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia 5 maja 2005 r. w sprawie wprowadzenia w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego w Krakowie Karty Audytu Wewnętrznego Data utworzenia
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r
ZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r 1. ZAMAWIAJĄCY HYDROPRESS Wojciech Górzny ul. Rawska 19B, 82-300 Elbląg 2. PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA Przedmiotem Zamówienia jest przeprowadzenie usługi indywidualnego audytu
Bardziej szczegółowoSystemy monitoringu wizyjnego Avigilon w zabezpieczeniu obiektów logistycznych.
doradzamy, szkolimy, rozwijamy Systemy monitoringu wizyjnego Avigilon w zabezpieczeniu obiektów logistycznych. Właściciel tel. 722-529-820 e-mail: biuro@brb-doradztwobiznesowe.pl www.brb-doradztwobiznesowe.pl
Bardziej szczegółowoBEZPIECZE STWO SYSTEMU CZŁOWIEK-POJAZD-OTOCZENIE (C-P-O) W RUCHU DROGOWYM
Kazimierz LEJDA, Dagmara KARBOWNICZEK BEZPIECZE STWO SYSTEMU CZŁOWIEK-POJAZD-OTOCZENIE (C-P-O) W RUCHU DROGOWYM Streszczenie Ruch drogowy jest to system, który zdeterminowany jest przez współdziałanie
Bardziej szczegółowoProcesy rozwiązywania problemów. Diagnozowanie problemu: metody graficzne (1).
45 min Inwentyka Procesy innowacyjne dr hab. inż. M. Sikorski 1 Procesy rozwiązywania problemów. Diagnozowanie problemu: metody graficzne (1). Data wykładu:............. Razem slajdów: 14 Inwentyka procesy
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ
INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ Część ogólna Tekst obowiązujący od dnia:. SPIS TREŚCI I.A. Postanowienia ogólne... 3 I.B. Podstawy prawne opracowania IRiESD... 3 I.C. Zakres przedmiotowy
Bardziej szczegółowoRAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. Młodzieżowego Domu Kultury w Puławach W ROKU SZKOLNYM 2014/2015. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi.
RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Młodzieżowego Domu Kultury w Puławach W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi. CEL EWALUACJI: PRZEDMIOT EWALUACJI: Skład zespołu: Anna Bachanek
Bardziej szczegółowoStatut Audytu Wewnętrznego Gminy Stalowa Wola
Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr II/818/10 Prezydenta Miasta Stalowej Woli z dnia 26 kwietnia 2010r. STATUT AUDYTU WEWNĘTRZNEGO GMINY STALOWA WOLA I. Postanowienia ogólne 1 1. Statut Audytu Wewnętrznego
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr XXXIX/247/06 Rady Gminy Firlej z dnia 12 pa dziernika 2006r.
UCHWAŁA Nr XXXIX/247/06 Rady Gminy Firlej z dnia 12 pa dziernika 2006r. w sprawie Programu Współpracy Gminy Firlej z Organizacjami Pozarz dowymi oraz innymi podmiotami okre lonymi w ustawie o po ytku publicznym
Bardziej szczegółowoOlsztyn, dnia 30 lipca 2014 r. Poz. 2682 UCHWAŁA NR LIII/329/2014 RADY GMINY JONKOWO. z dnia 26 czerwca 2014 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Olsztyn, dnia 30 lipca 2014 r. Poz. 2682 UCHWAŁA NR LIII/329/2014 RADY GMINY JONKOWO z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzania
Bardziej szczegółowo1. Proszę krótko scharakteryzować firmę którą założyła Pani/Pana podgrupa, w zakresie: a) nazwa, status prawny, siedziba, zasady zarządzania (5 pkt.
1. Proszę krótko scharakteryzować firmę którą założyła Pani/Pana podgrupa, w zakresie: a) nazwa, status prawny, siedziba, zasady zarządzania (5 pkt.) b) produkt i najważniejsze parametry oraz metodyki
Bardziej szczegółowoCzęść II.A. Informacje o studiach podyplomowych ANALIZA DANYCH METODY, NARZĘDZIA, PRAKTYKA (nazwa studiów podyplomowych)
Część II.A. Informacje o studiach podyplomowych ANALIZA DANYCH METODY, NARZĘDZIA, PRAKTYKA (nazwa studiów podyplomowych) 1. Ogólna charakterystyka studiów podyplomowych 1.1 Ogólne cele kształcenia oraz
Bardziej szczegółowoOdpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01
Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01 1 Pytanie nr 1: Czy oferta powinna zawierać informację o ewentualnych podwykonawcach usług czy też obowiązek uzyskania od Państwa
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA DO ZAPYTANIA KE1/POIG 8.2/13
Zapytanie ofertowe - Działanie PO IG 8.2 Warszawa, dnia 13.12.2013 r. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA DO ZAPYTANIA KE1/POIG 8.2/13 ISTOTNE INFORMACJE O PROJEKCIE: Celem projektu "Wdrożenie zintegrowanego systemu
Bardziej szczegółowoOgólnopolska konferencja Świadectwa charakterystyki energetycznej dla budynków komunalnych. Oświetlenie publiczne. Kraków, 27 września 2010 r.
w sprawie charakterystyki energetycznej budynków oraz postanowienia przekształconej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków Ogólnopolska konferencja Świadectwa charakterystyki energetycznej
Bardziej szczegółowoKarta audytu wewnętrznego w Starostwie Powiatowym w Kielcach
Karta audytu wewnętrznego w Starostwie Powiatowym w Kielcach Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 41/10 Starosty Kieleckiego z dnia 24 maja 2010 w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego oraz Procedur
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Budowa elektronicznej administracji w ramach POIG Konferencja podsumowuj realizacj projektu pn. E-administracja warunkiem rozwoju Polski. Wzrost konkurencyjno
Bardziej szczegółowoKielce, dnia 8 czerwca 2016 r. Poz. 1798 UCHWAŁA NR XXVIII/167/16 RADY MIEJSKIEJ W KUNOWIE. z dnia 31 maja 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Kielce, dnia 8 czerwca 2016 r. Poz. 1798 UCHWAŁA NR XXVIII/167/16 RADY MIEJSKIEJ W KUNOWIE z dnia 31 maja 2016 r. w sprawie zatwierdzenia Lokalnego Programu
Bardziej szczegółowop o s t a n a w i a m
ZARZĄDZENIE NR ON.0050.2447.2013.PS PREZYDENTA MIASTA BIELSKA-BIAŁEJ Z DNIA 7 CZERWCA 2013 R. zmieniające zarządzenie w sprawie wprowadzenia Regulaminu przyznawania karty Rodzina + oraz wzoru karty Rodzina
Bardziej szczegółowoCzłowiek najlepsza inwestycja
Projekt Zostań przedsiębiorczym jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu społecznego, jest realizowany przez Starostowo Powiatowe w Siemiatyczach w partnerstwie w Polskim Centrum Edukacji
Bardziej szczegółowoW ramach trzeciej edycji Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki ruszają trzy moduły konkursowe:
W ramach trzeciej edycji Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki ruszają trzy moduły konkursowe: 1. Moduł badawczy 1. konkurs o finansowanie projektów badawczych obejmujących badania naukowe dotyczące
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA ETYKA: LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA ETYKA: LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE OPRACOWAŁ: mgr Marcin Szymański Zespół Szkół Ogólnokształcących w Opolu Podstawa prawna: -Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PROJEKTU Budowa sukcesu budownictwo ekologiczne na Śląsku. Nr umowy : UDA-POKL.08.01.01-24-483/12
REGULAMIN PROJEKTU Budowa sukcesu budownictwo ekologiczne na Śląsku Nr umowy : UDA-POKL.08.01.01-24-483/12 1 Postanowienia ogólne 1. Niniejszy Regulamin określa zasady uczestnictwa w projekcie Budowa sukcesu
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR V/26/15 RADY MIEJSKIEJ W KRASNOBRODZIE. z dnia 12 marca 2015 r.
UCHWAŁA NR V/26/15 RADY MIEJSKIEJ W KRASNOBRODZIE w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy Krasnobród Na podstawie art.5a ust.2 ustawy z dnia 8 marca
Bardziej szczegółowoDobre praktyki w zakresie zarządzania ładem architektury korporacyjnej
Dobre praktyki w zakresie zarządzania ładem architektury korporacyjnej Dr hab. Andrzej Sobczak, prof. SGH, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH Gospodarczej SGH
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 3/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 29 kwietnia 2015 r.
Uchwała Nr 3/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie zatwierdzenia Systematyki kryteriów wyboru projektów
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE. Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości
Znak sprawy: GP. 271.3.2014.AK ZAPYTANIE OFERTOWE Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości 1. ZAMAWIAJĄCY Zamawiający: Gmina Lubicz Adres: ul. Toruńska 21, 87-162 Lubicz telefon:
Bardziej szczegółowoW RAMACH PO IG DZIAŁANIE 6.1. PASZPORT DO EKSPORTU
Szczecin, dn. 20 marca 2014 r. ZAPYTANIE OFERTOWE na zakup usługi dotyczącej Organizacji i udziału w misjach gospodarczych za granicą REALIZOWANEJ W RAMACH PO IG DZIAŁANIE 6.1. PASZPORT DO EKSPORTU Wdrożenie
Bardziej szczegółowoWykorzystanie alokacji w dzia aniach 4. osi priorytetowej PO IG
Realokacja rodków w ramach 4. osi priorytetowej PO IG dr Anna Kacprzyk Dyrektor Departamentu Funduszy Europejskich w Ministerstwie Gospodarki Wykorzystanie alokacji w dzia aniach 4. osi priorytetowej PO
Bardziej szczegółowoCZEŚĆ I I. TECHNIKUM - PODSTAWOWE INFORMACJE
Ogólny opis zawartości informacji dotyczących kierunków kształcenia. CZEŚĆ I I. TECHNIKUM - PODSTAWOWE INFORMACJE Technikum jest średnią szkołą zawodową przygotowującą uczniów do egzaminu maturalnego oraz
Bardziej szczegółowoZarządzanie Zasobami by CTI. Instrukcja
Zarządzanie Zasobami by CTI Instrukcja Spis treści 1. Opis programu... 3 2. Konfiguracja... 4 3. Okno główne programu... 5 3.1. Narzędzia do zarządzania zasobami... 5 3.2. Oś czasu... 7 3.3. Wykres Gantta...
Bardziej szczegółowoZadbaj o to aby wszyscy pracownicy w Twojej firmie zostali odpowiednio przeszkoleni pod kątem BHP
Zadbaj o to aby wszyscy pracownicy w Twojej firmie zostali odpowiednio przeszkoleni pod kątem BHP, gdyż zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r w sprawie szkolenia w
Bardziej szczegółowoUMOWA NR... NA ŚWIADCZENIE USŁUG SZKOLENIOWO - DORADCZYCH
UMOWA NR... NA ŚWIADCZENIE USŁUG SZKOLENIOWO - DORADCZYCH w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 14 /12
ZARZĄDZENIE NR 14 /12 DYREKTORA MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY RODZINIE W TORUNIU z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie wprowadzenie Polityki zarządzania ryzykiem w Miejskim Ośrodku Pomocy w Rodzinie w Toruniu.
Bardziej szczegółowo2 Ocena operacji w zakresie zgodno ci z dzia aniami KSOW, celami KSOW, priorytetami PROW, celami SIR.
1 Ocena formalna. Prowadzona jest przez CDR/WODR i odpowiada na pytania: 1. Czy wniosek zosta z ony przez partnera SIR. Negatywna ocena tego punktu skutkuje odrzuceniem wniosku? 2. Czy wniosek zosta z
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i
Bardziej szczegółowoEwaluacja projektu szkoleniowego Międzykulturowe ABC
1. Definicja obiektu 2. Cele ewaluacji 3. Zakres przedmiotowy 4.Zakres czasowy Szkolenia dla 50 urzędników zatrudnionych w różnych departamentach i wydziałach Urzędu Miasta Lublina, obecnie lub w przyszłości
Bardziej szczegółowoInformacje o usłudze Numer usługi 2016/03/01/6370/5044 Cena netto 890,00 zł Cena brutto 890,00 zł Cena netto za. godzinę
SPECJALISTA DS. POZYSKIWANIA FUNDUSZY UNIJNYCH Informacje o usłudze Numer usługi 2016/03/01/6370/5044 Cena netto 890,00 zł Cena brutto 890,00 zł Cena netto za Cena brutto za 37,08 zł godzinę godzinę 37,08
Bardziej szczegółowowzór Załącznik nr 5 do SIWZ UMOWA Nr /
wzór Załącznik nr 5 do SIWZ UMOWA Nr / zawarta w dniu. w Szczecinie pomiędzy: Wojewodą Zachodniopomorskim z siedzibą w Szczecinie, Wały Chrobrego 4, zwanym dalej "Zamawiającym" a nr NIP..., nr KRS...,
Bardziej szczegółowoPodstawa programowa kształcenia ogólnego informatyki w gimnazjum
1 Podstawa programowa kształcenia ogólnego informatyki w gimnazjum Obowiązująca podstawa programowa nauczania informatyki w gimnazjum, w odniesieniu do propozycji realizacji tych zagadnień w podręcznikach
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ. Kierunek studiów: PSYCHOLOGIA. Edycja 2014
PROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ Kierunek studiów: PSYCHOLOGIA Specjalność: PSYCHOLOGIA DIALOGU MIĘDZYLUDZKIEGO Studia: STACJONARNE/ NIESTACJONARNE I. ORGANIZACJA PRAKTYKI Edycja 2014 1. Praktyka zawodowa na
Bardziej szczegółowoMetody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych
Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych by Antoni Jeżowski, 2013 W celu kalkulacji kosztów realizacji zadania (poszczególnych działań i czynności) konieczne jest przeprowadzenie
Bardziej szczegółowoDZIENNIK UCZESTNIKA PRAKTYK ZAWODOWYCH. realizowanych dla nauczycieli i instruktorów kształcących w zawodzie TECHNIKA LOGISTYKA
DZIENNIK UCZESTNIKA PRAKTYK ZAWODOWYCH realizowanych dla nauczycieli i instruktorów kształcących w zawodzie TECHNIKA LOGISTYKA HANDEL I REKLAMA W PRAKTYCE PILOTAŻOWY PROGRAM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI KSZTAŁCENIA
Bardziej szczegółowoWarszawa, 24.05.2012 r.
Relacje administracji rz dowej z otoczeniem na przyk adzie dwóch projektów realizowanych przez Departament S by Cywilnej KPRM Warszawa, 24.05.2012 r. Zakres projektów realizowanych przez DSC KPRM W latach
Bardziej szczegółowoSPIS TRE CI. Gospodarka inwestycyjna STRONA
FABRYKA MASZYN SPO YWCZYCH SPOMASZ PLESZEW S.A. PROCES: UTRZYMANIE RUCHU Gospodarka inwestycyjna K-1.00.00 Wydanie 4 Strona 2 Stron 7 SPIS TRE CI 1. Cel procedury... 2. Powi zania.... Zakres stosowania...
Bardziej szczegółowoZałącznik do Uchwały 66 Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 z dnia 16 grudnia 2011 r. Lp. Dotyczy działania Obecny tekst Tekst po zmianie
Załącznik do Uchwały 66 Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 z dnia 16 grudnia 2011 r. Lp. Dotyczy działania Obecny tekst Tekst po zmianie 1. 5.3.4 Oś 4 Leader Poziom wsparcia Usunięcie zapisu. Maksymalny
Bardziej szczegółowoJĘZYK ANGIELSKI. Przedmiotowy system oceniania w klasach 1-3
JĘZYK ANGIELSKI Przedmiotowy system oceniania w klasach 1-3 1. Obszary podlegające ocenianiu: - wiedza i umiejętność jej stosowania oraz aktywność i zaangażowanie ucznia 2. Skala ocen: - w ciągu semestru
Bardziej szczegółowoREGULAMIN FINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY KOSZTÓW STUDIÓW PODYPLOMOWYCH
REGULAMIN FINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY KOSZTÓW STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Na podstawie art. 42 a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach
Bardziej szczegółowoEfektywna strategia sprzedaży
Efektywna strategia sprzedaży F irmy wciąż poszukują metod budowania przewagi rynkowej. Jednym z kluczowych obszarów takiej przewagi jest efektywne zarządzanie siłami sprzedaży. Jak pokazują wyniki badania
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KURSÓW DOKSZTAŁCAJĄCYCH I SZKOLEŃ W UNIWERSYTECIE GDAŃSKIM
Załącznik do uchwały Senatu UG nr 69/14 REGULAMIN KURSÓW DOKSZTAŁCAJĄCYCH I SZKOLEŃ W UNIWERSYTECIE GDAŃSKIM 1. Regulamin kursów dokształcających i szkoleń, zwany dalej Regulaminem określa: 1) zasady tworzenia,
Bardziej szczegółowoPrzeprowadzenie kompleksowej optymalizacji funkcjonowania jednostki, wprowadzenie nowego systemu zarządzania i wynagradzania
zakres rzeczowy zał. 6 Przeprowadzenie kompleksowej optymalizacji funkcjonowania jednostki, wprowadzenie nowego systemu zarządzania i wynagradzania Zamawiający: ZIKiT w Krakowie, zatrudniający ok. 500
Bardziej szczegółowoKALKULATOR KOSZTÓW ZANIECHANIA prezentacja narzędzi. Barbara Kucharska, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej Warszawa, 23 marca 2015.
KALKULATOR KOSZTÓW ZANIECHANIA prezentacja narzędzi Barbara Kucharska, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej Warszawa, 23 marca 2015. Nowe podejście Punktem wyjścia - samodzielność życiowa stan niezależności
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM z dnia...
projekt UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM z dnia... w sprawie przyjęcia programu współpracy Gminy Grodzisk Wlkp. z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art.
Bardziej szczegółowoProjekt i etapy jego realizacji*
dr Ewa Lasecka-Wesołowska esołowska,, MGPiPS Projekt i etapy jego realizacji* *Na podstawie materiałó łów w Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich (Lemtech Consulting/RTI) Co to jest projekt Projekt -
Bardziej szczegółowoZobacz to na własne oczy. Przyszłość już tu jest dzięki rozwiązaniu Cisco TelePresence.
Informacje dla kadry zarządzającej Zobacz to na własne oczy. Przyszłość już tu jest dzięki rozwiązaniu Cisco TelePresence. 2010 Cisco i/lub firmy powiązane. Wszelkie prawa zastrzeżone. Ten dokument zawiera
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA NAUCZANIA PRZEDMIOTU RACHUNKOWOŚĆ SKOMPUTERYZOWANA" NA WYDZIALE ZARZĄDZANIA UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO
KONCEPCJA NAUCZANIA PRZEDMIOTU RACHUNKOWOŚĆ SKOMPUTERYZOWANA" NA WYDZIALE ZARZĄDZANIA UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO Grzegorz Bucior Uniwersytet Gdański, Katedra Rachunkowości 1. Wprowadzenie Rachunkowość przedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowoSzczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia
Załącznik nr 4 do SIWZ BZP.243.1.2012.KP Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia Usługa polegająca na przygotowaniu i przeprowadzeniu badania ewaluacyjnego projektu pn. Rozwój potencjału i oferty edukacyjnej
Bardziej szczegółowodrogowego warunkiem uzyskania dofinansowania ze rodków unijnych Wła ciwe przygotowanie i realizacja projektu Biuro JASPERS w Warszawie
Wła ciwe przygotowanie i realizacja projektu drogowego warunkiem uzyskania dofinansowania ze rodków unijnych Robert Kietli ski Specjalista ds. Transportu Biuro JASPERS w Warszawie Realizacja projektów
Bardziej szczegółowoZaproszenie Usługa realizowana w ramach Projektu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Zarządzanie kompetencjami w MSP
Zaproszenie Usługa realizowana w ramach Projektu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Zarządzanie kompetencjami w MSP Szanowni Państwo, Mam przyjemność zaprosić Państwa firmę do udziału w Usłudze
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 16/2016/III Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 31 marca 2016 r.
Uchwała Nr 16/2016/III Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych Architektura wnętrz i design prowadzonych przez Wydział
Bardziej szczegółowoLublin, 19.07.2013. Zapytanie ofertowe
Lublin, 19.07.2013 Zapytanie ofertowe na wyłonienie wykonawcy/dostawcy 1. Wartości niematerialne i prawne a) System zarządzania magazynem WMS Asseco SAFO, 2. usług informatycznych i technicznych związanych
Bardziej szczegółowoPRAKTYKA ZAWODOWA. TECHNIK INFORMATYK 312 [01]/T, SP/MENiS/2004.06.14. Stara podstawa programowa. TRWANIA PRAKTYKI 4 TYGODNIE x 5 dni = 20 dni
PRAKTYKA ZAWODOWA TECHNIK INFORMATYK 312 [01]/T, SP/MENiS/2004.06.14 Stara podstawa programowa CZAS TRWANIA PRAKTYKI 4 TYGODNIE x 5 dni = 20 dni Szczegółowe cele kształcenia: W wyniku procesu kształcenia
Bardziej szczegółowoRAPORT Z AUDITU. polski Reie.tr Sictkón, Biuro Certyfikacji NR NC - 1407/P6 PN-EN ISO 9001:2009
polski Reie.tr Sictkón, NR NC - 1407/P6 PN-EN ISO 9001:2009 0 Spis treści 1 Cel i zakres auditu 2 Załączniki 3 Wprowadzenie 4 Rozdzielnik 5 Poufność 6 Zakres certyfikacji 7 Ocena systemu zarządzania. 8
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 27/2012. Senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. z dnia 26 kwietnia 2012 roku
Uchwała Nr 27/2012 Senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach z dnia 26 kwietnia 2012 roku w sprawie Wewnętrznego Sytemu Zapewniania Jakości Kształcenia Na podstawie 9 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia
Bardziej szczegółowoWarunki formalne dotyczące udziału w projekcie
Witaj. Interesuje Cię udział w projekcie Trener w rolach głównych. Zapraszamy więc do prześledzenia dokumentu, który pozwoli Ci znaleźć odpowiedź na pytanie, czy możesz wziąć w nim udział. Tym samym znajdziesz
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PRACY KOMISJI PRZETARGOWEJ URZ DU MIASTA SZCZECIN
Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 314/13 Prezydenta Miasta Szczecin z dnia 17 lipca 2013 r. REGULAMIN PRACY KOMISJI PRZETARGOWEJ URZ DU MIASTA SZCZECIN Id: EF19B3A0-4229-4B91-8B25-9DADC02E93A0. Podpisany
Bardziej szczegółowo