ADAM GRĄDZKI PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU GITARA I ETAP EDUKACYJNY SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA

Transkrypt

1 ADAM GRĄDZKI PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU GITARA I ETAP EDUKACYJNY SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA Centrum Edukacji Artystycznej Strona 1

2 SPIS TREŚCI I. WSTĘP str. 3 II. CELE EDUKACYJNE str. 4 III. TREŚCI NAUCZANIA CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Kształcenie podstawowych umiejętności gry na gitarze str. 5 - Cykl sześcioletni str. 6 - Cykl czteroletni str Przygotowanie do muzykowania zespołowego str Przygotowanie do występów publicznych str Umuzykalnienie i rozbudzenie wrażliwości na muzykę str. 29 IV. FORMY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW ORAZ OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA str. 30 V. OPIS WARUNKÓW NIEZBĘDNYCH DO REALIZACJI PROGRAMU NAUCZANIA str. 30 VI. OPIS OSIĄGNIĘĆ UCZNIA PO UKOŃCZENIU SZKOŁY MUZYCZNEJ PIERWSZEGO STOPNIA str. 31 VII. KOMENTARZ DO REALIZACJI PROGRAMU NAUCZANIA str. 32 VIII. PRZYKŁADOWA LITERATURA PRZEDMIOTU str. 34 Centrum Edukacji Artystycznej Strona 2

3 I. WSTĘP Program nauczania przedmiotu gitara przeznaczony dla pierwszego etapu edukacyjnego, czyli dla sześcioletniego i czteroletniego cyklu nauczania w szkole muzycznej pierwszego stopnia, został opracowany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 lipca 2014 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego w publicznych szkołach artystycznych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1039). Program zawiera: - ogólne cele edukacyjne i szczegółowe treści nauczania wynikające z zapisów w podstawie programowej; - sposoby realizacji celów będące jednocześnie wskazówkami metodycznymi opracowanymi przez autora programu; - opis umiejętności uczniów na zakończenie etapów nauki wyodrębnionych przez autora niniejszego programu; - opis osiągnięć uczniów na zakończenie pierwszego etapu edukacyjnego, jakim jest szkoła muzyczna pierwszego stopnia, zgodny z zapisami w podstawie programowej; - formy sprawdzania osiągnięć uczniów; - opis warunków niezbędnych do realizacji programu nauczania; - komentarz zawierający ogólną koncepcję programu nauczania; - wykaz przykładowej literatury przedmiotu. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 3

4 II. CELE EDUKACYJNE Nauczanie gry na gitarze w szkole muzycznej pierwszego stopnia ma na celu: - rozwój zainteresowań i uzdolnień muzycznych uczniów; - zapoznanie z podstawami techniki instrumentalnej; - nauczenie operowania prawidłowym aparatem gry; - rozwijanie umiejętności technicznych i interpretacyjnych; - nauczenie zasad notacji muzycznej w stopniu umożliwiającym samodzielne odczytywanie zapisu nutowego oraz wykonywanie a vista prostych pozycji; - naukę realizacji ze zrozumieniem wskazówek wykonawczych; - zapoznanie ze środkami wyrazu artystycznego i naukę stosowania ich podczas gry na gitarze; - nabycie umiejętności samodzielnego opracowywania łatwych utworów; - kształtowanie wyobraźni artystycznej; - rozwijanie naturalnej potrzeby ekspresji twórczej; - rozwijanie umiejętności wykorzystywania zdobytej wiedzy ogólnomuzycznej do zrozumienia i wykonywania utworów; - wykształcenie umiejętności akompaniowania - rozwijanie umiejętności muzykowania zespołowego; - zachęcanie do podejmowania inicjatyw artystycznych; - zapoznanie z zasadami dotyczącymi występów publicznych ze szczególnym uwzględnieniem zachowania i stroju; - naukę sposobów skutecznego radzenia sobie ze stresem, a w szczególności z tremą; - zapoznanie z zasadami pracy w grupie podczas muzykowania zespołowego; - naukę organizowania indywidualnej pracy oraz właściwej oceny wykonywanych zadań; - wdrożenie do samodzielnego i systematycznego ćwiczenia na gitarze; - wskazywanie źródeł informacji i zachęcanie do korzystania z nich; - przekazanie wiedzy i umiejętności niezbędnych do rozwijania gry na gitarze oraz świadomego uczestnictwa w życiu muzycznym; - ukształtowanie samodzielnego odbiorcy sztuki i aktywnego uczestnika życia kulturalnego. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 4

5 III. TREŚCI NAUCZANIA CELE SZCZEGÓŁOWE 1. KSZTAŁCENIE PODSTAWOWYCH UMIEJĘTNOŚCI GRY NA GITARZE Uczeń poznaje podstawy gry na instrumencie, prawidłowe funkcjonowanie aparatu wykonawczego, elementy techniki gitarowej oraz środki wyrazu artystycznego. Wykorzystuje wiedzę ogólnomuzyczną do zrozumienia i interpretowania utworów. Poznaje sposoby zapisu muzycznego, w tym oznaczenia notacji gitarowej, kształci umiejętność odczytywania sensu kompozycji oraz grę a vista prostych utworów solowych i kameralnych. Zgłębia metody efektywnej pracy, wyrabia nawyki systematycznego i świadomego ćwiczenia oraz nabywa umiejętności samodzielnego opracowywania krótkich i łatwych kompozycji. Opisując ten punkt dokonano ścisłego podziału na etapy edukacyjne. Wyodrębniono dwa cykle nauczania: sześcioletni i czteroletni. Dokonano szczegółowego podziału na klasy. Do każdej z nich przypisano cele, sposoby ich realizacji będące wskazówkami metodycznymi oraz umiejętności, jakimi powinien wykazać się uczeń po ukończeniu danego etapu. Na ich podstawie nauczyciel opracowuje szczegółowe wymagania edukacyjne dla danej klasy oraz konkretnego ucznia, biorąc pod uwagę jego indywidualne zdolności oraz możliwości. Jeżeli nasz podopieczny spełni konieczne wymagania przed terminem przewidzianym w niniejszym programie, należy przystąpić do realizacji zadań następnej klasy. Uczeń obdarzony szczególnymi zdolnościami może wcześniej zrealizować podstawę programową. W takim przypadku powinniśmy zadbać o jego dalszy rozwój, dobierając mu repertuar i zestaw ćwiczeń pozwalający na doskonalenie i poszerzanie posiadanych umiejętności technicznych i interpretacyjnych. Nauczyciel jest wręcz zobowiązany do wzbogacania i pogłębiania treści nauczania stosownie do uzdolnień swoich uczniów. To, w jakim tempie uczeń będzie realizował założone cele, zależy także od jego wieku. W pierwszej klasie cyklu sześcioletniego możemy mieć dziecko sześcioletnie lub ośmioletnie. Uczeń starszy zazwyczaj pracuje szybciej i prawdopodobnie nie będzie potrzebował całego roku na nabycie umiejętności wymaganych w niniejszym programie od absolwenta klasy pierwszej. Od nauczyciela zależy, czy w takim przypadku przystępujemy do realizacji celów klasy drugiej, czy utrwalamy nabyte umiejętności. Podejmując taką decyzję, bierzemy pod uwagę indywidualne zdolności i możliwości naszych podopiecznych. Musimy zastanowić się, co w danym momencie będzie dla nich lepszym rozwiązaniem. W klasie pierwszej cyklu czteroletniego również możemy mieć uczniów w różnym wieku, dziewięciolatka lub np. piętnastolatka. Dla niektórych młodszych dzieci spełnienie wymagań niniejszego programu dotyczących pierwszej klasy cyklu czteroletniego może być trudne. W takiej sytuacji nad elementami, których nie zdołamy wprowadzić w pierwszym roku nauki, pracujemy w klasie drugiej. Formułując na początku roku szkolnego wymagania edukacyjne, musimy brać pod uwagę wiek dziecka i aktualny stopień jego rozwoju. Jeżeli uczeń, z jakiegoś powodu, nie spełni wszystkich wymagań przypisanych do danego etapu, realizację ich możemy przenieść do klasy wyższej. Jednak należy pamiętać, że w czasie nauki w szkole muzycznej musi on w pełni zrealizować podstawę programową, czyli po klasie czwartej cyklu czteroletniego i szóstej cyklu sześcioletniego wykazać się umiejętnościami opisanymi w niniejszym programie. Należy tak rozplanować proces dydaktyczny, aby osiągnięcie tego celu stało się faktem. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 5

6 CYKL SZEŚCIOLETNI CELE: KLASA I - zapoznanie z gitarą, jej budową, nazewnictwem poszczególnych części oraz akcesoriami niezbędnymi w procesie kształcenia (podnóżek lub podgitarnik, struny, tuner, kamerton, metronom itp.); - nauczenie prawidłowego sposobu trzymania gitary, uwzględniającego wzrost i budowę ciała ucznia (dobór gitary o odpowiedniej wielkości, podgitarnika lub podnóżka, krzesła o odpowiedniej wysokości); - ustawienie prawej ręki, wykształcenie prawidłowego sposobu uderzenia w struny techniką tirando; uświadomienie uczniowi celu, do którego dąży pracując nad odpowiednim ruchem palców, jakim jest uzyskanie pełnego, nośnego dźwięku; - nauczenie grania palcami prawej ręki na przemian; - ustawienie lewej ręki, odpowiednie ułożenie palców na gryfie, precyzyjne przyciskanie strun, sposoby świadomego rozluźniania ręki; - nauczenie podstaw notacji muzycznej (pięciolinia, klucz wiolinowy, oznaczenia strun, palców, wartości nut i pauz do ósemek włącznie, zależności czasowe pomiędzy poszczególnymi wartościami, oznaczenia metrum, właściwe rozłożenie akcentów); - uświadomienie uczniowi istoty strojenia instrumentu; - znajomość dźwięków na gryfie do V progu włącznie; - znajomość gam: C-dur i G-dur. SPOSOBY REALIZACJI CELÓW WSKAZÓWKI METODYCZNE: - rysowanie gitary, opisanie jej głównych części; - dobranie gitary o odpowiedniej wielkości, krzesła o odpowiedniej wysokości, podnóżka lub podgitarnika, pokazanie sposobu strojenia gitary przy użyciu tunera oraz kamertonu; - ćwiczenia kształtujące właściwą postawę z instrumentem, wielokrotne wstawanie i siadanie z gitarą, aż do momentu całkowitego opanowania prawidłowego sposobu jej trzymania; - zabawa z przesuwaniem monety po stole w celu zapoznania ucznia z kształtem ręki w stanie rozluźnienia oraz sposobem wydobycia dźwięku palcami prawej ręki, a także nauczenia prawidłowego ruchu palców; - ćwiczenia na pustych strunach, wydobycie dźwięku techniką tirando z zachowaniem prawidłowych ruchów palców, tworzenie melodii opartych na prostych schematach rytmicznych, dbałość o naprzemienny ruch palców; - ćwiczenie prostych schematów arpeggio; - ćwiczenia lewej ręki bez użycia prawej, ustawianie palców na gryfie z zachowaniem prawidłowego ułożenia ręki, powolne podnoszenie i opuszczanie palców lewej ręki, delikatne dociskanie strun; - wydobycie pojedynczych dźwięków z użyciem lewej ręki przy pełnej dbałości o rozluźnienie i prawidłowy sposób uderzenia w strunę; - nauka prostych, krótkich melodii granych ze słuchu, bez użycia nut; - ćwiczenie uderzeń na przemian dwoma palcami; Centrum Edukacji Artystycznej Strona 6

7 - przedstawienie wartości rytmicznych, ćwiczenie poczucia pulsu bez instrumentu (klaskanie); - objaśnienie rozmieszczenia dźwięków na gryfie w I pozycji, ćwiczenia na poszczególnych strunach, dodawanie kolejnych strun wykorzystywanych w opracowywanych ćwiczeniach; - objaśnienie oznaczeń strun, palców, progów, nut, pauz, nazw dźwięków i wielokrotne utrwalanie zdobytej wiedzy poprzez odczytywanie zapisu nutowego. UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA PO I KLASIE: - umiejętność prawidłowego siedzenia i trzymania gitary; - opanowanie prawidłowego układu rąk, odpowiedniego i precyzyjnego sposobu przyciskania strun oraz wydobycia dźwięku techniką tirando; - umiejętność czytania nut w I pozycji; - granie tirando, techniką naprzemienną; - znajomość oznaczeń strun, palców, progów; - znajomość wartości nut i pauz do ósemek włącznie, rozumienie zależności czasowych pomiędzy nimi, właściwe odczytywanie rytmu; - umiejętność płynnego grania prostych, jednogłosowych melodii na strunach wiolinowych i basowych początkowo ze słuchu, a na dalszym etapie nauki z nut, w spokojnych tempach, przy zachowaniu właściwego rytmu; - znajomość metrum, właściwe rozłożenie akcentów; - umiejętność grania melodii w basie z akompaniamentem pustej struny wiolinowej; - umiejętność grania melodii w górnym głosie z akompaniamentem pustych strun basowych; - umiejętność grania prostego arpeggio; - umiejętność grania z pamięci wybranych utworów; - granie gamy C-dur i G-dur przez jedną oktawę. CELE SZCZEGÓŁOWE: KLASA II - utrwalanie umiejętności prawidłowego sposobu trzymania gitary, przy zachowaniu odpowiedniego układu rąk, ewentualne korekty; - praca nad dokładnością i precyzją lewej ręki oraz sposobem wydobycia dźwięku (prawidłowe ruchy palców prawej ręki); - rozwijanie umiejętności czytania nut, wprowadzenie szesnastek oraz znaków chromatycznych, utrwalanie dźwięków w I pozycji, nauka układu dźwięków na gryfie do V progu włącznie; - rozwijanie umiejętności technicznych rozszerzenie techniki arpeggio, dwudźwięki i trójdźwięki, małe barré; - nabycie umiejętności łączenia dźwięków melodii; - stworzenie w głowie ucznia wyobrażenia dobrego, ładnego dźwięku; - próby eksponowania jednego głosu; - wprowadzenie dynamiki piano, forte; - frazowanie; Centrum Edukacji Artystycznej Strona 7

8 - znajomość gam: C-dur, G-dur, D-dur, a-moll, e-moll; - nabycie wstępnej umiejętności strojenia instrumentu przy pomocy tunera. SPOSOBY REALIZACJI CELÓW WSKAZÓWKI METODYCZNE: - czytanie nut, granie z nut, wielokrotne objaśnianie poszczególnych oznaczeń, nazywanie dźwięków; - nieustanne zwracanie uwagi na prawidłowy sposób trzymania gitary, układ rąk, precyzję lewej ręki oraz sposób wydobycia dźwięku; - zapoznanie ucznia z wybranymi pojęciami z zakresu teorii muzyki, niezbędnymi podczas pracy nad utworami elementy określające tonację utworu, znaki chromatyczne, metrum, fraza; - ćwiczenie prostych schematów arpeggio trzema palcami, następnie czterema palcami wyrównanym dźwiękiem z każdego palca, ćwiczenie z metronomem równego tempa; - precyzyjne układanie palców lewej ręki na gryfie; - dbałość o łączenie dźwięków melodii, koordynacja pracy obu rąk; - ćwiczenia na małe barré, przyciskanie początkowo dwóch, a później trzech strun jednocześnie, dbałość o czyste wydobycie dźwięków spod poprzeczki; - ćwiczenie dwudźwięków bliskich, dwudźwięków z kciukiem, trójdźwięków dbałość o prawidłowe ruchy palców oraz jednakową barwę i siłę równocześnie uderzanych dźwięków; - dobór utworów pozwalających na stosowanie wyżej wymienionych technik; - próby frazowania; - wielokrotne granie uczniowi utworów, które wykonuje, w celu zapoznania go z dźwiękiem o dobrej jakości. UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA PO II KLASIE: - umiejętność grania w I pozycji, a na strunach wiolinowych w II pozycji, przy zachowaniu właściwej postawy i odpowiedniego układu rąk; - znajomość dźwięków na gryfie oraz umiejętność czytania nut do V progu włącznie; - znajomość wartości nut i pauz do szesnastek włącznie, rozumienie zależności czasowych pomiędzy nimi, właściwe odczytywanie rytmu; - znajomość znaków chromatycznych, krzyżyk, bemol, kasownik; - umiejętność grania prostych schematów arpeggio wyrównanym dźwiękiem; - umiejętność grania dwudźwięków bliskich, dwudźwięków z kciukiem oraz trójdźwięków przy zachowaniu dbałości o jakość dźwięku; - czyste wydobywanie dźwięków spod małego barré; - umiejętność grania krótkich utworów w I i II pozycji, wykorzystujących wyżej wymienione techniki (dwudźwięki, trójdźwięki, małe barré, arpeggio) w spokojnych tempach, z zachowaniem właściwego rytmu, dbałości o precyzję lewej ręki i właściwy sposób wydobycia dźwięku, pokazywanie początków i zakończeń fraz, eksponowanie wiodącego głosu, próby łączenia dźwięków melodii; - umiejętność grania z pamięci wybranych utworów; - wstępna umiejętność strojenia instrumentu przy pomocy tunera; - umiejętność grania gamy C-dur, G-dur, D-dur, a-moll, e-moll przez jedną oktawę. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 8

9 KLASA III CELE SZCZEGÓŁOWE: - doskonalenie technik: arpeggio, małe barré, dwudźwięki, trójdźwięki; - wprowadzenie techniki legato oraz rasgueado; - wprowadzenie uderzenia apoyando; - wprowadzenie zmian pozycji; - zapoznanie ze sposobem wykonania i notacją flażoletów naturalnych; - znajomość dźwięków na gryfie do V progu, a na strunach wiolinowych do XII progu włącznie; - eksponowanie wiodącego głosu; - doskonalenie umiejętności frazowania; - operowanie dynamiką piano i forte, znajomość podstawowych oznaczeń dynamicznych; - znajomość i rozumienie podstawowych oznaczeń agogicznych; - zapoznanie z podstawowymi sposobami artykulacji legato, staccato; - znajomość gam durowych: C, G, D, A, E oraz molowych: a, e; - znajomość podstawowych akordów; - doskonalenie umiejętności strojenia gitary przy użyciu tunera. SPOSOBY REALIZACJI CELÓW WSKAZÓWKI METODYCZNE: - ćwiczenie różnych schematów arpeggio, eksponowanie wybranego dźwięku, ćwiczenie z metronomem równego tempa; - ćwiczenie techniki legato z pustą struną różnymi palcami; - ćwiczenie zmian pozycji przez pustą strunę tym samym palcem oraz ze zmianą palca, dbałość o precyzję i rozluźnienie; - ćwiczenie małego barré od wyższych do niższych pozycji, dbałość o czyste wydobycie dźwięków spod poprzeczki; - objaśnienie sposobu notacji oraz wykonania flażoletów naturalnych; - objaśnienie i prezentacja układu dźwięków na gryfie do V progu, a na strunach wiolinowych do XII progu, wielokrotne utrwalanie zdobytej wiedzy poprzez granie utworów od V pozycji wzwyż; - praca nad utworami zawierającymi następujące elementy techniczne: arpeggio, legato, zmiany pozycji, małe barré, dwudźwięki, trójdźwięki, flażolety naturalne, rasgueado; - objaśnienie oraz prezentacja sposobów budowania fraz na konkretnych przykładach; - wielokrotne granie uczniowi utworów, które wykonuje, w celu zapoznania go z dźwiękiem o dobrej jakości, sugestywne frazowanie oraz eksponowanie wiodącego głosu; - ćwiczenie dynamiki piano i forte oraz podstawowych sposobów artykulacji (legato, staccato) podczas pracy nad utworami; - prezentacja i objaśnienie podstawowych oznaczeń dynamicznych, agogicznych i artykulacyjnych, stosowanie ich w praktyce; - podkreślanie niektórych dźwięków przy użyciu techniki apoyando; - używanie metronomu podczas grania wprawek oraz pracy nad utworami; Centrum Edukacji Artystycznej Strona 9

10 - pokazanie oraz zapisanie podstawowych akordów, prezentacja techniki rasgueado; - strojenie gitary przez ucznia podczas lekcji, reakcja na rozstrojenie. UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA PO III KLASIE: - umiejętność czytania nut do V progu, a na strunach wiolinowych do XII progu włącznie, granie utworów zawierających te dźwięki przy zachowaniu właściwej postawy i odpowiedniego układu rąk; - wykonywanie w spokojnych tempach niezbyt długich, różnorodnych utworów zawierających poznane techniki: arpeggio, legato, zmiany pozycji, małe barré, naturalne flażolety, dwudźwięki, trójdźwięki; - umiejętność grania z pamięci wybranych utworów; - wykazywanie dbałości o łączenie dźwięków, precyzyjne układanie palców lewej ręki na gryfie oraz odpowiednie ruchy palców prawej ręki zmierzające do uzyskania pełnego i nośnego dźwięku; - umiejętność eksponowania melodii; - umiejętność utrzymania tempa w wykonywanych utworach; - rozumienie metrum, właściwe rozłożenie akcentów; - umiejętność frazowania - umiejętność podkreślania niektórych dźwięków przy użyciu techniki apoyando; - realizacja oznaczeń dynamicznych piano i forte; - umiejętność realizacji podstawowych oznaczeń agogicznych; - umiejętność grania gam durowych: C, G, D, A, E oraz molowych: a, e przez dwie oktawy; - umiejętność grania podstawowych akordów (Tonika, Subdominanta, Dominanta) w tonacjach durowych: C, G, D, A, E i molowych: a, e przy użyciu techniki rasgueado; - umiejętność strojenia gitary przy użyciu tunera. CELE SZCZEGÓŁOWE: KLASA IV - doskonalenie poznanych technik gitarowych: arpeggio, legato, barré, zmiany pozycji, flażolety naturalne; - wprowadzenie wibracji; - wykształcenie umiejętności tłumienia niepotrzebnie brzmiących dźwięków; - czytanie nut w obrębie całej skali instrumentu; - czytanie a vista prostych utworów jednogłosowych; - operowanie dynamiką od piano do forte, crescendo i diminuendo; - realizacja oznaczeń agogicznych; - doskonalenie umiejętności frazowania; - posługiwanie się podstawowymi sposobami artykulacji; - próby samodzielnego opracowywania utworów; - próby samodzielnego ćwiczenia i korekty własnych błędów; - zapoznanie z budową form klasycznych ronda i wariacji; - znajomość gam krzyżykowych do czterech znaków; - znajomość podstawowych akordów w tonacjach krzyżykowych do czterech znaków. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 10

11 SPOSOBY REALIZACJI CELÓW WSKAZÓWKI METODYCZNE: - ćwiczenie różnych schematów arpeggio, eksponowanie wybranego dźwięku, ćwiczenie z metronomem równego i stopniowo coraz szybszego tempa; - ćwiczenie wibracji odpowiednie obciążanie palca wibrującego przy jednoczesnym rozluźnieniu pozostałych palców, odsunięcie kciuka od szyjki gitary; - zwracanie uwagi na tłumienie zostających strun i niepotrzebnych dźwięków, objaśnienie i prezentacja sposobów ich wyciszania przy pomocy lewej i prawej ręki; - ćwiczenie techniki legato z pustą struną i bez pustej struny w różnych pozycjach, na różnych strunach, różnymi palcami; - ćwiczenie chwytu barré od wyższych do niższych pozycji, stopniowe dodawanie kolejnych przyciskanych strun; - objaśnienie podstawowych oznaczeń agogicznych i sposobów ich stosowania; - ćwiczenie dynamiki (piano, forte, crescendo, diminuendo) oraz artykulacji (legato, staccato) podczas pracy nad utworami; - dbałość o czysty i nośny dźwięk przy jednoczesnym zachowaniu właściwych proporcji brzmieniowych pomiędzy poszczególnymi głosami; - prezentacja i ćwiczenie sposobów budowania frazy; - zadawanie uczniowi prostych utworów do samodzielnego opracowania, kontrola oraz szczegółowe objaśnianie błędów, omówienie zasad: odpowiednie planowanie; podział utworu na małe części; rozczytanie i opalcowanie; wyodrębnienie motywów i fraz; określenie, co sprawi największy problem, i ćwiczenie tego, co w danym momencie jest najistotniejsze; uczenie się małymi częściami i odpowiedni dobór tempa ćwiczenia; - czytanie a vista podczas lekcji prostych, jednogłosowych utworów objaśnienie zasad: dokładne obejrzenie i przemyślenie tekstu nutowego; zwrócenie uwagi na metrum; przegranie w głowie, zastanowienie się, co może sprawić problem; odpowiedni dobór tempa, w jakim uczeń jest w stanie zagrać płynnie; uświadomienie, że gra ma tylko jeden kierunek, w przypadku pomyłki nie cofamy się i nie powtarzamy; - objaśnienie i prezentacja różnych sposobów ćwiczenia, zwrócenie uwagi na świadome słuchanie oraz poprawianie błędów; - omówienie budowy form klasycznych ronda i wariacji, prezentacja na konkretnych przykładach; - odpowiedni dobór repertuaru zawierającego pozycje z różnych epok, pozwalającego na realizację założeń technicznych przy jednoczesnym zainteresowaniu ucznia walorami muzycznymi opracowywanych utworów; - używanie metronomu podczas grania wprawek oraz pracy nad utworami; - prezentacja sposobów strojenia gitary bez użycia tunera, próby samodzielnego strojenia; - ćwiczenie gam krzyżykowych do czterech znaków w prymach i tercjach; - ćwiczenie kadencji w tonacjach krzyżykowych do czterech znaków, pod kątem sprawnego zmieniania akordów, przy użyciu techniki rasgueado. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 11

12 UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA PO IV KLASIE: - umiejętność czytania nut w obrębie całej skali instrumentu; - umiejętność odczytywania i realizacji oznaczeń agogicznych, dynamicznych i artykulacyjnych; - umiejętność stosowania w utworach doskonalonych technik: arpeggio, legato, barré, zmiany pozycji, flażolety naturalne; - umiejętność podkreślania długich dźwięków przy pomocy wibracji; - umiejętność tłumienia zostających pustych strun basowych i innych niepotrzebnych dźwięków; - umiejętność czytania a vista prostych, jednogłosowych utworów z zachowaniem właściwego rytmu; - umiejętność samodzielnego opracowania prostego utworu właściwe odczytanie dźwięków, poprawna realizacja metrum, opalcowanie; - znajomość i umiejętność prawidłowego, zgodnego z budową formalną, grania poznanych form klasycznych ronda i wariacji; - umiejętność wykonania kilku utworów pochodzących z różnych epok muzycznych, zróżnicowanych w charakterze, granych ładnym i nośnym dźwiękiem, z zachowaniem właściwego metrum, odpowiedniego frazowania, z zastosowaniem dynamiki od piano do forte; - umiejętność grania z pamięci wybranych utworów; - umiejętność grania gam krzyżykowych do czterech znaków w prymach i tercjach; - znajomość podstawowych akordów oraz wstępna umiejętność sprawnego ich zmieniania w tonacjach krzyżykowych do czterech znaków chromatycznych, umiejętność grania techniką rasgueado; - wstępna umiejętność strojenia gitary bez użycia tunera. CELE SZCZEGÓŁOWE: KLASA V - doskonalenie poznanych technik gitarowych; - doskonalenie umiejętności koordynacji pracy rąk; - wprowadzenie techniki tremolo; - rozwijanie biegłości palcowej obu rąk oraz niezależności palców; - doskonalenie umiejętności czytania nut w obrębie całej skali instrumentu; - czytanie a vista prostych utworów o fakturze homofonicznej; - doskonalenie umiejętności samodzielnego ćwiczenia i korekty własnych błędów; - doskonalenie umiejętności wibracji; - zapoznanie ze sposobem wykonania i notacją flażoletów sztucznych; - wprowadzenie zmian barwy; - realizacja podstawowych ozdobników; - doskonalenie umiejętności artykulacyjnych; - zapoznanie z budową allegra sonatowego; - zapoznanie z wybranymi częściami suity; - doskonalenie umiejętności strojenia gitary; - doskonalenie umiejętności grania gam oraz podstawowych akordów. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 12

13 SPOSOBY REALIZACJI CELÓW WSKAZÓWKI METODYCZNE: - ćwiczenie wprawek oraz etiud pozwalających na rozwój poznanych technik gitarowych: tirando, apoyando, arpeggio, legato, barré, zmiany pozycji, trójdźwięki, czterodźwięki, flażolety naturalne, wibracja, tłumienie strun zwrócenie szczególnej uwagi na elementy wymagające dopracowania; dbałość o swobodę i świadome rozluźnianie oraz jakość dźwięku; - granie wprawek na tremolo wyrównanym dźwiękiem z każdego palca, ćwiczenie z metronomem równego i stopniowo coraz szybszego tempa, różne kombinacje palców; - ćwiczenie biegłości, niezależności i koordynacji pracy palców obu rąk na technice gamowej, zdecydowany ruch przeniesienia ręki przy zmianie struny, zachowanie dźwięku o właściwej dynamice, barwie i nasyceniu; - granie gam krzyżykowych do czterech znaków chromatycznych w prymach, tercjach i sekstach; - czytanie i opalcowanie utworów w obrębie całej skali instrumentu; - czytanie a vista utworów o prostej fakturze homofonicznej podczas lekcji, objaśnianie zasad: dokładne obejrzenie tekstu nutowego przed rozpoczęciem grania, określenie miejsc mogących sprawić trudności; nauczenie zasady, że przed przystąpieniem do grania utwór należy gruntownie przemyśleć; uświadomienie, że nie wolno spontanicznie reagować na pomyłki, tylko muzykować dalej; - zadawanie uczniowi utworów do samodzielnego opracowania, kontrola oraz szczegółowe objaśnianie błędów, omawianie zasad: wstępna analiza tekstu nutowego; zaplanowanie pracy; podział utworu na części, wyodrębnienie motywów i fraz, ćwiczenie małych partii; ćwiczenie jednego problemu oraz sukcesywne dodawanie kolejnych elementów; stopniowe zwiększanie tempa; samodzielny dobór odpowiednich środków wyrazu artystycznego; - prezentacja sposobu wykonania flażoletów sztucznych, ćwiczenia; - prezentacja sposobów zmian barwy, ćwiczenia zmian barwy przez przesunięcie ręki wzdłuż strun oraz przez zmianę ustawienia nadgarstka i kąta uderzenia; - ćwiczenie ozdobników w wolnym tempie i stopniowe jego zwiększanie; - różnicowanie wykonywanych utworów pod względem artykulacyjnym, dynamicznym i agogicznym; - omówienie budowy allegra sonatowego oraz wybranych tańców suity, prezentacja na konkretnych przykładach; - strojenie gitary bez użycia tunera podczas lekcji, reakcja na rozstrojenie; - odpowiedni dobór repertuaru pozwalającego na wszechstronny rozwój techniczny i muzyczny ucznia, który będzie zawierał utwory z różnych epok, zróżnicowane w charakterze - objaśnienie różnic stylistycznych pomiędzy utworami z różnych epok muzycznych na konkretnych przykładach, wspólne słuchanie muzyki podczas lekcji. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 13

14 UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA PO V KLASIE: - umiejętność swobodnego wykonania kilku utworów pochodzących z różnych epok muzycznych, zróżnicowanych w charakterze, granych ładnym i nośnym dźwiękiem, z zachowaniem właściwego metrum, odpowiedniego frazowania, właściwej artykulacji, agogiki, z zastosowaniem dynamiki od piano do forte, zmian barwy, podkreślaniem niektórych dźwięków przy pomocy wibracji, z zachowaniem właściwych proporcji brzmieniowych i tłumieniem niepotrzebnych dźwięków; - umiejętność grania z pamięci wybranych utworów; - umiejętność czytania a vista utworów o prostej fakturze homofonicznej w wolnych tempach, z zachowaniem właściwego rytmu; - umiejętność samodzielnego opracowania prostego utworu właściwe odczytanie dźwięków, poprawna realizacja metrum, opalcowanie, frazowanie, dynamika, interpretacja; - znajomość i umiejętność prawidłowego, zgodnego z budową formalną grania poznanych form allegra sonatowego i wybranych tańców suity; - realizacja sztucznych flażoletów; - umiejętność świadomego ćwiczenia i korekty popełnianych błędów; - umiejętność grania gam krzyżykowych do czterech znaków w prymach, tercjach i sekstach; - znajomość oraz umiejętność sprawnego grania podstawowych akordów przy użyciu techniki rasgueado; - umiejętność strojenia gitary z tunerem i bez tunera. CELE SZCZEGÓŁOWE: KLASA VI - doskonalenie poznanych technik gitarowych oraz środków wyrazu artystycznego, zwrócenie szczególnej uwagi na elementy wymagające dopracowania; - rozwijanie biegłości palcowej, niezależności palców oraz koordynacji pracy obu rąk; - praca nad jakością i barwą dźwięku, doskonalenie umiejętności zmiany barwy; - doskonalenie umiejętności interpretacyjnych; - pogłębianie wiedzy o różnicach stylistycznych pomiędzy utworami z różnych epok muzycznych; - doskonalenie umiejętności czytania a vista, samodzielnego opracowywania utworów, świadomego ćwiczenia i korekty własnych błędów; - utrwalenie gam oraz podstawowych akordów. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 14

15 SPOSOBY REALIZACJI CELÓW WSKAZÓWKI METODYCZNE: - ćwiczenie wprawek oraz etiud pozwalających na rozwój poznanych technik gitarowych: uderzenie tirando i apoyando, arpeggio, legato, barré, zmiany pozycji, dwudźwięki, trójdźwięki, czterodźwięki, flażolety naturalne i sztuczne, wibracja, tłumienie strun, tremolo, rasgueado, zmiany barwy, technika gamowa zwrócenie szczególnej uwagi na elementy wymagające dopracowania, dbałość o swobodę i świadome rozluźnianie oraz jakość dźwięku; - odpowiedni dobór repertuaru pozwalającego na zastosowanie w praktyce wykonawczej wszystkich znanych technik gitarowych, zawierającego utwory pochodzące z różnych epok; - prezentacja stylów muzycznych, wspólne słuchanie muzyki, objaśnianie różnic stylistycznych pomiędzy utworami pochodzącymi z różnych epok; - zwracanie szczególnej uwagi na zagadnienia interpretacyjne (rytm, agogika, dynamika, barwa dźwięku, artykulacja, frazowanie), styl oraz charakter utworu; - czytanie a vista podczas lekcji, utrwalanie poznanych zasad; - zadawanie prostych utworów do samodzielnego opracowania, szczegółowa kontrola i objaśnianie błędów, utrwalanie poznanych zasad; - utrwalanie umiejętności grania poznanych gam, ćwiczenia z metronomem w coraz szybszych tempach; - ćwiczenie akompaniamentu akordowego nauczyciel gra melodię, uczeń akompaniuje; - praca nad formą cykliczną lub jej wybranymi częściami; - prezentacja różnych sposobów ćwiczenia, kształcenie umiejętności analitycznego słuchania własnej gry pod kątem wychwytywania elementów wymagających poprawienia. UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA PO VI KLASIE: - umiejętność posługiwania się prawidłowym aparatem gry oraz dbanie o właściwy dobór akcesoriów (odpowiednie krzesło, podgitarnik lub podnóżek); - umiejętność posługiwania się podstawową techniką gry (koordynacja pracy obu rąk, niezależność palców, tłumienie strun, uderzenie tirando i apoyando, technika legato, chwyt barré, gra w pozycjach i zmiany pozycji, gra dwudźwięków, trójdźwięków, czterodźwięków, podstawowych akordów gitarowych, naturalnych i sztucznych flażoletów, realizacja arpeggio, tremolo, rasgueado i podstawowych ozdobników); - umiejętność swobodnego wykonania w odpowiednich tempach kilku utworów pochodzących z różnych epok muzycznych, zróżnicowanych w charakterze, granych ładnym i nośnym dźwiękiem, z zachowaniem właściwego rytmu, odpowiedniego frazowania, właściwej artykulacji, agogiki, z zastosowaniem dynamiki od piano do forte, zmian barwy, podkreślaniem niektórych dźwięków przy pomocy wibracji, z zachowaniem właściwych proporcji brzmieniowych i tłumieniem niepotrzebnych dźwięków przy jednoczesnym pokazaniu różnic stylistycznych występujących w utworach; - umiejętność wykonania formy cyklicznej lub jej wybranych części; - umiejętność posługiwania się metronomem, tunerem oraz kamertonem; Centrum Edukacji Artystycznej Strona 15

16 - umiejętność samodzielnego odczytywania zapisu nutowego oraz realizacji oznaczeń dynamicznych i agogicznych; - umiejętność grania a vista łatwych utworów; - umiejętność samodzielnego ćwiczenia i korekty własnych błędów; - umiejętność analizy własnej gry pod kątem wyłapywania elementów wymagających poprawienia; - umiejętność samodzielnego opracowywania łatwych utworów pod względem techniczno-wykonawczym (opalcowanie, frazowanie, dynamika, interpretacja); - umiejętność grania z pamięci wybranych utworów; - znajomość i umiejętność wykonania gam krzyżykowych do czterech znaków w prymach, tercjach i sekstach; - znajomość i umiejętność sprawnego grania podstawowych akordów durowych i molowych w wyżej wymienionych tonacjach; - umiejętność strojenia gitary z tunerem i bez tunera. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 16

17 CYKL CZTEROLETNI KLASA I CELE: - zapoznanie z gitarą, jej budową, nazewnictwem poszczególnych części oraz akcesoriami niezbędnymi w procesie kształcenia (podnóżek lub podgitarnik, struny, tuner, kamerton, metronom itp.); - nauczenie prawidłowego sposobu trzymania gitary, uwzględniającego wzrost i budowę ciała ucznia (dobór gitary o odpowiedniej wielkości, podgitarnika lub podnóżka, krzesła o odpowiedniej wysokości); - ustawienie prawej ręki, wykształcenie prawidłowego sposobu uderzania w struny techniką tirando, uświadomienie uczniowi celu, do którego dąży pracując nad odpowiednim ruchem palców, jakim jest uzyskanie pełnego, nośnego dźwięku; - nauczenie grania palcami prawej ręki na przemian techniką tirando; - ustawienie lewej ręki, odpowiednie ułożenie palców na gryfie, precyzyjne przyciskanie strun, sposoby świadomego rozluźniania ręki; - nauczenie podstaw notacji muzycznej (pięciolinia, klucz wiolinowy, oznaczenia strun, palców, wartości nut i pauz do szesnastek włącznie, zależności czasowe pomiędzy poszczególnymi wartościami, oznaczenia metrum, właściwe rozłożenie akcentów, znaki chromatyczne); - zapoznanie z podstawowymi technikami gry: arpeggio, dwudźwięki i trójdźwięki, małe barré; - nabycie wstępnej umiejętności łączenia dźwięków; - stworzenie w głowie ucznia wyobrażenia dobrego, ładnego dźwięku; - eksponowanie wiodącego głosu, odróżnianie melodii od akompaniamentu; - zapoznanie z pojęciem frazy; - nabycie wstępnej umiejętności strojenia instrumentu przy pomocy tunera; - znajomość dźwięków na gryfie do V progu włącznie; - znajomość gam: C-dur, G-dur, D-dur, A- dur, a-moll, e-moll. SPOSOBY REALIZACJI CELÓW WSKAZÓWKI METODYCZNE: - opisanie i nazwanie głównych części gitary; - dobranie gitary o odpowiedniej wielkości, krzesła o odpowiedniej wysokości, podnóżka lub podgitarnika, pokazanie sposobu strojenia gitary przy użyciu tunera oraz kamertonu; - ćwiczenia kształtujące właściwą postawę z instrumentem, wielokrotne wstawanie i siadanie z gitarą, aż do momentu całkowitego opanowania prawidłowego sposobu jej trzymania; - zabawa z przesuwaniem monety po stole w celu zapoznania ucznia z kształtem ręki w stanie rozluźnienia oraz sposobem wydobycia dźwięku palcami prawej ręki, a także nauczenia prawidłowego ruchu palców; - ćwiczenia na pustych strunach, wydobycie dźwięku techniką tirando z zachowaniem prawidłowych ruchów palców, tworzenie melodii opartych na prostych schematach rytmicznych, dbałość o naprzemienny ruch palców; Centrum Edukacji Artystycznej Strona 17

18 - ćwiczenia lewej ręki bez użycia prawej, ustawianie palców na gryfie z zachowaniem prawidłowego ułożenia ręki, powolne podnoszenie i opuszczanie palców lewej ręki, delikatne dociskanie strun; - wydobycie pojedynczych dźwięków z użyciem lewej ręki przy pełnej dbałości o rozluźnienie i prawidłowy sposób uderzenia w strunę oraz precyzyjne układanie palców na gryfie; - nauka prostych, krótkich melodii granych ze słuchu, bez użycia nut, koordynacja pracy obu rąk, próby łączenia dźwięków melodii; - przedstawienie wartości rytmicznych, ćwiczenie poczucia pulsu bez instrumentu (klaskanie); - objaśnienie rozmieszczenia dźwięków na gryfie w I pozycji, ćwiczenia na poszczególnych strunach, dodawanie kolejnych strun wykorzystywanych w opracowywanych ćwiczeniach; - objaśnienie oznaczeń strun, palców, progów, nut, pauz, nazw dźwięków i wielokrotne utrwalanie zdobytej wiedzy poprzez odczytywanie zapisu nutowego; - ćwiczenie prostych schematów arpeggio trzema palcami, następnie czterema palcami wyrównanym dźwiękiem z każdego palca, ćwiczenie z metronomem równego tempa; - ćwiczenia na małe barré, przyciskanie początkowo dwóch, a później trzech strun jednocześnie, dbałość o czyste wydobycie dźwięków spod poprzeczki; - ćwiczenie dwudźwięków bliskich, dwudźwięków z kciukiem, trójdźwięków dbałość o prawidłowe ruchy palców oraz jednakową barwę i siłę równocześnie uderzanych dźwięków; - dobór utworów pozwalających na stosowanie wyżej wymienionych technik; - wielokrotne granie uczniowi utworów, które wykonuje, w celu zapoznania go z dźwiękiem o dobrej jakości. UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA PO I KLASIE: - umiejętność prawidłowego siedzenia i trzymania gitary; - opanowanie prawidłowego układu rąk, odpowiedniego i precyzyjnego sposobu przyciskania strun oraz wydobycia dźwięku techniką tirando; - umiejętność czytania nut w I i II pozycji, znajomość układu dźwięków na gryfie do V progu włącznie; - granie techniką naprzemienną; - znajomość oznaczeń strun, palców, progów; - znajomość wartości nut i pauz do szesnastek włącznie, rozumienie zależności czasowych pomiędzy nimi, właściwe odczytywanie rytmu; - znajomość metrum, właściwe rozłożenie akcentów; - znajomość i rozumienie znaków chromatycznych, krzyżyk, bemol, kasownik; - umiejętność płynnego grania prostych, jednogłosowych melodii na strunach wiolinowych i basowych, początkowo ze słuchu, a na dalszym etapie nauki z nut, w spokojnych tempach, przy zachowaniu właściwego rytmu; - umiejętność grania melodii w basie z akompaniamentem pojedynczej struny wiolinowej oraz dwudźwięków; - umiejętność grania melodii w górnym głosie z akompaniamentem dźwięków basowych; - umiejętność grania prostych schematów arpeggio wyrównanym dźwiękiem; Centrum Edukacji Artystycznej Strona 18

19 - umiejętność grania dwudźwięków bliskich, dwudźwięków z kciukiem oraz trójdźwięków, przy zachowaniu dbałości o jakość dźwięku; - czyste wydobywanie dźwięków spod małego barré; - umiejętność wykonywania utworów wykorzystujących wyżej wymienione techniki (dwudźwięki, trójdźwięki, małe barré, arpeggio) w spokojnych tempach, w odpowiednim rytmie, przy zachowaniu właściwej postawy, precyzji lewej ręki i prawidłowego sposobu wydobycia dźwięku (odpowiednie ruchy palców), próby frazowania, łączenia dźwięków melodii oraz eksponowania wiodącego głosu; - umiejętność grania z pamięci wybranych utworów; - wstępna umiejętność strojenia instrumentu przy pomocy tunera; - umiejętność grania gamy C-dur, G-dur, D-dur, A-dur, a-moll, e-moll przez jedną oktawę. CELE SZCZEGÓŁOWE: KLASA II - utrwalanie umiejętności prawidłowego sposobu trzymania gitary, przy zachowaniu odpowiedniego układu rąk, ewentualne korekty; - praca nad dokładnością i precyzją lewej ręki oraz sposobem wydobycia dźwięku (prawidłowe ruchy palców prawej ręki); - rozwijanie umiejętności czytania nut, utrwalanie układu dźwięków na gryfie do V progu włącznie; - nabycie umiejętności czytania nut na strunach wiolinowych do XII progu włącznie; - rozwijanie nabytych umiejętności technicznych arpeggio, dwudźwięki i trójdźwięki, małe barré; - wprowadzenie nowych technik legato, rasgueado, zmiany pozycji, uderzenie apoyando; - zapoznanie ze sposobem wykonania i notacją flażoletów naturalnych; - nabycie umiejętności łączenia dźwięków melodii oraz odpowiedniego frazowania; - zapoznanie z podstawowymi sposobami artykulacji legato, staccato; - eksponowanie jednego głosu; - operowanie dynamiką piano i forte, znajomość podstawowych oznaczeń dynamicznych; - znajomość i rozumienie podstawowych oznaczeń agogicznych; - znajomość gam: C-dur, G-dur, D-dur, A-dur, E- dur, a-moll, e-moll; - znajomość podstawowych akordów; - doskonalenie umiejętności strojenia gitary przy użyciu tunera. SPOSOBY REALIZACJI CELÓW WSKAZÓWKI METODYCZNE: - czytanie nut, granie z nut, wielokrotne objaśnianie poszczególnych oznaczeń, nazywanie dźwięków, utrwalanie zdobytej wiedzy; - nieustanne zwracanie uwagi na prawidłowy sposób trzymania gitary, układ rąk, precyzję lewej ręki oraz sposób wydobycia dźwięku; Centrum Edukacji Artystycznej Strona 19

20 - zapoznanie ucznia z wybranymi pojęciami z zakresu teorii muzyki, niezbędnymi podczas pracy nad utworami elementy określające tonację utworu, znaki chromatyczne, metrum, fraza; - odpowiedni dobór ciekawego repertuaru zapewniającego uczniowi wszechstronny rozwój techniczny, pozwalającego na doskonalenie znanych elementów techniki gitarowej i wprowadzanie kolejnych; - ćwiczenie różnych schematów arpeggio, eksponowanie wybranego dźwięku, ćwiczenie z metronomem równego tempa; - ćwiczenie techniki legato z pustą struną, następnie bez pustej struny różnymi kombinacjami palców, zaczynając od wyższych pozycji, stopniowo schodząc do niższych; - prezentacja techniki apoyando ćwiczenia; - ćwiczenie zmian pozycji przez pustą strunę tym samym palcem oraz ze zmianą palca, dbałość o precyzję i rozluźnienie; - ćwiczenie małego barré od wyższych do niższych pozycji, dbałość o rozluźnienie ręki i czyste wydobycie dźwięków; - objaśnienie i prezentacja sposobu notacji oraz wykonania flażoletów naturalnych; - objaśnienie i prezentacja układu dźwięków na gryfie do V progu, a na strunach wiolinowych do XII progu, wielokrotne utrwalanie wiedzy poprzez granie utworów od V pozycji wzwyż; - praca nad utworami zawierającymi wyżej wymienione problemy techniczne; - wielokrotne granie uczniowi utworów, które wykonuje, w celu zapoznania go z dźwiękiem o dobrej jakości, sugestywne frazowanie oraz eksponowanie wiodącego głosu; - prezentacja i objaśnienie podstawowych oznaczeń dynamicznych, agogicznych i artykulacyjnych, stosowanie ich w praktyce; - ćwiczenie dynamiki piano i forte oraz podstawowych sposobów artykulacji (legato, staccato) podczas pracy nad utworami; - używanie metronomu podczas grania wprawek oraz pracy nad utworami; - pokazanie oraz zapisanie podstawowych akordów, prezentacja techniki rasgueado; - strojenie gitary przez ucznia podczas lekcji, reakcja na rozstrojenie. UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA PO II KLASIE: - umiejętność czytania nut do V progu, a na strunach wiolinowych do XII progu włącznie, granie utworów zawierających te dźwięki, przy zachowaniu właściwej postawy i odpowiedniego układu rąk; - wykonywanie w spokojnych tempach niezbyt długich, różnorodnych utworów zawierających poznane techniki: arpeggio, legato, zmiany pozycji, małe barré, naturalne flażolety, dwudźwięki, trójdźwięki; - dbałość o łączenie dźwięków, precyzyjne układanie palców lewej ręki na gryfie oraz odpowiednie ruchy palców prawej ręki zmierzające do uzyskania pełnego i nośnego dźwięku; - umiejętność utrzymania tempa w wykonywanych utworach; - rozumienie metrum, właściwe rozłożenie akcentów; - umiejętność eksponowania melodii; - umiejętność frazowania; Centrum Edukacji Artystycznej Strona 20

21 - umiejętność podkreślania niektórych dźwięków przy użyciu techniki apoyando; - operowanie dynamiką piano i forte, realizacja podstawowych oznaczeń dynamicznych; - umiejętność realizacji podstawowych oznaczeń agogicznych; - umiejętność grania z pamięci wybranych utworów; - umiejętność grania gam durowych: C, G, D, A, E oraz molowych: a, e przez dwie oktawy; - umiejętność grania podstawowych akordów (Tonika, Subdominanta, Dominanta) w tonacjach durowych: C, G, D, A, E i molowych: a, e przy użyciu techniki rasgueado; - umiejętność strojenia gitary przy użyciu tunera. CELE SZCZEGÓŁOWE: KLASA III - doskonalenie poznanych technik gitarowych: arpeggio, legato, barré, rasgueado, zmiany pozycji, flażolety naturalne; - praca nad jakością dźwięku; - wprowadzenie wibracji; - wykształcenie umiejętności tłumienia niepotrzebnie brzmiących dźwięków; - czytanie nut w obrębie całej skali instrumentu; - czytanie a vista prostych utworów jednogłosowych; - operowanie dynamiką od piano do forte, realizacja crescendo i diminuendo; - realizacja oznaczeń agogicznych; - doskonalenie umiejętności frazowania; - posługiwanie się podstawowymi sposobami artykulacji; - samodzielne opracowywanie utworów; - samodzielne ćwiczenie i korekta własnych błędów; - zapoznanie z budową form klasycznych ronda i wariacji; - zapoznanie z podstawowymi różnicami stylistycznymi występującymi w utworach pochodzących z różnych epok muzycznych; - znajomość gam krzyżykowych do czterech znaków; - znajomość podstawowych akordów w tonacjach krzyżykowych do czterech znaków. SPOSOBY REALIZACJI CELÓW WSKAZÓWKI METODYCZNE: - odpowiedni dobór repertuaru zawierającego pozycje z różnych epok, pozwalającego na realizację założeń technicznych, przy jednoczesnym zainteresowaniu ucznia walorami muzycznymi opracowywanych utworów; - ćwiczenie różnych schematów arpeggio, eksponowanie wybranego dźwięku, ćwiczenie z metronomem równego i stopniowo coraz szybszego tempa; - ćwiczenie wibracji odpowiednie obciążanie palca wibrującego przy jednoczesnym rozluźnieniu pozostałych palców, odsunięcie kciuka od szyjki gitary; - zwracanie uwagi na tłumienie zostających strun i niepotrzebnych dźwięków, objaśnienie i prezentacja sposobów ich wyciszania przy pomocy lewej i prawej ręki; Centrum Edukacji Artystycznej Strona 21

22 - ćwiczenie techniki legato z pustą struną i bez pustej struny w różnych pozycjach, na różnych strunach, różnymi kombinacjami palców; - ćwiczenie chwytu barré od wyższych do niższych pozycji, stopniowe dodawanie kolejnych przyciskanych strun; - ćwiczenie dynamiki (piano, forte, crescendo, diminuendo), artykulacji (legato, staccato) oraz realizacja oznaczeń agogicznych podczas pracy nad utworami; - dbałość o czysty i nośny dźwięk przy jednoczesnym zachowaniu właściwych proporcji brzmieniowych pomiędzy poszczególnymi głosami; - dbałość o rozluźnienie i umiejętne rozładowywanie napięć; - objaśnienie oraz prezentacja sposobów budowania fraz na konkretnych przykładach; - czytanie a vista podczas lekcji prostych, jednogłosowych utworów objaśnienie zasad: dokładne obejrzenie i przemyślenie tekstu nutowego; zwrócenie uwagi na metrum; przegranie w głowie, zastanowienie się, co może sprawić problem; odpowiedni dobór tempa, w jakim uczeń jest w stanie zagrać płynnie; uświadomienie, że gra ma tylko jeden kierunek, w przypadku pomyłki nie cofamy się i nie powtarzamy; - zadawanie uczniowi prostych utworów do samodzielnego opracowania, kontrola oraz szczegółowe objaśnianie błędów, omówienie zasad: odpowiednie planowanie; podział utworu na małe części; rozczytanie i opalcowanie; wyodrębnienie motywów i fraz; określenie, co sprawi największy problem, i ćwiczenie tego, co w danym momencie jest najistotniejsze; uczenie się małymi częściami i odpowiedni dobór tempa ćwiczenia; - objaśnienie i prezentacja różnych sposobów ćwiczenia, zwrócenie uwagi na świadome słuchanie oraz poprawianie błędów; - omówienie budowy form klasycznych ronda i wariacji, prezentacja na konkretnych przykładach; - prezentacja stylów muzycznych, wspólne słuchanie muzyki, objaśnianie różnic stylistycznych pomiędzy utworami pochodzącymi z różnych epok; - prezentacja sposobów strojenia gitary bez użycia tunera, próby samodzielnego strojenia; - ćwiczenie gam krzyżykowych do czterech znaków w prymach i tercjach; - ćwiczenie kadencji w tonacjach krzyżykowych do czterech znaków pod kątem sprawnego zmieniania akordów, przy użyciu techniki rasgueado. UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA PO III KLASIE: - umiejętność czytania nut w obrębie całej skali instrumentu; - umiejętność odczytywania i realizacji oznaczeń agogicznych, dynamicznych i artykulacyjnych; - umiejętność stosowania w utworach doskonalonych technik: arpeggio, legato, barré, zmiany pozycji, flażolety naturalne, rasgueado; - umiejętność podkreślania długich dźwięków przy pomocy wibracji; - umiejętność tłumienia zostających pustych strun basowych i innych niepotrzebnych dźwięków; - umiejętność wykonania kilku utworów pochodzących z różnych epok muzycznych, zróżnicowanych w charakterze, granych ładnym i nośnym dźwiękiem, z zachowaniem właściwego metrum, agogiki, odpowiedniego frazowania, artykulacji, Centrum Edukacji Artystycznej Strona 22

23 z zastosowaniem dynamiki od piano do forte oraz odpowiednich proporcji brzmieniowych; - umiejętność czytania a vista prostych, jednogłosowych utworów z zachowaniem właściwego rytmu; - umiejętność samodzielnego opracowania prostego utworu właściwe odczytanie dźwięków, poprawna realizacja metrum, opalcowanie; - znajomość i umiejętność prawidłowego, zgodnego z budową formalną grania poznanych form klasycznych ronda i wariacji; - umiejętność grania z pamięci wybranych utworów; - umiejętność grania gam krzyżykowych do czterech znaków w prymach i tercjach; - znajomość podstawowych akordów oraz wstępna umiejętność sprawnego ich zmieniania w tonacjach krzyżykowych do czterech znaków chromatycznych, umiejętność grania techniką rasgueado; - wstępna umiejętność strojenia gitary bez użycia tunera. CELE SZCZEGÓŁOWE: KLASA IV - doskonalenie poznanych technik gitarowych oraz środków wyrazu artystycznego, zwrócenie szczególnej uwagi na elementy wymagające dopracowania; - rozwijanie biegłości palcowej rąk, niezależności palców oraz koordynacji pracy lewej i prawej ręki; - wprowadzenie techniki tremolo; - wprowadzenie zmian barwy; - realizacja podstawowych ozdobników; - zapoznanie ze sposobem wykonania i notacją flażoletów sztucznych; - doskonalenie umiejętności czytania nut w obrębie całej skali instrumentu; - doskonalenie umiejętności wibracji; - doskonalenie umiejętności artykulacyjnych; - czytanie a vista prostych utworów o fakturze homofonicznej; - doskonalenie umiejętności samodzielnego ćwiczenia i korekty własnych błędów; - zapoznanie z budową allegra sonatowego; - zapoznanie z wybranymi częściami suity; - doskonalenie umiejętności interpretacyjnych; - pogłębianie wiedzy o różnicach stylistycznych pomiędzy utworami z różnych epok muzycznych; - doskonalenie umiejętności grania gam oraz podstawowych akordów; - doskonalenie umiejętności strojenia gitary. Centrum Edukacji Artystycznej Strona 23