Gaude Mater. Program. XXV Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej. 30 kwietnia 8 maja 2015

Transkrypt

1 XXV Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej Gaude Mater 30 kwietnia 8 maja 2015 Program Częstochowa, Bydgoszcz, Gdańsk, Kolonia (Niemcy), Leśniów, Mstów, Poznań, Radomsko, Warszawa, Wrzosowa

2

3 25. MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL MUZYKI SAKRALNEJ Gaude Mater 30 kwietnia 8 maja 2015 P r o g r a m Częstochowa, Bydgoszcz, Gdańsk, Kolonia (Niemcy), Leśniów, Mstów, Poznań, Radomsko, Warszawa, Wrzosowa

4 Organizator Stowarzyszenie Przyjaciół Gaude Mater Małgorzata Zuzanna Nowak Dyrektor Festiwalu Patroni Małgorzata Omilanowska Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Wojciech Saługa Marszałek Województwa Śląskiego Abp Stanisław Gądecki Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski Abp Wacław Depo Metropolita Częstochowski Współorganizatorzy Kuria Metropolitalna w Częstochowie Klasztor oo. Paulinów na Jasnej Górze Stowarzyszenie Musica Sacra w Warszawie Stowarzyszenie Kapela Jasnogórska Zespół Pieśni i Tańca Śląsk Filharmonia Częstochowska im. B. Hubermana Polski Chór Kameralny w Gdańsku Poznański Chór Kameralny Miejski Dom Kultury w Radomsku Ośrodek Promocji Kultury Gaude Mater w Częstochowie Parafia św. Zygmunta w Częstochowie Freundeskreis Abtei Brauweiler (Niemcy) Współpraca Ticketpro.pl Sponsor Główny Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Sponsorzy Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Arcybiskupstwo w Kolonii Miasto Częstochowa Miasto Gdańsk Miasto Bydgoszcz Miasto Radomsko Miasto Katowice Starostwo Powiatowe w Częstochowie Gmina Poczesna Gmina Mstów ZAiKS STOART Odlewnia Żeliwa Simiński-Ordon sp.j. Wydawnictwo Technopol MetalUnion Centrum Częstochowa Autoryzowany Dealer Samochodowy Ibis Hotel Częstochowa Hotel SONEX Częstochowskie Wodociągi Sangaz Salon Zegarmistrzowski Rybiccy Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Giełda kwiatowa Internet Plus

5 25 edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej Gaude Mater potwierdziło, że język muzyki potrafi przekraczać bariery, a muzyka sakralna czyni to w sposób doskonalszy, już nie tylko przenikając to, co nieprzekraczalne, ale budując mosty pomiędzy tym, co ludzkie a Boskie. Z nauczania zarówno Świętego Jana Pawła II, jak i Benedykta XVI odkryliśmy a tu, w Częstochowie przekonaliśmy się jak wiele utworów muzyki sakralnej zostało skomponowanych w ciągu stuleci przez twórców przenikniętych głębokim zmysłem Tajemnicy. Tysiące wierzących umacniało swoją wiarę muzyką, która wypływała z serc innych wierzących. Stawała się częścią Liturgii, a przynajmniej cenną pomocą w godnym jej sprawowaniu. Śpiew pozwala i pomaga przeżywać wiarę jako żywiołową radość i miłość. Jako ufne oczekiwanie na zbawczą interwencję Boga. Papież Benedykt XVI w jednym ze swoich przemówień powiedział: Żeby modlić się Słowem Bożym nie wystarczy Je wymawiać, konieczna jest muzyka. Przy okazji srebrnego jubileuszu warto przypomnieć nie tylko rolę muzyki w przeżywaniu wiary, ale wielką rolę edukacyjną Festiwalu. Mieliśmy tego przykład przez kolejne edycje Międzynarodowego Konkursu Młodych Kompozytorów Musica Sacra, których prawykonania odbywały się podczas festiwalowych koncertów. Setki dzieł i arcydzieł muzyki sakralnej zostało w ciągu minionego ćwierćwiecza skomponowanych przez światowej sławy twórców dla tegoż częstochowskiego festiwalu, który przekroczył granice nie tylko naszego miasta, ale i Ojczyzny, i kontynentu. Zanim wyrażę mój szacunek wobec artystów, festiwalowej publiczności i organizatorów, chciałbym przypomnieć słowa Świętego Jana Pawła II, zawarte w Liście do Artystów z 1999 roku: Do tych, którzy z pasją i poświęceniem poszukują nowych epifanii piękna, aby podarować je światu w twórczości artystycznej ( ) Nikt nie potrafi zrozumieć lepiej niż artyści czym był ów patos, z jakim Bóg u świtu stworzenia, przyglądał się dziełu swoich rąk, nieskończenie wiele razy odblask tamtego zdarzenia pojawia się w oczach, gdy zdumieni tajemną mocą dźwięków i słów, kolorów i form, podziwiali dzieła swojego talentu dostrzegając w nich jakby cień owego Misterium Stworzenia, w którym Bóg jedyny Stwórca wszystkich rzeczy, zechciał niejako dać im w nich udział. Dlatego artysta im lepiej uświadamia sobie swój dar, tym bardziej skłonny jest patrzeć na samego siebie i na całe stworzenie, oczyma zdolnymi do kontemplacji i wdzięczności wznosząc do Boga hymn uwielbienia. Z racji pięknego jubileuszu dziękuję Wszystkim, dzięki którym Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej powstał, przetrwał, rozwinął się i ucieszy nas 25. edycją. + Wacław Depo Arcybiskup Metropolita Częstochowski

6 Pierwsze dni maja to prawdziwe święto muzyki i czas głębokich przeżyć artystycznych jej miłośników, nie tylko w całej Polsce. Międzynarodowy, a mający swe organizacyjne i koncertowe centrum w Częstochowie festiwal muzyki sakralnej ma w tym roku jubileuszową edycję. Jubileusz to nie byle jaki, bo obejmujący pełne już ćwierćwiecze. Skłania on po pierwsze do tego, by z szacunkiem i wdzięcznością wspomnieć postać pomysłodawcy tej imprezy, który był też jej spiritus movens przez wiele lat, niezapomnianego pana od muzyki, śp. Krzysztofa Pośpiecha. Zainicjowany przez niego festiwal, nawiązuje w swej oficjalnej nazwie do tytułu jednego z najszacowniejszych i najwznioślejszych utworów dawnej muzyki polskiej Gaude Mater Polonia. Ciesz się Matko Polsko to przecież średniowieczna pieśń hymniczna, napisana po łacinie na cześć świętego Stanisława Biskupa i Męczennika, do melodii z chorału gregoriańskiego adorującej zbawczą Hostię. To również pieśń, która nabrała szczególnie uroczystej wymowy patriotycznej i była śpiewana przez rycerstwo polskie. Wszelako w nieco skróconej wersji tytułowej, jaka znalazła się oficjalnym nazwaniu naszego festiwalu, nawiazanie to zyskuje w pełni uniwersalny charakter oparty na wartościach chrześcijańskich i sugeruje, co przecież najbardziej naturalne w Częstochowie, odniesienia Maryjne. Wszystko to jest ogromnie zobowiązujące i wymaga szczególnego pietyzmu w poszanowaniu początkowych założeń ideowych i całej dotychczasowej tradycji festiwalu. Muzyka sakralna stanowi wszak pod względem duchowym a często i artystycznym swoiste ukoronowanie twórczości muzycznej w ogóle. Dlatego też, już po raz trzeci, festiwal nasz jest organizowany przez Stowarzyszenie Przyjaciół Gaude Mater, a nie przez obecne władze samorządowe miasta Częstochowy. Wbrew wszelkim trudnościom okazało się to możliwe dzięki nieocenionej pomocy i wsparciu Patronów tej wyjątkowej imprezy: Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Episkopatu Polski, Marszałka Województwa Śląskiego oraz Metropolity Częstochowskiego. Podobnie, jak w latach poprzednich, starannie przygotowany program festiwalu jest bogaty, zróżnicowany oraz, ufamy, naprawdę interesujący dla prawdziwych melomanów. Zarówno ze względu na utwory, które zostaną wykonane podczas jego trwania, jak i na znakomite grono krajowych i zagranicznych artystów, którzy uświetnią tę imprezę. I tym razem wyjdzie ona wielokrotnie poza granice Częstochowy. Po pierwsze w dość rozległy krąg jej bliskiego otoczenia, do sąsiednich mniejszych miejscowości. A także daleko dalej do Poznania, Bydgoszczy i Gdańska. I wreszcie, co wymaga specjalnego podkreślenia, bo będzie niewątpliwym wydarzeniem festiwalowym, do słynnego benedyktyńskiego opactwa w Brauweiler w pobliżu Kolonii. Zapraszając wszystkich miłośników muzyki do udziału w jubileuszowej edycji naszego festiwalu (oczywiście w rozmaity, możliwy dla nich sposób, a więc także za pośrednictwem mediów) życzę w imieniu wszystkich jego Organizatorów wielu głębokich przeżyć duchowych i niecodziennych doznań artystycznych. Jan Szyma Przewodniczący Stowarzyszenia Przyjaciół Gaude Mater

7 RADA ARTYSTYCZNO-PROGRAMOWA prof. MARIAN BORKOWSKI kompozytor Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie KRZESIMIR DĘBSKI kompozytor, dyrygent o. dr NIKODEM KILNAR (OSPPE) Krajowy Duszpasterz Muzyków Kościelnych Zakon oo. Paulinów na Jasnej Górze JULIUSZ ŁUCIUK kompozytor Związek Kompozytorów Polskich dr JAN ŁUKASZEWSKI dyrygent, dyrektor Polskiego Chóru Kameralnego PAWEŁ SYDOR kompozytor ks. dr hab. ROBERT TYRAŁA dyrygent, muzyk, Prezydent Międzynarodowej Federacji Pueri Cantores Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie ŁUKASZ URBANIAK kompozytor JAN WĘCOWSKI muzykolog Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie ks. prof. dr hab. ANDRZEJ ZAJĄC muzykolog, dyrygent Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie dr hab. UMFC PAWEŁ ŁUKASZEWSKI kompozytor, dyrygent, prezes Instytutu Musica Sacra Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie JAN MROCZEK muzyk, organista Wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Przyjaciół Gaude Mater MAŁGORZATA ZUZANNA NOWAK muzykolog, dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej Gaude Mater w Częstochowie ks. prof. dr hab. KAZIMIERZ SZYMONIK muzykolog, dyrygent Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie o. prof. dr hab. JÓZEF ŚCIBOR muzykolog Instytut Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

8 Gaude Mater PROGRAM SKRÓCONY 30 kwietnia 2015, czwartek WARSZAWA godz Katedra św. Floriana, ul. Floriańska 3 Misterium Stabat Mater Włodka Pawlika na fortepian i chór gregoriański Włodek Pawlik fortepian Grzegorz Cessak kantor Chór Katedry Warszawsko-Praskiej Musica Sacra Dyrygent Paweł Łukaszewski 1 maja 2015, piątek CZĘSTOCHOWA godz Jasna Góra, sala o. A. Kordeckiego, ul. o. A. Kordeckiego 2 Otwarcie wystawy malarstwa Agaty Padoł-Ciechanowskiej Droga, która leczy godz Bazylika Jasnogórska, ul. o. A. Kordeckiego 2 Koncert Inauguracyjny z okazji 80. urodzin Arvo Pärta Andreas Scholl (Niemcy) kontratenor Polski Chór Kameralny Dyrygent Jan Łukaszewski Morphing Chamber Orchestra (Austria) Dyrektor artystyczny Tomasz Wabnic 2 maja 2015, sobota CZĘSTOCHOWA godz Bazylika Jasnogórska, ul. o. A. Kordeckiego 2 Inauguracja Liturgiczna Festiwalu Łucja Szablewska-Borzykowska sopran Piotr Pieron bas Tomasz Woźniak trąbka Marcin Sówka organy Polski Chór Kameralny Dyrygent Jan Łukaszewski Aldona Nawrocka Missa pro Maria per soprano, basso, tromba, organo e coro misto prawykonanie godz Sala widowiskowa Zespołu Poklasztornego Parafii św. Zygmunta, ul. Krakowska 1 Spotkanie z Leszkiem Mądzikiem godz Kościół Seminaryjny, ul. św. Barbary 41 The King s Singers: David Hurley kontratenor Timothy Wayne-Wright kontratenor Julian Gregory tenor Christopher Bruerton baryton Christopher Gabbitas baryton Jonathan Howard bas Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja 8

9 25. MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL MUZYKI SAKRALNEJ 3 maja 2015, niedziela CZĘSTOCHOWA godz Kościół Ewangelicko-Augsburski, ul. Śląska 20 Kolekcje kompozytorskie koncert muzyki XXI wieku Wręczenie nagród w XI Konkursie Kompozytorskim Musica Sacra Nova Polski Chór Kameralny Dyrygent Jan Łukaszewski MSTÓW godz Klasztor Kanoników Regularnych, ul. Targowa 2 Sakralne i tradycyjne pieśni polifoniczne Gruzji Kwartet Changuri (Gruzja) LEŚNIÓW godz Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin, ul. Leśniowska 99 Chorał gregoriański Commune de Beatae Mariae Virginis Virum Schola Gregoriana Cardinalis Stephani Wyszyński Magister chori Michał Sławecki WRZOSOWA godz Kościół pw. Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, ul. Szkolna 1 Muzyka ze zbiorów jasnogórskich {oh!} Orkiestra Historyczna Prowadzenie zespołu Martyna Pastuszka BYDGOSZCZ godz Kościół pw. Świętej Trójcy, ul. Świętej Trójcy 26 Koncert Młodzi twórcy i ich mistrzowie Poznański Chór Kameralny Dyrygent Bartosz Michałowski 4 maja 2015, poniedziałek CZĘSTOCHOWA godz Bazylika Jasnogórska, ul. o A. Kordeckiego 2 Misterium Stabat Mater Włodka Pawlika na fortepian i chór gregoriański Włodek Pawlik fortepian Grzegorz Cessak kantor Chór Katedry Warszawsko-Praskiej Musica Sacra Dyrygent Paweł Łukaszewski 5 maja 2015, wtorek RADOMSKO godz Miejski Dom Kultury w Radomsku, ul. Brzeźnicka 5 Misterium Stabat Mater Włodka Pawlika na fortepian i chór gregoriański Włodek Pawlik fortepian Grzegorz Cessak kantor Chór Katedry Warszawsko-Praskiej Musica Sacra Dyrygent Paweł Łukaszewski CZĘSTOCHOWA godz. 19:00 Kościół Seminaryjny, ul. św. Barbary 41 Paco Peña Requiem dla Ziemi Paco Peña (Hiszpania) gitara Flamenco Company (Hiszpania, Wielka Brytania) Zespół Śpiewaków Miasta Katowice Camerata Silesia Dyrygent Anna Szostak 9 Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja

10 Gaude Mater PROGRAM SKRÓCONY 6 maja 2015, środa CZĘSTOCHOWA godz Bazylika Jasnogórska, ul. o A. Kordeckiego 2 Koncert Finałowy Festiwalu Anna Mikołajczyk-Niewiedział sopran Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Częstochowskiej Chór Filharmonii Częstochowskiej Collegium Cantorum Chór Filharmonii Łódzkiej im. A. Rubinsteina Dyrygent Adam Klocek Program Igor Strawiński Symfonia Psalmów Paweł Łukaszewski III Symfonia Symphony of Angels polskie prawykonanie 30 maja 2015, sobota Koncert towarzyszący BRAUWEILER/KOLONIA (NIEMCY) godz Opactwo Benedyktynów, Ehrenfriedstraße 19 Koncert muzyki chóralnej XX i XXI wieku Wręczenie nagród w XI Konkursie Kompozytorskim Musica Sacra Nova w kategorii organowej Wileński Chór Kameralny Jauna Muzika (Litwa) Dyrygent Vaclovas Augustinas 8 maja 2015, piątek GDAŃSK godz Kościół św. Mikołaja, ul. Świętojańska 72 Dona Nobis Pacem Koncert z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej Polski Chór Kameralny Dyrygent Jan Łukaszewski POZNAŃ godz Kościół Franciszkanów, ul. Franciszkańska 2 Koncert Młodzi twórcy i ich mistrzowie Poznański Chór Kameralny Dyrygent Bartosz Michałowski 25. MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL MUZYKI SAKRALNEJ Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja 10

11 Gaude Mater 30 kwietnia 8 maja 2015 PROGRAM

12 30 kwietnia 2015, czwartek WARSZAWA godz Katedra św. Floriana, ul. Floriańska 3 Misterium Stabat Mater Włodka Pawlika na fortepian i chór gregoriański Włodek Pawlik fortepian Grzegorz Cessak kantor Chór Katedry Warszawsko-Praskiej Musica Sacra Dyrygent Paweł Łukaszewski WŁODEK PAWLIK Pianista i kompozytor, w 2014 roku uhonorowany nagrodą Grammy Award. Absolwent klasy fortepianu prof. Barbary Hesse-Bukowskiej w Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie; obecnie wykładowca w rodzimej uczelni. Jest laureatem wielu krajowych i międzynarodowych konkursów. Wielokrotnie otrzymywał wyróżnienie Jazzowy Muzyk Roku przyznawane przez legendarny warszawski Jazz Club Akwarium. Występuje na największych i najbardziej prestiżowych festiwalach jazzowych, a także festiwalach poświęconych muzyce klasycznej, pozostawiając niezapomniane wrażenia u słuchaczy i uzyskując entuzjastyczne recenzje krytyki na wszystkich kontynentach. Jest twórcą muzyki symfonicznej, wokalnej, filmowej, teatralnej, do słuchowisk radiowych i baletu współczesnego. Wśród wyjątkowych dokonań artystycznych Włodka Pawlika znajduje się Misterium Stabat Mater nagrane i wydane dwukrotnie w roku 2000 i 2005 i nagrodzone Fryderykiem oraz jazzowy projekt Anhelli, uhonorowany nagrodą TVP Kultura w roku W roku 2008 artysta skomponował i nagrał w towarzystwie legendarnego trębacza Randy Breckera wielokrotnego zdobywcy Grammy Award suitę jazzową Tykocin, która przez recenzentów muzycznych Rzeczpospolitej i Gazety Wyborczej uznana została Jazzową Płytą Roku. Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja 12

13 W 2009 roku ukazał się podwójny solowy album pianisty Grand Piano, z unikalnymi improwizacjami artysty, a w roku 2011 płyta Struny na ziemi z muzyką do wierszy Jarosława Iwaszkiewicza (Jazzowa Płyta Roku 2011 w rankingu Rzeczpospolitej). Rok później ukazała się płyta Randy Brecker plays Wlodek s Pawlik NIGHT IN CALISIA, uzyskując znakomite recenzje. 26 stycznia 2014 roku Włodek Pawlik odebrał statuetkę Grammy za najlepszy album dużego zespołu jazzowego jest to pierwsza w historii nagroda Grammy dla polskiego jazzu. Artysta zasiadał w jury wielu konkursów. Wykładał m.in. na Eastman School of Music, Western Michigan University, podczas IAJE Jazz Conference w Los Angeles i w Królewskim Konserwatorium w Brukseli. CHÓR KATEDRY WARSZAWSKO-PRASKIEJ MUSICA SACRA Chór Katedry Warszawsko-Praskiej Musica Sacra reprezentował Polskę na licznych festiwalach kultury polskiej za granicą. Na swym koncie ma prawykonania utworów wybitnych polskich kompozytorów. Współpracuje ze znanymi zespołami i muzykami, m.in. z Polską Orkiestrą Radiową oraz z laureatem słynnej nagrody Grammy Award 2014, znanym pianistą jazzowym i kompozytorem Włodkiem Pawlikiem. W ciągu ostatnich 9. lat zespół nagrał 8 płyt, z czego każda była nominowana przez Akademię Fonograficzną do nagrody muzycznej Fryderyk. Fryderyki zostały przyznane Chórowi za albumy: Misterium Stabat Mater, Liebeslieder Walzer Johannesa Brahmsa i Duette Feliksa Mendelssohna, Arcydzieła muzyki chóralnej, Baird Błażewicz Łukaszewski Borkowski, Laudate Dominum oraz zapis koncertu z Dies Irae Mariana Borkowskiego. PAWEŁ ŁUKASZEWSKI Urodzony w 1968 w Częstochowie. Kompozytor, dyrygent, pedagog. Ukończył Akademię Muzyczną im. Fryderyka Chopina w Warszawie, uzyskując dwa dyplomy: w zakresie gry na wiolonczeli (1992, prof. A. Wróbel) i kompozycji z wynikiem celującym (1995, prof. M. Borkowski). Od roku 1996 pracuje w Katedrze Kompozycji Akademii Muzycznej w Warszawie od grudnia 2010 roku na stanowisku profesora naukowo-dydaktycznego. W roku 2014 trzymał tytuł naukowy profesora sztuk muzycznych. Za swoją twórczość kompozytorską otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. w 1994 II nagrodę na 2. Forum Młodych Kompozytorów w Krakowie oraz wyróżnienie na Konkursie Młodych Kompozytorów im. Tadeusza Bairda (1992), w 1995 I nagrodę na Konkursie Akademii Muzycznej w Warszawie, w 1996 II nagrodę na 5. Konkursie Kompozytorskim im. Adama Didura w Sanoku (1996), w 1998 II nagrodę na 27. Międzynarodowym Konkursie Florilege Vocal de Tours we Francji (1995). Ponadto został uhonorowany Nagrodą Prezydenta Miasta Częstochowy za twórczość kompozytorską, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Nagrodą im. św. Brata Alberta, Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis, Nagrodą Prymasa Polski, Medalem Pro Masovia, Choc de Classica i Orphee d Or Prix Hector Berlioz. Otrzymał także sześciokrotnie nagrodę fonograficzną Fryderyk, w tym w 2013 w kategorii Artysta Roku. Był Stypendystą Miasta Warszawy i kompozytorem sezonu 2010/2011 Filharmonii Narodowej. Utwory Pawła Łukaszewskiego wykonywane były na ponad 100 festiwalach w kraju i za granicą i są zarejestrowane na ponad 100 polskich i zagranicznych płytach CD. Od roku 2000 Paweł Łukaszewski jest prezesem Instytutu Musica Sacra. Jest również członkiem ZAiKS i Prezydium Rady Akademii Fonograficznej. Pracuje w radach artystycznych festiwali, m.in. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej Gaude Mater w Częstochowie. Bierze udział w pracach jury konkursów kompozytorskich w Polsce i za granicą. Jest dyrektorem Chóru Katedry Warszawsko-Praskiej Musica Sacra i Wydawnictwa Musica Sacra Edition. W ostatnich latach twórczość P. Łukaszewskiego zyskała znaczącą pozycję w Europie, USA i Kanadzie. Jego utwory są wykonywane i prawykonywane przez renomowane zespoły chóralne z Londynu i Cambridge, kierowane przez wybitnego dyrygenta Stephena Laytona. Organizator Instytut Musica Sacra 13 Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja

14 1 maja 2015, piątek CZĘSTOCHOWA godz Jasna Góra, sala o. A. Kordeckiego, ul. o. A. Kordeckiego 2 Otwarcie wystawy malarstwa Agaty Padoł-Ciechanowskiej Droga, która leczy Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja 14

15 BIBLIJNA DROGA KRZYŻOWA Wierni odprawiający tradycyjne nabożeństwo Drogi Krzyżowej, zapoczątkowane jeszcze w starożytnej Jerozolimie a rozpowszechnione w średniowieczu przez franciszkanów, na ogół nie są świadomi tego, że nie wszystkie wydarzenia rozważane przy czternastu stacjach Męki Pańskiej, których liczbę ustalono dopiero w XVII wieku, znajdują potwierdzenie w ewangelicznych przekazach. I tak, wszystkie trzy upadki Jezusa pod krzyżem oraz Jego spotkanie z Matką i samarytański gest Weroniki wobec Niego wykraczają w swoich treściach poza to, co można wyczytać z kart Biblii. Są więc dosyć prawdopodobnym, ale jednak tylko wyobrażeniem tego, jak w pewnych szczegółach mogła przebiegać Jezusowa Via Crucis. W ten sposób stają się swego rodzaju dopowiedzeniem i symbolicznym dopełnieniem fragmentarycznych z natury rzeczy relacji pozostawionych przez ewangelistów. Oczywiście, brak biblijnego potwierdzenia pełnej realności historycznej tych pięciu stacji w żadnej mierze nie podważa ani też nie umniejsza ich wartości religijnej. Otwiera natomiast możliwość stworzenia nieco innego układu modlitewnych przystanków, jakie są wyznaczane dla pobożnego rozważania tajemnic odkupieńczej Męki Chrystusa. Możliwość takiej odmiany przez ścisłe trzymanie się tekstów Pisma Świętego potwierdził swoim autorytetem Jan Paweł II odprawiając w 1991 roku po raz pierwszy, a przecież nie ostatni, taką właśnie Biblijną Drogę Krzyżową. Tym, co najbardziej uderza w Biblijnej Drodze Krzyżowej Agaty Padoł-Ciechanowskiej jest nie tyle kilka innych niż zazwyczaj stacji, czy nieco inne ich nazwanie i zmieniona kolejność, lecz ogólny ich wyraz. Choć nie jest on pozbawiony dramatyzmu, można go określić jako stonowany i złagodzony. Na taki efekt wpływa syntetyczność ujęć zarysowywanych ogólnie postaci i rezygnacja z przedstawiania szczegółów. Przede wszystkim jednak dominująca kolorystyka subtelnych, jasnych farb: błękitów i lazurów, świetlistych żółci czy wrzosowych fioletów, rozmaitych odcieni szmaragdów i różów nakładanych na płótno w technice laserunkowej, co nadaje tym dramatycznym w treści wizjom cechy delikatności, przejrzystości a niekiedy i zwiewności niemal. Wywiedzione bezpośrednio z Biblii pasyjne sceny rozgrywają się w snopach czy raczej strumieniach nadziemskiego światła, które efekty te potęguje a obrazom przydaje aury swego rodzaju mistyczności. Ewokuje bowiem swą symboliką Boga Ojca, tak jak dwuskrzydłe złociste łuki, górujące nad kolejnymi scenami nasuwają wyobrażenie Ducha Świętego. Nawiązują bowiem aluzyjnie do tradycyjnego symbolu Gołębicy. Wiele dotychczasowych przedstawień Męki Pańskiej rozwieszonych na bocznych ścianach kościołów ma dość konwencjonalny charakter, ale zdarzają się też takie, które eksponują realia związane z brutalnością i okrucieństwem oprawców oraz ogromem cierpień Jezusa. Autorka tego cyklu zdaje się świadomie nie uwydatniać zbytnio tego wszystkiego. Siłę ekspresji zastępuje liryzmem. A czyni to po to, by na krwawą, okrutną Drogę Krzyżową naszego Odkupiciela spoglądać przede wszystkim od strony zbawczych jej efektów. A także, by tak rzec, terapeutycznych oddziaływań. Bo przecież ta droga nie tylko zbawia, nie tylko prowadzi przez śmierć do życia i to życia wiecznego, ale też może nas leczyć. Na przykład z ludzkich egzystencjalnych lęków, albo z konformistycznego strachu przed wyraźnym opowiedzeniem się po stronie zagrożonych wartości. Przed jawnym przyznaniem się do Jezusa. Tadeusz Szyma 15 Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja

16 godz Bazylika Jasnogórska, ul. o. A. Kordeckiego 2 Koncert Inauguracyjny z okazji 80. urodzin Arvo Pärta pod patronatem Ambasady Estonii Andreas Scholl (Niemcy) kontratenor Polski Chór Kameralny Andrzej Białko organy Dyrygent Jan Łukaszewski Huberman String Trio Morphing Chamber Orchestra (Austria) Dyrektor artystyczny Tomasz Wabnic Program Arvo Pärt Magnificat (Polski Chór Kameralny) Salve Regina (Andrzej Białko, Polski Chór Kameralny) My Heart s in the Highlands prawykonanie (Andreas Scholl, Tamar Halperin fortepian, Huberman String Trio) Antonio Vivaldi Introduzione al Miserere Filiae Maestae Jerusalem Stabat Mater (Andreas Scholl, Tamar Halperin pozytyw, Morphing Chamber Orchestra) Arvo Pärt Fratres (Morphing Chamber Orchestra) Wallfahrtslied (Andreas Scholl, Morphing Chamber Orchestra) Vater unser (Andreas Scholl, Morphing Chamber Orchestra) Koncert współfinansowany z budżetu Miasta Częstochowy Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja 16

17 ARVO PÄRT Kompozytor estoński, urodzony w 1935 roku. Studiował w konserwatorium w Tallinnie pod kierunkiem Heino Ellera. Początkowo komponował w stylu neoklasycystycznym, następnie eksperymentował z awangardą. Po okresie przerwy stworzył oryginalny styl tintinnabuli (łac. dzwonek), którego nazwa pochodzi od podobieństwa muzyki do grających dzwonków. To podejście kompozytor tłumaczy następująco: Odkryłem, że wystarczy mi, gdy pięknie zagrana jest pojedyncza nuta. Ona sama, albo cichy rytm, albo moment ciszy przynoszą mi wytchnienie. Twórczość Arvo Pärta nawiązuje do hezychii (z gr. uciszenie) praktyk medytacyjno-ascetycznych mnichów ze Świętej Góry Atos. Twórczość ta oparta jest na redukcjonizmie mającym na celu stworzenie atmosfery kontemplacji właściwej dla tekstów, którymi kompozytor się posługuje, czyli najczęściej należącymi do religii i liturgii rzymsko-katolickiej. Jak sam kompozytor mówi, muzyka ta ma więcej wspólnego z wielowiekową tradycją chorału gregoriańskiego i polifonii renesansowej, niż z twórczością minimalistów amerykańskich, takich jak Steve Reich. Jednocześnie w warstwie estetycznej bliska jest założeniom koncepcji minimalistycznych, obecnych w nurcie XX-wiecznego nurtu minimalizmu duchowego (Sofia Gubajdulina, John Tavener, Henryk Mikołaj Górecki). Najprostsze formy muzyczne i skromne instrumentarium tworzą muzykę pełną pokory, a zarazem czystą i szlachetną. Dzieła Pärta przeniknięte są na wskroś subtelną metafizyką, stając się źródłem doznań mistycznych. Kompozytor jest laureatem m.in. Wielkiej Nagrody Kulturalnej Stowarzyszenia Estońskiego w Sztokholmie (1983) oraz Nagrody im. Herdera przyznawanej przez Uniwersytet Wiedeński (2000). W roku 2009 wydana została płyta In Principio, zawierająca kompozycje napisane w latach Jedna z nich Cecilia, Vergine Romana, została pierwszy raz zaprezentowana w Turynie z okazji igrzysk olimpijskich w 2006 roku. Najnowszym nagraniem płytowym Pärta jest album Adam s Lament (ECM, 2012). ANDREAS SCHOLL Niemiecki kontratenor dysponujący głosem altowym, specjalizujący się w wykonywaniu muzyki dawnej, przedstawiciel wykonawstwa historycznego. Jest pierwszym kontratenorem na świecie, którego zaproszono do udziału w koncercie The Last Night of the Proms w Londynie. Występuje w największych salach koncertowych i na prestiżowych festiwalach muzycznych. W jego bogatym repertuarze na szczególną uwagę zasługują role w operach Haendla: Juliusz Cezar, wystawianej na deskach Royal Danish Opera, Opéra de Lausanne, Théâtre des Champs-Elysées czy na Salzburg Festival (w 2012 roku z Cecilią Bartoli) i Rodelinda, prezentowana na Glyndebourne Festival Opera i na deskach Metropolitan Opera w Nowym Jorku (z Renée Fleming). Kontratenor ma na swoim koncie liczne nagrania solowe. W 2012 roku ukazała się płyta O Solitude pieśni Purcella, z orkiestrą Accademia Bizantina, która otrzymała prestiżową nagrodę BBC Music Magazine. Ostatnia wydana płyta nagrana z pianistką Tamar Halperin to Wanderer z pieśniami niemieckimi. Andreas Scholl uczestniczył również w nagraniach wielkich dzieł oratoryjnych i operowych: Salomon i Saul Haendla pod dyrekcją Paula McCreesha (Deutsche Grammophon), Stabat Mater Vivaldiego (Harmonia Mundi), oratorium Antonio Caldary Maddalena ai piedi di Cristo; Il duello amoroso wybór włoskich kantat Haendla. Artysta uczestniczył w nagraniach DVD oper Haendla Juliusz Cezar, Rodelinda, Partenope. Sezon 2014/2015 to koncerty w San Francisco z Filharmoniczną Orkiestrą Barokową, w Paryżu i Londynie z programem włoskich kantat Caldary i Scarlattiego. W maju Andreas Scholl wystąpi jako Athamas w operze Semele Haendla, podczas Pfingstfestspiele w Salzburgu. Dwukrotnie został laureatem prestiżowej nagrody ECHO Awards (1999 i 2005). Wystąpił także jako młody mnich w filmie Imię róży. POLSKI CHÓR KAMERALNY, JAN ŁUKASZEWSKI str Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja

18 MORPHING CHAMBER ORCHESTRA Morphing Chamber Orchestra została założona w 2006 roku przez Tomasza Wabnica, absolwenta Konserwatorium Muzycznego w Wiedniu. Perfekcyjne podejście do wykonywania muzyki połączone ze zmiennością interpretacji to główne atuty zespołu. Wybitni młodzi muzycy, laureaci licznych międzynarodowych konkursów, pod kierownictwem Tomasza Wabnica stworzyli nową jakość w muzyce kameralnej. Szeroka rozpiętość repertuaru od klasyki po muzykę rozrywkową, elastyczne składy od kilku do kilkudziesięciu muzyków, to cechy, które czynią Morphing Chamber Orchestra formacją w stanie ciągłego rozwoju. Orkiestra posiada prawa do prawykonań utworów ze zbiorów zgromadzonych w archiwach klasztoru jasnogórskiego, między innymi nowo odkrytych dzieł Wolfganga Amadeusza Mozarta i Józefa Haydna. Czysta rozkosz grania oraz muzyczna inteligencja to pojęcia idealnie opisujące Morphing Chamber Orchestra. Formacja rozumie swoją działalność jako każdorazowe, pełne wyrażenie zapisu nutowego. Każdemu detalowi poświęca jednakowo dużo uwagi, ukazując architektoniczną głębię kompozycji w sposób jasny i zrozumiały. Przejrzysty obraz dźwiękowy kreowany przez formację, objawia słuchaczowi subtelność i wyrafinowanie muzycznego dzieła. Mimo swej liczebności, grupa brzmi zróżnicowanie, a zarazem niezwykle spójnie. Najwyższa artystyczna jakość! (Ursula Strubinsky, Vienna 2008). Skład orkiestry: Sandor Javorkai (Węgry), Lukas Medlam (Wielka Brytania), Denise Nittel, Florian Moser (Austria), Kamile Kubiliute, Dalia Dedinskaite (Litwa/Austria), Vera Zhuk (Ukraina/Austria), Kumi Takahara (Japonia), Soo-Hyun Park (Korea Południowa) skrzypce Tomasz Wabnic (Polska), Jean Philipp Oliver Viol (Francja/Polska/Austria), Annamaria Kowalsky (Austria) altówki Adam Javorkai (Węgry), Gleb Pysniak (Litwa/Austria), Tomasz Daroch (Polska) wiolonczele Grzegorz Frankowski (Polska) kontrabas Tamar Halperin (Izrael) pozytyw, fortepian. TOMASZ WABNIC Absolwent Zespołu Szkół Muzycznych w Częstochowie, Akademii Muzycznej w Bydgoszczy i Poznaniu (w klasie skrzypiec prof. Jadwigi Kaliszewskiej) oraz Konserwatorium Wiedeńskiego w klasie altówki prof. Herwiga Zelle, które ukończył otrzymując dyplom z jednogłośnym wyróżnieniem. Jest również absolwentem Prywatnego Uniwersytetu Wiedeńskiego w mistrzowskiej klasie kameralistyki Altenberg Trio. Stypendysta Fundacji Tsuzuki i Fundacji Ziehrer. Pracował pod kierunkiem wielu wybitnych muzyków, takich jak: Alexander Arenkow Glinka Quartett, Norbert Brainin Amadeus Quartett, Altenberg Trio, Daniel Barenboim, Yakov Kreizberg, Ennio Morricone, Bobby McFerrin, Andreas Scholl. W 2003 roku z Kwartetem Fidelio zakwalifikował się do finału konkursu International Chamber Music Competition w Melbourne, jako jeden z dziesięciu kwartetów spośród 600 z całego świata. Podczas trwania roku Mozartowskiego grał dwukrotnie jako solista w Złotej Sali Musikverein w Wiedniu. Występował jako solista i kameralista w wielu krajach europejskich, a także w Japonii, Australii i Ameryce Południowej. Dokonał wielu nagrań jako solista i kameralista. Jest pomysłodawcą, założycielem i managerem Morphing Chamber Orchestra z Wiednia oraz prezesem fundacji o tej samej nazwie, a także dyrektorem artystycznym zespołu Capella Czestochoviensis, specjalizującego się w muzyce baroku. Był solistą the World Chamber Orchestra oraz the Wiener Bachsolisten. Od 2013 roku, wraz z braćmi Javorkai, tworzy Huberman String Trio. Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja 18

19 2 maja 2015, sobota CZĘSTOCHOWA godz Bazylika Jasnogórska ul. o. A. Kordeckiego 2 Inauguracja Liturgiczna Festiwalu Łucja Szablewska-Borzykowska sopran Piotr Pieron bas Tomasz Woźniak trąbka Marcin Sówka organy Polski Chór Kameralny Dyrygent Jan Łukaszewski Aldona Nawrocka Missa pro Maria per soprano, basso, tromba, organo e coro misto prawykonanie ALDONA NAWROCKA Kompozytorka, pianistka, pedagog, absolwentka Akademii Muzycznej Fryderyka Chopina w klasie prof. Mariana Borkowskiego. Była stypendystką Musik Hochschule Luzern (Szwajcaria) w klasie Bettiny Skrzypczak. Brała udział w kursach kompozytorskich prowadzonych m.in. przez. E. Sikorę, S. Montegue, A. Brødsgaarda, uczestniczyła w Académie de Musique du XX-éme siécle w Paryżu (P. Boulez, D. Robertson), także w organizowanej przez IRCAM Académie d Eté (B. Ferneyhough, M-A.Dalbavie). Jest laureatką konkursów ogólnopolskich i międzynarodowych. Brała udział jako kompozytorka w interdyscyplinarnych projektach twórczych (m.in. Schreiben in Beromünster Szwajcaria 2005, Coaching Project-Dancing Poznan 2010). Od wielu lat współpracuje z choreografami E. Wycichowską, A. Dziurosz, P. Andrzejewską, R. Bondarą tworząc muzykę do spektakli baletowych (m.in. Persona Teatr Wielki w Warszawie, 2011) czy teatru tańca (m.in. action/contraction/reaction Warszawski Teatr Tańca, 2013). Tworzy muzykę instrumentalną, wokalną, elektroakustyczną. Jej utwory były prezentowane w Polsce i zagranicą. Obecnie pracuje w stopniu adiunkta w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina. Jest członkiem Związku Kompozytorów Polskich. ŁUCJA SZABLEWSKA-BORZYKOWSKA Śpiewaczka i kompozytorka. Absolwentka Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie na Wydziale Wokalnym (klasa prof. Zdzisławy Donat) i na Wydziale Kompozycji (klasa prof. Mariana Borkowskiego). Studiowała podyplomowo na Wydziale Wokalnym w Royal Academy of Music w Londynie u prof. Philipa Doghana i prof. Iana Partridge a dzięki Stypendium Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego, Solti Foundation, Royal Academy of Music i Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Warszawie. Specjalizuje się w wykonawstwie muzyki współczesnej, dokonała kilkudziesięciu prawykonań muzyki polskich twórców. Do jej sukcesów należy wykonanie partii sopranu w Ancient Voices of Children George a Crumba w Filharmonii Narodowej w Warszawie i Operze i Filharmonii Podlaskiej, a także solowej partii w Chantefleurs et Chantefables Witolda Lutosławskiego z Lutosławski Youth Orchestra pod batutą Christiana Eggena na Festiwalu Łańcuch IV w Studio Koncertowym Polskiego Radia w Warszawie. Jako solistka występuje w Teatrze Wielkim w Warszawie. Brała udział w wielu festiwalach: Warszawska Jesień, Łańcuch, Laboratorium Muzyki Współczesnej, Musica Sacra, Musica Moderna, Festiwal Pieśni Kompozytorów Polskich, Sacrum Non Profanum, Ars Moriendi, Dni Muzyki Karola Szymanowskiego, Warszawskie Dni Muzyki Pasyjnej, Radnice hudebni, Oxford Lieder Festival. Jest członkinią sekstetu wokalnego promodern. 19 Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja

20 PIOTR PIERON Absolwent Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie śpiewu prof. Jerzego Artysza. Studiował również dyrygenturę chóralną pod kierunkiem prof. Mieczysława Nowakowskiego. Jako solista debiutował w 2007 roku w spektaklu Henryk VI na łowach Karola Kurpińskiego na deskach Warszawskiej Opery Kameralnej, z którą jest obecnie związany. Współpracował z Teatrem Wielkim w Poznaniu przy realizacji opery Ernani Giuseppe Verdiego. W 2010 roku, na zaproszenie Marca Minkowskiego, wziął udział w festiwalu Chopin i jego Europa oraz Wratislavia Cantans. Występował na scenach Filharmonii Narodowej, Filharmonii Krakowskiej, na deskach teatrów polskich i europejskich oraz w Japonii. Bardzo aktywny i doświadczony kameralista, śpiewający z wieloma zespołami, m.in. UMFC Vocal Consort, Capella Corale Varsaviana, La Tempesta. Jest członkiem zespołu muzyki dawnej Favola in musica i założycielem i kierownikiem artystycznym sekstetu promodern, pierwszego w Polsce zespołu wokalnego specjalizującego się w wykonawstwie muzyki współczesnej. Bierze również udział w realizacjach projektów jazzowych. Jako dyrygent współpracował z chórem Ars Cantata i zespołem akademickim Szkoły Głównej Handlowej, z którym zdobywał nagrody na krajowych konkursach. TOMASZ WOŹNIAK Ukończył Państwowe Liceum Muzyczne w Rzeszowie, a następnie Akademię Muzyczną im. Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie trąbki. W latach swoje umiejętności doskonalił na studiach podyplomowych w Conservatoire Supérieur de Paris we Francji, w klasie Guy Touvrona. Jest laureatem licznych nagród, w tym I miejsca w kategorii młodzieżowej oraz specjalnych wyróżnień Grand Prix i Rydwanu Apollina nagrody Ministra Kultury i Sztuki na I Ogólnopolskim Festiwalu Trębaczy w Kaliszu (1996) i I nagrody na Konkursie Yamaha dla muzyków grających na instrumentach dętych blaszanych. W latach 2003 i 2006 był półfinalistą Międzynarodowego Konkursu na trąbkę im. Maurice a André w Paryżu. Koncertuje jako solista i kameralista, wykonując repertuar od baroku do współczesności. Współpracował z Filharmonią Narodową, Rzeszowską, Teatrem Wielkim Operą Narodową w Warszawie, Orkiestrą Sinfonia Varsovia, Warszawską Orkiestrą Filharmonia. Grał z orkiestrami francuskimi Conservatoire Supérieur w Paryżu i Jeunesses Musicales. W latach był pierwszym trębaczem Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku. Obecnie pracuje w Polskiej Orkiestrze Radiowej w Warszawie. W 2014 roku ukazała się pierwsza płyta artysty Muzyczne witraże nagrana w duecie z organistą Marcinem Sówką. W roku 2014 uzyskał stopień doktora w dziedzinie sztuk muzycznych w dyscyplinie artystycznej instrumentalistyka nadany przez UMFC w Warszawie. MARCIN SÓWKA Naukę gry na organach rozpoczął w Państwowym Liceum Muzycznym w Częstochowie, w klasie organów Adama Mroczka. W 2009 roku ukończył Akademię Muzyczną im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, w klasie organów Piotra Grajtera, a rok później studia licencjackie w klasie klawesynu Leszka Kędrackiego. Wielokrotnie brał udział w kursach mistrzowskich interpretacji muzyki organowej i klawesynowej oraz improwizacji organowej. Od 2009 roku pełni obowiązki organisty w parafii pw. św. Józefa w Ozorkowie. W 2014 roku ukazała się płyta organisty nagrana w duecie z trębaczem Tomaszem Woźniakiem Muzyczne witraże. POLSKI CHÓR KAMERALNY, JAN ŁUKASZEWSKI str. 25 Współorganizator Ośrodek Promocji Kultury Gaude Mater Częstochowa Bydgoszcz Gdańsk Leśniów Mstów Poznań Radomsko Warszawa Wrzosowa Kolonia (Niemcy) 30 kwietnia maja 20