Wizualizacja i analiza danych lokalizacyjnych odbiorników GPS
|
|
- Mariusz Brzozowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE WYDZIAŁ TRANSPORTU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ LABORATORIUM Lokalizacji i zarządzania środkami transportu INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 5 Wizualizacja i analiza danych lokalizacyjnych odbiorników GPS TwT WT PW, DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO Warszawa 2012
2 1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest prezentacja możliwości wizualizacji danych lokalizacyjnych, otrzymywanych z odbiornika GPS oraz ich ocena pod kątem dokładności pomiarów. Zakres ćwiczenia obejmuje następujące zagadnienia: wizualizacja danych lokalizacyjnych, protokół transmisji odbiornika GPS, siła sygnału GPS, czułość odbiornika GPS, liczba analizowanych satelitów GPS, dokładność pomiaru i błędy odbiornika GPS. 2. Wykaz wykorzystanych przyrządów komputer PC z systemem Windows XP, moduł adaptera Bluetooth na USB (rys. 2.1), moduły (min. 3) odbiorników GPS Bluetooth (rys. 2.2), oprogramowanie obsługi Bluetooth BlueSoleil wer. 2.7 PL (rys. 2.3), program diagnostyczny i obsługi portów RS232C ComTest (rys. 2.4), program VisualGPS (rys. 2.5). 1
3 Rys. 2.1 Moduł adaptera Bluetooth na USB Rys. 2.2 Moduł odbiornika GPS Bluetooth Rys. 2.3 Oprogramowanie obsługi Bluetooth BlueSoleil wer. 2.7 PL 2
4 Rys. 2.4 Program diagnostyczny i obsługi portów RS232C ComTest Rys. 2.5 Program VisualGPS 3
5 4. Wprowadzenie teoretyczne 4.1 Protokół transmisji odbiornika GPS Opis tego standardu znajduje się w instrukcji do ćwiczenia NMEA 0183 protokół transmisji danych odbiornika GPS. 4.2 Błędy odbiornika GPS Wielkością bezpośrednio mierzoną przez odbiornik nawigacji satelitarnej jest czas propagacji sygnału między satelitą a odbiornikiem. Fala elektromagnetyczna biegnąca od satelity porusza się z prędkością światła, co jest słuszne dla jej propagacji w próżni. W rzeczywistości jednak ośrodkiem rozchodzenia się fal jest nie tylko próżnia, ale także atmosfera ziemska, która ze swej natury nie jest ośrodkiem jednorodnym. Stąd w systemach nawigacji satelitarnej, należy uwzględniać błędy wyznaczania pozycji związane z propagacją sygnału. Ale występują także inne czynniki wpływające na wartość wyznaczanej pseudoodległości. Stąd w ogólnym przypadku, błędy pomiaru w systemach nawigacji satelitarnej można podzielić na 4 grupy: błędy propagacji sygnału, błędy związane z efektami relatywistycznymi, błędy działania systemu, błędy odbiorników. Z punktu widzenia użytkownika systemu najistotniejsze są błędy związane z propagacją sygnału, ponieważ to one najbardziej wpływają na całkowity błąd wyznaczonej pozycji. Wśród nich największy wpływ ma jonosfera, która będąc ośrodkiem dyspersyjnym, wydłuża drogę sygnału od satelity do odbiornika. Wartość tego wydłużenia jest uzależniona od wskaźnika refrakcji jonosferycznej n gr określanego zależnością: n gr 40,3 N e 1 (4.2.1) 2 f gdzie f oznacza częstotliwość sygnału, a N e to gęstość elektronowa na drodze przebiegu sygnału, czyli liczba elektronów swobodnych w jonosferze, której wartość zmienia się w zależności od pory doby, pory roku, aktywności Słońca oraz położenia geograficznego odbiornika. 4
6 W praktyce do wyznaczenia poprawki uwzględniającej przebieg sygnału przez jonosferę przyjmuje się składową pionową gęstości elektronowej TEC [el/m 2 ]. Opóźnienie jonosferyczne jest też związane z wysokością topocentryczną 1 satelitów nad horyzontem, zmniejszając się w miarę wzrostu tej wysokości aż do osiągnięcia minimum z zenicie (h t = 90 ). W literaturze można znaleźć wyniki obliczeń wydłużenia drogi sygnału radiowego związane z jego przejściem przez jonosferę w funkcji wysokości topocentrycznej satelity. Przykładowo dla częstotliwości L1 systemu GPS (1575,42 MHz) droga sygnału wydłuża się od ok. 16 m dla satelity w zenicie do ok. 60 m dla satelity znajdującego się na małej wysokości topocentrycznej (h t = 5 ). Wartości odpowiednich poprawek umożliwiających kompensację błędu jonosferycznego zawiera depesza nawigacyjna, choć trzeba tu zaznaczyć, że w przypadku odbiorników jednoczęstotliwościowych ta kompensacja nie będzie pełna. Przyjmuje się, że dla nieautoryzowanych użytkowników systemu GPS, błąd wyznaczonej pseudoodległości związany z przejściem sygnału przez jonosferę wynosi ok m. Błędy propagacji wprowadzane przez jonosferę można wyeliminować w odbiornikach dwuczęstotliwościowych. Znacznie mniejszy w porównaniu do jonosfery błąd pomiaru wprowadza najniższa warstwa atmosfery troposfera. Propagacja sygnału w troposferze jest uzależniona od jej współczynnika refrakcji nt. Współczynnik ten jest większy od jedności 3, co powoduje załamanie fali elektromagnetycznej stanowiącej medium transmisyjne dla sygnału nadawanego z satelity i tym samym wydłużenie jego drogi. W praktyce, do oszacowania wpływu troposfery na wydłużenie drogi sygnału, wykorzystywany jest wskaźnik refrakcji troposferycznej N t wyrażany wzorem: 6 N t ( n t 1) 10 (4.2.2) Wskaźnik ten jest wielokrotnością współczynnika refrakcji i pozwala na uproszczenie obliczeń numerycznych. W niektórych publikacjach wielkość tego wskaźnika uzależnia się od suchego powietrza i pary wodnej zawartych w troposferze, wyodrębniając dwa oddzielne czynniki wpływające na jego wartość. Z punktu widzenia tematu niniejszej instrukcji aż tak 1 Wysokość topocentryczna (zazwyczaj oznaczana jako h t ) to wysokość na jakiej widziany jest satelita z powierzchni Ziemi wyznaczana przez kąt między płaszczyzną styczną do powierzchni Ziemi zawierającą punkt, z którego satelita jest obserwowany, a linią prostą łączącą ten punkt z satelitą 2 4 m [9]; 7 m [2] 3 O kilka dziesięciotysięcznych, ale jednak 5
7 dokładna analiza tego wskaźnika nie jest potrzebna. Przyjmuje się, że błąd wyznaczonej pseudoodległości związany z przejściem sygnału przez troposferę wynosi ok. 1,5 m. Z punktu widzenia transportu powierzchniowego, a w szczególności drogowego transportu miejskiego, istotne są błędy związane z wielodrogowością sygnału (ang. multipath error). Zwłaszcza w warunkach gęstej zabudowy miejskiej odbicia sygnału na drodze satelitaodbiornik są nieuniknione. Błędy te związane są z lokalnymi warunkami zabudowy, a więc ze swej natury są przypadkowe. Możliwości ich ograniczenia związane są z konstrukcją anten odbiorników oraz zastosowaniem w nich odpowiednich filtrów numerycznych. Błędy te można też wydzielić dzięki powtarzalności konfiguracji satelitów 4 z punktu widzenia obserwatora ziemskiego w określonym miejscu wykonując w nim pomiary przy takim samym usytuowaniu satelitów. Jednak takie działanie wymaga powtarzania pomiarów co ok. 24 godziny i z punktu widzenia użytkowników w transporcie powierzchniowym, gdzie wymagany jest pomiar w czasie rzeczywistym jest nieprzydatne. Błędy wynikające z wielodrogowej propagacji sygnału mogą powodować błąd wyznaczenia poszczególnych pseudoodległości do 30 m, a w skrajnie niekorzystnych warunkach nawet 100 m. Osobną grupę stanowią błędy relatywistyczne wynikające z ogólnej i szczególnej teorii względności. Lokalizacja satelitów systemu GPS w odległości ponad 20 tys. km od Ziemi wymaga uwzględnienia szybszej pracy ich zegarów niż w przypadku nieruchomych wzorców czasu ulokowanych na Ziemi. Redukcja wpływu efektów relatywistycznych jest realizowana przez odpowiednie zmniejszenie częstotliwości wzorców czasu satelitów przed ich umieszczeniem na orbicie oraz uwzględnienie odpowiedniej poprawki czasowej w obliczeniach realizowanych przez odbiornik. Do wyznaczenia tej poprawki wykorzystywana jest znajomość parametrów orbity (duża półoś, mimośród, anomalia mimośrodowa) przesyłanych przez satelitę w depeszy nawigacyjnej. Błędy działania systemu związane są z funkcjonowaniem segmentu kosmicznego i naziemnego i zalicza się do nich błędy efemeryd 5 satelitów oraz błędy wzorców czasu satelitów. Błędy efemeryd satelitów wynikają z niedokładności modelu ruchu satelitów po orbicie oraz trudnych do przewidzenia zaburzeń tego ruchu. Dane dotyczące orbity i położenia satelity na tej orbicie przekazywane w transmitowanym sygnale nieznacznie różnią 4 Powtarzalność takiej konfiguracji ma miejsce po ~23 h 56 min. 5 Efemeryda satelity to szczegółowe parametry orbitalne danego satelity pozwalające na obliczenie jego współrzędnych w konkretnej chwili 6
8 się więc od wartości rzeczywistych. Odbiornik oblicza zatem pseudoodległość od satelity, którego współrzędne zawiera depesza nawigacyjna, a nie od jego rzeczywistego położenia w chwili nadania sygnału. Stąd przyjmuje się, że związany z danymi efemerydalnymi błąd pomiaru pseudoodległości wynosi ok. 4 m. Błędy wzorców czasu satelitów wynikają z faktu, że idealna synchronizacja zegarów umieszczonych na satelitach z czasem systemu (GPST) nie jest możliwa. Mimo że instalowane w satelitach zegary charakteryzują się dużą stabilnością długookresową, to realizując pomiar czasu przebiegu sygnału należy uwzględnić pewną ich odchyłkę w stosunku do czasu systemu GPS. Stąd w segmencie naziemnym obliczane są odpowiednie współczynniki korekcyjne dla zegara satelity, które satelita transmituje w depeszy nawigacyjnej. Przy braku znajomości odchyłki wzorca czasu satelity od czasu systemu błąd pomiaru pseudoodległości może dochodzić do 3 m. Ogólnie ujmując błędy GPS mogą być rozmaitej natury i można je podzielić na te powstające z przyczyn technicznych i te z przyczyn naturalnych. Ograniczony dostęp - SA. Na SA składają się dwa procesy: epsilon (amplituda do 100 m) i delta (amplituda do 50 m). Wpływ SA na pomiar pseudoodległości jest identyczny dla każdego użytkownika, więc poprawki różnicowe (o których za chwilę) eliminują SA całkowicie. Opóźnienie jonosferyczne. Błąd odległości wywołany opóźnieniem w propagacji fal radiowych wynosi od metrów w dzień do 3-6 metrów w nocy. Zmora tanich odbiorników jednoczęstotliwościowych ( L1, kod C/A ). Odbiorniki dwuczęstotliwościowe potrafią zniwelować opóźnienie (w stopniu zależnym od odległości). Opóźnienie troposferyczne. Opóźnienie to powstaje w dolnych warstwach atmosfery i jest zależne od temperatury, ciśnienia i wilgotności. Może wynosić do 3 metrów. Lepsze odbiorniki kompensują je prawie całkowicie. Błąd efemeryd. Polega na różnicy między położeniem satelity, wyliczonym z danych orbitalnych a rzeczywistym. Powodowany jest przez grawitację Słońca i Księżyca, a także wiatr słoneczny. Poprawki różnicowe eliminują ten błąd prawie całkowicie. Błąd zegara satelity. Różnica pomiędzy idealnym czasem GPS a wskazaniem zegara satelity. Z błędów satelitarnych stosunkowo częsty jest tzw. pseudorange step, który polega na gwałtownym skoku pseudoodległości, co powoduje 7
9 "zgubienie" satelity przez odbiornik na czas potrzebny do odtworzenia almanachu i efemeryd. Odbiór sygnałów odbitych. Praktycznie niemożliwy do skompensowania. Ogranicza się go przez odpowiednią konstrukcję anten. Błędy odbiornika, czyli błędy pomiaru jakie wystąpią na etapie obliczania pozycji już w samym odbiorniku GPS, które mogą być spowodowane szumem, dokładnością oprogramowania oraz zakłóceniami. Poziom sygnału odbieranego przy powierzchni Ziemi jest niższy od poziomu wszechobecnego tła radiowego (szumu). Stwierdzono, że niekiedy przyczyną błędów odbioru mogą być rzeczy z pozoru nieszkodliwe: telefony komórkowe lub komputery przenośne ze źle ekranowanymi układami elektronicznymi. Źródłem zakłóceń są także duże instalacje przemysłowe. Wpływ czynników na błąd pomiaru - L1 (C/A) SA. Źródło błędu Wpływ [m] Błąd efemeryd 2.1 Błąd zegara 2.1 Opóźnienie jonosferyczne 4.0 Opóźnienie troposferyczne 0.7 Odbicia 1.4 Błąd odbiornika 0.5 Niedokładność samego wyznaczania pozycji względem położenia satelitów nazywa się rozmyciem dokładności (Dilution of Precision - DOP). Rozmycie może dotyczyć: pomiarów poziomych (Horizontal DOP - HDOP) - długość i szerokość geograficzna, pomiarów pionowych (Vertical DOP - VDOP) - wysokość, pozycji (Position DOP - PDOP) - stosunek pomiędzy błędem w obliczeniu pozycji użytkownika a błędem w obliczeniu pozycji satelity. Informuje ona o tym, kiedy rozmieszczenie satelitów pozwoli uzyskać najdokładniejszy wynik. Pożądana jest wartość PDOP mniejsza od 3, 8
10 pomiarów geometrycznych (Geometrical DOP - GDOP) - dotyczy pomiarów współrzędnych przestrzennych, czasu (Time DOP - TDOP) - dotyczy błędu czasu systemowego. Dla wyeliminowania błędów satelitarnych i wpływu zakłóceń, a także w celu ominięcia ograniczeń dokładności w sygnałach GPS dostępnych dla lotnictwa cywilnego, stworzono system korekcji, określany jako różnicowy GPS (DGPS - Differential GPS). System różnicowy pozwala na zastosowanie pozycjonowania satelitarnego w dziedzinach wymagających największej precyzji nawigacyjnej: geodezja, budownictwo (pomiary przemieszczeń budowli, montaż platform wiertniczych na morzu), lotnictwo (podejście do lądowania bez widoczności), żegluga. 5. Program narzędziowy ComTest Jego zadaniem jest obsługa dostępnych w Windows portów COM (RS232C) komputera laboratoryjnego. Po uruchomieniu programu widoczne jest jego standardowe okno (rys. 5.1), którego organizacja nie ulega zmianie podczas pracy. 1 pole wyboru portu i parametrów transmisji, 2 klawisze poleceń operacji na porcie, 3 pola wyboru opcji operacji na porcie, 4 klawisze operacji na polach tekstowych programu, 5 pola wyboru opcji dodatkowych informacji, 6 pole danych odbieranych, 7 pole danych do wysłania lub nazwa pliku, 8 pole danych nadanych, 9 pole współczynnika skali czasu, 10 pole zdarzeń i komunikatów 9
11 Rys. 5.1 Program diagnostyczny i obsługi portów RS232C ComTest Dostęp do danego portu uzyskuje się po wybraniu jego numeru z pierwszej listy (COM 1, COM 2...) oraz jego konfiguracji do której należą kolejno: wybór szybkości pracy (300, ,...), ilości bitów danych (5, 6, 7, 8), rodzaj kontroli parzystości (brak, parzysty, nieparzysty), sposobu sterowania przepływem danych (brak, xon/xoff,...) oraz ilości bitów stopu (1 lub 2). Najczęstsze ustawienie wykorzystywane podczas ćwiczeń to: COM n (gdzie n zależy od zestawionego połączenia Bluetooth), 4800, 8, bez kontroli parzystości, brak sterowania przepływem, 1 bit stopu. Po dokonaniu konfiguracji należy nacisnąć klawisz POŁĄCZ i program otwiera dostęp do wybranego portu. W przypadku błędu, np. z powodu zajętości portu przez inną aplikację, program wyświetli odpowiedni komunikat. Zamknięcie portu następuje po naciśnięciu klawisza ROZŁĄCZ. W polu nr 6 pokazywane są wszystkie znaki odbierane z otwartego portu COM. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie znaki ASCII będą widziane w czytelnej postaci. Pole nr 7 służy do bezpośredniego wysyłania danych do portu COM lub określenia nazwy pliku do odczytu lub zapisu. W celu wysłania 10
12 danych należy wpisać w polu nr 7 odpowiednią sekwencję znaków i nacisnąć Enter lub klawisz NADAJ. W przypadku zaznaczenia opcji POWTÓRZ program będzie w kółko nadawał zapisaną sekwencję. Jeżeli umieścimy tam nazwę pliku i zaznaczymy opcję PLIK (domyślnym katalogiem jest c:\gps\), to program wyśle do portu zawartość tego pliku. Przy zaznaczonej opcji POWTÓRZ wysyłanie będzie realizowane w kółko. Jeżeli zaznaczono opcję CZYŚĆ, to po wysłaniu sekwencji nastąpi skasowanie zawartości pola nr 8, gdzie umieszczane są wszystkie znaki wysłane do portu COM. Pole nr 10 służy natomiast do wyświetlania zachodzących w porcie COM zdarzeń i informowania o wykrytych błędach transmisji Możliwe jest to po zaznaczeniu odpowiedniej opcji w polu UMIEŚĆ. Zaznaczenie tam opcji ASCII spowoduje wyświetlenie w polu nr 6 nie znaków, lecz ich kodów ASCII, dla lepszej czytelności pomiędzy znakami <>. Opcja ENTER powoduje dodanie do każdej wysyłanej do portu sekwencji znaków kodów nowej linii CR/LF, czyli 13 i 10. Kasowanie zawartości pól nr 6, 7 i 8 jest możliwe dzięki trzem klawiszom CZYŚĆ, odpowiednio ODB., NAD., ZD. Klawisz SUMA XOR służy do obliczenia sumy kontrolnej ramki danych protokołu NMEA, umieszczonej w polu nr 7. Program może zapisywać odbierane dane bezpośrednio do pliku tekstowego. Podczas operacji na plikach ważna jest jednak kolejność wykonywanych działań: - przy zapisie do pliku najpierw wpisujemy nazwę pliku w polu nr 7, zaznaczamy opcję PLIK i dopiero (po konfiguracji) otwieramy port poleceniem POŁĄCZ, - przy odczycie danych z pliku najpierw odznaczamy opcję PLIK i dopiero (po konfiguracji) otwieramy port poleceniem POŁĄCZ, następnie wpisujemy nazwę pliku w polu nr 7 i zaznaczamy opcję PLIK. Przy wysyłaniu do portu COM danych z pliku (symulacja odbiornika GPS) możliwe jest skalowanie czasu (przyśpieszenie zapisanej w pliku rzeczywistości ). W tym celu w polu nr 9 należy wpisać liczbę od 1 do 10 więcej nie, ze względu na problemy AutoMapy i Emapy z odświeżaniem obrazu. UWAGA!!! Program można uruchamiać wielokrotnie i obsługiwać kilka portów (urządzeń) jednocześnie. 11
13 6. Program VisualGPS Program ten służy do wizualizacji i oceny danych lokalizacyjnych, odbieranych z odbiornika GPS. Do komunikacji wykorzystywany jest protokół NMEA. W oknie Command Monitor pojawiają się w postaci tekstowej wszystkie odebrane komunikaty, a po ich analizie są wyświetlane w postaci graficznej w kilku oknach roboczych. Ciekawe obserwacje można prowadzić w oknie Azimuth & Elevation. Po włączeniu odpowiednich opcji można śledzić zmiany azymutu i elewacji satelitów, z którymi odbiornik utrzymywał łączność. Pomiar musi być dokonywany w warunkach stacjonarnych, bez przemieszczania modułu. W oknie Survey obserwujemy, trajektorię położenia modułu podczas tego eksperymentu, a w dolnej części fluktuacje pomiaru wysokości GPS. Należy to oczywiście interpretować jako błąd określania pozycji, kiedy odbiornik GPS przez cały czas pozostaje w spoczynku. UWAGA!!! Program można uruchamiać wielokrotnie i obsługiwać kilka portów (urządzeń) jednocześnie. 7. Wykaz użytych skrótów i oznaczeń Dla zwiększenia przejrzystości instrukcji wprowadzono poniższe skróty, które zostały wykorzystane w tekście oraz schematach blokowych. Dotyczą one wykorzystywanych przyrządów oraz ustawień dokonywanych w sprzęcie pomiarowym i modułach laboratoryjnych. Dla ich lepszego wyróżnienia skróty w tekście pisane są czcionką pogrubioną. - zapisz dane do pliku na dysku, - pytanie, na które odpowiedź musi znaleźć się w sprawozdaniu. 8. Uwagi praktyczne Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia zalecane jest zapoznanie się z instrukcją do ćwiczenia NMEA 0183 protokół transmisji danych odbiornika GPS. Pod żadnym pozorem nie należy upraszczać ćwiczenia i próbować wykonywać poleceń jednocześnie z kilku punktów instrukcji. Jest to najszybsza droga do pomyłki, co skutkuje odrzuceniem sprawozdania. 12
14 9. Przebieg ćwiczenia 9.1 Zapoznaj się z budową stanowiska laboratoryjnego. Zidentyfikuj wszystkie przyrządy i elementy stanowiska. Nawiązanie połączenia Bluetooth z odbiornikami GPS 9.2 Włącz adapter Bluetooth na USB i poczekaj na wykrycie go przez Windows (jest bardzo prawdopodobne, że adapter będzie już zainstalowany). 9.3 Pobierz od prowadzącego testowane odbiorniki GPS, włącz je i umieść na stanowisku laboratoryjnym. 9.4 Uruchom program BlueSoleil. Jeśli uruchomi się on w postaci zminimalizowanej, to znajdź jego ikonę na pasku zadań, kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz opcję Wyświetl. 9.5 Następnie uruchom wykrywanie urządzeń Bluetooth wybierz z menu kolejno Moje Bluetooth oraz Wykrycie urządzenia Bluetooth. Sprawdź czy wszystkie odbiorniki GPS są widoczne. Wykonaj zrzut ekranu. 9.6 Określ listę dostępnych usług dla każdego z odbiorników GPS. W tym celu kolejno kliknij prawym klawiszem myszy na ikonę każdego z urządzeń i wybierz Odśwież usługi. Dostępne usługi prezentowane są jako aktywne ikony u góry okna programu BlueSoleil. Jakie usługi są dostępne dla każdego z odbiorników GPS? 9.7 Połącz się kolejno z każdym odbiornikiem GPS. W tym celu kolejno kliknij prawym klawiszem myszy na ikonę każdego z urządzeń i wybierz Połącz oraz Usługa Bluetooth Port szeregowy. Po połączeniu wszystkich odbiorników GPS wykonaj zrzut ekranu. 9.8 Określ numer portu COM, do którego został przypisany każdy z odbiorników GPS. W tym celu kolejno kliknij prawym klawiszem myszy na ikonę każdego z urządzeń i wybierz Stan. Wykonaj zrzut ekranu. Jaki jest numer portu każdego odbiornika GPS? Jaki jest poziom sygnału każdego odbiornika GPS? 9.9 Ustaw wszystkie odbiorniki GPS tuż obok siebie, w miejscu które zapewnia łączność Bluetooth i daje szansę na odbiór sygnału GPS oczywiście najlepiej na zewnątrz lub przynajmniej przy oknie laboratorium. 13
15 Wizualizacja danych lokalizacyjnych odbiornika GPS 9.10 Uruchom program VisualGPS tyle razy, ile masz odbiorników GPS. Korzystając z pozycji menu Connect to GPS wybierz Connect using serial port. Wybierz port odbiornika GPS i szybkość transmisji 4800 bodów. Naciśnij OK. W oknie Command Monitor powinny się pojawić dane z odbiornika GPS. Powtórz to dla każdego uruchomionego programu i każdego odbiornika GPS. Czy każdy z odbiorników GPS wysyła dane z jednakową intensywnością? Który z odbiorników wysyła najwięcej a który najmniej danych? 9.11 Odczekaj przynajmniej minut na ustabilizowanie się odbiorników GPS. Wykorzystaj ten czas na zapoznanie się z programem VisualGPS Korzystając z pozycji menu Connect to GPS wybierz Disconnect i rozłącz wszystkie odbiorniki GPS Powiększając kolejno wszystkie okna każdego uruchomionego programu (każdego odbiornika GPS) zapisz ich obraz (zrzut ekranu) pamiętając o zapisaniu, którego odbiornika GPS dotyczą. Dokonaj analizy zarejestrowanych danych lokalizacyjnych Ile satelitów i które (numery) widział (okno Signal Quality Window) każdy odbiornik GPS? Jaka jest siła odbieranego sygnału? 9.15 Czy wszystkie komunikaty (okno Command Monitor) pojawiały się w sposób jednakowy w sensie nie wartości danych, ale sekwencji, kolejności itp.? 9.16 Jaką pozycję (okno Navigation Window) wskazuje każdy z odbiorników? Czy one się różnią? Jaka jest ta różnica? Jaki jest błąd określenia położenia? 9.17 Prześledź zmiany azymutu i elewacji satelitów, z którymi odbiornik utrzymywał łączność (okno Azimuth & Elevation). Jaki jest zakres tych zmian? Czy są one identyczne dla każdego odbiornika GPS? 9.18 W oknie Survey obejrzyj trajektorię położenia modułu podczas tego eksperymentu, a w dolnej części fluktuacje pomiaru wysokości GPS. Zmiany te to oczywiście błąd, ponieważ odbiornik cały czas znajdował się w stanie spoczynku. Jaki jest zakres tych zmian? Czy są one identyczne dla każdego odbiornika GPS? 9.19 Z okna Survey zapisz wartości błędów odbiornika GPS (PDOP, VDOP, HDOP + wartości dla przedziałów procentowych). Jakie są wartości tych błędów? Czy są one identyczne dla każdego odbiornika GPS? 14
16 9.20 Na podstawie otrzymanych wyników określ i odpowiedz na pytanie, który z odbiorników GPS charakteryzuje się największą czułością i dokładnością, a który najmniejszą? 9.21 Zamknij wszystkie uruchomione kopie programu VisualGPS. Zakończenie połączenia Bluetooth z odbiornikami GPS 9.22 W programie BlueSoleil kolejno kliknij prawym klawiszem myszy na ikonę każdego z urządzeń (odbiorników GPS) i wybierz Rozłącz oraz Usługa Bluetooth Port szeregowy. Potwierdź rozłączenie przez Tak Zamknij program BlueSoleil. Jeśli jest on w postaci zminimalizowanej, to znajdź jego ikonę na pasku zadań, kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz opcję Zakończ. Analiza danych z tras przejazdu 9.24 Ponownie uruchom program VisualGPS, ale tylko w jednej wersji/kopii. Korzystając z pozycji menu Connect to GPS wybierz Connect to file wybierz jedną z zapisanych na dysku tras przejazdu dane odbiornika GPS Poczekaj na koniec analizy danych, ale nie dłużej niż 10 minut Powiększając kolejno wszystkie okna każdego uruchomionego programu (każdego odbiornika GPS) zapisz ich obraz (zrzut ekranu) pamiętając o zapisaniu, której trasy dotyczą. Dokonaj analizy zarejestrowanych danych lokalizacyjnych Powtórz to dla dwóch innych tras Dokonaj ponownej analizy danych odbiornika. Powtórz punkty od 9.13 do 9.19, ale tym razem w odniesieniu do różnych tras przejazdu a nie różnych odbiorników. Czy parametry odbioru danych z odbiornika GPS ulegały zmianie podczas jazy? Jaki jest zakres tych zmian? 10. Wykonanie sprawozdania Nie należy umieszczać w sprawozdaniu podstaw teoretycznych, ani opisów stanowiska laboratoryjnego. Sprawozdanie musi zawierać wszystkie wyniki pomiarów i obserwacji prezentowane wg kolejności ich wykonania. Każdy z nich musi być opatrzony numerem punktu instrukcji wg, którego został zarejestrowany. W sprawozdaniu muszą się znaleźć odpowiedzi na wszystkie postawione w instrukcji pytania oraz odpowiedni komentarz do uzyskanych wyników badań symulacyjnych. 15
17 Zarówno opisy, jak i odpowiedzi, mają być zwięzłe, ale przedstawione pełnymi zdaniami. Wnioski powinny zawierać podsumowanie przeprowadzonych badań. Szczególny nacisk należy położyć na zaprezentowanie różnic oraz podobieństw pomiędzy poszczególnymi wynikami i odbiornikami GPS. Szczególnie dużo uwagi należy poświęcić zagadnieniom czułości i dokładności (błędów) poszczególnych odbiorników GPS. 11. Literatura Mielczarek W., Szeregowe interfejsy cyfrowe, Helion 1993, Narkiewicz J, GPS i inne systemy satelitarne, WKiŁ, Warszawa 2007, Januszewski J., Systemy satelitarne GPS, Galileo i inne, PWN, Warszawa 2006, Spech C., System GPS, Bernardinum, Peplin 2007,
Differential GPS. Zasada działania. dr inż. Stefan Jankowski
Differential GPS Zasada działania dr inż. Stefan Jankowski s.jankowski@am.szczecin.pl DGPS koncepcja Podczas testów GPS na początku lat 80-tych wykazano, że błędy pozycji w dwóch blisko odbiornikach były
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WROCŁAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA ENERGOELEKTRYKI LABORATORIUM INTELIGENTNYCH INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA ENERGOELEKTRYKI LABORATORIUM INTELIGENTNYCH INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH Wprowadzenie do oprogramowania firmowego Eaton RF-System (na podstawie dokumentacji
Bardziej szczegółowoGlobal Positioning System (GPS)
Global Positioning System (GPS) Ograniczenia dokładności odbiorników systemu GPS Satellite GPS Antenna Hard Surface 1 Błędy pozycji Niezależne od zasady działania systemu Metodyczne wynikające z zasady
Bardziej szczegółowoNMEA 0183 protokół transmisji danych odbiornika GPS
ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE WYDZIAŁ TRANSPORTU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ LABORATORIUM Telekomunikacji w transporcie wewnętrznym / drogowym INSTRUKCJA
Bardziej szczegółowoPOMIARY WIDEO W PROGRAMIE COACH 5
POMIARY WIDEO W PROGRAMIE COACH 5 Otrzymywanie informacji o położeniu zarejestrowanych na cyfrowym filmie wideo drobin odbywa się z wykorzystaniem oprogramowania do pomiarów wideo będącego częścią oprogramowania
Bardziej szczegółowoSATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 4
SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 4 1 K. Czarnecki, Geodezja współczesna w zarysie, Wiedza i Życie/Gall, Warszawa 2000/Katowice 2010. 2 Można skorzystać z niepełnej analogii do pomiarów naziemnymi
Bardziej szczegółowoMotorola Phone Tools. Krótkie wprowadzenie
Motorola Phone Tools Krótkie wprowadzenie Spis treści Minimalne wymagania... 2 Przed instalacją Motorola Phone Tools... 3 Instalowanie Motorola Phone Tools... 4 Instalacja i konfiguracja urządzenia przenośnego...
Bardziej szczegółowoKorzystanie z aplikacji P-touch Transfer Manager
Korzystanie z aplikacji P-touch Transfer Manager Wersja 0 POL Wprowadzenie Ważna uwaga Treść niniejszego dokumentu i dane techniczne produktu mogą ulegać zmianom bez powiadomienia. Firma Brother zastrzega
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OBSŁUGI PROGRAMU INSTAR 1.0
INSTRUKCJA OBSŁUGI PROGRAMU INSTAR 1.0 ver. 30.01.2014 Spis treści I. Wstęp... 2 II. Transmisja danych... 3 III. Aktualizacja oprogramowania... 4 IV. Ustawienia parametrów... 4 V. Konfiguracja modemu radiowego....
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkownika ARSoft-WZ1
05-090 Raszyn, ul Gałczyńskiego 6 tel (+48) 22 101-27-31, 22 853-48-56 automatyka@apar.pl www.apar.pl Instrukcja użytkownika ARSoft-WZ1 wersja 3.x 1. Opis Aplikacja ARSOFT-WZ1 umożliwia konfigurację i
Bardziej szczegółowoInstrukcja do oprogramowania ENAP DEC-1
Instrukcja do oprogramowania ENAP DEC-1 Do urządzenia DEC-1 dołączone jest oprogramowanie umożliwiające konfigurację urządzenia, rejestrację zdarzeń oraz wizualizację pracy urządzenia oraz poszczególnych
Bardziej szczegółowoPrzywracanie parametrów domyślnych. Przycisnąć przycisk STOP przez 5 sekund. Wyświetlanie naprzemienne Numer parametru Wartość parametru
Zadanie 1 Przywracanie parametrów domyślnych. Przycisnąć przycisk STOP przez 5 sekund. 5 Sekund = nie GOTOWY Wyświetlanie naprzemienne Numer parametru Wartość parametru 1 1 2009 Eaton Corporation. All
Bardziej szczegółowo1. Opis. 2. Wymagania sprzętowe:
1. Opis Aplikacja ARSOFT-WZ2 umożliwia konfigurację, wizualizację i rejestrację danych pomiarowych urządzeń produkcji APAR wyposażonych w interfejs komunikacyjny RS232/485 oraz protokół MODBUS-RTU. Aktualny
Bardziej szczegółowoUstawienia trybu pomiarów statycznych (Static) w oprogramowaniu TopSURV dla odbiornika Topcon GRS-1
Ustawienia trybu pomiarów statycznych (Static) w oprogramowaniu TopSURV dla odbiornika Topcon GRS-1 (Opracowanie: I.Romanyszyn) Czynność Wyświetlacz 1. Włączamy odbiornik. Czekamy na załadowanie się systemu.
Bardziej szczegółowoInstalowanie certyfikatów celem obsługi pracy urządzenia SIMOCODE pro V PN z poziomu przeglądarki internetowej w systemie Android
Instalowanie certyfikatów celem obsługi pracy urządzenia SIMOCODE pro V PN z poziomu przeglądarki internetowej w systemie Android Wstęp Dostępna od grudnia 2013 roku jednostka podstawowa SIMOCODE pro V
Bardziej szczegółowoMierniczy. pierwszy całkowicie polski program do pomiaru powierzchni pól! Instrukcja użytkownika
Mierniczy pierwszy całkowicie polski program do pomiaru powierzchni pól! Instrukcja użytkownika Producent: Datum s.c. tel. (052) 324 17 70, fax. (052) 381 33 58 86-031 Osielsko, ul. Centralna 2 U e-mail:
Bardziej szczegółowoProgram emulatora GPS pobieramy ze strony z działu Pobieralnia.
1. WSTĘP Do emulacji ruchu okrętu na mapie nawigacyjnej potrzebujemy trzech rzeczy: Komputera PC Programu nawigacyjnego polecam OpenCPN Programu symulatora GPS Programu Com0com jako mostka wirtualnego
Bardziej szczegółowoTemat: Organizacja skoroszytów i arkuszy
Temat: Organizacja skoroszytów i arkuszy Podstawowe informacje o skoroszycie Excel jest najczęściej wykorzystywany do tworzenia skoroszytów. Skoroszyt jest zbiorem informacji, które są przechowywane w
Bardziej szczegółowoS P I S T R E Ś C I. Instrukcja obsługi
S P I S T R E Ś C I Instrukcja obsługi 1. Podstawowe informacje o programie.................................................................................... 2 2. Instalacja programu.....................................................................................................
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Miernictwa Górniczego
Laboratorium z Miernictwa Górniczego Materiały pomocnicze I Planowanie warunków obserwacji satelitów GPS/GLONASS Opracował dr inż. Jan Blachowski jan.blachowski@pwr.wroc.pl, pok. 505, bud. K-1, tel. 320
Bardziej szczegółowoKontrola topto. 1. Informacje ogólne. 2. Wymagania sprzętowe i programowe aplikacji. 3. Przykładowa instalacja topto. 4. Komunikacja.
Kontrola topto Obsługa aplikacji Kontrola topto 1. Informacje ogólne. 2. Wymagania sprzętowe i programowe aplikacji. 3. Przykładowa instalacja topto. 4. Komunikacja. 5. Dodawanie, edycja i usuwanie przejść.
Bardziej szczegółowoOPTIMA PC v2.2.1. Program konfiguracyjny dla cyfrowych paneli domofonowy serii OPTIMA 255 2011 ELFON. Instrukcja obsługi. Rev 1
OPTIMA PC v2.2.1 Program konfiguracyjny dla cyfrowych paneli domofonowy serii OPTIMA 255 Instrukcja obsługi Rev 1 2011 ELFON Wprowadzenie OPTIMA PC jest programem, który w wygodny sposób umożliwia konfigurację
Bardziej szczegółowoUNIFON podręcznik użytkownika
UNIFON podręcznik użytkownika Spis treści: Instrukcja obsługi programu Unifon...2 Instalacja aplikacji Unifon...3 Korzystanie z aplikacji Unifon...6 Test zakończony sukcesem...9 Test zakończony niepowodzeniem...14
Bardziej szczegółowo4π 2 M = E e sin E G neu = sin z. i cos A i sin z i sin A i cos z i 1
1 Z jaką prędkością porusza się satelita na orbicie geostacjonarnej? 2 Wiedząc, że doba gwiazdowa na planecie X (stała grawitacyjna µ = 500 000 km 3 /s 2 ) trwa 24 godziny, oblicz promień orbity satelity
Bardziej szczegółowoUstawienia trybu pomiarów statycznych (Static) w oprogramowaniu Spectrum Survey Field dla odbiornika Sokkia GRX-1
Ustawienia trybu pomiarów statycznych (Static) w oprogramowaniu Spectrum Survey Field dla odbiornika Sokkia GRX-1 (Opracowanie: I.Romanyszyn) Czynność Wyświetlacz 1. Włączamy odbiornik. Czekamy na załadowanie
Bardziej szczegółowoGEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu
GEOMATYKA program podstawowy 2017 dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu Wyznaczenie pozycji anteny odbiornika może odbywać się w dwojaki sposób: na zasadzie pomiarów
Bardziej szczegółowoZgrywus dla Windows v 1.12
Zgrywus dla Windows v 1.12 Spis treści. 1. Instalacja programu. 2 2. Pierwsze uruchomienie programu.. 3 2.1. Opcje programu 5 2.2. Historia zdarzeń 7 2.3. Opisy nadajników. 8 2.4. Ustawienia zaawansowane...
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE. Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych. Ćwiczenie nr 6
AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych Ćwiczenie nr 6 Badanie dokładności wskazań odbiornika JRC GPS Opracował: Renata Boć Zatwierdził: Stefan Jankowski
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE
AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych Ćwiczenie nr 7 Ocena dokładności wskazań odbiornika GPS MAP 2010C systemu GPS Szczecin 2011 Temat: Ocena dokładności
Bardziej szczegółowo1 Obsługa aplikacji sonary
Instrukcja laboratoryjna do ćwiczenia: Badanie własności sonarów ultradźwiękowych Celem niniejszego ćwiczenia jest zapoznanie osób je wykonujących z podstawowymi cechami i możliwościami interpretacji pomiarów
Bardziej szczegółowoPodręcznik użytkownika programu. Ceremonia 3.1
Podręcznik użytkownika programu Ceremonia 3.1 1 Spis treści O programie...3 Główne okno programu...4 Edytor pieśni...7 Okno ustawień programu...8 Edycja kategorii pieśni...9 Edytor schematów slajdów...10
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1 Moduł Modbus TCP 4
Spis treści 1 Moduł Modbus TCP 4 1.1 Konfigurowanie Modułu Modbus TCP................. 4 1.1.1 Lista elementów Modułu Modbus TCP............ 4 1.1.2 Konfiguracja Modułu Modbus TCP.............. 5 1.1.3
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkownika
SoftwareStudio Studio 60-349 Poznań, ul. Ostroroga 5 Tel. 061 66 90 641 061 66 90 642 061 66 90 643 061 66 90 644 fax 061 86 71 151 mail: poznan@softwarestudio.com.pl Herkules WMS.net Instrukcja użytkownika
Bardziej szczegółowoInstrukcja ręcznej konfiguracji połączenia z Internetem przez. modem ED77 w systemie Windows XP
Instrukcja ręcznej konfiguracji połączenia z Internetem przez UWAGA modem ED77 w systemie Windows XP wersja 1.0 Niniejsza instrukcja nie opisuje sposobu i przebiegu instalacji sterowników urządzenia. W
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OBSŁUGI PROGRAMU DO ODCZYTU PAMIĘCI FISKALNEJ DATECS OPF
INSTRUKCJA OBSŁUGI PROGRAMU DO ODCZYTU PAMIĘCI FISKALNEJ DATECS OPF Wersja: 0.0.0.3 Październik 2012 SPIS TREŚCI: 1. Wstęp 2. Wymagania sprzętowe, instalacja. 3. Opis współpracy komputera z kasą 4. Konfiguracja
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE
AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych Ćwiczenie nr 11 Ocena dokładności wskazań odbiornika FURUNO GP-80 systemu GPS z zewnętrznym odbiornikiem FURUNO
Bardziej szczegółowoADVANCE ELECTRONIC. Instrukcja obsługi aplikacji. Modbus konfigurator. Modbus konfigurator. wersja 1.1
Instrukcja obsługi aplikacji 1 1./ instalacja aplikacji. Aplikacja służy do zarządzania, konfigurowania i testowania modułów firmy Advance Electronic wyposażonych w RS485 pracujących w trybie half-duplex.
Bardziej szczegółowoKOMPUTEROWY SYSTEM WSPOMAGANIA OBSŁUGI JEDNOSTEK SŁUŻBY ZDROWIA KS-SOMED
KOMPUTEROWY SYSTEM WSPOMAGANIA OBSŁUGI JEDNOSTEK SŁUŻBY ZDROWIA KS-SOMED Podręcznik użytkownika Katowice 2010 Producent programu: KAMSOFT S.A. ul. 1 Maja 133 40-235 Katowice Telefon: (0-32) 209-07-05 Fax:
Bardziej szczegółowoProgramowanie xcomfort Cz. I Eaton Corporation. All rights reserved.
Programowanie Cz. I Spis treści 1. Skanowanie dużych instalacji WSKAZÓWKA 2. Konfiguracja modułu programowania 3. Uruchomienie programu Eaton RF PL 4. Ustawianie opcji programu Eaton RF PL 5. Uruchamianie
Bardziej szczegółowoPodręcznik użytkownika
Podręcznik użytkownika Moduł kliencki Kodak Asset Management Software Stan i ustawienia zasobów... 1 Menu Stan zasobów... 2 Menu Ustawienia zasobów... 3 Obsługa alertów... 7 Komunikaty zarządzania zasobami...
Bardziej szczegółowoSkrócona instrukcja obsługi czujników Fast Tracer firmy Sequoia.
Skrócona instrukcja obsługi czujników Fast Tracer firmy Sequoia. Spis treści 1. Instalacja 2. Konfiguracja 3. Pomiar 4. Zarządzanie danymi 1. Instalacja. W celu rozpoczęcia pracy z urządzeniem FastTracer
Bardziej szczegółowoPrecyzyjne pozycjonowanie w oparciu o GNSS
Precyzyjne pozycjonowanie w oparciu o GNSS Załącznik nr 2 Rozdział 1 Techniki precyzyjnego pozycjonowania w oparciu o GNSS 1. Podczas wykonywania pomiarów geodezyjnych metodą precyzyjnego pozycjonowania
Bardziej szczegółowoWykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.
Planowanie inwestycji drogowych w Małopolsce w latach 2007-2013 Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.
Bardziej szczegółowoRozdział ten zawiera informacje na temat zarządzania Modułem Modbus TCP oraz jego konfiguracji.
1 Moduł Modbus TCP Moduł Modbus TCP daje użytkownikowi Systemu Vision możliwość zapisu oraz odczytu rejestrów urządzeń, które obsługują protokół Modbus TCP. Zapewnia on odwzorowanie rejestrów urządzeń
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkownika ARsoft-CFG WZ1 4.0
05-090 Raszyn, ul Gałczyńskiego 6 tel. (+48) 22 101-27-31, 22 853-48-56 automatyka@apar.pl www.apar.pl Instrukcja użytkownika ARsoft-CFG WZ1 4.0 wersja 4.0 www.apar.pl 1 1. Opis Aplikacja ARsoft-CFG umożliwia
Bardziej szczegółowoRozdział 2. Konfiguracja środowiska pracy uŝytkownika
Rozdział 2. Konfiguracja środowiska pracy uŝytkownika Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pozwolą na dostosowanie pulpitu i menu Start do indywidualnych potrzeb uŝytkownika. Środowisko graficzne systemu
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE
AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych Ćwiczenie nr 3 Kontrola poprawności pracy odbiorników systemów nawigacyjnych LABORATORIUM RADIONAWIGACJI Szczecin
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi. Centrala radiowa NETINO NRU-01. v r.
Instrukcja obsługi Centrala radiowa NETINO NRU-01 v.01 01.02.2016r. Spis treści: Przeznaczenie... 2 Części składowe... 2 Dane techniczne... 2 Parametry toru radiowego... 2 Opis wyprowadzeń... 3 Uruchomienie
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE. Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych. Ćwiczenie nr 3
AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych Ćwiczenie nr 3 Kontrola poprawności pracy odbiorników systemów nawigacyjnych Opracował: Zatwierdził: Obowiązuje
Bardziej szczegółowoLaboratorium - Przechwytywanie i badanie datagramów DNS w programie Wireshark
Laboratorium - Przechwytywanie i badanie datagramów DNS w programie Wireshark Topologia Cele Część 1: Zapisanie informacji dotyczących konfiguracji IP komputerów Część 2: Użycie programu Wireshark do przechwycenia
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OBSŁUGI. Program ProCELL. Wersja: 1.15
INSTRUKCJA OBSŁUGI Program ProCELL Wersja: 1.15 Spis treści. 1. Informacje ogólne... 3 2. Instalacja i uruchomienie programu... 3 3. Opcje i ustawienia programu... 5 3.1. Statystyki... 5 3.2. Komunikacja...
Bardziej szczegółowoetrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel
etrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel Spis treści 1. Opis okna... 3 2. Otwieranie okna... 3 3. Zawartość okna... 4 3.1. Definiowanie listy instrumentów... 4 3.2. Modyfikacja lub usunięcie
Bardziej szczegółowoTHP-100 su Obsługa oprogramowania oraz instrukcja wzorcowania
THP-100 su Obsługa oprogramowania oraz instrukcja wzorcowania Spis treści Konfiguracja programu...3 Odczyt pomiarów...4 Wzorcowanie...6 Edycja ręczna...7 Edycja automatyczna...7 Konfiguracja...10 Konfiguracja
Bardziej szczegółowoProblemy techniczne. Jak umieszczać pliki na serwerze FTP?
Problemy techniczne Jak umieszczać pliki na serwerze FTP? Użytkownicy programów firmy VULCAN, korzystający z porad serwisu oprogramowania, proszeni są czasami o udostępnienie różnych plików. Pliki te można
Bardziej szczegółowoZawartość opakowania. Urządzenie LK210 Przewody zasilające Przekaźnik do odcięcia zapłonu Instrukcja obsługi
Instrukcja użytkownika lokalizatora GPS LK210 Wersja elektroniczna na www.angelgts.eu Zawartość opakowania Urządzenie LK210 Przewody zasilające Przekaźnik do odcięcia zapłonu Instrukcja obsługi 1 Parametry
Bardziej szczegółowoSystem obsługi wag suwnicowych
System obsługi wag suwnicowych Wersja 2.0-2008- Schenck Process Polska Sp. z o.o. 01-378 Warszawa, ul. Połczyńska 10 Tel. (022) 6654011, fax: (022) 6654027 schenck@schenckprocess.pl http://www.schenckprocess.pl
Bardziej szczegółowoWYBRANE ELEMENTY GEOFIZYKI
WYBRANE ELEMENTY GEOFIZYKI Ćwiczenie 3: Wyznaczanie współczynników TEC (Total Electron Content) i ZTD (Zenith Total Delay) z obserwacji GNSS. prof. dr hab. inż. Janusz Bogusz Zakład Geodezji Satelitarnej
Bardziej szczegółowoOBIEKTY TECHNICZNE OBIEKTY TECHNICZNE
OBIEKTY TECHNICZNE Klawisze skrótów: F7 wywołanie zapytania (% - zastępuje wiele znaków _ - zastępuje jeden znak F8 wyszukanie według podanych kryteriów (system rozróżnia małe i wielkie litery) F9 wywołanie
Bardziej szczegółowoSystemy i Sieci Radiowe
Systemy i Sieci Radiowe Wykład 4 Media transmisyjne część Program wykładu Widmo sygnałów w. cz. Modele i tryby propagacji Anteny Charakterystyka kanału radiowego zjawiska propagacyjne 1 Transmisja radiowa
Bardziej szczegółowoMinisterstwo Finansów
Ministerstwo Finansów System e-deklaracje Instrukcja użytkownika Wersja 1.00 1/21 SPIS TREŚCI I. INFORMACJE OGÓLNE...3 WYMAGANIA NIEZBĘDNE DO SKŁADANIA DEKLARACJI ZA POMOCĄ INTERAKTYWNYCH FORMULARZY...3
Bardziej szczegółowodokument DOK 02-05-12 wersja 1.0 www.arskam.com
ARS3-RA v.1.0 mikro kod sterownika 8 Linii I/O ze zdalną transmisją kanałem radiowym lub poprzez port UART. Kod przeznaczony dla sprzętu opartego o projekt referencyjny DOK 01-05-12. Opis programowania
Bardziej szczegółowo11. Rozwiązywanie problemów
11. Rozwiązywanie problemów Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pokaŝą, jak rozwiązywać niektóre z problemów, jakie mogą pojawić się podczas pracy z komputerem. Windows XP został wyposaŝony w kilka mechanizmów
Bardziej szczegółowoIR II. 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni
IR II 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni Promieniowanie podczerwone ma naturę elektromagnetyczną i jego absorpcja przez materię podlega tym samym prawom,
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE. Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych. Ćwiczenie nr 3
AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych Ćwiczenie nr 3 Kontrola poprawności pracy odbiorników systemów nawigacyjnych Opracował: Zatwierdził: Obowiązuje
Bardziej szczegółowoBadanie współczynników lepkości cieczy przy pomocy wiskozymetru rotacyjnego Rheotest 2.1
Badanie współczynników lepkości cieczy przy pomocy wiskozymetru rotacyjnego Rheotest 2.1 Joanna Janik-Kokoszka Zagadnienia kontrolne 1. Definicja współczynnika lepkości. 2. Zależność współczynnika lepkości
Bardziej szczegółowoPrzymiar ArborSonic 3D z komunikacją Bluetooth. modele 1600 mm i 2000 mm. Instrukcja użytkownika. wer. 1.0
Przymiar ArborSonic 3D z komunikacją Bluetooth modele 1600 mm i 2000 mm Instrukcja użytkownika wer. 1.0 kwiecień 2014 1 Wstęp Przymiar z funkcją komunikacji przez Bluetooth jest narzędziem do szybkiego
Bardziej szczegółowoASMAX ISDN-TA 128 internal Instalacja adaptera w środowisku Windows 98 / ME
ASMAX ISDN-TA 128 internal Instalacja adaptera w środowisku Windows 98 / ME Asmax Support www.asmax.com.pl ftp.asmax.com.pl Tutaj znajdziesz informację jak zainstalować odpowiednie sterownika adaptera
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkowania
ASPEL S.A. PL 32-080 Zabierzów, os. H. Sienkiewicza 33 tel. +48 12 285 22 22, fax +48 12 285 30 30 www.aspel.com.pl Instrukcja użytkowania Konfiguracja bezprzewodowej komunikacji rejestratora AsPEKT 703
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA PROGRAMU DO REJESTRATORÓW SERII RTS-05 ORAZ RTC-06. wyposażonych w komunikację. Bluetooth lub USB PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNO HANDLOWE
PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNO HANDLOWE Program RTC_RTS dostarczany jest na płycie CD do rejestratorów wyposażonych w w systemy transmisji danych do komputera PC metodą bezprzewodową Bluetooth lub przewodową
Bardziej szczegółowo2017 Electronics For Imaging, Inc. Informacje zawarte w niniejszej publikacji podlegają postanowieniom opisanym w dokumencie Uwagi prawne dotyczącym
2017 Electronics For Imaging, Inc. Informacje zawarte w niniejszej publikacji podlegają postanowieniom opisanym w dokumencie Uwagi prawne dotyczącym tego produktu. 17 kwietnia 2017 Spis treści 3 Spis treści...5
Bardziej szczegółowoĆwiczenia z systemu operacyjnego WINDOWS
Opracowanie: Krzysztof Trembaczowski Spis treści Ćwiczenia z systemu operacyjnego Windows 98.... 3 1. Ćwiczenie (Zabawa z pasjansem)... 3 2. Ćwiczenie (Elementy składowe interfejsu)... 3 3. Ćwiczenie (Elementy
Bardziej szczegółowoProblem testowania/wzorcowania instrumentów geodezyjnych
Problem testowania/wzorcowania instrumentów geodezyjnych Realizacja Osnów Geodezyjnych a Problemy Geodynamiki Grybów, 25-27 września 2014 Ryszard Szpunar, Dominik Próchniewicz, Janusz Walo Politechnika
Bardziej szczegółowoInstrukcja instalacji oprogramowania Flow!Works na komputerze z systemem Windows 7
Instrukcja instalacji oprogramowania Flow!Works na komputerze z systemem Windows 7 W celu zainstalowania oprogramowania należy: 1. Wyłączyć kontrolę konta użytkownika: Uwaga! Pominięcie tego kroku spowoduje
Bardziej szczegółowoOpis szybkiego uruchomienia programu APBSoft
Opis szybkiego uruchomienia programu APBSoft www.telmatik.pl Program APBSoft należy instalować z otrzymanej płyty CD albo pobrać ze strony www.telmatik.pl. W drugim przypadku program dostarczany jest w
Bardziej szczegółowoSystemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak
Systemy nawigacji satelitarnej Przemysław Bartczak Zniekształcenia i zakłócenia Założenia twórców systemu GPS było, żeby pozycja użytkownika była z dokładnością 400-500 m. Tymczasem po uruchomieniu systemu
Bardziej szczegółowoTM-47.1-2 PROGRAM TERMINALA RS232 DLA MULTIPLEKSERA 8XRS232 / ETHERNET 10BASE-T
LANEX S.A. ul. Ceramiczna 8 20-150 Lublin tel. (081) 444 10 11 tel/fax. (081) 740 35 70 TM-47.1-2 PROGRAM TERMINALA RS232 DLA MULTIPLEKSERA 8XRS232 / ETHERNET 10BASE-T LANEX S.A., ul.ceramiczna 8, 20-150
Bardziej szczegółowoPodręcznik użytkownika
Podręcznik użytkownika AE6000 Bezprzewodowa karta sieciowa USB Mini AC580 z obsługą dwóch pasm a Zawartość Opis produktu Funkcje 1 Instalacja Instalacja 2 Konfiguracja sieci bezprzewodowej Wi-Fi Protected
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkownika LK100B. Zawartość opakowania
Instrukcja użytkownika LK100B Wersja elektroniczna na www.angelgts.eu Zawartość opakowania Urządzenie LK210 Przewody zasilające Przekaźnik do odcięcia zapłonu Instrukcja obsługi 1 Parametry techniczne
Bardziej szczegółowoAUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA
LABOR-ASTER AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA WSTĘP... 2 INSTALACJA STEROWNIKA W SYSTEMIE WINDOWS XP SP3... 3 INSTALACJA STEROWNIKA W SYSTEMIE WINDOWS 7... 10 INSTALACJA STEROWNIKA W SYSTEMIE WINDOWS 10... 15 Sprawdził:
Bardziej szczegółowoInterfejsy komunikacyjne pomiary sygnałów losowych i pseudolosowych. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego
Interfejsy komunikacyjne pomiary sygnałów losowych i pseudolosowych Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego opracował: Łukasz Buczek 05.2015 rev. 05.2018 1 1. Cel ćwiczenia Doskonalenie umiejętności obsługi
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkowania oprogramowania SZOB LITE
Instrukcja użytkowania oprogramowania SZOB LITE wersja 2.0/15 Spis treści: 1. Instalacja oprogramowania... 3 2. Podłączenie licznika do komputera lub sieci... 3 3. Uruchomienie oprogramowania... 3 4. Konfiguracja
Bardziej szczegółowoInformatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1
Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania Informatyka Arkusz kalkulacyjny 2010 dla WINDOWS cz. 1 Slajd 1 Slajd 2 Ogólne informacje Arkusz kalkulacyjny podstawowe narzędzie pracy menadżera Arkusz kalkulacyjny
Bardziej szczegółowoLaboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe
Jarosław Gliwiński, Łukasz Rogacz Laboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe ćw. Zastosowanie standardu VISA do obsługi interfejsu RS-232C Data wykonania: 03.04.08 Data oddania: 17.04.08 Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoNamierz Dziecko. Instrukcja do Strony. Wersja 1.6. Cyliński Piotr 2012-04-18
Namierz Dziecko Instrukcja do Strony Wersja.6 Cyliński Piotr 202-04-8 Spis treści. Logowanie... 2 2. Rejestracja... 4 3. Strona... 5 3.. Pobranie Aplikacji... 5 3.2. Pola wyboru... 7 3.3. Ostatnia pozycja...
Bardziej szczegółowoInstalacja MUSB2232FKA w systemie Windows 7
Instalacja MUSB2232FKA w systemie Windows 7 1. Instalację przeprowadziłem w systemie Windows 7 Home Premium wersja 32 bity. System pracował ze standardowymi ustawieniami kontroli konta użytkownika. Wkładamy
Bardziej szczegółowoRozdział 5. Administracja kontami użytkowników
Rozdział 5. Administracja kontami użytkowników Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pozwolą przygotować oddzielne środowisko pracy dla każdego użytkownika komputera. Windows XP, w porównaniu do systemów Windows
Bardziej szczegółowoNotowania Mobilne wersja Java
Notowania Mobilne wersja Java Instrukcja obsługi programu Notowania Mobilne to aplikacja, która pozwala na dostęp do notowań giełdowych w czasie rzeczywistym z każdego miejsca na świecie, gdzie tylko możliwe
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi programu M116_Manager
Instrukcja obsługi programu M116_Manager Spis treści 1 Przeznaczenie...2 2 Podłączenie kasy do komputera... 2 2.1 Schemat podłączenia...2 2.2 Ustawienia programu... 2 3 Menu Towary... 4 4 Menu Opakowania...
Bardziej szczegółowoLaboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows XP
5.0 5.3.3.7 Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows XP Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym laboratorium, będziesz korzystać z narzędzi administracyjnych
Bardziej szczegółowoKonfiguracja Połączenia
2012.07.17Aktualizacja: 2012.10.11, 12:50 Konfiguracjaja klienta PPPoE w Windows 7 1. Klikamy na ikonę połączeń sieciowych przy zegarze i otwieramy "Centrum sieci i udostępniania". Aby wyłączyć protokół
Bardziej szczegółowoPrezentacja multimedialna MS PowerPoint 2010 (podstawy)
Prezentacja multimedialna MS PowerPoint 2010 (podstawy) Cz. 4. Animacje, przejścia, pokaz slajdów Dzięki animacjom nasza prezentacja może stać się bardziej dynamiczna, a informacje, które chcemy przekazać,
Bardziej szczegółowoinstrukcja użytkownika terminala ARGOX PA-20 SYSTEMY AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI
instrukcja użytkownika terminala ARGOX PA-20 SYSTEMY AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI SPIS TREŚCI 04 Opis opcji terminala 05 SKANOWANIE 06 Skanowanie kod 07 Skanowanie kod ilość 08 Skanowanie kod ilość cena
Bardziej szczegółowoTIME MARKER. Podręcznik Użytkownika
TIME MARKER Podręcznik Użytkownika SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE... 3 II. Instalacja programu... 3 III. Opis funkcji programu... 7 Lista skrótów... 7 1.1. Klawisz kontrolny... 7 1.2. Klawisz skrótu... 8
Bardziej szczegółowoKATEDRA MECHANIKI I PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN. Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z elementów analizy obrazów
POLITECHNIKA OPOLSKA KATEDRA MECHANIKI I PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z elementów analizy obrazów Przetwarzanie obrazu: skalowanie miary i korekcja perspektywy. Opracował:
Bardziej szczegółowoObserwacje w Agrinavia MOBILE OGÓLNE INFORMACJE
OGÓLNE INFORMACJE Rejestrowanie GPS w terenie pozwala na określenie położenia punktów z możliwością załączenia zdjęcia w danym punkcie. Punkty zamieszczone na mapie nazywamy obserwacjami. Mogą one zostać
Bardziej szczegółowoInformatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1
Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1 Slajd 1 Excel Slajd 2 Ogólne informacje Arkusz kalkulacyjny podstawowe narzędzie pracy menadżera Arkusz
Bardziej szczegółowoI. Interfejs użytkownika.
Ćwiczenia z użytkowania systemu MFG/PRO 1 I. Interfejs użytkownika. MFG/PRO w wersji eb2 umożliwia wybór użytkownikowi jednego z trzech dostępnych interfejsów graficznych: a) tekstowego (wybór z menu:
Bardziej szczegółowoANGEL GTS INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA DLA LOKALIZATORA ET- 20. Zawartość opakowania:
ANGEL GTS INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA DLA LOKALIZATORA ET- 20 WWW.ANGELGTS.EU Zawartość opakowania: Urządzenie ET- 20 Ładowarka 220V z wyjściem USB Przewód USB Instrukcja obsługi 1 Parametry techniczne lokalizatora
Bardziej szczegółowo