TABELA oceny trwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek nieszczęśliwego wypadku

Transkrypt

1 Za³¹cznik nr 1 do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Nastêpstw Nieszczêœliwych Wypadków. TABELA oceny trwałego uszczerbku wskutek nieszczęśliwego wypadku SPIS TREŒCI Rozdzia³ Strony I. Uszkodzenia g³owy 2-4 II. III. IV. Uszkodzenia twarzy Uszkodzenia narz¹du wzroku Uszkodzenia narz¹du s³uchu V. Uszkodzenia szyi, krtani, tchawicy i prze³yku 7-8 VI. VII. VIII. IX. Uszkodzenia klatki piersiowej i ich nastêpstwa Uszkodzenia brzucha i ich nastêpstwa Uszkodzenia narz¹dów moczowo-p³ciowych Ostre zatrucia, nag³e dzia³ania czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych X. Uszkodzenia krêgos³upa, rdzenia krêgowego i ich nastêpstwa XI. XII. XIII. XIV. Uszkodzenia miednicy Uszkodzenia koñczyny górnej Uszkodzenia koñczyny dolnej Pora enia lub niedow³ady poszczególnych nerwów obwodowych AA/NNW/TRF/3.00 1

2 I. USZKODZENIA G OWY 1. Uszkodzenie pow³ok czaszki (bez uszkodzeñ kostnych) a) znaczne, rozleg³e (powy ej 5 cm d³ugoœci) szpec¹ce, œci¹gaj¹ce blizny (w zale noœci od rozmiaru, widocznoœci, tkliwoœci blizn 1-10 itp.) Utrata skóry ow³osionej oskalpowanie (w zale noœci od obszaru) b) poni ej 25% powierzchni skóry ow³osionej 1-10 c) od 25% do 75 % powierzchni skóry ow³osionej d) powy ej 75% powierzchni skóry ow³osionej W przypadku skutecznej replantacji skalpu lub uzupe³nienia ubytku skóry ow³osionej przeszczepem skóry oraz odtworzenia w³asnego ow³osienia, nale y oceniaæ wg punktu 1a. 2. Uszkodzenie koœci sklepienia i podstawy czaszki, w zale noœci od rozleg³oœci a) szczeliny z³amañ 1-5 b) wg³obienia, fragmentacja Ubytki w koœciach sklepienia czaszki o ³¹cznej powierzchni, w zale noœci od rozmiarów a) poni ej 10 cm ² 1-10 b) od 10 do 50 cm ² c) powy ej 50 ² Je eli powsta³y ubytek koœci zosta³ uzupe³niony operacj¹ plastyczn¹ z dobrym efektem, odsetek trwa³ego uszczerbku, oceniony wg powy szej zasady, nale y zmniejszyæ o po³owê. -Je eli przy uszkodzeniach i ubytkach koœci czaszki (poz. 2 i 3) wystêpuj¹ jednoczeœnie uszkodzenia pow³ok czaszki (poz.. 1), nale y osobno oceniaæ stopieñ uszczerbku za uszkodzenia lub ubytki koœci wg poz.. 2 lub 3 i osobno za uszkodzenia pow³ok czaszki wg poz Utrwalone, utrzymuj¹ce siê mimo prawid³owego leczenia, powik³ania towarzysz¹ce uszkodzeniom wymienionym w poz 1, 2, 3 w postaci: nawracaj¹cego, mimo leczenia operacyjnego, p³ynotoku usznego lub nosowego, przewlek³ego zapalenia koœci, ropowicy podczepcowej leczonej operacyjnie ocenia siê dodatkowo, w zale noœci od rodzaju i stopnia powik³añ Pora enia i niedow³ady pochodzenia mózgowego a) pora enie po³owicze, pora enie koñczyn dolnych uniemo liwiaj¹ce samodzielne stanie i chodzenie (0-1 wg skali Lovette a) 100 b) g³êboki niedow³ad po³owiczy lub obu koñczyn dolnych znacznie utrudniaj¹cy sprawnoœæ koñczyn (2 lub 2/3 wg skali Lovette a) c) œredniego stopnia niedow³ad po³owiczy lub niedow³ad obu koñczyn dolnych (3 lub 3/4 wg skali Lovette a) d) nieznacznego stopnia (niewielki, dyskretny) niedow³ad po³owiczy lub obu koñczyn dolnych (4 lub 4/5 wg skali Lovette a), 5-40 dyskretny deficyt si³y przy obecnoœci zaburzeñ napiêcia miêœniowego, niedostatecznoœci precyzji ruchów itp. e) pora enie koñczyny górnej (0-1 wg skali Lovette a) z niedow³adem koñczyny dolnej (3-4 wg skali Lovette a): - prawej (dominuj¹cej) lewej f) niedow³ad koñczyny górnej (3-4 wg skali Lovette a) z pora eniem koñczyny dolnej (0-1 wg skali Lovette a): - prawej (dominuj¹cej) - ewej g) monoparezy pochodzenia oœrodkowego dotycz¹ce koñczyny górnej (0-1 wg skali Lovette a): - prawa (dominuj¹ca) -lewa h) monoparezy pochodzenia oœrodkowego dotycz¹ce koñczyny górnej 2-2/3 wg skali Lovette a: - prawa (dominuj¹ca) -lewa i) monoparezy pochodzenia oœrodkowego dotycz¹ce koñczyny górnej 3-4 wg skali Lovette a: - prawa (dominuj¹ca) -lewa j) monoparezy pochodzenia oœrodkowego dotycz¹ce koñczyny dolnej (0-1 wg skali Lovette a) k) monoparezy pochodzenia oœrodkowego dotycz¹ce koñczyny dolnej (2-2/3 wg skali Lovette a) l) monoparezy pochodzenia oœrodkowego dotycz¹ce koñczyny dolnej (3-3/4 wg skali Lovette a) ³) monoparezy pochodzenia oœrodkowego dotycz¹ce koñczyny dolnej (4-4/5 wg skali Lovette a) W przypadku wspó³istnienia zaburzeñ mowy pochodzenia oœrodkowego, nale y oceniaæ dodatkowo wg poz. 11, uwzglêdniaj¹c, e ca³kowity uszczerbek z tytu³u uszkodzenia mózgu nie mo e przekroczyæ 100%. - W przypadku wspó³istnienia deficytu ruchowego z innymi objawami organicznego uszkodzenia mózgu, nale y oceniaæ wg poz W przypadku ró nicy w nasileniu niedow³adu pomiêdzy koñczynami dolnymi, nale y oceniaæ wg punktu 5 g, oddzielnie dla ka dej koñczyny

3 SKALA LOVETTE A Stopnie Opis upoœledzenia 0 o brak czynnego skurczu miêœnia - brak si³y miêœniowej 1 o œlad czynnego skurczu miêœnia 5 % prawid³owej si³y miêœniowej 2 o wyraÿny skurcz miêœnia i zdolnoœæ wykonania ruchu przy pomocy i odci¹ eniu odcinka ruchomego 20 % prawid³owej si³y miêœniowej 3 0 zdolnoœæ do wykonywania ruchu czynnego samodzielnego z pokonaniem ciê koœci danego odcinka 50 % prawid³owej si³y miêœniowej 4 o zdolnoœæ do wykonania czynnego ruchu z pewnym oporem 80% prawid³owej si³y miêœniowej 5 0 prawid³owa si³a, tj. zdolnoœæ wykonywania czynnego ruchu z pe³nym oporem 100 % prawid³owej si³y miêœniowej 6. Zespo³y pozapiramidowe a) utrwalony zespó³ pozapiramidowy znacznie utrudniaj¹cy sprawnoœæ ustroju i wymagaj¹cy opieki osób trzecich 100 b) zespó³ pozapiramidowy utrudniaj¹cy sprawnoœæ ustroju w ró nym stopniu (z zaburzeniami mowy, itp.), nie wymagaj¹cy opieki osób trzecich c) zaznaczony zespó³ pozapiramidowy Zaburzenia równowagi i zaburzenia sprawnoœci ruchowej (ataksja, dysmetria) pochodzenia centralnego, zespo³y mó d kowe a) uniemo liwiaj¹ce chodzenie i samodzielne funkcjonowanie 100 b) utrudniaj¹ce w du ym stopniu chodzenie i sprawnoœæ ruchow¹ c) utrudniaj¹ce w miernym stopniu chodzenie i sprawnoœæ ruchow¹ d) utrudniaj¹ce w niewielkim stopniu chodzenie i sprawnoœæ ruchow¹, dyskretne upoœledzenie zbornoœci i precyzji ruchów Padaczka jako izolowane nastêpstwo uszkodzenia mózgu a) padaczka z zaburzeniami psychicznymi, charakteropati¹, otêpieniem, uniemo liwiaj¹cym samodzielne funkcjonowanie b) padaczka z rzadkimi napadami, ale ze zmianami otêpiennymi, utrudniaj¹cymi w du ym stopniu samodzielne funkcjonowanie c) padaczka z bardzo czêstymi napadami - 3 napady w tygodniu i wiêcej d) padaczka z napadami - powy ej 2 napadów na miesi¹c e) padaczka z napadami - 2 i mniej napadów na miesi¹c f) padaczka z napadami o ró nej morfologii - bez utrat przytomnoœci Podstaw¹ rozpoznania padaczki s¹: powtarzaj¹ce siê napady padaczkowe, typowe zmiany EEG, dokumentacja ambulatoryjna wzglêdnie szpitalna potwierdzaj¹ce rozpoznanie, ustalone rozpoznanie przez lekarza lecz¹cego, badania CT i NMR w celu wykluczenia przyczyn nieurazowych. Podejrzenie padaczki nie jest wystarczaj¹ce do uznania uszczerbku z tego tytu³u. - W przypadku wspó³istnienia padaczki z innymi objawami organicznego uszkodzenia mózgu nale y oceniaæ wg poz Zaburzenia neurologiczne i psychiczne spowodowane organicznym uszkodzeniem mózgu (encefalopatie), w zale noœc od stopnia zaburzeñ neurologicznych i psychicznych a) ciê kie zaburzenia psychiczne i neurologiczne uniemo liwiaj¹ce samodzieln¹ egzystencjê b) encefalopatia ze znacznymi zmianami charakterologicznymi lub du ym deficytem neurologicznym c) encefalopatia ze zmianami charakterologicznymi i/lub deficytem neurologicznym o œrednim nasileniu d) encefalopatia z niewielkimi zmianami charakterologicznymi i/lub niewielkim deficytem neurologicznym 5-15 Rozpoznanie encefalopatii powinno byæ potwierdzone wystêpowaniem deficytu w stanie neurologicznym i psychicznym, udokumentowane badaniem neurologicznym, psychiatrycznym, psychologicznym (testami psychologicznymi, np. tzw. triady psychoorganicznej i in.) oraz zmianami w obrazie EEG, TK(CT) lub RM(NMR). 10. Zaburzenia adaptacyjne, nerwice, tzw. zespo³y cerebrasteniczne i inne utrwalone skargi subiektywne powsta³e w nastêpstwie urazów czaszkowo-mózgowych a) utrwalone skargi subiektywne zwi¹zane z urazem g³owy w zale noœci od stopnia zaburzeñ (bóle g³owy, zawroty g³owy, zaburzenia pamiêci i koncentracji, zaburzenia snu, dra liwoœæ, nadpobudliwoœæ utrzymuj¹ce siê powy ej 6 miesiêcy od urazu b) zespó³ stresu pourazowego, utrwalone nerwice zwi¹zane z urazem czaszkowo-mózgowym lub ciê kim uszkodzeniem cia³a - w zale noœci od stopnia zaburzeñ, wymagaj¹ce sta³ego leczenia psychiatrycznego Zaburzenia mowy a) afazja ca³kowita (sensoryczna lub sensoryczno-motoryczna) z agrafi¹ i aleksj¹ 100 b) afazja ca³kowita motoryczna 60 c) afazja w znacznym stopniu utrudniaj¹ca porozumiewanie siê d) afazja w umiarkowanym i niewielkim stopniu utrudniaj¹ca porozumiewanie siê e) afazja nieznacznego stopnia, afazja amnestyczna, dyskretne zaburzenia mowy, dysfazja Zespo³y podwzgórzowe i inne utrwalone zaburzenia wewn¹trzwydzielnicze z potwierdzonym pochodzeniem oœrodkowym (moczówka prosta, cukrzyca, nadczynnoœæ tarczycy itp.) a) znacznie upoœledzaj¹ce czynnoœæ ustroju b) nieznacznie upoœledzaj¹ce czynnoœæ ustroju Uszkodzenie czêœciowe lub ca³kowite nerwów ruchowych ga³ki ocznej ( nerwy: okoruchowy, bloczkowy, odwodz ¹cy) a) z objawami dwojenia obrazu, opadania powieki i zaburzeniami akomodacji b) z objawami dwojenia obrazu i opadania powieki c) z objawami dwojenia obrazu bez opadania powieki 5-10 d) zaburzenia akomodacji lub inne zaburzenia czynnoœci miêœni wewnêtrznych oka

4 14. Uszkodzenie czêœciowe lub ca³kowite nerwu trójdzielnego, w zale noœci od stopnia uszkodzenia a) czuciowe (w tym neuralgia pourazowa) 1-10 b) ruchowe 1-10 c) czuciowo ruchowe Uszkodzenie nerwu twarzowego a) obwodowe ca³kowite z niedomykaniem powieki 20 b) obwodowe czêœciowe w zale noœci od nasilenia dolegliwoœci 3-19 c) izolowane uszkodzenie centralne Wspó³istnienie uszkodzenia nerwu twarzowego z pêkniêciem koœci skalistej nale y oceniaæ wg poz Uszkodzenie centralne nerwu twarzowego wspó³istniej¹ce z innymi objawami œwiadcz¹cymi o uszkodzeniu mózgu oceniaæ wg poz. 5 lub Utrwalone uszkodzenie czêœciowe lub ca³kowite nerwów jêzykowo-gard³owego i b³êdnego, w zale noœci od stopnia zaburzeñ mowy, po³ykania, oddechu, kr¹ enia i przewodu pokarmowego a) du ego stopnia b) œredniego stopnia c) niewielkiego stopnia Uszkodzenie czêœciowe lub ca³kowite nerwu dodatkowego, w zale noœci od stopnia uszkodzenia Uszkodzenie czêœciowe lub ca³kowite nerwu podjêzykowego, w zale noœci od stopnia uszkodzenia 5-20 Je eli uszkodzeniom nerwów czaszkowych towarzysz¹ inne uszkodzenia mózgu nale y oceniaæ wg poz.. 9. II. USZKODZENIA TWARZY 19. Uszkodzenia pow³ok twarzy (blizny i ubytki) a) oszpecenia (widoczne, szpec¹ce blizny, powy ej 2 cm d³ugoœci, lub powy ej 1,5 cm² powierzchni) bez zaburzeñ funkcji w 1-10 zale noœci od rozmiarów blizn i ubytków w pow³okach twarzy b) oszpecenia z miernymi zaburzeniami funkcji w zale noœci od rozmiarów blizn i ubytków w pow³okach twarzy oraz stopnia 5-20 zaburzeñ funkcji po optymalnej korekcji c) oszpecenia po³¹czone z du ymi zaburzeniami funkcji (sumuj¹c ocenê za oszpecenie z ocen¹ poszczególnych zaburzeñ funkcji - przyjmowania pokarmów, zaburzeñ oddychania, mowy, zaburzenia funkcji powiek itp.) - w zale noœci od rozmiarów blizn i ubytków w pow³okach twarzy oraz stopnia zaburzeñ funkcji po optymalnej korekcji d) blizny po oparzeniach powy ej stopnia IIA za 1%TBSA (ca³kowitej powierzchni cia³a) Uszkodzenia nosa (w tym z³amania koœci nosa, przegrody nosa, uszkodzenia czêœci chrzêstnej, ubytki czêœci miêkkich) a) widoczne, szpec¹ce zniekszta³cenie nosa, utrzymuj¹ce siê po korekcji, bez zaburzeñ oddychania i powonienia w zale noœci 1-5 od rozleg³oœci uszkodzenia b) uszkodzenie struktury chrzêstno-kostnej nosa z zaburzeniami oddychania utrzymuj¹cymi siê po korekcji - w zale noœci od 5-15 rozleg³oœci uszkodzenia i stopnia zaburzeñ oddychania c) uszkodzenie struktury chrzêstno-kostnej nosa z zaburzeniami oddychania i powonienia, utrzymuj¹ce siê po korekcji w zale noœci od stopnia zaburzeñ w oddychaniu i powonieniu d) zaburzenia lub utrata powonienia w nastêpstwie uszkodzenia przedniego do³u czaszki 2-5 e) utrata znacznej czêœci nosa lub utrata ca³kowita (³¹cznie z koœæmi nosa) Je eli zniekszta³ceniu nosa towarzysz¹ blizny nosa nale y oceniaæ ³¹cznie wg poz Je eli uszkodzenie nosa wchodzi w zespó³ uszkodzeñ objêtych poz. 19, nale y stosowaæ ocenê wg poz Zalecane jest potwierdzenie utraty powonienia obiektywnymi badaniami. 21. Utrata zêbów a) sta³e siekacze i k³y za ka dy z¹b: 1. utrata czêœciowa korony (poni ej ½ korony) 2. utrata ca³kowita korony z zachowaniem korzenia ( co najmniej ½ korony) 3. ca³kowita utrata zêba wraz z korzeniem b) pozosta³e zêby za ka dy z¹b: 1. utrata korony (co najmniej ½ korony) 2. ca³kowita utrata zêba wraz z korzeniem 0, , Z³amania koœci oczodo³u, koœci szczêkowych, koœci jarzmowej, w zale noœci od zrostu w przemieszczeniu, utrwalonych zniekszta³ceñ, asymetrii zgryzu, upoœledzenia ucia, zaburzeñ czucia a) nieznacznego stopnia 1-5 b) znacznego stopnia

5 - W przypadku urazu oczodo³u z dwojeniem obrazu, bez zaburzeñ ostroœci wzroku, nale y oceniaæ dodatkowo wg punktu 27b, w przypadku zaburzeñ ostroœci wzroku wed³ug tabeli 27 a. - W przypadku pojawienia siê du ych deficytów neurologicznych dotycz¹cych unerwienia twarzy, nale y oceniaæ dodatkowo z punktu w³aœciwego dla danego nerwu. - Je eli uszkodzeniom koœci twarzoczaszki towarzyszy oszpecenie, nale y oceniaæ jedynie wg poz W przypadku z³amania uchwy oraz innych koœci twarzoczaszki, nastêpstwa uszkodzeñ uchwy nale y oceniaæ oddzielnie od z³amania pozosta³ych koœci twarzoczaszki - dodatkowo z poz Utrata szczêki lub uchwy ³¹cznie z oszpeceniem i utrat¹ zêbów, w zale noœci od wielkoœci ubytków, oszpecenia i powik³añ a) czêœciowa b) ca³kowita Z³amania uchwy wygojone z przemieszczeniem od³amów a) bez zaburzeñ czynnoœci stawu uchwowo-skroniowego - w zale noœci od stopnia zniekszta³cenia i rozwarcia szczêk 1-5 b) z zaburzeniami czynnoœci stawu uchwowo-skroniowego - w zale noœci od stopnia zaburzeñ ucia i rozwarcia szczêk Ubytek podniebienia a) z zaburzeniami mowy i po³ykania w zale noœci od stopnia zaburzeñ 5-20 b) z du ymi zaburzeniami mowy i po³ykania w zale noœci od stopnia zaburzeñ Ubytki i urazy jêzyka, w zale noœci od wielkoœci ubytków, zniekszta³ceñ, zaburzeñ mowy, trudnoœci w po³ykaniu a) ubytki jêzyka niewielkiego stopnia bez istotnych zaburzeñ 1-3 b) ubytki jêzyka - ubytki i zniekszta³cenia œredniego stopnia upoœledzaj¹ce od ywianie i mowê w stopniu nieznacznie 4-15 utrudniaj¹cym porozumiewanie siê, w zale noœci od stopnia c) du e ubytki jêzyka i znaczne zniekszta³cenia, upoœledzaj¹ce od ywianie i mowê w stopniu umiarkowanie i znacznie utrudniaj¹cym porozumiewanie siê, w zale noœci od stopnia d) ca³kowita utrata jêzyka 40 III. USZKODZENIA NARZ DU WZROKU 27. Obni enie ostroœci wzroku b¹dÿ utrata jednego lub obu oczu a) przy obni eniu ostroœci wzroku lub utracie wzroku jednego lub obu oczu, trwa³y uszczerbek nale y oceniaæ wg poni szej Tabeli 27a Ostroœæ wzroku 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 oka prawego (10/10) (9/10) (8/10) (7/10) (6/10) (5/10) (4/10) (3/10) (2/10) (1/10) Ostroœæ wzroku oka lewego Procent trwa³ego uszczerbku 1,0 10/10) 0 2,5 5 7, , ,9 (9/10) 2,5 5 7, , ,8 (8/10) 5 7, , ,7 (7/10) 7, , ,6 (6/10) 10 12, ,5 (5/10) 12, ,4 (4/10) ,3 (3/10) ,2 (2/10) ,1 (1/10) b) utrwalone dwojenie obrazu bez zaburzeñ ostroœci wzroku 1-10 c) utrata wzroku jednego oka z jednoczesnym wy³uszczeniem ga³ki ocznej 40 - Ostroœæ wzroku nale y zawsze oceniaæ po korekcji szk³ami, zarówno przy zmêtnieniu rogówki lub soczewki, jak i przy wspó³istnieniu uszkodzenia siatkówki lub nerwu wzrokowego. - Ocenê koñcow¹ nale y pomniejszyæ o ewentualne wczeœniejsze upoœledzenie ostroœci wzroku. - Wartoœæ uszczerbku w punkcie 27 c obejmuje oszpecenie zwi¹zane z wy³uszczeniem ga³ki ocznej. 28. Pora enie nastawnoœci (akomodacji) przy braku zaburzeñ ostroœci wzroku po korekcji a) jednego oka 15 b) obu oczu Uszkodzenie ga³ki ocznej wskutek urazów têpych a) z zaburzeniami ostroœci wzroku wg Tabeli 27a b) bez zaburzeñ ostroœci wzroku, z widocznym defektem kosmetycznym lub deformacj¹ w obrêbie ga³ki ocznej w zale noœci 1-5 od stopnia 5

6 30. Uszkodzenie ga³ki ocznej wskutek urazów dr¹ ¹cych a) z zaburzeniami ostroœci wzroku wg Tabeli 27a b) bez zaburzeñ ostroœci wzroku, z widocznym defektem kosmetycznym lub deformacj¹ w obrêbie ga³ki ocznej w zale noœci 1-5 od stopnia 31. Uszkodzenie ga³ki ocznej wskutek urazów chemicznych, termicznych, spowodowanych promieniowaniem elektromagnetycznym oraz energi¹ elektryczn¹ a) w zale noœci od zaburzeñ ostroœci wzroku wg Tabeli 27a b) bez zaburzeñ ostroœci wzroku, z widocznym defektem kosmetycznym lub deformacj¹ w obrêbie ga³ki ocznej w zale noœci od 1-5 stopnia 32. Koncentryczne zwê enie pola widzenia nale y oceniaæ wg poni szej Tabeli 32: Zwê enie do Przy nienaruszonym drugim oku W obu oczach Przy œlepocie drugiego oka % % 10-15% 35-45% % 15-25% 45-55% % 25-50% 55-70% % 50-80% 70-85% % 80-90% 85-95% poni ej % 90-95% % 33. Po³owicze i inne niedowidzenia a) dwuskroniowe 60 b) dwunosowe 30 c) jednoimienne 30 d) inne ubytki pola widzenia (jednooczne) Bezsoczewkowoœæ pourazowa bez wspó³istnienia zaburzeñ ostroœci wzroku po optymalnej korekcji a) w jednym oku 15 b) w obu oczach 30 W przypadku gdy wspó³istniej¹ nie daj¹ce siê skorygowaæ zaburzenia ostroœci wzroku nale y oceniaæ dodatkowo wg Tabeli 27a, z ograniczeniem do 35 % dla jednego oka i 100 % dla obu oczu. 35. Pseudosoczewkowoœæ pourazowa (usuniêcie soczewki wskutek urazu ze wszczepieniem sztucznej soczewki wewn¹trzga³kowej) przy wspó³istnieniu nie poddaj¹cych siê korekcji zaburzeñ ostroœci wzroku a) w jednym oku wg Tabeli b) w obu oczach wg Tabeli 27a Zaburzenia w dro noœci przewodów ³zowych (³zawienie), po korekcji operacyjnej, w zale noœci od stopnia i natê enia objawów a) w jednym oku 5-10 b) w obu oczach wg tabeli 27a i Odwarstwienie siatkówki jednego oka - pourazowe lub punktu 33d od 3 Odwarstwienie siatkówki jednego oka, uznaje siê tylko wtedy, jeœli wystêpuje po urazie oka lub g³owy(odejmuj¹c trwa³y uszczerbek istniej¹ce przed urazem). Odwarstwienie siatkówki bez potwierdzonego urazu oka lub g³owy ( po wysi³ku, dÿwigniêciu, pochyleniu, skoku itp.) nie s¹ uznawane za pourazowe. 37. Odwarstwienie siatkówki jednego oka - pourazowe wg tabeli 27a i 32 lub punktu 33d od Jaskra wtórna pourazowa, po potwierdzonym urazie oka lub g³owy a) w jednym oku wg tabeli 27a i b) w obu oczach wg tabeli 27a i Wytrzeszcz têtni¹cy a) jednostronny (w zale noœci od stopnia) do 35 b) dwustronny (w zale noœci od stopnia) do 100 6

7 40. Zaæma pourazowa (nale y oceniaæ po zakoñczonym leczeniu i optymalnej korekcji) wg Tabeli 27a 41. Przewlek³e zapalenie spojówek w zwi¹zku z urazem oka a) niewielkie zmiany 1-5 b) du e zmiany, blizny rogówki i spojówki, zrosty powiek Suma orzeczonego uszczerbku z tytu³u uszkodzeñ poszczególnych struktur oka nie mo e przekroczyæ wartoœci uszczerbku przewidzianej za ca³kowit¹ utratê wzroku w jednym oku (35 %) lub w obu oczach (100 %). - Je eli uraz powiek lub tkanek oczodo³u wchodzi w sk³ad uszkodzeñ innych czêœci twarzy, nale y oceniaæ wed³ug poz.19 lub 22, uzupe³niaj¹c ocenê wg Tabeli 27a. IV. USZKODZENIA NARZ DU S UCHU 42. Upoœledzenie ostroœci s³uchu - nale y oceniaæ wg poni szej Tabeli 42: Procentowy uszczerbek z tytu³u utraty s³uchu wg Rosera (mod.) Ucho prawe 0-25dB 26-40dB 41-70dB pow.70db Ucho lewe 0-25dB 0 5% 10% 20% 26-40dB 5% 15% 20% 30% 41-70dB 10% 20% 30% 40% pow.70db 20% 30% 40% 50% Oddzielnie oblicza siê œredni¹ dla ucha prawego i lewego bior¹c pod uwagê czêstotliwoœci dla 500, 1000 i 2000 Hz.. Je eli ró nica pomiêdzy wartoœciami dla 500 Hz i 2000 HZ jest wiêksza ni 40 db, ubytek s³uchu wylicza siê jako œredni¹ z czterech progów : 500, 1000, 2000 i 4000 Hz.. Je eli ró nica pomiêdzy wartoœciami dla 500 Hz i 2000 Hz jest wiêksza ni 40 db, ale próg s³yszalnoœci dla 4000 Hz jest lepszy ni dla 2000 Hz, ubytek s³uchu wylicza siê jako œredni¹ z trzech progów 500, 1000,4000 Hz. 43. Urazy ma³ owiny usznej a) zniekszta³cenie ma³ owiny (blizny, oparzenia i odmro enia) lub utrata czêœci ma³ owiny - w zale noœci od stopnia uszkodzeñ 1-8 b) ca³kowita utrata jednej ma³ owiny 15 c) ca³kowita utrata obu ma³ owin Zwê enie lub zaroœniêcie zewnêtrznego przewodu s³uchowego - jednostronne lub obustronne z os³abieniem lub przytêpieniem s³uchu wg Tabeli Przewlek³e ropne zapalenie ucha œrodkowego, zwi¹zane z urazem a) jednostronne 5 b) obustronne Przewlek³e ropne zapalenie ucha œrodkowego pourazowe, powik³ane perlakiem, próchnic¹ koœci lub polipem ucha, w zale noœci od stopnia powik³añ a) jednostronne 5-15 b) obustronne Uszkodzenie ucha œrodkowego, b³ony bêbenkowej, kosteczek s³uchowych, koœci skroniowej wg Tabeli Uszkodzenie ucha wewnêtrznego a) z uszkodzeniem czêœci s³uchowej wg Tabeli 42 b) z uszkodzeniem czêœci statycznej (zawroty g³owy, nudnoœci, niewielkie zaburzenia równowagi) 1-20 c) z uszkodzeniem czêœci statycznej (zawroty g³owy, zaburzenia równowagi utrudniaj¹ce poruszanie siê, nudnoœci, wymioty) d) z uszkodzeniem czêœci s³uchowej i statycznej - w zale noœci od stopnia uszkodzenia wg Tabeli 42, zwiêkszaj¹c procent uszczerbku wg poz. 48b lub 48c 49. Uszkodzenie nerwu twarzowego ³¹cznie z pêkniêciem koœci skalistej a) jednostronne - w zale noœci od stopnia uszkodzenia 5-25 b) dwustronne V. USZKODZENIA SZYI, KRTANI, TCHAWICY I PRZE YKU 50. Uszkodzenie gard³a z upoœledzeniem funkcji

8 51. Uszkodzenie lub zwê enie krtani, uszkodzenie nerwów krtaniowych, pozwalaj¹ce na obchodzenie siê bez rurki tchawiczej, - w zale noœci od stopnia uszkodzenia a) niewielka okresowa dusznoœæ, chrypka 5-10 b) œwist krtaniowy, dusznoœæ przy umiarkowanych wysi³kach, zach³ystywanie siê, w zale noœci od nasilenia objawów Uszkodzenie krtani, powoduj¹ce koniecznoœæ sta³ego noszenia rurki tchawiczej a) z zaburzeniami g³osu - w zale noœci od stopnia b) z bezg³osem Uszkodzenie tchawicy ze zwê eniem jej œwiat³a, w zale noœci od stopnia jej zwê enia a) bez niewydolnoœci oddechowej 1-10 b) dusznoœæ w trakcie wysi³ku fizycznego c) dusznoœæ w trakcie chodzenia po poziomym odcinku drogi wymagaj¹ca okresowego zatrzymania siê w celu nabrania powietrza d) du e zwê enie, utrzymuj¹ce siê po korekcji, potwierdzone badaniem bronchoskopowym z dusznoœci¹ spoczynkow¹ Uszkodzenie prze³yku a) z trwa³ym zwê eniem, bez zaburzeñ w od ywianiu 1-5 b) z czêœciowymi trudnoœciami w od ywianiu, w zale noœci od stopnia upoœledzenia stanu od ywiania, nie wymagaj¹ce zabiegów 6-20 rekonstrukcyjnych c) ze znacznymi zaburzeniami dro noœci, trudnoœciami w od ywianiu, wymagaj¹ce zabiegów rekonstrukcyjnych, w zale noœci od stopnia upoœledzenia stanu od ywiania d) powik³ania po uszkodzeniu prze³yku i zabiegach rekonstrukcyjnych, zwê enia w zespoleniach, sta³e przetoki, itp. nale y oceniaæ wg poz. 54c, zwiêkszaj¹c stopieñ uszczerbku, w zale noœci od stopnia powik³añ o: 55. Uszkodzenie tkanek miêkkich skóry, miêœni, w zale noœci od blizn, ruchomoœci szyi, ustawienia g³owy a) blizny skórne, rozleg³e (powy ej 5 cm d³ugoœci), widoczne, szpec¹ce, bez ograniczenia ruchomoœci szyi, w zale noœci od 1-5 rozmiaru, widocznoœci, tkliwoœci blizn b) zmiany z trwa³ym ograniczeniem ruchomoœci szyi ma³ego i œredniego stopnia do 50% zakresu ruchomoœci 6-14 c) zmiany ze znacznym ograniczeniem ruchomoœci szyi powy ej 50% zakresu ruchomoœci, z niesymetrycznym ustawieniem g³owy d) blizny po oparzeniach powy ej stopnia IIA za 1%TBSA (ca³kowitej powierzchni cia³a) 2 Uszkodzenie tkanek miêkkich z jednoczesnym uszkodzeniem krêgos³upa szyjnego nale y oceniaæ wg poz. 89. VI. USZKODZENIA KLATKI PIERSIOWEJ I ICH NASTÊPSTWA 56. Urazy czêœci miêkkich klatki piersiowej, grzbietu, w zale noœci od stopnia zniekszta³cenia, rozleg³oœci blizn, ubytków miêœni i stopnia upoœledzenia oddychania a) widoczne zniekszta³cenia, ubytki i blizny skórne, rozleg³e (powy ej 5 cm d³ugoœci), widoczne, szpec¹ce, nie ograniczaj¹ce 1-5 ruchomoœci klatki piersiowej b mierne ograniczenie ruchomoœci klatki piersiowej- blizny, ubytki miêœniowe z niewielkim zmniejszeniem wydolnoœci oddechowej 5-10 c) œredniego stopnia ograniczenie ruchomoœci klatki piersiowej- blizny, ubytki miêœniowe ze œrednim zmniejszeniem wydolnoœci oddechowej d) znacznego stopnia ograniczenie ruchomoœci klatki piersiowej, rozleg³e œci¹gaj¹ce blizny, du e ubytki miêœniowe ze znacznym zmniejszeniem wydolnoœci oddechowej e) blizny po oparzeniach powy ej stopnia IIA za 3%TBSA (ca³kowitej powierzchni cia³a) 1 Stopnie upoœledzenia wydolnoœci oddechowej zawarte s¹ w uwadze po poz Uszkodzenie lub utrata sutka u kobiet ( u mê czyzn orzekanie wg poz.56) a) blizny lub czêœciowa utrata brodawki w zale noœci od rozleg³oœci blizn 1-5 b) znaczna lub ca³kowita utrata brodawki do 50 roku ycia c) znaczna lub ca³kowita utrata brodawki po 50 roku ycia 5-10 d) czêœciowe uszkodzenie sutka lub jego czêœciowa utrata, w zale noœci od wielkoœci ubytku do 50 roku ycia 5-15 e) czêœciowe uszkodzenie sutka lub jego czêœciowa utrata, w zale noœci od wielkoœci ubytku po 50 roku ycia 1-10 f) ca³kowita utrata sutka do 50 roku ycia g) ca³kowita utrata sutka po 50 roku ycia h) utrata sutka z czêœci¹ miêœnia piersiowego nale y oceniaæ wg powy szych punktów, dodaj¹c, w zale noœci od stopnia 1-10 deformacji, dysfunkcji klatki piersiowej i koñczyny górnej Stopieñ uszczerbku po ca³kowitej utracie sutka nale y oceniaæ równie wg ewentualnej utraty funkcji. 58. Z³amania, co najmniej 2-ch eber a) z obecnoœci¹ zniekszta³ceñ i bez zmniejszenia wydolnoœci oddechowej 1-5 b) z miernym ograniczeniem ruchomoœci klatki piersiowej - z niewielkiego stopnia zmniejszeniem wydolnoœci oddechowej 6-10 c) ze œredniego stopnia ograniczeniem ruchomoœci klatki piersiowej - ze œredniego stopnia zmniejszeniem wydolnoœci oddechowe d) ze znacznego stopnia ograniczeniem ruchomoœci klatki piersiowej, ze znacznym zmniejszeniem wydolnoœci oddechowej Stopnie upoœledzenia wydolnoœci oddechowej zawarte s¹ w uwadze po poz

9 59. Z³amanie mostka a) bez zniekszta³ceñ, z potwierdzonym przewlek³ym zespo³em bólowym 1-3 b) ze zrostem w przemieszczeniu, w zale noœci od stopnia zniekszta³ceñ i dolegliwoœci Z³amania eber lub mostka powik³ane przewlek³ym zapaleniem koœci, obecnoœci¹ cia³ obcych (z wyj¹tkiem cia³ obcych zwi¹zanych z zastosowaniem technik operacyjnych), przetokami wg poz , zwiêkszaj¹c stopieñ uszczerbku, zale nie od stopnia powik³añ i upoœledzenia funkcji o Uszkodzenie p³uc i op³ucnej (zrosty op³ucnowe, uszkodzenie tkanki p³ucnej, ubytki tkanki p³ucnej, cia³a obce itp.) a) uszkodzenie p³uc i op³ucnej bez cech niewydolnoœci oddechowej 1-5 b) z objawami niewydolnoœci oddechowej niewielkiego stopnia 5-10 c) z objawami niewydolnoœci oddechowej œredniego stopnia d) z niewydolnoœci¹ oddechow¹ znacznego stopnia wg poz. 61, 62. Uszkodzenie tkanki p³ucnej powik³ane przetokami oskrzelowymi, ropniem p³uc zwiêkszaj¹c stopieñ uszczerbku, zale nie od stopnia powik³añ o 5-10 Przy ocenie wg poz. 56, 58, 60, 61 i 62, poza badaniem rentgenowskim, uszkodzenia tkanki p³ucnej i stopnie niewydolnoœci oddechowej musz¹ byæ potwierdzone badaniem spirometrycznym lub badaniem gazometrycznym. W przypadku gdy nastêpstwa obra eñ klatki piersiowej s¹ oceniane z kilku pozycji niniejszej Tabeli, a niewydolno œæ oddechowa towarzyszy tym nastêpstwom, trwa³y uszczerbek wynikaj¹cy ze stopnia niewydolnoœci oddechowej ustala siê wy³¹cznie wg poz.56 lub 58 lub 61. STOPNIE UPOŒLEDZENIA WYDOLNOŒCI ODDECHOWEJ: a) niewielkiego stopnia zmniejszenie wydolnoœci oddechowej - VC 70 80%, FEV %, FEV1%VC 70-80% - w odniesieniu do wartoœci nale nych b) œredniego stopnia zmniejszenie wydolnoœci oddechowej - VC 50 70%, FEV %, FEV1%VC % - w odniesieniu do wartoœci nale nych c) znaczne zmniejszenie wydolnoœci oddechowej VC poni ej 50%, FEV1 poni ej 50%, FEV1%VC poni ej 50%-wodniesieniu do wartoœci nale nych. 63. Uszkodzenie serca lub osierdzia a) po leczeniu operacyjnym, z wydolnym uk³adem kr¹ enia, EF powy ej 55 %, powy ej 10 MET, bez zaburzeñ kurczliwoœci 5 b) I klasa NYHA, EF 50-55%, powy ej 10 MET, niewielkie zaburzenia kurczliwoœci 6-15 c) II klasa NYHA, EF 45% -55% 7-10 MET, umiarkowane zaburzenia kurczliwoœci d) III klasa NYHA, EF 35% 45 %, 5-7 MET, nasilone zaburzenia kurczliwoœci e) IV klasa NYHA, EF <35 %, poni ej 5 MET, znaczne zaburzenia kurczliwoœci Stopieñ wydolnoœci uk³adu kr¹ enia musi byæ oceniony na podstawie badania klinicznego, badañ obrazowych serca lub badania EKG wysi³kowego. Przy zaliczaniu nastêpstw do poszczególnych punktów, musz¹ byæ spe³nione co najmniej dwa z nastêpuj¹cych kryteriów - klasa NYHA, EF, MET, zaburzenia kurczliwoœci. KLASYFIKACJA NYHA - NOWOJORSKIEGO TOWARZYSTWA KARDIOLOGICZNEGO Klasa I Choroba serca bez ograniczenia fizycznej aktywnoœci. Podstawowa aktywnoœæ fizyczna nie powoduje zmêczenia, dusznoœci, ko³atania serca i bólów wieñcowych. Klasa II Choroba serca powoduj¹ca niewielkie ograniczenia aktywnoœci fizycznej. Dobre samopoczucie w spoczynku. Podstawowa aktywnoœæ powoduje zmêczenie, dusznoœæ, ko³atanie serca, bóle wieñcowe. Klasa III Choroba serca powoduj¹ca ograniczenie aktywnoœci fizycznej. Dobre samopoczucie w spoczynku. Mniejsza ni podstawowa aktywnoœæ fizyczna powoduje zmêczenie, dusznoœæ, ko³atanie serca, bóle wieñcowe. Klasa IV Choroba serca, która przy jakiejkolwiek aktywnoœci fizycznej wywo³uje dyskomfort. Objawy niewydolnoœci serca lub niewydolnoœci wieñcowej mog¹ wystêpowaæ nawet w spoczynku. Jeœli zostanie podjêta jakakolwiek aktywnoœæ fizyczna, wzrasta dyskomfort. DEFINICJA EF frakcja wyrzutowa lewej komory iloœæ krwi wyp³ywaj¹ca z lewej komory do uk³adu kr¹ enia podczas skurczu serca. Frakcja wyrzutowa jest zwykle wyra ana w procentach, jako stosunek objêtoœci krwi wyp³ywaj¹cej w czasie skurczu z lewej komory do ca³kowitej objêtoœci lewej komory. Frakcja wyrzutowa okreœla zdolnoœæ serca do skurczu i jest wyk³adnikiem wydolnoœci serca DEFINICJA RÓWNOWA NIKA METABOLICZNEGO MET, stosowanego przy ocenie próby wysi³kowej równowa nik metaboliczny jest jednostk¹ spoczynkowego poboru tlenu, ok. 3,5 ml tlenu na kilogram masy cia³a na minutê) uzyskuje siê, dziel¹c objêtoœæ tlenu (w ml/min) przez iloczyn: masy cia³a (w kg) x 3,5. Liczbê 3,5 przyjmuje siê jako wartoœæ odpowiadaj¹c¹ zu yciu tlenu w spoczynku i wyra a w mililitrach tlenu na kilogram masy cia³a na minutê 64. Uszkodzenia przepony rozerwanie przepony, przepukliny przeponowe, w zale noœci od stopnia zaburzeñ funkcji przewodu pokarmowego, oddychania i kr¹ enia a) bez zaburzeñ funkcji po leczeniu operacyjnym 1-5 b) zaburzenia niewielkiego stopnia 6-10 c) zaburzenia œredniego stopnia d) zaburzenia du ego stopnia

10 VII. USZKODZENIA BRZUCHA I ICH NASTÊPSTWA: 65. Uszkodzenia pow³ok jamy brzusznej (przepukliny urazowe, przetoki, blizny itp.), okolicy lêdÿwiowej i krzy owej, w zale noœci od charakteru blizn, ubytków, umiejscowienia i rozmiarów uszkodzenia a) widoczne zniekszta³cenia, ubytki i blizny skórne, rozleg³e (powy ej 5 cm d³ugoœci), widoczne, szpec¹ce 1-5 b) uszkodzenia pow³ok i ubytki miêœniowe, przepukliny pourazowe utrzymuj¹ce siê po korekcji 5-15 c) blizny po oparzeniach powy ej stopnia IIA za 3%TBSA (ca³kowitej powierzchni cia³a) 1 Za przepukliny urazowe uwa a siê wy³¹cznie przepukliny spowodowane pourazowym uszkodzeniem pow³ok brzusznych (np. po rozerwaniu miêœni pow³ok brzusznych). Przepukliny pachwinowe, pêpkowe itp., oraz wszystkie, które uwidoczni³y siê po wysi³ku, dÿwigniêciu - nie s¹ uznawane za pourazowe. 66. Uszkodzenia o³¹dka, jelit, sieci, krezki jelita a) wymagaj¹ce leczenia operacyjnego, bez zaburzeñ funkcji przewodu pokarmowego 1-5 b) z niewielkiego stopnia zaburzeniami funkcji i dostatecznym stanem od ywiania 5-10 c) z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem od ywiania w zale noœci od stopnia zaburzeñ i stanu 5-40 od ywiania d) z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem od ywiania -od ywianie jedynie pozajelitowe Trwa³e przetoki jelitowe, ka³owe i odbyt sztuczny, w zale noœci od mo liwoœci zaopatrzenia sprzêtem stomijnym i miejscowych powik³añ przetoki a) jelita cienkiego b) jelita grubego Uszkodzenie du ych naczyñ krwionoœnych jamy brzusznej i miednicy, nie powoduj¹ce upoœledzenia 1-10 funkcji innych narz¹dów w zale noœci od rozleg³oœci uszkodzenia naczyñ Dla oceny wg niniejszej Tabeli za du e naczynia krwionoœne przyjmuje siê : aortê brzuszn¹, têtnice biodrowe wspólne, têtnice biodrowe wewnêtrzne i zewnêtrzne. 69. Uszkodzenie odbytu, zwieracza odbytu a) blizny, zwê enia, niewielkie dolegliwoœci 1-5 b) powoduj¹ce sta³e, ca³kowite nietrzymanie ka³u i gazów Uszkodzenia odbytnicy a) pe³noœcienne uszkodzenie niewielkie dolegliwoœci, bez zaburzeñ funkcji 1-5 b) wypadanie b³ony œluzowej 6-10 c) wypadanie odbytnicy w zale noœci od stopnia wypadania, utrzymuj¹ce siê po leczeniu operacyjnym Uszkodzenia œledziony a) leczone zachowawczo (krwiak, pêkniêcie narz¹du potwierdzone badaniem obrazowym) 2 b) leczone operacyjnie z zachowaniem narz¹du 5 c) utrata u osób powy ej 18 roku ycia 15 d) utrata u osób poni ej 18 roku Uszkodzenie w¹troby i przewodów ó³ciowych, pêcherzyka ó³ciowego lub trzustki - w zale noœci od powik³añ i zaburzeñ funkcji a) bez zaburzeñ funkcjonalnych, pourazowa utrata pêcherzyka ó³ciowego 1-5 b) zaburzenia czynnoœci w¹troby w stopniu A wg Childa- Pugha, zaburzenia czynnoœci zewn¹trzwydzielniczej 6-15 trzustki niewielkiego stopnia lub utrata czêœci narz¹du c) zaburzenia czynnoœci w¹troby w stopniu B wg Childa- Pugha, zaburzenia czynnoœci zewn¹trz- i wewn¹trzwydzielniczej trzustki œredniego stopnia lub utrata znacznej czêœci narz¹du d) zaburzenia czynnoœci w¹troby w stopniu C wg Childa- Pugha, ciê kie zaburzenia czynnoœci zewn¹trz - i wewn¹trzwydzielniczej trzustki - Przetokê trzustkow¹ nale y oceniaæ wg iloœci wydzielanej treœci, stopnia wydolnoœci zewn¹trzwydzielniczej oraz zmian wtórnych pow³ok jamy brzusznej wg punktów 72 b-d. - Przetokê ó³ciow¹ nale y oceniaæ wg iloœci wydzielanej treœci oraz zmian wtórnych pow³ok brzusznych wg punktów 72 b-d. - Zwê enia dróg ó³ciowych nale y oceniaæ wg czêstoœci nawrotów zapaleñ dróg ó³ciowych oraz zmian wtórnych w w¹trobie wg punktów 72 b-d. KLASYFIKACJA CHILDA PUGHA - w odniesieniu do wartoœci nale nych Parametr Liczba punktów Albumina (g/dl) w sur. >3,5 2,8-3,5 <2,8 Bilirubina (umol/l) w sur. < >40 Czas protrombinowy (sek. ponad normê) <4 4-6 >6 Wodobrzusze brak niewielkie nasilone Nasilenie encefalopatii brak I - II III- IV GRUPA A 5-6 pkt, GRUPA B 7-9 pkt, GRUPA C pkt. VIII. USZKODZENIA NARZ DÓW MOCZOWO-P CIOWYCH 73. Uszkodzenie jednej nerki lub obu nerek powoduj¹ce upoœledzenie ich funkcji w zale noœci od stopnia upoœledzenia funkcji:

11 74. Utrata jednej nerki przy drugiej zdrowej i prawid³owo dzia³aj¹cej: Utrata jednej nerki i upoœledzenie funkcjonowania drugiej nerki - w zale noœci od stopnia upoœledzenia funkcji pozosta³ej nerki: Uszkodzenie moczowodu, powoduj¹ce zwê enie jego œwiat³a: a) nie powoduj¹ce zaburzeñ funkcji 1-5 b) z zaburzeniem funkcji uk³adu moczowego Uszkodzenie pêcherza - w zale noœci od stopnia zmniejszenia jego pojemnoœci, zaburzeñ w oddawaniu moczu, przewlek³ych stanów zapalnych: a) wymagaj¹ce leczenia operacyjnego, bez zaburzeñ funkcji 5 b) niewielkiego i œredniego stopnia zaburzenia funkcji 6-15 c) znacznego stopnia zaburzenia funkcji Przetoki górnych dróg moczowych, pêcherza moczowego i cewki moczowej, utrzymuj¹ce siê po leczeniu zabiegowym a) upoœledzaj¹ce jakoœæ ycia (w zale noœci od mo liwoœci i sposobu zaopatrzenia przetoki i innych zaburzeñ wtórnych) w stopniu œrednim b) upoœledzaj¹ce jakoœæ ycia (w zale noœci od mo liwoœci i sposobu zaopatrzenia przetoki i innych zaburzeñ wtórnych) w stopniu znacznym Zwê enia cewki moczowej a) powoduj¹ce trudnoœci w oddawaniu moczu 5-15 b) z nietrzymaniem moczu lub zaleganiem moczu c) z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu z powik³aniami Stopieñ zaburzeñ w oddawaniu moczu powinien byæ potwierdzony badaniami urodynamicznymi. 80. Utrata pr¹cia Uszkodzenie lub czêœciowa utrata pr¹cia - w zale noœci od stopnia uszkodzenia i zaburzenia funkcji Uszkodzenie lub utrata jednego j¹dra, jajnika oraz pozosta³ych struktur uk³adu rozrodczego (nie ujêtych w pozosta³ych punktach tabeli) w zale noœci od stopnia uszkodzenia i upoœledzenia funkcji a) w wieku do 50 roku ycia 5-20 b) w wieku po 50 roku ycia Utrata obu j¹der lub obu jajników a) w wieku do 50 roku ycia 40 b) w wieku po 50 roku ycia Pourazowy wodniak j¹dra a) wyleczony operacyjnie 2 b) w zale noœci od nasilenia zmian utrzymuj¹cych siê po leczeniu operacyjnym Utrata macicy a) w wieku do 50 lat 40 b) w wieku powy ej 50 lat Pourazowe uszkodzenie krocza, worka mosznowego, sromu, pochwy, poœladków a) rozleg³e blizny, ubytki, deformacje 1-5 b) wypadanie pochwy, utrzymuj¹ce siê po leczeniu zabiegowym 6-10 c) wypadanie pochwy i macicy, utrzymuj¹ce siê po leczeniu zabiegowym 30 IX. OSTRE ZATRUCIA, NAG E DZIA ANIA CZYNNIKÓW CHEMICZNYCH, FIZYCZNYCH I BIOLOGICZNYCH (orzeczenie stopnia inwalidztwa mo e nast¹piæ nie wczeœniej ni po 6-ciu miesi¹cach). 87. Nag³e zatrucia gazami oraz substancjami i produktami chemicznymi uznane za nieszczêœliwy wypadek a) powoduj¹ce trwa³e upoœledzenie funkcji narz¹dów lub uk³adów w stopniu niewielkim i œrednim 5-15 b) powoduj¹ce trwa³e upoœledzenie funkcji narz¹dów lub uk³adów w stopniu znacznym nale y oceniaæ wed³ug pozycji odpowiednich dla danego narz¹du lub uk³adu c) uszkodzenie uk³adu krwiotwórczego Inne nastêpstwa zatruæ oraz ogólne nastêpstwa dzia³ania czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych (pora enia pr¹dem, pora enia piorunem, nastêpstwa uk¹szeñ), w zale noœci od stopnia uszkodzenia a) powoduj¹ce trwa³e upoœledzenie funkcji narz¹dów lub uk³adów w stopniu niewielkim i œrednim 5-15 b) powoduj¹ce trwa³e upoœledzenie funkcji narz¹dów lub uk³adów w stopniu znacznym nale y oceniaæ wed³ug pozycji odpowiednich dla danego narz¹du lub uk³adu. 11

12 -Uszkodzenia narz¹dów i uk³adów: oddechowego, krwiotwórczego, kr¹ enia, przewodu pokarmowego, nerwowego, uk³adu ruchu - nale y oceniaæ wg odpowiednich poz. niniejszej Tabeli. - Uszkodzenie wzroku i s³uchu nale y oceniaæ wg odpowiednich Tabel 27a, 32, Miejscowe nastêpstwa dzia³ania czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych nale y oceniaæ wg poz.. odpowiednich dla danej okolicy cia³a. X. USZKODZENIA KRÊGOS UPA, RDZENIA KRÊGOWEGO I ICH NASTÊPSTWA 89. Uszkodzenie krêgos³upa w odcinku szyjnym a) z ograniczeniem ruchomoœci do 25% 1-6 b) z ograniczeniem ruchomoœci 26% - 50% 7-14 c) z ograniczeniem ruchomoœci 51% - 75% d) z ograniczeniem ruchomoœci ponad 75% e) zesztywnienie w pozycji zbli onej do fizjologicznej 30 f) zesztywnienie w niekorzystnym ustawieniu g³owy 45 g) obni enie wysokoœci trzonu o co najmniej 10%, nale y oceniaæ wg poz. 89 a-f, dodaj¹c, w zale noœci od stopnia 2-10 zniekszta³cenia h) niestabilnoœci (na podstawie czynnoœciowych zdjêæ rtg: przemieszczenie s¹siednich trzonów nie mniej ni 3,5 mm lub rotacja o k¹t wiêkszy ni 11º nale y oceniaæ wg poz. 89 a-g, zwiêkszaj¹c stopieñ inwalidztwa o: 8 i) uszkodzenia krêgos³upa powik³ane zapaleniem krêgów, obecnoœci¹ cia³a obcego itp. nale y oceniaæ wg poz. 89 a-h, zwiêkszaj¹c stopieñ inwalidztwa o: 5 - Przy wystêpowaniu objawów korzeniowych dodatkowo nale y oceniaæ wg poz Je eli jedyn¹ przyczyn¹ ograniczenia ruchomoœci krêgos³upa szyjnego jest zespó³ bólowy korzeniowy, nale y oceniaæ wy³¹cznie wed³ug pozycji ¹czny stopieñ pourazowego inwalidztwa krêgos³upa szyjnego nie mo e przekroczyæ 45%. Zakres ruchomoœci: zgiêcie 50, prostowanie 60, rotacja po 80, pochylanie na boki po Uszkodzenia krêgos³upa w odcinku piersiowym (Th1-Th10) a) z ograniczeniem ruchomoœci do 50%. 1-9 b) z ograniczeniem ruchomoœci powy ej 50% c) zesztywnienie w pozycji fizjologicznej 20 d) zesztywnienie w ustawieniu niekorzystnym e) obni enie wysokoœci trzonu o co najmniej 10% nale y oceniaæ wg poz. 90 a-d, zwiêkszaj¹c stopieñ inwalidztwa, w zale noœci od stopnia zniekszta³cenia o:1-5 f) niestabilnoœci (na podstawie czynnoœciowych zdjêæ rtg: przemieszczenie s¹siednich trzonów krêgów o wiêcej ni 5 mm lub rotacja o k¹t wiêkszy ni 11º) nale y oceniaæ wg poz. 90 a-e, zwiêkszaj¹c stopieñ inwalidztwa o: 7 g) uszkodzenia krêgos³upa powik³ane zapaleniem krêgów, obecnoœci¹ cia³a obcego itp. nale y oceniaæ wg p. 90 a-f, zwiêkszaj¹c stopieñ inwalidztwa o: 5 - Przy wystêpowaniu objawów korzeniowych dodatkowo nale y oceniaæ wg poz Je eli jedyn¹ przyczyn¹ ograniczenia ruchomoœci krêgos³upa jest zespó³ bólowy korzeniowy, nale y oceniaæ wy³¹cznie wg poz ¹czny stopieñ pourazowego inwalidztwa krêgos³upa piersiowego nie mo e przekroczyæ 30%. Zakres ruchomoœci: zgiêcie 60, rotacja po 30, test Schobera 10-11cm ( od C7 do S1) z tego odcinek piersiowy 2-3 cm. 91. Uszkodzenia krêgos³upa w odcinku piersiowo-lêdÿwiowym (Th11-L5) a) z ograniczeniem ruchomoœci do 25% 1-6 b) z ograniczeniem ruchomoœci 26% - 50% 7-14 c) z ograniczeniem ruchomoœci powy ej 50% d) zesztywnienie w pozycji zbli onej do fizjologicznej 25 e) zesztywnienie w niekorzystnym ustawieniu tu³owia 30 f) obni enie wysokoœci trzonu o co najmniej o 10% nale y oceniaæ wg poz. 91 a-e, zwiêkszaj¹c stopieñ inwalidztwa, w zale noœci od stopnia zniekszta³cenia o: 3-10 g) niestabilnoœci (na podstawie czynnoœciowych zdjêæ rtg: przemieszczenie s¹siednich trzonów krêgów o wiêcej ni 5 mm lub rotacja o k¹t wiêkszy ni 15º) nale y oceniaæ wg poz. 91 a-f, zwiêkszaj¹c stopieñ inwalidztwa o: 7 h) uszkodzenia krêgos³upa powik³ane zapaleniem krêgów, obecnoœci¹ cia³a obcego itp. nale y oceniaæ wg poz. 91a-g, zwiêkszaj¹c stopieñ inwalidztwa o: 5 - Przy wystêpowaniu objawów korzeniowych, dodatkowo nale y oceniaæ wg poz Je eli jedyn¹ przyczyn¹ ograniczenia ruchomoœci krêgos³upa jest zespó³ bólowy korzeniowy nale y oceniaæ wy³¹cznie wg poz ¹czny stopieñ pourazowego inwalidztwa krêgos³upa lêdÿwiowego nie mo e przekroczyæ 40%. - Krêgozmyk rzekomy (zwyrodnieniowy) i prawdziwy (na tle krêgoszczeliny) nie jest traktowany jako nastêpstwo nieszczêœliwego wypadku. 12

13 Zakres ruchomoœci: zgiêcie 60, wyprost 25, pochylanie na boki po 25, test Schobera 10-11cm (od C7 do S1) z tego odcinek lêdÿwiowy 7-8 cm. 92. Izolowane z³amanie wyrostków poprzecznych, kolczystych, oœcistych, w zale noœci od ograniczenia ruchomoœci krêgos³upa nale y oceniaæ wg poz Uszkodzenie rdzenia krêgowego a) pora enie koñczyn górnych lub dolnych (0-1 w skali Lovette a), g³êboki niedow³ad czterokoñczynowy (2 w 100 skali Lovette a, zespó³ Brown-Sequarda, bêd¹cy nastêpstwem po³owiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z pora eniem koñczyn (0-1 w skali Lovette a) b) g³êboki niedow³ad koñczyn górnych lub dolnych (2 w skali Lovette a), niedow³ad czterokoñczynowy (3 w skali Lovette a), zespó³ Brown-Sequarda, bêd¹cy nastêpstwem po³owiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z niedow³adem koñczyn (2 w skali Lovette a) c) œredniego stopnia niedow³ad koñczyn górnych lub dolnych (3 w skali Lovette a), zespó³ Brown-Sequarda, bêd¹cy nastêpstwem po³owiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z niedow³adem koñczyn (3 w skali Lovette a), lub po³owicze uszkodzenie rdzenia w odcinku piersiowym, z niedow³adem koñczyny dolnej (0-2 w skali Lovette a) d) niewielki niedow³ad koñczyn górnych i/lub dolnych (4 w skali Lovette a), zespó³ Brown-Sequarda, bêd¹cy 5-29 nastêpstwem po³owiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z niedow³adem koñczyn (4 w skali Lovette a) lub po³owicze uszkodzenie rdzenia w odcinku piersiowym z niedow³adem koñczyny dolnej (3-4 w skali Lovette a) e) zaburzenia czucia, zespo³y bólowe bez niedow³adów, w zale noœci od stopnia zaburzeñ 5-15 f) zaburzenia ze strony zwieraczy i narz¹dów p³ciowych bez niedow³adów, zespó³ sto ka koñcowego, w zale noœci 5-30 od stopnia zaburzeñ 94. Urazowe zespo³y korzeniowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane), w zale noœci od stopnia a) szyjne bólowe 2-4 b) szyjne bez niedow³adów - ból, zaburzenia czucia, os³abienie lub brak odruchów 5-15 c) szyjne z obecnoœci¹ niedow³adów - w zale noœci od stopnia niedow³adu i zaników miêœniowych (co najmniej cm) d) piersiowe 2-10 e) lêdÿwiowo- krzy owe bólowe 2-4 f) lêdÿwiowo-krzy owe bez niedow³adów - ból, zaburzenia czucia, os³abienie lub brak odruchów 5-15 g) lêdÿwiowo krzy owe z obecnoœci¹ niedow³adów - w zale noœci od stopnia niedow³adu i zaników miêœniowych 5-20 (co najmniej 2 cm) h) guziczne Zaburzenia ocenione wg poz. 94 a-h musz¹ mieæ potwierdzenie w obiektywnej dokumentacji medycznej z diagnostyki i leczenia nastêpstw zdarzenia. - Za niewielkie zaburzenia nale y uznaæ stwierdzone badaniem os³abienia czucia, os³abienie lub zniesienie odruchów. - Za zaburzenia znacznego stopnia nale y uznaæ wystêpowanie niedow³adów i zaników miêœniowych. XI. USZKODZENIA MIEDNICY 95. Utrwalone rozejœcie spojenia ³onowego lub zwichniêcie stawu krzy owo-biodrowego, w zale noœci od stopnia przemieszczenia i zaburzeñ chodu a) utrwalone rozejœcie spojenia ³onowego, bez dolegliwoœci ze strony stawów krzy owo- biodrowych, bez zaburzeñ chodu b) utrwalone rozejœcie spojenia ³onowego z dolegliwoœciami ze strony stawów krzy owo- biodrowych, z zaburzeniami chodu c) utrwalone zwichniêcie stawu krzy owo- biodrowego niewielkiego stopnia nie wymagaj¹ce leczenia operacyjnego, w zale noœci od stopnia zaburzeñ chodu d) utrwalone zwichniêcie stawu krzy owo- biodrowego znacznego stopnia, po leczeniu operacyjnym, w zale noœci od stopnia zaburzeñ chodu Je eli rozejœciu spojenia ³onowego towarzyszy z³amanie koœci miednicy, nale y oceniaæ wed³ug poz. 96 lub Z³amanie miednicy z przerwaniem obrêczy biodrowej, jedno- lub wielomiejscowe, w zale noœci od zniekszta³cenia i upoœledzenia chodu a) w odcinku przednim jednostronne (koœæ ³onowa, koœæ ³onowa i kulszowa) 1-10 b) w odcinku przednim obustronnie 5-15 c) w odcinku przednim i tylnym (typ Malgaigne a) d) w odcinku przednim i tylnym obustronnie Z³amania stabilne koœci miednicy, z³amania awulsyjne nale y oceniaæ wg poz Z³amanie panewki stawu biodrowego, z centralnym, lub bez centralnego zwichniêcia stawu, w zale noœci od upoœledzenia funkcji stawu Uraz stawu biodrowego wygojony sztucznym stawem nale y oceniaæ wg poz.145. nale y oceniaæ wg p Izolowane z³amania koœci miednicy i koœci krzy owej bez przerwania obrêczy koñczyny dolnej a) jednomiejscowe z³amanie koœci miednicy (np. z³amanie jednej ga³êzi koœci ³onowej lub kulszowej), koœci 1-3 krzy owej bez istotnego zniekszta³cenia i z niewielkimi zaburzeniami funkcji b) jednomiejscowe z³amanie koœci miednicy (np. z³amanie jednej ga³êzi koœci ³onowej lub kulszowej), koœci 4-8 krzy owej ze zniekszta³ceniem i zaburzeniami funkcji 13

14 c) mnogie z³amania koœci miednicy lub koœci krzy owej - bez istotnego zniekszta³cenia i z niewielkimi zaburzeniami 2-7 funkcji d) mnogie z³amania koœci miednicy lub koœci krzy owej ze zniekszta³ceniemizzaburzeniami funkcji 5-15 Towarzysz¹ce z³amaniom uszkodzenia narz¹dów miednicy i objawy neurologiczne nale y oceniaæ dodatkowo wg pozycji dotycz¹cych odpowiednich uszkodzeñ narz¹dów miednicy lub uszkodzeñ neurologicznych. XII. USZKODZENIA KOÑCZYNY GÓRNEJ OPATKA Prawa (lub dominuj¹ca); Lewa 99. Z³amanie ³opatki a) wygojone z³amanie ³opatki z nieznacznym przemieszczeniem i niewielkimi zaburzeniami funkcji koñczyny 1-5 ; 1-3 b) wygojone z³amanie ³opatki z wyraÿnym przemieszczeniem i niewielkim upoœledzeniem funkcji koñczyny z 6-12 ; 4-9 ograniczeniem ruchomoœci do 30% c) wygojone z³amanie ³opatki z wyraÿnym przemieszczeniem i œrednim upoœledzeniem funkcji koñczyny z 3-20 ; ograniczeniem ruchomoœci w zakresie 31-50% d) wygojone z³amanie ³opatki z wyraÿnym przemieszczeniem i znacznym upoœledzeniem funkcji koñczyny z ; ograniczeniem ruchomoœci powy ej 50% Normy pozycji 99 uwzglêdniaj¹ równie ewentualne powik³ania neurologiczne. OBOJCZYK 100. Stan po wadliwym wygojeniu z³amania obojczyka, w zale noœci od stopnia zniekszta³cenia i ograniczenia ruchomoœci a) niewielkiego stopnia deformacja z ograniczeniem ruchomoœci stawu ramienno-³opatkowego do 20% 8 ; 1-6 b) deformacja z wyraÿnym ograniczeniem ruchomoœci stawu ramienno-³opatkowego powy ej 20% 9-20 ; Staw rzekomy obojczyka, w zale noœci od zniekszta³ceñ, przemieszczeñ, upoœledzenia funkcji koñczyny a) zmiany wtórne z ograniczeniem ruchomoœci w stawie ramienno-³opatkowym do 20% ; 8-12 b) zmiany wtórne z ograniczeniem ruchomoœci w stawie ramienno-³opatkowym powy ej 20% ; W przypadku z³amania obojczyka powik³anego stawem rzekomym nale y oceniaæ wy³¹cznie z poz Zwichniêcie, podwichniêcie stawu obojczykowo-barkowego lub obojczykowo-mostkowego, w zale noœci od ograniczenia ruchów, stopnia zniekszta³cenia i upoœledzenia funkcji: a) brak lub niewielka deformacja i ograniczenie ruchomoœci do 10% (Iº) 1-5 ; 1-3 b) wyraÿna deformacja i ograniczenie ruchomoœci do 20% (IIº, IIº/IIIº) 6-10 ; 4-8 c) wyraÿna deformacja i ograniczenie ruchomoœci powy ej 20% (IIº/IIIº, IIIº) ; W przypadku, gdy deficyt funkcji koñczyny górnej wynika z nak³adania siê skutków z³amania obojczyka oraz uszkodzeñ neurologicznych, deficyt funkcji koñczyny nale y oceniaæ jedynie wg poz W przypadku nie nak³adania siê deficytów nale y oceniaæ dodatkowo wed³ug poz Uszkodzenia obojczyka powik³ane przewlek³ym zapaleniem koœci nale y oceniaæ wg poz , zwiêkszaj¹c stopieñ trwa³ego uszczerbku o: 5 STAW RAMIENNO- OPATKOWY 104. Uszkodzenia stawu ramienno-³opatkowego (zwichniêcia, z³amania - g³owy, nasady bli szej koœci ramiennej, skrêcenia) oraz uszkodzenia pozosta³ych struktur barku, w zale noœci od ubytków tkanek, ograniczenia ruchów, zaników miêœni, przemieszczeñ i zniekszta³ceñ z³amanej g³owy koœci ramiennej itp. a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoœci do 30% 1-11 ; 1-7 b) œrednie zmiany z ograniczeniem ruchomoœci w zakresie 31%-50% ; 8-14 c) znaczne zmiany z ograniczeniem ruchomoœci powy ej 50% ; Uszkodzenia stawu ramienno-³opatkowego wyleczone protez¹ nale y oceniaæ wg poz Zastarza³e nieodprowadzalne zwichniêcie stawu ramienno-³opatkowego, w zale noœci od zakresu ruchów i ustawienia koñczyny ; Nawykowe zwichniêcie stawu ramienno-³opatkowego potwierdzone dokumentacj¹ lekarsk¹ i radiologiczn¹ a) po leczeniu operacyjnym w zale noœci od ograniczenia ruchomoœci 5-25 ; 5-20 b) nie leczone operacyjnie 25;20 Kolejnych epizodów nawykowego zwichniêcia nie nale y traktowaæ jako kolejnego nieszczêœliwego wypadku lecz jako skutek ostatniego urazowego zwichniêcia stawu ramienno-³opatkowego. Przy ocenie wg poz. 106 nale y zebraæ szczegó³owy wywiad w kierunku przebytych wczeœniej urazowych zwichniêæ w stawie oraz zapoznaæ siê z dodatkow¹ dokumentacj¹ medyczn¹ w celu ustalenia daty ostatniego zwichniêcia urazowego oraz daty pierwszego zwichniêcia nawykowego. 14