Nowoczesne zarządzanie biznesem z wykorzystaniem narzędzi e-gospodarki e-płatności, e-podpis, e-faktura. dr Mariusz Kopniak

Transkrypt

1 Nowoczesne zarządzanie biznesem z wykorzystaniem narzędzi e-gospodarki e-płatności, e-podpis, e-faktura dr Mariusz Kopniak

2 Nowoczesne zarządzanie biznesem z wykorzystaniem narzędzi e-gospodarki e-płatności, e-podpis, e-faktura Imię Nazwisko dr Mariusz Kopniak Poznań,

3 Plan prezentacji Elektroniczne rozliczenia międzybankowe - krwioobieg e-gospodarki Bezpieczeństwo elektronicznego biznesu mity i fakty dotyczące podpisu elektronicznego Wybrane usługi KIR S.A. wspierające: - realizację płatności internetowych (w tym EBPP) - zarządzanie elektronicznymi dokumentami (w tym e-faktury) Podsumowanie

4 Rachunki bankowe Liczba rachunków bankowych w Polsce wraz z prognozą na lata (w mln) Źródło: Prognoza wybranych wskaźników rozwoju obrotu bezgotówkowego na lata Narodowy Bank Polski, 15 grudnia 2011.

5 Rachunki bankowe Średnia liczba rachunków bankowych na mieszkańca w Polsce i UE (ogółem) wraz z prognozą na lata Źródło: Prognoza wybranych wskaźników rozwoju obrotu bezgotówkowego na lata Narodowy Bank Polski, 15 grudnia 2011.

6 Rozliczenia międzybankowe w Polsce (systemy rozliczeniowe i rozrachunkowe) STEP 2 Systemy rozliczeń detalicznych EuroELIXIR ELIXIR Systemy depozytowo rozrachunkowe papierów wartościowych RPW KDPW EACHA Płatności wysokokwotowe s alda netto Express ELIXIR N B P brutto bru tto SORBNET SORBNETEuro bru tto netto T2 - NBP TARGET2

7 Formy rozliczeń pieniężnych polecenie przelewu Polecenie przelewu zlecenie uznaniowe, polegające na dyspozycji dłużnika do obciążenia jego rachunku kwotą zobowiązania i uznania nią rachunku wierzyciela Dłużnik Wierzyciel

8 Polecenia przelewu Średnia liczba poleceń przelewu na mieszkańca w Polsce i UE (ogółem) wraz z prognozą na lata Źródło: Prognoza wybranych wskaźników rozwoju obrotu bezgotówkowego na lata Narodowy Bank Polski, 15 grudnia 2011.

9 Formy rozliczeń pieniężnych polecenie zapłaty Polecenie zapłaty zlecenie obciążeniowe, polegające na dyspozycji wierzyciela obciążenia rachunku dłużnika kwotą należności i uznania nią rachunku wierzyciela Dłużnik Wierzyciel Podstawa stosowania - zgoda na obciążanie rachunku Możliwość odmowy realizacji obciążenia (przez bank dłużnika) Możliwość odwołania realizacji obciążenia (przez dłużnika)

10 Formy rozliczeń pieniężnych polecenie zapłaty Polecenie zapłaty w Polsce - ograniczenia Maksymalna kwota Osoba fizyczna nie prowadząca działalności gosp. Pozostałe podmioty EUR* EUR* Możliwość odwołania 30 dni kalendarzowych 5 dni roboczych * przeliczone na PLN według kursu średniego EUR, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu kwartału poprzedzającego kwartał, w którym dokonywane jest rozliczenie pieniężne

11 System ELIXIR A. Kategoria systemu: system rozliczeń detalicznych z rozrachunkiem odroczonym na bazie netto (w systemie SORBNET) B. Waluta: zł C. Start: kwiecień 1994 r D. Właściciel i operator: KIR S.A. E. Obsługiwane instrumenty: zlecenia detaliczne - uznania (w tym ZUS i US) i obciążenia (polecenie zapłaty i GOBI) powszechność systemu od lipca 1998 r F. Uczestnicy: banki i instytucje finansowe G. Godziny pracy: 24/7/365, w każdym dniu roboczym 3 sesje rozliczeniowe

12 49 banków (uczestników bezpośrednich) jednostek organizacyjnych banków ELIXIR liczba uczestników i transakcji mln

13 ELIXIR - sesje rozliczeniowe Średnia dzienna liczba transakcji - 5,9 mln Harmonogram sesji I przebieg II przebieg III przebieg Otwarcie wejścia 16:00 (D-1) 9:30 13:30 Zamknięcie wejścia 9:30 13:30 16:00 Przetwarzanie, rozliczenie 9:30 10:30 13:30 14:30 16:00 17:00 Rozrachunek w NBP 10:30 11:00 14:30 15:00 17:00 17:30 Raporty (gwarancja rozrachunku) 11:00 (11:45) 15:00 (15:45) 17:30 (18:15)

14 Proces rozrachunku w NBP (1) Wynik rozliczenia (netto) dokonanego przez KIR S.A. Bank A: Bank B: - 50 Bank C: Bank D: + 50 Bank E: N B P Suma = 0 [ktoś płaci (-), ktoś dostaje (+)]

15 Proces rozrachunku w NBP (2) Działanie systemu komputerowego w NBP Krok 1 Wyniki rozliczenia w KIR S.A. Bank A: Bank B: - 50 Bank C: Bank D: + 50 Bank E: Suma = 0 Rachunki banków w NBP (-) 50 (-) 100 (-) 100 Bank A: 1200 Bank B: 3000 Bank C: 200 Bank D: 1000 Bank E: 2000 Rachunek techniczny KIR S.A. w NBP

16 Proces rozrachunku w NBP (3) Działanie systemu komputerowego w NBP Krok 1a Wyniki rozliczenia w KIR S.A. Bank A: Bank B: - 50 Bank C: Bank D: + 50 Bank E: Suma = Rachunki banków w NBP Bank A: 1200 Bank B: 2950 Bank C: 100 Bank D: 1000 Bank E: 1900 Rachunek techniczny KIR S.A. w NBP

17 Proces rozrachunku w NBP (4) Działanie systemu komputerowego w NBP Krok 2 Wyniki rozliczenia w KIR S.A. Rachunki banków w NBP Bank A: Bank B: - 50 Bank C: Bank D: + 50 Bank E: Bank A: 1200 Bank B: 2950 Bank C: 100 Bank D: 1000 Bank E: 1900 Suma = 0 Rachunek techniczny KIR S.A. w NBP

18 Proces rozrachunku w NBP (5) Działanie systemu komputerowego w NBP Krok 2a Wyniki rozliczenia w KIR S.A. Bank A: Bank B: - 50 Bank C: Bank D: + 50 Bank E: Suma = 0 Rachunki banków w NBP Bank A: 1400 Bank B: 2950 Bank C: 100 Bank D: 1050 Bank E: 1900 Rachunek techniczny KIR S.A. w NBP

19 System EuroELIXIR A.Kategoria systemu: system rozliczeń detalicznych z rozrachunkiem odroczonym na bazie netto (w systemie TARGET2-NBP) B.Waluta: EUR C.Start: marzec 2005 r D.Właściciel i operator: KIR S.A. E.Obsługiwane instrumenty: zlecenia detaliczne - uznania adresowalność paneuropejska (system STEP2 i EACHA) F.Uczestnicy: banki i instytucje finansowe G.Godziny pracy: 24/7/365, w każdym dniu roboczym 3 sesje rozliczeniowe

20 EuroELIXIR- liczba uczestników i transakcji 25 banków (uczestników bezpośrednich) jednostki organizacyjne banków tyś.

21 EuroELIXIR sesje rozliczeniowe Średnia dzienna liczba transakcji 43 tys. Harmonogram sesji I przebieg II przebieg III przebieg Otwarcie wejścia 15:30 (D-1) 08:30 12:00 Zamknięcie wejścia 08:30 12:00 15:30 Przetwarzanie, rozliczenie 08:30 09:30 12:00 12:30 15:30 16:30 Rozrachunek 09:30 10:30 12:30 13:30 16:30 17:40 Przebieg III rozrachunek w dniu D (wewnątrzsystemowe) rozrachunek w dniu D+1 (międzysystemowe)

22 Płatności natychmiastowe - kontekst globalny Rozwój technologiczny oraz globalizacja obrotu gospodarczego wpływają istotnie na zmiany potrzeb klientów sektora bankowego i instytucji płatniczych coraz silniej zaznacza się m.in. potrzeba realizowania płatności w czasie rzeczywistym. Z przeprowadzonych badań rynku wynika, że ponad połowa (53%) respondentów byłaby skłonna skorzystać z usługi płatności natychmiastowych, przy czym 20% badanych wyraziło zdecydowaną chęć realizowania płatności w czasie rzeczywistym.

23 Pionierzy płatności natychmiastowych System Faster Payments - VocaLink W sektorze bankowym UE pierwsze rozwiązanie tego typu zaproponowała brytyjska Izba Rozliczeniowa VocaLink, która w 2008 r. uruchomiła w Wielkiej Brytanii system Faster Payments. Pierwotnie system Faster Payments gwarantował realizację transakcji w czasie do 4 godzin. Obecnie transakcje realizowane są maksymalnie w ciągu 15 sekund, a system ten obsługuje także płatności mobilne (Immediate Mobile Payments). W ciągu dwóch lat działania tego systemu wolumen transakcji w relacjach międzybankowych, jak i wartość obrotów uległy podwojeniu. Płatności realizowane w czasie rzeczywistym obecnie stają się więc naturalnym kierunkiem rozwoju systemów płatniczych w Europie.

24 Express Elixir - wprowadzenie Od połowy 2011 r. Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. we współpracy z bankami oraz z Capgemini Polska Sp. z o.o. prowadziła prace w zakresie zaprojektowania i wdrożenia systemu Express Elixir System Express Elixir stanowi infrastrukturę teleinformatyczną, która pozwala w wystandaryzowany sposób wymieniać przelewy pomiędzy Uczestnikami oraz realizuje funkcje związane z rozliczaniem płatności KIR S.A. uzyskała w grudniu 2011 r. zgodę na prowadzenie systemu Express Elixir Kwiecień 2012 r. start produkcyjny systemu Express Elixir

25 Express Elixir od strony klienta

26 Nowa usługa w ofercie banku Pojawienie się możliwości wysłania/otrzymania przelewu w czasie zbliżonym do rzeczywistego Dodatkowa opcja w internetowym serwisie transakcyjnym Realizacja poprzez serwis telefoniczny / IVR Przelew z rachunku / gotówkowo w oddziale banku Dostępność w poszczególnych kanałach w gestii banku Natychmiastowa informacja o realizacji lub odrzuceniu przelewu pewność rozliczeń Transakcja wykonywana w praktyce w ciągu kilkunastu sekund Możliwość wykonania i otrzymania przelewu niezależnie od pory dnia/tygodnia/roku i niezależnie od dotychczasowego systemu rozliczeń ELIXIR (uwarunkowana jednak dostępnością stron Transakcji)

27 Express Elixir od strony banku

28 Zasady działania Express Elixir (1) Zgodnie z regulaminem systemu Express Elixir umożliwia on wymianę komunkatów pomiędzy Uczestnikami w sposób pozwalający na natychmiastową realizację polecenia przelewu System Express Elixir działa w trybie 24/7/365 Z systemu Express Elixir korzystać mogą banki będące Uczestnikami tego systemu W systemie Express Elixir są realizowane płatności w złotych polskich Opłata za realizację transakcji w systemie jest pobierana od banku nadawcy

29 Zasady działania Express Elixir (2) W systemie Express Elixir zdefiniowane są (jako parametry na poziomie każdego Konta Wewnętrznego): - Limit podstawowy - Limit dolny (nie mniej niż 20% limitu podstawowego nie mniej niż zł) - Limit pojedynczej transakcji (maximum w systemie zł) System Express Elixir realizuje zlecenia przelewu z limitami zdefiniowanymi dla jednostki banku nadawcy

30 Operacja zasilenia Konta Wewnętrznego Zasilenia Rachunku powierniczego KIR S.A. z tytułu operacji związanych z Express Elixir Rachunek Uczestnika A 100 PLN Rachunek Uczestnika A 100 PLN Rachunek Uczestnika B 100 PLN R achunek Uczestnika C 150 PLN SORBNET Rachunek powierniczy KIR S.A. Express Elixir Konto Wewnętrzne 1 Uczestnik A Konto Wewnętrzne 2 Uczestnik A Saldo kont =200 PLN Konto Wewnętrzne Uczestnik B Saldo konta = 100 PLN Konto Wewnętrzne Uczestnik C Saldo konta = 150 PLN

31 Przykładowe zmiany sald Kont Wewnętrznych Salda początkowe Kont Wewnętrznych Przebieg transakcji Salda po realizacji transakcji A 50 zł B zł C 100 zł

32 Przykładowe zmiany sald Kont Wewnętrznych Salda Kont Wewnętrznych po realizacji transakcji Parametry Uczestników Uczestnik A Uczestnik B Uczestnik C Limit dolny 30 zł 20 zł 30 zł Limit podstawowy 150 zł 100 zł 150 zł Minimalna kwota do wypłaty 50 zł 5 zł 10 zł 200 Salda po realizacji dostosowania płynności i zasileniu przez Uczestnika (- 150 odsilenie) (+150 zasilenie) Uczestnik A = > bez zmian (różnica salda vs limit podstawowy poniżej minimalnej kwoty do wypłaty) Uczestnik B => zrealizowane odsilenie 150 zł w procesie dostosowywania płynności Uczestnik C => zasilenie 150 zł (po otrzymaniu alertu)

33 Express Elixir od strony KIR SA

34 Główne zadania KIR S.A. w zarządzaniu systemem Express Elixir Prowadzenie ewidencji Uczestników i ich Jednostek, udostępnianie dokumentacji technicznej Udostępnianie infrastruktury sieciowej, podłączanie Uczestników do systemu Express Elixir Przeprowadzanie testów poprawności wymiany komunikatów między systemem informatycznym banku a Express Elixir oraz testów wydajnościowych Ewidencja wpłat na Kontach Wewnętrznych Jednostek Uczestnika na podstawie przelewów dokonywanych przez Uczestników systemu Express Elixir poprzez system SORBNET

35 Uczestnicy systemu Express Elixir Produkcyjne korzystają z systemu Express Elixir następujące banki (stan na ): Bank Millennium S.A. Meritum Bank ICB S.A. BRE Bank SA (część korporacyjna) Bank Zachodni WBK S.A. ING Bank Śląski S.A. Alior Bank S.A. Planowane wdrożenia kolejnych banków: SGB Bank S.A. Bank Handlowy w Warszawie S.A. (Citibank) Umowy na przystąpienie do systemu Express Elixir zawarło dotychczas 21 banków.

36 Podpis elektroniczny podstawowe pojęcia Podpis elektroniczny w rozumieniu ustawy Urządzenie do składania podpisu Certyfikat w rozumieniu ustawy Wydawca certyfikatu zwykły podpis elektroniczny brak wymogów zwykły certyfikat podmiot świadczący usługi certyfikacyjne bezpieczny podpis elektroniczny bezpieczne urządzenie do składania podpisu elektronicznego kwalifikowany certyfikat kwalifikowany podmiot świadczący usługi certyfikacyjne Zgodnie z ustawą bezpieczny podpis elektroniczny, weryfikowany w oparciu o kwalifikowany certyfikat, może zastąpić każdy dokument tradycyjny, do którego ważności wystarczy podpis własnoręczny.

37 Podpis elektroniczny - certyfikat klucza publicznego Certyfikat to dane podpisane cyfrowo przez stronę, której ufamy Zadaniem certyfikatu jest potwierdzenie tożsamości właściciela klucza publicznego

38 Podpis elektroniczny - niezbędne wyposażenie Składanie bezpiecznego podpisu para kluczy (klucz tajny i klucz publiczny) kwalifikowany certyfikat klucza publicznego karta kryptograficzna czytnik kart kryptograficznych oprogramowanie Weryfikacja bezpiecznego podpisu oprogramowanie

39 Podpis elektroniczny - zawartość pudełka

40 Podpis elektroniczny - mity Mit 1 Centra Certyfikacji sprzedają podpisy elektroniczne Mit 2 Podpisany dokument jest nieczytelny dla każdego kto go przechwyci Mit 3 Podpis elektroniczny jest drogi Mit 4 Podpis elektroniczny jest słabo wykorzystywany

41 Podpis elektroniczny wybrane zastosowania 1. Oferty i umowy, w tym zawierane na odległość 2. Podania i wnioski administracyjne 3. Faktury VAT 4. Dane do GIIF 5. Formularze do KRS, Krajowej Izby Odwoławczej, PARP 6. Dokumenty wewnętrzne, np. wnioski urlopowe 7. ELS podpisywanie danych 8. Deklaracje podatkowe (od 16 sierpnia 2006 r.) 9. Deklaracje ZUS (obowiązkowo od lipca 2009 r.)

42 Rozwój bankowości internetowej w Polsce Liczba aktywnych klientów indywidualnych mających dostęp do rachunku bankowego przez internet (w milionach) * aktywny klient bankowości elektronicznej (według ZBP) wykonuje miesięcznie przynajmniej cztery przelewy elektroniczne ** prognoza Przyrost liczby klientów indywidualnych od 2007 roku: do 2009 roku 2,5 mln do 2011 roku 5,2 mln Źródło: Związek Banków Polskich.

43 Rozwój bankowości internetowej w Polsce Liczba aktywnych klientów bankowości internetowej w porównaniu do ogólnej liczby klientów posiadających umowy na korzystanie z usług tego typu (w milionach) * aktywny klient bankowości elektronicznej (według ZBP) wykonuje miesięcznie przynajmniej cztery przelewy elektroniczne Źródło: Związek Banków Polskich.

44 PayByNet charakterystyka PayByNet to platforma organizacyjno technologiczno prawna, uznana przez Narodowy Bank Polski za system rozliczeniowy, mająca za zadanie przekazywanie w sposób bezpieczny (za pośrednictwem banku), informacji o płatnościach klienta na rzecz punktów sprzedaży w Internecie (np. e-sklepów), tzw. masowych wierzycieli, czy urzędów administracji państwowej i samorządowej PayByNet to: bezpieczne bezpośrednie gwarantowane płatności internetowe 44

45 PayByNet - adresaci usługi Banki oferujące klientom internetowy kanał dostępu do rachunku Punkty sprzedaży sklepy internetowe, w szczególności oferujące towary lub usługi wymagające szybkiej dostawy (między innymi bilety kolejowe oraz lotnicze), w tym towary lub usługi niematerialne (jak np. kody dostępów do usług on-line czy doładowania kart telefonicznych) Administracja publiczna i samorządowa jednostki administracji, zintegrowane z platformą epuap w zakresie obsługi płatności Płatnicy klienci sklepów internetowych, posiadający rachunek bankowy z aktywnym internetowym kanałem dostępu

46 PayByNet - korzyści Przelew bezpośredni z rachunku klienta na rachunek e-sklepu Gwarancja otrzymania płatności w sposób istotny ogranicza ryzyko finansowe dla sklepu i reputacji dla banku Automatyczne przenoszenie danych dotyczących treści przelewu, w tym numeru rachunku bankowego beneficjenta oraz jego nazwy i adresu, a także tytułu płatności Środki przesyłane są bezpośrednio z konta klienta i wpływają bezpośrednio w całości na konto bankowe sklepu (rozliczenie prowizji następuje raz w miesiącu) Proste i intuicyjne zarządzanie reklamacjami/zwrotami (środki można zwrócić bezpośrednio na konto, z którego wpłynęły) Nie ma konieczności rozksięgowywania środków (brak zbiorczych przelewów) Zwiększona płynność. Szybsza realizacja zamówień

47 PayByNet w eadministracji ponad 200 eurzędów w usłudze } eadministracja: - jedyny system płatności pay-by-link akceptowany przez Administrację - moduł płatności PayByNet jest zintegrowany z epuap i udostępniony całej eadministracji jako forma płatności za usługi administracyjne (podatki, opłaty skarbowe itp.)

48 Banki w usłudze 2012

49 PayByNet w ecommerce ponad 500 esklepów Kilkudziesięciu integratorów ecommerce oraz producentów oprogramowania

50 Tradycyjny proces prezentowania klientowi rachunków / faktur oraz ściągania należności Procesy: naliczanie należności (system bilingowy), drukowanie rozsyłanie do klientów faktur/rachunków papierowych regulowanie przez klientów należności za pomocą gotówki lub instrumentów bezgotówkowych zaksięgowanie u wierzyciela spływających należności na kontach klientów kontrola prawidłowości spłat, windykacja należności przeterminowanych

51 Proces obsługi należności na przykładzie firmy telekomunikacyjnej Czas trwania procesu fakturowania oraz płatności w firmie telekomunikacyjnej wynosi: Przetwarzanie 0-6 dni Drukowanie 2-3 dni Kopertowanie 1-2 dni Transport 1-2 dni Dystrybucja 5 dni Realizacja płatności dni Dostarczenie płatności 0-2 dni Σ dni (średnio ok. 30 dni od momentu zakończenia cyklu bilingowego) Rocznie koszt wysyłki faktur w średniej wielkości firmie telekomunikacyjnej (1 mln klientów) może wynosić ok. 19 mln zł Na podstawie raportu Możliwość wykorzystania usługi EBPP w procesie Bill-to-Pay operatora telekomunikacyjnego przygotowanego na zlecenie KIR S.A. przez Roland Berger Strategy Consultants, maj 2009 r.

52 52 invoobill (EBPP) - charakterystyka usługi invoobill jest usługą typu EBPP, pozwalającą na przekazywanie faktury lub informacji o płatności bezpośrednio na internetowe konto bankowe płatnika oraz dającą płatnikowi możliwość realizacji płatności jednym kliknięciem Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. jest operatorem usługi invoobill pełniąc rolę konsolidatora grupującego informacje o płatnościach od dostawców oraz udostępniając je płatnikom przez elektroniczne kanały transakcyjne banku. invoobill jest platformą pośredniczącą pomiędzy dostawcą usług, płatnikiem oraz bankiem

53 53 invoobill - proces fakturowania i płatności invoobill Szacowany czas trwania procesu fakturowania oraz płatności Przetwarzanie 0-6 dni Generowanie rachunków 0-3 dni Kopertowanie (brak procesu) Przekazanie rachunków 0-1 dni Proces odczytywania rachunków 0-5 dni Realizacja płatności średnio 0,8 dni Dostarczenie płatności 0-2 dni Σ 1-17,8 dni Zakładany czas trwania procesu fakturowania oraz płatności w przypadku wierzycieli korzystających z usługi invoobill wynosi od 1 do 17,8 dni (średnio ok. 10 dni) Pewność otrzymania rachunków przez osoby korzystające z usługi invoobill Nie występuje ryzyko związane z błędnymi rozliczaniem wpłat od klientów (nadpłaty, niedopłaty, błędnie wpisane numery rachunków itp.)

54 invoobill przykład implementacji w ING Banku Śląskim

55 invoobill - kluczowe korzyści invoobill przynosi korzyści dostawcom usług (masowym wierzycielom), jak i ich klientom. Dla dostawcy usług (wierzyciela) Redukcja kosztów wydruku i wysyłki faktur oraz innych materiałów Efektywne zarządzanie należnościami średni czas od momentu wyświetlenia informacji w ramach usługi invoobill (zapoznania się z fakturą) do realizacji płatności wynosi 0,8 dnia Ograniczenie kosztów obsługi wpłat wątpliwych Zwiększenie satysfakcji klientów - ograniczenie współczynnika odpływu abonentów Wzmocnienie wizerunku firmy nowoczesnej oraz dbającej o środowisko naturalne Dla klienta dostawcy usług Oszczędność czasu Terminowość Wygoda Pełna kontrola nad stanem konta Łatwość zarządzania płatnościami Niezawodność 55

56 Dostawcy usług BANKI Stan upowszechnienia usługi invoobill Dostęp do usługi invoobill ma ok. 95% klientów bankowości elektronicznej PGE Obrót S.A. Oddział z siedzibą w Skarżysku Kamiennej i Oddział z siedzibą w Warszawie pełna lista banków publikowana jest na stronie w zakładce invoobill dla klienta lista banków

57 Wykorzystanie e-faktur w praktyce gospodarczej Przedsiębiorstwa wysyłające e-faktury oraz faktury pocztą elektroniczną Wielka Brytania 89% Estonia 82% Dania 68% Niemcy 60% Austria 50% Finlandia 44% Łotwa 38% Litwa 29% Węgry 25% Rosja 24% Rumunia 24% Norwegia 22% Czechy 22% Szwecja 21% Słowacja 19% Polska 11% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Źrodło: e-fakturowanie w Polsce i innych krajach europejskich, Raport Itelli, CRN nr 14/2010.

58 Dziękuję za uwagę dr Mariusz Kopniak Tel.: (22)

59 Nowoczesne zarządzanie biznesem z wykorzystaniem narzędzi e-gospodarki e-płatności, e-podpis, e-faktura dr Mariusz Kopniak