Powrotność do przestępstwa

Transkrypt

1 EDYCJA III Powrotność do przestępstwa w latach ,6 17,4 18,7 19,5 17,9 15,3 14,5 16, ,52 4,02 4,41 4,78 5,07 5,19 5,56 5, Skazani w warunkach recydywy [tys.] Odsetek liczby recydywistów w ogólnej liczbie skazanych [%] W latach wzrasta odsetek recydywistów w stosunku do ogólnej liczby skazanych osób DEPARTAMENT STRATEGII I FUNDUSZY EUROPEJSKICH WYDZIAŁ STATYSTYCZNEJ INFORMACJI ZARZĄDCZEJ Warszawa, sierpień 2017

2 Spis treści Wybrane wnioski... 3 I. Powrotność do przestępstwa 1 - w ramach recydywy specjalnej i specjalnej wielokrotnej (art i art Kodeksu karnego)... 4 II. Powrotność do przestępstwa - w ciągu 5 lat od prawomocnego skazania Powrotność do przestępstwa osób skazanych dane ogólne 9 2. Powrotność do przestępstwa osób skazanych według czasu popełnienia ponownego przestępstwa Powrotność do przestępstwa osób skazanych według pierwotnie orzeczonej kary 11 a) Udział w ogólnej liczbie ponownie skazanych b) Odsetek ponownych skazań w liczbie skazań pierwotnych wg rodzaju kary III. Powrotność do przestępstwa - w ciągu 5 lat od opuszczenia zakładu karnego lub aresztu śledczego Wykorzystane w publikacji dane statystyczne pochodzą z bazy Krajowego Rejestru Karnego. Dane zostały pozyskane i przetworzone przez Wydział Statystycznej Informacji Zarządczej w Departamencie Strategii i Funduszy Europejskich przy wsparciu merytorycznym Departamentu Wykonywania Orzeczeń i Probacji. została opracowana przez a w szczególności przez: /-/ gł. specjalistę Roberta Bieługa opracowanie /-/ gł. specjalistę Arkadiusza Krochmala merytoryczne /-/ gł. specjalistę Mateusza Bettina - wizualizacja na mapach pod kierownictwem /-/ Justyny Kowalczyk Naczelnika Wydziału 1 Kodeks karny przewiduje trzy formy powrotności do przestępstwa (recydywy): recydywę ogólną recydywę specjalną recydywę specjalną wielokrotną Recydywa ogólna jest to ponowne popełnienie jakiegokolwiek przestępstwa przez osobę już karaną i skazaną prawomocnym wyrokiem (brak prawomocnego wyroku wyklucza zaistnienie recydywy). W przypadku wymierzania kary z uwzględnieniem recydywy ogólnej sąd bierze pod uwagę ten fakt, jednakże orzeka karę w normalnym wymiarze przewidzianym w kodeksie dla danego rodzaju przestępstwa. Recydywa specjalna zdefiniowana została w art k.k.: Jeżeli sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już skazany, sąd może wymierzyć karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Recydywa ta dotyczy zatem osób, które odbyły co najmniej pół roku wcześniej orzeczonej kary pozbawienia wolności i popełniły podobne przestępstwo umyślne w ciągu 5 lat od zakończenia tej kary. Recydywa specjalna wielokrotna opisana jest w art k.k.: Jeżeli sprawca uprzednio skazany w warunkach określonych w 1, który odbył łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnia ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia, sąd wymierza karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, a może ją wymierzyć do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Recydywiści skazywani z zastosowaniem tego przepisu są to osoby, które już poprzednią karę pozbawienia wolności odbywali w warunkach recydywy, czyli że co najmniej dwa razy odbywali taką karę. Ta forma powrotności do przestępstwa dotyczy najcięższych przestępstw przeciwko życiu i mieniu. 2

3 w tysiącach Wybrane wnioski: W latach regularnie wzrasta odsetek recydywistów (definiowanych przez art i 2 kk) w stosunku do ogólnej liczby prawomocnie skazanych osób dorosłych; w ,52%, a w ,65%; Z ogólnej liczby prawomocnie skazanych w 2012 r. osób dorosłych popełniło ponownie przestępstwo w ciągu kolejnych 5 lat, co stanowi 24,2% ogółu skazanych; W około 50% przypadków przestępstwo jest ponowne popełnianie w pierwszym roku po uprawomocnieniu się poprzedniego wyroku; Najwięcej osób, które powracały do przestępstwa w okresie pierwotnie skazywane było na karę bezwzględnego pozbawienia wolności 32,5% i karę bezwzględnego ograniczenia wolności 29,8%. Spośród osób, które w 2012 roku opuściły zakłady karne lub areszty śledcze 38,9% osób (tj ) ponownie popełniło przestępstwo w ciągu 5 lat. Odsetek osób opuszczających zakłady karne i areszty śledcze, które w okresie powróciły do przestępstwa w ciągu roku Osoby, które ponownie powróciły do przestępstwa od momentu zakończenia wykonania kary pozbawienia wolności albo warunkowego zwolnienia pierwszym (2012) 10,0 8,5 drugim (2013) trzecim (2014) 38,9% 44,4% 27,6% 5,0 5,2 3,3 czwartym (2015) 17,5% 1,7 piątym (2016) 9,1% 1,4% 0,0 0,3 3

4 I. Powrotność do przestępstwa - w ramach recydywy specjalnej i specjalnej wielokrotnej (art i art Kk) Rozdział I dotyczy prawomocnie skazanych recydywistów w ramach recydywy specjalnej i specjalnej wielokrotnej tj. skazanych w trybie art i art Kodeksu karnego. Przedstawiono liczby bezwzględne za lata , jak również relację liczby recydywistów w odniesieniu do ogólnej liczby osób skazanych w tym okresie. 4

5 Recydywiści według art i 2 kk w latach na tle osób skazanych ogółem Poniżej zaprezentowano dane statystyczne dotyczące osób skazanych w latach w warunkach recydywy szczególnej, tj. wg art i art Kodeksu karnego w odniesieniu do skazań ogółem w Polsce. Od roku 2010 do roku 2015 ogólna liczba prawomocnie skazanych osób w Polsce regularnie zmniejszała się. W roku 2016 nastąpił wzrost tej liczby - o 11,3% w stosunku do roku poprzedniego. Odnośnie liczby recydywistów - od roku 2009 do roku 2012 odnotowywano stały wzrost bezwzględnej ich liczby, podczas gdy od roku 2013 następował spadek. W 2016 odnotowano ponowny jej wzrost. W całym badanym okresie regularnie wzrasta natomiast odsetek recydywistów w stosunku do ogólnej liczby skazanych osób. W 2009 było to 3,52%, a w 2016 już 5,65%. Opracowanie zawiera jedynie dane ogólne. Szczegółowe informacje na ten temat zamieszczone są na portalu Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości pod adresem oraz dostępne są w siedzibie Wydziału Statystycznej Informacji Zarządczej. Tabl. 1. Prawomocnie skazane osoby dorosłe (w tym recydywiści) w latach Wyszczególnienie OGÓŁEM SKAZANI w tym recydywiści - razem art art Odsetek liczby recydywistów w ogólnej liczbie osób skazanych 3,52% 4,02% 4,41% 4,78% 5,07% 5,19% 5,56% 5,65% Wykres 1. Liczba osób prawomocnie skazanych w warunkach recydywy w latach ,00% 5,00% 4,00% Wykres 2. Odsetek prawomocnie skazanych osób dorosłych w warunkach recydywy w stosunku do ogólnej liczby skazanych w latach ,52% 4,02% 4,41% 4,78% 5,07% 5,19% 5,56% 5,65% ,00% 2,00% ,00% ,00%

6 II. Powrotność do przestępstwa - w ciągu 5 lat od prawomocnego skazania W rozdziale II powrotność zdefiniowana została jako ponowne popełnienie przestępstwa co najmniej jeden raz w okresie pięciu lat od daty uprawomocnienia się wyroku pierwotnego. Pod uwagę brane są zatem orzeczenia sądowe, a nie faktyczny stan w jakim skazany się znajduje tj. np. czy jest osadzony w zakładzie karnym czy oczekuje na osadzenie, czy karę już odbył. Opracowanie wykonano dla czterech okresów sprawozdawczych , , oraz

7 Powrotność do przestępstwa w ciągu 5 lat od prawomocnego skazania Tabl. 2. Powrotność do przestępstwa osób dorosłych z wyrokiem pierwszej instancji uprawomocnionym w latach Kara zasadnicza pozbawienia wolności grzywny samoistnej ograniczenia wolności Wyszczególnienie Ogółem ogółem bezwzględna ogółem z tego: w zawieszeniu z dozorem kuratora sądowego bez orzeczonego dozoru ogółem bezwzględna z tego: w zawieszeniu ogółem bezwzględna z tego: w zawieszeniu 25 lat pozbawienia wolności dożywotnie pozbawienie wolności środki karne orzeczone samoistnie 2009 w liczbach bezwzględnych Prawomocnie skazani 1) w 2009 r Osoby, które w latach powróciły do przestępstwa 2) Osoby, które powróciły do przestępstwa pierwszym (2009) drugim (2010) trzecim (2011) czwartym (2012) piątym (2013) w odsetkach Prawomocnie skazani 1) w 2009 r. 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Osoby, które w latach powróciły do przestępstwa 2) 25,4% 24,9% 36,2% 23,5% 31,7% 20,4% 22,6% 22,9% 10,7% 35,0% 35,6% 16,1% 4,4% 4,2% 2,8% pierwszym (2009) 46,9% 47,9% 35,3% 50,4% 52,7% 49,2% 43,9% 43,8% 53,4% 46,1% 46,0% 57,5% 0,0% 0,0% 66,7% Osoby, które powróciły do przestępstwa drugim (2010) 25,7% 25,7% 24,9% 25,8% 25,0% 26,3% 25,8% 25,8% 28,7% 25,9% 25,9% 26,0% 75,0% 100,0% 26,2% trzecim (2011) 17,0% 16,6% 23,2% 15,3% 14,6% 15,7% 18,2% 18,3% 10,9% 17,1% 17,2% 8,3% 25,0% 0,0% 4,8% czwartym (2012) 9,0% 8,5% 14,1% 7,3% 6,8% 7,6% 10,3% 10,3% 6,3% 9,4% 9,5% 7,7% 0,0% 0,0% 2,4% piątym (2013) 1,5% 1,3% 2,5% 1,1% 1,0% 1,1% 1,8% 1,9% 0,6% 1,5% 1,5% 0,6% 0,0% 0,0% 0,0% 2010 w liczbach bezwzględnych Prawomocnie skazani 1) w 2010 r Osoby, które w latach powróciły do przestępstwa 2) pierwszym (2010) Osoby, które powróciły do przestępstwa drugim (2011) trzecim (2012) czwartym (2013) piątym (2014) w odsetkach Prawomocnie skazani 1) w 2010 r. 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Osoby, które w latach powróciły do przestępstwa 2) 25,8% 25,7% 35,4% 24,4% 33,4% 21,1% 21,9% 22,1% 10,9% 34,5% 35,1% 14,4% 2,9% 4,5% 7,9% Osoby, które powróciły do przestępstwa pierwszym (2010) 50,3% 50,7% 38,4% 53,1% 54,7% 52,1% 47,9% 47,9% 55,7% 51,5% 51,4% 54,7% 33,3% 0,0% 33,3% drugim (2011) 26,3% 26,1% 24,8% 26,4% 24,8% 27,3% 26,7% 26,7% 27,6% 26,2% 26,2% 27,4% 0,0% 100,0% 33,3% trzecim (2012) 15,4% 15,2% 22,3% 13,9% 13,9% 13,9% 16,4% 16,5% 11,5% 14,8% 14,9% 8,9% 33,3% 0,0% 11,1% czwartym (2013) 7,0% 6,8% 12,4% 5,8% 5,7% 5,8% 7,7% 7,7% 4,0% 6,6% 6,6% 8,4% 0,0% 0,0% 22,2% piątym (2014) 1,1% 1,1% 2,1% 0,9% 0,9% 0,9% 1,2% 1,2% 1,1% 0,8% 0,8% 0,6% 33,3% 0,0% 0,0% 7

8 Tabl. 2. Powrotność do przestępstwa osób dorosłych z wyrokiem pierwszej instancji uprawomocnionym w latach (dok.) Wyszczególnienie Ogółem ogółem bezwzględna Kara zasadnicza pozbawienia wolności grzywny samoistnej ograniczenia wolności ogółem z tego: w zawieszeniu z dozorem kuratora sądowego bez orzeczonego dozoru 2011 ogółem w liczbach bezwzględnych Prawomocnie skazani 1) w 2011 r bezwzględna z tego: w zawieszeniu ogółem bezwzględna z tego: w zawieszeniu 25 lat pozbawienia wolności dożywotnie pozbawienie wolności środki karne orzeczone samoistnie Osoby, które w latach powróciły do przestępstwa 2) Osoby, które powróciły do przestępstwa pierwszym (2011) drugim (2012) trzecim (2013) czwartym (2014) piątym (2015) w odsetkach Prawomocnie skazani 1) w 2011 r. 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Osoby, które w latach powróciły do przestępstwa 2) 25,5% 26,2% 33,7% 25,1% 34,9% 21,6% 20,4% 20,6% 9,0% 32,2% 32,7% 14,4% 4,2% 0,0% 7,0% Osoby, które powróciły do przestępstwa pierwszym (2011) 53,9% 53,3% 41,2% 55,6% 55,9% 55,4% 53,8% 53,8% 62,3% 56,7% 56,7% 59,5% 25,0% 0,0% 62,5% drugim (2012) 25,3% 25,0% 23,6% 25,3% 24,3% 25,9% 26,1% 26,1% 23,9% 25,5% 25,5% 25,2% 75,0% 0,0% 37,5% trzecim (2013) 13,7% 14,1% 21,1% 12,8% 13,6% 12,3% 13,5% 13,5% 9,4% 11,9% 11,9% 10,4% 0,0% 0,0% 0,0% czwartym (2014) 6,5% 6,8% 12,6% 5,7% 5,7% 5,7% 6,1% 6,1% 4,3% 5,4% 5,4% 4,3% 0,0% 0,0% 0,0% piątym (2015) 0,6% 0,7% 1,5% 0,6% 0,6% 0,6% 0,4% 0,4% 0,0% 0,5% 0,5% 0,6% 0,0% 0,0% 0,0% 2012 w liczbach bezwzględnych Prawomocnie skazani 1) w 2012 r Osoby, które w latach powróciły do przestępstwa 2) Osoby, które powróciły do przestępstwa pierwszym (2012) drugim (2013) trzecim (2014) czwartym (2015) piątym (2016) w odsetkach Prawomocnie skazani 1) w 2012 r. 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Osoby, które w latach powróciły do przestępstwa 2) 24,2% 25,8% 32,5% 24,8% 34,0% 21,3% 17,3% 17,5% 8,2% 29,5% 29,8% 18,1% 3,2% 0,0% 5,6% pierwszym (2012) 53,5% 51,6% 39,5% 54,1% 54,4% 53,9% 56,9% 56,9% 61,4% 57,7% 57,6% 65,2% 0,0% 0,0% 50,0% Osoby, które powróciły do przestępstwa drugim (2013) 24,6% 24,6% 24,2% 24,7% 24,1% 25,1% 25,7% 25,7% 25,7% 23,1% 23,1% 24,4% 66,7% 0,0% 25,0% trzecim (2014) 14,1% 14,9% 20,7% 13,7% 13,9% 13,6% 12,4% 12,4% 8,6% 12,7% 12,7% 8,1% 33,3% 0,0% 0,0% czwartym (2015) 6,9% 7,8% 13,5% 6,6% 6,6% 6,7% 4,5% 4,5% 3,6% 5,9% 5,9% 1,8% 0,0% 0,0% 25,0% piątym (2016) 0,9% 1,1% 2,2% 0,9% 1,0% 0,8% 0,6% 0,6% 0,7% 0,7% 0,7% 0,5% 0,0% 0,0% 0,0% Podstawowe założenia: 1) Osoby wg czynu głównego (bez względu na liczbę skazań dana osoba wykazywana jest tylko raz), dla których uprawomocniły się orzeczenia sądu I instancji; punktem odniesienia jest najwcześniejsza w danym roku data uprawomocnienia się skazania. 2) Osoby wg czynu głównego, dla których w ciągu 5-go roku poprzedzającego badanie uprawomocniły się orzeczenia sądu I instancji, i które od daty prawomocności orzeczenia sądu w ciągu 5 lat ponownie popełniły przestępstwo co najmniej jeden raz; obliczenia wykonano biorąc pod uwagę datę popełnienia przestępstwa. 8

9 1. Powrotność do przestępstwa osób skazanych dane ogólne Zaprezentowano tu inną metodykę ewidencjonowania powrotności do przestępstwa. O ile w Rozdziale I opracowania liczby dla poszczególnych lat mówią ile osób skazano w tym roku w warunkach recydywy szczególnej, bez względu na to kiedy popełnione zostało poprzednie przestępstwo, to w kolejnych rozdziałach bazowymi są lata 2009, 2010, 2011 i 2012 i badana jest powrotność do przestępstwa w kolejnych 5 latach od momentu skazania (Rozdział II) lub od momentu opuszczenia zakładu karnego (Rozdział III). Według danych Krajowego Rejestru Karnego z ogólnej liczby prawomocnie skazanych w 2009 r. osób dorosłych popełniło jakiekolwiek przestępstwo w ciągu kolejnych 5 lat, co stanowi 25,4% ogółu skazanych. Dla skazań z roku 2010 nieznacznie wzrósł (do 25,8%) odsetek osób powracających do przestępstwa. W liczbach bezwzględnych było to osób skazanych. Dla roku 2011 liczby te przedstawiają się odpowiednio: 25,5% i , a dla roku 2012: 24,2% i Zatem liczba osób powracających do przestępstwa nieznacznie wzrosła w okresie w porównaniu z okresem Wzrost ten ukształtował się na poziomie 1,5%. Podobny (1,6%) wzrost odnotowano w odsetku (do ogółu skazanych) osób powracających do przestępstwa. W latach liczba osób powracających do przestępstwa zmalała nieznacznie tj. o 1,9%, natomiast w latach już o 9,1% Wykres 3. Liczba osób powracajacych do przestępstwa w okresie: 27,0% Wykres 4. Odsetek osób powracajacych do przestępstwa w okresie: ,0% 25,0% 25,4% 25,8% 25,5% 24,2% 24,0% ,0% ,0% ,0% ,0%

10 2. Powrotność do przestępstwa osób skazanych według czasu popełnienia ponownego przestępstwa Badając pięcioletni okres powrotności do przestępstwa wyraźnie widać asymetrię w rozkładzie powrotności w poszczególnych latach - około połowy wszystkich ponownych przestępstw popełnianych jest w pierwszym roku po uprawomocnieniu się poprzedniego wyroku. Zasada ta dotyczy zarówno ogólnej liczby osób skazanych, jak i osób pierwotnie skazanych na karę pozbawienia wolności, ograniczenia wolności oraz grzywnę samoistną. Proporcje dla kar 25 lat pozbawienia wolności, dożywotniego pozbawienia wolności oraz środków karnych orzeczonych samoistnie, ze względu na małe wartości liczbowe, odbiegają od tej reguły. Początkowo w badanym okresie wyraźnie zarysowała się tendencja do zwiększania się liczby osób, które popełniają kolejne przestępstwo w pierwszym roku. O ile dla osób skazanych w 2009 roku było to 46,9%, to dla roku 2010 odsetek ten wzrósł do 50,2%, a w roku następnym już do 53,9%. Dla roku 2012 tendencja ta została zatrzymana i odnotowano spadek w tej kategorii o 0,4 punktu procentowego (do 53,5%). Konsekwencją powyższego jest zatem odwrócenie trendów dla liczebności skazanych popełniających ponowne przestępstwa w dalszych latach. Dla roku piątego odnotowywano spadek: od 1,5% w 2009, poprzez 1,1% w roku 2010 do 0,6% w roku W roku 2012 nastąpił wzrost do 0,9%. Dla roku czwartego liczby te kształtują się odpowiednio: 9,0%, 7,0%, 6,5% i 6,9%, a dla trzeciego: 17,0%, 15,4%, 13,7% i 14,1%. Dla roku drugiego ukształtowała się tendencja spadkowa: 26,3% w 2010, 25,3% w 2011 i 24,6% w Wykres 5. Odsetek osób, które w okresie powróciły do przestępstwa w ciągu roku: 9,0% 1,5% Wykres 6. Odsetek osób, które w okresie powróciły do przestępstwa w ciągu roku: 7,0% 1,1% 17,0% 46,9% 15,4% 50,2% 25,7% 26,3% pierwszego (2009) drugiego (2010) trzeciego (2011) czwatego (2012) piątego (2013) pierwszego (2010) drugiego (2011) trzeciego (2012) czwatego (2013) piątego (2014) Wykres 7. Odsetek osób, które w okresie powróciły do przestępstwa w ciągu roku: Wykres 8. Odsetek osób, które w okresie powróciły do przestępstwa w ciągu roku: 6,5% 0,6% 6,9% 0,9% 13,7% 14,1% 53,9% 53,5% 25,3% 24,6% pierwszego (2011) drugiego (2012) trzeciego (2013) czwatego (2014) piątego (2015) pierwszego (2012) drugiego (2013) trzeciego (2014) czwatego (2015) piątego (2016) 10

11 3. Powrotność do przestępstwa osób skazanych według pierwotnie orzeczonej kary a) udział w ogólnej liczbie ponownie skazanych Najliczniejszą grupę (w czterech badanych okresach 55%-56% ponownie skazanych) osób powracających do przestępstwa stanowili ci, którzy pierwotnie skazani byli na karę pozbawienia wolności z zawieszeniem. W liczbach bezwzględnych jest to osób w okresie , osób w okresie , w okresie i osób w okresie (z czego ok. 1/3 stanowiły osoby z dozorem kuratora sądowego i ok. 2/3 bez orzeczonego dozoru). 17% - 20% wszystkich recydywistów skazywanych było uprzednio na karę grzywny samoistnej bez zawieszenia, 14%-15% - na bezwzględną karę ograniczenia wolności i 11%-12% - bezwzględnego pozbawienia wolności. Wykres 9. Liczba osób powracających do przestępstwa w okresie , które pierwotnie skazanei były na: Wykres 10. Liczba osób powracających do przestępstwa w okresie , które pierwotnie skazane były na: 181; 0% 174; 0% 4; 0% ; 14% ; 20% 1; 0% ; 11% 42; 0% ; 55% Pozbawienie wolności bezwzględne Pozbawienie wolności z zawieszeniem Grzywna samoistna bezwzględna Grzywna samoistna z zawieszeniem Ograniczenie wolności bezwzględne Ograniczenie wolności z zawieszeniem 25 lat pozbawienia wolności Dożywotnie pozbawienie wolności Środki karne orzeczone samoistnie 179; 0% 174; 0% 3; 0% ; 15% ; 19% 1; 0% ; 11% ; 55% 9; 0% Pozbawienie wolności bezwzględne Pozbawienie wolności z zawieszeniem Grzywna samoistna bezwzględna Grzywna samoistna z zawieszeniem Ograniczenie wolności bezwzględne Ograniczenie wolności z zawieszeniem 25 lat pozbawienia wolności Dożywotnie pozbawienie wolności Środki karne orzeczone samoistnie wszystkie osoby ponownie skazane = 100% wszystkie osoby ponownie skazane = 100% Wykres 11. Liczba osób powracających do przestępstwa w okresie , które pierwotnie skazane były na: Wykres 12. Liczba osób powracajacych do przestępstwa w okresie , którzy pierwotnie skazani byli na: 4; 0% 163; 0% 138; 0% ; 15% ; 19% 0; 0% ; 11% 8; 0% ; 55% Pozbawienie wolności bezwzględne Pozbawienie wolności z zawieszeniem Grzywna samoistna bezwzględna Grzywna samoistna z zawieszeniem Ograniczenie wolności bezwzględne Ograniczenie wolności z zawieszeniem 25 lat pozbawienia wolności Dożywotnie pozbawienie wolności Środki karne orzeczone samoistnie 3; 0% 0; 0% 4; 0% 221; 0% 140; 0% ; 15% ; 17% 9 805; 12% ; 56% Pozbawienie wolności bezwzględne Pozbawienie wolności z zawieszeniem Grzywna samoistna bezwzględna Grzywna samoistna z zawieszeniem Ograniczenie wolności bezwzględne Ograniczenie wolności z zawieszeniem 25 lat pozbawienia wolności Dożywotnie pozbawienie wolności Środki karne orzeczone samoistnie wszystkie osoby ponownie skazane = 100% wszystkie osoby ponownie skazane = 100% 11

12 b) odsetek ponownych skazań w liczbie skazań pierwotnych wg rodzaju kary Analizując odsetek osób powracających do przestępstwa według poszczególnych rodzajów pierwotnie nałożonych kar, zauważyć należy, iż najwięcej recydywistów stanowią osoby uprzednio skazywane na karę bezwzględnego pozbawienia wolności i karę bezwzględnego ograniczenia wolności. W okresie ,2% skazanych w 2009 roku na karę pozbawienia wolności w ciągu pięciu lat powróciło do przestępstwa. Dla kary ograniczenia wolności odsetek ten wyniósł 35,6%. Dla okresu liczby te kształtują się odpowiednio 35,4% i 35,1%, dla okresu : 33,7% i 32,7%, a dla okresu : 32,5% i 29,8%. Rzadziej powracają do przestępstwa osoby skazane uprzednio na karę: pozbawienia wolności z zawieszeniem ogółem 23,5% (z dozorem 31,7%, bez dozoru 20,4%) w okresie , 24,4% (z dozorem 33,4%, bez dozoru 21,1%) w latach , 25,1% (z dozorem 34,9%, bez dozoru 21,6%) w latach i 24,8% (z dozorem 34,0%, bez dozoru 21,3%) w latach ; grzywny samoistnej bezwzględnej odpowiednio 22,9%, 22,1%, 20,6% i 17,5%; ograniczenia wolności z zawieszeniem 16,1%, 14,4%, 14,4% i 18,1% oraz grzywny samoistnej z zawieszeniem 10,7%, 10,9%, 9,0% i 8,2%. Osoby skazane na pozostałe rodzaje kar w znacznie mniejszym stopniu popełniają ponownie czyny karalne. Wykres 13. Odsetek osób powracających do przestępstwa w okresie , które pierwotnie skazanei były na: 4,2% 2,8% 4,4% Wykres 14. Odsetek osób powracających do przestępstwa w okresie , które pierwotnie skazane były na: 2,9% 4,5% 7,9% 16,1% 36,2% 14,4% 35,4% 35,6% 23,5% 35,1% 24,4% 10,7% 22,9% 10,9% 22,1% Pozbawienie wolności bezwzględne Pozbawienie wolności z zawieszeniem Grzywna samoistna bezwzględna Grzywna samoistna z zawieszeniem Ograniczenie wolności bezwzględne Ograniczenie wolności z zawieszeniem 25 lat pozbawienia wolności Dożywotnie pozbawienie wolności Środki karne orzeczone samoistnie Pozbawienie wolności bezwzględne Pozbawienie wolności z zawieszeniem Grzywna samoistna bezwzględna Grzywna samoistna z zawieszeniem Ograniczenie wolności bezwzględne Ograniczenie wolności z zawieszeniem 25 lat pozbawienia wolności Dożywotnie pozbawienie wolności Środki karne orzeczone samoistnie Wykres 15. Odsetek osób powracających do przestępstwa w okresie , które pierwotnie skazane były na: 4,2% 0,0% 7,0% Wykres 16. Odsetek osób powracajacych do przestępstwa w okresie , którzy pierwotnie skazani byli na: 0,0% 3,2% 5,6% 14,4% 33,7% 18,1% 32,5% 32,7% 25,1% 29,8% 24,8% 9,0% 20,6% 8,2% 17,5% Pozbawienie wolności bezwzględne Pozbawienie wolności z zawieszeniem Grzywna samoistna bezwzględna Grzywna samoistna z zawieszeniem Ograniczenie wolności bezwzględne Ograniczenie wolności z zawieszeniem 25 lat pozbawienia wolności Dożywotnie pozbawienie wolności Środki karne orzeczone samoistnie Pozbawienie wolności bezwzględne Pozbawienie wolności z zawieszeniem Grzywna samoistna bezwzględna Grzywna samoistna z zawieszeniem Ograniczenie wolności bezwzględne Ograniczenie wolności z zawieszeniem 25 lat pozbawienia wolności Dożywotnie pozbawienie wolności Środki karne orzeczone samoistnie 12

13 Mapa 1. Odsetek osób, które były skazane w roku 2012 i w okresie ponownie powróciły do przestępstwa (wg okręgów sądów okręgowych) Mapa 2. Odsetek osób, które były skazane w roku 2012 i w okresie ponownie powróciły do przestępstwa (wg województw) 13

14 Mapa 3. Odsetek osób, które były skazane w roku 2012 na karę bezwzględnego pozbawienia wolności i w okresie ponownie powróciły do przestępstwa (wg okręgów sądów okręgowych) Mapa 4. Odsetek osób, które były skazane w roku 2012 na karę bezwzględnego pozbawienia wolności i w okresie ponownie powróciły do przestępstwa (wg województw) 14

15 Mapa 5. Odsetek osób, które były skazane w roku 2012 na karę bezwzględnego ograniczenia wolności i w okresie ponownie powróciły do przestępstwa (wg okręgów sądów okręgowych) Mapa 6. Odsetek osób, które były skazane w roku 2012 na karę bezwzględnego ograniczenia wolności i w okresie ponownie powróciły do przestępstwa (wg województw) 15

16 III. Powrotność do przestępstwa - w ciągu 5 lat od opuszczenia zakładu karnego lub aresztu śledczego W rozdziale III zbadano powrotność do przestępstwa jedynie osób, które opuściły już zakłady karne lub areszty śledcze. W tym miejscu badanie dotyczy zatem osób, które popełniły przestępstwo przebywając na warunkowym zwolnieniu lub po zakończeniu odbywania kary pozbawienia wolności. Analiza dotyczy lat i

17 Powrotność do przestępstwa w ciągu 5 lat od opuszczenia zakładu karnego lub aresztu śledczego Tabl. 3. Powrotność do przestępstwa osób opuszczających zakłady karne i areszty śledcze Wyszczególnienie Razem Osoby, wobec których wystąpiło pierwsze warunkowe zwolnienie zakończenie wykonywania kary pozbawienia wolności w liczbach bezwzględnych Osoby, które w ciągu 2011 roku zakończyły wykonywanie kary pozbawienia wolności albo zostały warunkowo zwolnione 1) Osoby, które w ciągu 2011 roku zakończyły wykonywanie kary pozbawienia wolności albo zostały warunkowo zwolnione 1), i które ponownie powróciły do przestępstwa od momentu zakończenia wykonania pozbawienia wolności albo warunkowego zwolnienia w okresie Osoby, które ponownie powróciły do przestępstwa od momentu zakończenia wykonania kary pozbawienia wolności albo warunkowego zwolnienia Osoby, które w ciągu 2011 roku zakończyły wykonywanie kary pozbawienia wolności albo zostały warunkowo zwolnione Osoby, które w ciągu 2011 roku zakończyły wykonywanie kary pozbawienia wolności albo zostały warunkowo zwolnione, i które ponownie powróciły do przestępstwa od momentu zakończenia wykonania pozbawienia wolności albo warunkowego zwolnienia w okresie Osoby, które ponownie powróciły do przestępstwa od momentu zakończenia wykonania kary pozbawienia wolności albo warunkowego zwolnienia Osoby, które w ciągu 2012 roku zakończyły wykonywanie kary pozbawienia wolności albo zostały warunkowo zwolnione 1) Osoby, które w ciągu 2012 roku zakończyły wykonywanie kary pozbawienia wolności albo zostały warunkowo zwolnione 1), i które ponownie powróciły do przestępstwa od momentu zakończenia wykonania pozbawienia wolności albo warunkowego zwolnienia w okresie Osoby, które ponownie powróciły do przestępstwa od momentu zakończenia wykonania kary pozbawienia wolności albo warunkowego zwolnienia Osoby, które w ciągu 2012 roku zakończyły wykonywanie kary pozbawienia wolności albo zostały warunkowo zwolnione Osoby, które w ciągu 2011 roku zakończyły wykonywanie kary pozbawienia wolności albo zostały warunkowo zwolnione, i które ponownie powróciły do przestępstwa od momentu zakończenia wykonania pozbawienia wolności albo warunkowego zwolnienia w okresie Osoby, które ponownie powróciły do przestępstwa od momentu zakończenia wykonania kary pozbawienia wolności albo warunkowego zwolnienia pierwszym (2011) drugim (2012) trzecim (2013) czwartym (2014) piątym (2015) w odsetkach 100,0% 100,0% 100,0% 40,1% 38,1% 41,5% pierwszym (2011) 45,5% 51,9% 41,5% drugim (2012) 27,7% 25,1% 29,4% trzecim (2013) 17,6% 14,7% 19,5% czwartym (2014) 8,4% 7,6% 8,8% piątym (2015) 0,8% 0,7% 0,8% w liczbach bezwzględnych pierwszym (2012) drugim (2013) trzecim (2014) czwartym (2015) piątym (2016) w odsetkach 100,0% 100,0% 100,0% 38,9% 36,2% 40,4% pierwszym (2012) 44,4% 50,7% 41,1% drugim (2013) 27,6% 24,7% 29,1% trzecim (2014) 17,5% 15,6% 18,5% czwartym (2015) 9,1% 7,7% 9,9% piątym (2016) 1,4% 1,3% 1,4% Podstawowe założenia: 1) Bez względu na liczbę skazań dana osoba wykazywana jest tylko raz. 2) Obliczenia wykonano biorąc pod uwagę datę popełnienia przestępstwa; uwzględniono wszystkie osoby spośród grupy wykazanej w wierszu 2, które od daty opuszczenia zakładu karnego albo aresztu śledczego w ciągu 5 lat ponownie popełniły przestępstwo co najmniej jeden raz. Punktem odniesienia jest najwcześniejsza w 2011 r. i 2012 r. data opuszczenia zakładu karnego albo aresztu śledczego. Jeżeli dla danej osoby punkty odniesienia związane z warunkowym zwolnieniem i zakończeniem wykonywania kary pozbawienia wolności się pokrywają, to obliczenia wykonywane są jak dla warunkowego zwolnienia. 17

18 Spośród osób, które w 2012 roku opuściły zakłady karne lub areszty śledcze osób były to osoby warunkowo zwolnione, a osoby, które zakończyły odbywanie kary pozbawienia wolności. Dla osób wychodzących na wolność w roku 2011 były to odpowiednio liczby: , i Z ogólnej liczby ,9% osób (tj ) ponownie popełniło przestępstwo w ciągu najbliższych 5 lat ( ). W grupie osób, wychodzących na wolność w związku z zakończeniem odbywania kary pozbawienia wolności ponownie dokonało przestępstwa 40,4%, natomiast w grupie osób warunkowo zwolnionych odsetek ten wynosi 36,2%. Osoby wychodzące na wolność popełniają ponownie przestępstwo w pierwszym roku 44,4% dla opuszczających zakłady w 2012 roku oraz 45,5% osób wychodzących na wolność w 20111r. W kolejnych latach powrotność jest zdecydowanie niższa. Wykres 17. Odsetek osób opuszczajacych zakłady karne i areszty śledcze, które w okresie powróciły do przestępstwa 0,8% Wykres 18. Odsetek osób opuszczajacych zakłady karne i areszty śledcze, które w okresie powróciły do przestępstwa 1,4% 8,4% 9,1% 17,6% 45,5% 17,5% 44,4% 27,7% 27,6% pierwszym (2011) drugim (2012) trzecim (2013) czwartym (2014) piątym (2015) pierwszym (2012) drugim (2013) trzecim (2014) czwartym (2015) piątym (2016) 18

19 Wykres 19. Odsetek osób opuszczajacych zakłady karne i areszty śledcze w związku z warunkowym zwolnieniem, które w okresie powróciły do przestępstwa Wykres 20. Odsetek osób opuszczajacych zakłady karne i areszty śledcze w związku z warunkowym zwolnieniem, które w okresie powróciły do przestępstwa 0,7% 1,3% 14,7% 7,6% 15,6% 7,7% 51,9% 50,7% 25,1% 24,7% pierwszym (2011) drugim (2012) trzecim (2013) czwartym (2014) piątym (2015) pierwszym (2012) drugim (2013) trzecim (2014) czwartym (2015) piątym (2016) Wykres 21. Odsetek osób opuszczajacych zakłady karne i areszty śledcze w związku z zakończeniem kary, które w okresie powróciły do przestępstwa 0,8% Wykres 22. Odsetek osób opuszczajacych zakłady karne i areszty śledcze w związku z zakończeniem kary, które w okresie powróciły do przestępstwa 1,4% 8,8% 9,9% 19,5% 41,5% 18,5% 41,1% 29,4% 29,1% pierwszym (2011) drugim (2012) trzecim (2013) czwartym (2014) piątym (2015) pierwszym (2012) drugim (2013) trzecim (2014) czwartym (2015) piątym (2016) 19