ROZDZIAŁ V Dane o działalności Emitenta

Transkrypt

1 5 Rozdział V Dane o działalności Emitenta ROZDZIAŁ V Dane o działalności Emitenta 5.1. Informacje o podstawowych produktach, towarach i usługach Profil działalności Emitenta Eurofaktor S.A. jest największą Polską niebankową firmą faktoringową. Przedmiotem działalności Emitenta jest faktoring jako pozostałe formy udzielania kredytów Profil działalności jednostek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej Emitenta Jednostki zależne podlegające konsolidacji pełnej, wchodzące w skład Grupy Kapitałowej to Emitent oraz: 1. Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. z siedzibą w Katowicach 1.1. Technologie Buczek S.A. z siedzibą w Sosnowcu; 1.2. Zakłady Przetwórstwa Spożywczego Vitapol Sp. z o.o. z siedzibą w Krzętle; 1.3. Videograf Edukacja Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie; 1.4. Ogólnopolska Dystrybucja Podręczników Fama Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach; 1.5. Nowe Technologie Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach. Profil działalności jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej: 1. Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. z siedzibą w Katowicach Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. należy do funduszy private equity. Specjalizuje się głównie w inwestycjach restrukturyzacyjno-prywatyzacyjnych w obszarze małych i średnich przedsiębiorstw. Oferując podmiotom gospodarczym średnioterminowe instrumenty finansowania (kapitał udziałowy) oraz pożyczki krótkoterminowe, zapewnia sobie kontrolę poprzez udział we władzach finansowanej spółki na poziomie Rady Nadzorczej lub (i) Zarządu. Na rynku polskim jest jednym z nielicznych funduszy, korzystających z polskich źródeł kapitałowych oraz działających w pełni w oparciu o polski system prawny i podatkowy Technologie Buczek S.A. z siedzibą w Sosnowcu Spółka oferuje wyroby o dużym stopniu przetworzenia: rury lekkie, cienkie, profilowe, specjalne małych średnic. Specjalizuje się w wytwarzaniu rur konstrukcyjnych ze szwem o średnicy 12-76,1 mm oraz rur ze szwem i bez szwu. Technologie Buczek S.A. oferują rury, które mają zastosowanie prawie we wszystkich gałęziach przemysłu krajowego, np. w motoryzacji, sprzęcie sportowo-turystycznym, rusztowaniach, meblach. Spółka jest jedyną fabryką w tej części Europy, która produkuje elementy do układów wydechowych w samochodach. Technologie Buczek S.A. produkują również walce hutnicze, świadczą usługi polegające na: rozcinaniu, wydłużaniu taśm w kręgach, cięciu rur wg wymiarów zleceniodawców oraz usługi laboratoryjne Zakłady Przetwórstwa Spożywczego Vitapol Sp. z o.o. z siedzibą w Krzętle Przedmiotem działalności Spółki jest przetwórstwo warzyw i owoców. Spółka jest szczególnie znana z produkcji ogórków kwaszonych Videograf Edukacja Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie Podstawowym profilem Spółki jest działalność wydawnicza Ogólnopolska Dystrybucja Podręczników Fama Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Podstawowym zakresem działalności Spółki jest obrót podręcznikami i książkami edukacyjnymi Nowe Technologie Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Podstawę działalności operacyjnej Spółki stanowi wynajem wybranych grup maszyn i urządzeń. Charakter działalności Górnośląskiego Funduszu Restrukturyzacyjnego z siedzibą w Katowicach (jednostki zależnej od Emitenta) sprawia, iż skład Grupy Kapitałowej ulegał zmianom z przyczyn obiektywnych. Jednostki tworzące Grupę w kolejnych latach przedstawia poniższa tabela. 1 Rzeczpospolita nr 127 z dnia r. oraz ranking firm faktoringowych przedstawiony w tab

2 Tabela 5.1. Jednostki podlegające konsolidacji w okresie sprawozdawczym 2001 r. VI 2004r. Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. z siedzibą w Katowicach Nowe Technologie sp. z o.o. / Daim-Tech sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Videograf-Edukacja sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie Ogólnopolska Dystrybucja Podręczników FAMA sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Technologie Buczek S.A. z siedzibą w Sosnowcu Izo-Blok Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie Zakłady Przetwórstwa Spożywczego Vitapol Sp. z o.o. z siedzibą w Krzętle I-VI 2004 r r r r. (od ) (od ) Źródło: Emitent Objaśnienia do tabeli: spółki podlegające w danym roku konsolidacji metodą pełną (data) od kiedy dany podmiot jest spółką zależną (od ) (od ) (do ) (od ) Charakterystyka podstawowych grup produktów i usług Zakres usług i produktów oferowanych przez Grupę jest bardzo szeroki i zróżnicowany, a profil działalności Grupy Kapitałowej obejmuje często odległe dziedziny, stąd każdą ze Spółek scharakteryzowano odrębnie Charakterystyka usług świadczonych przez Emitenta Emitent, koncentruje się na świadczeniu usług faktoringowych. To, co wyróżnia Emitenta spośród podmiotów krajowych świadczących usługi faktoringu, to fakt, iż umiejętnie łączy on cechy faktoringu jako elastycznego instrumentu finansowania przedsiębiorstw, tworząc grupy produktów skierowane do konkretnych branż, podczas gdy większość oferowanych na rynku usług faktoringowych rzadko uwzględnia specyfikę branżową. Jednocześnie wszystkie usługi świadczone przez Emitenta oparte są na jednolitym schemacie, jakim jest dokonywana w ich ramach cesja wierzytelności (obrót wierzytelnościami). Emitent wykorzystując swoje doświadczenie brokera bankowego i niezależnego podmiotu działającego na rynku usług finansowych, oparł swoją działalność na oferowaniu nowoczesnej formy finansowania bieżącej działalności podmiotów gospodarczych definiowanej terminem faktoringu. Stosunkowo niewielka popularność usług faktoringowych wymaga ich zdefiniowania. Faktoring jest to: jawna dla odbiorców umowa łącząca faktora (usługodawcę) z dostawcą dóbr (towarów i usług) dostarczających je do odbiorców prowadzących działalność gospodarczą, w ramach której dostawca przenosi (cesja wierzytelności) bądź dokona przeniesienia (cesja przyszłych wierzytelności) na faktora wierzytelności, wynikających ze sprzedaży dóbr; faktor alternatywnie: finansuje dostawcę w postaci zaliczek (po dokonaniu dostawy) lub pożyczek (przed dokonaniem dostawy), prowadzi wszystkie rozliczenia związane z wierzytelnościami, dokonuje inkasa wierzytelności bądź przejmuje ryzyko niewypłacalności odbiorcy, za wynagrodzeniem 2. Faktoring jest to zatem umowa łącząca faktora i dostawcę dóbr (towarów, usług lub praw), w ramach której: dostawca sprzedaje (cesja wierzytelności) faktorowi wierzytelności, wynikające ze sprzedaży dóbr, a firma faktoringowa, taka jak Emitent: finansuje dostawcę, prowadzi rozliczenia związane z wierzytelnościami, dochodzi wierzytelności, przejmuje ryzyko braku spłaty od odbiorcy. 2 Finansista 01/2002 Faktoring remedium na recesję, Mirosław Nowicki. 86

3 Rysunek 5.1. Schemat typowej transakcji faktoringowej stosowany przez Emitenta Źródło: Emitent Emitent (faktor), jako instytucja świadcząca usługi faktoringowe, nabywając od swoich klientów udokumentowane fakturami wierzytelności pieniężne wynikające z przeprowadzonych transakcji, dostarcza im środki finansowe w wysokości stanowiącej równowartość nabytych faktur pomniejszonych o wynagrodzenie faktora. Dostawca (faktorant) otrzymuje środki pieniężne, jeszcze przed terminem ich wymagalności wynikającym z faktur. Działalność faktoringowa Emitenta stanowi alternatywę dla innych form krótkoterminowego finansowania działalności bieżącej podmiotów gospodarczych, a przede wszystkim krótkoterminowego kredytu bankowego. Podkreślić należy, iż faktoringu nie należy w jakikolwiek sposób łączyć z tzw. złymi długami. Faktoring należy do najbardziej elastycznych form finansowania umowy dostosowywane są do potrzeb i oczekiwań konkretnych klientów. W zależności od przyjętego kryterium podziału wyróżnia się szereg rodzajów faktoringu. Podstawowe kryterium uwzględnia podmiot ponoszący ryzyko niewypłacalności dłużnika. Emitent oferuje następujące formy faktoringu. Faktoring właściwy (pełny, bez regresu) Emitent przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika; jeżeli dłużnik nie ureguluje swojego zobowiązania. Emitentowi nie przysługuje prawo regresu do zbywcy wierzytelności. Ta forma faktoringu oprócz funkcji finansowania pełni także funkcje del credere (gwarancji dotrzymania warunków). Emitent odpowiadając za to, że dłużnik wykona ciążące na nim zobowiązania, zabezpiecza przedsiębiorcę przed ryzykiem utraty należności. Faktoring niewłaściwy (niepełny, z regresem) W tym przypadku, w razie niewypłacalności dłużnika faktorowi przysługuje prawo regresu do zbywcy wierzytelności, a ryzyko niewypłacalności dłużnika nie przechodzi na Emitenta. W konsekwencji, będący przedmiotem faktoringu niewłaściwego przelew wierzytelności nie jest definitywny w razie stwierdzenia niewypłacalności dłużnika wierzytelności wracają do sprzedawcy (faktoranta). Faktoring mieszany (wielopodmiotowy) Ryzyko niewypłacalności dłużnika jest dzielone pomiędzy faktora a klienta, ze względu na kryterium czasu, jak i przyczyn jego wystąpienia. W tej formie faktoringu występujący w transakcji dłużnik zazwyczaj przedstawia zabezpieczenie transakcji lub pokrywa część kosztów jej funkcjonowania. Stosując kryterium formy rozliczania, świadczona przez Emitenta usługa ma postać faktoringu dyskontowego i polega na rozliczaniu dostawy z góry, w formie zdyskontowania wierzytelności za okres od dnia ich nabycia do dnia wymagalności lub ustalonego przez strony umowy terminu. Na faktoring składa się pakiet usług, które zwykle dostosowywane są do potrzeb i oczekiwań klientów. W skład usługi faktoringowej wchodzą zwykle: usługi związane z finansowaniem zapotrzebowania na kapitał obrotowy, pakiet usług umożliwiających administrowanie wierzytelnościami, usługi związane z dochodzeniem należności. 87

4 Rysunek 5.2. Struktura usługi faktoringowej oferowanej przez Emitenta Źródło: Emitent Charakterystyka produktów i usług oferowanych przez pozostałe jednostki należące do Grupy Kapitałowej 1. Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. z siedzibą w Katowicach Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. ze względu na źródła kapitałów własnych zaliczyć należy do funduszy private equity. Fundusze tego typu, inwestując kapitały własne oraz stosując instrumenty finansowe, dążą do rozwoju i poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw, w które inwestują, co przekłada się zwykle na znaczący wzrost rynkowej wartości przejętych podmiotów. Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. skoncentrował się na inwestycjach restrukturyzacyjno-prywatyzacyjnych w obszarze małych i średnich przedsiębiorstw Technologie Buczek S.A. z siedzibą w Sosnowcu Spółka prowadzi szeroką działalność produkcyjną w zakresie wytwarzania: rur wysokostopowych, walców dla hutnictwa, rur zgrzewanych, rur ciągnionych oraz szerokiego zakresu usług przemysłowych Zakłady Przetwórstwa Spożywczego Vitapol Sp. z o.o. z siedzibą w Krzętle Spółka zajmuje się produkcją wyrobów kwaszonych, konserw, przyprawy i octu Videograf Edukacja Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie Spółka specjalizuje się wydawaniu podręczników, w tym z dziedziny informatyki Ogólnopolska Dystrybucja Podręczników Fama Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Spółka specjalizuje się w dystrybucji książek edukacyjnych na poziomie szkolnictwa podstawowego, gimnazjum i szkół ponad gimnazjalnych Nowe Technologie Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Spółka zajmuje się wynajmem maszyn i urządzeń Wartość sprzedaży i udział poszczególnych grup produktów towarów i usług Praktycznie jedynym liczącym się źródłem przychodów ze sprzedaży Emitenta jest sprzedaż usług faktoringowych. Wielkość realizowanych przychodów kształtuje się pod wpływem kilku czynników: obrotów, liczonych jako suma wartości skupionych faktur, aktualnej stawki WIBOR, marży odsetkowej, prowizji od wartości wykupionych faktur, prowizji od przyznanego limitu. 88

5 Emitent wycenia swoje usługi w formie marży od kosztu transakcji, wykorzystując następujący model dochodów: tf = (di + cr) + cf gdzie: tf przychód z transakcji (opłaty ogółem na rzecz Spółki), di wartość wykupionych faktur x stopa procentowa x liczba dni w okresie, cr prowizja od wartości wykupionych faktur, cf prowizja od limitu umowy faktoringowej pobierana jednorazowo. Zarówno marża odsetek, jak i prowizje obliczane są w oparciu o szacowane przez Emitenta ryzyko związane z transakcją. Szacunek ryzyka to jedno z kluczowych zagadnienie działalności faktoringowej. W latach łączne obroty Emitenta, mierzone wartością wykupionych faktur, wyniosły mln zł. W kolejnych latach utrzymywały się one na zbliżonym poziomie. Rysunek 5.3. Wielkość obrotów mierzona wartością wykupionych przez Emitenta faktur mln zł Źródło: Emitent Wartość i strukturę przychodów ze sprzedaży Emitenta przedstawia poniższa tabela. Tabela 5.2. Wartościowa struktura przychodów ze sprzedaży Emitenta I półrocze 2004 r r r r. Wyszczególnienie wartość udział % wartość udział % wartość udział % wartość tys. zł tys. zł tys. zł tys. zł udział % Przychody ze sprzedaży usług faktoringowych , , , ,7 Przychody ze sprzedaży pozostałych usług 59 0, , , ,3 Razem Źródło: Emitent Zmiany w poziomie przychodów miały swe źródło w zjawiskach obiektywnych, a w szczególności: znaczącym spadku stopy WIBOR w 2002 r. średnia stawka WIBOR (6-miesięczna) w relacji do roku poprzedniego obniżyła się o 8,8%, a w roku następnym spadła o 5,6%, czasowym wycofaniu się Emitenta z branż o podwyższonym ryzyku działania, a przede wszystkim z górnictwa węgla kamiennego, znajdującego się w fazie przekształceń. Emitent zamierza powrócić do tej branży w momencie, gdy ryzyko działalności faktoringowej skierowanej do podmiotów tej branży osiągnie akceptowany poziom. Wartościowa struktura przychodów w Grupie Kapitałowej przedstawia się następująco. Tabela 5.3. Wartościowa struktura przychodów ze sprzedaży Grupy Kapitałowej I półrocze 2004 r r r r. Wyszczególnienie wartość w tys. zł struktura % wartość w tys. zł struktura % wartość w tys. zł struktura % wartość w tys. zł struktura % Przychody netto ze sprzedaży usług faktoringowych Przychody netto ze sprzedaży rur Przychody netto ze sprzedaży wyrobów z drewna, tworzyw sztucznych i metali Przychody netto ze sprzedaży produktów spożywczych Przychody netto z wydawania podręczników i wydawnictw szkolnych

6 Wyszczególnienie Przychody netto ze sprzedaży usług przemysłowych oraz refaktury Przychody netto z najmu maszyn i urządzeń Przychody netto ze sprzedaży usług doradczych i zarządzania Przychody netto ze sprzedaży usług wydziałów pomocniczych Przychody netto ze sprzedaży pozostałych usług Przychody netto ze sprzedaży produktów, razem I półrocze 2004 r r r r. wartość w tys. zł struktura % wartość w tys. zł struktura % wartość w tys. zł struktura % wartość w tys. zł struktura % Źródło: Emitent Zmiany składu i charakteru działalności podmiotów tworzących Grupę Kapitałową w kolejnych latach spowodowały, że w analizowanym okresie poziom i struktura przychodów ze sprzedaży ulegały istotnym zmianom. W latach działalność grupy kapitałowej w dużym stopniu ogniskowała się w Emitencie. Poziom przychodów Grupy Kapitałowej determinowały przychody ze sprzedaży usług faktoringowych. W roku 2003 duża różnorodność Grupy Kapitałowej Emitenta, a przede wszystkim brak komplementarności i powiązań działalności operacyjnej jednostek tworzących Grupę Kapitałową, wpłynęły na zróżnicowanie przychodów ze sprzedaży. W strukturze przychodów ze sprzedaży dominowały: przychody ze sprzedaży usług faktoringowych, przychody ze sprzedaży rur oraz przychody ze sprzedaży wyrobów z drewna, tworzyw sztucznych i metali. Udział pozostałych grup produktów nie przekraczał 2% Informacje o otoczeniu, w jakim prowadzi działania Grupa Kapitałowa Ogólna charakterystyka rynku usług faktoringowych W krajach wysoko rozwiniętych rynek usług faktoringowych znajduje się od ponad 50 lat w fazie wzrostowej 3. Dla przykładu poniżej przedstawiono dynamikę obrotów firm faktoringowych w wybranych krajach świata, w których usługi faktoringowe pojawiły się znacznie wcześniej niż w Polsce: Rysunek 5.4. Dynamika obrotów firm faktoringowych w wybranych krajach oraz na całym świecie (rok 1997 = 100) Źródło: Obliczenia własne na podstawie World Factoring Yearbook World Factoring Yearbook

7 W Polsce początki rynku usług faktoringowych przypadają na pierwsze lata transformacji ekonomicznej. W opinii ekspertów na tempo rozwoju i kształt rynku usług faktoringowych wpłynęły przede wszystkim 4 : Duży udział państwa w gospodarce zarówno w sferze własnościowej (dominujący udział firm państwowych w gospodarce), jak i w zakresie szczegółowych regulacji prawnych określających ramy funkcjonowania podmiotów gospodarczych; Powszechne zjawisko zatorów płatniczych wydłużających się terminów płatności będących wynikiem zaprzestania obsługi zadłużenia generowanych w znacznej części przez podmioty pozostające we władaniu Skarbu Państwa; Wzrost inwestycji publicznych, charakteryzujących się długimi terminami płatności, trudnymi do sfinansowania przez przedsiębiorców; Niekorzystna struktura finansowania kapitałów własnych większości krajowych przedsiębiorstw, wynikająca w pierwszej kolejności z ograniczonych możliwości samodzielnego finansowania bieżącej działalności; Niska dyscyplina finansowa przedsiębiorstw, przejawiająca się powszechnym zjawiskiem niedotrzymywania terminów płatności; Niewydolność systemu sądowniczego wydłużające się terminy rozpatrywania spraw gospodarczych, wynikające głównie ze znacznego wzrostu ich liczby oraz stopnia złożoności, co skutkowało powstawaniem wielomiesięcznych opóźnień w rozstrzygnięciach spraw i przesuwało w czasie egzekucje roszczeń, a więc odzyskanie należnych wierzytelności; Często nadmierne sformalizowanie procedur bankowych, którym wielu przedsiębiorców nie było w stanie sprostać. Zjawiska te powodują, że pomimo tego, iż kredyt bankowy pozostaje dominującym źródłem finansowania, faktoring staje się usługą coraz bardziej znaną i poszukiwaną. Przykład gospodarek wysoko rozwiniętych wskazuje, iż faktoring zdobył sobie trwałe miejsce w finansowaniu działalności przedsiębiorstw, czego potwierdzeniem jest podwajanie się wielkości rynków usług faktoringowych w okresach dwu- trzyletnich 5. W Polsce rynek usług faktoringowych rozwija się od lat 90. i związany był przede wszystkim z aktywnością banków. Zaostrzenie przez Narodowy Bank Polski procedur oceny ryzyka w sektorze bankowym spowodowało, że ze struktur banków zaczęto wydzielać podmioty zależne ukierunkowane na świadczenie usług faktoringowych. Na rynku powstawały również wyspecjalizowane, niezależne od banków firmy faktoringowe, takie jak Eurofaktor S.A. Zgodnie z oceną specjalistów z branży, krajowy rynek usług faktoringowych znajduje się jeszcze w fazie wczesnego rozwoju, stąd m.in. jego dynamika należy do najwyższych w Europie 6. Wartość rynku usług faktoringowych w Polsce mierzona obrotem faktorów działających na rynku rośnie: w 2001 r. o 20,4% w stosunku do roku 2000; w 2002 r. o 29,6% w relacji do roku poprzedniego; w 2003 r. o 17,7% w porównaniu do roku Rysunek 5.5. Dynamika obrotów na rynku usług faktoringowych mierzona wartością wykupionych faktur mln zł Źródło: Materiały Konferencji Instytucji Faktoringowych, styczeń 2004 r., wrzesień 2004 r. W 2003 r. według informacji Konferencji Instytucji Faktoringowych (KIF) z usług faktorów skorzystało blisko 1,2 tys. przedsiębiorstw i zrealizowano tys. transakcji z 80 tys. odbiorców. Według specjalistów branży, perspektywy rozwoju rynku usług faktoringowych są cały czas bardzo obiecujące. Z danych KIF-u wynika, iż łączne obroty krajowych faktorów wynoszą 1,5% w relacji do PKB, a w krajach Europy Zachodniej są one aż ośmiokrotnie wyższe. 4 Finansista 01/2002 Faktoring remedium na recesję, Mirosław Nowicki. 5 Finansista 01/2002 Faktoring remedium na recesję, Mirosław Nowicki. 6 Puls Biznesu Rynek rozwija się szybko, Patrycja Otto. 91

8 Tendencje i zjawiska w otoczeniu rynkowym oraz ich wpływ na działalność Emitenta Charakter dostępnych prognoz dotyczących przebiegu istotnych zjawisk ekonomicznych i politycznych pozwala na budowę jedynie uproszczonych scenariuszy rozwoju rynku i ich wpływu na działalność i wyniki Emitenta. Z tendencji o charakterze makroekonomicznym do istotnych zjawisk należy zaliczyć: Wyraźne i zdaniem wielu analityków rynku trwałe ożywienie gospodarcze; W okresie koniunktury oprócz powstawiania nowych firm, te już funkcjonujące na rynku rozszerzają sprzedaż i udoskonalają produkty. Faktoring może być dla nich wygodnym i elastycznym narzędziem finansowym. Efekty związane z akcesją Polski do Unii Europejskiej. To w pierwszej kolejności poszerzenie ogólnie rozumianego otoczenia rynkowego Emitenta oraz trwałe przeszczepienie na rynek polski rozwiązań od lat znanych i praktykowanych przez firmy faktoringowe, w tym szczególnie wymiana klientów i wzrost świadomości przedsiębiorców, powinny zdynamizować rynek faktoringu i stać się trwałym bodźcem rozwoju. W branży faktoringowej zarówno w Polsce, jak i na świecie do znaczących tendencji należy zaliczyć: Rozszerzanie działalności krajowych instytucji finansowych; Coraz więcej instytucji świadczących usługi faktoringowe rozszerza obszar funkcjonowania na nowe rynki. Powstają międzynarodowe holdingi faktoringowe, tj. np. NMB Heller Holding, IFN Finance, De Lage Landen International. Zrzeszanie się firm faktoringowych 7 ; Na świecie istnieje obecnie kilka międzynarodowych organizacji faktoringowych, z których największe to Factors Chain International (FCI), skupiająca ponad 130 firm i banków faktoringowych z 60 krajów, oraz International Factors Group (IFG), zrzeszająca 58 firm w 37 państwach. W Polsce w 2001 w ramach Konfederacji Polskich Pracodawców Prywatnych (KPPP) powstała Konferencja Instytucji Faktoringowych (KIF), której zadaniem jest ochrona praw i interesów zrzeszonych firm, a przede wszystkim stworzenie lobby na rzecz dokonania stosownych zmian w prawodawstwie i wymiana danych o niesolidnych dłużnikach. Obecnie w Konferencji Instytucji Faktoringowych zrzeszonych jest dziewięciu faktorów (w tym Eurofaktor S.A. od maja 2004 r.). Wzrost konkurencji motywowanej dynamicznym rozwojem branży; Wzrost liczby firm oferujących usługi faktoringowe, zarówno będących afiliacjami banków, jak i niezależnymi od banków podmiotami, wpłynął na wzrost konkurencyjności usług oraz ich różnorodność Pozycja rynkowa Emitenta Według stanu na koniec 2003 r. w kraju funkcjonuje dziewięć podmiotów wyspecjalizowanych w świadczeniu usług faktoringowych. Tabela 5.4. Firmy działające na rynku usług faktoringowych (2003 r.) Rok powstania Nazwa firmy Status firmy 1994 Handlowy Heller S.A. Akcjonariat: Bank Handlowy w Warszawie S.A. I NMB Heller Holding NV z Holandii 1995 Polfaktor S.A. Utworzony przez BRE Bank S.A. oraz Intermarket Bank AG z Austrii 1996 Eurofaktor S.A. Niezależna Spółka Akcyjna 1999 Pekao Faktoring Sp. z o.o. Grupa Banku Pekao S.A Forin Sp. z o.o. Grupa Banku Millennium S.A Arvato Services Polska Oddział Bertelsmann Media Sp. z o.o., należący do grupy przedsiębiorstw międzynarodowego koncernu Bertelsmann AG Raiffeisen Faktorin Polska Sp. z o.o. Właścicielem jest Raiffeisen Bank Polska S.A Bibby Factors Polska Sp. z o.o. Część Bibby Line Group brytyjskiej grupy przedsiębiorstw 2003 BZ WBK Faktor Sp. z o.o. Zależna od Banku Zachodniego, należącego do Grupy AIB instytucji bankowej i finansowej w Irlandii Źródło: Boss Gospodarka nr 2 (luty 2004 r.) Materiały Konferencji Instytucji Faktoringowych (styczeń 2004 r.) Banki i ich afiliacje jako pierwsze rozpoczęły świadczenie usług faktoringowych. Z przyczyn obiektywnych wiodącą rolę na rynku odgrywają podmioty powołane do życia przez banki i pozostające z nimi w ścisłych związkach kapitałowych. Największy podmiotem branży pod względem obrotów jest lubelska spółka Pekao Faktoring Sp. z o.o., kontrolowana przez Bank Pekao S.A., która w 2003 r. skupiła faktury na łączną kwotę ponad 4,2 mld zł. Na drugim miejscu plasuje się Raiffeisen Faktoring Sp. z o.o., który skupił faktury za 3,2 mld zł. 7 Materiały Konferencji Instytucji Faktoringowych, styczeń 2004 r. 92

9 Rysunek 5.6. Pozycja rynkowa Emitenta wg wartości skupionych faktur Źródło: Materiały Konferencji Instytucji Faktoringowych, styczeń 2004 r., wrzesień 2004 r. Uwaga: Pozycjonowanie firm faktoringowych dokonywane jest na całym świecie standardowo w odniesieniu do obrotów firm faktoringowych mierzonych wartością wykupionych faktur, gdyż poziom przychodów jest wartością wynikową, w znacznym stopniu zależną od polityki właściciela firmy faktoringowej (banku). Tabela 5.5. Charakterystyka krajowej konkurencji Emitenta Nazwa firmy Handlowy Heller S.A. Polfaktor S.A. Pekao Faktoring Sp. z o.o. Forin Sp. z o.o. Arvato Services Polska Raiffeisen Faktoring Polska Sp z o.o. Bibby Factors Polska Sp. z o.o. BZ WBK Faktor Sp. z o.o. Charakterystyka jedna z najstarszych firm faktoringowych w Polsce; obsługuje zarówno duże międzynarodowe koncerny, jak i dynamicznie rozwijające się spółki średniej wielkości; koncentruje się na branży elektronicznej, spożywczej, tekstylnej, odzieżowej, urządzeń biurowych i zabawkarskiej; posiada biura w Warszawie i Gdyni jako jedyna w Polsce należy do International Chain Faktors; posiada biura handlowe w Warszawie i czterech innych miastach w Polsce; największa firma faktoringowa w Polsce; posiada 7 regionalnych biur sprzedaży i ściśle współpracuje ze swoim udziałowcem z Włoch (UniCredito Italiano) od 2004 r. włączony do struktur Banku Millennium; posiada biuro w Warszawie i 4 biura regionalne świadczy usługi na bazie outsourcingu w zakresie logistyki, marketingu bezpośredniego oraz obsługi finansowej; Arvato specjalizuje się w kompleksowym zarządzaniu należnościami oraz w realizowaniu faktoringu w pełnej formie, tj. z przejęciem ryzyka niewypłacalności odbiorców jedna z najdynamiczniej rozwijających się firm faktoringowych; świadczy swoje usługi za pośrednictwem sieci oddziałów Raiffeisen w Polsce kieruje swoją ofertę do małych i średnich przedsiębiorstw; specjalizuje się w kompleksowej obsłudze polegającej na finansowaniu środków zamrożonych w niezapłaconych fakturach oraz aktywnym zarządzaniu należnościami oraz ich ściąganiu kieruje swoją ofertę zarówno do firm produkcyjnych, handlowych, jak i usługowych, prowadzących sprzedaż z odroczonymi terminami płatności; specjalizuje się w bieżącym finansowaniu i administrowaniu wierzytelnościami Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Boss Gospodarka nr 2 (luty 2004) oraz Materiałów Konferencji Instytucji Faktoringowych (styczeń 2004 r.) Eurofaktor to jedyny liczący się na rynku krajowym, niezależny od banków podmiot świadczący usługi faktoringowe. Pomimo pojawiania się nowych instytucji faktoringowych pozycja Emitenta w branży jest stabilna od 2002 r. utrzymuje on pozycję największej niezależnej od banków firmy faktoringowej. Mając na uwadze skalę obrotów realizowanych przez Emitenta, stwierdzić należy, iż przewodzi on grupie firm faktoringowych z rocznym poziomem skupu faktur poniżej 1 mld złotych. 93

10 Tabela 5.6. Porównanie obrotów realizowanych przez Emitenta z obrotami realizowanymi przez firmy z branży Firmy faktoringowe I półrocze 2004 r r r r. Wartość wykupionych faktur w mln zł Pekao Faktoring Raiffeisen Faktoring Polfaktor Handlowy Heller EUROFAKTOR Forin (Bank Millennium) BZ WBK Faktor Arvato Services Bibby Factors Źródło: Materiały Konferencji Instytucji Faktoringowych, styczeń 2004 r, wrzesień 2004 r. i Emitent Bariery rynkowe Na rynku usług faktoringowych rosną oczekiwania odbiorców w stosunku do usług oferowanych przez firmy faktoringowe. Dotyczy to przede wszystkim kompleksowości oferty, a więc zakresu świadczonych usług, w tym również usług dodatkowych, zarządzania ryzykiem (faktoring bez regresu i z regresem) oraz zasadami i skalą przyznawanych limitów finansowania. Wyraźną barierę szczególnie dla firm niepowiązanych z bankami stanowi dostęp do środków finansowych, a przede wszystkim kredytów bankowych na finansowanie działalności bieżącej. Dla dostawców usług faktoringowych rynek w dalszym ciągu ma charakter rynku konsumenta i kształtuje go przewaga podaży ofert nad popytem. Ze względu na fakt, iż faktoring jest relatywnie nowym instrumentem finansowym barierę tworzy niski poziom zrozumienia jego istoty i korzyści z jego stosowania, co wpływa na istnienie obaw przed skorzystaniem z innego niż tradycyjne źródła pozyskania kapitału. Rozwiązaniem jest edukacja przedsiębiorców zarówno przez same firmy faktoringowe, jak i Konferencję Instytucji Faktoringowych Przewagi konkurencyjne Istotną przewagą rynkową, która będzie miała coraz większe znaczenie w następnych latach jest swoboda w kształtowaniu przez Emitenta usług i oferowaniu ich klientom. Firmy faktoringowe zależne od banków realizują strategię swoich właścicieli zarówno względem produktów, jak i obsługiwanych klientów. Zaostrzone zasady oceny ryzyka przez banki (zalecenia bazylejskie 9 ) przekładane są na zależne od nich spółki faktoringowe, co sprawia, iż coraz większa liczba potencjalnych klientów nie mieści się w kryteriach bankowych i nie może być przez nich obsłużona. Emitent nie jest zobligowany do literalnego stosowania się do zaleceń bazylejskich, może skupić się na budowie bezpiecznych modeli biznesowych (faktoringowych), wzbogacając produkt o usługi dodatkowe, które nie mieszczą się w profilu działania grup bankowych Zagrożenia (substytuty, bariery prawne i finansowe) Rynek usług faktoringowych od wielu lat wyróżnia się dużą dynamiką wzrostu, wyższą niż większość innych usług finansowych. W krajach Europy Zachodniej rozpowszechnił się w latach 50. Obecnie uważany za niezbędny i trwały instrument finansowy nowoczesnej gospodarki, a jego popularność niezmiennie rośnie, czego wyrazem jest średnioroczny wzrost obrotów firm faktoringowych w Europie na poziomie 14,9% w latach Substytuty W branży Emitenta mówiąc o substytutach, należy mieć na myśli inne, alternatywne źródła finansowania dla podmiotów gospodarczych, jednak ich charakter, konstrukcja i podstawy formalne, jakie umożliwiają korzystanie z nich znacznie różnią się od tych, jakie oferuje faktoring. Uważa się, iż faktoring może w większości przypadków zastąpić krótkoterminowe kredyty bankowe oraz usługi związane ze sprzedażą wierzytelności. 8 Dokonano korekty pozycji dotyczącej wartości wykupionych faktur przez Eurofaktor S.A. zgodnie z aktualnymi danymi Emitenta. 9 zalecenia bazylejskie zbiór zasad dotyczących funkcjonowania systemów bankowych krajów Unii Europejskiej, ustalonych przez Bazylejski Komitet do spraw Nadzoru Bankowego. Zalecenia bazylejskie zostały sformowane w postaci Metodologii Adekwatności Kapitałowej, która będzie wdrażana przez państwa Unii Europejskiej na podstawie dyrektywy CAD III (Capital Adequancy Directive). Metodologia Adekwatności Kapitałowej oparta jest na trzech filarach: 1. Minimalnych wymogach kapitałowych (określonych prawem), 2. Badaniu nadzorczym (mającym na celu ustalanie adekwatności kapitałowej instytucji i ocenę wewnętrznego procesu oceny kapitału), 3. Dyscyplinie rynkowej (zachęcaniu banków do utrzymywania adekwatnego kapitału). 10 Obliczenia własne na podstawie World Factoring Yearbook

11 Rysunek 5.7. Podstawowe różnice między kredytem bankowym a faktoringiem 11 Źródło: Emitent Nieporównywalnie prostszą formułę mają usługi oparte na sprzedaży wierzytelności, które ograniczają się do zapłaty ceny za wierzytelność. Firma dokonująca sprzedaży należności traci zupełnie kontrolę nad wierzytelnościami, a ta prosta usługa nie obejmuje również innych tak istotnych elementów, jak np. administrowania wierzytelnościami. Z reguły w przeciwieństwie do faktoringu dotyczy ona tzw. złych długów, czyli przypadków, w których termin płatności już minął lub z innego powodu są to trudne wierzytelności Bariery prawne Rozwój faktoringu w Polsce ograniczają również przepisy prawne. Brak szczegółowych rozwiązań prawnych przysparza problemów, w tym nawet związanych z definicją faktoringu oraz sposobem traktowania rozliczeń z nim związanych. Do najistotniejszych kwestii wskazywanych przez ekspertów z branży wymagających stworzenia regulacji prawnych uwzględniających specyfikę usług faktoringowych należą: Niejednoznaczne zapisy nowej ustawy VAT dotyczące opodatkowania usług faktoringowych; Niekorzystne zapisy Ustawy o podatku od osób prawnych (CIT), która w obecnej formie nie pozwala zaliczać strat powstałych w wyniku prowadzenia działalności faktoringowej w koszty uzyskania przychodów (z takiego prawa mogą m.in. korzystać firmy faktoringowe w Niemczech, Holandii, Czechach); Ustawa o przeciwdziałaniu wprowadzenia do obrotu finansowego wartości majątkowych, pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, która wprowadza nowe obowiązki dla faktorów w zakresie budowy systemów zarządzania informacją; Brak jednoznacznej opinii w zakresie konieczności stosowania przez faktorów ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, która ma chronić wierzycieli w obrocie gospodarczym, dając prawo żądania od dłużnika odsetek ustawowych już od 31 dnia po spełnieniu świadczenia przez wierzyciela. Nie bez znaczenia są również stosowane w obrocie prawnym, przez np. sieci handlowe, zakazy cesji wierzytelności w umowach z dostawcami, co wprost uniemożliwia dostawcom korzystanie z usług faktoringowych i eliminuje tę grupę jako potencjalnych klientów firm faktoringowych Bariery finansowe Bariery związane z pozyskaniem źródeł finansowania dotyczą przede wszystkim instytucji faktoringowych niepowiązanych z bankami. Banki niechętnie udzielają kredytów autonomicznym faktorom, postrzegając ich jako konkurenta dla własnych firm faktoringowych. Rynek nie wytworzył innych barier finansowych (wielkość minimalnego kapitału), którym poddane są w sposób szczególny firmy faktoringowe Informacje o otoczeniu, w jakim działają pozostałe jednostki z Grupy Kapitałowej wraz z określeniem ich pozycji rynkowej 1. Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. z siedzibą w Katowicach Z badań przeprowadzonych przez Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych i Price Waterhouse Coopers na koniec 2002 r. wynika, iż kapitał zainwestowany w fundusze typu venture capital w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej można szacować na mln Euro, z tego na Polskę przypadło aż 51%. Udział krajowych źródeł finansowania jest jednak niewielki i większość środków trafiających do funduszy pochodzi od zagranicznych inwestorów instytucjonalnych. Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. jest pierwszym w Polsce regionalnym funduszem private equity, z kapitałem pochodzącym w 100% od inwestorów krajowych. Biorąc pod uwagę wielość zainwestowanych przez Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. kapitałów, które zgodnie z informacjami zarządu kształtują się na poziomie ok. 4,6 mln Euro, jego udział w rynku krajowym kształtuje się na poziomie ok. 0,4%. 95

12 1.1. Technologie Buczek S.A. z siedzibą w Sosnowcu W 2003 r., według szacunków Zarządu, udział Spółki w krajowym rynku sprzedaży poszczególnych rodzajów wyrobów hutniczych kształtował się na poziomie: 85% w zakresie sprzedaży walców hutniczych, 8% w zakresie sprzedaży rur wysokostopowych i również 8% w zakresie sprzedaż rur kalibrowanych ze szwem Zakłady Przetwórstwa Spożywczego Vitapol Sp. z o.o. z siedzibą w Krzętle Działalność w sektorze przetwórstwa rolno-spożywczego prowadzi ponad 50 tys. podmiotów, w tym przetwórstwem owocowo-warzywnym zajmuje się ok. 1,3 tys. firm. Większość z nich to bardzo małe podmioty o zasięgu lokalnym. Znacząca część rynku należy do kilku dużych firm, produkujących pod znanymi ogólnokrajowymi markami. W ocenie Zarządu spółki udział w rynku Zakładów Przetwórstwa Spożywczego Vitapol Sp. z o.o. kształtuje się na poziomie 0,1% Videograf Edukacja Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie Udział Spółki na krajowym rynku jest niewielki zgodnie z szacunkami Zarządu Spółki kształtuje się on na poziomie nie większym niż 1% Ogólnopolska Dystrybucja Podręczników Fama Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Według szacunków Zarządu Spółki jej udział na rynku książki edukacyjnej jest niewielki i kształtuje się na poziomie 1%-1,5% Nowe Technologie Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Zgodnie z szacunkami Zarządu udział Spółki w rynku krajowym wynosi poniżej 1% Informacje o głównych rynkach zbytu Emitenta i Grupy Kapitałowej Rynki zbytu w podziale wg asortymentu usług Rynki zbytu Emitenta Strategia Emitenta zakłada specjalizację branżową kieruje on swoje usługi przede wszystkim do branży energetycznej. Emitent działa jednak również w takich sektorach jak: hutnictwo, usługi, pozostały przemysł i w innych branżach. W 2003 roku nastąpiła wyraźna polaryzacja kierunków sprzedaży. Udział energetyki osiągnął poziom 54%, dla przemysłu wzrósł do 33%, a udział górnictwa i hutnictwa kształtuje się na poziomie około 7%. Rysunek 5.8. Struktura sprzedaży wg rynków lata Źródło: Emitent Zmiany te są skutkiem dążenia Emitenta do ograniczenia zaangażowania w branżach, w których wzrosło ryzyko działania i koncentracji w segmentach zapewniających stabilne, długotrwałe dochody, przy akceptowanym poziomie ryzyka. Za szczególnie korzystne zjawisko należy uznać wzrost udziału klientów z innych branż przemysłu, co zmniejsza uzależnienie od energetyki i obniża ryzyko ogólne działalności Emitenta. A. Rynek energetyczny Rynek energetyczny w Polsce stanowi jedną z największych gałęzi przemysłu w Polsce. Funkcjonują na nim następujące grupy podmiotów: elektrownie, elektrociepłownie, lokalni operatorzy przesyłu energii, 96

13 krajowy operator systemów energetycznych, krajowy operator przesyłu energii, inne podmioty powołane w ramach reformy. Czołowe miejsce zajmują tutaj takie firmy jak: PSE S.A., PKE S.A., Elektrownia Bełchatów S.A., GZE S.A., Energetyka Poznańska S.A. oraz STOEN. Podstawowe zasady funkcjonowania krajowego rynku energetycznego zawarte zostały w ustawie Prawo Energetyczne oraz związanych z nim aktach wykonawczych. Prawo Energetyczne nie przewiduje szczególnych ograniczeń w kształtowaniu różnych form handlu energią. Głównym celem regulacji w energetyce jest: zapewnienie prawidłowej gospodarki energią oraz ochrona interesów odbiorców finalnych. Kwestią tą zajmuje się Urząd Regulacji Energetyki. Obecnie polska energetyka przeżywa okres poważnych zmian, związanych z przekształceniami własnościowymi i zmianami zachodzącymi w energetyce światowej. Celem realizacji założeń polityki energetycznej Polski jest: uwolniony rynek, wzrost konkurencyjności krajowych producentów oraz stworzenie warunków dla rozwoju i modernizacji sektora energetycznego. Emitent specjalizuje się w obsłudze faktoringowej sektora energetycznego, a podstawowe zmiany zachodzące w branży, jak konsolidacja rynku i restrukturyzacja kontraktów długoterminowych, zaowocują nie tylko prostym wzrostem konkurencji, ale i powstaniem struktur multienergetycznych. Dla Emitenta jest to szansa do rozszerzenia działalności na tym rynku poprzez budowę finansowania dla nowo powstałych struktur. B. Rynek hutniczy Rynek hutniczy tworzą dwa podstawowe segmenty: produkcyjny i dystrybucyjny. Sytuacja polskiego hutnictwa charakteryzowała się do niedawna trwałym brakiem płynności, wysokim zadłużeniem, brakiem kapitału, a w rezultacie dużymi zatorami płatniczymi. Postępująca prywatyzacja i trwająca od niedawna koniunktura na rynkach światowych zmieniła obraz branży. Rynek hutniczy, którego podmioty należą do największych odbiorców energii stanowi dla Emitenta atrakcyjny rynek zbytu usług faktoringowych. C. Rynek górniczy Rynek górnictwa węgla kamiennego w Polsce tworzą obecnie duże struktury, takie jak Kompania Węglowa S.A., Katowicki Holding Węglowy oraz mająca wejść w struktury Koncernu Węglowo-Koksowego Jastrzębska Spółka Węglowa. Część kopalń działa samodzielnie, a Minister Skarbu Państwa planuje ich prywatyzację. Polskie górnictwo charakteryzuje się wysokim stopniem zadłużenia oraz powstawaniem dużych zatorów płatniczych. Trwające od kilku lat intensywne prace mające na celu restrukturyzację polskiego górnictwa przynoszą wprawdzie stopniową poprawę, choć dzieje się to głównie na drodze zamykania kolejnych kopalni. Górnictwo jako dostawca paliwa energetycznego do polskich elektrowni tworzy Emitentowi szanse pozyskania znaczących obszarów prowadzenia działalności faktoringowej. Emitent swój sukces na styku rynków górniczego i energetycznego zawdzięcza m.in. bieżącej analizie sytuacji oraz ciągłej adaptacji swoich produktów do zmieniających się warunków. Ze względu na skalę obrotów i ryzyko transakcyjne najatrakcyjniejszym rynkiem dla Emitenta pozostanie energetyka. Szacunki Emitenta na podstawie przepływów wewnątrzenergetycznych pomiędzy Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi, Energetyką Zawodową oraz Zakładami Energetycznymi wskazują, iż wartość obrotów branży energetycznej kształtuje się na poziomie ok. 73,1 mld zł. Jeszcze wyższa jest szacunkowa wartość przychodów z przepływów wymuszonych w grupie energetyczno-paliwowo-przemysłowej i wynosi ok. 113,2 mld zł. 97

14 Rysunek 5.9. Szacowana wartość rynków zbytu Źródło: Emitent PSE Polskie Sieci Elektroenergetyczne EZ Energetyka Zawodowa ZE Zakłady Energetyczne DP Dostawcy Paliw ZP Zakłady Przemysłowe Szacunkowa wartość przepływów PSE + ZE + EZ 10% (tj. szacunkowy procent przychodów z zewnątrz) Szacunkowa wartość przychodów ZE + EZ + DP + ZP Kierunek przepływów pieniężnych Dzięki doskonałej znajomości branży Emitent wykorzystuje na potrzeby własnego rozwoju istnienie naturalnych przepływów pomiędzy sektorem energetyki a dostawcami paliw i zakładami przemysłowymi, tworząc produkty odpowiadające istniejącemu już zapotrzebowaniu klientów z tych sektorów. 98

15 Rysunek Wzajemne zależności między klientami Emitenta Źródło: Emitent D. Rynek małych i średnich przedsiębiorstw W Polsce tzw. małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) stanowią ok. 99% funkcjonujących podmiotów, a ich udział w tworzeniu PKB wynosi 48% i zatrudniają one ok. 64% pracujących. Jest to jeden z najdynamiczniej rozwijających się segmentów gospodarki, charakteryzujący się wysokim zapotrzebowaniem na kapitał obrotowy, a tym samym stanowi on chłonny rynek dla usług faktoringowych. Jest to zarazem rynek o trudnym do szacunku ryzyku i relatywnie wysokich kosztach świadczenia usług faktoringowych (rozproszenie transakcji). Emitent w swej strategii przewiduje wejście na ten rynek, rozpoczynając od bezpiecznej jego części, tj. podmiotów powiązanych z nim kapitałowo (w tym tworzących portfel Górnośląskiego Funduszu Restrukturyzacyjnego S.A.) Rynki zbytu pozostałych jednostek należących do Grupy Kapitałowej wg asortymentu produktów, towarów i usług 1. Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. z siedzibą w Katowicach Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. jest funduszem specjalizującym się szczególnie w inwestycjach restrukturyzacyjno-prywatyzacyjnych w obszarze małych i średnich przedsiębiorstw. Ze względu na charakter działalności Funduszu za rynki zbytu uznać należy kierunki sprzedaży aktywów inwestycyjnych (spółek portfelowych). Swoją ofertę Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. kieruje do: Inwestorów branżowych dokonujących akwizycji w branżach, w których działają spółki portfelowe Górnośląskiego Funduszu Restrukturyzacyjnego S.A.; Innych funduszy typu private equity zainteresowanych inwestycjami w zrestrukturyzowane podmioty; Inwestorów finansowych Technologie Buczek S.A. z siedzibą w Sosnowcu Odbiorcami rur kalibrowanych ze szwem są podmioty z przemysłu motoryzacyjnego, budownictwa, zajmujące się produkcją sprzętu sportowo-turystycznego, produkcją mebli oraz produkcją urządzeń dla przemysłu chemicznego, petrochemicznego, farmaceutycznego i spożywczego. 99

16 Rury wysokostopowe trafiają do przemysłu chemicznego, petrochemicznego (rafinerie), spożywczego oraz producentów elementów grzejnych. Walce produkowane są na potrzeby przemysłu hutniczego (walcowni). Struktura wartościowa sprzedaży wg odbiorców kształtuje się następująco: IPS 12%, Tenneco 9%, Zakład Ślusarski K. Pustuł 9% oraz pozostali 70% Zakłady Przetwórstwa Spożywczego Vitapol Sp. z o.o. z siedzibą w Krzętle Odbiorcami wyrobów Spółki są przede wszystkim hurtownie, sieci hipermarketów oraz sklepy detaliczne. Do największych należą: SCA PR Polska (15%), Hurtownia Zawadzki (10%) oraz BOS S.A. (7%); udział pozostałych odbiorców w strukturze sprzedaży jest niewielki (łącznie 68%) Videograf Edukacja Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie Głównym odbiorcą Spółki jest Ogólnopolska Dystrybucja Podręczników FAMA Sp. z o.o., której udział w wartości sprzedaży kształtuje się na poziomie 36%. Spółka sprzedaje również podręczniki bezpośrednio do szkół Ogólnopolska Dystrybucja Podręczników Fama Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Spółka sprzedaje podręczniki do szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz do księgarni i hurtowni. Znaczącym odbiorcą Spółki jest WKRA S.A. w Warszawie, której udział w wartości sprzedaży wynosi 18% Nowe Technologie Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Odbiorcą usług oferowanych przez Spółkę jest wyłącznie firma Fob-Daim Sp. z o.o. Tabela 5.7. Rynki zbytu wg asortymentu produktów i usług Wyszczególnienie Główne rynki zbytu energetyka, hutnictwo i górnictwo, usługi faktoringowe usługi, przemysł przemysł motoryzacyjny, budownictwo, produkcja sprzętu sportowo-turystycznego, produkcja mebli, produkcja urządzeń dla przemysłu chemicznego, petrochemicznego, rury farmaceutycznego i spożywczego, przemysł chemiczny, przemysł petrochemiczny, przemysł spożywczy, produkcja elementów grzejnych wyroby z drewna, tworzyw sztucznych i metali krajowe i zagraniczne huty (głównie walce hutnicze) szkoły, podręczniki i wydawnictwa szkolne odbiorcy indywidualni usługi przemysłowe oraz refaktury lokalny rynek małych i średnich przedsiębiorstw producent zamknięć do butelek (jedynym odbiorcą jest spółka Fob-Daim najem maszyn i urządzeń Sp. z o.o. z siedzibą w Zawierciu) usługi doradcze i zarządzania lokalny rynek małych i średnich przedsiębiorstw usługi wydziałów pomocniczych lokalny rynek małych i średnich przedsiębiorstw pozostałe usługi lokalny rynek małych i średnich przedsiębiorstw Źródło: Emitent Rynki zbytu w podziale na krajowe i zagraniczne Działalność Emitenta skierowana jest na rynek krajowy. Siedziba Emitenta znajduje się w Mysłowicach. Nie posiada on oddziałów i dotychczas wyodrębnił biuro zamiejscowe w Warszawie. Emitent prowadzi działalność głównie na Śląsku i Mazowszu, jednak ze względu na charakter świadczonych usług można mówić o ogólnokrajowym zasięgu. Tabela 5.8. Struktura przychodów ze sprzedaży usług Emitenta w podziale na kraj i na eksport Wyszczególnienie I półrocze 2004 r r r r. wartość tys. zł udział % wartość tys. zł udział % wartość tys. zł udział % wartość tys. zł udział % Przychody ze sprzedaży produktów, razem: Kraj Eksport Źródło: Emitent 100

17 Główne rynki zbytu Grupy Kapitałowej w podziale na kraj i eksport przedstawia poniższa tabela: Tabela 5.9. Struktura przychodów ze sprzedaży produktów Grupy Kapitałowej w podziale na kraj i na eksport Wyszczególnienie Przychody ze sprzedaży produktów, razem: I półrocze 2004 r r r r. wartość tys. zł udział % wartość tys. zł udział % wartość tys. zł udział % wartość tys. zł udział % Kraj Eksport Źródło: Emitent Do jednostek Grupy Kapitałowej, które sprzedają swoje produkty, usługi lub towary na eksport należą: Technologie Buczek S.A. z siedzibą w Sosnowcu, Zakłady Przetwórstwa Spożywczego Vitapol Sp. z o.o. z siedzibą w Krzętle. Udział eksportu w strukturze tych podmiotów jest jednak niewielki nie przekracza 10% Kanały dystrybucji Emitent sprzedaje usługi bezpośrednio. Nie posiada on oddziałów i jedynie sporadycznie korzysta z usług partnerów handlowych. Na dzień 30 czerwca 2004 r. Emitent posiadał jedynie dwie umowy o pośrednictwo w pozyskiwaniu klientów. Podstawową formą pozyskiwania klientów pozostanie sprzedaż bezpośrednia Informacja o sezonowości produkcji i rynków zbytu Sezonowość sprzedaży Emitenta i jego rynków zbytu Ze względu na swój charakter usługi świadczone przez Emitenta ze swej istoty nie podlegają sezonowości. Faktoring związany z przepływami pieniężnymi klientów, które mogą podlegać sezonowości obejmuje zwykle ściśle określoną wartość tych przepływów. Stąd sezonowość przepływów pieniężnych klientów Emitenta w znacząco mniejszym stopniu przenosi się na sezonowość sprzedaży usług świadczonych przez Spółkę. A. Rynek energetyczny Zapotrzebowanie na energię elektryczną charakteryzuje się wahaniami sezonowymi wzrasta w okresie zimowym. Istotne znaczenie z punktu widzenia Emitenta świadczącego usługi faktoringowe ma jednak fakt, iż sezonowe wahania zapotrzebowania na energię w istocie nie przekładają się na wahania przepływów pieniężnych. Wpływa na to przede wszystkim charakter rynku energetycznego (ciągłe zapotrzebowania na energię) oraz fakt, iż obrót energią opiera się głównie na kontraktach długoterminowych. B. Rynek hutniczy Podmioty funkcjonujące na rynku hutniczym, z którymi współpracuje Emitent są powiązane z rynkiem energetycznym, a ich współpraca opiera się przede wszystkim na stałych, długoterminowych kontraktach. W związku powyższym, podobnie jak w przypadku rynku energetycznego, sezonowe zmiany zapotrzebowania na wyroby hutnicze w istotnie mniejszym stopniu przekładają się na przepływy pieniężne obsługiwane przez Emitenta. C. Rynek górniczy Na rynku górniczym, podobnie jak w przypadku rynku energetycznego i hutniczego, Emitent działa na styku energetyki i górnictwa, a w związku z tym sezonowość przepływów pieniężnych obsługiwanych przez Emitenta jest znacząco niższa niż dla całej branży. W podmiotach Grupy kapitałowej sezonowość sprzedaży jest pochodną branży, w której działa dany podmiot. 101

18 Sezonowość sprzedaży pozostałych jednostek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej i ich rynków zbytu Tabela Podmiot Sezonowość sprzedaży Przyczyna Wahania sprzedaży Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. n.d. n.d. n.d. Technologie Buczek S.A. tak przerwy produkcyjne u dostawców spadek sprzedaży w miesiącach zimowych i wakacyjnych Zakłady Przetwórstwa dostępnością surowców do tak Spożywczego Vitapol Sp. z o.o. produkcji spadek sprzedaży maj-lipiec Videograf Edukacja Sp. z o.o tak sezonowość rynku zbytu książki wzrost sprzedaży czerwiec, edukacyjnej sierpień-wrzesień Ogólnopolska Dystrybucja sezonowość rynku zbytu książki wzrost sprzedaży czerwiec, tak Podręczników Fama Sp. z o.o. edukacyjnej sierpień-wrzesień Nowe Technologie Sp. z o.o. nie Źródło: Emitent Zmiany struktury wartości zapasów w czasie roku obrotowego Ze względu na fakt, iż Emitent prowadzi wyłącznie działalność usługową pozycja zapasów wykazana w bilansie ma wartość zerową. W czasie roku obrotowego Emitent nie gromadzi zapasów. Wartość i strukturę zapasów Grupy Kapitałowej Emitenta przedstawia poniższa tabela: Tabela Wartość i struktura zapasów w Grupie Kapitałowej tys. zł r r r r. Wyszczególnienie wartość tys. zł struktura % wartość tys. zł struktura % wartość tys. zł struktura % wartość tys. zł struktura % materiały półprodukty i produkty w toku produkty gotowe towary zaliczki na dostawy Zapasy, razem Źródło: Emitent Uwaga: W 2001 r. Grupa Kapitałowa nie posiadała zapasów, gdyż tworzyły ją wyłącznie Eurofaktor S.A. oraz Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. Zmiany wartości i struktury zapasów Grupy Kapitałowej w poszczególnych latach wynikają z następujących czynników: składu oraz profilu działalności jednostek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej co roku z przyczyn obiektywnych ulegała ona bowiem zmianie; wahań sprzedaży realizowanej przez poszczególne podmioty tworzące Grupę Kapitałową w kolejnych latach Informacje o wartości sprzedaży Emitenta w podziale na rodzaje działalności gospodarczej i strukturę geograficzną rynków zbytu Wartość sprzedaży Emitenta w podziale na rodzaje działalności i strukturę rynków zbytu przedstawia poniższa tabela: Tabela Wartościowa struktura Przychodów ze sprzedaży Emitenta z podziałem na rodzaje działalności gospodarczej i strukturę geograficzną rynków zbytu I półrocze 2004 r r r r. Wyszczególnienie wartość tys. zł struktura % wartość tys. zł struktura % wartość tys. zł struktura % wartość tys. zł struktura % Przychody ze sprzedaży, w tym: Przychody ze sprzedaży produktów Kraj Eksport Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów Kraj Eksport Przychody ze sprzedaży ogółem Źródło: Emitent 102

19 Głównym źródłem przychodów Emitenta są przychody ze sprzedaży usług faktoringowych, tj. wynagrodzenie za świadczone usługi faktoringowe, w tym: odsetki od dyskonta, prowizje od wartości wykupionych faktur oraz pobierane jednorazowo prowizje od limitu umów faktoringowych. Emitent sprzedaje swoje usługi wyłącznie na rynku krajowym. Wartość sprzedaży Grupy Kapitałowej w podziale na rodzaje działalności i strukturę geograficzną rynków zbytu przedstawia poniższa tabela. Tabela Wartość sprzedaży, z podziałem na rodzaje działalności gospodarczej i strukturę geograficzną rynków zbytu w Grupie Kapitałowej Wyszczególnienie I półrocze 2004 r r r r. Przychody ze sprzedaży produktów a) kraj b) eksport Przychody netto ze sprzedaży produktów, razem Przychody ze sprzedaży towarów a) kraj b) eksport 14 Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów, razem Przychody ze sprzedaży ogółem Źródło: Emitent 5.6. Informacje o źródłach zaopatrzenia Emitenta i Grupy Kapitałowej Źródła zaopatrzenia Emitenta Charakter działalności Emitenta powoduje, że zasadniczą kwestią jest pozyskiwanie zewnętrznych źródeł finansowania działalności bieżącej. Emitent pozyskuje zewnętrzne środki finansowe z sektora bankowego w postaci kredytów oraz poprzez emisję dłużnych papierów wartościowych. Podstawowym źródłem pozyskania kapitału są krajowe banki. Według stanu na koniec 2003 r. kredyty bankowe stanowiły 58% kapitałów obcych ogółem, w tym: z banku BZ WBK we Wrocławiu pochodziło 74,8% zadłużenia kredytowego; z banku Raiffeisen Bank S.A. w Warszawie 23,3% zadłużenia kredytowego; z banku PKO BP S.A. w Warszawie 1,9% zadłużenia kredytowego. Istotnym źródłem finansowania jest również emisja dłużnych papierów wartościowych, tj. obligacji i weksli własnych. Na koniec 2003 r. ich udział w strukturze zewnętrznych źródeł finansowania wynosił 42%. W tym przypadku dostawcami kapitału są nabywcy papierów wartościowych. Grupa ta jest bardzo rozdrobniona. W szacunkach dotyczących struktury kapitałów obcych nie brano pod uwagę zobowiązań z tytułu dostaw i usług, podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń oraz innych rozrachunków, nie związanych bezpośrednio z pozyskiwaniem kapitału Źródła zaopatrzenia pozostałych jednostek z Grupy Kapitałowej 1. Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A. z siedzibą w Katowicach nd Technologie Buczek S.A. z siedzibą w Sosnowcu Do źródeł zaopatrzenia Spółki należą: krajowi producenci wyrobów hutniczych, firmy zajmujące się importem z zagranicy oraz bezpośrednio producenci zagraniczni. Do znaczących dostawców wsadu do produkcji rur zgrzewanych należą: Ispat Kraków (30%) oraz Corus (21%). Głównymi dostawcami wsadu do produkcji rur wysokostopowych są Schoeller Bleckmann (38%) i Daewoo (18%). Znaczącymi dostawcami wsadu do produkcji walców są: CZH (49%) i Ispat Dąbrowa Górnicza (19%) Zakłady Przetwórstwa Spożywczego Vitapol Sp. z o.o. z siedzibą w Krzętle Ze względu na charakter działalności struktura dostawców jest bardzo rozdrobniona. Do największych należą: dostawcy słoików, etykiet i zakrętek, w tym: Huta Szkła Sława (14%), Twist-Pol (9%), Drukarnia Centrum (7%) oraz Huta Szkła Rexam (6%). Udział pozostałych dostawców w wartościowej strukturze zakupów jest niewielki (łącznie 64%). 103

20 1.3. Videograf Edukacja Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie Spółka współpracuje przede wszystkim z drukarniami. Głównym dostawcą jest Drukarnia Wydawnicza im. W. L. Anczyca w Krakowie, której udział w strukturze zakupów w ujęciu wartościowym kształtuje się na poziomie 20% Ogólnopolska Dystrybucja Podręczników Fama Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Spółka współpracuje z krajowymi wydawnictwami oraz agencjami wydawniczymi. Do największych należą: wydawnictwo Nowa Era Sp. z o.o. w Warszawie (28%) oraz WKRA S.A. w Warszawie (25%) Nowe Technologie Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach Spółka prowadzi wyłącznie działalność usługową, nie posiada zatem tradycyjnych źródeł zaopatrzenia Informacje o uzależnieniu od jednego lub kilku odbiorców lub dostawców Informacje o uzależnieniu Emitenta od jednego lub kilku odbiorców lub dostawców Odbiorcy Przychody Emitenta z tytułu zawartych umów faktoringowych pochodzą zarówno od samego faktoranta, jak i faktoranta i jego odbiorcy. Uzależnienie Spółki od odbiorców obrazuje poniższa tabela. Tabela Udział największych klientów Spółki w jej przychodach Udział w przychodach Spółki za Liczba klientów Nazwy odbiorców 2003 r. FAZOS S.A. w Tarnowskich Górach 9% ELEKTROWNIA BEŁCHATÓW S.A. w Bełchatowie 7% % 5 ISPAT POLSKA STAL S.A. w Katowicach 6% PKE S.A. w Katowicach 6% CARBOLOGISTIC Sp. z o.o. w Łodzi 5% % % 1 ZM POLMETAL Sp. z o.o. w Zawierciu 18% 4 ponad 20% 1 PSE S.A. w Warszawie 22% Źródło: Emitent Klientem, na rzecz którego Spółka zrealizowała w roku 2003 usługi na od 15%-20% swoich przychodów jest ZM POLMETAL Sp. z o.o. Jego udział w sprzedaży usług faktoringowych przez Emitenta wynosi 18%. Emitenta i ZM POLMETAL Sp. z o.o. łączą powiązania operacyjne, jak również własnościowe ZM POLMETAL Sp. z o.o. posiada akcji serii F Emitenta, co stanowi 26% kapitału akcyjnego. Ponad 20% przychodów pochodzi ze sprzedaży usług dla Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. Ich udział w sprzedaży usług faktoringowych przez Emitenta wynosi 22%. Emitenta i Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. łączą wyłącznie powiązania operacyjne Dostawcy Na dzień 31 grudnia 2003 r. Emitent posiada cztery linie kredytowe: w banku BZ WBK (kredyt odnawialny w rachunku bieżącym) limit tys. zł; w banku Raiffeisen Bank S.A. (kredyt odnawialny w rachunku bieżącym) limit tys. zł; w banku BPH PBK S.A. (krótkoterminowy kredyt komercyjny) limit tys. zł; w banku PKO BP S.A. (krótkoterminowy kredyt komercyjny) limit tys. zł. Emitent finansuje swoją działalność również poprzez emisję obligacji na rynku niepublicznym oraz weksli, co sprawia, że uzależnienie Emitenta od banków finansujących jest znacznie mniejsze niż obrazują powyższe wartości. 104