Ograniczenia wyboru prawa w polskim systemie prawa prywatnego międzynarodowego (autoreferat)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ograniczenia wyboru prawa w polskim systemie prawa prywatnego międzynarodowego (autoreferat)"

Transkrypt

1 Uniwersytet Warszawski Wydział Prawa i Administracji Instytut Prawa Międzynarodowego Anna Magdalena Dorabialska Ograniczenia wyboru prawa w polskim systemie prawa prywatnego międzynarodowego (autoreferat) praca doktorska w dziedzinie nauk prawnych wykonana pod kierunkiem Promotora Prof. dr. hab. J. Poczobuta Warszawa, 2 grudnia 2015 r. 1

2 I. UZASADNIENIE WYBORU TEMATU PRACY ORAZ ZAKRESU BADAWCZEGO Pracę doktorską zatytułowałam Ograniczenia wyboru prawa w polskim systemie prawa prywatnego międzynarodowego. W doktrynie prawa kolizyjnego wybór prawa jest instytucją dobrze zbadaną i opisaną, jednak dotkniętą znacznymi zmianami o charakterze systemowym. W obowiązującym w Polsce prawie prywatnym międzynarodowym znacznie rozszerzono katalog sytuacji życiowych, dla których umożliwiono dokonanie wyboru prawa. Podczas gdy jeszcze w 2007 r. prawo dokonania wyboru odnosiło się jedynie do zobowiązań umownych (bywało niekiedy rozciągane w doktrynie również na klauzule arbitrażowe i pełnomocnictwo), w kolejnych latach wprowadzono normy umożliwiające wybór prawa również dla zobowiązań pozaumownych, pełnomocnictwa, umów o arbitraż, zobowiązań alimentacyjnych, małżeńskich umów majątkowych i spraw spadkowych. Ponadto, w zestawieniu z dotychczasową regulacją kolizyjną, w której w zakresie wyboru prawa obowiązywały jedynie normy pochodzące od ustawodawcy krajowego, wiele nowo wprowadzonych rozwiązań pochodzi od prawodawcy europejskiego. Istotna, właściwie całkowita, zmiana źródeł prawa w dziedzinie prawa kolizyjnego stanowi zatem główną przyczynę wyboru tematu rozprawy doktorskiej. Natomiast skupienie się na ograniczeniach wyboru prawa podyktowane było chęcią odniesienia się do takiego wycinka rozbudowanego wyboru prawa, którego pojęcie nowości legislacyjnej dotyczy w największym stopniu. Wziąwszy pod uwagę, że definicja, charakter oraz dojście do skutku wyboru prawa zostały już dobrze opracowane zarówno w doktrynie polskiej, jak i europejskiej i w dużej mierze ustalenia te można odnieść bezpośrednio do nowych regulacji, zdecydowałam się zgłębić temat 2

3 ograniczeń wyboru prawa. Po pierwsze wiele z tych rozwiązań prawnych znalazło się w polskim systemie prawa kolizyjnego po raz pierwszy, po drugie zaś interesowało mnie prześledzenie, w jaki sposób duża liczba ograniczeń oraz ich różnorodność kształtują samą instytucję wyboru prawa, zarówno w ujęciu teoretyczno prawnym, jak i z punktu widzenia praktyki. Tytuł pracy odnosi się do polskiego systemu prawa prywatnego międzynarodowego. Wybierając takie sformułowanie chciałam uwypuklić faktu, że na regulację kolizyjną obowiązującą w Polsce składają się normy pochodzące z różnych źródeł prawa, przede wszystkim z rozporządzeń unijnych oraz z ustawy krajowej o prawie prywatnym międzynarodowym. Większa część rozważań dotyczy norm prawa europejskiego obowiązujących w Polsce. Tylko marginalnie uwzględniłam rozporządzenie zawierające normy kolizyjne dla rozwodu i separacji, wprowadzone w procedurze wzmocnionej współpracy bez udziału Polski. Dokonując wyboru problemów poruszanych w rozprawie doktorskiej kierowałam się klasyczną definicją prawa prywatnego międzynarodowego, najszerzej rozpowszechnioną w Polsce, która dotyczy tylko wskazywania prawa właściwego i nie obejmuje kwestii jurysdykcji, ani uznawania orzeczeń. Dlatego poza zakresem badawczym pozostała problematyka umów procesowych. W pracy przeważa logiczno-językowa analiza tekstów norm prawnych. Jedynie posiłkowo, w niewielkim zakresie, dokonywałam rozważań prawnoporównawczych. 3

4 II. CELE PRACY 1. Uporządkowanie siatki pojęciowej w zakresie wyboru prawa i jego ograniczeń, ocena pojęć funkcjonujących w piśmiennictwie, tworzenie własnych propozycji. W pracy doktorskiej starałam się odnieść do ukształtowanej już siatki pojęciowej w zakresie wyboru prawa, a także zaproponować własne sposoby rozwiązania niektórych niekonsekwencji terminologicznych. 2. Dokonanie wyczerpującego przeglądu unormowań obejmujących możliwość dokonania wyboru prawa. W rozprawie odniosłam się do wszystkich regulacji uwzględniających wybór prawa, występujących obecnie w polskim systemie prawnym, zarysowując ich ogólny schemat oraz szczegółowo wskazując na konstrukcję ich ograniczeń. 3. Dokonanie opisu i klasyfikacji aktualnych ograniczeń wyboru prawa oraz prześledzenie szczegółowych mechanizmów ich funkcjonowania. Praca doktorska stanowi próbę systematycznego opisu mechanizmów funkcjonowania różnych rodzajów ograniczeń wyboru prawa oraz wpływu ich zastosowania na ostateczny kształt norm prawnych stosowanych w konkretnych sprawach. 4. Zdefiniowanie podstawowych niejasności obecnej regulacji z perspektywy praktycznego zastosowania. 4

5 Rozprawa zawiera liczne szczegółowe propozycje wykładni złożonych przepisów, w których przewidziano ograniczenia wyboru prawa (szczególnie w odniesieniu do umów konsumenckich oraz majątkowych stosunków między małżonkami). 5. Zbadanie możliwego wpływu obecnej ilości i jakości ograniczeń wyboru prawa na częstotliwość przyszłego korzystania z tej instytucji, zwłaszcza poza sferą zobowiązań umownych. W ślad za teoretyczną analizą mechanizmów ograniczających wybór prawa dokonuję generalnych ocen lub prognoz, w jaki sposób obecność poszczególnych ograniczeń może wpływać na decyzje stron w sprawie dokonania wyboru prawa lub powstrzymania się od niego. 6. Ocena miejsca instytucji wyboru prawa w systemie prawa kolizyjnego. Celowi temu poświęciłam ostatni rozdział pracy, w którym badałam, w jaki sposób znaczne rozszerzenie możliwości wyboru prawa w polskim systemie prawa kolizyjnego wpływa na pozycję tej instytucji pośród innych instytucji prawa prywatnego międzynarodowego. III. GŁÓWNE TEZY PRACY 1. Ograniczenia wyboru prawa służą zapobieganiu nadużyciom tej zasady zarówno w stosunkach prywatno, jak i publicznoprawnych. 5

6 Podstawową funkcją ograniczeń wyboru prawa jest wprowadzenie równowagi pomiędzy tymi interesami różnych podmiotów, które mogą znajdować odzwierciedlenie w normach prawnych. Przede wszystkim chodzi o urzeczywistnienie prywatnoprawnej zasady równości uczestników obrotu, np. w zakresie umów konsumenckich albo zobowiązań alimentacyjnych. Ograniczenia wyboru prawa, zwłaszcza w dziedzinach, w których przepisy prawa materialnego rzadziej charakteryzują się dyspozytywnością, zabezpieczają też interes państw w związku z prowadzeniem określonej polityki społecznej lub gospodarczej. 2. Ograniczenia wyboru prawa pozwalają na rozszerzanie jego zastosowania na kolejne rodzaje sytuacji życiowych, a to z kolei wpływa dodatnio na przewidywalność stosowanego prawa. Bez ustanowienia siatki ograniczeń umożliwiających zachowanie równowagi, wprowadzenie możliwości wyboru w licznych kategoriach stosunków prawnych (przede wszystkim zobowiązania alimentacyjne, sprawy rodzinne, spadkowe oraz zobowiązania pozaumowne) nie byłoby w ogóle możliwe. Natomiast umożliwienie dokonania wyboru w jak największej liczbie sytuacji życiowych sprzyja pewności i przewidywalności prawa. 3. Ograniczony wybór prawa na gruncie polskiego systemu prawa prywatnego międzynarodowego nie stanowi jednolitej regulacji, jednak poszukiwanie wspólnych reguł dla jego ograniczeń jest zasadne. Możliwość wyboru prawa została ukształtowana odmiennie dla każdego rodzaju stosunków prawnych zarówno pod względem ilości ograniczeń, jak i różnorodności pod względem mechanizmów zastosowania. Jednak poszukiwania cech wspólnych dla poszczególnych 6

7 grup ograniczeń sprzyja ich uporządkowaniu, a także wzmacnia status wyboru prawa wśród ogólnych instytucji prawa kolizyjnego. 4. Obecna liczba i różnorodność ograniczeń wyboru prawa stoi na przeszkodzie szerszemu zastosowaniu tej instytucji w obrocie. Sprawę mogłoby uprościć szersze zastosowanie instytucji ogólnych, typu klauzula porządku publicznego lub całkowite wyłączenie możliwości dokonania wyboru. System ograniczeń wyboru prawa jest obecnie bardzo skomplikowany, szczególnie daje się to zauważyć np. w umowach konsumenckich za sprawą niejasności związanych z wykładnią obowiązujących norm na poszczególnych etapach złożonego procesu porównywania skutków regulacji pochodzących z różnych porządków prawnych, a także w sferze zobowiązań alimentacyjnych z powodu znacznego nagromadzenia pojęć o ocennym charakterze. Stopień skomplikowania tych regulacji może zniechęcać strony do dokonywania wyboru prawa. Wydaje się, że funkcję stabilizacyjną (zapewnienie równowagi interesów) wobec wprowadzonych rozwiązań mogłyby pełnić niektóre tradycyjne mechanizmy prawa kolizyjnego, przede wszystkim klauzula porządku publicznego. W przypadkach, w których okazałoby się to niewystarczające, należałoby rozważyć całkowite wyłączenie możliwości dokonania wyboru prawa, jak na przykład postąpiono w stosunku do zobowiązań pozaumownych z zakresu własności intelektualnej w rozporządzeniu Rzym II. 7

8 IV. STRUKTURA PRACY Praca została podzielona na cztery rozdziały. Pierwszy odnosi się do instytucji wyboru prawa, ma charakter wprowadzający i definicyjny. Przytoczyłam w nim podstawowe poglądy doktryny na wybór prawa jako czynność prawną oraz sposób dojścia tej czynności do skutku. W rozdziale pierwszym dokonałam również przeglądu kategorii norm prawnych, odnoszących się do istnienia i ważności wyboru prawa. Tę część pracy zamykają uwagi na temat funkcji analizowanej instytucji w obrocie prawnym. Rozdział drugi, z kolei, stanowi przegląd rozwiązań legislacyjnych w zakresie wyboru prawa dla poszczególnych kategorii sytuacji życiowych. Przedmiot analizy rozdziału został już częściowo zawężony. Przedstawiony został całokształt unormowań wyboru prawa w poszczególnych dziedzinach, jednak tylko w celu wskazania, w jakim zakresie możliwość wyboru została dla nich ograniczona. Rozdział trzeci jest najbardziej rozbudowany i ma najbardziej analityczny charakter. Podczas gdy celem rozdziału poprzedzającego było zestawienie szczegółowych unormowań ograniczeń wyboru prawa z całokształtem regulacji poszczególnych rodzajów sytuacji prawnych, wywód zamieszczony w rozdziale trzecim został skoncentrowany wyłącznie na sposobie funkcjonowania różnych rodzajów ograniczeń. W rozdziale trzecim dokonałam podziału analizowanych ograniczeń na dwie zasadnicze grupy. Istota pierwszej polega na oddziaływaniu na ważność dokonanego wyboru. Poświęciłam jej dwa pierwsze podrozdziały, z których pierwszy odnosi się do ograniczeń związanych z treścią tej szczególnej czynności prawa prywatnego międzynarodowego, a drugi obejmuje ograniczenia związane z jej formą. Druga istotna grupa ograniczeń wyboru prawa dotyczy skutków 8

9 jego dokonania. Została opisana w trzecim podrozdziale, w którym zebrałam zarówno ograniczenia mające wpływ na prawo wskazane za pomocą łącznika subiektywnego (zob. np. art. 23 ust. 1 zd. 2 p.p.m.), jak i odnoszące się do statutu ustalonego przy wykorzystaniu każdego rodzaju łączników. Natomiast rozdział czwarty został skoncentrowany na umiejscowieniu instytucji wyboru prawa w całości systemu prawa kolizyjnego. Konstrukcja tej części pracy opiera się na wniosku wysnutym z analizy dokonanej we wcześniejszych rozdziałach, zgodnie z którym każda możliwość wyboru prawa ma charakter ograniczony. Dlatego też przedmiotem badań w rozdziale czwartym jest miejsce ograniczonego wyboru prawa w polskim systemie prawa prywatnego międzynarodowego. Zdecydowałam się na wybór trzech zagadnień generalnych, pozwalających na dokonywanie obserwacji w związku z miejscem ograniczonego wyboru prawa w polskim systemie prawa prywatnego międzynarodowego. Na początku rozważałam problem, czy obecna konstrukcja wyboru prawa pozwala na zaliczenie go do instytucji części ogólnej, czy też jedynie na potraktowanie tego zagadnienia jako grupy norm szczegółowych, wykazujących tylko pewne podobieństwa. Korelatem tych rozważań była konieczność zbadania, czy wyborowi prawa można nadać status nadrzędnej zasady prawa kolizyjnego, czyli określonej wartości, powiązanej z jego celami oraz funkcjami. Trzecim problemem, którym zajęłam się w ostatnim rozdziale pracy jest zestawienie wyboru prawa z rozwijającą się koncepcyjnie zasadą uznania, istotną przede wszystkim w stosunkach wewnątrz Unii Europejskiej. 9

10 V. GŁÓWNE WNIOSKI Zakres dopuszczalności wyboru prawa w prawie kolizyjnym stanowi odbicie zakresu, dla jakiego możliwe jest wykonywanie autonomii woli w prawie materialnym. Podobnie jego ograniczenia wprowadzane są z przyczyn znanych również prawu materialnemu, np. ze względu na potrzebę ochrony konsumenta. Wyjątek stanowią nieliczne instytucje prawa rodzinnego, dla których w większości systemów prawa krajowego nie przewidziano możliwości wykonywania autonomii woli, np. sfera zobowiązań alimentacyjnych. Wybór prawa został w dużej mierze uregulowany za pomocą norm merytorycznych. Odnoszą się one przede wszystkim do postaci, jaką powinna przyjąć czynność prawna mająca na celu wskazanie prawa właściwego dla określonego stosunku oraz do chwili jej dokonania. Bezpośrednia regulacja wyboru prawa na gruncie prawa prywatnego międzynarodowego, w tym prawa zunifikowanego w obrębie organizacji ponadnarodowej, przesuwa część ciężaru oceny prawnej porozumienia w sprawie wyboru statutu z prawa krajowego, któremu podlega wybór, na autonomicznie wykładane wspólne normy merytoryczne. Można oczekiwać, że w niedalekiej przyszłości zostaną wypracowane orzecznicze kryteria dotyczące istnienia i ważności porozumienia w kwestii wyboru prawa, oderwane od poszczególnych krajowych norm merytorycznych. W odniesieniu do źródeł prawa prywatnego międzynarodowego obowiązującego w Polsce, należy stwierdzić, że głównym źródłem norm kolizyjnych staje się prawo europejskie, a jego znaczenie będzie jeszcze wzrastać w najbliższej przyszłości. Maleje też udział norm pochodzących z tradycyjnych źródeł prawa międzynarodowego, tj, konwencji i pozostałych umów międzynarodowych. Obecnie w polskim systemie prawa prywatnego międzynarodowego brak jest jakichkolwiek regulacji wyboru prawa, które 10

11 pochodziłyby z multilateralnych umów międzynarodowych. Konwencją międzynarodową jest co prawda Protokół haski, obowiązujący w sferze zobowiązań alimentacyjnych, jednak stanowi on integralną część unijnego rozporządzenia. W przyszłości będzie również wzrastać rola całej Unii Europejskiej jako strony konwencji międzynarodowych, zacierać się będzie więc granica pomiędzy typami regulacji konwencyjnym i unijnym. W obecnym stanie prawnym wybór prawa jest jedną z najszerzej uregulowanych instytucji prawa kolizyjnego. Na jego regulację składają się liczne przepisy, w których przewidziano ograniczenia zarówno dla dokonywania samego wyboru, jak i jego skutków. Coraz bardziej kazuistyczne i obszerne unormowanie tej instytucji może stwarzać zagrożenie, że zainteresowane podmioty prawa prywatnego nie będą decydować się na dokonanie wyboru prawa. Wybór prawa powinie bowiem instytucją mającą na celu uniknięcie niepewności co do przyszłego stanu prawnego, a obecna jego regulacja może niekiedy tę niepewność powiększać. Z tej sytuacji wynikają również wątpliwości, czy wybór prawa w obecnym kształcie może efektywnie spełniać funkcje instrumentu ułatwiającego transgraniczny obrót handlowy i obniżającego jego koszty oraz rozwiązania sprzyjającego wyrażeniu tożsamości kulturowej. Być może należałoby rozważyć rezygnację z części rozbudowanej regulacji ograniczeń wyboru prawa, ponieważ przyświecające jej cele można osiągnąć za pomocą innych, utrwalonych już instytucji prawa kolizyjnego, np. w wyniku zastosowania klauzuli porządku publicznego. W niektórych przypadkach warto ponownie przemyśleć zasadność wprowadzenia możliwości wyboru prawa (np. w odniesieniu do zobowiązań alimentacyjnych), choć w dłuższej perspektywie zabieg ten mógłby jednak okazać się błędny. Coraz silniejsze oddziaływanie konstytucyjnych i konwencyjnych podstawowych praw i wolności na sferę prawa kolizyjnego prowadzi bowiem do stopniowego rozszerzania możliwości wyboru statutu. 11

12 Wybór prawa jest jedną z najdynamiczniej rozwijanych instytucji części ogólnej prawa kolizyjnego. Można zaobserwować tendencję do nadawania jej statusu zasady tej gałęzi prawa, jednak obecnie jeszcze nie dotyczy to w równym stopniu wszystkich typów stosunków prawnych, dla których dopuszczalne jest dokonanie wyboru. Aby jednak doszło do pełnego praktycznego urzeczywistnienia wykonywania autonomii woli w różnych dziedzinach prawa prywatnego w aspekcie kolizyjnym należy również zadbać o rozwój innych instytucji ukierunkowanych na stworzenie pewności co do właściwego prawa i podlegającego mu stosunku, takich jak np. kolizyjnoprawne uznanie stosunków prywatnoprawnych powstałych zagranicą. 12

Spis treści. Wykaz skrótów... 11. Wprowadzenie... 15

Spis treści. Wykaz skrótów... 11. Wprowadzenie... 15 Spis treści Wykaz skrótów... 11 Wprowadzenie... 15 Rozdział pierwszy Wprowadzenie do problematyki handlu elektronicznego... 21 1. Wpływ Internetu na tworzenie prawa handlu elektronicznego... 21 1.1. Światowa

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI Wstęp... 9 Wykaz skrótów... 13 Rozdział 1. Prawo podatkowe w systemie prawa... 15 1.1. Uwagi wprowadzające... 16 1.2. Prawo podatkowe jako gałąź prawa... 16 1.2.1. Przesłanki uzasadniające

Bardziej szczegółowo

OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH OSOBY PRAWNEJ W POLSKIM PRAWIE PRYWATNYM MIĘDZYNARODOWYM

OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH OSOBY PRAWNEJ W POLSKIM PRAWIE PRYWATNYM MIĘDZYNARODOWYM Uniwersytet Warszawski Wydział Prawa i Administracji Instytut Prawa Międzynarodowego Nikodem Rycko OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH OSOBY PRAWNEJ W POLSKIM PRAWIE PRYWATNYM MIĘDZYNARODOWYM (autoreferat) Rozprawa

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wstęp Wykaz skrótów Bibliografia Rozdział i. Ogólne zasady kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta

Spis treści Wstęp Wykaz skrótów Bibliografia Rozdział i. Ogólne zasady kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta Wstęp... Wykaz skrótów... xvii Bibliografia... xxi Rozdział i. Ogólne zasady kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta... 1 1. Uwzględnianie wartości w prawie kolizyjnym... 1 I. Neutralność norm kolizyjnych...

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz skrótów... Bibliografia... Akty prawne...

Spis treści. Wykaz skrótów... Bibliografia... Akty prawne... Wykaz skrótów... Bibliografia... Akty prawne... Wstęp... XIII XVII XLV XLIX Rozdział I. Małżeńskie ustroje majątkowe w Europie uwagi ogólne... 1 1. Specyfika majątkowych stosunków małżeńskich w Europie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wstęp...

Spis treści. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wstęp... Spis treści Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wstęp... XIII XVII XIX Rozdział I. Pojęcie prawa prywatnego międzynarodowego... 1 1. Definicja... 1 2. Prawo prywatne międzynarodowe w znaczeniu wąskim

Bardziej szczegółowo

STATUT ALIMENTACYJNY W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ

STATUT ALIMENTACYJNY W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ Uniwersytet Warszawski Wydział Prawa i Administracji Instytut Prawa Międzynarodowego RÓŻA ZIELNIK-KOŁODZIŃSKA STATUT ALIMENTACYJNY W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ autoreferat promotor: recenzenci: prof. dr

Bardziej szczegółowo

Prawo prywatne międzynarodowe i międzynarodowe postępowanie cywilne

Prawo prywatne międzynarodowe i międzynarodowe postępowanie cywilne Prawo prywatne międzynarodowe i międzynarodowe postępowanie cywilne Redakcja Ewa Kamarad Mateusz Stankiewicz Tara Białogłowska, Ewa Kamarad Katarzyna Kaperczak, Zbigniew Kiedacz Aneta Sarwicka, Mateusz

Bardziej szczegółowo

Prawo prywatne międzynarodowe

Prawo prywatne międzynarodowe Prawo prywatne międzynarodowe Rok akademicki 2018/2019 Zajęcia nr 1 wprowadzenie, część ogólna PPM mgr Maria Dymitruk maria.dymitruk@uwr.edu.pl Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji

Bardziej szczegółowo

Prawo prywatne międzynarodowe

Prawo prywatne międzynarodowe Prawo prywatne międzynarodowe Rok akademicki 2017/2018 mgr Maria Dymitruk maria.dymitruk@uwr.edu.pl Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej Literatura Literatura podstawowa

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... XV Wykaz literatury... XVII Wykaz skrótów... XIX

Spis treści. Wstęp... XV Wykaz literatury... XVII Wykaz skrótów... XIX Spis treści Wstęp... XV Wykaz literatury... XVII Wykaz skrótów... XIX Rozdział I. Pojęcie prawa prywatnego międzynarodowego... 1 1. Definicja... 1 2. Prawo prywatne międzynarodowe w znaczeniu wąskim i

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa. Wykaz skrótów

Spis treści. Przedmowa. Wykaz skrótów Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów Rozdział XV. Prawo właściwe dla powstania i ochrony praw własności intelektualnej 62. Wprowadzenie 63. Lex lociprotectionis I. Zasada terytorializmu i uniwersalizmu

Bardziej szczegółowo

1.9. Jurysdykcja wyłączna...46 1.9.1. Uwagi ogólne...46 1.9.2. Przypadki jurysdykcji wyłącznej...47 1.10. Umowy jurysdykcyjne...49 1.11.

1.9. Jurysdykcja wyłączna...46 1.9.1. Uwagi ogólne...46 1.9.2. Przypadki jurysdykcji wyłącznej...47 1.10. Umowy jurysdykcyjne...49 1.11. Spis treści Wykaz skrótów...11 Rozdział pierwszy Rys historyczny współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych we Wspólnotach Europejskich i Unii Europejskiej...13 1. Międzynarodowe postępowanie

Bardziej szczegółowo

Spis treści Rozdział XV. Prawo właściwe dla powstania i ochrony praw własności intelektualnej 62. Wprowadzenie 63. Lex loci protectionis

Spis treści Rozdział XV. Prawo właściwe dla powstania i ochrony praw własności intelektualnej 62. Wprowadzenie 63. Lex loci protectionis Przedmowa... V Wykaz skrótów... XV Rozdział XV. Prawo właściwe dla powstania i ochrony praw własności intelektualnej... 1 62. Wprowadzenie... 5 63. Lex loci protectionis... 7 I. Zasada terytorializmu i

Bardziej szczegółowo

SYLABUS PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE Semestr zimowy 2018/2019 Grupy 2/8 SSP III

SYLABUS PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE Semestr zimowy 2018/2019 Grupy 2/8 SSP III SYLABUS PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE Semestr zimowy 2018/2019 Grupy 2/8 SSP III I. Prowadzący: mgr Rafał Skibicki Jednostka: Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej

Bardziej szczegółowo

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1999 r. I CKN 1020/98

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1999 r. I CKN 1020/98 id: 20160 1. [U]mowa derogacyjna na rzecz sądu zagranicznego oraz na rzecz działającego za granicą sądu polubownego (art. 1105 1 i 2 k.p.c.) musi być poprzedzona istnieniem jurysdykcji krajowej. Przeszkodę

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ

STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Autor rozprawy: mgr Łukasz Młynarkiewicz Promotor: dr hab. Agnieszka Skóra, prof. UWM Promotor pomocniczy: dr Tomasz Nowacki Temat: Decyzja zasadnicza jako forma działania

Bardziej szczegółowo

PROGRAM SZKOLENIOWY. dla szkolenia z zakresu: Prawo właściwe i jurysdykcja w sprawach cywilnych i gospodarczych organizowanego w ramach projektu

PROGRAM SZKOLENIOWY. dla szkolenia z zakresu: Prawo właściwe i jurysdykcja w sprawach cywilnych i gospodarczych organizowanego w ramach projektu CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA CZĘŚĆ OGÓLNA PROGRAM SZKOLENIOWY dla szkolenia z zakresu: Prawo właściwe i jurysdykcja w sprawach cywilnych i gospodarczych organizowanego w ramach projektu Prawo gospodarcze i cywilne

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 05/06 WydziałPrawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Kierunek

Bardziej szczegółowo

PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE. Maksymilian Pazdan. Wydanie IX uaktualnione. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis^

PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE. Maksymilian Pazdan. Wydanie IX uaktualnione. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis^ PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE Maksymilian Pazdan Wydanie IX uaktualnione Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis^ Warszawa 2005 SPIS TREŚCI OBJAŚNIENIA SKRÓTÓW 11 PRZEDMOWA 15 Część ogólna Rozdział I. WIADOMOŚCI

Bardziej szczegółowo

Mgr Elżbieta Agnieszka Ambrożej

Mgr Elżbieta Agnieszka Ambrożej Mgr Elżbieta Agnieszka Ambrożej Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Doradztwo podatkowe jako instrument ochrony praw podatnika w Polsce przygotowanej pod kierunkiem prof. zw. dr. hab. Eugeniusza Ruśkowskiego

Bardziej szczegółowo

PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE

PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE Wykładowca: dr Piotr Rodziewicz Terminy konsultacji: - 27.11.2016 r. (niedziela) godz. 11:30 13:30, gab. 0.04D - 18.12.2016 r. (niedziela) godz. 14:00 15:00, gab. 0.04D - 07.01.2017 r. (sobota) godz. 11:30

Bardziej szczegółowo

Jaka podstawa prawna dla prawa rodzinnego? Dalsze działania

Jaka podstawa prawna dla prawa rodzinnego? Dalsze działania DYREKCJA GENERALNA DS. POLITYK WEWNĘTRZNYCH DEPARTAMENT TEMATYCZNY C: PRAWA OBYWATELSKIE I SPRAWY KONSTYTUCYJNE KWESTIE PRAWNE Jaka podstawa prawna dla prawa rodzinnego? Dalsze działania NOTA PE 462.498

Bardziej szczegółowo

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2014 r. w sprawie obwodów łowieckich.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2014 r. w sprawie obwodów łowieckich. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2014 r. w sprawie obwodów łowieckich. Prof. nadzw. dr hab. Adam Habuda Instytut Nauk Prawnych PAN Zakład Prawa Ochrony Środowiska we Wrocławiu Okoliczności, które

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 6. Uwagi wprowadzające... 31

Spis treści. 6. Uwagi wprowadzające... 31 Wstęp... Wykaz skrótów... Bibliografia... XV XIX XXVII Rozdział I. Historycznoporównawcze i prawnoporównawcze ujęcie stanowiska prawnego syndyka oraz jego udziału w procesie dotyczącym masy upadłości...

Bardziej szczegółowo

Opinia do ustawy Prawo prywatne międzynarodowe (druk nr 1111)

Opinia do ustawy Prawo prywatne międzynarodowe (druk nr 1111) Warszawa, dnia 23 lutego 2011 r. Opinia do ustawy Prawo prywatne międzynarodowe (druk nr 1111) I. Cel i przedmiot ustawy Zgodnie z uzasadnieniem projektu (druk sejmowy nr 1277) ustawa Prawo prywatne międzynarodowe

Bardziej szczegółowo

Warszawa, 25 lipca 2001 r.

Warszawa, 25 lipca 2001 r. Warszawa, 25 lipca 2001 r. Opinia na temat wniosku Stowarzyszenia Związek Polskich Artystów Plastyków do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności art. 34 ust. 1 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część I Pojęcie papieru wartościowego w ujęciu klasycznym

Spis treści. Część I Pojęcie papieru wartościowego w ujęciu klasycznym Wykaz skrótów... 13 Akty prawne... 13 Periodyki i publikatory... 15 Organy orzekające... 16 Wprowadzenie... 17 1. Cel badawczy założenia ogólne... 17 2. Funkcje i właściwości papierów wartościowych...

Bardziej szczegółowo

z dnia 24 lipca 2014 r.

z dnia 24 lipca 2014 r. U C H WA Ł A S E N A T U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J z dnia 24 lipca 2014 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz

Bardziej szczegółowo

niestacjonarne: Wykłady: 18 Ćwiczenia: 9 Liczba punktów ECTS 4 (w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe: 2)

niestacjonarne: Wykłady: 18 Ćwiczenia: 9 Liczba punktów ECTS 4 (w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe: 2) Karta przedmiotu Wydział: Finansów Kierunek: Prawo I. Informacje podstawowe Nazwa przedmiotu Język prowadzenia przedmiotu Profil przedmiotu Kategoria przedmiotu Typ studiów Prawo prywatne międzynarodowe

Bardziej szczegółowo

Uwagi do art. 92 Projektu tzw. merger clause

Uwagi do art. 92 Projektu tzw. merger clause Transformacje Prawa Prywatnego 4/2010 ISSN 1641 1609 Fryderyk Zoll * Uwagi do art. 92 Projektu tzw. merger clause 1. Uwagi wprowadzające Postanowienie nazywane w praktyce merger clause jest często stosowane

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁU ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU (SYLABUS)

OPIS MODUŁU ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU (SYLABUS) Poznań, dnia 01.02.2019 dr Marcin Sokołowski Katedra Prawa Europejskiego Wydziała Prawa i Administracji Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu OPIS MODUŁU ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU (SYLABUS) dla przedmiotu

Bardziej szczegółowo

Wstęp XXXII. Zob. wyr. SA we Wrocławiu z r., I ACa 361/14, Legalis.

Wstęp XXXII. Zob. wyr. SA we Wrocławiu z r., I ACa 361/14, Legalis. 1. Współcześnie w obrocie prawno-gospodarczym oprócz osób fizycznych uczestniczy wiele rodzajów jednostek organizacyjnych, które są podmiotami prawa, tj. osób prawnych (np. spółek kapitałowych, spółdzielni,

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁU ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo prywatne międzynarodowe na kierunku Prawo

OPIS MODUŁU ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo prywatne międzynarodowe na kierunku Prawo Poznań, dnia 26 października 2018 r. Katedra Prawa Europejskiego OPIS MODUŁU ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo prywatne międzynarodowe na kierunku Prawo I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ ADMINISTRACJI I EKONOMII ADMINISTRACJA I STOPIEŃ PRAKTYCZNY

WYDZIAŁ ADMINISTRACJI I EKONOMII ADMINISTRACJA I STOPIEŃ PRAKTYCZNY Nazwa kierunku Poziom Profil Symbol efektów na kierunku WYDZIAŁ ADMINISTRACJI I EKONOMII ADMINISTRACJA I STOPIEŃ PRAKTYCZNY Efekty - opis słowny. Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia na kierunku Administracja

Bardziej szczegółowo

Prawo prywatne międzynarodowe

Prawo prywatne międzynarodowe Prawo prywatne międzynarodowe Rok akademicki 2017/2018 Zajęcia nr 4 mgr Maria Dymitruk maria.dymitruk@uwr.edu.pl Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej Pytania 1. Jakie

Bardziej szczegółowo

Mediacja w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Streszczenie rozprawy doktorskiej

Mediacja w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Streszczenie rozprawy doktorskiej Marek Dąbrowski Mediacja w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego Streszczenie rozprawy doktorskiej Przedmiotem pracy doktorskiej jest mediacja w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Bardziej szczegółowo

W prawie podatkowym brakuje norm, które w generalny sposób regulowałyby zakres stosowania analogii.

W prawie podatkowym brakuje norm, które w generalny sposób regulowałyby zakres stosowania analogii. W prawie podatkowym brakuje norm, które w generalny sposób regulowałyby zakres stosowania analogii. Wnioskowanie per analogiam i jego granice należą do kontrowersyjnych zagadnień prawa podatkowego. Analogia

Bardziej szczegółowo

Sąd Najwyższy w składzie: SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Jan Górowski SSN Barbara Myszka

Sąd Najwyższy w składzie: SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Jan Górowski SSN Barbara Myszka id: 20203 1. [Z]akresem pojęcia porządek publiczny objęte są przede wszystkim zasady wynikające z Konstytucji oraz zasady rządzące poszczególnymi dziedzinami prawa. ( ) [W] ramach umownych stosunków cywilnoprawnych

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIE PRAWNE. Uzasadnienie

ZAGADNIENIE PRAWNE. Uzasadnienie Sygn. akt III CZP 137/13 ZAGADNIENIE PRAWNE W sprawie o zapłatę w przedmiocie zawieszenia postępowania na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 15 października 2013 r. Czy w wypadku

Bardziej szczegółowo

Uchwała z dnia 22 czerwca 2005 r., III CZP 23/05

Uchwała z dnia 22 czerwca 2005 r., III CZP 23/05 Uchwała z dnia 22 czerwca 2005 r., III CZP 23/05 Sędzia SN Iwona Koper (przewodniczący, sprawozdawca) Sędzia SN Teresa Bielska-Sobkowicz Sędzia SN Jan Górowski Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Jadwigi

Bardziej szczegółowo

ZAPIS NA SĄD POLUBOWNY

ZAPIS NA SĄD POLUBOWNY ZAPIS NA SĄD POLUBOWNY ZDATNOŚĆ ARBITRAŻOWA Określa dopuszczalność poddania danego sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego ze względu na jego przedmiot. Brak zdatności arbitrażowej oznacza, że rozstrzyganie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA. Protokolant Katarzyna Bartczak

UCHWAŁA. Protokolant Katarzyna Bartczak Sygn. akt III CZP 3/16 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 21 kwietnia 2016 r. SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Dariusz Dończyk SSN Antoni Górski Protokolant Katarzyna Bartczak

Bardziej szczegółowo

- o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2266).

- o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2266). SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów DSPA-140-154(5)/09 Warszawa, 18 lutego 2010 r. Pan Bronisław Komorowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Przekazuję przyjęte przez

Bardziej szczegółowo

PROGRAM SZKOLENIOWY. dla szkolenia. Prawo gospodarcze i cywilne dla kadr sądów powszechnych apelacji łódzkiej i warszawskiej

PROGRAM SZKOLENIOWY. dla szkolenia. Prawo gospodarcze i cywilne dla kadr sądów powszechnych apelacji łódzkiej i warszawskiej CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA CZĘŚĆ OGÓLNA PROGRAM SZKOLENIOWY dla szkolenia Załącznik nr 1 do Zapytania ofertowego z zakresu: Prawo właściwe i jurysdykcja w sprawach cywilnych i gospodarczych organizowanego w ramach

Bardziej szczegółowo

PROTOKÓŁ. o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych. (Dz.U.UE L z dnia 16 grudnia 2009 r.)

PROTOKÓŁ. o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych. (Dz.U.UE L z dnia 16 grudnia 2009 r.) Dz.U.UE.L.09.331.19 PROTOKÓŁ o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych (Dz.U.UE L z dnia 16 grudnia 2009 r.) Państwa sygnatariusze niniejszego protokołu, pragnąć ustanowić wspólne postanowienia

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 1 Organizacja oraz wstęp do PPM. Autor: mgr Rafał Skibicki

Ćwiczenia nr 1 Organizacja oraz wstęp do PPM. Autor: mgr Rafał Skibicki Ćwiczenia nr 1 Organizacja oraz wstęp do PPM Autor: mgr Rafał Skibicki Cz. I. Organizacja Ilość godzin: Prowadzący: Konsultacje: Mail: Zdjęcie: Z kim mamy zajęcia? ĆWICZENIA 20 h Mgr Rafał Skibicki n/n,

Bardziej szczegółowo

P O S T A N O W I E N I E

P O S T A N O W I E N I E Sygn. akt I CKN 354/97 P O S T A N O W I E N I E Dnia 5 grudnia 1997 r. Sąd Najwyższy Izba Cywilna w składzie następującym: Przewodniczący: SSN - M.Sychowicz Sędziowie: SN - Z.Kwaśniewski (spraw.) SN -

Bardziej szczegółowo

Arbiter krajowego Sądu Polubownego jako podatnik podatku od towarów i usług wybrane aspekty

Arbiter krajowego Sądu Polubownego jako podatnik podatku od towarów i usług wybrane aspekty Czynności arbitrów działających na podstawie zleceń sądów polubownych są w większości realizowane na rzecz podmiotów gospodarczych - także czynnych podatników VAT. Przedmiotem poniższej analizy jest weryfikacja

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz skrótów... Wykaz literatury...

Spis treści. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XV XIX Wprowadzenie... XXVII Rozdział I. Instrumenty finansowe i środki pieniężne jako składniki majątku dłużnika, do których może być skierowana egzekucja z innych

Bardziej szczegółowo

IV. PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA

IV. PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA STUDIA PRAWA PUBLICZNEGO 2018 NR 1 (21) ISSN 2300-3936 IV. PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA Przegląd polskich opracowań naukowych Sebastian Gajewski, Programy rządowe. Studium administracyjnoprawne, Wydawnictwa

Bardziej szczegółowo

KONSUMENT w świetle ustawy o prawach konsumenta- czy zmiany idą w dobrym kierunku? Dr Małgorzata Sieradzka Uczelnia Łazarskiego

KONSUMENT w świetle ustawy o prawach konsumenta- czy zmiany idą w dobrym kierunku? Dr Małgorzata Sieradzka Uczelnia Łazarskiego KONSUMENT w świetle ustawy o prawach konsumenta- czy zmiany idą w dobrym kierunku? Dr Małgorzata Sieradzka Uczelnia Łazarskiego POJĘCIE KONSUMENTA [do 25.12.2014 r.] Za konsumenta uważa się osobę fizyczną

Bardziej szczegółowo

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW A D M I N I S T R A C J A STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW A D M I N I S T R A C J A STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW A D M I N I S T R A C J A STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia: kierunek administracja jest przypisany

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Anna Owczarek

POSTANOWIENIE. SSN Anna Owczarek Sygn. akt I CSK 721/17 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 9 kwietnia 2018 r. SSN Anna Owczarek w sprawie z powództwa,,m.. Leasing spółki z o.o. w W. przeciwko K.W. o zapłatę, na posiedzeniu niejawnym

Bardziej szczegółowo

RZĄDOWE CENTRUM LEGISLACJI WICEPREZES Robert Brochocki

RZĄDOWE CENTRUM LEGISLACJI WICEPREZES Robert Brochocki Warszawa, dnia 29 marca 2016 r. RZĄDOWE CENTRUM LEGISLACJI WICEPREZES Robert Brochocki RCL.DPG.550.7/2016 Dot. DD6.8200.2.2016.MNX Pan Paweł Szałamacha Minister Finansów W nawiązaniu do skierowanego do

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności prawa a derywacyjne argumenty systemowe. Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 84-87

Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności prawa a derywacyjne argumenty systemowe. Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 84-87 Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności prawa a derywacyjne argumenty systemowe Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 84-87 2006 Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności

Bardziej szczegółowo

Prawo właściwe dla skutków przelewu wierzytelności wobec osób trzecich. Wniosek dotyczący rozporządzenia (COM(2018)0096 C8-0109/ /0044(COD))

Prawo właściwe dla skutków przelewu wierzytelności wobec osób trzecich. Wniosek dotyczący rozporządzenia (COM(2018)0096 C8-0109/ /0044(COD)) 8.2.2019 A8-0261/ 001-024 POPRAWKI 001-024 Poprawki złożyła Komisja Prawna Sprawozdanie Pavel Svoboda Prawo właściwe dla osób trzecich A8-0261/2018 (COM(2018)0096 C8-0109/2018 2018/0044(COD)) 2 Motyw 11

Bardziej szczegółowo

Streszczenie rozprawy doktorskiej

Streszczenie rozprawy doktorskiej Magdalena Borowska Streszczenie rozprawy doktorskiej Wpływ standardów strasburskich na proces stanowienia i stosowania prawa w Polsce pisanej pod kierunkiem dra hab. Dariusza Dudka, prof. KUL Tematyka

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III CZP 10/13. Dnia 18 kwietnia 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III CZP 10/13. Dnia 18 kwietnia 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie : Sygn. akt III CZP 10/13 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 18 kwietnia 2013 r. SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Irena Gromska-Szuster SSN Anna Kozłowska w sprawie z wniosku

Bardziej szczegółowo

Zbieg art i art. 448 w zw. z art. 24 k.c. - uwagi de lege lata i de lege ferenda

Zbieg art i art. 448 w zw. z art. 24 k.c. - uwagi de lege lata i de lege ferenda Zbieg art. 446 4 i art. 448 w zw. z art. 24 k.c. - uwagi de lege lata i de lege ferenda dr Maciej Jakub Zieliński Biuro Studiów i Analiz Sądu Najwyższego RP Zagadnienia problemowe 1. Czy członkowie rodziny

Bardziej szczegółowo

Wstęp. 4 Problematyka sprawnego obiegu dokumentów urzędowych, w szczególności związanych

Wstęp. 4 Problematyka sprawnego obiegu dokumentów urzędowych, w szczególności związanych Przedmiotem niniejszej pracy jest sytuacja prawno-majątkowa małżeństw zawieranych przez obywateli Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem obywateli polskich. Zagadnienie to ograniczone zostało

Bardziej szczegółowo

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2005 r. V CK 532/04

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2005 r. V CK 532/04 id: 20273 1. Niezależnie od przyjętej kwalifikacji zapisu na sąd polubowny (czynność materialnoprawna, czynność procesowa, czynność o charakterze mieszanym, umowa sui generis) w każdym wypadku, w zakresie

Bardziej szczegółowo

Uchwała z dnia 21 lipca 2010 r., III CZP 23/10

Uchwała z dnia 21 lipca 2010 r., III CZP 23/10 Uchwała z dnia 21 lipca 2010 r., III CZP 23/10 Sędzia SN Antoni Górski (przewodniczący) Sędzia SN Barbara Myszka (sprawozdawca) Sędzia SN Marek Sychowicz Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku "H.D.I.", sp.

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA SYSTEMOWE PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA. pod redakcją Piotra Korzeniowskiego

ZAGADNIENIA SYSTEMOWE PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA. pod redakcją Piotra Korzeniowskiego POLSKA AKADEMIA NAUK ODDZIAŁ W ŁODZI KOMISJA OCHRONY ŚRODOWISKA ZAGADNIENIA SYSTEMOWE PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA Zagadnienie systemowe prawa ochrony środowiska, którym została poświęcona książka, ma wielkie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział I. Ogólna charakterystyka wymogów formalnych

Spis treści. Rozdział I. Ogólna charakterystyka wymogów formalnych Przedmowa................................................ Wykaz skrótów............................................. Bibliografia................................................ XI XV XXIII Rozdział I.

Bardziej szczegółowo

Uchwała z dnia 13 stycznia 2006 r., III CZP 122/05

Uchwała z dnia 13 stycznia 2006 r., III CZP 122/05 Uchwała z dnia 13 stycznia 2006 r., III CZP 122/05 Sędzia SN Elżbieta Skowrońska-Bocian (przewodniczący) Sędzia SN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) Sędzia SN Dariusz Zawistowski Sąd Najwyższy w

Bardziej szczegółowo

Komisja Prawna DOKUMENT ROBOCZY

Komisja Prawna DOKUMENT ROBOCZY PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Prawna 11.11.2011 DOKUMENT ROBOCZY dotyczący wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych

Bardziej szczegółowo

Natalia Gorynia-Pfeffer STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ

Natalia Gorynia-Pfeffer STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ Natalia Gorynia-Pfeffer STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ Instytucjonalne uwarunkowania narodowego systemu innowacji w Niemczech i w Polsce wnioski dla Polski Frankfurt am Main 2012 1 Instytucjonalne uwarunkowania

Bardziej szczegółowo

Zestawy egzaminacyjne Prawo Prywatne Międzynarodowe

Zestawy egzaminacyjne Prawo Prywatne Międzynarodowe Zestawy egzaminacyjne Prawo Prywatne Międzynarodowe Zestaw 1 1. Pojęcie PPM - zadania i cele. PPM sensu stricto i sensu largo. 2. Zdolność prawna, zdolność do czynności prawnej osoby fizycznej. Zestaw

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. Protokolant Justyna Kosińska

POSTANOWIENIE. Protokolant Justyna Kosińska Sygn. akt I CSK 484/13 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 24 czerwca 2014 r. SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Marta Romańska SSN Hubert Wrzeszcz Protokolant Justyna Kosińska

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący) SSN Romualda Spyt (sprawozdawca) SSN Krzysztof Staryk

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący) SSN Romualda Spyt (sprawozdawca) SSN Krzysztof Staryk Sygn. akt II PK 142/15 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 14 czerwca 2016 r. SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący) SSN Romualda Spyt (sprawozdawca) SSN Krzysztof

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Irena Gromska-Szuster

POSTANOWIENIE. SSN Irena Gromska-Szuster Sygn. akt I CSK 814/15 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 22 września 2016 r. SSN Irena Gromska-Szuster w sprawie z powództwa Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeciwko Bank (...)

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA HARMONOGRAMOWANIA MONTAŻU SAMOCHODÓW Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMOWANIA W LOGICE Z OGRANICZENIAMI

OPTYMALIZACJA HARMONOGRAMOWANIA MONTAŻU SAMOCHODÓW Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMOWANIA W LOGICE Z OGRANICZENIAMI Autoreferat do rozprawy doktorskiej OPTYMALIZACJA HARMONOGRAMOWANIA MONTAŻU SAMOCHODÓW Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMOWANIA W LOGICE Z OGRANICZENIAMI Michał Mazur Gliwice 2016 1 2 Montaż samochodów na linii w

Bardziej szczegółowo

Rozdział IV. Podstawa materialnoprawna wyroku sądu arbitrażowego

Rozdział IV. Podstawa materialnoprawna wyroku sądu arbitrażowego Spis treści Wykaz skrótów Uwagi wstępne CZĘŚĆ I. HISTORYCZNE ORAZ TEORETYCZNO- PRAWNE ASPEKTY ARBITRAŻU Rozdział I. Determinanty i propozycje w zakresie rozwoju sądownictwa arbitrażowego 1. Czynniki prawne

Bardziej szczegółowo

Uchwała z dnia 12 kwietnia 2007 r., III CZP 26/07

Uchwała z dnia 12 kwietnia 2007 r., III CZP 26/07 Uchwała z dnia 12 kwietnia 2007 r., III CZP 26/07 Sędzia SN Marian Kocon (przewodniczący) Sędzia SN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) Sędzia SN Krzysztof Pietrzykowski Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku

Bardziej szczegółowo

Opinia prawna dotycząca rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty (druk nr 2075)

Opinia prawna dotycząca rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty (druk nr 2075) Warszawa, 31 stycznia 2014 r. Opinia prawna dotycząca rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty (druk nr 2075) 1. Tezy opinii 1. Propozycja zmiany ustawy o systemie oświaty wymaga ponownego

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III CZP 30/15. Dnia 18 czerwca 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III CZP 30/15. Dnia 18 czerwca 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie: Sygn. akt III CZP 30/15 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 18 czerwca 2015 r. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Wojciech Katner SSN Marta Romańska Protokolant Katarzyna

Bardziej szczegółowo

1. Definicja zamówienia tego samego rodzaju na gruncie prawa zamówień publicznych

1. Definicja zamówienia tego samego rodzaju na gruncie prawa zamówień publicznych II. Zamówienia tego samego rodzaju 1. Definicja zamówienia tego samego rodzaju na gruncie prawa zamówień publicznych Jak już wspomniano, w oparciu o art. 32 ust. 1 Ustawy podstawą ustalenia wartości zamówienia

Bardziej szczegółowo

Ochrona konsumenta usług finansowych. Liczba godzin stacjonarne: Wykłady: 30. niestacjonarne: Wykłady: 18

Ochrona konsumenta usług finansowych. Liczba godzin stacjonarne: Wykłady: 30. niestacjonarne: Wykłady: 18 Karta przedmiotu Wydział: Finansów Kierunek: Prawo I. Informacje podstawowe Nazwa przedmiotu Język prowadzenia przedmiotu Profil przedmiotu Kategoria przedmiotu Typ studiów Ochrona konsumenta usług finansowych

Bardziej szczegółowo

Luki w europejskim międzynarodowym prawie prywatnym i perspektywy na przyszłość: dążenie do stworzenia kodeksu międzynarodowego prawa prywatnego

Luki w europejskim międzynarodowym prawie prywatnym i perspektywy na przyszłość: dążenie do stworzenia kodeksu międzynarodowego prawa prywatnego DYREKCJA GENERALNA DS. POLITYK WEWNĘTRZNYCH DEPARTAMENT TEMATYCZNY C: PRAWA OBYWATELSKIE I SPRAWY KONSTYTUCYJNE KWESTIE PRAWNE Luki w europejskim międzynarodowym prawie prywatnym i perspektywy na przyszłość:

Bardziej szczegółowo

Konstytucyjne gwarancje ochrony dziedzictwa narodowego a problem ponownego wykorzystania informacji publicznej w świetle dyrektywy 2013/37

Konstytucyjne gwarancje ochrony dziedzictwa narodowego a problem ponownego wykorzystania informacji publicznej w świetle dyrektywy 2013/37 Anna Magdalena Kosińska, Katedra Prawa Unii Europejskiej Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Konstytucyjne gwarancje ochrony dziedzictwa narodowego a problem ponownego wykorzystania informacji

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA. Protokolant Bożena Kowalska

UCHWAŁA. Protokolant Bożena Kowalska Sygn. akt III CZP 63/13 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 18 października 2013 r. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Marta Romańska SSN Bogumiła Ustjanicz Protokolant Bożena

Bardziej szczegółowo

Pan. Donald Tusk. W związku z licznymi wątpliwościami jakie wywołała informacja o planowanym na

Pan. Donald Tusk. W związku z licznymi wątpliwościami jakie wywołała informacja o planowanym na Pan Donald Tusk Prezes Rady Ministrów Aleje Ujazdowskie 1/3 00-071 Warszawa W związku z licznymi wątpliwościami jakie wywołała informacja o planowanym na dzień 26 stycznia 2012 r. podpisaniu przez Polskę

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz SSN Maria Grzelka (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz SSN Maria Grzelka (sprawozdawca) Sygn. akt V CSK 53/05 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 26 stycznia 2006 r. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz SSN Maria Grzelka (sprawozdawca) w sprawie

Bardziej szczegółowo

Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie.

Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. C:\DOKUMENTY\RECENZJE\Recenzja M. Bryxa rynek.doc Recenzja opracowania M. Bryxa pt : Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. Rynek nieruchomości jest w Polsce stosunkowo nowym, lecz wzbudzającym

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT DLA POSŁÓW

KOMUNIKAT DLA POSŁÓW PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 27.05.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja 0436/2012, którą złożył Mark Walker (Wielka Brytania) w sprawie transgranicznego doradztwa prawnego 1.

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Marian Wolanin Sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

Wstęp. Marian Wolanin Sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Marian Wolanin Sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Zbiór przepisów prawnych Nieruchomości Edycja Sądowa przeznaczony jest dla osób zajmujących się szeroko rozumianą prawną problematyką nieruchomości.

Bardziej szczegółowo

Postanowienie z dnia 22 listopada 2002 r. III DS 8/02

Postanowienie z dnia 22 listopada 2002 r. III DS 8/02 Postanowienie z dnia 22 listopada 2002 r. III DS 8/02 Adwokat przy wykonywaniu zawodu korzysta z wolności słowa w granicach określonych przez zadania adwokatury i przepisy prawa (art. 8 ust. 1 ustawy z

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA. SSN Marta Romańska (przewodniczący) SSN Anna Owczarek SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca) Protokolant Bożena Kowalska

UCHWAŁA. SSN Marta Romańska (przewodniczący) SSN Anna Owczarek SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca) Protokolant Bożena Kowalska Sygn. akt III CZP 115/14 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 6 marca 2015 r. SSN Marta Romańska (przewodniczący) SSN Anna Owczarek SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca) Protokolant Bożena Kowalska

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA. Protokolant Katarzyna Bartczak

UCHWAŁA. Protokolant Katarzyna Bartczak Sygn. akt III CZP 15/15 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 13 maja 2015 r. SSN Jacek Gudowski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Maria Szulc SSN Dariusz Zawistowski Protokolant Katarzyna Bartczak w

Bardziej szczegółowo

Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów Wykaz literatury Rozdział I. Geneza oraz ogólna charakterystyka prawna Zgrupowania

Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów Wykaz literatury Rozdział I. Geneza oraz ogólna charakterystyka prawna Zgrupowania Przedmowa... XIII Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XXIII Rozdział I. Geneza oraz ogólna charakterystyka prawna Zgrupowania 1 1. Wstęp. Geneza EZIG... 1 1.1. Stanowisko niemieckich prawników wobec

Bardziej szczegółowo

Postępowanie cywilne. Istota postępowania kasacyjnego. Orzeczenia, od których przysługuje skarga kasacyjna 2012-03-25

Postępowanie cywilne. Istota postępowania kasacyjnego. Orzeczenia, od których przysługuje skarga kasacyjna 2012-03-25 Postępowanie cywilne Skarga kasacyjna Wznowienie postępowania Stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Istota postępowania kasacyjnego Nadzwyczajny środek zaskarżenia To nie trzecia instancja

Bardziej szczegółowo

2016 r. wdrażającej do polskiego porządku prawnego ww. dyrektywy oraz innych zmian merytorycznych, które znalazły się w tej ustawie.

2016 r. wdrażającej do polskiego porządku prawnego ww. dyrektywy oraz innych zmian merytorycznych, które znalazły się w tej ustawie. UZASADNIENIE Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 98 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164, z późn.

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów

Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów Wykaz ważniejszych skrótów... 11 1. Czasopisma... 11 2. Piśmiennictwo... 12 Wprowadzenie... 13 Rozdział I Regulacja skutków prawnych separacji w prawie obcym i kanonicznym oraz w prawie polskim w ujęciu

Bardziej szczegółowo

KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. SPRAWIEDLIWOŚCI I KONSUMENTÓW

KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. SPRAWIEDLIWOŚCI I KONSUMENTÓW KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. SPRAWIEDLIWOŚCI I KONSUMENTÓW Bruksela, 18 stycznia 2019 r. REV1 niniejszy dokument zastępuje zawiadomienie dla zainteresowanych stron z dnia 21 listopada 2017

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Henryk Pietrzkowski

POSTANOWIENIE. SSN Henryk Pietrzkowski Sygn. akt II CSK 428/14 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 18 lutego 2015 r. SSN Henryk Pietrzkowski w sprawie z powództwa "P. G." Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. i Z. B. przeciwko

Bardziej szczegółowo

Biuro Prawne Warszawa, dnia 1 lipca 2011 r. Centralne Biuro Antykorupcyjne

Biuro Prawne Warszawa, dnia 1 lipca 2011 r. Centralne Biuro Antykorupcyjne Biuro Prawne Warszawa, dnia 1 lipca 2011 r. Centralne Biuro Antykorupcyjne ZESTAWIENIE uwag do projektu rozporządzenia w sprawie sposobu dokumentowania prowadzonej przez Centralne Biuro Antykorupcyjne

Bardziej szczegółowo

Postanowienie z dnia 5 stycznia 2001 r., I CKN 1180/00

Postanowienie z dnia 5 stycznia 2001 r., I CKN 1180/00 Postanowienie z dnia 5 stycznia 2001 r., I CKN 1180/00 W wypadku, gdy cudzoziemiec pozwany w Polsce o wykonanie zobowiązania nie wynikającego z czynności prawnej nie przebywa w Polsce ani nie ma miejsca

Bardziej szczegółowo

OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 27 listopada 2017 r.

OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 27 listopada 2017 r. OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 27 listopada 2017 r. w przedmiocie projektu ustawy o europejskiej partii politycznej i europejskiej fundacji politycznej (nr z wykazu prac legislacyjnych: UC93)

Bardziej szczegółowo

NORMY PRAWA CYWILNEGO

NORMY PRAWA CYWILNEGO NORMY PRAWA CYWILNEGO Norma prawna: wypowiedz językowa-> wyznaczenie jej adresata, zakres zastosowania, zakres normowania (czyny nakazane lub zakazane) Normy postępowania są tworzone także przez uczestników

Bardziej szczegółowo