Kinesiology taping in therapy of exemplary functional disorders of knee joint

Transkrypt

1 Kochański Bartosz, Plaskiewicz Anna, Dylewska Monika, Cichosz Michał, Zukow Walery, Hagner Wojciech. Plastrowanie dynamiczne w terapii wybranych dysfunkcji stawu kolanowego = Kinesiology taping in therapy of exemplary functional disorders of knee joint. Journal of Education, Health and Sport formerly Journal of Health Sciences. 2014;4(10): Current ISSN pending formerly ISSN / X. DOI: /zenodo The former journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item ( ). The Author (s) 2014; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. Conflict of interest: None declared. Received: Revised Accepted: Plastrowanie dynamiczne w terapii wybranych dysfunkcji stawu kolanowego Kinesiology taping in therapy of exemplary functional disorders of knee joint Bartosz Kochański 1, Anna Plaskiewicz 1, Monika Dylewska 2, Michał Cichosz 3, Walery Zukow 4, Wojciech Hagner 1 1 Katedra i Klinika Rehabilitacji, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 2 Bydgoska Szkoła Wyższa 3 Jolly Med. Szpital rehabilitacyjny Popielówek 4 Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Słowa kluczowe: kinesiology taping, KT, staw kolanowy Keywords: kinesiology taping, KT, knee joint 322

2 Streszczenie Staw kolanowy jest największym stawem ludzkiego organizmu i jednocześnie stawem, który najczęściej ulega uszkodzeniom. Złożona i specyficzna budowa stawu kolanowego oraz jego umiejscowienie (na przedłużeniu dwóch długich dźwigni łańcucha kinematycznego) powodują, że jest on podatny na występowanie przeciążeń, urazów oraz dysfunkcji. W leczeniu dysfunkcji stawu kolanowego stosuje się wiele specjalistycznych metod terapeutycznych, jednak szczególną uwagę warto poświęcić metodzie Kinesiology Taping. W pracy przedstawiono podstawy oraz możliwości wykorzystania metody Kinesiology Taping (KT). Zaprezentowano wybrane aplikacje dynamicznego plastrowania znajdujące zastosowanie w terapii wybranych dysfunkcji stawu kolanowego. Abstract The knee joint is the largest and most frequently damaged joint of the human body. The location (in the extension of the two long levers kinematic chain), complicated and specific construction of the knee joint cause that joint is susceptible to overload, injuries and dysfunctions. In the treatment of dysfunction of the knee joint is used many specialized therapeutic methods, but special attention should be given for Kinesiology Taping method. The paper presents the base and the possible use of Kinesiology Taping (KT). The paper presents kinesiology taping in therapy of exemplary functional disorders of knee joint. Wstęp. Staw kolanowy jest największym stawem ludzkiego organizmu i jednocześnie stawem, który najczęściej ulega uszkodzeniom [1,2,3]. Jego umiejscowienie, złożona i specyficzna budowa anatomiczna powodują, że jest on niezwykle podatny na występowanie urazów i przeciążeń, które mogą powodować powstawanie zaburzeń statycznych i dynamicznych w jego obrębie [4,5]. Celem postępowania terapeutycznego w urazowych uszkodzeniach stawu kolanowego jest przywrócenie prawidłowych stosunków anatomicznych i czynnościowych, odzyskanie prawidłowej biomechaniki oraz umożliwienie pacjentowi jak najszybszy powrót do stanu z przed urazu [4]. Jedną z metod stosowanych w leczeniu dysfunkcji stawu kolanowego jest Kinesiology Taping (KT) [6]. Kinesiology Taping (KT) został stworzony w latach 70-dziesiątych XX wieku przez japońskiego chiropraktyka dr Kenzo Kase. Metoda polega na stosowaniu specjalistycznych plastrów przyklejanych na ciało pacjenta z wykorzystaniem różnych technik: mięśniowych, 323

3 powięziowych, więzadłowych, korekcyjnych, funkcjonalnych oraz limfatycznych [7]. Plaster stosowany w tej metodzie posiada ściśle określoną strukturę oraz właściwości fizyczne. Jest wodoodporny i posiada odpowiednią przepuszczalność powietrza. Rozciągliwość plastra wynosi % oraz jest zbliżona do ludzkiej skóry [8, 9, 10]. Dynamiczne plastrowanie wspomaga funkcjonowanie mięśni i stawów, pozwala na normalizację napięcia mięśniowego, aktywuje układ limfatyczny i endogenny system znieczulenia, zmniejsza ból oraz poprawia mikrokrążenie. Metoda dynamicznego plastrowania znajduje szerokie zastosowanie we współczesnej medycynie przede wszystkim dzięki wysokiej skuteczności terapeutycznej oraz stosunkowo niskim kosztom aplikacji. Kinesiology Taping jest bezpieczną formą terapii, która wspomaga procesy lecznicze przez 24 godziny na dobę [7, 11]. Plastrowanie dynamiczne w terapii wybranych dysfunkcji stawu kolanowego. Kinesiology Taping w terapii wybranych dysfunkcji stawu kolanowego może być stosowany w okresie ostrym, podostrym, przewlekłym oraz w późniejszym czasie jako forma prewencyjna urazów. Istotnym elementem jest dostosowanie odpowiedniego naprężenia plastra do okresu pourazowego. W okresie ostrym i podostrym naprężenie aplikacji nie powinno przekraczać 35%, jednak w późniejszym czasie można stosować napięcie do 100% rozciągliwości taśmy [6]. Poniżej zaprezentowano zastosowanie wybranych aplikacji dla stawu kolanowego w oparciu o literaturę oraz doświadczenia własne. 1. Obrzęk stawu kolanowego. Plaster w kształcie wachlarza. Aplikacja rozpoczyna się powyżej miejsca obrzęku. Baza plastra naklejana jest bez naciągnięcia, zaś strefa terapeutyczna z napięciem 10-15%. Aplikacja przebiega przez miejsce objęte obrzękiem. Celem aplikacji jest zmniejszenie bólu, obrzęku oraz zwiększenie przepływu płynu limfatycznego. 324

4 Ryc. 1. Aplikacja przeciwobrzękowa. 2. Niestabilność stawu kolanowego. Aplikacje stosowane w tej dysfunkcji mają przede wszystkim na celu poprawę stabilizacji oraz wspomaganie pracy mięśniowej. Poniżej zaprezentowano dwa warianty aplikacji - oba warianty mogą być stosowane równocześnie. Pierwsza aplikacja wymaga zastosowania dwóch plastrów w kształcie litery I o długości około 20 cm. Plaster naklejany jest na bocznej i przyśrodkowej stronie stawu kolanowego z napięciem % ( ryc.2a). Ryc. 2a. Aplikacja na niestabilność stawu kolanowego wariant

5 Drugi wariant aplikacji również wykorzystuje dwa plastry w kształcie litery I. Początek pierwszego plastra znajduje się się przyśrodkowo poniżej guzowatości kości piszczelowej, a początek drugiego plastra bocznie poniżej guzowatości kości piszczelowej. Plastry krzyżują się na wysokości guzowatości kości piszczelowej. Koniec aplikacji znajduje się na udzie. Naprężenie plastra wynosi %. Ryc. 2b. Aplikacja na niestabilność stawu kolanowego wariant Przeprost w stawie kolanowym. Celem aplikacji jest ograniczenie wyprostu w stawie kolanowym poprzez wsparcie ruchu zgięcia. Plaster w kształcie litery I o długości około 25 cm. W pierwszej fazie aplikację wykonuje się na delikatnie zgiętym kolanie. Początek aplikacji znajduje się na wysokości 1/3 dalszej uda po stronie tylnej, a koniec na wysokości 1/3 bliższej goleni po stronie tylnej. Naprężenie plastra wynosi 25-75%. Następnie prosi się pacjenta o wykonanie maksymalnego wyprostu stawu kolanowego i dokleja się plaster do ciała. Ryc. 3. Aplikacja ograniczająca wyprost w stawie kolanowym. 326

6 4. Niestabilność rzepki. Celem aplikacji jest ustabilizowanie rzepki w jej prawidłowym anatomicznym ustawieniu. Plaster w kształcie litery Y. Baza bez naprężenia, ogony obejmują rzepkę z dwóch stron. Przed wykonaniem aplikacji terapeuta musi skorygować ustawienie rzepki i utrzymać prawidłowe ustawienie do zakończenia plastrowania.. Rzepka może znajdować się w nieprawidłowym ustawieniu górnym lub bocznym i ze względu na jej lokalizację można wyróżnić aplikację dla przesunięcia górnego (naprężenie %) - (ryc. 4a) oraz dla przesunięcia bocznego (naprężenie 25-50%) - (ryc. 4b). Końcówki ogonów bez napięcia. Ryc. 4. Aplikacja na niestabilność rzepki: a - przesunięcie górne, b przesunięcie górne. 5. Nawykowe zwichnięcie rzepki. Celem aplikacji jest przede wszystkim zapobieganie nawykowemu zwichnięciu rzepki. Bazy bez napięcia. Bazę przesuwa się w kierunku restrykcji lub bezbólowym i dokonuje się naklejenia ogonów z naprężeniem 50-75%. Końcówki ogonów bez napięcia. Ryc. 5. Aplikacja na nawykowe zwichnięcie rzepki. 327

7 6. Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego. Aplikacja wspomagająca propriocepcję na więzadło krzyżowe przednie. Plaster w kształcie litery I. Początek aplikacji znajduje się poniżej dołu kolanowego, dookoła łydki bez napięcia. Następnie biegnie od wysokości guzowatości piszczeli do kłykcia kości udowej. Napięcie taśmy %. Zakończenie aplikacji bez naprężenia. (ryc. 6a). Ryc. 6a. Aplikacja wspomagająca propriocepcję na więzadło krzyżowe przednie. Aplikacja zapobiegająca przednim przemieszczeniom kości piszczelowej w stosunku do kości udowej. Podczas aplikacji kończyna górna zgięta w wstawie kolanowym do 90. Aplikację przykleja się do bocznej i przyśrodkowej powierzchni uda na wysokości przebiegu kości udowej z napięciem plastra 30-50% (ryc. 6b). Ryc. 6b. Aplikacja zapobiegająca przedniej translacji kości piszczelowej w stosunku do kości udowej. 328

8 7. Osłabienie mięśnia czworogłowego uda. Celem aplikacji jest wspomaganie pracy mięśnia czworogłowego uda oraz przyśpieszenie jego regeneracji. Plaster w kształcie litery Y. Początek aplikacji znajduje się w okolicy kolca biodrowego przedniego dolnego. W pierwszej fazie kończyna dolna jest wyprostowana. Plaster nakleja się na przedniej części mięśnia czworogłowego bez napięcia. Następnie prosi się pacjenta o zgięcie stawu kolanowego i wąsy aplikacji okleja się wokół stawu kolanowego w kierunku guzowatości bez napięcia. Ryc. 7. Aplikacja na osłabienie mięśnia czworogłowego uda. Podsumowanie Kiesiology Taping jest doskonałą formą prewencji i leczenia dysfunkcji stawu kolanowego. Może stanowić podstawową formę terapii lub być doskonałym uzupełnieniem kompleksowego postępowania fizjoterapeutycznego. Warto zaznaczyć, że filozofia metody Kinesiology Taping kładzie duży nacisk na odpowiednie przygotowanie teoretyczne i praktyczne terapeutów. Stosowanie metody dynamicznego plastrowania powinno być zawsze poprzedzone szczegółowym badanie pacjenta i ściśle dostosowane do potrzeb, możliwości oraz konkretnej fazy postępowania leczniczego. Tylko odpowiednia wiedza i kompetencje umożliwiają wypracowanie własnych rozwiązań w aspekcie dynamicznego plastrowania i skuteczną terapię pacjenta. Piśmiennictwo 329

9 1. Widuchowski J., Widuchowski W.: Urazy i obrażenia stawu kolanowego oraz ich następstwa epidemiologia, patomechanika i klasyfikacje. Fizjoterapia Polska 2004, 4(4), Łukasik P., Widuchowski J., Faltus R., Widuchowski W., Kwiatkowski G., Reszka P.: Epidemiologia uszkodzeń więzadła krzyżowego przedniego. Chirurgia Kolana, Artoroskopia, Traumatologia Sportowa. Vol. 3, Number 3, 2006, Hagner W., Stec G.: Urazy stawu kolanowego. Cz. I. Więzadło krzyżowe przednie. Podręcznik dla studentów kierunku fizjoterapia. Wydawnictwo SCRYPT. Bydgoszcz Widuchowski J., Widuchowski W.: Postępowanie diagnostyczne w uszkodzeniach i schorzeniach stawu kolanowego. Fizjoterapia Polska 2004, 4(4), Bronikowski A. Results of treatment of anterior cruciate ligament injuries in the aspect of Evidence Based Medicine. Arthroscopy and Joint Surgery 2007; 3, s Pogorzelec P.: Zastosowanie metody Kinesio Taping w terapii wybranych schorzeń stawu kolanowego. Rehabilitacja W Praktyce, 2012, 4, Hałas I.: Kinesiology Taping metoda wspierająca terapię tkanek miękkich. Praktyczna Fizjoterapia i Rehabiliatcja. 2010, 9, Mikołajewska E.: Hipoalergiczność plastrów do kiensiotapingu opis przypadku. Praktyczna Fizjoterapia i Rehabiliatcja, 2010, 6, Ey-Chmielewska H., Frączak B., Sobolewska E. i wsp.: Metoda kinesiotapingu i jej zastosowanie w leczeniu narządu żucia przegląd piśmiennictwa. Detal Forum, 2009, 1: Hsu. Y. H., Chen W. Y., Lin H. C. i wsp.: The effects of taping on scapular kinematics and muscle performance in baseball players with shoulder impingement syndrome. J. Electromyogr Kinesiol, 2009, 19(6): Mikołajewska E.: Kinesiotaping Rozwiązania wybranych problemów funkcjonalnych. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa