Mięśniaki macicy - czy potrafią nas jeszcze zaskoczyć? Wywiad z prof. dr hab. med. Włodzimierzem Sawickim

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Mięśniaki macicy - czy potrafią nas jeszcze zaskoczyć? Wywiad z prof. dr hab. med. Włodzimierzem Sawickim"

Transkrypt

1 Mięśniaki macicy - czy potrafią nas jeszcze zaskoczyć? Wywiad z prof. dr hab. med. Włodzimierzem Sawickim Wywiad z prof. dr hab. med. Włodzimierzem Sawickim "Należy pamiętać, że nie wszystkie mięśniaki musimy leczyć. Czasem warto mieć świadomość, że istnieją i mieć pacjentkę pod obserwacją." dr hab. med. Krzysztof Cendrowski :Jak często stwierdza się mięśniaki macicy? Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia mięśniaków macicy? prof. dr hab. med. Włodzimierz Sawicki: Mięśniaki macicy są niezłośliwymi nowotworami mięśnia macicy, zbudowanymi z mięśni gładkich i tkanki łącznej. Należy pamiętać o tym, gdyż proporcje tych składników mają znaczenie podczas badania USG, przy różnicowaniu guza stwierdzanego w obrębie trzonu macicy. Mięśniaki są to często występujące guzy - szacuje się, że stanowią 95 procent wszystkich łagodnych nowotworów mięśnia macicy. Są jednym z najczęstszych przyczyn operacji w ginekologii. Zazwyczaj występują w wieku rozrodczym, a ujawniają się zdecydowanie z największą częstością po 35 roku życia. Blisko 80 procent wszystkich mięśniaków stwierdza się między 35 a 55 rokiem życia. Istnieją jednak wyjątki i można je czasem spotkać u bardzo młodych pacjentek. Ogólnie można przyjąć, że mięśniaki wykrywa się u 30 procent kobiet, często przy okazji badania kontrolnego Może to stanowić przykrą niespodziankę dla pacjentki, gdyż nawet guz dużych rozmiarów może nie dawać żadnych objawów klinicznych (z drugiej zaś strony nierzadko nawet małe mięśniaki, w zależności od ich charakteru i umiejscowienia mogą manifestować nasilone objawy kliniczne). Następne pytanie, jakie chcielibyśmy zadać Panu profesorowi, to jaka metoda jest najlepsza w diagnostyce mięśniaków macicy? Nie należy zapominać o tym, że nadal podstawową metodą diagnostyczną w ginekologii pozostaje wywiad i badanie ginekologiczne. Na podstawie wywiadu i objawów, które pacjentka zgłasza, możemy się już w dużej części zorientować co do natury problemu. Mianowicie objawami charakterystycznymi dla mięśniaków macicy mogą być: uczucie ucisku w obrębie podbrzusza, częste oddawanie moczu, obfite i przedłużające się krwawienia miesiączkowe, krwawienia międzymiesiączkowe. Kolejnym etapem jest badanie ginekologiczne. Mięśniaki przekraczające rozmiary 2-3 centymetrów bardzo często powiększają macicę. Kolejną charakterystyczną cechą jest nierówna macica, a w przypadku gdy mięśniaki są duże, ograniczenie jej ruchomości. Oczywiście mowa tutaj o typowych objawach, bo mogą się zdarzać mięśniaki szyjkowe, czy rosnące międzywięzadłowo. Te, zarówno w badaniu ginekologicznym jak i w danych z wywiadu, mogą być trudne do określenia. Z tego względu ogromną rolę odgrywają techniki obrazowe. Najmniej inwazyjną, i w najmniejszym stopniu obciążającą pacjentkę, wreszcie najtańszą i dająca się powtarzać jest ultrasonografia Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/5

2 Podstawową techniką jest obrazowanie przez powłoki brzuszne. Znacznie dokładniejsza jest ultrasonografia przezpochwowa z wykorzystaniem przetworników o dużej częstotliwości, dających dokładny obraz, co pozwala różnicować rodzaj guzów, określać niezwykle dokładnie ich topografię i liczbę. Ultrasonografia przezpochwowa pozwala wykryć już bardzo małe zmiany, nawet te rzędu jednego centymetra. Na tej podstawie możemy również określić lokalizację mięśniaków, to czy rosną podśluzówkowo, podsurowicówkowo, śródściennie, czy też są mięśniakami uszypułowanymi, rosnącymi szyjkowo bądź międzywiązadłowo. Liczba mięśniaków, ich rozmiar i lokalizacjawszystko to jest istotne z punktu widzenia metody leczenia. Elementy te mają duży aspekt praktyczny i pozwalają na prawidłową kwalifikację pacjentki do leczenia, a także określenie wstępnego rokowania. Wiadomo jest, że podstawową metodą leczenia jest leczenie operacyjne, czy znane są Panu Profesorowi skuteczne nieoperacyjne sposoby leczenia mięśniaków macicy? Czy terapia farmakologiczna przed przystąpieniem do zabiegu jest korzystna? Należy pamiętać, że nie wszystkie mięśniaki muszą być leczone. Czasem wystarczy,,tylko" pamiętać że istnieją i mieć pacjentkę pod ścisłą obserwacją. Uważa się, że jedyną w pełni skuteczną metodą leczenia jest operacja. Pod pojęciem operacji nie należy rozumieć usunięcia macicy bądź trzony macicy jak to się potocznie rozumie. Skuteczne leczenie to operacyjne wyłuszczenie mięśniaków, z pozostawieniem trzonu macicy. Oczywiście istnieją próby zastosowania innych metod mających na celu zmniejszenie masy mięśniaka, takie jak metody farmakologiczne (hormonoterapia, selektywne blokowanie funkcji przysadki mózgowej) j czy też embolizacja tętnic macicznych. Są to metody marginalne, które nie weszły jak dotychczas do arsenału pełnoprawnych technik leczenia tej patologii. Jeśli chodzi o postępowanie hormonalne w leczeniu mięśniaków, wykorzystywane jest czasami podczas przygotowania do operacji, po to by zmniejszyć ukrwienie guza i przez to osiągnąć lepszy efekt zabiegu. Metody embolizacji wiążą się z dużą liczbą powikłań, i nie do końca są rozstrzygnięte sposoby kwalifikacji do tego zabiegu. Podnoszą się również głosy mówiące o dużym ryzyku powikłań, łącznie z ciężką sepsą i zgonami. Obecnie ta metoda wydaje się być w odwrocie, aczkolwiek można o niej pamiętać. Które techniki chirurgiczne są najlepsze? Obecnie najskuteczniejszą metodą leczenia chirurgicznego jest wyłuszczenie mięśniaka sposobem Martina. Technika ta pozwala to wyłuszczyć nawet dużą liczbę mięśniaków z trzonu macicy, a później odtworzyć kształt i funkcję tego narządu. A więc jest to metoda polecana pacjentkom chcącym zachować zdolność rozrodu. Oczywiście w wieku pomenopauzalnym czy okołomenopauzalnym u pacjentek silnie manifestujących objawy, operacja powinna polegać na wycięciu macicy, ponieważ mięśniaki mają tendencję (nawet po prawidłowym wyłuszczeniu) do odrastania. W tym miejscu nie należy zapominać o możliwości zezłośliwienia mięśniaków. Zagrożenie to dotyczyć może szczególnie kobiet po menopauzie, w przypadku mięśniaków szybko rosnących, wykazujących bogate unaczynienie. Reasumując, jeśli metoda leczenia to tylko operacyjna, a pozostałe jedynie jako przygotowanie do operacji. Ale nie zapominajmy o tym, co już powiedziałem- nie wszystkie mięśniaki muszą być leczone. Jest to ta grupa mięśniaków niewielkiego kalibru, która nie daje objawów. Dodatkowo często spotyka się u pacjentek w wieku pomenopauzalnym, że mięśniaki mają tendencje do ograniczenia swojego wzrostu, uleganiu mikrozwapnieniom. W tych przypadkach nie ma wskazań do natychmiastowej interwencji zabiegowej. Regularna, okresowa kontrola ultrasonograficzna jest adekwatnym postępowaniem. Jeśli chodzi o płodność kobiety i coraz częściej stosowane techniki wspomaganego rozrodu, jakie jest zdanie Pana Profesora, czy mięśniaki mają na nie wpływ? Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/5

3 Oczywiście, że mają one wpływ i najczęściej wpływ ten jest niekorzystny. Ale jak już wspomniano wcześniej z uwagi na fakt, że mięśniaki są najczęstszym nowotworem, a spektrum zarówno wielkości, lokalizacji jak i objawów klinicznych jest ogromne, to nie ma jednoznacznych metod oceny i postępowania. Generalnie pacjentki z mięśniakami mające problemy z zajściem bądź też donoszeniem ciąży powinny być operowane. Bowiem nawet nieduże, 1-2 centymetrowe rosnące do jamy macicy mięśniaki podśluzówkowe, mogą zmieniać na tyle stan błony śluzowej, że nie może dojść do implantacji jaja płodowego i powodować kolejno po sobie następujące poronienia. Mogą również zamykać ujścia jajowodów, uniemożliwiając zapłodnienie. Mięśniaki takie powinny być leczone, np. drogą resekcji histeroskopowej. Grupa tych pacjentek, zachodząca w ciążę po tego typu operacjach ciągle się powiększa. Duże mięśniaki, śródścienne czy podsurowicówkowe ograniczając zdolność rozciągania się mięśnia macicy i zaburzając rozwój jaja płodowego mogą być przyczyną poronień albo powikłań w drugiej połowie ciąży. Z kolei w zaawansowanej ciąży mogą być przyczyną odklejenia łożyska, łożyska przodującego, czyli ciężkich, groźnych dla życia ciężarnej powikłań. Oczywiście mięśniaki takie powinny być operowane. Z drugiej strony, zdarza się, że nawet duże mięśniaki, uszypułowanie, lub rosnące podsurowicówkowo pozwalają na rozwój ciąży, nie dając żadnych objawów. Z tego powodu czasami pacjentka o istnieniu tej patologii dowiaduje się podczas cięcia cesarskiego, mimo iż guz jest pokaźnych rozmiarów. Reasumując, mięśniaki mogą stanowić problem w rozrodzie, mogą być przyczyną niepłodności, i takie mięśniaki powinny być odpowiednio leczone. Wcześniej Pan profesor mówił, że nie wszystkie mięśniaki należy leczyć, co można poradzić kobietom z bezobjawowymi mięśniakami macicy, jeśli wykryte przypadkowo? Jeżeli są wykryte przypadkowo, to z jednej strony nasze postępowanie musimy opierać na objawach, z drugiej zaś na obrazie ultrasonograficznym. Obraz ten pozwala, jak już wspomniałem, określić liczbę, wielkość i lokalizację mięśniaków. Pozwala również na dokonanie wstępnej selekcji na te, które mogą stanowić zagrożenie nowotworowe i na te, które sugerują łagodny rozrost. Wszystkie te guzy wykazujące w dopplerowskim badaniu ultrasonograficznym bogate unaczynienie, obszary martwicy, bądź szybko wzrastają należy bezwzględnie i niezwłocznie operować. W przypadku pacjentek nie planujących ciążę, z pojedynczymi mięśniakami nie dającymi objawów, gdy ich wielkość nie przekracza 2-3 centymetrów,, postępowaniem z wyboru może być obserwacja w odstępach 3-6 miesięcznych. To stanowi podstawę dalszego postępowania. Istnieje wreszcie trzecia grupa pacjentek -w wieku pomenopauzalnym. Najczęściej występują u nich małe, uwapnione, pozbawione unaczynienia mięśniaki, nie dające objawów klinicznych. Tu również nie ma wskazań do interwencji chirurgicznej, a jedynie do okresowej, ścisłej obserwacji ultrasonograficznej. Należy tutaj podkreślić, że w każdym przypadku decyzja o operacji powinna być podjęta wspólnie z pacjentką. Lekarz powinien wyczerpująco przedstawić chorej możliwości leczenia, typ i zakres operacji, i to ona powinna mieć decydujący głos. Dla pacjentki często ogromnym zaskoczeniem jest fakt, gdy podczas rutynowego badania ginekologicznego dowiaduje się, że wkrótce powinna się poddać operacji. Dlatego to od niej należy podjęcie ostatecznej decyzji. Jest to niezwykle ważne, bowiem najczęściej zabieg taki wiąże się z wycięciem narządu rodnego. Pacjentkę należy umiejętnie o tym wszystkim poinformować, przedstawić korzyści, zagrożenia i alternatywy leczenia. Zastrzegam jeszcze, że mówimy tutaj o mięśniakach, o tym, że lekarz na podstawie wywiadu i badań nie podejrzewa zmiany złośliwej. W takiej sytuacji ta informacja powinna być inna, powinna ukierunkować pacjentkę tak, by zdecydowała się niezwłocznie poddać koniecznej operacji Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/5

4 Mówił Pan Profesor wcześniej, że mięśniaki mają niekorzystny wpływ na płodność kobiety, no ale może zdarzyć się sytuacja, że kobieta zajdzie w ciążę z współistniejącymi mięśniakami. Jakie jest wtedy postępowanie w ciąży, przy porodzie, jeśli cięcie - to jakie postępowanie w trakcie cięcia? Podkreślam, że choć mięśniaki są najczęstszą choroba, nie oznacza to jednak, że istnieją opracowane metody i schematy postępowania w każdej sytuacji. Wynika to z ogromnej różnorodności mięśniaków, która niekiedy może zaskakiwać. Ciąża ze współistniejącymi mięśniakami powinna być traktowana jako ciąża wysokiego ryzyka, nawet wtedy kiedy nie ma objawów jej zagrożenia. Pacjentka powinna być objęta ścisłą opieką, często stosować należy leki rozkurczowe, nierzadko w pierwszym trymestrze ciąży połączone z podawaniem progestagenów. Oczywiście tak jak u każdej pacjentki, u której ciąża jest zagrożona łatwiej niż u innych powinniśmy się decydować na wydanie zwolnienia lekarskiego. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że u tych pacjentek często istnieją wcześniejsze straty ciąży, co już samo w sobie jest obciążeniem. Reasumując, prowadzenie takiej ciąży może być trudne. W pierwszych 4-5 miesiącach na pierwszy plan wysuwają się zagrożenia poronieniem. Po 30 tygodniu, mięśniaki mogą być przyczyną porodów przedwczesnych, odklejania się łożyska, bądź łożyska przodującego. Nierzadko taka pacjentka musi być hospitalizowana wielokrotnie, a czasem i przez całą ciążę. Co do porodu, postępowanie nasze zależy od tego jak jest zlokalizowany mięśniak, czy istnieją towarzyszące objawy. Jeżeli mięśniak nie powoduje nieprawidłowych położeń płodu (często występuje poprzeczne, skośne, miednicowe, stópkowe), nie zmienia anatomii dróg rodnych, taki poród może się odbyć drogami natury, Przy samym porodzie może dojść jednak do trudności z urodzeniem łożyska, do większego krwawienia w wyniku atonii maicy. Wynika to z mniejszej zdolności do obkurczania się zmienionego mięśnia macicy. A zatem powinien to być poród największej troski. Jeżeli zaś mięśniaki już podczas przebiegu ciąży powodują nieprawidłowe położenia, krwawienia, przedwczesne odklejenie łożyska, to oczywiście taka pacjentka powinna być rozwiązana cięciem cesarskim. W zależności od lokalizacji i wielkości mięśniaków część z nich może być jednoczasowo, śródoperacyjnie wyłuszczona. Powiedzieliśmy się już pacjentkami młodym, w wieku rozrodczym, jeśli jeszcze Pan profesor zechciał powiedzieć, co poradzić kobietom po menopauzie z mięśniakami macicy, a szczególnie stosującymi hormonalną terapię zastępczą...czy powinny ją stosować czy raczej nie? Generalnie nie ma przeciwwskazań do stosowania HTZ u pacjentek w wieku pomenopauzalnym z mięśniakami macicy. Taka kobieta musi mieć oczywiście regularnie wykonywane badania ultrasonograficzne- myślę, że takim bezpiecznym okresem pomiędzy poszczególnymi badaniami jest pół roku. Jeżeli więc brak jest objawów niepokojących, to tego typu terapia może być prowadzona. Należy pamiętać, że zgodnie z najnowszymi trendami, taka terapia powinna być prowadzona w oparciu o możliwie najniższą dawkę zapewniającą dobre samopoczucie pacjentki, powinna być,,skrojona" na jej potrzeby. Jeżeli się nam to uda, i mamy możliwość kontroli pacjentki, która z nami współpracuje, to możemy sobie na to pozwolić. Należy pamiętać, że tutaj również, podobnie jak przy leczeniu mięśniaków, to pacjentka decyduje o rozpoczęciu terapii hormonalnej. Jest to swoisty konsensus, lekarz przedstawia fakty natomiast decyzję podejmuje pacjentka. Oczywiście wiele zależy od umiejętnego przedstawienia informacji, od doświadczenia i temperamentu lekarza. Bardzo dziękuję za rozmowę Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 4/5

5 Przeprowadził dr hab. med. Krzysztof Cendrowski, adiunkt Kliniki Położnictwa i Ginekologii II Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie Wysłuchał Kamil Zalewski Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 5/5

ŁAGODNE NOWOTWORY NARZĄDU RODNEGO

ŁAGODNE NOWOTWORY NARZĄDU RODNEGO ŁAGODNE NOWOTWORY NARZĄDU RODNEGO *POLIP SZYJKI Łagodny polipowaty przerost błony śluzowej szyjki macicy Objawy: Nieprawidłowe krwawienia, krwawienia kontaktowe, upławy Najczęściej bezobjawowe Postępowanie:

Bardziej szczegółowo

Między nami kobietami. Czy stwierdzono u Ciebie mięśniaki macicy? Na to schorzenie zachorowała bliska Ci osoba?

Między nami kobietami. Czy stwierdzono u Ciebie mięśniaki macicy? Na to schorzenie zachorowała bliska Ci osoba? Między nami kobietami Czy stwierdzono u Ciebie mięśniaki macicy? Na to schorzenie zachorowała bliska Ci osoba? Czy wiesz czym są mięśniaki macicy? Aż dla 61% Polek diagnoza Ma Pani mięśniaki macicy jest

Bardziej szczegółowo

(...) wizyta w gabinecie ginekologicznym raz w roku jest niezbędna. APEL O POMOC

(...) wizyta w gabinecie ginekologicznym raz w roku jest niezbędna. APEL O POMOC KOBIETY FOZIK.pl (...) wizyta w gabinecie ginekologicznym raz w roku jest niezbędna. APEL O POMOC 3 ZDROWIE KOBIETY Dodatek tematyczny dystrybuowany z dziennikiem Rzeczpospolita. Zawiera wyłącznie materiały

Bardziej szczegółowo

Położnictwo i ginekologia

Położnictwo i ginekologia CRASH COURSE Redaktor serii Daniel Horton-Szar Położnictwo i ginekologia Nick Panay, Ruma Dutta, Audrey Ryan, J. A. Mark Broadbent Wydanie pierwsze polskie pod redakcją Jerzego Florjańskiego Wydawnictwo

Bardziej szczegółowo

dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab.

dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab. Ordynator Oddziału: dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab. Marian Gabryś Pielęgniarka oddziałowa: mgr Beata Sajboth Telefony

Bardziej szczegółowo

NIEPRAWIDŁOWE KRWAWIENIA Z DRÓG RODNYCH. Dr n. med. Monika Szymańska

NIEPRAWIDŁOWE KRWAWIENIA Z DRÓG RODNYCH. Dr n. med. Monika Szymańska Dr n. med. Monika Szymańska PRAWIDŁOWE KRWAWIENIE Z Miesiączka Krwawienie maciczne występujące co 25-35 dni Trwające 3-7 dni Utrata krwi 30-80ml Menarche 9-16rż. (Polska 12,8 lat) Menopauza 49-53 rż (Polska

Bardziej szczegółowo

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 14

Tyreologia opis przypadku 14 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 14 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 32 letnia pacjentka zgłosiła się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej. Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych

Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej. Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych Co to jest ciąża ektopowa? Ciąża ektopowa- lokalizacja Ciąża ektopowa - lokalizacja Najczęstsza lokalizacja bańka jajowodu

Bardziej szczegółowo

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,

Bardziej szczegółowo

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiPoł Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil

Bardziej szczegółowo

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 15

Tyreologia opis przypadku 15 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 15 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letnia kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil

Bardziej szczegółowo

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil

Bardziej szczegółowo

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania

Bardziej szczegółowo

Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa

Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Nefrektomia Nefrektomia jest metodą umożliwiającą całkowite wyleczenie

Bardziej szczegółowo

Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie

Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie Michał Powolny, Piotr Pietrzak, Krzysztof Szafranko, Wojciech Borucki Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy

Bardziej szczegółowo

Wirus HPV przyczyny, objawy i leczenie

Wirus HPV przyczyny, objawy i leczenie Wirus HPV przyczyny, objawy i leczenie Spis treści: 1. 2. 3. 4. 5. Informacje ogólne Przyczyny Objawy Leczenie Rodzaje HPV Informacje ogólne Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV Human Papilloma Virus) stanowi

Bardziej szczegółowo

Ciąża ektopowa. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Ciąża ektopowa. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Ciąża ektopowa I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Definicja: ciąża ektopowa - to ciąża rozwijająca się poza jamą macicy. W ostatnim okresie stwierdza się

Bardziej szczegółowo

INFORMATOR DLA PACJENTKI na temat LAPAROSKOPOWEGO I HISTEROSKOPOWEGO LECZENIA MIĘŚNIAKÓW MACICY

INFORMATOR DLA PACJENTKI na temat LAPAROSKOPOWEGO I HISTEROSKOPOWEGO LECZENIA MIĘŚNIAKÓW MACICY INFORMATOR DLA PACJENTKI na temat LAPAROSKOPOWEGO I HISTEROSKOPOWEGO LECZENIA MIĘŚNIAKÓW MACICY Mięśniaki macicy są najczęstszą chorobą narządu rodnego kobiety. Dotyczą prawie 30% kobiet w każdym wieku,

Bardziej szczegółowo

Czwartek, 13 września 2018 roku WARSZTATY CENTRUM KONGRESOWE PGE NARODOWY. Genetyka kliniczna w położnictwie i ginekologii

Czwartek, 13 września 2018 roku WARSZTATY CENTRUM KONGRESOWE PGE NARODOWY. Genetyka kliniczna w położnictwie i ginekologii Czwartek, 13 września 2018 roku WARSZTATY CENTRUM KONGRESOWE PGE NARODOWY 8.00 9.30 Problemy prawne. Dokumentacja medyczna Genetyka kliniczna w położnictwie i onkologiczna co nas obowiązuje? Prowadzący:

Bardziej szczegółowo

Ciąża ektopowa. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Ciąża ektopowa. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Ciąża ektopowa I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Definicja: ciąża ektopowa - to ciąża rozwijająca się poza jamą macicy. W ostatnim okresie stwierdza się

Bardziej szczegółowo

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych

Bardziej szczegółowo

Ginekolodzy onkolodzy z całej Polski debatowali w ŚCO

Ginekolodzy onkolodzy z całej Polski debatowali w ŚCO Ginekolodzy onkolodzy z całej Polski debatowali w ŚCO O tym jak skutecznie leczyć nowotwory ginekologiczne oraz jak planować rodzinę w obliczu choroby nowotworowej rozmawiali ginekolodzy z ośrodków onkologicznych

Bardziej szczegółowo

Endometrioza Gdańsk 2010

Endometrioza Gdańsk 2010 Endometrioza Gdańsk 2010 Redaktor prowadzący: Magdalena Czarnecka Seria wydawnicza rekomendowana przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne Copyright Via Medica ul. Świętokrzyska 73, 80 180 Gdańsk tel.:

Bardziej szczegółowo

Michał Brzewski, Andrzej Marciński, Agnieszka Biejat Zakład Radiologii Pediatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie

Michał Brzewski, Andrzej Marciński, Agnieszka Biejat Zakład Radiologii Pediatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie DIAGNOSTYKA CHORÓB NARZĄDÓW MIEDNICY MNIEJSZEJ U DZIEWCZĄT Michał Brzewski, Andrzej Marciński, Agnieszka Biejat Zakład Radiologii Pediatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie 1 2 2 Cele wykładu Zaprezentowanie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Epidemiologia niepłodności 11 Jerzy Radwan. Psychologiczny aspekt niepłodności 15 Jerzy Radwan

Spis treści. Epidemiologia niepłodności 11 Jerzy Radwan. Psychologiczny aspekt niepłodności 15 Jerzy Radwan Epidemiologia niepłodności 11 Psychologiczny aspekt niepłodności 15 Czynniki zawodowe i styl życia a płodność 19 Wojciech Hanke Czynniki chemiczne 19 Czynniki fizyczne 21 Czynniki psychologiczne 21 Nikotynizm

Bardziej szczegółowo

PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ

PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ Przewodnik po programach profilaktycznych finansowanych przez NFZ Lepiej zapobiegać niż leczyć Program profilaktyki chorób układu krążenia Choroby układu krążenia są główną

Bardziej szczegółowo

Warszawa,14 lutego 2017r. Pan Marek Kuchciński Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Szanowny Panie Marszałku,

Warszawa,14 lutego 2017r. Pan Marek Kuchciński Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Szanowny Panie Marszałku, Warszawa,14 lutego 2017r. Pan Marek Kuchciński Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku, w odpowiedzi na interpelację nr 9087 Posłów na Sejm RP: Krystyny Sibińskiej, Marii Janyska,

Bardziej szczegółowo

1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii,

1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii, 1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii, e) Izolacyjny (poł. gin), 2) Izba Przyjęć Położniczo-Ginekologiczna 1

Bardziej szczegółowo

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka

Bardziej szczegółowo

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Bardziej szczegółowo

ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra

ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra DANE PACJENTA: Imię i nazwisko:... PESEL: Zabieg został zaplanowany na dzień:... Lekarz wykonujący zabieg:... Na podstawie wywiadu lekarskiego i

Bardziej szczegółowo

Universitäts-Frauenklinik Essen. Medycyna prenatalna i medycyna płodowa Centrum perinatologiczne I. Stopnia

Universitäts-Frauenklinik Essen. Medycyna prenatalna i medycyna płodowa Centrum perinatologiczne I. Stopnia Universitäts-Frauenklinik Essen Medycyna prenatalna i medycyna płodowa Centrum perinatologiczne I. Stopnia Szanowni Państwo, Drodzy Rodzice, Nasze Centrum medycyny prenatalnej oferuje Państwu pełne spektrum

Bardziej szczegółowo

Ciąża - radiofarmaceityki

Ciąża - radiofarmaceityki Warunki bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej: Ekspozycje medyczne dzieci, kobiet w ciąży i kobiet karmiących Jezierska Karolina Ciąża - radiofarmaceityki

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIODCIE PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO-GINEKOLOGICZNE Studia pierwszego stopnia stacjonarne

KARTA PRZEDMIOTU. INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIODCIE PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO-GINEKOLOGICZNE Studia pierwszego stopnia stacjonarne CECHA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Poziom realizacji przedmiotu Jednostka realizująca KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIODCIE PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO-GINEKOLOGICZNE Studia pierwszego stopnia

Bardziej szczegółowo

PORONIENIA CIĄŻA OBUMARŁA ZESPÓŁ ANTYFOSFOLIPIDOWY KOAGULOPATIE. Katarzyna Luterek Natalia Mazanowska

PORONIENIA CIĄŻA OBUMARŁA ZESPÓŁ ANTYFOSFOLIPIDOWY KOAGULOPATIE. Katarzyna Luterek Natalia Mazanowska PORONIENIA CIĄŻA OBUMARŁA ZESPÓŁ ANTYFOSFOLIPIDOWY KOAGULOPATIE Katarzyna Luterek Natalia Mazanowska Definicja Zakończenie ciąży (samoistne lub sztuczne) do 22 tygodnia jej trwania 22 Hbd + 1 dzień= poród

Bardziej szczegółowo

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ DLA PARY Z PROBLEMEM NIEPŁODNOŚCI

FORMULARZ DLA PARY Z PROBLEMEM NIEPŁODNOŚCI Dodatkowe informacje: FORMULARZ DLA PARY Z PROBLEMEM NIEPŁODNOŚCI DANE OSOBOWE lek. med. Laura Grześkowiak Data wypełnienia: Imiona (męża i żony):.. Nazwisko(a):. Adres:... Tel. kontaktowy: PESEL: CZĘŚD

Bardziej szczegółowo

Mięśniaki macicy w ciąży opis przypadku

Mięśniaki macicy w ciąży opis przypadku GinPolMedProject 1 (39) 2016: 096-100 OPIS PRZYPADKU Mięśniaki macicy w ciąży opis przypadku Marta Kochanowicz (A,B,E), Jarosław Karoń (D), Tahar Ben Rhaiem (C,F) Oddział Ginekologiczno-Położniczy SP ZOZ

Bardziej szczegółowo

Centrum Medyczne Ostrołęka. dr Piotr Pierzyński. Szanowni Państwo,

Centrum Medyczne Ostrołęka. dr Piotr Pierzyński. Szanowni Państwo, Centrum Medyczne Ostrołęka dr Piotr Pierzyński Szanowni Państwo, Proszę o wydrukowanie i wypełnienie załączonego poniżej formularza wizyty oraz zabranie go ze sobą na konsultację. Proszę też pamiętać o

Bardziej szczegółowo

Badanie efektywności wibroakustycznej metody leczenia w kompleksowej terapii chorych na przerost gruczołu krokowego

Badanie efektywności wibroakustycznej metody leczenia w kompleksowej terapii chorych na przerost gruczołu krokowego Wojskowa Akademia Medyczna im. S.M. Kirowa, Sankt Petersburg, Rosja prof. dr n. med. Siergiej Borysowicz Pietrow, dr n. med. Nikołaj Siemionowicz Lewkowskij, dr n. med. Anatolij Iwanowicz Kurtow, dr n.

Bardziej szczegółowo

Dr n. med. Roman Kluza. Dr n. med. Roman Kluza

Dr n. med. Roman Kluza. Dr n. med. Roman Kluza (1) Nazwa przedmiotu Diagnostyka ultrasonograficzna w położnictwie i ginekologii (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego Katedra: Położnictwa

Bardziej szczegółowo

Jeśli myślisz. o posiadaniu dziecka po przebytej chorobie nowotworowej, chcemy przekazać Ci potrzebne informacje, które pomogą spełnić to marzenie.

Jeśli myślisz. o posiadaniu dziecka po przebytej chorobie nowotworowej, chcemy przekazać Ci potrzebne informacje, które pomogą spełnić to marzenie. Wstęp Dzięki postępowi medycyny coraz większej liczbie pacjentów udaje się pokonać choroby onkologiczne. W grupie tych pacjentów są również osoby młode, w wieku rozrodczym, które pragną mieć dzieci po

Bardziej szczegółowo

(Nie)przychodzi Polka do lekarza

(Nie)przychodzi Polka do lekarza ()przychodzi Polka do lekarza Wyniki badania Kontakt: Aneta Jaworska Tel. +48 +48 (22) 592 63 00 e-mail: aneta.jaworska@grupaiqs.pl Z badania omnibusowego IQS96, przeprowadzonego przez instytut badawczy

Bardziej szczegółowo

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2022 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki

Bardziej szczegółowo

POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY

POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY dr n. med. Mira Gacek SAMODZIELNY PUBLICZNY KLINICZNY SZPITAL OKULISTYCZNY KATEDRA I KLINIKA OKULISTYKI II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 88/2013 z dnia 15 kwietnia 2013 r. o projekcie programu Rak jajnika cichy zabójca. Program badań dla wczesnego

Bardziej szczegółowo

Opis:... ... ... 22. Zgon matki: a. podczas ciąŝy: ciąŝa ektopowa, poronienie wczesne do 12 t.c.

Opis:... ... ... 22. Zgon matki: a. podczas ciąŝy: ciąŝa ektopowa, poronienie wczesne do 12 t.c. Pieczęć oddziału/kliniki Miejscowość, dnia... adres, tel./fax Analiza zgonu kobiety w okresie ciąŝy, porodu i połogu I. DANE OGÓLNE: 1. Imię i nazwisko matki :... 2. Data urodzenia:... Wiek:... 3. Miejsce

Bardziej szczegółowo

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:05:17 WYGRAJ Z RAKIEM KORZYSTAJ Z BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:05:17 WYGRAJ Z RAKIEM KORZYSTAJ Z BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH WYGRAJ Z RAKIEM KORZYSTAJ Z BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH Październik jest miesiącem walki z rakiem piersi. To dobra okazja, by zachęcić wszystkie Panie do profilaktyki nie tylko nowotworów piersi, ale także

Bardziej szczegółowo

PRACA ZALICZENIOWA Z PRAKTYK ZAWODOWYCH ODDZIAL GINEGOLOGICZNO POŁOŻNICZY

PRACA ZALICZENIOWA Z PRAKTYK ZAWODOWYCH ODDZIAL GINEGOLOGICZNO POŁOŻNICZY W.S.H.E w Łodzi Kierunek Pielęgniarstwo Poziom B Mariola Krakowska Nr Albumu 42300 PRACA ZALICZENIOWA Z PRAKTYK ZAWODOWYCH ODDZIAL GINEGOLOGICZNO POŁOŻNICZY TEMAT PRACY: UDZIAŁ PIELĘGNIARKI W PROFILAKTYCE

Bardziej szczegółowo

PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO

PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO w dniach 12.09.2014 13.09.2014 Data Godziny Osoba prowadząca Miejsce realizacji zajęć Forma zajęć Liczba godz. 12.09.14 (piątek ) 9.00-12.45

Bardziej szczegółowo

Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia niepłodności

Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia niepłodności Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia niepłodności Polskie Towarzystwo Ginekologiczne Polskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu 2012 Polskie Towarzystwo Ginekologiczne i Polskie Towarzystwo Medycyny

Bardziej szczegółowo

PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO

PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO w dniach 05.09.2014 07.09.2014 Data Godziny Tematy zajęć Osoba prowadząca Miejsce realizacji zajęć Forma zajęć Liczba godz. 05.09.14

Bardziej szczegółowo

Krwotoki okołoporodowe

Krwotoki okołoporodowe Krwotoki okołoporodowe Gdańsk 2011 Redaktor prowadzący: Agnieszka Frankiewicz Redakcja: Michał Mikołajczak Korekta: Teresa Moroz Seria wydawnicza rekomendowana przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne

Bardziej szczegółowo

Aneks IV. Wnioski naukowe

Aneks IV. Wnioski naukowe Aneks IV Wnioski naukowe 1 Wnioski naukowe Od czasu dopuszczenia produktu Esmya do obrotu zgłoszono cztery przypadki poważnego uszkodzenia wątroby prowadzącego do transplantacji wątroby. Ponadto zgłoszono

Bardziej szczegółowo

Płodność jako element zdrowia. Problemy z płodnością- przyczyny, diagnostyka, terapia.

Płodność jako element zdrowia. Problemy z płodnością- przyczyny, diagnostyka, terapia. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 Płodność jako element zdrowia. Problemy z płodnością- przyczyny, diagnostyka, terapia. Ewa Ślizień Kuczapska Lekarz położnik

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Zdrowie i płodność kobiety. Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 45

Spis treści. Zdrowie i płodność kobiety. Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 45 Rozdział I Zdrowie i płodność kobiety Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 1 1. Okresy życia kobiety Michał Bokiniec... 2 1.1. Okres dojrzewania, pokwitania... 2 1.2. Okres dojrzałości płciowej...

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW

PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW 1. SPECJALNOŚĆ WYBRANA: Ginekologia i Położnictwo 2. NAZWA

Bardziej szczegółowo

Warszawa, r.

Warszawa, r. Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawski Uniwersytet Medyczny SP CSK ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Tel. 599 25 83; fax: 599 25 82 Kierownik: dr hab. n. med. Leszek Czupryniak Warszawa, 24.08.2016r.

Bardziej szczegółowo

METRASTOP. Tamponada balonowa jako metoda leczenia PPH.

METRASTOP. Tamponada balonowa jako metoda leczenia PPH. METRASTOP Tamponada balonowa jako metoda leczenia PPH. Czym jest PPH? Krwotok poporodowy (PPH) stanowi stan zagrożenia życia. Jest najczęstszą przyczyną zgonów wśród położnic w okresie okołoporodowym.

Bardziej szczegółowo

Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu?

Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu? Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu? Wiele czynników na które mamy bezpośredni wpływ, zwiększa ryzyko zachorowania

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Luteina, 50 mg, tabletki dopochwowe Progesteronum

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Luteina, 50 mg, tabletki dopochwowe Progesteronum Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Luteina, 50 mg, tabletki dopochwowe Progesteronum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje

Bardziej szczegółowo

Cennik usług dla kobiet

Cennik usług dla kobiet Cennik usług dla kobiet Kliniki Zdrowia Kobiety Cena Profesorska Konsultacja kardiologiczna 150 200 Konsultacja urologiczna 150 200 Konsultacja chirurgiczna 150 200 Konsultacja ortopedyczna 150 200 Konsultacja

Bardziej szczegółowo

1 Proces zapłodnienia 15 Kobiecy cykl miesiączkowy 15 Spermatogeneza 20 Zapłodnienie 22. Kiedy należy zwrócić się o pomoc do lekarza?

1 Proces zapłodnienia 15 Kobiecy cykl miesiączkowy 15 Spermatogeneza 20 Zapłodnienie 22. Kiedy należy zwrócić się o pomoc do lekarza? SPIS TREŚCI Wstęp 10 1 Proces zapłodnienia 15 Kobiecy cykl miesiączkowy 15 Spermatogeneza 20 Zapłodnienie 22 Zagnieżdżenie 23 Prawdopodobieństwo zajścia w ciążę 23 Kiedy należy zwrócić się o pomoc do lekarza?

Bardziej szczegółowo

niedostatecznego rozwój części kręgu (półkręg, kręg klinowy, kręg motyli) nieprawidłowego zrostu między kręgami (płytka lub blok kręgowy)

niedostatecznego rozwój części kręgu (półkręg, kręg klinowy, kręg motyli) nieprawidłowego zrostu między kręgami (płytka lub blok kręgowy) Kifozy wrodzone Błędy w rozwoju kręgosłupa w okresie wewnątrzmacicznym prowadzą do powstawania wad wrodzonych kręgosłupa. Istnienie wady w obrębie kręgosłupa nie jest równoznaczne z powstaniem deformacji

Bardziej szczegółowo

CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH

CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA

Bardziej szczegółowo

dzienniczek pacjenta rak nerki

dzienniczek pacjenta rak nerki dzienniczek pacjenta rak nerki Grafika i skład: Fundacja Wygrajmy Zdrowie Wydanie I Styczeń 2015 Wszelkie prawa zastrzeżone. Podstawowe dane Imię i nazwisko: Data urodzenia: Lekarz prowadzący: Palcówka

Bardziej szczegółowo

Dziewiąty odcinek programu Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ dla pacjentów ABC Pacjenta wyemitowanego na antenie TVP Łódź.

Dziewiąty odcinek programu Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ dla pacjentów ABC Pacjenta wyemitowanego na antenie TVP Łódź. Dziewiąty odcinek programu Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ dla pacjentów ABC Pacjenta wyemitowanego na antenie TVP Łódź. Dziewiąty odcinek programu ŁOW NFZ dla pacjentów ABC Pacjenta poświęcony opiece

Bardziej szczegółowo

Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia Grupa szczegółowych efektów. Nazwa modułu/przedmiotu B.W, B.U

Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia Grupa szczegółowych efektów. Nazwa modułu/przedmiotu B.W, B.U Nazwa modułu/przedmiotu Sylabus Część A - Opis przedmiotu Grupa szczegółowych efektów DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA Kod grupy Nazwa grupy W POŁOŻNICTWIE I GINEKOLOGII B.W, B.U Nauki w zakresie opieki

Bardziej szczegółowo

Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu

Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu prof. dr hab. Marcin Wojnar mgr Marek Fudała, Krzysztof Brzózka Katedra i Klinika Psychiatryczna, Warszawski Uniwersytet Medyczny Państwowa Agencja Rozwiązywania

Bardziej szczegółowo

Krwotoki okołoporodowe. Dotyczą 5 do15%rodzących

Krwotoki okołoporodowe. Dotyczą 5 do15%rodzących Krwotoki okołoporodowe Dotyczą 5 do15%rodzących Najczęstsze przyczyny Urazy Nieprawidłowe oddzielanie i wydalanie łożyska Niedowład macicy - atonia Zaburzenia krzepliwości krwi Urazy okołoporodowe W trzonie

Bardziej szczegółowo

Jak ustalić datę poczęcia?

Jak ustalić datę poczęcia? Jak ustalić datę poczęcia? Ciąża rozpoczyna się w chwili zapłodnienia komórki jajowej. Czy jest możliwe dokładne wyznaczenie dnia w którym do tego doszło? Istnieją kalkulatory, które obliczają prawdopodobną

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 4 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka piersi

Załącznik nr 4 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka piersi Program profilaktyki raka piersi 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA PIERSI, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Rak piersi jest najczęściej występującym

Bardziej szczegółowo

BROSZURA INFORMACYJNA DLA PACJENTA. PROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY TOCTINO (Alitretynoina)

BROSZURA INFORMACYJNA DLA PACJENTA. PROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY TOCTINO (Alitretynoina) BROSZURA INFORMACYJNA DLA PACJENTA PROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY TOCTINO (Alitretynoina) Podmiot odpowiedzialny Stiefel Laboratories (Ireland) Ltd Finisklin Business Park, Sligo Irlandia Przedstawiciel podmiotu

Bardziej szczegółowo

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 października 2015 r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia ośrodka medyczn

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 października 2015 r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia ośrodka medyczn Szczegółowy program szkolenia ustawicznego dla pielęgniarek i położnych pracujących w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji, których czynności mają bezpośredni wpływ na jakość komórek rozrodczych i

Bardziej szczegółowo

LECZENIE CHORYCH NA RAKA PIERSI ZE WSPÓŁISTNIEJĄCĄ CIĄŻĄ

LECZENIE CHORYCH NA RAKA PIERSI ZE WSPÓŁISTNIEJĄCĄ CIĄŻĄ LECZENIE CHORYCH NA RAKA PIERSI ZE WSPÓŁISTNIEJĄCĄ CIĄŻĄ Jerzy Giermek Klinika Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej Centrum Onkologii-Instytut Kierownik Kliniki: Doc. dr hab. med. Tadeusz Pieńkowski

Bardziej szczegółowo

Nieprawidłowa masa stwierdzona podczas badania przedmiotowego. Dr n. med. Maciej Siński

Nieprawidłowa masa stwierdzona podczas badania przedmiotowego. Dr n. med. Maciej Siński Nieprawidłowa masa stwierdzona podczas badania przedmiotowego Dr n. med. Maciej Siński Podstawowe pytania Gdzie guz jest zlokalizowany? Jakie są jego wymiary i kształt? Kształt regularny, gładkie brzegi

Bardziej szczegółowo

u Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych

u Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych 1 TROMBOFILIA 2 Trombofilia = nadkrzepliwość u Genetycznie uwarunkowana lub nabyta skłonność do występowania zakrzepicy żylnej, rzadko tętniczej, spowodowana nieprawidłowościami hematologicznymi 3 4 5

Bardziej szczegółowo

Oddział Ginekologiczno-Położniczy

Oddział Ginekologiczno-Położniczy Oddział Ginekologiczno-Położniczy Oddział Ginekologiczno-Położniczy istnieje od 1960r. Zajmuje się leczeniem w zakresie ginekologii, patologii ciąży i położnictwa i przyjmuje ponad 3500 pacjentek rocznie.

Bardziej szczegółowo

V KONFERENCJA NOWE TRENDY W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ. Gdańsk, 16-17.05.2014. Patronat naukowy: Polskie Towarzystwo Ginekologii Onkologicznej

V KONFERENCJA NOWE TRENDY W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ. Gdańsk, 16-17.05.2014. Patronat naukowy: Polskie Towarzystwo Ginekologii Onkologicznej V KONFERENCJA NOWE TRENDY W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ Gdańsk, 16-17.05.2014 Patronat naukowy: Polskie Towarzystwo Ginekologii Onkologicznej 16.05.2014 8:00-8:15 Otwarcie Konferencji Prof. J. Markowska,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Problemy w ginekologii i położnictwie w pytaniach i odpowiedziach.

Bardziej szczegółowo

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie

Bardziej szczegółowo

Lek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci

Lek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Lek. Marcin Polok Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny

Bardziej szczegółowo

dodatni dodatni Podpis i pieczątka KOD lekarza ujemny ujemny Dni pobytu Data przyjęcia Data porodu Data wypisu S T R O N Ii. ZLECENIA POOPERACYJNE

dodatni dodatni Podpis i pieczątka KOD lekarza ujemny ujemny Dni pobytu Data przyjęcia Data porodu Data wypisu S T R O N Ii. ZLECENIA POOPERACYJNE LEKARZ PROWADZĄCY DATA Rp. (podpis) ZALECENIA DLA PACJENTKI (data) DOKUMENTACJĘ INDYWIDUALNĄ ZEWNĘTRZNĄ OTRZYMAŁAM str. 16 Imię i nazwisko SPIS ZAŁĄCZNIKÓW S. R. P. O. N. Rok Rok Rok Miejsce pracy Miasto

Bardziej szczegółowo

INFORMATOR DLA PACJENTKI na temat LECZENIA POLIPÓW W MACICY

INFORMATOR DLA PACJENTKI na temat LECZENIA POLIPÓW W MACICY INFORMATOR DLA PACJENTKI na temat LECZENIA POLIPÓW W MACICY Polipy macicy są jedną z najczęstszych chorób macicy. Dotyczą zarówno kobiet w wieku rozrodczym jak i kobiet w wieku pomenopausalnym. Ze względu

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka

INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka Leczenie pod znakiem zapytania, czyli kontrowersje w intensywnej terapii noworodka, Pałac Sulisław; 15-1616 maja 2015 Wrodzone wytrzewienie od prenatalnej diagnozy do decyzji terapeutycznych Magdalena

Bardziej szczegółowo

Kod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8

Kod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8 // Kod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8 Białko 1 : Tłuszcz 2,5-3,5 : Węglowodany 05-0,8 grama na 1 kilogram wagi należnej i nie przejmuj się kaloriami. Po kilku tygodniach dla

Bardziej szczegółowo

Onkologia ginekologiczna

Onkologia ginekologiczna Podział nowotworów trzonu macicy Rak błony śluzowej trzonu macicy Nowotwory mezenchymalne mięśniaki nowotwory mezenchymalne potencjalnie złośliwe mięśniakomięsak gładkokomórkowy Nowotwory podścieliska

Bardziej szczegółowo

WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA

WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA..,WWW.MONEY.PL ( 00:00:00) www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/warszawscy;lekarze;zastosowali;nowa;metode;leczenia;raka;j

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu Rhesus (Rh) Informacje dla kobiet w ciąży

Profilaktyka konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu Rhesus (Rh) Informacje dla kobiet w ciąży - Profilaktyka konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu Rhesus (Rh) Informacje dla kobiet w ciąży 2 Spis treści Historia profilaktyki konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu

Bardziej szczegółowo

II KONGRES ULTRASONOGRAFIA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE PROGRAM 25.05.2007. 9.00 9.10 Otwarcie kongresu

II KONGRES ULTRASONOGRAFIA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE PROGRAM 25.05.2007. 9.00 9.10 Otwarcie kongresu II KONGRES ULTRASONOGRAFIA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE PROGRAM 25.05.2007 9.00 9.10 Otwarcie kongresu Jacek Brązert Przewodniczący Sekcji Ultrasonografii Grzegorz H. Bręborowicz J.M. Rektor Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 6

Tyreologia opis przypadku 6 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 6 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 23-letna kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

RAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH

RAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH Załącznik nr 2 RAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH Cele stażu 1. Uzyskanie sprawności w zakresie wykorzystania wiedzy i umiejętności nabytych w toku kształcenia w szkole położnych. 2. Aktualizacja

Bardziej szczegółowo

Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit. Maria Kłopocka Bydgoszcz

Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit. Maria Kłopocka Bydgoszcz Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit Maria Kłopocka Bydgoszcz Płodność Przebieg ciąży i poród Bezpieczeństwo leczenia w okresie ciąży i karmienia Sytuacje szczególne Edukacja

Bardziej szczegółowo

Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008

Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008 Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008 W latach 2004-2008 w Dolnośląskim Rejestrze Nowotworów zarejestrowaliśmy 6.125 zachorowań na inwazyjne

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Ginekologia i Położnictwo. Katedra Ginekologii i Położnictwa

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Ginekologia i Położnictwo. Katedra Ginekologii i Położnictwa SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2021 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Ginekologia i Położnictwo Kod przedmiotu/ modułu* GP/F Wydział (nazwa

Bardziej szczegółowo

Standardy prowadzenia ciąży

Standardy prowadzenia ciąży Standardy prowadzenia ciąży Gdańsk 2015 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Korekta: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Iwona Łytkowska

Bardziej szczegółowo