Nic 2 razy Nothing Twice

Transkrypt

1 Nic 2 razy Nothing Twice

2

3 SPIS TREŚCI INFO 6 PROGRAM 10 AKTORZY 16 DODATKI 52 MAPA 62 PRACE 64 TABLE OF CONTENTS MAP 62 WORKS 64 INFO 72 PROGRAMME 76 ACTORS 82 EXTRAS 118

4 nic2razy.pl PAWEŁ ALTHAMER & GRUPA NOWOLIPIE JAAP BLONK ULLA VON BRANDENBURG MARVIN GAYE CHETWYND GUY DE COINTET OSKAR DAWICKI MARY ANN GLICKSMAN JENS HOFFMANN NICK HALLETT TADEUSZ KANTOR SHANA MOULTON PAULINA OŁOWSKA TEATR OPERA BUFFA QUAY BROTHERS MICHAEL PORTNOY JIM SHAW CATHERINE SULLIVAN JOANNE TATHAM & TOM O SULLIVAN

5 INFO N ic 2 razy jest pierwszym w Polsce wydarzeniem, realizowanym w ramach otwarcia nowej siedziby Cricoteki, które na tak dużą skalę łączy w sobie wystawę z performansem. Biorą w nim udział współcześni artyści działający na styku teatru, sztuk wizualnych i performatywnych. Projekt, będący rozwinięciem koncepcji Tadeusza Kantora, nie tylko odnosi się do idei obiektów readymade czy sztuki zapożyczenia, ale podejmuje również takie tematy jak archiwizacja, czy kolekcjonowanie tzw. sztuki żywej. Motywem przewodnim jest materialność performansu, teatralizacja samej przestrzeni wystawienniczej, a także kwestia przedmiotu teatralnego oraz roli, jaką dzisiaj przypisują mu artyści. 7

6 Ekspozycja ma charakter mise-en-scène, gdzie poszczególne obiekty tworzą rodzaj kolażowej instalacji. Niektóre prace prezentowane na wystawie to bezpośrednie nawiązanie do historii teatru, jak choćby kurtyna wykonana przez Ullę von Brandenburg, czy instalacja Jima Shawa wykorzystująca horyzont teatralny. Nic 2 razy otwiera Maszyna aneantyzacyjna, obiekt Tadeusza Kantora (spektakl Wariat i zakonnica, 1963), który pełni rolę łącznika pomiędzy wystawą prac Tadeusza Kantora a wystawą sztuki współczesnej. Prace Pawła Althamera i Grupy Nowolipie są efektem kolektywnego działania. Ich status, podobnie jak status rekwizytów z performansu Marvin Gaye Chetwynd i Guya de Cointeta, ulega zmianie za sprawą artystycznego gestu. Wątki biograficzne, fascynacje codziennością, ideą obiektu performatywnego oraz peryferyjnymi estetykami ujawniają się w pracach Pauliny Ołowskiej, Shany Moulton, Jima Shawa, Michaela Portnoya oraz braci Quay. Z kolei rzeźba Joanne Tatham i Toma O Sullivana jest oryginalnym głosem w dyskusji na temat metod kolekcjonowania performansów i sposobów prezentowania wykorzystywanych w nich przedmiotów. W ramach uroczystości otwarcia zaprezentowany zostanie performance Oskara Dawickiego, koncert Jaapa Blonka, film Michaela Portnoya, opera Shany Moulton i Nicka Halletta oraz przedstawienie Catherine Sullivan, zrealizowane we współpracy z warszawską grupą teatralną Opera Buffa. INFO

7 PROGRAM PIĄTEK 12 WRZEŚNIA Otwarcie budynku, performansy Zwiedzanie kolekcji obiektów Tadeusza Kantora oraz wystawy sztuki współczesnej Nic 2 razy, która podejmuje temat przedmiotu i jednocześnie rekwizytu teatralnego oraz roli, jaką pełni on we współczesnym performansie. Z okazji otwarcia nowej siedziby Cricoteki Oskar Dawicki policzy publiczność. Wieczorem zapraszamy na set DJ-ski Nicka Halletta oraz na imprezę B.Y.O.B. (Bring Your Own Beamer Przynieś Swój Projektor). Wstęp wolny. SOBOTA 13 WRZEŚNIA Wystawa Nic 2 razy Wystawę Nic 2 razy będzie można zwiedzać do późnych godzin wieczornych. Wstęp wolny Warsztaty Marvin Gaye Chetwynd zaprosi publiczność do animacji dioram, które są częścią wystawy. Czas trwania: 45 minut. Obowiązują zapisy Oprowadzanie po wystawie Artyści i kuratorka Joanna Zielińska oprowadzą chętnych po wystawie Nic 2 razy. Czas trwania: 45 minut. Obowiązują zapisy. 11

8 18.00 Koncert Jaap Blonk wykona Ursonatę Kurta Schwittersa oraz fragment powieści Guya de Cointeta pod tytułem: Espahor Ledet Ko Uluner! Książka została opublikowana w 1973 roku pod pseudonimem Qei No Mysxdod, w języku wymyślonym przez artystę. Czas trwania: 40 minut. Obowiązuje bilet wstępu Opera Wispering Pines 10 Jednoaktowa opera zrealizowana przez amerykańską artystkę Shanę Moulton i muzyka Nicka Halletta przy udziale sopranistki Marzeny Lubaszki. Performance jest częścią cyklu powstającego od 2002 roku. Czas trwania: 45 minut. Obowiązuje bilet wstępu Film 100 Beautiful Jokes W kwietniu tego roku amerykański artysta Michael Portnoy w ciągu pięciu godzin opowiedział amsterdamskiej publiczności sto pięknych dowcipów. Prezentowany w Cricotece film 100 Beautiful Jokes jest szczególnym zapisem tamtego popołudnia. Czas trwania: 45 minut. Obowiązuje bilet wstępu. NIEDZIELA 14 WRZEŚNIA Warsztaty wokalne Holenderski muzyk i performer Jaap Blonk poprowadzi warsztaty dla tych, którzy chcą rozwinąć swoje umiejętności wokalne. Czas trwania: 3 godziny. Obowiązują zapisy i Performance: Nest [Gniazdo] Drugi z serii projektów teatralnych realizowanych przez Catherine Sullivan, wykorzystujących znalezione produkcje sceniczne. Performance powstał wspólnie z teatrem Opera Buffa z Warszawy. Czas trwania: 45 minut. Obowiązuje bilet wstępu. CZWARTEK 9 PAŹDZIERNIKA Performance Marvin Gaye Chetwynd połączy ze sobą dwie różne produkcje. Działanie jest wynikiem współpracy z grupą krakowskich i brytyjskich performerów. Czas trwania: 30 minut. Obowiązuje bilet wstępu. SOBOTA 11 PAŹDZIERNIKA Performance Po raz pierwszy w Polsce zostaną zaprezentowane trzy performanse Guya de Cointeta w wykonaniu Mary Ann Glicksman: Dwa rysunki (1974), Dziennik mojego ojca (1975), Idąc na targ (1979). Wieczór zakończy się rozmową z udziałem aktorki oraz Hala Glicksmana. Czas trwania: 45 minut. Obowiązuje bilet wstępu. PIĄTEK 31 PAŹDZIERNIKA Wykład: Wystawa jako konstrukcja dramatyczna Jens Hoffmann opowie o koncepcji wystawy jako konstrukcji dramatycznej oraz wadach i zaletach teatralizacji przestrzeni wystawienniczej. Czas trwania 45 minut. Wstęp wolny. PROGRAM 13

9 WEEKENDY 15 16, LISTOPADA Warsztaty Zapraszamy wszystkich zainspirowanych wielkoformatowymi rzeźbami Joanne Tatham i Toma O Sullivana na warsztaty, na których będą mogli wykonać własne trójwymiarowe tekturowe rzeźby z ulubionych dwuwymiarowych obrazków. Warsztaty prowadzone w języku polskim i angielskim będą rozłożone na dwie sesje. Wiek: 6 10 lat. Czas trwania: 2 godziny. Obowiązują zapisy. Informacja o rezerwacjach i sprzedaży biletów na nic2razy.pl oraz rezerwacje@cricoteka.pl PROGRAM

10 AKTORZY PAWEŁ ALTHAMER & GRUPA NOWOLIPIE Współpraca pomiędzy Pawłem Althamerem a Grupą Nowolipie trwa od początku lat 90. Pracują razem w różnych mediach, chociaż głównym celem ich spotkań są warsztaty ceramiczne. Powstałe w wyniku kooperacji prace mają bardzo różny format od ceramicznych modeli i niewielkich glinianych figurek, prezentowanych na drewnianych półkach, po większe obiekty, takie jak na przykład rzeźba Sylwia. Althamer po raz pierwszy wystawił je w ramach 8. Bałtyckiego Triennale w Wilnie w 2002 roku. Artefakty, powstałe w wyniku działań kolektywnych, nabierają statusu dzieła sztuki za sprawą artystycznego gestu, mechanizm ten jest zresztą cechą charakterystyczną twórczości Althamera. Podobnie jak Rirkrit Tiravanija czy Pierre Huyghe, działa on na marginesach, nobilitując do rangi dzieła sztuki codzienność, relacje międzyludzkie oraz proces twórczy. Paweł Althamer i Tadeusz Kantor wypracowali skrajnie różne metody pracy, łączy ich jednak szczególna nadwrażliwość na rzeczywistość oraz charyzmatyczna osobowość, umożliwiająca budowanie wielopoziomowych relacji z otoczeniem i publicznością. Na wystawie Nic 2 razy prezentowane są wielkoformatowe rysunki na papierze oraz ceramiczne rzeźby. PRACE S. 64 Paweł Althamer (ur. 1967) mieszka w Warszawie. Tworzy przede wszystkim rzeźby, filmy wideo, akcje performatywne oraz instalacje. Jego prace są zaangażowane społecznie oraz interaktywne, często współpracuje z innymi artystami, społecznościami i publicznością. 17

11 Do udziału w wystawie Fru hling, która odbyła się w 2009 roku w Museum Fridericianum w Kassel, zaprosił miejscowych uczniów. Na potrzeby wystawy Bródno 2000 zorganizował duży performance grupowy mieszkańcy wieżowca na warszawskim osiedlu włączyli / wyłączyli światło, w wyniku czego na ścianie domu pojawiła się liczba To połączenie sztuki, akcji społecznej i ingerencji w lokalną scenerię ma miejsce na jeszcze większą skalę w projekcie Wspólna Sprawa, rozpoczętym w 2008 roku i trwającym do dzisiaj. Althamer wraz z rodziną i przyjaciółmi odwiedził do tej pory Belgię, Brazylię i Mali, gdzie wspólnie dokonali artystycznych interwencji w życiu codziennym lokalnych mieszkańców. Od roku 1994 Althamer prowadzi warsztaty rzeźbiarskie z Grupą Nowolipie. Grupa działa przy Państwowym Ognisku Artystycznym na ulicy Nowolipki na warszawskiej Woli warsztaty są formą rehabilitacji i terapii dla chorych na stwardnienie rozsiane. Grupa zmienia swój skład, w chwili obecnej liczy około 25 osób. Razem stworzyli między innymi rzeźbę Sylwia, zdobiącą fontannę w Parku Rzeźby na Bródnie oraz City Hall Park w Nowym Jorku. JAAP BLONK W trakcie ceremonii otwarcia Jaap Blonk wykona dwa utwory: Ursonatę Kurta Schwittersa oraz fragment powieści Guya de Cointeta pod tytułem Espahor Ledet Ko Uluner!. PROGRAM S. 12 Struktura Ursonaty Schwittersa przypomina klasyczną sonatę lub symfonię. Powstała ona w oparciu o Poster Poems [Wiersze plakatowe] Raoula Hausmanna, z których podchodzi wers otwierający sonatę: Fumms bö wö tää zää Uu, pögiff, kwii Ee. Schwitters posłużył się właśnie takimi zwrotami, bez końca powtarzanymi przez różne głosy, aby rozdrażnić publiczność salonów literackich, która spodziewała się tradycyjnej poezji romantycznej. W ciągu dziesięciu lat ( ) rozbudował dzieło, i ostatecznie stało się ono trzydziestostronicowym utworem, uznanym w późniejszych latach przez Schwittersa za jedno z jego dwóch arcydzieł (drugie to Merzbau instalacja stworzona w domu artysty w Hanowerze, zniszczona w 1944 roku). (Fragment tekstu Jaapa Blonka). Performer przedstawi również autorską wersję tekstu Guya de Cointeta. Pierwszy performance zrealizowany przez artystę AKTORZY S. 25 oparty był na powieści Espahor Ledet Ko Uluner! Książka została napisana w wymyślonym przez autora języku, a jej bohaterami są Gizella, Artobeli oraz Axtherastica. Po raz pierwszy tekst przeczytał i objaśnił Billy Barty znany w amerykańskiej telewizji komik-karzeł i odtwórca jednej z ról w Czarnoksiężniku Oz. Powieść została opublikowana pod pseudonimem Qei No Mysxdod. Performance jest realizowany dzięki uprzejmości Guy de Cointet Estate oraz Air de Paris, Paryż. AKTORZY 19

12 Jaap Blonk poprowadzi również warsztaty wokalne. W swojej metodzie artysta nie stroni od żartu, wykorzystując elementy improwizacji oraz gry. PROGRAM S. 12 Jaap Blonk (ur. 1953) mieszka w Holandii. Jest kompozytorem samoukiem, performerem i poetą. Pod koniec lat 70. XX w. zaczął grać na saksofonie i komponować. Kilka lat później odkrył swój talent do występów wokalnych początkowo recytował poezję, następnie włączył do swojego repertuaru także improwizacje i własne kompozycje. Przez blisko dwadzieścia lat głównym narzędziem służącym mu do odkrywania nowych dźwięków i pracy nad nimi był głos. Jako wokalista wyróżnia się silną osobowością sceniczną oraz prawie dziecięcą swobodą improwizacji, połączoną z wyjątkowym wyczuciem struktury. Dzięki zastosowaniu granej na żywo muzyki elektronicznej, zakres i spektrum jego koncertów znacznie się poszerzyły. Kilkakrotnie współpracował z Golanem Levinem komputerowym artystą wizualnym. Wśród prac Blonka znajduje się kilka słuchowisk napisanych na zamówienie radia i telewizji. ULLA VON BRANDENBURG W teatrze kurtyna oddziela świat fikcyjny (scena) od rzeczywistego (widownia). W XIX-wiecznym teatrze jej podnoszenie i opuszczanie było częścią ceremoniału. Reformatorzy teatru, tacy jak Tadeusz Kantor czy Wsiewołod Meyerhold, zrezygnowali z jej stosowania, zrywając tym samym z tradycyjnie rozumianą iluzyjnością spektaklu. W twórczości Ulli von Brandenburg kurtyna pełni różne role bywa abstrakcyjnym obrazem, czasami wydziela przestrzeń i określa jej funkcje, a kiedy indziej tworzy rodzaj autonomicznej, sensualnej rzeźby, która prowadzi widza w przestrzeni. Jej charakter odzwierciedla zainteresowania artystki teatrem, magią oraz iluzją. Kurtyna III wykonana specjalnie na wystawę Nic 2 razy inspirowana jest malowniczym krajobrazem widzianym z lotu ptaka. Tkanina wykonana techniką patchworku, wytwarza na wystawie rodzaj mentalnej, wydzielonej przestrzeni, a artystka zaprasza do jej przekroczenia. PRACE S. 65 Ulla von Brandenburg (ur. 1974) obecnie mieszka w Paryżu. Swoje prace tworzy przy pomocy różnych mediów: filmu, rysunku, instalacji i performansu. W jej działalności można zauważyć wpływ wykształcenia w zakresie scenografii oraz sztuk wizualnych. Inspiruje się historią, w szczególności wydarzeniami z późnego wieku XIX. Informacje pozyskuje z literatury, sztuk wizualnych, teatru ekspresjonistycznego, filmów hollywoodzkich, szachów oraz magii, a także pre-freudowskiej psychoanalizy. Jedną z jej ulubionych form jest teatr cieni czy tableau vivant żywy obraz AKTORZY 21

13 popularny w XVIII wieku, będący kombinacją sztuki i teatru, gdzie modele zostają ustawieni w formie nieruchomego obrazu. W wielu instalacjach artystka wykorzystuje architekturę miejsca, w którym praca jest prezentowana. Przy pomocy tkanin kurtyn i misternych zasłon wykonanych w technice patchworków tworzy fantazyjne, teatralne przestrzenie. MARVIN GAYE CHETWYND W sztuce Marvin Gaye Chetwynd spotykają się inspiracje z różnych epok i dziedzin. Obiekty i kostiumy powstające na potrzeby performansu trafiają do galerii, gdzie stają się niejednokrotnie częścią rozbudowanych instalacji. Na wystawie Nic 2 razy prezentowana jest instalacja Diorama (2012) oraz rekwizyty z teatru lalkowego Jesus and Barabbas (2011), które zostaną użyte również w trakcie działania na żywo. PROGRAM S. 13, PRACE S. 65 Przedstawiająca plany filmowe Diorama odsyła do formy miniaturowego teatru, która choć stała się popularna w XIX wieku to funkcjonuje do dziś, ale w zmienionym kształcie. Praca będzie animowana przez artystkę oraz grupę aktorów. PROGRAM S. 11 Performance Marvin Gaye Chetwynd prezentowany w Cricotece łączy w sobie teatr lalkowy Jesus and Barabbas, performance The King, motywy pochodzące z filmu Dresser (1983) oraz ognisty kostium zaprojektowany przez Inigo Jones. PROGRAM S. 13 Działanie jest wynikiem pracy z grupą krakowskich i brytyjskich performerów. Na oprawę muzyczną wydarzenia składają się wykonywane na żywo odgłosy burzy, fragment utworu Alibabek oraz perkusyjny remix autorstwa Jędrzeja Cichosza. Występują między innymi: Marta Bakst, Jacob Blandy, Richard Whitby, Jaśmina Polak, Joonas Kalervo Valkama. Marvin Gaye Chetwynd (ur. 1973) mieszka w Glasgow. W ostatnich dziesięciu latach wspólnie z wędrowną trupą aktorów amatorów zrealizowała AKTORZY 23

14 wiele wystaw i performansów w całej Europie. W pracach inspirowanych kinem i telewizją, literaturą, historią sztuki oraz filozofią artystka wykorzystuje własnoręcznie robione kostiumy i dekoracje. Chetwynd korzysta z tradycyjnych form teatralnych od dramatu brechtowskiego do teatru lalkowego, których elementy często łączy w jednym przedstawieniu. Powstają dzięki temu widowiska przystępne, zabawne, choć niejednoznaczne. Chetwynd studiowała antropologię, a ideę brikolażu stosuje zarówno jako technikę działań fizycznych, jak i naczelną zasadę zestawiania odmiennych obrazów i figur. Pojawiające się w stworzonym przez nią satyrycznym świecie postaci takie jak Neron, Mae West, Karol Marks i Jabba the Hutt żyją wygodnie choć niekoniecznie bezkonfliktowo obok siebie. Nieformalny charakter wystąpień Chetwynd oraz swobodne mieszanie materiałów pochodzących z elitarnych i popularnych źródeł, prowadzi do stworzenia demokratycznej przestrzeni do badania idei dotyczących historii, klas i kultury współczesnej. GUY DE COINTET Guy de Cointet jest jednym z najbardziej tajemniczych artystów XX wieku. Znany był z abstrakcyjnego sposobu używania tekstów oraz indywidualnego języka, w którym narracja była budowana wokół obiektów, zyskujących na scenie wyjątkowy status bohatera. Za tymi obiektami zawsze kryła się historia. Czasami stawały się elementami tekstu. W czasie wystawy Nic 2 razy będzie można oglądać rekwizyty z performansu De toutes les coulers ( ), którego akcja rozgrywała się w bibliotece. PRACE S. 66 Książki są ludźmi napisze o rekwizytach z De toutes les coulers francuska badaczka Marie de Brugerolle. Według Cointeta: kiedy ktoś umrze to tak, jakby zniknęła cała biblioteka. Koncepcja rekwizytu jako autonomicznej rzeźby i obiektu zespolonego z aktorem zbliża jego sztukę na płaszczyźnie konceptualnej do teatru Tadeusza Kantora oraz idei bio-obiektu. W czasie Krakowskich Reminiscencji Teatralnych zaprezentowane zostaną trzy performansy Guya de Cointeta w wykonaniu Mary Ann Glicksman. PROGRAM S. 13 Wieczór zakończy się rozmową z udziałem aktorki oraz Hala Glicksmana. W performansie Dwa rysunki (1974) historia zaczyna się od zakupienia rysunku o nietypowym kształcie. W domu, gdy bohaterka dokładnie mu się przygląda, odkrywa, że skromny rysunek jest dziwny, nawet bardzo dziwny tak dziwny jak pewien inny rysunek Dziennik mojego ojca (1975) to historia cennej książki pełnej tekstów, znaków, diagramów, rysunków, którą ojciec wręcza córce na łożu śmierci. Niestety zanim zdąży wyjaśnić wyjątkowość podarunku umiera. AKTORZY 25

15 Bohaterka performansu przedstawia publiczności książkę oraz opowiada dalszy ciąg historii. W performansie Idąc na targ (1979) głównym rekwizytem jest obraz o jednolitym białym tle pokrytym przypadkowo rozmieszczonymi czarnymi literami. Performerka wyjaśnia sens ich rozmieszczenia i odkrywa historię zawartą w dziele. Projekt zrealizowany we współpracy z Krakowskimi Reminiscencjami Teatralnymi, dzięki uprzejmości Guy de Cointet Estate oraz Air de Paris. Guy de Cointet ( ) był artystą francuskiego pochodzenia mieszkającym w Kalifornii. Tworzył prace w oparciu o tekst oraz obiekty, które często wykorzystywał jako rekwizyty lub elementy scenografii w teatralnych akcjach. Jego twórczość uważana jest za brakujące ogniwo konceptualizmu połączone z twórczością surrealistów, dada i futuryzmem. W swojej sztuce odwoływał się bezpośrednio do Raymonda Russella, Stéphane a Mallarmé go, lubił też lingwistyczne zagadki Marcela Duchampa. Dzieciństwo spędził w Oran w Algierii, gdzie chodził do szkoły z Yves Saint Laurentem oraz Jeromem Ducrotem. Początkowo pracował w przemyśle modowym. W połowie lat 60. wyjechał do Nowego Jorku, gdzie był częstym gościem Fabryki Andy Warhola. Na stałe zamieszkał w Los Angeles. Fascynował się kryptografią oraz naturą pisma i języka. Badał pismo egipskie, kulturę afrykańską oraz Indian Nawaho. Zawsze miał dużą wrażliwość na kolor. Guy de Cointet rzadko wybierał do swoich performansów mężczyzn, pracował głównie z kobietami o różnym pochodzeniu etnicznym. Jedno z działań zrealizował wspólnie z Vivą z Fabryki Warhola. Jego prace miały wpływ między innymi na takich artystów jak Paul McCarthy, Mike Kelley oraz Catherine Sullivan. Mary Ann Glicksman (ur w Tacoma, Waszyngton, USA) mieszka w Ymeray we Francji. Pracuje w Paryżu i Kalifornii. Zajmuje się sztuką oraz prawami osób niepełnosprawnych. Jej przyjaźń oraz współpraca z Guyem de Cointetem rozpoczęła się w roku 1976 i trwała aż do jego śmierci w roku W tym okresie przedstawiała monologi Cointeta i występowała wraz z innymi aktorami w jego sztukach teatralnych w galeriach, muzeach, teatrach oraz na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych. W 2006 roku, po 25 latach milczenia, Mary Ann i inni aktorzy ponownie zaczęli wystawiać sztuki de Cointeta na całym świecie. Hal Glicksman (ur w Beverly Hills, Kalifornia) był kuratorem wielu ważnych wystaw w Południowej Kalifornii w latach 60. i 70. XX w., a także pomógł założyć i prowadzić tam kilka znaczących instytucji sztuki. Wystawiał prace Guya de Cointeta na Uniwersytecie Kalifornijskim w 1973 roku oraz w Instytucie Sztuki Otis w roku W 1976 poznał Mary Ann Glicksman przy okazji jej pierwszego występu w sztuce Guya de Cointeta. Pobrali się w 1978 roku. AKTORZY 27

16 OSKAR DAWICKI Oskar Dawicki zasłynął w Krakowie nieudaną akcją wywoływania ducha Tadeusza Kantora. Tym razem wystąpi w roli mistrza ceremonii. PROGRAM S. 11 Z okazji otwarcia nowej siedziby Cricoteki podejmie się trudnego zadania przeliczenia, według różnych kwantyfikatorów, zgromadzonej publiczności. Akcja utrzymana jest w charakterystycznym dla Dawickiego ironicznym i dowcipnym tonie. Performance można odczytywać jako gest skierowany do lokalnych polityków i menadżerów, którzy również chętnie mierzą frekwencję w galeriach sztuki. Oskar Dawicki (ur. 1971) mieszka w Warszawie. Z wykształcenia jest malarzem, ale już w trakcie studiów zainteresował się sztuką performance, której pozostał wierny w kolejnych latach. W roku 2000 w kręgu jego zainteresowań pojawiły się też prace wideo, fotografia, dokumentacja oraz obiekty i instalacje. Tworzone przez niego prace mają charakter postkonceptualny oraz nieco groteskową, ironiczną, a nawet absurdalną atmosferę. W swojej twórczości Dawicki łączy element romantyczno-tragiczny (odzwierciedlający w znaczącym stopniu dylematy egzystencjalne samego artysty) z poetyką i krytycznym wymiarem sztuki konceptualnej. Autorefleksja na temat statusu współczesnego artysty ściśle wiąże się tu z namysłem nad własną tożsamością, jej ulotnością, konwencjonalnością, lekkością i wątłością. Zakłopotanie, niezgoda, komplikacja są pożywką dla wyobraźni artysty, natomiast za najbardziej obiecujący aspekt sztuki Dawicki uznaje jej bezproduktywność. AKTORZY 29

17 JENS HOFFMANN Wykład Wystawa jako konstrukcja dramatyczna PROGRAM S. 13 poświęcony będzie serii trzech wystaw zorganizowanych przez Jensa Hoffmanna w Instytucie Sztuki Współczesnej CCA Wattis w San Francisco. Każda odwoływała się do jednej ze słynnych powieści amerykańskich: Czarnoksiężnika z krainy Oz (2008), Moby Dicka (2009) oraz Przygód Hucka Finna (2010). Przy pomocy literatury wystawy badały relacje między sztuką, polityką i historią kultury. Analizowały w jaki sposób czas, proces, ruch i przestrzeń tworzą sedno ekspozycji, przemieniając ją w dynamiczny układ. Hoffmann omówi również dwie ze swoich najnowszych wystaw nieautoryzowaną retrospektywę twórczości Jamesa Lee Byarsa (Muzeum Sztuki Współczesnej, Detroit, 2014) oraz Other Primary Structures [Inne struktury podstawowe] (Muzeum Żydowskie, Nowy Jork, 2014). Pokaże w jaki sposób pomysły dramaturgiczne mogą być wykorzystywane nie tylko na ekspozycjach sztuki współczesnej, ale również w retrospektywach indywidualnych artystów lub wystawach stanowiących przegląd wydarzeń historycznych. Jens Hoffmann (ur. 1974) jest pisarzem i kuratorem wystaw. Obecnie pełni funkcję zastępcy dyrektora nowojorskiego Muzeum Żydów, gdzie nadzoruje wystawy, kolekcje oraz programy publiczne. Zrealizował ponad 50 wydarzeń na całym świecie i opublikował ponad 200 tekstów na temat sztuki i organizacji wystaw. W latach był dyrektorem artystycznym w ICA w Londynie, a w latach dyrektorem w Instytucie Sztuki Współczesnej CCA Wattis w San Francisco, gdzie odpowiadał za program rezydencji Capp Street Project. Od 1983 roku projekt poświęcony był tworzeniu oraz prezentacji instalacji artystycznych. Projekt zrealizowany jest we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza oraz Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie. AKTORZY 31

18 TADEUSZ KANTOR Teatr Cricot 2, założony przez Tadeusza Kantora, Kazimierza Mikulskiego oraz Marię Jaremę, powstał jako reaktywacja przedwojennego teatru awangardowego. Pierwsze inscenizacje (Mątwa 1956, W Małym Dworku 1961, Wariat i zakonnica 1963, Kurka Wodna 1967, Nadobnisie i koczkodany 1973) oparte były na tekstach Witkacego. Fragmenty Tumora Mózgowicza Witkacego pojawiają się również w jego największym dziele z 1975 Umarłej kasie. W przedstawieniach witkacowskich odnaleźć można charakterystyczne dla jego twórczości elementy postacie zostają potraktowane na równi z przedmiotami ograniczającymi i determinującymi grę aktorską. Maszyna aneantyzacyjna przynależy właśnie do okresu witkacowskiego i pochodzi z przedstawienia Wariat i zakonnica. PRACE S. 66 W latach 80. XX wieku obiekt ten został zrekonstruowany przez samego Kantora. Pierwotnie maszyna umieszczona na niewielkiej scenie była osią akcji a jej ruch wpływał na tempo gry aktorskiej. Jak pisał Kantor:» Maszyna aneantyzacyjna «(nieforemna masa starych krzeseł) gwałtownymi, automatycznymi ruchami wypiera aktorów, wyrzuca» poza «,» eliminuje «1. Maszyna jest integralną częścią wystawy kolekcji Cricoteki. Tadeusz Kantor ( ) mieszkał i pracował w Krakowie. Był jednym z najważniejszych polskich artystów XX wieku, aktywnym na polu sztuk wizualnych, a także performatywnych. Uważa się go za reformatora teatru, tworzącego pod wpływem idei artystów awangardowych. Dla Kantora biografia i jego galicyjski rodowód były zawsze jednym z ważniejszych punktów odniesienia, czemu daje szczególny wyraz w późniejszych spektaklach, jak Umarła klasa czy Wielopole, Wielopole. Od dziecka marzył o stworzeniu obrazu, który by się ruszał. Jako metaforę swojej twórczości podawał motyw wędrówki. Działalność teatralna była nierozerwalna z jego realizacjami plastycznymi. Kantor stworzył wiele teorii na temat swojej praktyki artystycznej, napisał również szereg manifestów, dzieląc swoją twórczość na okresy, w których rozmaite koncepcje ulegają przekształceniom. Dzięki światowym tournée z grupą teatralną Cricot 2 (założoną w połowie lat 50. XX w.) Tadeusz Kantor zdobył w latach 70. XX wieku światową sławę. W 1980 roku założył Cricotekę Żywe archiwum teatru Cricot 2, które istnieje do dziś. 1 Tadeusz Kantor. Metamorfozy. Teksty o latach , oprac. K. Pleśniarowicz, Księgarnia Akademicka.Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2000, s AKTORZY 33

19 SHANA MOULTON Instalacja Galactic Pot Healer (2010), która powstała z inspiracji powieścią Philipa K. Dicka, utrzymana jest w charakterystycznej dla artystki infantylnej estetyce nawiązującej do prostych gier komputerowych, programów dla dzieci i Telezakupów. Wszystkie kosmetyki do makijażu i domowe przedmioty składające się na wyposażenie mieszkania Cynthii (głównej bohaterki filmów Shany Moulton), mają magiczną moc. Tym razem Cythia udaje się do uzdrawiacza, aby naprawić rozbity dzbanek PRACE S. 66 Tematem opery Wispering Pines 10 PROGRAM S. 12 jest kobieta ogarnięta różnego rodzaju fobiami. Bohaterka tej pracy podróżuje przez halucynacyjne i bajkowe krajobrazy utrzymane w estetyce new age, obecnej również we wcześniejszych realizacjach artystki. W wirtualnym krajobrazie Cynthia poszukuje zdrowia i szczęścia. Obraz jest animowany na żywo przez performerów. Ta hybrydyczna realizacja łączy elementy tradycyjnej opery z instalacją wideo oraz sztuką performance. Jest ona częścią większego cyklu rozwijanego przez artystkę od 2002 roku, na który składają się filmy, instalacje wideo, rzeźby, wystawy oraz performansy. Oryginalna muzyka oraz libretto DODATKI S. 56 stworzone przez Nicka Halletta podkreślają surrealistyczną logikę obrazu. W operze wystąpi krakowska sopranistka Marzena Lubaszka. Shana Moulton (ur. 1976) mieszka na Brooklynie w Nowym Jorku. W realizacjach wideo oraz performansach tworzy sugestywne parafrazy. Dla Shany Moulton istotna jest biografia w swoich pracach odwołuje się do wyobraźni dziecka oraz okresu dorastania. Inspiracji szuka w programach telewizyjnych dla dzieci, w amerykańskiej kulturze popularnej oraz ikonografii dnia codziennego. Niepokojący, drwiący humor łączy z wrażliwością ery pop; Moulton odgrywa postać, której interakcje z codzienną rzeczywistością mają charakter zarówno przyziemny, jak i surrealistyczny, a odbywają się w sferze domowej, nieznacznie przekształconej. Animując zagadkowe, być może magiczne elementy wystroju domowego wnętrza, Moulton nawiązuje więź z przedmiotami, które są jednocześnie banalne i niezwykłe. Nick Hallett (ur. 1974) jest kompozytorem, wokalistą i animatorem kultury. Projekt Whispering Pines 10, zrealizowany wspólnie z artystką Shaną Moulton, był prezentowany m.in. w: The Kitchen, SFMOMA oraz Museum Warhola, a obecnie trwają prace nad jego internetową adaptacją. Hallett jest dyrektorem muzycznym oraz producentem Joshua Light Show, grupy artystów tworzących life cinema w duchu psychodelicznej estetyki lat 60. XX w. Re:New Re:Play pierwsza rezydencja artystyczna w nowojorskim New Museum w 2009 r., została przyznana Nickowi Hallettowi. W jej ramach artysta zajmował się śpiewem jako medium artystycznym, a jego dokonania prezentowano podczas AKTORZY 35

20 Biennale Performa w 2007 oraz 2009 roku. Jako wokalista Hallett występował w operach Anthony ego Braxtona i Susie Ibarry, wystawiał też interpretacje prac Meredith Monk and Karlheinza Stockhausena. W latach prowadził wideo-performatywny Plantains. Hallett pracuje obecnie nad nową partyturą dla choreografa Billa T. Jonesa, której pierwsze wykonanie planowane jest na rok Marzena Lubaszka jest sopranistką. Studiowała śpiew solowy we wrocławskiej Akademii Muzycznej oraz filologię włoską na Uniwersytecie Wrocławskim. Nagrała kilkanaście płyt dla holenderskiej wytwórni Brilliant Classics. Najchętniej śpiewa opery Händla, Vivaldiego i Mozarta. Współpracuje z Janem Tomaszem Adamusem, Kai em Wessel em, Ingeborg Danz, Gabriele Cassone, Markiem Toporowskim, Cezarym Tomaszewskim, Sergio Vartolo. Była modelką na Fashion Week w Paryżu. PAULINA OŁOWSKA Ceramiczne modele architektoniczne prezentowane na wystawie Nic 2 razy inspirowane lokalnym krajobrazem południowej Polski tworzą rodzaj teatralnej inscenizacji. Prace są efektem zainteresowań artystki teatrem, folklorem i modernistyczną architekturą. PRACE S. 67 Od momentu, gdy Ołowska przeniosła swoje studio do Rabki w Małopolsce, w górskim dziecięcym kurorcie odkrywa Teatr Lalkowy Rabcio założony w latach 50. przez grupę entuzjastów. Pokazuje w kontekście globalnym alternatywne sposoby ekspresji, lokalność, marginesy i niedocenione estetyki. Kompleksowość jej sztuki oraz umiejętność połączenia ze sobą wielu różnorodnych wątków łączy jej postawę z dziełem Kantora. Drewniany pawilon wybudowany na placu Cricoteki jest konsekwencją zainteresowań artystki architekturą oraz teatrem marionetkowym. PRACE S. 67 Wcześniej był prezentowany na jej wystawie indywidualnej w Kunsthalle Basel (2013). Obiekt nawiązujący formą do małej architektury placu zabaw, jest rodzajem wolno stojącej performatywnej rzeźby, która może być animowana przez publiczność. Prezentowane prace są efektem artystycznych podróży i poszukiwań w archiwach poświęconych historii teatru lalkowego oraz działalności Cricot 2, prowadzonych przez artystkę od kilku lat. AKTORZY 37