Modele odpowiedzi i schemat oceniania Arkusza I

Transkrypt

1 1 Modele odpowiedzi i schemat oceniania Arkusza I Zadanie 1 (1 pkt.) psalterium; 1 pkt za prawidłowe podkreślenie; Zadanie 2 (2 pkt.) technika: cantus firmus ; element zaznaczony w nutach: głos tenorowy; 1 pkt. za każdy poprawnie wskazanie nazwy techniki; 1 pkt. za zaznaczenie głosu tenoru; Zadanie 3 (1 pkt.) prawda; 1 pkt za poprawne podkreślenie; Zadanie 4 (1 pkt.) klasycyzm lub: szkoła mannheimska lub: wczesny klasycyzm (odpowiedź akceptowana: XVIII w.); 1 pkt za poprawne wskazanie epoki; Zadanie 5 (2 pkt.) synkretyzm - pierwotny (naturalny) związek (współdziałanie) słowa (poezji), gestu (tańca) i dźwięku (muzyki); lub łączenie elementów różnych dyscyplin sztuki (tańca, poezji, muzyki, sztuk plastycznych) w nową formę artystyczną; przykłady zjawiska: pieśni taneczne i misteria religijne okresów przedklasycznych (do VI w. p.ch.) i), dramat okresu klasycznego (VI w.p.n.e. i później); liryka i epika śpiewana (np. elegia, pean, oda, skolion, hymn); 1 pkt za wyjaśnienie pojęcia synkretyzmu; 1 pkt za wskazanie przykładu zjawiska w kulturze greckiej; Zadanie 6 (3 pkt) nazwy części: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Benedictus, Agnus Dei; (odpowiedź akceptowana: bez Benedictus); szeroki zakres poprawnych odpowiedzi, odpowiedzi oczekiwane: G. P. da Palestrina, B. Pękiel, J. S. Bach, W. A. Mozart, L. van Beethoven, Fr. Schubert; 1 pkt za właściwe nazwy stałych części mszy; 1 pkt za właściwą kolejność części; 1 pkt za nazwiska trzech kompozytorów reprezentujących różne ( minimum dwie) epoki; Zadanie 7 (3 pkt.) przykładowe cechy stylu: obsada wielochórowa, obsada wokalno-instrumentalna (lub chóry wokalno-instrumentalne), faktura polifoniczna, faktura i technika polichóralna, technika koncertująca, dialogowanie grup wykonawców, kontrasty rejestrów, duży ambitus wokalny, harmonika modalna, basso sequente; 1 pkt. za jedną poprawnie wskazaną cechę stylu,, 2 pkt za dwie cechy, 3 pkt za trzy cechy; Zadanie 8 (2 pkt.) przykładowe cechy stylu: pierwszoplanowa rola kolorystyki dźwiękowej, rodzaj brzmienia orkiestry (brak dużej siły brzmienia, preferowanie barw miękkich, łączenie skrajnych rejestrów, eksponowanie instrumentów solowych, szczególnie fletu i harfy), melodyka oparta na skalach modalnych (całotonowa i pentatonika), harmonika oparta na nowej akordyce (akordy jednorodne np. kwartowo-kwintowe, sekundowe) i paralelnym łączeniu (przesuwaniu) struktur, zacieranie różnic fakturalnych między polifonią i homofonią, energetyka formy oparta na falowaniu napięć (np. harmonicznych, dynamicznych); muzyka środkiem przekazu wrażeń (wizualnych, zmysłowych, intelektualnych); 1 pkt. za jedną poprawnie przedstawioną cechę stylu, 2 pkt za dwie cechy; Zadanie 9 (1 pkt.) 1.pieśń 2.motet 3.opera 4.koncert solowy 5.poemat symfoniczny 1 pkt za właściwą kolejność;

2 2 Zadanie 10 (2 pkt.) odpowiedzi oczekiwane: utwór z tekstem polskim np. Chwała tobie gospodzinie, Bądź wiesioła panno czysta, O najdroższy kwiatku; utwór z tekstem łacińskim np. Cracovia civitas, Breve regnum erigitur, Magnificat lub inne kompozycje Mikołaja z Radomia lub Piotra z Grudziądza; 1 pkt za jedno poprawnie wskazane dzieło; 2 pkt za dwa poprawnie wskazane dzieła = jednego utworu wielogłosowego z tekstem polskim i jednego z tekstem łacińskim; Zadanie 11 (2 pkt.) 1. J. de Près + Leonardo da Vinci 2. C. Monteverdi + T. Tasso 3. R.Schumann + H. Heine 4. I. Strawiński + W.Niżyński 1 pkt za właściwe połączenie par i 1 pkt za poprawną chronologię; Zadanie 12 (3 pkt.) wykonawcy partii: organów, wiolonczeli i lutni; epoka: barok lub: wczesny klasycyzm; (odpowiedź akceptowana: XVIII w.); funkcja: muzyka religijna lub: muzyka kościelna 1 pkt za prawidłowe wskazanie wykonawców, 1 pkt za poprawne wskazanie epoki, 1 pkt za poprawne określenie funkcji muzyki; Zadanie 13 (8 pkt.) nazwa techniki wariacyjna (odp. akceptowana: wariacje figuracyjne); kolejność chronologiczna przykładów: a = 2, b = 3, c = 1; przyporządkowanie epokom: a = klasycyzm, b = XX w., c = renesans; cechy stylu : szeroki klucz odpowiedzi, podano odpowiedzi oczekiwane: przykład a; prosta harmonika funkcyjna, typowa dla klasycyzmu obsada wykonawcza (klasyczna orkiestra symfoniczna), kształtowanie okresowe, typ figuracji (rozdrobnienie melodyczne i rytmiczne); przykład b; neoklasyczna tonalność (modyfikowana harmonika funkcyjna) i akordyka, kolorystyka rejestrów i współbrzmień jako środek techniki wariacyjnej, perkusyjne traktowanie fortepianu; przykład c; faktura polifoniczna, instrument charakterystyczny dla epoki = klawesyn (szpinet, wirginał), harmonika modalna; melodyka i figuracja z dominacją pochodów gamowych, ornamentyka instrumentalna typowa dla renesansu; 1 pkt. za poprawne określenie techniki kompozytorskiej, 1 pkt. za poprawną chronologię, po 1 pkt. za poprawne określenie każdej z trzech epok, po 1 pkt. za wskazanie cechy stylu umożliwiającej rozpoznanie każdej z trzech epok; Zadanie 14 (4 pkt.) kompozytor: Franciszek Schubert tytuły dzieł: szeroki zakres poprawnych odpowiedzi, odpowiedzi oczekiwane: VIII Symfonia h moll, Kwintet fortepianowy A dur (Forellenquintett), cykle pieśni Piękna młynarka, Podróż zimowa, Sonaty fortepianowe, Sonaty na skrzypce i fortepian, Momenty muzyczne (Moments musicaux) i inne; podkreślenie elementów tekstu umożliwiających rozpoznanie kompozytora - oczekiwane podkreślenie pozycji wymienionych w liście w punktach: b, c, d, e, ( => Wiedeń, rok 1828; => kwartet smyczkowy d moll, => 4 Impromptus na fortepian, => Fantazja na fortepian, => pieśni do słów Goethego, Klopstocka, Schobera, => pieśni chóralne; 1 pkt za podanie nazwiska kompozytora; 1 pkt. za poprawnie wymieniony tytuł jednego utworu, 1 pkt za poprawnie wskazany tytuł utworu, 2 pkt za dwa tytuły; 1 pkt za podkreślenie trzech elementów umożliwiających identyfikację kompozytora.

3 3 Zadanie 15 (3 pkt.) odpowiedzi oczekiwane: inne instrumenty solowe (np. nowe: fortepian, klarnet, kontrabas); dominacja fortepianu jako instrumentu solowego; skład orkiestry (klasyczna orkiestra symfoniczna bez basso continuo), inne proporcje partii solowej i orkiestrowej (większa rola solisty; kształtowanie okresowe; faktura homofoniczna; ustalenie form kolejnych części cyklu (forma sonatowa w I części); improwizowane, wirtuozowskie kadencje; za przedstawienie jednej spośród podanych cech = 1 pkt., za przedstawienie dwóch = 2 pkt, za przedstawienie trzech = 3 pkt; Zadanie 16 (4 pkt.) stylizacja kształtowanie dzieła zgodnie z wymaganiami określonego (wybranego) stylu (historycznego, indywidualnego, regionalnego, ludowego) lub gatunku; nadawanie cech określonego stylu; celowe wykorzystanie przez twórcę środków artystycznych właściwych dla innego twórcy lub epoki czy ośrodka; archaizacja jeden z rodzajów stylizacji, polega na wykorzystaniu przez kompozytora we własnym utworze cech stylu historycznego (np. tonalności, techniki, faktury, formy muzycznej, tekstu słownego); przykłady szeroki klucz poprawnych odpowiedzi, odpowiedzi oczekiwane: stylizacja np. Fr. Chopin np. Mazurki, Rondo a la Krakowiak; J. S. Bach Suity angielskie, Suity francuskie, R. Schumann - Karnawał: Paganini, Chopin, I.Strawiński - Ragtime archaizacja np. T.Baird Suita Cola Breugnon, C. Orff Carmina Burana, I. Strawiński Symfonia psalmów, K. Szymanowski Stabat Mater, I. J. Paderewski Menuet; za dobre wyjaśnienie jednego pojęcia = 1pkt, za dobre wyjaśnienie obu = 2 pkt; za prawidłowo podany przykład = 1 pkt, za dwa przykłady = 2 pkt. Zadanie 17 (5 pkt.) argumenty w przypadku akceptacji twierdzenia: - pierwsza, romantyczna, polska opera narodowa (polska tematyka obyczajowa, libretto w języku polskim, stylizacje polskiej pieśni i polskich tańców); - pierwszy, wielki sukces teatralny opery polskiej (mający wpływ na rozwój gatunku w Polsce oraz na zmiany repertuaru Teatru Narodowego i tym samym kulturę muzyczną Warszawy); - doskonałe połączenie uniwersalnych, europejskich cech gatunku z cechami narodowymi; - dzieło obecne w repertuarze teatrów operowych Polski i świata, co jest świadectwem jego wartości; argumenty w przypadku negacji twierdzenia: - Halka nie jest pierwszą operą polską, ani pierwszą operą narodową (wcześniej => M. Kamieński, J. Stefani, K. Kurpiński); - inne opery Moniuszki, np. Straszny dwór, Hrabina, Verbum nobile, mają więcej elementów polskich, pełniej reprezentują styl narodowy; - Halka nie jest najlepszą operą Moniuszki, Straszny dwór posiada większe walory muzyczne i dramatyczne; - Halka nie wpłynęła w istotny sposób na twórczość operową kompozytorów polskich; za przedstawienie stanowiska = 1 pkt; za omówienie jednego (każdego z czterech) argumentu = po 1 pkt; Zadanie 18 (3 pkt.) daty graniczne baroku: , odpowiedzi akceptowane: daty początkowe => 1580, 1594 lub 1597, daty końcowe => 1730, 1740 argumenty za przyjęciem daty początkowej 1600 = pierwsze zachowane dramma per musica Euridice J.Periego i G. Cacciniego oraz Rappresentatione di anima... E. Cavalieriego; powstanie nowego gatunku; nowe techniki kompozytorskie (monodia akompaniowana, basso continuo, techn. koncertująca) i nowego stylu (stile rappresentativo); odpowiedzi akceptowane: 1580 = zmiany techniki kompozytorskiej (monodia akomp., technika koncertująca), estetyki muzycznej (stosunek do tekstu, działalność Cameraty florenckiej); nowe formy i gatunki muzyczne (dramma per musica, monodia); 1594 (1597) =

4 4 pierwsza, nie zachowana dramma per musica Dafne Periego; 1594 = śmierć Palestriny i Lassa. argumenty za przyjęciem daty końcowej 1750 = śmierć J. S.Bacha, największego kompozytora epoki; odpowiedzi akceptowane: 1730 = wystąpienie cech nowego stylu (uproszczenie harmoniki i faktury homofonia, eksponowanie melodyki, kształtowanie symetryczne) w takich gatunkach muzycznych jak: sonata na instr. klawiszowe, klawesynowa miniatura instrum., opera; 1740 = początek działalności szkół starowiedeńskiej i mannheimskiej (nowy typ aparatu wykonawczego orkiestra symfoniczna, nowe gatunki symfonia, kwartet smyczkowy), reformy neapolitańskiej opery seria, krystalizacja opery buffa; 1 pkt za spójne wskazanie dat granicznych baroku; 1 pkt za podanie wyjaśnienia przyjętej daty inicjalnej; 1 pkt za poprawne wyjaśnienie daty zamykającej epokę; Zadanie 19 (3 pkt.) szeroki zakres prawidłowych odpowiedzi, odpowiedzi oczekiwane: 1. Orfeusz i Eurydyka: dramma per musica Euridice - J. Peri, G. Caccini; opera Orfeusz Cl.Monteverdi, Orfeusz i Eurydyka - Ch.W.Gluck, balet Orfeusz I. Strawińskiego; 2. Faust - J.W. Goethe: F. Liszt - symfonia programowa Faustowska, Ch. Gounod opera liryczna Faust; H. Berlioz symfonia programowa Potępienie Fausta, Fr. Schubert pieśń Małgorzata przy kołowrotku; 3. Psalmy Dawida: M. Gomółka Melodie na psałterz polski, I.Strawiński Symfonia psalmów, K. Penderecki Psalmy Dawida, H. M. Górecki - psalm na tenor, chór i orkiestrę Beatus vir; 1 pkt za trzy 3 pełne (kompozytor i tytuł) i prawidłowe odpowiedzi, 2 pkt, za cztery i pięć odpowiedzi, 3 pkt - za sześć odpowiedzi; Zadanie 20 (4 pkt.) cechy właściwe dla stylu okresu klasycznego (odpowiedzi oczekiwane): cechy metrorytmiczne gawota (formuła rytmiczna, metrum i tempo tańca klasycznego), forma właściwa dla XVIII wiecznego tańca, forma da capo (ABA 1 ), przejrzysta homofonia, symetria kształtowania formy, budowa okresowa, prosta harmonika funkcyjna, figury melodyczne typowe dla muzyki klasycznej, skład orkiestry; cechy stylu typowe dla muzyki 1 poł. XX w., (odpowiedzi oczekiwane): niespodziewane łamanie konwencji klasycznych, modyfikacje formuł melodycznych i metro-rytmicznych, barwienie dysonansami harmoniki funkcyjnej, zaskakujące modulacje, żartobliwy charakter karykatura (silne wyeksponowanie cech typowych dla muzyki XVIII w.); 1 pkt za prawidłowo wskazaną cechę stylu klasycznego, 2 pkt. za dwie cechy tego stylu; 1 pkt. za prawidłowo wskazaną cechę stylu muzyki I poł. XX w., 2 pkt za dwie cechy tego stylu; Zadanie 21 (1 pkt.) odpowiedź: b - 1 pkt Zadanie 22 (1 pkt.) należy wpisać: systemu równomiernie temperowanego; 1 pkt za wpisanie poprawnej nazwy; Zadanie 23 (2 pkt.) notacja graficzna; epoka = II poł. XX w.; 1 pkt za podanie poprawnej nazwy notacji; 1 pkt, za poprawne wskazanie epoki; Zadanie 24 (9 pkt.) odpowiedzi oczekiwane: Wesele Figara => opera komiczna (buffa), cechy: - doskonała koordynacja muzyki i słowa; - realizacja efektów komicznych środkami muzycznymi; - ograniczenie (zmiana proporcji) partii solowych na rzecz zespołowych (dramatyczny dialog w miejsce lirycznego monologu); - dostosowanie formy muzycznej do fabuły dramatycznej;

5 5 Don Giovanni => opera półpoważna (semiseria), cechy: - połączenie cech opery poważnej z cechami opery komicznej (komiczny wątek z tragicznym zakończeniem); - uwertura integralną częścią dzieła (motywy uwertury wykorzystane w toku opery, zapowiedź formy romantycznej); - rozbudowanie składu orkiestry (do trzech zespołów) oraz jej roli w celu budowania napięcia dramatycznego; kształtowanie melodyki, harmoniki czy metrum odpowiednio do przebiegu akcji scenicznej (np. dla uzyskania efektu komicznego w tzw. arii z katalogiem Leporella, polimetria w scenie tanecznej); (odp. akceptowana: Don Giovanni => opera seria); Idomeneo, re di Creta => opera poważna (seria), cechy: - radykalne ograniczenie koloratury, - ograniczenie arii na rzecz partii zespołowych; - wyraziste role i wątki postaci drugoplanowych; - rola orkiestry w budowaniu formy i charakteru dramatycznego opery; Czarodziejski flet => singspiel (śpiewogra), cechy: - przeciwstawienie świata fantastycznego i realnego w warstwie dramatycznej i muzycznej (zapowiedź opery romantycznej); - motywy przypominające (postaci, przedmiotów); - partie mówione w miejsce recytatywów dla podkreślenia opozycji dramatycznej; - nowa jakość gatunku przez połączenie cech opery buffa, seria i singspielu; - radykalne ograniczenie koloratury (używana tylko jako środek charakterystyki postaci); (inne oczekiwane tytuły: Cosi fan tutte jako przykład opery buffa, Uprowadzenie z seraju jako przykład singspielu); 1 pkt. za wskazanie tytułu i poprawne określenie rodzaju jednej opery Mozarta, 2 pkt za wskazanie i określenie dwóch, 3 pkt za wskazanie i określenie trzech; po 1 pkt za podanie jednej cechy (dwie cechy dla każdego z trzech tytułów) jako rzeczowego argumentu uzasadniającego znaczenie wybranych dzieł w historii opery (max. punktów za wskazanie cech = 6); Uwaga! ocenie podlegają tylko argumenty spójne z wybranymi dziełami; Zadanie 25 (10 pkt.) szeroki zakres poprawnej argumentacji, odpowiedzi oczekiwane: styl (okres) neoromantyczny, cechy stylu: - formy i gatunki (etiuda, preludium, sonata, symfonia, uwertura, pieśń), - harmonika (rozszerzona tonalność), - intensywnie liryczna wyrazowość, - inspiracje literackie typowe dla muzyki okresu neoromantyzmu (polska i niemiecka poezja współczesna); przykłady dzieł: Preludia na fortepian op.1, Wariacje fortepianowe b-moll op.3 i h-moll op. 10, II Sonata fortepianowa A-dur op.21, Uwertura koncertowa E-dur op.12, II Symfonia B-dur op.19, 3 Fragmenty z poematów J. Kasprowicza na głos i fortepian op.5 styl (okres) impresjonistyczny (odp. akceptowana: ekspresjonistyczny), cechy stylu: intensywność (żarliwość) emocjonalna, - bogata kolorystyka (rozszerzenie składu orkiestry, zakresu środków kolorystycznych poszczególnych instrumentów), - pierwszoplanowa rola barwy, - rozszerzenie środków harmonicznych do granic tonalności dur-moll (chromatyzacja, paralelne łączenia współbrzmień), - rozszerzenie możliwości brzmieniowych, fakturalnych i techniki wirtuozowskiej skrzypiec, - swobodne formy, - tematyka orientalna, antyczna i baśniowa, - programowość; przykłady dzieł: III Symfonia Pieśń o nocy op.27, cykle miniatur: Metopy op. 29, Mity op. 30, Maski op. 34, I Koncert skrzypcowy op. 35, I kwartet smyczkowy op. 37, Pieśni Muezzina Szlonego op.42, opera Król Roger op.46; styl (okres) narodowy, cechy stylu: - nowe źródła inspiracji muzycznych: folklor podhalański (polski), rodzima tradycja, poezja polska okresu dwudziestolecia ; - formy i gatunki właściwe dla muzyki okresu klasycyzmu i epok wcześniejszych (muzyka religijna), - formotwórcza rola rytmu i barwy; przykłady dzieł: cykle pieśni Słopiewnie op. 46 i Rymy dziecięce op.49, Pieśni kurpiowskie op.58; Mazurki op. 50, Stabat Mater op. 53, balet Harnasie op. 55, IV Symfonia koncertująca op. 60, II Koncert skrzypcowy op pkt za wskazanie jednego stylu, 2 pkt za wskazanie dwóch, 3 pkt za wskazanie trzech stylów; 1 pkt za omówienie jednego stylu, 2 pkt za omówienie dwóch, 3 pkt za omówienie

6 6 trzech; 1 pkt za podanie tytułów dwóch utworów reprezentatywnych dla jednego stylu, 2 pkt za podanie po dwa tytuły dla dwóch stylów, 3 pkt za podanie po dwa tytuły dla trzech stylów; 1 pkt za kompozycję i logikę wypowiedzi; Zadanie 26 (4 pkt) szeroki zakres poprawnych odpowiedzi, odpowiedzi oczekiwane: Kolonia, Studio Muzyki Elektronicznej + K. Stockhausen, M. Kagel Warszawa, Studio Eksperymentalne PR + Wł. Kotoński, K. Penderecki, B. Schäffer Mediolan, Studio Muzyki Elektronicznej + L. Nono, L. Berio, B. Madeira, Paryż, Studio Muzyki Konkretnej + P. Schaeffer, P. Henry, F. B. Mâche, L. Ferrari Nowy York, Studio muzyki na taśmę + V. Ussachevsky, J.Cage 1 pkt - za każdy dobrze wskazany ośrodek, 1 pkt - za poprawne wskazanie kompozytora związanego z ośrodkiem; 4 pkt -za dwa ośrodki i dwa nazwiska kompozytorów Zadanie 27 (1 pkt.) 1D, 2E, 3B, 4A; 1 pkt za cztery właściwe połączenia; Zadanie 28 (2 pkt.) wielka orkiestra symfoniczna; (odpowiedź akceptowana romantyczna orkiestra symfoniczna); epoka: neoromantyzm; (odpowiedź akceptowana romantyzm); 1 pkt za pełną nazwę zespołu i 1 pkt za właściwe wskazanie epoki; Zadanie 29 (3 pkt) gatunek: sekwencja (lub: sekwencja rymowana); przykłady: Stabat Mater np. G. P. da Palestriny, G. B. Pergolesiego, K. Szymanowskiego; 1 pkt za trafne określenie gatunku (rodzaju) utworu, 1 pkt za dobry przykład dzieła wykorzystującego sekwencję, 2 pkt. za dwa przykłady; Zadanie 30 (10 pkt.) odpowiedzi oczekiwane: W. A. Mozart,, Fr. Chopin, H. Wieniawski przykładowe uzasadnienia: Mozart: umiejętności wykonawcze (klawesyn, fortepian, skrzypce, organy) i twórcze od 5-go, podróże koncertowe od 6-go roku życia (Wiedeń, Monachium, Paryż, Londyn, Włochy, Mannheim); twórczość dziecięca (tańce, wczesne opery La finta semplice i Bastien und Bastienne, symfonie); Fr.Chopin: występy publiczne od wczesnego dzieciństwa, twórczość dziecięca i młodzieńcza (m. in polonezy, wariacje), uznanie artystów koncertujących w Warszawie, entuzjastyczne opinie J. Elsnera, R.Schumanna i in. H. Wieniawski: występy publiczne od 9. roku życia, ukończenie w wieku 11 lat (ze złotym medalem) studiów wiolinistycznych w Konserwatorium Paryskim i podjęcie tam po 5-ciu latach studiów kompozytorskich; twórczość młodzieńcza Grande Caprice fantastique op.1, Wariacje na temat mazurka 1947, Rondo alla Polacca, Romance, Grand duo polonaise op , Scherzo-tarantella op.16 ); koncerty i podróże artystyczne od 12 roku życia (wspólnie z bratem, pianistą), wielkie tournee rosyjskie i wiedeńskie; opinie St. Moniuszki, H. Berlioza; 1 pkt. za wskazanie jednego kompozytora, który był cudownym dzieckiem, 2 pkt za wskazanie dwóch kompozytorów; po 1 pkt za podanie argumentu uzasadnienia = po max. cztery argumenty dla każdego z dwóch kompozytorów (1 8 pkt). -