Pytania, na które nie ma odpowiedzi, rozwiązujemy nie przez wyjaśnienie ich, ale przez postawę wobec nich Tadeusz Mazowiecki

Transkrypt

1 2013 Pytania, na które nie ma odpowiedzi, rozwiązujemy nie przez wyjaśnienie ich, ale przez postawę wobec nich Tadeusz Mazowiecki

2

3 MAŁGORZATA MAŃKA-SZULIK Prezydent Miasta Zabrze Dla każdego z nas rok 2014 będzie czasem podejmowania wyzwań, realizacji planów, a także czego Państwu serdecznie życzę spełniania marzeń. Mamy do wykorzystania 365 dni, aby dążyć do osobistego rozwoju, realizowania się w pracy zawodowej oraz okazywania życzliwości drugiemu człowiekowi. W tym czasie zechciejmy także podjąć współodpowiedzialność za dalszy rozwój naszego regionu. Najistotniejszym zadaniem jakie realizujemy w Zabrzu jest inwestowanie w mieszkańców. Od tych najmłodszych, którym organizujemy edukację przedszkolną i szkolną. Konsekwentnie wspierając oświatę dajemy uczniom możliwość coraz atrakcyjniejszego zdobywania wiedzy, a nauczycielom i pedagogom zapewniamy godne warunki wykonywania niełatwej, lecz społecznie ważnej misji. Ułatwiając aktywizację na rynku pracy oraz promując przedsiębiorczość nie zapominamy o seniorach. Ludziach, którzy wciąż mogą nam służyć swoimi radami i doświadczeniem. Dla wszystkich Zabrzan przygotowujemy bogatą ofertę kulturalną, sportową i rekreacyjną, jednocześnie dbając o właściwe wykorzystanie potencjału naszego miasta. Zabrze stało się miejscem rozpoznawalnym na mapie regionu nie tylko dzięki zrównoważonej polityce społecznej ale także inwestycjom infrastrukturalnym. Przez pięć minionych lat na realizację projektów inwestycyjnych przeznaczyliśmy z budżetu miasta około półtora miliarda złotych. Odważnie i racjonalnie zarazem sięgamy po fundusze zewnętrzne. Prowadzimy więc takie działania jak największa w historii modernizacja wodociągów i kanalizacji warta około 800 milionów złotych. Świadectwem przekształceń infrastrukturalnych jest również oddanie do użytku dwóch odcinków Drogowej Trasy Średnicowej oraz budowa dwóch kolejnych jej fragmentów. W powojennej historii miasta nie było też tak ogromnej pod względem kubaturowym inwestycji jak wznoszenie nowego stadionu miejskiego im. Ernesta Pohla. Budujemy bardzo oczekiwany basen. Modernizowany jest układ komunikacyjny miasta z wymianą torowisk tramwajowych i oddawaniem do użytku ulic z nowymi nawierzchniami Kształtując miasto innowacyjnej gospodarki dbamy o sferę biznesu, udostępniamy tereny inwestycyjne w Specjalnej Strefie Ekonomicznej, zapewniamy warunki do pracy, a także zdobywania wiedzy. Szczycące się bogatymi tradycjami 3 Zabrze jest jednocześnie miastem nowoczesnej nauki. To tutaj prężnie działają wyższe uczelnie i prestiżowe ośrodki naukowo-badawcze. Dzięki temu Zabrze kojarzone jest z Polską Akademią Nauk, Politechniką Śląską, Śląskim Uniwersytetem Medycznym, Akademią Wychowania Fizycznego czy Wyższą Szkołą Techniczną. Potencjał gospodarczy i naukowy uzupełniają takie symbole miasta jak znane na całym świecie Śląskie Centrum Chorób Serca, Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla, klub sportowy Górnik Zabrze czy zdobywająca coraz większą popularność Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego Guido. Rewitalizacja obiektów poprzemysłowych i udostępnianie ich turystom to kolejny znak firmowy Zabrza, gdzie realizujemy obecnie ogromny projekt z zakresu turystyki podziemnej jakim jest Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna. O tych wszystkich aspektach rozwoju miasta myśleć musimy w szczególności w roku 2014, gdy przypada 10. rocznica wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Akcesja zdeterminowała przecież nasze możliwości urzeczywistniania projektów społecznych i inwestycyjnych. Nie zapominamy także, że zaledwie 25 lat temu odbyły się pierwsze częściowo wolne wybory w powojennej historii Polski. 4 czerwca i 18 czerwca 1989 roku obrany został kierunek demokratyzacji dający nadzieję wolności. Wreszcie rok 2014, to czas spodziewanej kanonizacja papieża Jana Pawła II, która umacnia w nas poczucie odpowiedzialności za spożytkowanie tej wolności. Zabrze to przede wszystkim wspaniali ludzie. Pełni pasji i zaangażowania mieszkańcy. Mamy 365 niepowtarzalnych dni, aby razem podjąć wiele cennych inicjatyw oraz dzielić się energią dla wspólnego dobra jakim jest rozwój naszej małej Ojczyzny. Po raz kolejny z radością gościmy w Zabrzu szacownych laureatów Laurów Umiejętności i Kompetencji. Te prestiżowe wyróżnienia trafiają do osób, firm, instytucji i organizacji społecznie odpowiedzialnych, które w szczególny sposób wyróżniają się aktywnością, wdrażaniem nowoczesnych technologii oraz zaangażowaniem społecznym. Wszystkim tegorocznym nagrodzonym składam najserdeczniejsze gratulacje i życzenia dalszych sukcesów. Małgorzata Mańka-Szulik Prezydent Zabrza

4 Szanowni Państwo, Tegoroczna edycja Laurów Umiejętności i Kompetencji przepełnia mnie ogromną satysfakcją i radością. Od 22 lat staramy się wyrazić nasz podziw i uznanie dla wybitnych postaci, nie tylko ze Śląska, ale również z całego kraju oraz z zagranicy. W tym roku panteon Laureatów Laurów wzbogaci się o kolejne wspaniałe osobistości. Nie można przejść obojętnie obok naszych rodaków, którzy z pasją, zaangażowaniem i poczuciem odpowiedzialności pracują na wspólną przyszłość. To dzięki ich codziennym staraniom nasz region, a także Polska rosną w siłę na arenie międzynarodowej. Polska gospodarka powoli podnosi się z kryzysu. Powodem do dumy powinien być fakt, iż nasz kraj notuje jeden z najlepszych wyników poziomu wzrostu gospodarczego w ubiegłym roku. Do tak optymistycznego przebiegu zdarzeń przyczyniają się znakomite osoby, firmy oraz instytucje, które stanowią idealny przykład przedsiębiorczości, wytrwałości, pracowitości i innowacyjnego myślenia. Pamiętajmy o tym, że utrzymanie Polski w dobrej kondycji zależy również od wzajemnej współpracy oraz zaufania społecznego. Jest to niezmiernie ważne w ciągle zmieniającym się i turbulentnym otoczeniu. Działając w pojedynkę można osiągnąć duży sukces, ale naprawdę wielkie rzeczy są dziełem naszej wspólnej pracy. TADEUSZ DONOCIK Prezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach ogromnego dorobku artystycznego mistrza Pendereckiego. Wszystkie swoje dzieła tworzy z ogromną precyzją oraz dbałością o każdy szczegół. Utwory często powstają na przestrzeni lat, niosąc ze sobą olbrzymi ładunek emocjonalny i co bardzo ważne stanowią bezcenny wkład w nasze dziedzictwo kulturowe. Mistrz Penderecki jest zdobywcą wielu prestiżowych nagród. Otrzymał zaszczytny tytuł Doktora Honoris Causa od kilkudziesięciu renomowanych uniwersytetów z całego świata. Pragnę serdecznie podziękować wszystkim laureatom XXII edycji Laurów Umiejętności i Kompetencji. Niech to wyróżnienie będzie wyrazem podziwu dla Was i Waszych dokonań. Gratuluję dotychczasowych sukcesów i życzę dalszych owocnych lat pracy w imię naszego wspólnego dobra. Wręczając Diamentowe Laury Umiejętności i Kompetencji, czyli najwyższe wyróżnienia, pragniemy docenić grono ludzi wyjątkowych, wywodzących się ze świata nauki, gospodarki, polityki oraz kultury ludzi, którzy dzięki swojej postawie i nieprzeciętnym umiejętnościom potrafią wpłynąć na obraz otaczającej nas rzeczywistości. Tegorocznym Diamentowym Laureatem jest światowej klasy kompozytor, dyrygent, profesor Krzysztof Penderecki. Postać niezwykle utalentowana, która na stałe wpisała się w historię światowej muzyki. Dzięki jego przełomowej i wybitnej twórczości świat usłyszał o polskiej muzyce. Credo, Polskie Requiem, Siedem bram Jerozolimy, Tren ofiarom Hiroszimy czy Król Ubu, to tylko mały fragment 4

5 WSPOMNIENIA TADEUSZ MAZOWIECKI ( ) Fot. Wojciech Grzędziński/KPRP Źródło: oficjalny serwis fotograficzny Kancelarii Prezydenta RP W minionym roku z żalem i smutkiem pożegnaliśmy Tadeusza Mazowieckiego, naszego laureata wyróżnionego w 2004 roku Diamentowym Laurem Umiejętności i Kompetencji. Należał niewątpliwie do panteonu wybitnych obywateli naszego kraju. Był bowiem Tadeusz Mazowiecki jednym z architektów III Rzeczpospolitej, bez reszty zaangażowanym w budowę nowoczesnej, demokratycznej, osadzonej trwale w strukturach europejskich współczesnej Polski. Znaczący okres publicznej działalności Tadeusza Mazowieckiego miał miejsce w trudnych czasach systemu komunistycznego, w czasach gdy działając dla dobra Polski trzeba było wykazać się zarówno odwagą jak i roztropnością. Te cechy Tadeusz Mazowiecki wykazał w swojej działalności jako redaktor naczelny katolickiej,,więzi, współtwórca Klubów Inteligencji Katolickiej, czy też w czasie, gdy w okresie popaździernikowej odwilży 1956 roku sprawował mandat poselski klubu,,znak. Później był udział Tadeusza Mazowieckiego w formujących się strukturach opozycji demokratycznej, zaś w pamiętnym sierpniu 1981 roku przewodnictwo zespołowi doradców komitetu strajkowego. Rozważna i zarazem odważna koncepcja walki o reformy systemu powstałych wówczas struktur. NSZZ Solidarność w znaczącym stopniu była zasługą Tadeusza Mazowieckiego. Stan wojenny i okres internowania i późniejsze trudne czasy budowy podziemnych struktur i programu NSZZ,,Solidarność to okres wielkiej aktywności Tadeusza Mazowieckiego. Efektem konsekwentnej i pokojowej konstatacji systemu komunistycznego państwa oraz realizmu jego ówczesnych władz były obrady Okrągłego Stołu. Otworzyły one drogę do częściowo demokratycznych wyborów i powstania koalicyjnego rządu, którego twórcą i premierem został Tadeusz Mazowiecki. To wówczas jako prekursor ruchów wolnościowych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej wykazał się wielką odpowiedzialnością, konsekwencją i odwagą w kształtowaniu niełatwej przecież drogi polskiej transformacji. Miał bowiem Tadeusz Mazowiecki nieczęsto spotykaną umiejętność hierarchizacji problemów, które w warunkach gospodarczej zapaści państwa należało rozwiązywać. Efektem odważnych, ale trudnych w społecznych odbiorze reform podjętych przez Jego rząd było odnotowanie już w 1991 roku i trwającego do czasów obecnych wzrostu gospodarczego. Sukcesem Premiera 5 Mazowieckiego jest również polityka zagraniczna, racjonalne ustanowienie stosunków z sąsiadami oraz podjęcie skutecznych działań związania naszego kraju ze strukturami europejskimi. Powszechny szacunek w Europie i świecie zyskał Tadeusz Mazowiecki za swoją postawę w czasie pełnienia misji ONZ-tu na Bałkanach. Nie wahał się wówczas jako sprawozdawca ONZ ds. przestrzegania praw człowieka kontestować braku stanowczych działań w obronie życia ludzi doświadczonych obłędem czystek etnicznych.,,uczciwość musi stać ponad pokrętną dyplomacją, w której słowa o obronie praw człowieka przestają cokolwiek znaczyć mówił wówczas składając dymisję z pełnionej funkcji poruszony tragedią bośniackich Muzułmanów w Srebrenicy. Piękną kartę działalności parlamentarnej zapisał Tadeusz Mazowiecki w komisji konstytucyjnej. Był jednym z najważniejszych twórców pierwszej w III Rzeczpospolitej ustawy zasadniczej, autorem preambuły, którą powszechnie uznano za wykładnik przywiązania do demokracji i chrześcijańskich wartości. Będąc z ramienia Komitetu Obywatelskiego,,S posłem Sejmu Kontraktowego miałem zaszczyt z nominacji Tadeusza Mazowieckiego rozpocząć swoja służbę w administracji państwowej. Z tych czasów mam wielki podziw i szacunek dla Niego. Pozostały mi w pamięci posiedzenia ówczesnej Rady Ministrów, która pod Jego przewodnictwem ukształtowała na wiele lat naszą rzeczywistość. Tadeusz Mazowiecki jako odpowiedzialny premier potrafił słuchać, decydować i z żelazną konsekwencją podążać drogą bezpiecznej ewolucji naszego państwa. Obce mu były jakiekolwiek - tak powszechne w dzisiejszych czasach medialne fajerwerki, czy socjotechniczne sztuczki. Był politykiem staroświeckim, poważnym. Uważał, iż sprawując władzę, przyjmując odpowiedzialność za przyszłość Polski pracować powinien na swoje miejsce w historii, nie zaś na słupki popularności. I to było główne przesłanie Jego publicznej działalności. Jestem przekonany, że historia podobnie jak wola wielu obywateli naszego kraju umieści Tadeusza Mazowieckiego w panteonie najwybitniejszych Polaków III Rzeczpospolitej. dr inż. Janusz Steinhoff Przewodniczący Rady Krajowej Izby Gospodarczej oraz Przewodniczący Rady Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach

6 WSPOMNIENIA WOJCIECH KILAR ( ) tak szybko odchodzą Ślązak ze Lwowa, obywatel świata Gazeta Uniwersytecka UŚ piękno należy wesprzeć, bo tworzą je nieliczni, a potrzebuje go wielu. Johann Wolfgang von Goethe Ci, którzy odeszli, żyją w naszej pamięci. Czas nie zaciera śladów Osób wyjątkowych, charyzmatycznych, takich jak Maestro Wojciech Kilar. Choć odszedł, stale jest blisko można powiedzieć, że w jakimś sensie, poprzez swoją fenomenalną muzykę, jest ciągle wśród nas. Żyje w naszych sercach dzięki ogromnemu dobru, które zostawił, dzięki licznym utworom, wykonywanym w salach koncertowych całego świata, ze względu na autorytet wybitnego kompozytora współczesnej muzyki poważnej, który zbudował, pracując twórczo z wielkim zaangażowaniem oraz pasją. Pomimo tych wielu zasług, jakże trudno pisać o Nim w czasie przeszłym. Jeszcze przecież w czerwcu, świętując jubileusz 45-lecia powstania Uniwersytetu Śląskiego, studencka orkiestra wykonała niezapomniany koncert poświęcony muzyce filmowej Wojciecha Kilara, goszcząc Maestro na tej uroczystości. Jeszcze przecież całkiem niedawno honorowaliśmy naszego Mistrza najwyższą godnością akademicką tytułem doktora honoris causa. Trudność ta jest jeszcze wyrazistsza, kiedy uświadomimy sobie, że wspominamy jednego z największych kompozytorów współczesnych, którego wszechstronna twórczość znakomicie wzbogaca polską i światową kulturę muzyczną, współtwórcy, wraz z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Mikołajem Góreckim, nowej polskiej szkoły awangardowej oraz nowego kierunku we współczesnej muzyce, a przy tym Człowieka niezwykle pokornego i skromnego, który żył normalnie, obok nas w Katowicach, najlepiej czując się w domowych pieleszach, z bliskimi i z kotami. Pozostają wspomnienia, dwie obrączki na Jego dłoni, lekko przygarbiona sylwetka z rozwichrzonymi włosami, zamyślona twarz, ale muzyka, którą napisał Wojciech Kilar, zawsze będzie obecna. Zwłaszcza, że była to muzyka niezwykle zróżnicowana, a skomponowane przez Niego melodie nucone są przez wielu, przenikają do różnych sfer, poruszają i zachwycają, wywołują katharsis, dotykają nas wszystkich, zarówno melomanów, jak i szerszej grupy odbiorców kultury popularnej. Należy w tym miejscu wspomnieć, że wspaniała muzyka Wojciecha Kilara uświetniła przecież wiele obrazów filmowych, takich jak: Sól ziemi czarnej, Czterej pancerni i pies, Rejs, Trędowata, Dracula, City of Angels, Dziewiąte wrota, Pan Tadeusz, Pianista i wiele, wiele innych jest ich ponad 140, a sama lista tytułów wypełniłaby całą niniejszą publikację. Istnieją dzieła muzyczne, które przekraczają samo piękno i otwierają się na wartości nadestetyczne, metafizyczne, humanistyczne oraz transcendentne i wkraczają także w sferę sacrum. Takimi utworami są niewątpliwie arcydzieła Wojciecha Kilara, które przez ciągły ruch ku sercu człowieka poszerzyły je, powiększyły, czyniąc je jeszcze bardziej ludzkim. Wymieńmy kilka spośród wielu utworów, wskazujących drogę do Prawdy, Boga i Ojczyzny: poemat symfoniczny Exodus (1981r.) przejście przez Morze Czerwone, dający Polakom wiarę i nadzieję w czasach walki o wolność, Angelus (1984r.) wotum wdzięczności i żarliwa modlitwa przed Jasnogórskim wizerunkiem Madonny, Missa pro pace (2002r.) msza święta w intencji pokoju na nowe tysiąclecie czy September Symphony dźwięki mówiące o wydarzeniach z 11 września 2001r. Tworzona przez Wojciecha Kilara muzyka wypływała autentycznie z Jego duszy, była bowiem odbiciem stosunku do otaczającego Go świata, świadectwem Jego systemu wartości. Dzisiaj dziękujemy Maestro nie tylko za wspaniałą muzykę, składamy Ci także hołd jako Twórcy i Człowiekowi lwowianinowi z urodzenia, Ślązakowi z wyboru, obywatelowi świata o międzynarodowej sławie i uznaniu. Dziękujemy po prostu za to, że byłeś z nami, że wśród wielu obowiązków zawsze znajdowałeś dla nas czas. Przez te lata okazałeś się człowiekiem nawiązującym serdeczny i głęboki kontakt. Dlatego z wielkim żalem i z łzą w oku, ale i ogromną dumą, że spotkaliśmy tak wyjątkowego Człowieka, żegnamy Cię. Miałeś wielkie serce, otwarte dla wszystkich Takiego Cię zapamiętamy... Prof. Wiesław Banyś Rektor Uniwersytetu Śląskiego Przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich 6

7 HISTORIA LAURÓW Dwadzieścia dwa lata temu wszystko zaczęło się bardzo skromnie. Wąskie grono działaczy: Tadeusz Donocik, Franciszek Buszka, Stanisław Przybyłowicz Prezesi Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach, Kazimierz Borgieł Dyrektor Izby, Tadeusz Biedzki wtedy Prezes Górnośląskiego Towarzystwa Prasowego i Redaktor Naczelny Trybuny Pierwszymi Platynowymi Laurami wyróżnieni zostali: Mirosław Styczeń były wojewoda bielski oraz Ryszard Zembaczyński były wojewoda opolski, którzy od tej pory stali się wielkimi zwolennikami samorządu gospodarczego, przyjaciółmi Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach i aktywnymi członkami powołanej w 1993 roku Kapituły Laurów. Okres budowy gospodarki rynkowej ma swoich bohaterów. Sukcesy indywidualnych menedżerów, firm są wspólnymi sukcesami gospodarki i społeczeństwa przesłanie to ujęte w komunikacie prasowym Komitetu Organizacyjnego Laurów 92 wyrażało od tej pory zasadność przyznawania Złotych Laurów. Laury 2000 Śląskiej, Leopold Kurek - ówczesny Dyrektor Radia Katowice S.A. i Rafał Szymoński - ówczesny Dyrektor Telewizji Polskiej S.A. Oddziału Terenowego w Katowicach, postanowiło wyróżniać ludzi wybitnych, którzy poprzez swoją działalność gospodarczą i społeczną dokonali rzeczy istotnych dla dobra kraju i społeczeństwa. Dlatego też pierwszymi Diamentowymi Laureatami zostali Lech Wałęsa - pierwszy wybrany w wolnych wyborach Prezydent III RP oraz Arcybiskup Damian Zimoń, którego deklaracja duchowego wsparcia dla protestujących doprowadziła do zakończenia strajku załogi FSM w Tychach w 1992r. Laury 2007 W 1993 roku postanowiono wyróżniać Laurami przedstawicieli regionu obejmującego wówczas cztery województwa: katowickie, bielskie, częstochowskie i opolskie. Grupę nagrodzonych w historii Laurów biznesmenów otworzyli: Edward Pilch, Krzysztof Czyż, Witold Bartnik oraz firmy: Fabryka Samochodów Małolitrażowych i Henkel-Polska. Pierwszym sekretarzem Kapituły został Stanisław Przybyłowicz. Laury 2008 Wyróżnianie Laurami Umiejętności i Kompetencji stało się śląską tradycją, która na trwałe wpisała się w polską rzeczywistość. Historię nagrody tworzy Laury 2006 Laury

8 Laurów 2012 uświetnił występ Leszka Możdżera wraz z AUKSO orkiestrą kameralną miasta Tychy pod dyrekcją Marka Mosia. Edyta Górniak, Laury 1994 kilkuset Laureatów, ich sukcesy, osiągnięcia w biznesie, nauce, edukacji, polityce i kulturze. Co roku wręczeniu Laurów towarzyszy uroczysta Gala, która na przestrzeni lat gościła w wielu wspaniałych miejscach, takich jak: Muzeum Zamkowe w Pszczynie, Wielka Sala Stropowa ratusza w Brzegu, Teatr Polski w Bielsku-Białej, aula Jana Pawła II na Jasnej Górze w Częstochowie, Górnośląskie Centrum Kultury w Katowicach, Teatr im. St.Wyspiańskiego w Katowicach. Od 2008 roku gospodarzem uroczystości laurowych jest Miasto Zabrze oraz zabrzański Dom Muzyki i Tańca, w których udział bierze ponad 2000 gości. Tradycyjnie, laurowe gale są okazją do znakomitych koncertów. Wśród dotychczasowych wykonawców znaleźli się m.in.: Grażyna Brodzińska, Bogusław Morka, Edyta Górniak, Krzysztof Jakowicz, dwukrotnie Narodowa Orkiestra Nina Nowak, Laury 2007 Kolejne edycje poszerzają plejadę laureatów, podkreślając znaczenie działań Polaków na rzecz integracji europejskiej. I odwrotnie, promują zaangażowanie obywateli Europy w procesy zacieśniania współpracy na naszym kontynencie, a także poza nim. W ten sposób uhonorowaliśmy Diamentowym Laurem m.in. José Manuela Barroso, Javiera Solanę czy Vaclava Havla. Studio Buffo, Laury 2011 Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, Orkiestra Warszawskich Symfoników, Filharmonia Śląska, Filharmonia w Zabrzu oraz Orkiestra Opery Śląskiej w Bytomiu, Dina Joffe, Zespół Pieśni i Tańca Śląsk, Waldemar Malicki wraz z Filharmonią Dowcipu, Zbigniew Wodecki, Alicja Majewska, Włodzimierz Korcz, Studio Buffo ze spektaklem muzycznym Hity Buffo w reżyserii Janusza Józefowicza pod kierownictwem muzycznym Janusza Stokłosy z udziałem Nataszy Urbańskiej i najlepszych artystów studio. Od wielu lat koncertom laurowym towarzyszy Zespół Śpiewaków Miasta Katowice Camerata Silesia pod dyrekcją Anny Szostak-Myrczek. Galę Natasza Urbańska, Laury 2011 Samorządowi gospodarczemu przypadła ważna rola wspierania i promowania podmiotów polskiej gospodarki i pobudzania jej rozwoju. Nową rzeczywistość kreują przede wszystkim wielkie indywidualności, zespoły ludzi wybitnych, niekwestionowane autorytety moralne, liderzy życia gospodarczego, kulturalnego i społecznego, politycy. Niebagatelne znaczenie dla postępu cywilizacyjnego ma wyróżnianie bohaterów przemian i upowszechnianie ich osiągnięć. Niestety, coraz częściej także przychodzi nam rozstawać się z osobami, które jeszcze nie tak dawno były wśród nas, były dla nas wzorem i autorytetem. Wszystkie te wybitne jednostki zostawiły po sobie ślad na kartach historii naszego kraju, poprzez niestrudzoną postawę w działaniach na rzecz Polski i Polaków. 28 października 2013 roku zmarł Tadeusz Mazowiecki, wielki polityk, Premier pierwszego rządu III Rzeczypospolitej Polskiej, Laureat Diamen- 8

9 towego Lauru Umiejętności i Kompetencji grudnia 2013 roku Polska straciła także wielkiego obywatela jakim był Wojciech Kilar, wybitny polski pianista, kompozytor muzyki poważnej i filmowej, Laureat Diamentowego Lauru Umiejętności i Kompetencji Zostali w naszych sercach i w naszej pamięci. Laury 2011 Zbigniew Wodecki, Laury 2010 Orkiestra Górnicza, Laury 2012 WYWIAD Z TADEUSZEM DONOCIKIEM Prezesem Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach. Wkroczyliśmy na dobre w trzecią dekadę przyznawania Laurów Umiejętności i Kompetencji. Co szczególnie utkwiło Panu w pamięci w kontekście tych 21 edycji, które już są za nami? Od początku mierzyliśmy wysoko i chyba się nam udało, skoro nasze wyróżnienie trafiło do całej plejady wybitnych osobistości, które złotymi zgłoskami pisały współczesną historię regionu, kraju, a nawet świata. Że wspomnę tylko o arcybiskupie Damianie Zimoniu, Lechu Wałęsie, Tadeuszu Mazowieckim, Zbigniewie Brzezińskim, Vaclavie Havlu, Javierze Solanie czy José Manuelu Barroso. Dość szczególna była piąta edycja Laurów. Wówczas woj. bielskie obejmowało swoim terytorium również Wadowice miejsce urodzenia Karola Wojtyły. Zdobyliśmy się na odwagę, by poprzez biskupa bielskiego, który przez 15 lat pracował w Rzymie i znał bardzo dobrze ówczesnego osobistego sekretarza Jana Pawła II ks. Stanisława Dziwisza dotrzeć z naszym Laurem do Papieża. Gdybym miał mierzyć miarą wielkości autorytetu, to uhonorowanie Diamentowym Laurem Umiejętności i Kompetencji Papieża Jana Pawła II było dotychczas najważniejszym wydarzeniem na przestrzeni 21 lat. Podczas tegorocznej uroczystości będziemy z pewnością wspominać laureata Diamentowego Lauru z 2004 roku, pierwszego premiera wolnej Polski Tadeusza Mazowieckiego. Jak Pan zapamiętał tego wielkiego, naszego rodaka? Tadeusz Mazowiecki człowiek, w którym pokładaliśmy wielkie nadzieje. Stając na czele pierwszego rządu sejmu kontraktowego, w zasadzie zmienił całkowicie kształt państwa. Reformy Balcerowicza, których był zwolennikiem odmieniły gospodarczą perspektywę funkcjonowania państwa. Wielki orędownik dialogu, porozumienia, później bardzo różnie ocenianej grubej kreski. Tadeusz Mazowiecki będzie pamiętany również jako wielki ambasador pojednania polsko-niemieckiego, które do dzisiaj skutkuje bardzo dobrymi relacjami z naszym zachodnim sąsiadem. Przy całej swojej wielkości był bardzo skromnym człowiekiem. Potrafił rozmawiać z każdym, nie wywyższał się. Szkoda, że w wieku 86 lat odszedł, bo pewnie mógłby służyć swoimi radami jeszcze niejednej ekipie rządowej. Mówimy przede wszystkim o wybitnych osobistościach. Wygląda na to, że w polskiej rzeczywistości łatwiej nam wyławiać autorytety niż wystawiać na piedestał modelowe zespoły ludzkie... Od samego początku, ideą Laurów jest jednak pokazywanie liderów, ponadprzeciętnych osobistości 9

10 i niezwykłych postaci. Czasami chcieliśmy podkreślić jakąś ważną rocznicę uwypuklając znaczenie konkretnej instytucji, ale zawsze z jej liderem na czele. W życiu tak jest, że nawet najlepszy zespół, najbardziej dopasowany charakterami, kompetencjami również musi mieć lidera. A pokazywanie liderów, którzy umieją pracować zespołowo to jest jeszcze większa sztuka. Tym bardziej, że Polacy jako indywidualiści mają niską skłonność do pracy zespołowej. Jak ktoś już osiąga sukces, to bardzo często chce pomnażać efekty tego sukcesu w pojedynkę. W dłuższej perspektywie posiadając nawet ogromne talenty trudno jest działając w pojedynkę osiągnąć tyle samo, co przy pomocy dobrze funkcjonującego zespołu. Dlatego Laury na ogół są przyznawane osobom, ale właśnie z naciskiem na postacie, które potrafią pracować zespołowo. Zespołowo musi pracować również Kapituła, w której składzie znajdują się przecież nieprzeciętne osobowości Regułą stało się, że Kapituła liczy między osób, które reprezentują rozmaite środowiska. Skupia ona m.in. przedstawicieli nauki, samorządów terytorialnych czy administracji publicznej oraz przedsiębiorców. Regułą jest, że wszyscy członkowie Kapituły - z wyjątkiem przewodniczącego - są byłymi laureatami. W związku z tym, sami mogą pochwalić się wielkimi osiągnięciami na swoim koncie, co daje im pewnego rodzaju legitymację do tego, żeby móc oceniać innych. Przyznawanie Laurów wiąże się z jakąś oceną człowieka, dlatego w celu maksymalnego zobiektywizowania tej oceny stosujemy dużą reprezentatywność członków Kapituły. W sumie, co roku Kapituła zbiera się sześciokrotnie, a wszystko po to, żeby zapoznać się z charakterystyką i uzasadnieniem poszczególnych kandydatur do wyróżnień. Wreszcie po to, aby nad każdą z nich głosować oddzielnie. Zdarzają się przypadki, że nie wszystkie kandydatury, które przeszły wstępną obróbkę w Izbie zostały zatwierdzone przez Kapitułę. Bo właśnie po to jest Kapituła, by nie brakowało ważnych spostrzeżeń, cennych uwag, ale i ujawniania obaw. Niezmiennie jednak naszym celem jest praca nad tym, aby ranga tego wydarzenia rosła i była zachowana na bardzo wysokim poziomie. gali wystąpi Camerata Silesia, która posiada we własnym repertuarze dużą część utworów mistrza Pendereckiego. Zespół pod przewodnictwem Anny Szostak, znalazł się w tym roku także w gronie laureatów Platynowego Lauru. Aby podkreślić współpracę województw: małopolskiego i śląskiego, wśród nagrodzonych znajdą się: Marek Sowa marszałek województwa małopolskiego oraz prof. Tadeusz Słomka rektor Akademi Górniczo-Hutniczej uczelni, która właśnie obchodzi stulecie swojego istnienia, a jednocześnie uczelni, która dla śląskiego górnictwa i metalurgii odegrała niezwykle ważną rolę, kształcąc kadry na najwyższym poziomie. Chcemy uhonorować również Andrzeja Zdebskiego, prezydenta Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie, ze względu na związki gospodarcze, które coraz lepiej rozwijają się między naszymi województwami. Zważywszy na to, że rok 2014 jest rokiem samorządowym, pragniemy w tej edycji poświęcić wyjątkowe miejsce przedstawicielom samorządów terytorialnych. Po raz pierwszy kryształowe laury otrzymają prezydenci takich miast jak: Katowice, Bielsko-Biała, Opole, Gliwice. Wszystkie te osoby posiadają już platynowe laury, przedtem otrzymali złote. Są to osoby z co najmniej 12-letnim stażem prezydenckim. Równocześnie chcemy docenić aktywność mniejszych gmin, przydzielając złote laury reprezentującym je przedstawicielom samorządów terytorialnych. Zresztą już od ponad dwóch dekad, ta swoista mieszanka ludzi sukcesu wywodzących się z różnych sfer działalności: gospodarczej, politycznej, kulturalnej czy sportowej czyni panteon laureatów tak niezwykle wyjątkowym. Przed nami 22. edycja Laurów. Co powinno być języczkiem uwagi podczas gali, która odbędzie się 18 stycznia? Na pewno obecność Diamentowego Laureata, którym w tegorocznej edycji zostanie Krzysztof Penderecki kompozytor, dyrygent, osiemdziesięciolatek, pełen życia, wigoru i sprawności intelektualnej. Człowiek znany na całym świecie ze względu na twórczość i jej niepowtarzalny charakter. I tak jak kiedyś Mikołaj Górecki, czy Wojciech Kilar, tak dzisiaj będziemy się cieszyli, że przyjął od nas ten Diamentowy Laur Krzysztof Penderecki. Podczas 10

11 KAPITUŁA LAURÓW I RADA PATRONACKA Dla rzetelnej oceny i dokonywania obiektywnych wyborów laureatów powołano Kapitułę Laurów, której skład zmienia się co roku. Pierwszą Kapitułę stanowili członkowie założyciele tego wyróżnienia, a zarazem członkowie Regionalnej Rady Gospodarki działającej przy Regionalnej Izbie Gospodarczej w Katowicach: Tadeusz Donocik, Franciszek Buszka, Stanisław Przybyłowicz oraz działający w imieniu Górnośląskiego Towarzystwa Prasowego redaktor naczelny Trybuny Śląskiej - Tadeusz Biedzki, dyrektor Radia Katowice - Leopold Kurek i dyrektor Regionalnego Oddziału Telewizji Polskiej w Katowicach - Rafał Szymoński. Zgodnie ze sporządzonym w 2006 roku regulaminem konkursu Laury Umiejętności i Kompetencji przyznaje Kapituła Laurów, powoływana na wniosek Prezesa Izby przez Prezydium Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach. Prezydium Izby powołuje także sekretarza Kapituły, który zapewnia obsługę pracy Kapituły, koordynuje przygotowanie i przebieg poszczególnych jej etapów. Od 1996 roku funkcję tę pełni Bogusława Bartoszek. W skład Kapituły Laurów wchodzą przedstawiciele: władz rządowych i samorządowych, województw biorących udział w konkursie, instytucji oraz grona pomysłodawców i współtwórców przedsięwzięcia - partnerskich izb gospodarczych, a także laureatów Laurów minionych edycji konkursu. Skład Kapituły jest imienny jednakże udział w jej pracach powinien być osobisty. Pierwszym przewodniczącym Kapituły, sprawującym tę funkcję od jej powołania do roku 1998 był pomysłodawca Laurów, działacz samorządu gospodarczego, Prezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach - Tadeusz Donocik. W 1998 roku mianowano na przewodniczącego Kapituły Laureata Platynowego Lauru 96, Prezesa Krajowej Izby Gospodarczej - Kazimierza Pazgana. Na mocy decyzji Kapituły 99 na kolejne lata Przewodniczącym został wybrany ponownie Tadeusz Donocik, który pełni tę funkcję do dziś. Laury Umiejętności i Kompetencji oraz uroczystość ich wręczenia stały się tak doniosłym i prestiżowym wydarzeniem, iż zaistniała konieczność powołania specjalnego gremium doradczego i wspierającego. Dla realizacji powyższych celów w 1998 roku powołano Radę Patronacką Laurów. W skład corocznie powoływanej Rady Patronackiej wchodzą wybitni przedsiębiorcy i samorządowcy. Pierwszej Radzie przewodniczył Kazimierz Pazgan. W kolejnych, funkcję Przewodniczącego Rady pełnili między innymi: Piotr Uszok, Wojciech Boroński, Stanisław Gajos, Joanna Strzelec-Łobodzińska oraz Jerzy Podsiadło. Honorowym Gospodarzem Gali Laurów Umiejętności i Kompetencji od wielu lat jest Pani Prezydent Miasta Zabrze Małgorzata Mańka-Szulik. 11

12 KAPITUŁA LAURÓW UMIEJĘTNOŚCI I KOMPETENCJI 2013 TADEUSZ DONOCIK Przewodniczący Kapituły, Prezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach TADEUSZ BIEDZKI Konsul Honorowy Łotwy, Laureat Złotego Lauru 1994 ANDRZEJ BUŁA Marszałek Województwa Opolskiego FRANCISZEK BUSZKA I Wiceprezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach, Przewodniczący Rady Śląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa w Katowicach, Laureat Platynowego Lauru 2002 MARIAN DUCZMAL Rektor Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu Przewodniczący Rady Opolskiej Izby Gospodarczej, Laureat Platynowego Lauru 2005 HENRYK GALWAS Prezes Zarządu Opolskiej Izby Gospodarczej JAN HOPPE I Wiceprzewodniczący Rady Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach, Laureat Złotego Lauru 1994 JAN KLIMEK Prezes Zarządu Izby Rzemieślniczej oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Katowicach Laureat Platynowego Lauru Ambasador Spraw Polskich 2011 PIOTR LITWA Prezes Wyższego Urzędu Górniczego, Laureat Platynowego Lauru Umiejętności i Kompetencji 2012 ZYGMUNT ŁUKASZCZYK Wojewoda Śląski, Laureat Platynowego Lauru Pro Publico Bono 2011 MAŁGORZATA MAŃKA SZULIK Prezydent Miasta Zabrze, Laureat Złotego Lauru 2007 JERZY NACHEL Dyrektor, Redaktor Naczelny TVP Katowice, Laureat Platynowego Lauru Kultura i Media 2012 ZENON NOWAK Prezes Dziennika Zachodniego, Laureat Platynowego Lauru 2010 JÓZEF SEBESTA Laureat Platynowego Lauru 2010 ANNA SEKUDEWICZ RĄCZASZEK Zastępca Redaktora Naczelnego Radia Katowice SA, Laureat Platynowego Lauru 2005 MIROSŁAW SEKUŁA Marszałek Województwa Śląskiego JANUSZ STEINHOFF Przewodniczący Rady Krajowej Izby Gospodarczej oraz Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach, Laureat Kryształowego Lauru 2007 MIROSŁAW STYCZEŃ Prezes Stowarzyszenia PRO BONO MUSICAE, Laureat Platynowego Lauru 1992 TADEUSZ SZYMANEK Prezydent Rady Regionalnej Izby Przemysłowo-Handlowej w Częstochowie JANUSZ TARGOSZ Prezes Regionalnej Izby Handlu i Przemysłu w Bielsku-Białej, Laureat Złotego Lauru 2001 PIOTR USZOK Prezydent Miasta Katowice, Laureat Platynowego Lauru 2000 RYSZARD WILCZYŃSKI Wojewoda Opolski, Laureat Platynowego Lauru Pro Publico Bono 2011 PROF. DR HAB.N.MED STANISŁAW WOŚ Laureat Platynowego Lauru 2006 ANDRZEJ ŻYLAK Prezes Zarządu Izby Przemysłowo-Handlowej Rybnickiego Okręgu Przemysłowego Laureat Platynowego Lauru Ambasador Spraw Polskich

13 HONOROWY GOSPODARZ LAURÓW UMIEJĘTNOŚCI I KOMPETENCJI 2013 MAŁGORZATA MAŃKA-SZULIK Prezydent Miasta Zabrze RADA PATRONACKA LAURÓW UMIEJĘTNOŚCI I KOMPETENCJI 2013 RYSZARD FLOREK Prezes Zarządu FAKRO Sp. z o.o. JERZY PODSIADŁO Prezes Zarządu WĘGLOKOKS SA RAJMUND SOROWSKI Właściciel SOR-DREW SA ARTUR TOMASIK Prezes Zarządu Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego SA PIOTR WOJACZEK Prezes Zarządu Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej SA JAROSŁAW ZAGÓROWSKI Prezes Zarządu Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA

14 PROTOKÓŁ PODSUMOWUJĄCY POSIEDZENIA KAPITUŁY LAURÓW UMIEJĘTNOŚCI I KOMPETENCJI 2013 W roku 2013 już po raz dwudziesty drugi zostały przyznane Laury Umiejętności i Kompetencji. Wyróżnienia te, po dokładnej analizie dokumentacji oraz w wyniku dyskusji przyznaje Kapituła Laurów. Kapituła w minionym roku spotykała się trzykrotnie i przyznała: 1 Diamentowy Laury Umiejętności i Kompetencji 1 Kryształowy Laur z Diamentem 6 Kryształowych Laurów Umiejętności i Kompetencji 6 Platynowych Laurów Umiejętności i Kompetencji 7 Platynowych Laurów Pro Publico Bono 2 Platynowe Laury Ambasador Spraw Polskich 3 Platynowe Laury Kultura i Media 4 Platynowe Laury Nauka i Innowacyjność 3 Platynowe Laury Medycyna i Inżynieria Medyczna 4 Platynowe Laury Samorząd Terytorialny, Zawodowy i Gospodarczy 1 Platynowy Laur Zielona Gospodarka 1 Platynowy Laur Doskonała Załoga 43 Złote Laury Umiejętności i Kompetencji w następujących kategoriach: Pro Publico Bono Ambasador Spraw Polskich Menedżer, Lider społeczno-gospodarczy Osoba lub Instytucja Wspierająca rozwój gospodarki rynkowej lub edukująca na potrzeby firm Nauka i Innowacyjność Medycyna i Inżynieria Biomedyczna Samorząd Terytorialny, Zawodowy i Gospodarczy Polskie Przedsiębiorstwo Udana inwestycja Firma Rodzinna Przedsiębiorcza Kobieta Firma Społecznie Odpowiedzialna Kultura oraz Złoty Laur Forum Młodych Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach Ponadto ponownie przyznano ustanowioną w 2011 roku nagrodę specjalną Orła Piastów Śląskich. 14

15 LAUREACI DIAMENTOWYCH LAURÓW Każde ludzkie działanie, zmiana rozpoczyna się w podobny sposób od zwykłego pomysłu, idei, zarysu projektu w naszej głowie. Dzięki olbrzymiej wierze w osiągniecie sukcesu, zamiłowania do tego, co robimy, determinacji i pracowitości, nasze pomysły mogą przekształcić się w coś wielkiego, coś co ma istotny wpływ na indywidualne jednostki, społeczeństwo, gospodarkę i kulturę. Podjęcie się tak wielkiej odpowiedzialności kreowania pozytywnej zmiany wymaga niezwykłej odwagi, mądrości i charyzmy. Laureaci każdej edycji Laurów Umiejętności i Kompetencji potwierdzają każdorazowo, że istnieje w otaczającym nas środowisku wiele postaci niezwykłych, wybitnych, które niezależnie od trudności w każdym momencie są w stanie podjąć wyzwania i działać aktywnie na rzecz wspólnego dobra. Spotykamy ich każdego dnia w świecie nauki, gospodarki, polityki, kultury, mediów czy sztuki. Inspirują nas, motywują do działania, a przede wszystkim potwierdzają, że ciężką pracą, determinacją i społeczną wrażliwością także i my możemy zmieniać otaczającą nas rzeczywistość. Dwadzieścia jeden edycji zaowocowało gronem wspaniałych Laureatów osobistości, których osiągnięcia na trwałe zapisały się w historii nowożytnej, a także w świadomości polskiej i międzynarodowej społeczności. NA PRZESTRZENI LAT DIAMENTOWYMI LAURAMI UMIEJĘTNOŚCI I KOMPETENCJI WYRÓŻNIENI ZOSTALI: Lech Wałęsa oraz Damian Zimoń (1992) Andrzej Olechowski (1994) Alfons Nossol (1995) Ojciec Święty Jan Paweł II (1996) Klasztor Jasnogórski (1997) Jerzy Buzek (1998) Javier Solana Madariaga oraz Bronisław Geremek (1999) Jan Nowak Jeziorański (2000) Zbigniew Brzeziński oraz O. Mieczysław Albert Krąpiec (2001) Aleksander Kwaśniewski (2002) Danuta Hübner oraz Wojciech Kilar (2003) Vaclav Havel oraz Tadeusz Mazowiecki (2004) Stanisław Dziwisz (2005) Władysław Bartoszewski (2006) Leszek Balcerowicz (2007) Andrzej Wajda oraz Andris Piebalgs (2008) Bogdan Borusewicz (2009) Krzysztof Zanussi (2010) José Manuel Barroso (2011) Janusz Lewandowski (2012) [ ] chciałbym mówić waszym językiem, żeby przekazać to co czuję. Czuję wdzięczność waszego kraju, waszych ludzi za to, co udało się zrobić. Będę dalej pracować, by doprowadzić do zjednoczenia Europy ta praca nie zostanie zakończona dopóki Polska nie znajdzie się w Unii. Javier Solana Madariaga [ ] czuję się szczególnie wyróżniony tą nagrodą, bo pochodzi ona ze Śląska. Śląsk był i jest szkołą pracy, przedsiębiorczości, uczucia narodowego tacy do Unii wchodzimy i tylko tacy iść możemy. Bronisław Geremek To dla mnie wielka radość. Przyjmuje tę nagrodę z ogromnym zadowoleniem. Tym bardziej, że w moim przekonaniu to jest taki ślad mostu między biznesem, który ma korzenie, a szeroko pojętą kulturą, którą ceni. Biznesem rozumiejącym, że kultura jest potrzebna, aby przedsiębiorczość nie była barbarzyńska, a jej rozwój martwy. Krzysztof Zanussi 15

16 To dla mnie ważne wyróżnienie ze względu na innych nagrodzonych i dlatego, że pochodzę stąd. Czuję się związany z tym regionem, szczególnie od 1997 roku, gdy jako człowiek lubiący duże ryzyko zdecydowałem się na kandydowanie ze Śląska do Sejmu. To, że z takim wysokim poparcie zdobyłem poselski mandat, zaliczam do największych życiowych osiągnięć. Leszek Balcerowicz Czuję się zaszczycony otrzymując to wyróżnienie ze strony regionu śląskiego. Szczególnie dlatego, że tak wielu zasłużonych i wybitnych osobistości z Europy zostało uhonorowanych tą nagrodą. [ ] Zawsze byłem przyjacielem Polski, ponieważ rozumiałem, że Polska jest najlepszym przyjacielem w projekcie Europa. [ ] To razem z Wami, z Waszym polskim entuzjazmem wyjdziemy z kryzysu mocniejsi. José Manuel Barroso Arcybiskup Damian Zimoń Tadeusz Mazowiecki Lech Wałęsa Aleksander Kwaśniewski Jerzy Buzek Zbigniew Brzeziński 16

17 To wyróżnienie jest dla mnie bardzo cenne. Mimo, iż jest to nagroda regionalna ma charakter ogólnopolski. To bardzo dobrze, że regionalna nagroda buduje prestiż z jednej strony Polski, a z drugiej własnego regionu. Bogdan Borusewicz Gdyby ktoś powiedział mi, że będę po tylu latach przyjmowany z takimi honorami, pomyślałbym, że to bajka. Jan Nowak-Jeziorański W swoim życiu zawsze wybierałem drogi dla mnie prostsze, co nie oznacza, że łatwiejsze. Władysław Bartoszewski Arcybiskup Alfons Nossol Václav Havel Przeor Izydor Matuszewski Andrzej Olechowski Albert Krąpiec 17 Andris Piebalgs

18 [ ] odbierając tę nagrodę jestem ogromnie szczęśliwy, po pierwsze, że to jest właśnie tutaj, w miejscu gdzie i Umiejętność i Kompetencja są na miejscu, a drugiej strony, że właśnie to dotyczy nie tylko mnie osobiście, ale polskiego kina. Andrzej Wajda Śląsk i Polska są ciągle w budowie. Dzieło niedokończone wymaga budowniczych. Moje szczęście, że dzisiaj jestem wśród budowniczych, tzn. ludzi którzy swoją kreatywnością w różnych dziedzinach wnoszą własne wiano, własną cegiełkę do pomyślności kraju. To jest nasz patriotyzm powszedni ( ) najbardziej pożądana dziś formuła patriotyzmu. Janusz Lewandowski Ojciec Święty Jan Paweł II Arcybiskup Stanisław Dziwisz Danuta Hübner Wojciech Kilar 18

19 LAUREAT DIAMENTOWEGO LAURU UMIEJĘTNOŚCI I KOMPETENCJI 19

20 LAUDACJA KRZYSZTOF PENDERECKI Wybitny kompozytor, światowej klasy dyrygent Trudno wygłaszać laudację dla jednego z najwybitniejszych twórców naszych czasów, artysty sławnego na obu półkulach, któremu Ojczyzna już przed 8 laty dała swe najwyższe odznaczenie: Order Orła Białego. Urodzony w Dębicy, wykształcony w Krakowie pozostał Małopolsce wierny, dzieląc swój prywatny czas pomiędzy dom na Woli Justowskiej i lusławicki dwór z ukochanym arboretum. A przecież jest on również obywatelem całego świata: doktor honoris causa 30 uniwersytetów w Europie, obu Amerykach i Azji, laureat niezliczonych nagród w tym czterokrotnie Grammy Award, dwukrotnie UNESCO, dwukrotnie Emmy Award, dwukrotnie Prix Italia czy japońskiej Premium Imperiale. Światowe uznanie zdobył już w młodym wieku, kiedy na przełomie lat 50-tych i 60-tych stworzył całkowicie nowy język awangardy muzycznej, dając początek nurtowi nazwanemu przez teoretyków sonoryzmem, gdzie nietypowe użycie instrumentów muzycznych i nowatorski sposób organizacji czasu i przestrzeni dzieła muzycznego wymagały wymyślenia specyficznego zapisu nutowego. Mając licznych naśladowców zmienia swój styl, okrzyknięty zdrajcą awangardy, kieruje swe twórcze poszukiwania ku znalezieniu języka uniwersalnego, będącego syntezą wypowiedzi wielu pokoleń kompozytorów XIX i XX wieku, zdolnego dotrzeć do najszerszych kręgów odbiorców. Penderecki odczuwa potrzebę komunikacji ze społeczeństwem własnego narodu, gdy ten doznaje historycznych przemian: Te Deum po wyborze Karola Wojtyły na Tron Piotrowy, Lacrimosa w hołdzie ofiarom Grudnia 70, napisana w pamiętnym czasie Solidarności, kolejne części Polskiego Requiem, uzupełnione Chaconną po śmierci Jana Pawła II towarzyszą losom Polski. Przeżywanie dramatycznych wydarzeń ze świata skłoniło w 1959 roku młodego kompozytora do dedykowania Trenu ofiarom Hiroszimy; w 2001 roku, po tragedii World Trade Center poświęci tej hekatombie Koncert fortepianowy Zmartwychwstanie. Twórca kilku oper, które właśnie przeżywają swój renesans, odczytywane na nowo w kolejnych inscenizacjach, licznych symfonii, koncertów i innych utworów orkiestrowych, muzyki kameralnej, a nade wszystko monumentalnych oratoriów, które od Pasji według św. Łukasza poprzez Jutrznię, Polskie Requiem, Siedem Bram Jerozolimy i Credo ukazują całe nasze zakorzenienie w tradycji judeo-chrześcijańskiej znajduje przecież czas na działalność pedagogiczną. To nie tylko kursy mistrzowskie i wykłady na światowych uczelniach to 15 lat rektorowania w krakowskiej Akademii Muzycznej, w której opiekuje się doktorantami po dziś dzień i wreszcie spełnienie marzenia swego dojrzałego życia: doprowadzenie do realizacji budowy w Lusławicach Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego wspaniałego campusu z własną salą koncertową służącego utalentowanej muzycznie młodzieży, która od maja ubiegłego roku spotyka się tam z czołowymi artystami świata, dzieląc się efektami wspólnej pracy z miejscowymi nowymi melomanami. Jako dyrygent nie stroni od interpretowania dzieł innych polskich twórców, upominając się o należne miejsce w programach filharmonicznych dla Noskowskiego, Szymanowskiego czy Góreckiego. Chętnie jedzie w odległe zakątki Polski, by zadyrygować tam chórem czy zespołem orkiestrowym, a największą nagrodą jest kontakt z tą niezblazowaną, autentycznie przeżywającą piękno muzyki klasycznej, jakże chłonną publicznością. Naszemu Laureatowi życzymy, by po niedawnym jubileuszu 80-tych urodzin nastąpiły kolejne okrągłe rocznice, by starczyło sił i zapału do realizacji planów na wszystkich polach tu zaledwie naszkicowanej działalności. Joanna Wnuk-Nazarowa Dyrektor Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach 20